بانک مقالات قرآنی
| پژوهشنامه قرآن و حديث بهار و تابستان 1388; -(6):101-118. |
| صلواتي عبداله* |
| * بنياد دائره المعارف اسلامي |
|
علامه سيدحيدر آملي، از علماي شيعي و ايراني سده هشتم است. تفسيرالمحيط الاعظم از آثار اوست. در تفسير او سخنان ائمه معصومين (ع) در جاي جاي کتاب المحيط الاعظم، مشهود است. |
| كليد واژه: |
 |
|
نسخه قابل چاپ |
| پژوهشنامه قرآن و حديث بهار و تابستان 1388; -(6):133-158. |
| گرامي سيدمحمدهادي* |
| * دانشگاه امام صادق (ع) |
|
اين مقاله با استناد به شواهدي نشان مي دهد كه مكتب معارفي ميرزا مهدي اصفهاني داراي مولفه هاي يک مکتب تفسيري مستقلي است. تفسير مناهج البيان ملكي ميانجي شاخص ترين اثر تفسيري مكتب تفكيك است. او تلاش كرده است بر اساس آموزه هاي استاد خود مكتب تفسيري حوزه خراسان را پايه گذاري كند. |
| كليد واژه: مكتب تفكيك، حوزه خراسان، مكتب تفسيري، ملكي ميانجي، مناهج البيان، ميرزا مهدي |
| |
|
نسخه قابل چاپ |
| پژوهشنامه قرآن و حديث تابستان 1387; 2(4):1-22. |
| حجتي سيدمحمدباقر,كبيري سيدتقي |
|
در بررسي آيات مربوط به صفات الهي، به آياتي بر مي خوريم که از نظر معناي ظاهري، خداوند منسوب به صفات و اعضاي مخلوقات شده است که مشهور به آيات تشبيهي هستند. متکلمين اسلامي در تبيين و تفسير اين قبيل آيات، راه هاي مختلفي را پيموده اند. اشاعره به عنوان يکي از مکاتب بزرگ فکري و کلامي در ميان اهل سنت، براي رهايي از اتهام تشبيه و تجسيم خدا و از طرفي پرهيز از تاويل آيات، با حفظ معاني ظاهري آنها، قاعده اي را با عنوان «قاعده بلاکيف» مطرح نموده اند. در اين مقاله به تبيين اين قاعده و نقد آن پرداخته مي شود. |
| كليد واژه: |
| |
|
نسخه قابل چاپ |
| پژوهشنامه قرآن و حديث تابستان 1387; 2(4):57-80. |
| شاكر محمدكاظم,شمخي مينا |
|
اديان ابراهيمي ادياني متن محور هستند. دين مداران هميشه در پي اين بوده اند که با استفاده از متد فهم متون و نيز در نظر گرفتن ويژگي هاي متون وحياني، به فهم مراد و مقصود خداوند از گزاره هاي وحياني دست يابند. يهوديان و مسلمانان به طور سنتي، الهي بودن الفاظ تورات و قرآن را باور داشته اند، اما مسيحيان، عنصرِ بشري را نيز در کتاب مقدس دخيل مي دانند. اين ديدگاه، امروزه در ميان برخي ليبرال مسيحيان به گونه اي تبيين مي شود که نقش عنصر بشري بسيار پر رنگ تر از عنصر الهي مي شود. امروزه برخي از نوانديشان مسلمان اين گونه تبيين ها را در مورد قرآن نيز قابل تعميم دانسته اند. |
| كليد واژه: |
| |
|
نسخه قابل چاپ |
| پژوهشنامه قرآن و حديث تابستان 1387; 2(4):23-36. |
| همامي عباس,پوراسماعيل احسان |
|
«القرائات في نشاتها و تطورها» عنوان بخشي از کتاب «التمهيد في علوم القرآن» نوشته آيت اله محمد هادي معرفت است. در اين مقاله، ديدگاه هاي نامبرده در زمينه موضوعات قرائت هاي هفت گانه، کيفيت نزول قرآن، عدم تواتر قرائات، ملاک هاي پذيرش يک قرائت صحيح و عوامل به وجود آمدن اختلافات قرائات بررسي و نقد شده است. |
| كليد واژه: |
| |
|
نسخه قابل چاپ |
| پژوهشنامه قرآن و حديث تابستان 1387; 2(4):81-92. |
| ربيع نتاج سيدعلي اكبر* |
| * دانشگاه مازندران |
|
