سخنان حضرت امیرالمومنین علی (ع) در مورد نماز
وجوب نماز جمعه
قال على (عليه السلام ):
العشيرة اذا كان عليهم امير يقيم الحدود عليهم فقد وجب عليهم الجمعة و التشريق .
(مستدرك الوسائل ج 6 ص 13)
هر گاه طايفه اى اميرى داشته باشند كه حدود (الهى ) را برايشان اجرا نمايد، اقامه نماز جمعه رفتن به منى در ايام تشريق بر آنان واجب است .
آداب ورود به نماز جمعه
قال على (عليه السلام ):
لا باس بان يتخطى الرجل يوم الجمعة الى مجلسه حيث كان . فاذا خرج الامام ، فلايتخطان احد رقاب الناس و ليجلس حيث يتيسر الا من جلس على الابواب و منع الناس ان يمضوا الى السعة فلا حرمة ان يتخطاه .
(وسائل الشيعه ج 5 ص 94)
مانعى ندارد كه نمازگزار روز جمعه به سمت جاى خود در نماز گام بردارد؛ ولى وقتى امام براى ايراد خطبه آماده شد. كسى نبايد بر سر و گردن مردم راه برود. (بلكه بايد هر كجا كه ممكن بود بنشيند) مگر بر كسى كه در كنار درهاى ورودى نشسته باشد و وجود او در آنجا مانع ورود ديگران به قسمتهاى خالى باشد كه در اين صورت اگر لگد مال شود حرمتى ندارد.
سكوت در نماز جمعه
قال على (عليه السلام ):
لا كلام و الامام يخطب و لا التفات الا كمايحل فى الصلوة . و انما جعلت الجمعة ركعتين من اءجل الخطبتين .
(جامع احاديث الشيعه ج 6 ص 95)
در حاليكه امام خطبه مى خواند، نبايد سخن گفت و نبايد به غير امام التفات و توجه نمود. مگر همان مقدارى كه در نماز تجويز شده است . و نماز جمعه به خاطر دو خطبه ، دو ركعت مقرر گرديده است .
گوش دادن به خطبه هاى نماز جمعه
قال على (عليه السلام ):
يستقبل الناس الامام (عند الخطبة ) بوجوههم و يصغون اليه .
(مستدرك الوسايل ج 6 ص 102)
مردم به هنگام خطبه روبروى امام مى نشينند و به خطبه او گوش فرا مى دهند.
قرائت سوره جمعه و منافقين در نماز جمعه
قال على (عليه السلام ):
تقراء صلوة الجمعة فى الاولى الحمد و الجمعة و فى الثانية الحمد و المنافقين .
(بحار الانوارج 5 ص 19)
در نماز جمعه در ركعت اول حمد و سوره جمعه ، و در ركعت دوم سوره حمد و منافقين را بخوانيد.
كفايت نماز جمعه
قال على (عليه السلام ):
اذا شهدت المراءة و العبد الجمعة اجزاءت عنهما من صلوة الظهر.
(مستدرك الوسائل ج 6 ص 26)
چون زن و غلام در نماز جمعه حاضر شدند. (نماز جمعه ) به جاى نماز ظهر آنها محسوب خواهد شد.
اثر مخالفت با نماز جمعه
قال على (عليه السلام ):
ثلاثة ان كنتم خالفتم فيهن ائمتكم هلكتم : جمعتكم و جهاد عدوكم و مناسككم .
(مستدرك الوسائل ج 6 ص 7)
اگر در سه چيز با رهبران و پيشوايان خود مخالف ورزيد، هلاك خوابيد شد: نماز جمعه ، جهاد با دشمن و مناسك حج .
ترس از عدم حضور در نماز جمعه
نهى على (عليه السلام ) ان يشرب الدواء يوم الخميس مخافة ان يضعف من الجمعة .
(بحارالانوار ج 89 ص 197)
على (عليه السلام ) از خوردن دارو در روز پنجشنبه نهى فرمود تا مبادا )به دليل سستى ) از حضور در نماز جمعه ناتوان شود.
ترك نماز جمعه بدون عذر
قال على (عليه السلام ):
من ترك الجمعة ثلاثا متتابعة لغير علة كتب منافقا.
(مستدرك الوسائل ج 8 ص 407)
هر كس سه نوبت پياپى نماز جمعه را بدون عذر ترك نمايد، در زمره منافقان است .
افراد معاف از نماز جمعه
قال على (عليه السلام ):
اءلجمعة واجبة على كل مؤ من الا الصبى و المراة و العبد و المريض .
(مستدرك الوسايل ج 6 ص 10) نماز جمعه بر هر فرد مؤ من واجب است مگر بر كودك ، زن ، غلام و مريض
مسافرت فقط با عذر شرعى
قال على (عليه السلام ):
لا تسافر فى يوم جمعة حتى تشهد الصواة ، الا فاصلا فى سبيل الله او فى امر تعذربه .
(نهج البلاغه نامه 69)
پيش از حضور در نماز جمعه مسافرت نكن ، مگر اينكه كار واجبى (مانند جهاد) در راه خدا انجام دهى ، يابه سراغ كارى بروى كه شرعا معذور باشى .
حريم مسجد
قال على (عليه السلام ):
حريم المسجد اربعون ذراعا و الجوار اربعون دارا من اربعة جوانبها.
(بحار الانوار ج 84 ص 3)
حريم مسجد، چهل ذرع است و چهل خانه از چهار طرف ، همسايه مسجد است
مرگ در راه نماز جمعه
قال على (عليه السلام ):
ضمنت لستة على الله الجنة ... منهم رجل خرج الى الجمعة فمات فله الجنة .
(وسايل الشيعه ج 5 ص 11)
براى شش نفر ضمانت مى كنم كه خداوند بهشت را به آنها عطا كند:... از آنها مردى است كه در راه نماز جمعه بميرد؛ پس جايگاهش بهشت است .
احترام به مسجد
قال على (عليه السلام ):
من و قر مسجد القى الله يوم يلقاه ضاحكا مستبشرا و اعطاه كتابه بيمينه
(بحار الانوار ج 84 ص 16)
كسى كه حركت مسجد را نگه دارد، روز قيامت خداوند را با چهره اى خندان و شادمان ملاقات مى كند و خداوند نامه اش (نامه اعمالش ) را به دست راستش مى دهد.
همسايه مسجد
قال على (عليه السلام ):
لا صلوة لجار المسجد الا فى المسجد الا ان يكون به عذرا او به علة . فقيل : و من جار المسجد يا امير المؤ منين ؟ قال : من سمع النداء
(بحار الانوار ج 83 ص 380)
نماز همسايه مسجد چنانچه عذر يا بيمارى نداشته باشد جز در مسجد مقبول در گاه الهى نخواهد بود. از آن حضرت سؤ ال شد: همسايه مسجد چه كسى است ؟ فرمود: كسى كه صداى اذان را بشنود.