بانک مقالات علوم اجتماعی

طرح مساله: هدف اين تحقيق بررسي رابطه بين عوامل جمعيت شناختي و بوم شناختي با نرخ جرايم و همچنين شناسايي نقاط جرم خيز و جرايم خاص هر يک از مناطق هشت گانه شهر شيراز مي باشد.
روش: جامعه آماري اين پژوهش کليه مجرمين دستگير شده شهر شيراز در سال 1382 بوده و جمعيت نمونه نيز 2653 نفر مجرمين هشت جرم : الف) قتل، ب) آدم ربايي، ج) سرقت هاي مسلحانه، د) جعل اسناد، هـ) کلاهبرداري، و) غصب عناوين، ز) کيف قاپي، ح) سرقت هاي عادي مي باشد. روش تحقيق، کمي و تکنيک مورد استفاده قرار گرفته، بررسي اسنادي مي باشد. جهت جمع آوري اطلاعات از پرسشنامه معکوس استفاده شده است. جهت تجزيه و تحليل داده ها از نرم افزار SPSS استفاده شده است.
يافته ها و نتايج: در مورد رابطه بين سابقه کيفري، تحصيلات و سن با نوع جرم، بررسي در دو سطح انجام گرفت که در سطح اسمي رابطه معناداري بين آنها با نوع جرم حاصل گرديد، ولي در سطح ترتيبي بين سن و نوع جرم رابطه معناداري به دست نيامد.
تراکم جمعيت با متغيرهاي نرخ قتل، جعل اسناد، کلاهبرداري، کيف قاپي و سرقت هاي عادي رابطه معناداري داشت، ولي تراکم جمعيت با متغيرهاي نرخ آدم ربايي، سرقت هاي مسلحانه و غصب عناوين رابطه معناداري نداشت.

 نسخه قابل چاپ

طرح مساله: اين مقاله کوششي است براي شناسايي معيارهاي گزينش اخبار جنايي، تحليل محتواي گزارش هاي جنايي و نيز کشف ارتباط متقابل و پيچيده بين محتواي گزارش هاي جنايي و ديگر ابعاد ساختارهاي اجتماعي در شکل گيري رفتار مجرمانه.
روش: در اين تحقيق از روش تحليل محتوا براي بررسي محتواي اخبار و گزارش هاي جنايي در رسانه هاي نوشتاري و ديداري استفاده شده است و با استفاده از روش نمونه پژوهي به نمونه هاي مرتبط در مطالعات داخلي اشاره شده است.
يافته ها: الف) خبرنگاران و دبيران سرويس روزنامه ها و مديران تنظيم خبر با گزينش اخبار جنايي و تعيين چگونگي بازتاب پدپده هاي جنايي در رسانه ها نقش موثري در شکل گيري افکار عمومي در مورد جرم و عدالت ايفا مي کنند؛ ب) فقدان جنبه هاي تحليلي و تاکيد بر توصيف پديده هاي جنايي در اخبار و رويدادهاي جنايي مانع ايجاد درک و بينش صحيح نسبت به عوامل وقوع جرم و راه هاي کنترل آن در مخاطبان شده است؛ ج) گزينش اخبار جنايي بر مبناي شاخص هاي تعيين کننده «ارزش خبري» پي آمدهاي بي شماري از جمله بزرگ نمايي جرم هاي خشونت آميز و افزايش احساس ناامني در اجتماع را به دنبال دارد.

 نسخه قابل چاپ

طرح مساله: تحقيق حاضر با تاکيد بر متغير محل سکونت، به مطالعه امنيت اجتماعي خانواده مي پردازد و ميزان برخورداري خانواده ها در شرايط فعلي از امنيت اجتماعي را مورد بررسي قرار مي دهد. امنيت جاني، امنيت مالي، امنيت شغلي، امنيت عاطفي و امنيت اخلاقي به عنوان ابعادي از امنيت اجتماعي خانواده برآورد گرديده و تفاوت اين ابعاد به لحاظ منطقه سکونت مورد مقايسه قرار گرفته است.
روش: اين تحقيق از نوع پيمايشي است که طي آن با 420 خانواده ساکن در منطقه شمال و جنوب تهران مصاحبه شده است. براي تحليل داده ها از آزمون t استفاده شده است.
يافته ها: يافته ها نشان مي دهد که محل سکونت بر امنيت اجتماعي خانواده اثرات موثر و معني داري دارد. همچنين سطح برخورداري خانواده از امنيت جاني، مالي، شغلي، عاطفي و اخلاقي به نوبه خود تاثير زيادي بر امنيت اجتماعي به عنوان شاخص ترکيبي از سطوح گوناگون امنيت در اجتماع را نشان مي دهد.
نتايج: امنيت اجتماعي خصلتي تفاضلي، شبکه اي، جمعي و ترکيبي دارد و متناسب با محل سکونت خانوارها، اين ويژگي هاي دستخوش تغيير مي شوند.

