سخنان حضرت امیرالمومنین علی (ع) در مورد نماز
منع از زكات
قال على (عليه السلام ):
لا يقبل الله الصلوة ممن منع الزكاة
(بحار الانوار ج 96 ص 29)
هر كس مانع دادن زكات شود، نمازش قبول نمى شود.
تقدم نماز واجب
قال على (عليه السلام ):
لا تقض نافلة فى وقت فريضة . ابدا بالفريضة ثم صل ما بدالك .
(تصنيف غرر الحم ص 175)
نماز مستحبى را در وقت واجب به جانياور. اول نماز واجب را شروع كن سپس نماز مستحبى را انجام بده .
نماز واجب و مستحب پنجاه و يك ركعت
قال على (عليه السلام ):
قال الله تعالى لنبيه (صلى الله عليه وآله ) و كانت الامم السابقة قد فرضت عليهم خمسين صلوة فى خمسين وقتا، و هى من الاصار التى كانت عليهم . فرفعتها عن امتك و جعلتها خمسا فى خمسة اوقات وهى احد و خمسون ركعة و جعلت لهم اجر خمسين صلوة .
(جامع احاديث الشيعه ، ج 4 ص 40)
از اميرالمؤ منين (عليه السلام ) روايت شده كه خداوند به رسولش (صلى الله عليه وآله ) فرمود: من براى پيشينيان پنجاه نماز در پنجاه وقت واجب كرده بودم و اين يكى از مشكلاتى بود كه امتهاى گذشته داشتند، ولى اين بار را از دوش امت تو برداشتم و به جاى آن ، پنج نماز در پنج وقت براى شما قرار دادم . كه اين پنج نماز در پنج نوبت (بهمراه نوافل آن ) پنجاه و يك ركعت است و ثواب پنجاه نماز را دارد.
انجام نافله با اقبال قلب
قال على (عليه السلام ):
ان القلوب اقبالا و ادبارا. فاذا اقبلت فاحملوها على النوافل . و اذآادبرت فاقتصروا بها على الفرائض .
(نهج البلاغه حكمت 312)
همانا براى دلها روى كردن و پشت كردنى است . پس هرگاه روى كرد (علاقه نشان داد) به انجام نمازهاى نافله وادارش كنيد و هرگاه پشت كرد (بى علاقگى كرد) به انجام واجبات بسنده كنيد.
اولويت نماز واجب
قال على (عليه السلام ):
اذا اضرت النو افل ائض فارفضوها.
(نهج البلاغه حكمت 279)
هرگاه مستحبات به واجبات زيان رساند. آن مستحبات را ترك كنيد.
اعتدال در نمازهاى مستحبى
قال على (عليه السلام ):
لاقربة بالنوافل اذا اضرت بالفرائض .
(نهج البلاغه حكمت 39)
اگر نمازهاى مستحبى به نمازهاى واجب ضرر برساند، موجب قرب به خداوند نخواهد شد.
نماز بعد از سفر
قال على (عليه السلام ):
كان النبى (صلى الله عليه وآله ) اذا قدم من سفر يصلى ركعتين .
(ميزان الحكمة ج 9 ص 474)
پيامبر اسلام (صلى الله عليه وآله ) هنگام بازگشت از سفر دو ركعت نماز مى خواند.
صف اول نماز جماعت
قال على (عليه السلام ):
افضل الصفوف اولها و هو صف الملائكه و افضل المقدم ميامن الاامام .
(بحار الانوار ج 88 ص 18)
بهترين صفهاى نماز جماعت ، صف اول است كه صف ملائكه است و بهترين جاى صف اول ، سمت راست امام است .
تنظيم صفهاى نماز جماعت
قال على (عليه السلام ):
سدوا فرج الصفوف . و من استطاع ان يتم الصف الاول او الذى يليه فليفعل ذلك احب الى نبيكم . و تموا لصفوف ، فان الله و ملائكته يصلون على الذين يتمون الصفوف .
