مسمومیت دارویى

خرید خودسرانه دارو گرچه در برخى موارد به كمك ما مى آیند و باعث بهبود بیمارى مى شوند، ولى اكثر اوقات باعث بروز عوارضی وخیم و خطرناك مى گردند.

مسمومیت دارویى، یكى از شایع ترین و ناگوارترین مسمومیت هایی است كه بنا به دلایل متعددى، از مصرف بیش از حد داروهاى تجویز شده گرفته تا تداخلات دارویى، بروز مى كند و بیش از همه كودكان را گرفتار مى سازد كه اغلب براى پاسخ به حس كنجكاوى خود از طعم و مزه ی داروها به سراغ آنها مى روند.

علائم مسمومیت:

مسمومیت دارویى بسته به نوع داروى مصرف شده علائم متفاوتى دارد كه در اینجا به علائم مسمومیت برخی داروها اشاره مى شود:

آسپرین

آسپرین: تهوع و استفراغ ، زنگ زدن گوش ، حالت خواب آلودگى، گیجى و منگى حین تنفس.

استامینوفن

استامینوفن: درد شكم، تهوع و استفراغ

 آرام بخش ها

خستگى و خواب آلودگى كه منجر به كاهش هوشیارى مى شود، تنفس سطحى، نبض ضعیف و نامنظم یا به طور غیرطبیعى كند یا تند.

البته ممكن است علائم هشداردهنده، بلافاصله در فرد یا كودك ظاهر نشوند.

بسیارى از سموم در بدن سریع عمل مى كنند، بنابراین فرصت کمی براى درمان خواهید داشت.

اقداماتی که هنگام مسمومیت دارویى لازم است انجام دهید:

- اگر فكر مى كنید شخصى دارو یا مواد شیمیایى موجود در منزل را مصرف كرده و آن شخص هوشیار نیست یا در حال تشنج است یا تنفس ندارد، فوراً درخواست آمبولانس كنید. حتی در صورت عدم مشاهده ی علائم فوق در فرد، فوراً با مركز اورژانس مسمومیت تماس بگیرید.

- نوع، زمان و مقدار مصرف دارو، همین طور مشخصات و وضعیت فرد مسموم را به كارشناس مركز اورژانس بگویید.

- هرگز فرد مسموم را وادار به استفراغ نكنید، مگر اینكه به وسیله كارشناسان اورژانس توصیه شود، البته در صورت توصیه كارشناس براى وادار كردن شخص به استفراغ یا خوردن مایعات، فرد مسموم نباید در حال تشنج، بیهوشى یا خواب آلودگى باشد.

توصیه هایی برای جلوگیری از مسمومیت دارویی:

- براى جلوگیرى از چنین مواردى، بهترین راه قفل كردن قفسه یا كمدى است كه داروها در آن قرار دارد.

- براى جلوگیرى از فاسد شدن داروها كه این خود نیز مسمومیت شدیدى به دنبال دارد، همیشه داروها را در شیشه یا قوطى اصلى خود نگاه دارید.

- از قرار دادن داروها در برابر حرارت و نور خوددارى كنید.

- قرص ها و كپسول ها را در جاهاى مرطوب نگهدارى نكنید، چراكه رطوبت و حرارت باعث تغییرات شیمیایى در دارو مى شوند.

- از یخ زدن داروهاى مایع جلوگیرى كنید.

- داروها را در یخچال نگهدارى نكنید، مگر بعضى داروهاى خاص كه در برچسب آن قید شده باشد.

- داروها را براى مدت طولانى در اتومبیل قرار ندهید.

- در مسافرت داروى خود را در چمدان قرار ندهید، چرا كه امكان گم شدن چمدان یا قرار گرفتن آن در محیط هاى خیلى سرد یا خیلى گرم وجود دارد.

- داروهاى تاریخ گذشته یا بى مصرف خود را دور بریزید و هنگام دور ریختن داروها مراقب باشید که کودکان به آنها دسترسی نداشته باشند.

v

ملیسان برای درمان تبخال

(Mellisan)

شکل دارویی:

ژل موضعی 5 گرمی

ترکیبات موجود:

ژل ملیسان حاوی یک درصد عصاره خشک بادرنجبویه (Melissa officinalis) می باشد.

موارد مصرف:

ژل ملیسان به عنوان ضد ویروس در درمان تب خال کاربرد دارد.

نحوه مصرف:

روزی 3 الی 4 بار در موضع مالیده شود.

مکانیسم احتمالی اثر:

عصاره بادرنجبویه دارای ترکیبات موثری یا خاصیت متوقف کننده فعالیت ویروس هریس (عامل ایجاد تب خال) می باشد.

عوارض جانبی:

در افراد حساس، احتمال بروز واکنش های آلرژیک وجود دارد.

تداخل های دارویی:

در صورت مصرف هم زمان آن با میرتوپلکس و آسیکلوویر موضعی (داروهای ضد ویروسی که در درمان تبخال به کار می روند) احتمال تداخل و تشدید اثر وجود دارد.

موارد منع مصرف و احتیاط:

از تماس دارو با ناحیه داخلی چشم خودداری گردد.

ایمنی مصرف این ژل در دوران بارداری و شیردهی به اثبات نرسیده است.

ایمی پرامین

(IMIPRAMINE HCL)

دسته دارویی:

ضد افسردگی

اشکال دارویی:

قرص های 10 میلی گرمی، 25 میلی گرمی و 50 میلی گرمی

آمپول های 5/12 میلی گرمی در هر سی سی

موارد مصرف:

- افسردگی

- شب ادراری کودکان 6 تا 12 ساله

موارد منع مصرف:

- در کودکان زیر 6 سال حتما با دستور پزشک مصرف شود.

- این دارو همراه با داروهای MAOI (داروهای ضدافسردگی مهارکننده‌های مونوآمین اکسیداز ) نباید مصرف شود بنابراین در صورت مصرف داروهای دیگر حتما با نظر پزشک مصرف شود.

- انفارکتوس عضله قلبی (میوکارد)

عوارض جانبی:

عارضه جانبی داروهای سه حلقه ای ناشی از خاصیت کلینرژیک آن ها می باشد از جمله:

خشکی دهان

تاری دید

تهوع و استفراغ 

یبوست

افزایش ضربان قلب

افت فشار خون

احتباس ادراری

مصرف در دوران های مختلف زندگی:

مصرف در بارداری: ممنوع

مصرف در شیردهی: ممنوع

نام تجارتی دارو:

 Tryptizol

نکاتی درباره آمپی‌سیلین و جنتامایسین

1- به ‌طور معمول در بسیاری از موارد به ویژه برای عفونت‌های شدید، از تجویز هم‌زمان آمپی‌سیلین و جنتامایسین استفاده می‌کنند.