 نسخه قابل چاپ

طرح مساله: ترس از قرباني جرايم شدن در بين زنان يکي از موضوعات برجسته در مطالعات جرم شناسي و جامعه شناسي انحرافات است. در اين مقاله نتايج پژوهشي ارايه مي شود که تلاش داشته است وضعيت ترس از جرم را در فضاهاي عمومي در بين زنان شهر تهران مطالعه کند.
روش: در اين تحقيق از روش هاي کيفي و کمي استفاده شده است؛ بدين ترتيب که بعد از بررسي نظريه هاي تبيين گر و تهيه مدل و ارايه فرضيه و نيز برگزاري چندين جلسه متمرکز گروهي با زنان در مناطق مختلف شهر، پرسش نامه اي تهيه و در بين 800 نفر از زنان ساکن در مناطق 22 گانه شهر تهران اجرا شده است.
يافته ها و نتايج: يافته ها حاکي از آن است که حدود 48 درصد زنان در حد زياد، 33 درصد در حد متوسط و 19 درصد در حد کم در فضاهاي شهري نسبت به تهديد جرايم دچار ترس و واهمه اند. به بيان ديگر حدود نيمي از زنان به هنگام تردد در شهر احساس امنيت ندارند. در بين زنان تحصيل کرده و داراي درآمد بالا، زناني که در محله آن ها ساختمان ها و زمينهاي متروکه کم تر بوده و زناني که از فعاليت هاي پليس رضايت بيشتري داشته اند ميزان ترس از جرم کم تر بوده است.

 نسخه قابل چاپ

طرح مساله: زندگي مشترک نيز مانند هر امر و پديده ديگر، آسيب ها و آفت هاي خاص خود را دارد و يکي از آسيب هاي عمده زندگي مشترک، وجود رابطه نامشروع است، در اين ميان مساله اي که نظر پژوهشگر را به خود جلب کرده، اين است که چه عواملي موجب گرايش زنان و مردان متاهل به رابطه نامشروع جنسي مي شود؟
روش: پژوهش حاضر از نوع مطالعات پيمايشي يا زمينه يابي است که پژوهشگر در آن با توجه به ويژگي هاي جامعه شناختي و روان شناختي، به پژوهش درباره آن چه مردم درباره رابطه نامشروع مي انديشند و آن چه انجام مي دهند و روابط بين متغيرهاي رواني و اجتماعي مي پردازد.
يافته ها: يافته ها بيان گر اين مطلب است که عوامل نارضايتي جنسي در روابط زناشويي، نارضايتي عاطفي در روابط زناشويي، حس انتقام جويي نسبت به بي وفايي همسر و تنوع طلبي، در گرايش زنان و مردان متاهل به روابط نامشروع جنسي موثر هستند.
نتايج: نتايج در اين پژوهش نشان داد که مردان بيش از زنان به رابطه نامشروع گرايش دارند و مهم ترين عامل در گرايش آن ها به رابطه نامشروع، انگيزه هاي هيجانات جنسي، نارضايتي از روابط عاطفي و عدم توانايي در حل تعارضات زناشويي است.