در اين مقاله، تفسير الميزان و التفسير الكبير از نظر روش شناختي مورد مقايسه قرار گرفته است. از رهگذر اين مقاله روشن خواهد شد كه علامه طباطبايي با تكيه بر چه شاخص هايي انديشه هاي فخر رازي را قبول يا رد كرده است. گفتني است كه بسياري از اختلافات اين دو مفسر معلول باورهاي مبنايي آنان است؛ ولي بسياري از اختلاف ها به تفاوت روش آنان در تحقيق بر مي گردد. |
| كليد واژه: |
| |
|
نسخه قابل چاپ |
| پژوهشنامه قرآن و حديث تابستان 1387; 2(4):37-56. |
| دهقان منگابادي بمانعلي* |
| * دانشگاه يزد |
|
بي ترديد قرائات قرآني تاثير بنيادي بر علم نحو داشته است. نحويان براي تبيين قواعد زبان عربي بيش‌ترين بهره را از قرائات برده اند. اين موضوع موجب شده است، رابطه گسست ناپذيري ميان علم نحو و قرائات ايجاد گردد. از آن جهت که قرائات قرآني در بردارنده ناب ترين لهجات و گويش هاي زبان عربي است، مورد توجه ويژه متخصصان علم نحو قرار گرفته است و بر اين اساس کتاب هاي متعددي را تحت عنوان «اعراب القرآن» تاليف نمودند. شايد بتوان گفت براي نحويان مقدور نبوده است، بدون بهره گيري از قرائات به تبيين دقيق قواعد و نکات زبان عربي و ذکر شواهد نحوي بپردازند. بعضي از نحويان متاخر در تبيين قواعد به رد و انکار پاره اي از قرائت ها پرداختند؛ اما علم قرائات سهم زيادي در گسترش و تنوع قواعد زبان عربي داشته است. |
| كليد واژه: قرائات، علم نحو، نحويان |
| |
|
نسخه قابل چاپ |
| پژوهشنامه قرآن و حديث تابستان 1387; 2(4):93-112. |
| نصيري علي* |
| * پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامي |
|
يکي از عرصه هايي که سنت به مفهوم عام و سنت نبوي به مفهوم خاص آن بدان اهتمام ورزيده، عرصه طب و بهداشت تن و روان است. در اين مقاله تلاش بر اين است كه به سوالاتي كه در زمينه اعتبار اين روايات مطرح است، پاسخ داده شود، نظير: روايات طبي با توجه به منبع و سند آنها در چه درجه اي از اعتبار قرار دارند؟ با فرض اعتبار منبع و صحت سند روايات طبي، معيار اعتبار آنها چيست؟ به عبارت روشن تر آيا اين دست از روايات را بايد بسان روايات فقهي از روي تعبد پذيرفت يا آن که مبناي پذيرش آنها اثبات پذيري بر اساس دستاوردهاي قطعي علم است؟ آيا اساسا عرصه هايي همچون طب و بهداشت در قلمرو دين و رسالت پيامبر اکرم (ص) مي گنجد يا نه؟ آيا با توجه به روايات طبي مي توان قلمرو دين را تعريف کرد. |
| كليد واژه: |
| |
|
نسخه قابل چاپ |
| پژوهشنامه قرآن و حديث تابستان 1387; 2(4):113-131. |
| نقي پورفر ولي اله* |
| * گروه معارف اسلامي، دانشگاه قم |
|
معرفت به امامت و مرجعيت ديني اهل بيت عصمت و طهارت، و التزام به آن با ملاحظه قصص قرآن قابل اثبات است. اين از آن جهت است كه سرنوشت امت اسلامي درست مشابه سرنوشت امم گذشته است كه در قرآن كريم در قصص مختلف گزارش شده است. |
| كليد واژه: |
| |
|
نسخه قابل چاپ |
| پژوهشنامه قرآن و حديث زمستان 1386; 2(3):7-32. |
| حجتي سيدمحمدباقر,رضايي علي |
|