2- در بیماران‌ مبتلا به‌ نارسایی كلیه‌ و بیماری‌های‌گوارشی‌، به‌ویژه‌ كولیت‌ ناشی از آنتی‌بیوتیك،‌ باید آمپی‌سیلین با احتیاط فراوان‌ تجویز شود.

3- واكنش‌های‌ حساسیتی‌شامل‌ كهیر، تب‌، درد مفاصل‌ ، آنژیوادم‌، شوك‌ آنافیلاكتیك‌ در بیمارانی‌ كه‌ دچارحساسیت‌ مفرط می‌شوند، با مصرف‌ آمپی‌سیلین گزارش‌ شده‌ است‌.همچنین‌، سایر عوارض‌ جانبی‌ این‌ دارو شامل تهوع‌، اسهال‌ و بثورات‌ جلدی‌ است.

4- مصرف‌ هم‌زمان‌ آمپی‌سیلین‌ با داروهای‌ خوراكی‌ جلوگیری‌كننده‌ از بارداری‌ حاوی‌ استروژن‌، ممكن‌است‌ اثر این‌ داروها را كاهش‌ دهد و به‌ بارداری‌ ناخواسته‌ منجر شود.

مصرف‌ هم‌زمان‌ پنی‌ سیلین‌ها با متوتركسات‌ به‌ كاهش‌ كلیرانس‌ متوتركسات‌ و در نتیجه‌، مسمومیت‌ با این‌ دارو منجر می‌شود.

آمپی‌سیلین‌ را باید با معده‌ خالی‌ مصرف‌ كرد.

5- در صورت‌ بروز اسهال‌، بدون‌ مشورت ‌با پزشك‌ از مصرف‌ هرگونه‌ داروی‌ ضداسهال‌ باید خودداری‌ كرد.

6- در بیماران‌ مبتلا به‌ نقص كلیه،‌ به‌ كاهش‌ مقدار مصرف‌ آمپی‌سیلین نیازی‌ نیست‌، مگر اینكه‌ نقص كلیه‌ شدید باشد.

7- در هنگام‌ مصرف‌ آمپی‌ سیلین‌، از سایر روش‌های‌ جلوگیری‌ از بارداری‌ نیز باید استفاده‌ کرد.

8- در صورتی‌ كه‌ یك‌ نوبت‌ مصرف‌ دارو فراموش‌ شود، به‌ محض‌ به یاد آوردن،‌ آن‌ نوبت‌ باید مصرف‌ شود، ولی‌ اگر تقریبا زمان‌ مصرف‌ نوبت‌ بعدی‌ فرا رسیده‌ باشد، باید از مصرف‌ آن‌ نوبت‌ خودداری‌ كرده‌ و مقدار مصرف‌ بعدی‌ نیز نباید دو برابر شود.

9- فاصله‌ میان‌ دفعات‌ مصرف‌ جنتامایسین، در بیماران‌ مبتلا به‌ ناراحتی كلیه‌ باید افزایش‌ داده‌ شود.

10- عوارض‌ جانبی جنتامایسین عبارت‌است از: آسیب‌ بخش‌ حلزونی‌ گوش‌، مسمومیت‌ برگشت‌پذیر كلیه‌، به‌ندرت‌ كاهش ‌منیزیم‌ خون‌ به‌ویژه‌ در مصرف‌ طولانی‌مدت.

11- از آنجا كه‌ دفع‌آمینوگلیكوزیدها به‌ طور عمده كلیوی‌ است‌ و غلظت‌ این‌ داروها در ادرار زیاد خواهد بود، بیمار باید به‌ اندازه‌ كافی‌ آب‌ یا مایعات ‌مصرف‌ كند تا غلظت‌ زیاد دارو موجب ‌آسیب‌ به‌ مجاری‌ ادراری‌ نشود.

12- تزریق‌ زیر جلدی‌ جنتامایسین‌ توصیه ‌نمی‌شود، زیرا دردناك‌ خواهد بود.

13-  مقدار مصرف‌ جنتامایسین،‌ به ‌ویژه‌ در بیمارانی‌ كه‌ دچار سوختگی‌ شده‌اند یا عمل‌جراحی‌ در پیش‌ دارند و در زنان‌ باردار یا مبتلا به‌ بیماری‌های‌ زنان‌ ممكن‌ است‌ كمتر یا بیشتر از مقدار توصیه‌ شده‌ باشد‌.

14- از آنجا كه‌ احتمال‌ تشكیل‌ كمپلكس‌ میان ‌جنتامایسین‌ و سایر داروها وجود دارد، مخلوط كردن‌ این‌ دارو با سایر داروها در یك‌ محلول‌ توصیه‌ نمی‌شود.

نکته درباره کوتریماکسازول

COTRIMOXAZOLE

1- کوتریموکسازول یکی از پرمصرف ‌ترین آنتی ‌بیوتیک ‌هایی است که توسط پزشکان برای بیماران تجویز می‌شود.

2- این دارو به شکل قرص های 480 و 120 میلی ‌گرمی و همچنین شربت کودکان ساخته شده و در داروخانه ‌های کشور عرضه می‌شود.

3- کوتریموکسازول در عفونت ‌های دستگاه ادراری ، عفونت گوش میانی ، التهاب پروستات، ذات‌الریه و برخی مشکلات دستگاه تنفسی کاربرد دارد.

4- میزان مصرف کوتریموکسازول در بزرگسالان و به هنگام بروز عفونت‌های ادراری دو قرص به فاصله هر 12 ساعت یک بار و به مدت دو هفته است.

5- این دارو نیز مانند همه داروهای دیگر دارای برخی عوارض جانبی است که اغلب دستگاه‌ گوارشی ، اعصاب، خون، پوست، ادراری و قلبی-عروقی را درگیر می‌کند و شایع ‌ترین علایم آن تهوع، استفراغ ، دردشکم، اسهال، سردرد، بی‌خوابی، توهم، افسردگی، سرگیجه، خستگی، اضطراب، کهیر، حساسیت به نور و راش‌های پوستی و نوعی اختلال موسوم به استیونس‌جانسون است.