 نسخه قابل چاپ

طرح مساله: هدف از انجام اين پژوهش بررسي و مقايسه خشونت تجربه شده همسران افراد معتاد در مقايسه با همسران افراد غير معتاد است.
روش: تعداد 107 نفر از همسران افراد معتاد به صورت تصادفي و 107 نفر همسران افراد غيرمعتاد پس از همتاسازي با گروه نمونه انتخاب و توسط پرسشنامه ميزان خشونت تجربه شده، ارزيابي شدند. ميزان حمايت اجتماعي زنان نيز توسط پرسشنامه پروسيدانو محاسبه گرديد.
يافته ها: نتايج آزمون t مبين تفاوت معني دار بين ميانگين نمرات خشونت تجربه در دو گروه بود (P<0.01). نتايج تحليل واريانس نيز نشان داد که در دو گروه رابطه معني داري بين ميزان تحصيلات و وضعيت شغلي افراد با خشونت تجربه شده همسرانشان وجود دارد (P<0.05). در گروه افراد غير معتاد ارتباط معني داري بين ميزان تحصيلات زنان با ميزان خشونت تجربه شده آن ها وجود دارد. در گروه افراد غير معتاد همبستگي منفي معني داري بين ميزان حمايت اجتماعي با خشونت تجربه شده وجود دارد، در حالي که چنين رابطه اي در گروه افراد معتاد مشاهده نشد (P<0.05).
نتايج: همسران افراد معتاد در مقايسه با همسران افراد غيرمعتاد خشونت بالاتري را تجربه مي کنند. در بين همسران افراد معتاد خشونت تجربه شده با حمايت اجتماعي رابطه معکوس دارد.

 نسخه قابل چاپ

طرح مساله: نقش عوامل اجتماعي و اقتصادي در بروز انحرافات اجتماعي از طرف اغلب جامعه شناسان و محققين مورد توجه قرار گرفته است. تحقيق حاضر با تکيه بر يافته هاي اين قبيل جامعه شناسان به بررسي ويژگي هاي اجتماعي و اقتصادي زنان خياباني در شهر تهران در سال 83 مي پردازد. هدف از اين تحقيق تعيين رابطه ميان اين ويژگي ها و خياباني شدن زنان است.
روش: روش تحقيق پيمايشي بوده و جامعه آماري را زنان خياباني در تهران تشکيل مي دهند. حجم نمونه 150 نفر است. اين تحقيق علاوه بر روش آمار توصيفي، با بهره گيري از روش آمار استنباطي، به تجزيه و تحليل دقيق رابطه ميان متغيرهاي مستقل با متغير وابسته پرداخته است.
يافته ها: اولين تماس جنسي زنان خياباني عمدتا مربوط به سن 13.5 سالگي است. بيشترين فراواني سن شروع فعاليت جنسي در خيابان، مربوط به سن 15 سالگي است. به طور متوسط هر زن خياباني در هر هفته 9 بار تماس جنسي برقرار مي کند. 45.3 درصد از زنان خياباني به تنهايي زندگي مي کنند.
نتايج: با مطرح شدن کليه عوامل به طور هم زمان در مدل، اين نتيجه حاصل شد که رابطه ميان ويژگي هاي اجتماعي و ويژگي هاي اقتصادي به عنوان متغيرهاي مستقل و خياباني شدن (به عنوان متغير وابسته)، معنادار بود.

 نسخه قابل چاپ

طرح مساله: تجربه خشونت خانوادگي از عوامل عمده فرار دختران و کودکان خياباني از منزل به شمار مي رود. پژوهش حاضر به بررسي مقايسه اي ميزان شيوع و نوع خشونت هاي خانوادگي در ميان دختران و پسران فراري و غيرفراري پرداخته است.
روش: در اين پژوهش آزمودني ها از دو گروه دختران فراري و کودکان خياباني پذيرش شده در مراکز بهزيستي به عنوان گروه ملاک، و پسران محصل مقطع ابتدايي و راهنمايي و دانش آموزان دختر مقطع دبيرستان و پايان راهنمايي به عنوان گروه مقايسه انتخاب شده، آزمودني هاي دو گروه ملاک و مقايسه از حيث عامل سن و جنسيت کنترل شدند. به منظور سنجش ميزان و نوع خشونت تجربه شده، مقياس CTS توسط آزمودني ها تکميل گرديد.
يافته ها: تحليل داده حاکي از معني دار بودن تفاوت تجربه خشونت خانوادگي ميان دختران فراري با غيرفراري ها و کودکان خياباني با کودکان عادي مي باشد.
نتايج: با توجه به فراواني بسيار بالاي تجربه خشونت جسمي و رواني از جانب والدين در فراريان، ممکن است تجربه تنبيهات جسماني و تحقير و سرزنش هاي رواني يکي از عوامل مهم فرار کودکان از منزل باشد. همچنين، تجربه زياد شاهد خشونت بين والدين بودن در کودکان فراري نشان دهنده متشنج و استرس زا بودن محيط خانوادگي آنان مي باشد که اين مساله در فرار کودکان بسيار موثر مي باشد.