(جامع احاديث الشيعه ج 6 ص 474)
صفوف خالى نماز جماعت را پركنيد. و هر كسى كه قدرت دارد صف اول را كامل كند يا پهلوى صف اول را پركند، اين كار را انجام دهد. به درستى كه اين كار نزد پيامبر اسلام (صلى الله عليه وآله ) پسنديده است . و صفهاى نماز جماعت را كامل كنيد، به درستى كه خدا و ملائكه درود مى فرستند بر آنان كه صفوف را تكميل كنند.
خواندن نماز صبح به جماعت
قال على (عليه السلام ):
من صلى الفجر فى جماعة رفعت صلوتة فى الصلوة الابرار وكتب يومئذ فى وفد المتقين .
(دعائم الاسلام ج 1 ص 153)
كسى كه نماز صبح را به جماعت بخواند، نمازش در ميان نيكان بالا برده مى شود و آن روز (نام او) در جرگه پارسايان نوشته شود.
مقدار نماز جماعت
قال على (عليه السلام ):
و اذا قمت فى صلوتك للناس ، فلاتكومنفرا و لا مضيعا. فان فى الناس من به العلة و له الحاجة .
(نهج البلاغه نامه 52)
و هنگامى كه به نماز جماعت براى مردم مى ايستى ، بايد نمازت نه نفرت آور و نه تضييع كننده باشد. (نه آنقدر آن را طول بده كه موجب تنفر ماءمومين شود و نه آنقدر سريع كه نماز را ضايع كنى ) چرا كه در بين مردمى كه با تو به نماز ايستاده اند، هم بيمار وجود دارد و هم افراد حاجتمند هست .
رعايت حال نمازگزاران در نماز جماعت
قال على (عليه السلام ):
وقد ساءلت رسول الله (صلى الله عليه وآله ) حين وجهنى الى اليمن كيف اصلى بهم ؟ فقال صل بهم كصلوة اضعفهم و كن بالمؤ منين رحيا
(نهج البلاغه نامه 52)
هنگامى كه رسول خدا (صلى الله عليه وآله ) مرا به سوى يمن مى فرستاد، از ايشان پرسيدم : چگونه با آنان نماز بخوانم ؟ آن حضرت فرمود: نمازى بخوان همچون نمازى كه ناتوان ترين آنها مى خواند و نسبت به مؤ منان رحيم و مهربان باش .
رعايت حال نمازگزاران
قال على (عليه السلام ):
آخر ما فارقت عليه حبيب قلبى اءن قال : يا على ! اذا صليت فصل صلوة اءضعف من خلفك و لا تتخذن مؤ ذنا ياءخد على اءذانه اءجرا.
(محجة البيضاء ج 2 ص 12)
آخرين لحظه اى كه از محبوب دلم حضرت رسول خدا (صلى الله عليه وآله ) جدا شدم ، به من فرمود: يا على ! چون با مردم نمازخواندى ، نمازناتوان ترين كسى را كه پشت سرت قرار گرفته بجاى آور. و مؤ ذنى را كه براى اذان گفتن مزد دريافت كند به كار اذان مگمار.
رعايت حال ناتوانان در نماز جماعت
قال على (عليه السلام ):
وصلوا بهم صلوة اضعفهم و لا تكونوا فتانين .
(نهج البلاغه نامه 52)
و با مردم همانند ناتوان ترين آنان نماز بگزاريد (با طول دادن آن موجبات زحمت آنان را فراهم نياوريد) و سبب فتنه و فساد نباشد من
مواظبت بر نماز جماعت
قال على (عليه السلام ):
مروة الحضر قراءة القران و مجالسة العلما و النظر فى الفقه و المحافظة على الصلوة فى الجماعات .
(بحارالانوار ج 88 ص 10)
جوانمردى در هنگام حضور در وطن شامل تلاوت قرآن و هم نشينى با علماء و نگريستن در احكام دين و مواظبت بر نماز خواندن در جماعتها است .
امام جماعت برترين افراد
قال على (عليه السلام ):
ان رسول الله (صلى الله عليه وآله ) قال : امام القوم وافدهم الى الله . فقد موافى صلواتكم افضلكم .
(دعائم الاسلام ج 1 ص 151)
رسول اكرم (صلى الله عليه وآله ) فرمود: پيشواى هر قوم كسى است كه جلودار ايشان در حركت به سوى خدا باشد. پس در نماز خود برترين تان را مقدم بداريد.