6- در حساسیت‌های مفرط نسبت به کوتریموکسازول، حتما به پزشکتان اطلاع دهید، زیرا احتمال واکنش‌های شدید حساسیتی وجود دارد. همچنین در دوران بارداری ، شیردهی، بیماری ‌های کلیوی و مشکلات کبدی از این دارو با احتیاط استفاده کنید.

7- کوتریموکسازول در دستگاه گوارش به طور کامل جذب می‌شود و پس از چهار ساعت به اوج اثر می‌رسد. این دارو از طریق کبد و کلیه دفع می‌شود.

8- دقت کنید که کوتریموکسازول را هیچ‌گاه با داروی متوترکسات مصرف نکنید، زیرا موجب تضعیف مغز استخوان می‌شود.

9- در صورتی که به طور طولانی ‌مدت از این دارو استفاده می‌کنید، از پزشک خانواده‌تان درخواست کنید تا شیوه عملکرد کلیوی و نمونه کامل ادرارتان را از آزمایشگاه درخواست کند.

10- برای حل شدن مناسب دارو، حتما همراه دارو یک لیوان آب بنوشید.

11- قرص و شربت کوتریموکسازول را در ظرف‌های محکم و مقاوم به نور و در دمای اتاق نگهداری کنید.

12- فراموش نکنید که دوره کامل درمان کوتریموکسازول را به مدت دو هفته ادامه دهید و به محض برطرف شدن علایم بیماری، مصرف دارو را قطع نکنید.

13- هنگام مصرف دارو به منظور جلوگیری از آفتاب ‌سوختگی ، یا از نور آفتا‌ب دوری کنید و یا از محافظ‌های نوری استفاده کنید.

14- اگر هنگام مصرف کوتریموکسازول از داروهای ضدبارداری نیز استفاده می‌کنید، اثر این داروها کاهش می‌یابد، بنابراین از دیگر اقدامات پیشگیری کننده از بارداری نیز استفاده کنید.

15- در صورت بروز راش پوستی، گلودرد، تب، زخم‌ دهان ، کبودی‌های غیرمعمول و خونریزی حتما به پزشکتان اطلاع دهید.

آلتادین

شکل دارویی:

قرص مکیدنی 700 میلی گرمی

ترکیبات موجود:

هر قرص حاوی

220 میلی گرم عصاره گل ختمی(Althaea officinalis)

15 میلی گرم عصاره تام شیرین بیان(Glycyrrhiza glabra)

2 میلی گرم اسانس نعنا(Mentha piperita) می باشد.

موارد مصرف:

این قرص در گلودردهای غیرعفونی و یا همراه با آنتی بیوتیک در گلودردهای عفونی، التهاب و تحریک مخاط گلو و دهان، هم چنین در درمان سرفه های ناشی از افزایش ترشحات دستگاه تنفسی فوقانی کاربرد داردد.

نحوه مصرف:

هر 2 الی 3 ساعت یک قرص مکیده شود. البته قابل ذکر است که مصرف این قرص در التهاب های ناشی از عفونت مخاط گلو به تنهایی موثر نمی باشد و درمان باید تحت نظر پزشک صورت گیرد.

مکانیسم احتمالی اثر:

عصاره ی گل ختمی عمده ترین ترکیب موجود در این قرص دارای خواص خلط آور، مرهم بافت های مخاطی و نرم کننده می باشد. موسیلاژها و سایر مواد موثر موجود در این گیاه دارای خاصیت مرهم آسا در بافت های مخاطی می باشند. گلیسرین موجود در عصاره شیرین بیان نیز واجد اثرات نرم کنندگی، ضدسرفه، خلط آور و مرهم بافت های مخاطی است و ترشح مخاط دستگاه تنفسی را افزایش می دهد. اسانس نعنا احتمالا در اثر ضد میکروبی و ضد التهابی این قرص و هم چنین بهبود بو و طعم آن موثر می باشد. به طور کلی مکانیسم احتمالی اثر این قرص ایجاد یک غشا و مانع فیزکی در مخاط گلو جهت جلوگیری از گسترش تحریکات می باشد.

عوارض جانبی:

در صورت مصرف صحیح و طبق مقادیر درمانی فاقد عارضه جانبی می باشد.

تداخل های دارویی:

تداخل دارویی خاصی برای قرص آلتادین شناخته نشده است.

موارد منع مصرف و احتیاط:

باید توجه داشت چنان چه گلودرد و سرماخوردگی بیش از سه روز ادامه پیدا کرد، بیمار به پزشک مراجعه کنند. آلتادین در التهاب های ناشی از عفونت مخاط گلو به تنهایی موثر نمی باشد. بنابراین توصیه می گردد طبق نظر پزشک همراه با آنتی بیوتیک مناسب مصرف شود.

مصرف در دوران مختلف زندگی:

بارداری:

احتمالاً بدون خطر می باشد و لی تحقیقات بیش تر جهت اثبات ایمنی آن در این دوران لازم است.

شیردهی:

احتمالاً بدون خطر می باشد و لی تحقیقات بیش تر جهت اثبات ایمنی آن در این دوران لازم است.

نکته درباره داروهای آنتی اسید

- آنتی‌اسیدها، ترکیبات پایه‌ای هستند که موجب خنثی شدن اسید معده و کاهش سرعت تخلیه معده می‌شوند. این فرآورده‌ها حاوی آلومینیوم، منیزیم، کلسیم یا ترکیبی از آنها هستند.

- آنتی‌اسیدها برای درمان و رفع علایم و نشانه‌های زخم معده و دوازدهه، التهاب معده و مری، ریفلاکس یا ترش کردن و فتق لغزنده یا هیاتال مصرف می‌شوند.

- شایع‌ترین عارضه آنتی‌اسیدهای حاوی آلومینیوم شامل: یبوست، تراکم مدفوع و درنهایت انسداد روده است.

- شایع‌ترین عارضه آنتی‌اسیدهای حاوی منیزیم شامل: اسهال است که موجب بروز اختلال آب و املاح (الکترولیت‌ها) می‌شود.

- مصرف فرآورده‌های حاوی کلسیم، بیشتر اثر یبوست‌زایی دارند و کمتر ملین هستند و آنتی‌اسیدهای حاوی ملح کربنات موجب بروز نفخ و اتساع شکم و افزایش دفع گاز می‌شوند.