 نسخه قابل چاپ

طرح مساله: پژوهش حاضر با هدف تحليل ديدگاه دانشجويان تحت پوشش کميته امداد امام خميني (ره) در زمينه عوامل موثر در بروز انحرافات اجتماعي انجام شده است.
روش: نمونه پژوهشي شامل 120 دانشجوي پسر و دختر تحت پوشش کميته امداد است که با روش نمونه گيري طبقه اي تصادفي گزينش شده بودند. داده ها از طريق پرسشنامه محقق ساخته که شامل 48 گوپه است گردآوري گرديد. پژوهش حاضر توصيفي و از نوع پيمايشي مي باشد.
يافته ها: يافته ها نشان مي دهند که از کل واريانس تبيين شده، 24.05 درصد را عامل «خانواده و گروه همگنان»، 22.21 درصد را عامل «اعمال کنترل شديد»، 22.16 درصد را عامل «وضعيت اقتصادي» و 21.47 درصد را عامل «امور فرهنگي- آموزشي» تبيين مي کند.
نتايج: نتايج نشان مي دهند که چهار عامل «خانواده و گروه همگنان»، «اعمال کنترل شديد»، «وضعيت اقتصادي»، و «امور فرهنگي- آموزشي» 89.89 درصد از واريانس متغيرهاي تحليل را تبيين مي کنند که در بين اين چهار عامل، عامل «خانواده و گروه همگنان» بالاترين ميزان تبيين واريانس انحرافات اجتماعي را دارد.

 نسخه قابل چاپ

طرح مساله: پژوهش حاضر به منظور تعيين نقش دينداري در ممانعت از بزهکاري (سرقت) جوانان شهر تهران با استناد به ديدگاه هاي دينداري و پيوند اجتماعي سعي در ارايه تحليل جامع شناختي از دينداري به منزله راهکاري براي مقابله با معضل بزهکاري جوانان دارد.
روش تحقيق: روش اين تحقق پيمايشي و از نوع علي- مقايسه اي پس از وقوع است. به لحاظ معيار زمان، اين پيمايش از نوع مقطعي بوده و به لحاظ معيار ژرفايي از نوع پهنانگر است که داده هاي آن با استفاده از پرسش نامه گرد آوري شده است.
يافته ها: نتايج پژوهش نشان مي دهد تفاوت معني داري بين ابعاد دينداري و ميزان بزهکاري (سرقت) در بين دو گروه جوانان عادي (غير بزهکار) و زنداني (بزهکار) در سطح اطمينان 95 درصد وجود دارد. يافته هاي نظري پژوهش نشان داد که گرچه مي توان رابطه جداگانه و مستقيم هر يک از متغيرهاي مستقل (ابعاد دينداري) با متغير وابسته (ميزان بزهکاري) را بر اساس نظريه هاي دينداري و پيوند اجتماعي تبيين کرد، اما نتايج حاصل از تحليل چند متغيري، بيانگر آن است که تنها، بعد پيامدي دينداري تاثير مستقيم بر بزهکاري داشته و بيشترين سهم را در تبيين ممانعت از بزهکاري جوانان به خود اختصاص داده است.

 نسخه قابل چاپ

طرح مساله: در اين مقاله با مقايسه ساختار سازماني مديريت توسعه سلامت زنان در کشورهاي کانادا، امريکا، ژاپن و انگلستان، الگوي مناسب ايران طراحي گرديد.
روش: در اين مطالعه توصيفي تطبيقي تلاش شده است تا با تمرکز، مقايسه و تحليل محتوايي متون داخلي و خارجي، نتايج عيني از موقعيتهاي موجود ارايه شده سپس با استفاده از تکنيک دلفي در طراحي، الگوي مناسب و کاربردي در کشور به کار برده شود.
بافته ها: نتايج نشان داد که وضعيت مديريت توسعه سلامت زنان کشورهي امريکا و کانادا نسبت به انگليس و ژاپن متمرکز و هماهنگ تر است. الگوهاي جديد ارايه خدمات و اشکال نوين سازماني ويژه سلامت زنان در امريکا و کانادا نسبتا موفق بوده و نتايج خوبي را نشان داده اند. کشورهاي ژاپن و انگلستان نيز با توجه به ويژگيهاي نظام بهداشت و درمان خود با برنامه هاي خاص سلامت مادر و کودک در اين مسير حرکت مي کنند.
نتايج: الگوي پيشنهاد ساختار تشکيلاتي با توجه به اصول منتج از يافته هاي پژوهش و مطابق با شرايط ايران طراحي گرديده است.