حقيقت مقدر بودن رزق مغايرتي با تحريض به تلاش و تدبير براي جلب رزق ندارد؛ چرا كه تلاش و تدبير انسان خود يكي از عوامل موثر در تقدير رزق از سوي خداي سبحان است. به علاوه تمام فعل و انفعالات عالم و از جمله اموري كه اختيار انسان در آنها دخيل است، مسبوق به تقدير الهي است. به نظر مي رسد، سر اين كه تاكيد ويژه اي روي مقدر بودن رزق شده است، تاثير كمتر تلاش و تدبير انسان در تقدير رزق نسبت به ساير مقدراتي است كه اختيار انسان در آن دخيل است. تقدير ويژه ارزاق از جانب خداي سبحان منبعث از حكمت هايي چون تنبيه توحيدي، آزمون تسليم، آزمون شكر، امداد ايماني و املاء و استدراج است. |
| كليد واژه: |
| |
|
نسخه قابل چاپ |
| پژوهشنامه قرآن و حديث زمستان 1386; 2(3):47-70. |
| نجفي افرا مهدي* |
| * دانشگاه آزاد اسلامي، واحد تهران مركزي |
|
يكي از براهين اثبات وجود خدا راه دل يا فطرت است. متفكران اسلامي تحليل هاي مختلفي از فطرت و فطري بودن خداشناسي به دست داده اند. در اين مقاله با احصاي تعاريف و تحليل هاي مختلف نقاط قوت و ضعف آنها بررسي شده است. نتيجه آن كه اين برهان به برهان صديقين ملاصدرا كه مبتني بر اضافه اشراقي و امكان فقري وجود دارد، قابل تاويل است و آيات قرآني نيز موافق آن تفسي مي پذيرد. |
| كليد واژه: |
| |
|
نسخه قابل چاپ |
| پژوهشنامه قرآن و حديث زمستان 1386; 2(3):33-46. |
| هدايي عليرضا,معارف مجيد |
|
يهوديان بر اين باورند كه اسفار خمسه كتابي يگانه است كه به گونه وحياني به بشر منتقل شده است. نيز معتقدند كه با برگزيدن چند اصل هرمنوتيكي مي توان به معاني عميق تري از آن دست يافت و زمينه را براي كاربرد كامل تر آنها فراهم ساخت. معروف ترين اين اصول، قواعد خاخام اشماييل است كه مقاله حاضر به بحث تطبيقي آنها با قواعد مشابه آنها نزد عالمان مسلمان مي پردازد. |
| كليد واژه: |
| |
|
نسخه قابل چاپ |
| پژوهشنامه قرآن و حديث زمستان 1386; 2(3):71-86. |
| دشتي سيدمحمود* |
| * پژوهشگاه حوزه و دانشگاه |
|
يكي از اسلوب هاي بيان كه در قرآن فراوان به كار گرفته شده، تعريض است. امروزه تعريض يكي از اقسام كنايه شناخته مي شود؛ اما در گذشته در معاني ديگر و گاه مرادف با كنايه به كار رفته است و جايگاه نسبتا مهمي در تفسير قرآن كريم دارد. تعريض به معناي غيرمستقيم، و غيرصريح سخن گفتن است. در اين مقاله تلاش شده است تحولات معنايي در اين اصطلاح بررسي و نشان داده شود و ضمن بيان اهميت و بلاغت آن، اقسام تعريض و جايگاه آن در تفسير آيات قرآن نيز تبيين شود. |
| كليد واژه: |
| |
|
نسخه قابل چاپ |
| پژوهشنامه قرآن و حديث زمستان 1386; 2(3):103-118. |
| ناصح علي احمد,اميدوار جنان |
|
در اين مقاله به بررسي جو حاكم بر جامعه مسلمانان عصر نزول، درباره ارتداد پرداخته شده است. تعريف فقهي ارتداد، اهميت روشن شدن موضوع، پيشينه آن در اديان بزرگ پيش از اسلام و سرانجام، بررسي تاريخي آيات ارتداد، موضوعاتي است كه در اين مقاله بررسي شده است. |
| كليد واژه: |
| |
|
نسخه قابل چاپ |
| پژوهشنامه قرآن و حديث زمستان 1386; 2(3):87-102. |
| دياري بيدگلي محمدتقي* |
| * دانشگاه قم |
|
در اين مقاله سخن از اين است كه چگونه مي توان قرائت هاي گوناگون و بلكه گاه متعارض را با يكديگر جمع كرد؟ آيا فقهاي شيعه، قرائت هاي هفت گانه را متواتر و معتبر دانسته اند؟ كدام يك از قرائت هاي مشهور در نماز داراي حجيت است؟ در صورتي كه اختلاف قرائات در استنباط حكم شرعي موثر باشد، چه بايد كرد؟ |
| كليد واژه: |
| |
|
نسخه قابل چاپ |