- حساسیت به آلومینیوم یا منیزیم یا فرآورده‌های آنها، به واکنش‌های افزایش حساسیت مفرط منجر می‌شود و افرادی که به این دو عنصر حسا‌س‌‌اند، نباید از فرآورده‌های حاوی آنها استفاده کنند.

- افراد مبتلا به نارسایی کلیه و زنان باردار و شیرده باید با احتیاط و تحت نظر پزشک از فرآورده‌های حاوی منیزیم استفاده کنند.

- بیماران مبتلا به پرفشاری خون ، نارسایی احتقانی قلب و کسانی که باید رژیم غذایی با محدودیت سدیم استفاده کنند، به علت وجود مقدار زیاد سدیم در این آنتی‌اسیدها، باید مراقب مصرف این گونه داروها باشند.

- مدت اثر آنتی‌اسیدها 20 تا 40 دقیقه است و اگر یک ساعت پیش از غذا مصرف شود، میزان اسید معده تا سه ساعت کاهش می‌یابد.

- این داروها با مصرف هم‌زمان با برخی آنتی‌اسیدها، میزان تاثیرشان افزایش می‌یابد: کینیدین، آمفتامین‌ها، سودوافدرین، لوودوپا، والپروئیک اسید، وارفارین

- این داروها با مصرف هم‌زمان با برخی آنتی‌اسیدها، کم‌اثرتر می‌شوند: سایمتیدین، کورتیکواستروییدها (یا داروهای گروه کورتون)، رانیتیدین، املاح آهن مانند فروسولفات، داروهای گوره فنوتیازین، فنی‌تویین، دیگوکسین، تتراسایکلین، کتوکونازول، ایزونیازید و سالیسیلات‌ها مانند آسپیرین.

- در مدت یک تا دو ساعت پس از مصرف آنتی‌اسیدها، دارویی مصرف نکنید چون ممکن است جذب دیگر داروها با آنتی‌اسید مختل شود.

- در صورتی که داروهای بلوک‌کننده گیرنده هیستامین مانند رانیتیدین و سایمتیدین مصرف می‌کنید، نباید از داروهای آنتی‌اسید استفاده کنید چون از تاثیر آنها جلوگیری می‌کنند.

داروها عامل 25 درصد از ناتوانی‌های جنسی هستند

در خبرها آمده بود که 25 تا 40 در صد از مردان بالای 40 سال به ناتوانی جنسی دچارند.

از طرفی در آمارها خواندیم که بین 40 تا 75 درصد از مردم به صورت خوددرمانی از انواع داروها استفاده می‌کنند. این در حالی است که بسیاری از داروها ممکن است موجب بروز ناتوانی جنسی شوند و این موضوع در 25 درصد از افرادی که به درمانگاه‌های ناتوانی جنسی مراجعه می‌کنند، مشاهده می‌شود.

در این صورت، وقت و هزینه زیادی صرف درمان آن می‌شود، در حالی که علت آن ساده و مشخص است.

آقای دکتر محمدرضا صفری‌نژاد، مشاور کلینیک سلامت خانواده و ناتوانی جنسی دانشگاه شاهد درباره داروها عامل بروز ناتوانی جنسی در مردان توضیح می دهند:

آقای دکتر، چرا برخی داروها موجب بروز ناتوانی جنسی می‌شوند؟

سوال خوبی است. ببینید، بسیاری از مواد دارویی سبب اختلال نعوظ، کاهش میل جنسی و اختلال انزال می‌شوند، هر چند مکانیسم آن در بسیاری از موارد ناشناخته است و مطالعات کنترل شده کمی در این زمینه انجام شده است. ناقل‌های شیمیایی اعصاب مرکزی شامل هیدروکسی تریپتامین، نورآدرنالین و دوپامین در عملکرد جنسی دخالت دارند و ممکن است با داروهای آنتی‌سایکوتیک یا ضد روانپریشی و ضد افسردگی و داروهایی که از طریق اعصاب مرکزی یعنی مغز موجب کاهش فشارخون می‌شوند، تداخل کنند و عملكرد جنسی مردان را مختل كنند.

از داروهایی که ضدهورمون مردانه است برای ما بگویید. چه داروهایی از این گروه موجب ناتوانی جنسی می‌شود؟

سایمتیدین از جمله داروهایی است كه ضد گیرنده‌های هیستامینی H2 است و موجب کاهش میل جنسی و اختلال نعوظ می‌شود. به نظر می‌رسد علت این عارضه ناشی از عملکرد ضد هورمون جنسی مردانه این دارو و افزایش پرولاکتین خون است. داروهای دیگری که موجب اختلال نعوظ می‌شوند، استروژن‌ها و داروهای با اثر ضد هورمون جنسی مردانه مانند کتوکونازول و سیپروترون استات است.

آیا داروهای ضد فشارخون می توانند موجب ناتوانی جنسی ‌شود یا خیر؟

بله، داروهایی که برای درمان بیماران مبتلا به پرفشاری خون به کار می‌رود، کم و بیش بیماران را به اختلالات نعوظ دچار می‌کند. داروهایی مانند متیل‌دوپا و کلونیدین از طریق تاثیر بر هیپوتالاموس 10 تا 25 درصد مردان، سبب اختلال نعوظ آنان می‌شود. رزرپین موجب کاهش ذخیره کاتکولامین‌ها مانند دوپامین و آدرنالین و 5 هیدروکسی تریپتوفان و در نتیجه اختلال نعوظ می‌شود. همچنین رزرپین از طریق ایجاد افسردگی نیز سبب ناتوانی جنسی و اختلال انزال می‌شود. داروهای ضد پر فشاری خون در برخی موارد از طریق تاثیر روی عضلات صاف سبب اختلال نعوظ می‌شود. داروهای بلوک‌کننده‌های کانال‌های کلسیم یکی از این گروه داروها است. داروهایی مانند فنوکسی بنزامین و فنتولامین نیز موجب ناتوانی جنسی و اختلال انزال (انزال به داخل مثانه) می‌شود. داروهای مهارکننده گیرنده‌های بتا آدرنرژیك مانند پروپرانولول و آتنولول بیشتر از طریق تاثیر محیطی، موجب اختلال نعوظ می‌شوند.