 نسخه قابل چاپ

طرح مساله: وضعيت و حرکت جمعي زنان ايران در چارچوب کدام يک از مفاهيم تحليلي جامعه شناختي مي توان جاي داد؟ در سالهاي 84-1376 (موسوم به دوران اصلاحات)، تلاش براي ارايه پاسخ به اين سوال منجر به در گرفتن يکي از مباحث جدي و مناقشه انگيز در عرصه عمومي ايران شد.
روش: اين مقاله در پاسخ به اين سوال با تاسي به روش شناسي تحليلي - تجربي و سرمشق «انتخاب عقلاني» چهارده روند مثبت و منفي را در ميان زنان احصا و توصيف کرده است. آنگاه نشان داده است اولا ارزيابي رايجي که حرکت و وضعيت جمعي زنان را به عنوان يک «مساله اجتماعي» مورد تاييد قرار مي دهد، کافي نيست؛ ثانيا ارزيابي دوم و سومي که پويش زنان را يک «جنبش اجتماعي» و يک «جنبش جديد اجتماعي» (که مورد حمايت فمينيستهاي ايراني است) مي داند، قابل دفاع تجربي نيست.
يافته ها و نتايج: اين مقاله، در پايان حرکت جمعي زنان را نه در سطح يک جنبش اجتماعي، بلکه در حد يک «مقاومت اجتماعي» ارزيابي مي کند و سه حالت را براي آينده آن حدس مي زند.

 نسخه قابل چاپ

 نسخه قابل چاپ

طرح مساله: مقاله حاضر بر مبناي پژوهشي تدوين يافته است که در سال 1383 با عنوان «مکانيسمهاي ارتقاي مشارکت زنان در ابعاد اقتصادي و سياسي» انجام گرفت و در آن متغير «تحصيلات، به عنوان عمده ترين عامل زمينه ساز مشارکت سياسي و اقتصادي زنان، و تاثير افزايش سطح تحصيلات بر مشارکت زنان در ارتباط با متغير قوانين موجود تحليل و تبيين گرديد.
روش: پژوهش با استفاده از روشهاي اسنادي و پيمايشي انجام گرفت. براي جمع آوري اطلاعات، از تکنيک پرسشنامه، که پيش آزمايي شده بود، استفاده شد.
يافته ها: تاثير متغير تحصيلات بر مشارکت سياسي زنان، به دليل ضعف يا نقص قوانين موجود، همواره قابل تاييد نيست، و مي تواند و وجهي سلبي به خود بگيرد و از مشارکت مورد انتظار آنان بکاهد.
نتايج: اکثر زنان تحصيلکرده، به رغم گرايش به اشتغال و مشارکت اقتصادي، به دليل آگاهي از نقص قوانين، تمايل کمتري به مشارکت سياسي دارند. بنابراين، تلاش براي اصلاح قوانين حاکم بر شئونات زنان جامعه پيش شرط اساسي براي ارتقاي مشارکت آنان است.

 نسخه قابل چاپ

طرح مساله: در اين مطالعه رشد جمعيت و سطح باروري و ارتباط آن با توسعه يافتگي اقتصادي و اجتماعي کشورهاي مختلف جهان به ويژه در کشورهاي در حال توسعه، از جمله ايران مورد بحث قرار مي گيرد.
روش: روش بررسي در اين مطالعه تلفيقي از روش کتابخانه اي و تحليل ثانويه است و داده هاي جمعيتي و آماري از نشريات سازمانهاي جهاني از قبيل صندوق جمعيت سازمان ملل متحد، يونيسف، بانک جهاني و مرکز آمار ايران اخذ و با بهره گيري از نرم افزار spss، ارتباط بين متغيرهاي طرح شده مورد تجزيه و تحليل قرار گرفته است.
يافته ها: يافته هاي پژوهش نشان مي دهد که هر اندازه سطح توسعه يافتگي کشوري بالا باشد به همان اندازه ميزان زاد و ولد و در نتيجه رشد جمعيت آن کشور کمتر است.
نتايج: رابطه بين توسعه يافتگي و نرخ زاد و ولد همان گونه که در اين پژوهش نشان داده شده است يک رابطه معکوس مي باشد؛ يعني در مناطق محروم جهان و در سطح ايران و استانهاي کشور اين رابطه به خوبي نمايان است. استانهاي برخوردار از رفاه و توسعه، شاهد ميزان رشد جمعيت کمتري هستند.

 نسخه قابل چاپ