داروهای مدر (ادرار آور) هم از گروه داروهای کنترل‌کننده فشارخون هستند. آیا این دسته دارویی هم موجب بروز ناتوانی جنسی آقایان می‌شود؟

داروهای مدر کمترین عارضه را از نظر ایجاد اختلالات جنسی در میان داروهای ضد پرفشاری خون دارند. از مدرهای تیازیدی مانند هیدروکلروتیازید به‌عنوان داروهای کنترل‌کننده فشارخون كه سبب اختلال نعوظ و کاهش میل جنسی می‌شود، می‌توان نام برد. مدرهای کاهش‌دهنده دفع ادراری پتاسیم مانند اسپیرینولاکتون حداکثر در 30 درصد مردان، اختلال نعوظ ایجاد می‌کند. این داروها می‌توانند سبب کاهش میل جنسی شده و موجب بزرگ شدن پستان‌ها و درد در آنها شوند. در برخی مطالعات 31 درصد از افرادی که برای درمان افزایش فشارخون، فقط از مدرها استفاده می‌کردند، دچار ناتوانی جنسی شده‌اند.

داروهای موثر بر عروق چطور؟

اگر بخواهم درباره این داروها بگویم، باید به داروهای مهارکننده گیرنده‌های بتا یا بتابلوکرها اشاره می‌کنم. از این گروه، پروپرانولول، قوی‌ترین دارویی است که در مقایسه با هم گروه‌های خود مانند آتنولول، پیندولول و متوپرولول بیشتر موجب ناتوانی جنسی می‌شود. این دارو در 15 درصد از موارد ممکن است سبب اختلال نعوظ شود. بلوک‌کننده‌های گیرنده‌های آلفا نظیر دوکسازوسین ممکن است با تاثیر بر اعصاب سمپاتیک، موجب بهبود نعوظ شوند. مهاركننده‌های آنزیم مبدل آنژیوتانسین مانند کاپتوپریل و انالاپریل بر نعوظ تاثیر ندارند.

داروهای آرام بخش هم ممکن است موجب بروز ناتوانی جنسی شوند؟

بله، داروهای آرام بخش می‌توانند سبب ناتوانی جنسی و کاهش میل جنسی و اختلال انزال شوند که این عارضه ناشی از آثار تسکینی، افزایش پرولاکتین و تاثیر روی دستگاه عصبی خودکار و اعصاب مرکزی است. همه داروهای ضد افسردگی به درجات گوناگون سبب ناتوانی جنسی، کاهش میل جنسی و تاخیر در ارگاسم یا اوج عمل جنسی یا از بین رفتن آن می‌شوند. بنزودیازپین‌ها مانند دیازپام، اکسازپام، لورازپام و كلردیازپوكساید و همچنین مپروبامات که از گروه داروهای کاربامات و ضد اضطراب است، سبب کاهش میل جنسی و همچنین سبب ناتوانی جنسی می‌شوند.

داروهای پایین آورنده چربی هم موجب ناتوانی جنسی می‌شوند؟

بله، به ویژه کلوفیبرات از جمله داروهایی است که برای درمان افزایش چربی خون مصرف می‌شود كه در 14 درصد از افراد موجب ناتوانی جنسی شده است.

و نکته آخر؟

نکته مهمی که باید یادآوری کنم این است که در میان افرادی که به علت بیماری‌های قلبی‌عروقی از داروهای مربوطه استفاده می‌کنند، آشنایی آنان با عارضه ناتوانی جنسی ناشی از این داروها موضوع شایعی است و حتی در برخی از این موارد، افراد برای برگشت توانایی جنسی خود، دارو را کنار می‌گذارند. تعداد زیادی از داروها می‌توانند در پی عوارض نا خواسته آنها سبب اختلال نعوظ شوند، به طوری که ممکن است تا 25 درصد از علل ناتوانی جنسی در افرادی که به کلینیک‌های ناتوانی جنسی مراجعه می‌کنند، دارویی باشد.

نکته درباره تستوسترون درمانی

- موارد مصرف این دارو، در کمبود هورمون تستوسترون در بدن، تاخیر بلوغ در پسران،‌ سرطان پستان، بزرگی پستان بعد از زایمان، آنژیو ادم ارثی(تورم رگی)، آندومتریوز و بیماری فیبروکیستیک پستان است.

- تستوسترون، باعث تحریک بلوغ جنسی مردانه و رشد و تکامل صفات ثانویه جنسی (رویش مو در صورت و بدن، ضخیم شدن تارهای صوتی) می ‌گردد. این هورمون باعث جهش رشد در نوجوانان و توقف رشد قدی با بستن صفحات رشد در دو انتهای استخوان‌ها می‌ شود. تستوسترون باعث ساخته شدن بافت‌ها می ‌گردد.

- شایع‌ترین واکنش نامطلوب ناشی از درمان با تستوسترون عبارت است از گسترش اثر هورمونی. در مردان، نعوظ‌ های مکرر و طولانی، تحریک‌پذیری مثانه (تکرر ادرار) و ژنیکوماستی (تورم یا حساسیت بافت پستانی) ممکن است بروز کند.

- در زنان، بزرگی کلیتوریس، بم‌شدن صدا، رشد موهای بدن یا صورت، ریزش موی غیرمعمول و بی‌نظمی یا فقدان قاعدگی ممکن است بروز کند.

بروز صفات مردانه در زنان ممکن است برگشت‌ناپذیر باشد، حتی با قطع سریع دارو. پوست چرب و آکنه در هر دو جنس (مردان و زنان) شایع است.

- واکنش‌های نامطلوب متابولیک شامل احتباس مایعات و الکترولیت‌ها (گاه منجر به ادم)، افزایش سطح کلسیم خون، کاهش سطح قند خون و افزایش سطح کلسترول است.

- تجویز طولانی مدت تستوسترون ممکن است منجر به فقدان میل جنسی (لیبیدو) و سرکوب اسپرم‌سازی در مردان گردد.

- اختلال شدید، ولی نادر در عملکرد کبد از جمله نکروز کبدی و سرطان سلول های کبدی هم گزارش شده است.

- تستوسترون موجب افزایش اثر داروهای خوراکی ضددیابت و افزایش زمان داروهای ضدانعقادی و کاهش اثر انسولین می‌ شود.

- عوارض جسمی در آقایان شامل ژنیکوماستی، ناتوانی جنسی و آتروفی بیضه است.

- هنگام تستوسترون درمانی، وزن کردن روزانه و توجه به افزایش وزن بیش از 2 کیلو و 200 گرم در هفته و گزارش این موارد به پزشک، بسیار مهم است.

- اندازه‌گیری فشار خون در هر 4 ساعت و توجه به کاهش برون‌ده ادراری و افزایش ادم مهم است.

نکاتی در باره پروپرانولول

(Propranolol)

پروپرانولول برای بهبود بیماری های مختلفی‌ مثل‌ کاهش‌ فشار خون بالا‌، تسکین‌ درد قلبی‌، پیشگیری‌ از سردردهای‌ میگرنی‌ و درمان‌ بی‌نظمی‌ ضربان‌ قلب‌ تجویز می‌ شود. همچنین‌ برای‌ جلوگیری‌ از دومین‌ حمله‌ قلبی‌ در افرادی‌ که‌ یک‌ بار دچار سکته قلبی‌ شده‌اند، کاربرد دارد. ممکن‌ است‌ در شرایط‌ دیگری‌ نیز پزشک شما‌ این‌ دارو را برایتان‌ تجویز کند.

نکات زیر را در رابطه با مصرف پروپرانولول‌ رعایت کنید:

1- دارو را هر روز در ساعت‌ معینی باید‌ بخورید. بهتر است‌ دارو را صبح‌ پیش‌ از صبحانه‌ مصرف‌ كنید تا فراموش‌ نكنید. پروپرانولول‌ را می ‌توان‌ با غذا یا بدون‌ آن مصرف‌ كرد.

2- هر روز پیش‌ از خوردن‌ پروپرانولول‌ نبض‌تان‌ را بشمارید و فشارتان‌ را اندازه‌ بگیرید. اگر كمتر از 60 تا در دقیقه‌ بود، یا فشار سیستولی‌ خونتان (عدد بالایی‌) كمتر از 90 میلی‌متر جیوه‌ بود، پیش‌ از خوردن‌ دارو، با پزشك‌تان‌ مشورت‌ كنید.

3- اگر یك‌ نوبت‌ را فراموش‌ كردید، به‌ محض اینکه‌ به‌ یاد آوردید، آن را مصرف‌ كنید. البته‌ اگر كمتر از هشت ساعت زمان‌ تا نوبت‌ بعدی‌ مصرف‌ دارو رسیده‌ است‌، نوبت‌ فراموش‌ شده‌ را مصرف‌ نكنید و به‌ برنامه‌ منظم‌ دارویی‌تان‌ بازگردید.

اگر بیش‌ از یك‌ نوبت‌ در روز پروپرانولول‌ مصرف‌ می‌ كنید، اگر تقریبا موقع‌ نوبت‌ بعدی‌ مصرف‌ دارو رسیده‌ است‌، نوبت‌ فراموش‌ شده‌ را مصرف‌ نكنید.

4- مقدار دارو را دو برابر نكنید و دارو را بدون‌ هماهنگی‌ با پزشك‌تان‌ قطع‌ نكنید، زیرا با قطع‌ مصرف‌ پروپرانولول،‌ ممكن‌ است‌ در معرض‌ خطر سکته‌ قلبی‌ باشید.

5- در بیشتر موارد،‌ تجویز پروپرانولول، بیماری‌ را مهار می‌ كند و نه‌ درمان‌. این‌ به این‌ معناست‌ كه‌ ممكن‌ است‌ لازم‌ باشد چند سال‌ یا تا پایان‌ زندگی‌ آن‌ را مصرف‌ كنید.

6- نشانه‌های زیر تا هنگام‌ عادت‌ كردن‌ بدن‌تان‌ با دارو ممكن‌ است‌ مشاهده‌ شوند:

خواب‌‌آلودگی‌، خستگی‌، مشكل‌ در خوابیدن‌، اضطراب‌، یبوست‌ یا اسهال‌، كابوس‌ و كاهش‌ توانایی‌ جنسی‌.

اگر این‌ علایم‌ ادامه‌ یافتند یا مشكل‌‌ساز شدند، وضعیت‌ خود را با پزشك‌‌ در میان‌ بگذارید.

7- اگر برای‌ كاهش‌ فشار خون ،‌ پروپرانولول‌ مصرف‌ می ‌كنید، مصرف‌ نمك‌ خود را محدود كنید(از مصرف غذاهای شور بپرهیزید). از پزشكتان‌ درخواست‌ كنید یک برنامه غذایی مناسب در اختیارتان‌ بگذارد یا شما را به‌ یک متخصص‌ تغذیه‌ معرفی‌ كند.

اشكال‌ در تنفس‌،

یا خس‌خس‌ سینه‌، سرد شدن‌ كف‌ دست‌ و پا، ضربان‌ قلب‌ زیر60 تا در دقیقه‌،

یا سیاهی‌ رفتن‌ چشم‌ در هنگام‌ بلند شدن‌ از حالت‌ خوابیده‌ یا نشسته‌ همراه با تورم‌ دست‌ها و پاها یا افزایش‌ وزن‌ ناگهانی‌ (5/1 كیلو در 24 تا 48 ساعت‌)،

‌، گیجی‌ یا توهم‌ (شنیدن‌، دیدن‌، یا احساس‌ چیزهایی‌ كه‌ وجود ندارند)، درد قفسه‌ سینه‌ یا

‌ یا

، تب‌،

، بثورات‌ جلدی‌ یا هرگونه‌ كبودی‌‌ یا خون‌ریزی‌ غیر عادی‌.

مصرف بی رویه استامینوفن مسمومیت زاست

با وجود اینکه استامینوفن به عنوان یکی از داروهای کم ضرر شناخته شده ، مصرف زیاد آن موجب بروز مسمومیت و صدمات کبدی می شود.

Health news اعلام کرد، به دلیل اینکه قرص استامینوفن در بسیاری موارد بدون نسخه پزشک قابل تهیه است، بسیاری افراد در مصرف آن زیاده روی کرده و با بروز هر ناراحتی در بدن، آن را مصرف می کنند.

بر این اساس و با در نظر گرفتن اینکه قرص های استامینوفن موجود در بازار دارویی، دارای 325 تا 500 میلی گرم ماده موثر می باشند، مصرف بیش از 8 تا 10 عدد قرص در روز غیر مجاز و خطرناک بوده و می تواند عوارض کشنده ای را به همراه داشته باشد.

محققان پس از یک بررسی 6 ساله روی افرادی که این دارو را به طور مرتب استفاده می کردند به این نتیجه رسیدند که چنانچه این دارو بیشتر از حد مجاز مصرف شود، خاصیت سمی پیدا کرده و عوارض بسیاری ایجاد خواهد کرد.

امروزه توصیه پزشکان به والدین این است که از تجویز خودسرانه قرص یا شربت استامینوفن بدون نظر پزشک و به دنبال مشاهده هر گونه علامت سرماخوردگی و ناخوشی، و بدون اینکه کودکشان مبتلا به تب باشد، خودداری نمایند.

نکته درباره کلرفنیرامین

1- کلرفنیرامین یکی از رایج‌ترین داروهای ضد حساسیت است که هنگام بروز حساسیت توسط پزشکان خانواده توصیه می‌ شود.

2- این دارو به شکل قرص‌های 4 و 8 میلی‌گرمی و همچنین آمپول‌های 10 میلی‌گرمی در داروخانه‌های کشور عرضه می‌ شود.

3- کلرفنیرامین در گروه دارویی آنتی‌هیستامین‌ها قرار دارد و با تأثیر بر عروق خونی، دستگاه گوارش و تنفس از طریق رقابت با هیستامین سبب کاهش پاسخ حساسیت می ‌شود.

4- بیشترین کاربرد کلرفنیرامین در بیماری موسوم به رینیت(عفونت‌ مزمن‌ یا آلرژی‌ مزمن‌ در بینی‌ یا التهاب غشاهای مخاطی بینی ‌) است.

5- میزان مصرف کلرفنیرامین در بزرگسالان 2 تا 4 میلی‌گرم روزانه سه تا چهار مرتبه در روز است اما در کودکان این میزان 2 میلی‌گرم سه تا چهار بار در روز است.

6- داروی یاد شده همانند داروهای دیگر از عوارض جانبی بی ‌بهره نیست و می ‌تواند دستگاه‌های اعصاب، تنفس، خون، گوارش، پوست، ادراری و چشم و گوش و حلق و بینی را درگیر کند.

7- شایع‌ترین علامت‌های ناشی از عوارض جانبی کلرفنیرامین عبارتند از: سرگیجه، خواب‌آلودگی، نامتعادل ‌بودن حرکات، خستگی، اضطراب، سرخوشی، گیجی، خس‌خس‌ سینه، آنمی، خشکی دهان، تهوع، بی‌اشتهایی، اسهال، حساسیت در برابر نور، احتباس ادرار، سوزش ادرار و تاری دید.

8- مصرف کلرفنیرامین در حمله‌های آسم، بیماری‌های دستگاه تنفسی تحتانی و دوران بارداری و شیردهی ممنوع است.

9- زمان اثر کلرفنیرامین از یک ساعت پس از مصرف آغاز می شود و پس از دو ساعت به اوج اثر می ‌رسد و بعد از شش ساعت از طریق کلیه دفع می ‌شود.

10- مصرف همزمان کلرفنیرامین با الکل و مواد خواب‌آور و آرام‌بخش موجب تضعیف دستگاه عصبی بدن می‌ شود.

11- در صورت احتباس ادرار، تکرر ادرار و یا سوزش ادرار از ادامه مصرف کلرفنیرامین پرهیز کنید.

12- اگر پزشکتان برایتان کلرفنیرامین تزریقی توصیه کرده است، دقت کنید که این دارو باید در یک دقیقه یا بیشتر تزریق شود.

13- در صورت بروز علایم گوارشی پس از مصرف دارو، توصیه می‌ شود که کلرفنیرامین به همراه غذا مصرف شود، گرچه ممکن است تأثیر دارو اندکی کاهش یابد.

14- با مصرف کلرفنیرامین ممکن است دهانتان خشک شود، به همین دلیل از آب‌نبات، آدامس و یا ترکردن مکرر دهان استفاده کنید.

15- کلرفنیرامین خوراکی یا تزریقی باید در اتاق و ظرف در بسته نگهداری شود و از خردکردن یا جویدن دارو خودداری کنید.

16- در صورت بروز گیجی، خواب‌آلودگی و افت فشارخون به سرعت به پزشکتان اطلاع دهید. همچنین از رانندگی و فعالیت‌های خطرآفرین خودداری کنید.

17- در صورت مصرف بیش از حد داروی کلرفنیرامین می‌ توانید از شربت ایپکاک استفاده نمایید.

خانه‌ تكاني دارويي

اين احساس مشترك انساني است كه هنگام بروز حوادث طبيعي و غيرطبيعي دوست داريم براي كمك به انسان‌هاي گرفتار كاري انجام دهيم.

شايد عملي‌ترين اقدام در اين موارد اهداي آن چيزي است كه در دسترس داريم. به همين دليل به محض شنيدن خبر بروز حادثه‌اي طبيعي يا غير طبيعي و درخواست کمک براي ارسال مواد غذايي، پوشاك، دارو و حتي خون، دست به كار مي‌شويم. اگر بتوانيم خون اهدا مي كنيم و در غير اين‌ صورت مواد غذايي يا لباس به مراكز اعلام شده تحويل مي ‌دهيم.

در اغلب موارد، داروها يكي از عمده‌ترين اقلام تحويل شده به مراكز جمع آوري كمك‌هاي مردمي است. از آنجا كه همه ما كم و بيش ذخيره‌اي قابل توجه از داروهاي بلا استفاده ناشي از مراجعات مكرر و احتمالاً غيرضروري به پزشك و داروخانه در منازل خود داريم و دلمان هم نمي‌ آيد آنها را دور بريزيم، با بروز هر يك از اين حوادث يك موقعيت طلايي براي خالي كردن اين انبارها به ‌دست مي ‌آوريم.

اهداي داروها عمدتاً از دو طريق انجام مي‌ شود، يكي از طرف شركت‌هاي داروسازي بين‌المللي و ديگر از سوي مردم، اگر چه حجم داروهاي اهدايي از طرف شركت‌هاي داروسازي در مقايسه با داروهاي اهدايي از طرف مردم بسيار بيشتر است. اين شركت‌ها معمولاً در اين اقدام خود اهداف خاص اقتصادي را نيز دنبال مي‌كنند. مهم ترين اين اهداف ضمن نشان دادن چهره‌اي انساني از شركت اهداء‌كننده، گريز از ماليات و نفوذ به بازار دارويي كشورهاي دريافت‌كننده اين داروهاي اهدايي است.

علاوه بر اين داروهاي اهدايي اين شركت‌ها عمدتاً براي كشورها و مناطق آسيبب ديده غيرقابل مصرف هستند و معمولاً كشورهاي دريافت‌كننده اگر آنقدر خوش شانس باشند كه اين داروها سر از بازار سياه دارو در كشورشان در نياورد، بايد هزينه‌هاي زيادي را براي معدوم كردن آنها صرف كنند.

مضرات دريافت داروهاي اهدايي آنقدر زياد است كه در خيلي از موارد دريافت‌كنندگان ترجيح مي ‌دهند از خير آن بگذرند.

داروهاي دست دوم

بخش ديگري از داروهاي اهدايي به آسيب‌ديدگان معمولاً از طرف خانواده‌ها به مراكز جمع‌آوري كمك‌هاي مردمي تحويل مي‌ شود. اگرچه به ‌دليل آنكه اين داروها به احتمال زياد قبلاً از خود بازار دارويي كشور تهيه شده‌اند، قاعدتاً مي ‌توان انتظار داشت كه باعث بروز مشكلاتي در نظام دارويي كشور نخواهند شد، اما همين داروها نيز بنا به‌دلايل متقن علمي قابل مصرف مجدد نيستند.

مصرف اين داروها كه داروهاي "دست دوم" ناميده مي ‌شوند نيز ممكن است خطرات جدي براي سلامت مصرف‌كنندگان ايجاد كنند. با وجود همه كاستي‌هاي موجود، نظام دارويي كشور ما نظارت مناسبي بر توليد و توزيع داروها دارد و حداكثر تلاش از طرف توليدكنندگان و توزيع‌كنندگان داروها در كشور انجام مي‌ شود تا مقررات علمي در اين موارد به ‌كار گرفته شود. با اين همه، اطمينان از سلامت داروها در هنگام تحويل به بيماران در داروخانه يكي از مسئوليت‌هاي اصلي داروسازان است.

اما امكان نظارت بر سلامت داروها در هنگام نگهداري و مصرف آنها توسط مصرف‌كنندگان در خانه وجود ندارد.

بسياري از داروها به شرايط نگهداري حساس هستند و عدم‌ نگهداري آنها در شرايط مناسب ممكن است باعث بي ‌اثر شدن و يا حتي تبديل شدن آنها به مواد سمي شود. بنابراين اطمينان از سلامت داروهاي "دست دوم" ناشي از شرايط نگهداري آنها اگر غيرممكن نباشد، بسيار سخت و هزينه بر است.

با وجود اين متأسفانه در كشور ما بازگرداندن داروهاي "دست دوم" به چرخه نظام دارويي كشور فقط به كمك‌هاي مردمي بعد از بروز بلايا محدود نمي ‌شود و هر از گاهي بعضي از سازمان‌ها و ارگان‌هاي خيريه (مطمئناً با اهداف خيرخواهانه) به جمع آوري داروهاي "دست دوم" مردم اقدام مي ‌كنند و از آنها مي‌ خواهند با خالي كردن قفسه‌هاي دارويي خود اين داروها را براي توزيع بين نيازمندان به آنها تحويل دهند. متأسفانه بايد اذعان كرد كه به ‌نظر مي‌ رسد اين اقدام در كشور ما به‌ تدريج به يك ارزش تبديل شده است.

اگرچه نگارنده ترديدي در نيت خيرخواهانه اين سازمان ها و همچنين اهدا‌كنندگان ندارد، ولي بايد به آنها يادآور شود كه اين اقدام ممكن است خطرات جدي به سلامت مصرف‌كنندگان اين داروهاي "دست دوم" وارد كند كه قطعاً با نيات خيرخواهانه آنها در تضاد است. شايد بتوان اقدام اين سازمان ها را به حساب عدم‌ اطلاع آنها گذاشت، ولي تأسف بارتر آن است كه در مواردي، حتي بخش‌هايي از وزارت بهداشت و ديگر سازمان‌هاي دولتي امدادي نيز با اين مراكز همراهي و در كار آنها مشاركت مي‌ كنند.

اين‌هم از عجايب است كه همان وزارت بهداشتي كه به حق داروخانه هايي را كه داروهاي "دست دوم" را وارد چرخه دارويي مي ‌كنند توبيخ و جريمه مي ‌كند، خود مشوق اين اقدام مي‌ شود. شايد تصور شود به‌ دليل الگوي نادرست تجويز و مصرف داروها در كشور با اين‌ كار و بازگرداندن داروهاي "دست دوم" به بازار دارويي كشور بتوان بخشي از اين اتلاف منابع را جبران كرد اما واقعيت آن است كه هيچگاه از نظر آماري ارزش ريالي داروهاي "دست دوم" برگشت داده شده و نسبت آن در مقايسه با ارزش بازار دارويي گزارش نشده تا بتوان منافع احتمالي اين اقدام را در مقايسه با مضرات قطعي آنها به سلامت مصرف‌كنندگان اين داروها بررسي كرد.

بنابراين بايد به‌ خودمان و هموطنان نوع دوستمان يادآور شويم كه اهداي داروهاي «دست دوم» نه تنها يك اقدام انساني نيست، بلكه ممكن است باعث به‌خطر افتادن سلامت مصرف‌كنندگان اين داروها نيز شود.

اين يادآوري از آن جهت اهميت دارد كه در خانه تكاني خانه هايمان، احساسات بشردوستانه مان گل نكند و نخواهيم ضمن پاكسازي قفسه‌هاي آشپزخانه، داروهاي "دست دوم" انباشته شده در طول سال را نيز به سازمان‌هاي خيريه اهدا كنيم. قطعاً بايد خيلي بيشتر از اهداي لباس‌هاي مستعمل خود به ديگران، از تحويل داروهاي دست دوم خود اجتناب كنيم.

البته اميدوارم سازمان‌هايي مانند وزارت بهداشت، هلال احمر و كميته امداد نيز با اطلاع رساني صحيح و به موقع به مردم ضمن اجتناب از ترغيب مردم به اهداي داروهاي "دست دوم" آنها را از خطرات احتمالي چنين اقدامي آگاه كنند.

دكتر عبدالمجيد چراغعلي- دكتراي فارماكولوژي

آیا آسپیرین برای شما مفید است؟

عوامل بسیاری بر اینكه آسپیرین ممكن است برایتان مفید یا مضر یا فاقد اثر باشد، موثرند.

سن، مهم ترین عامل به شمار می رود. عوامل دیگری كه وارد محاسبه می شوند، عبارتند از: خطر بروز حملات قلبی یا سكته های مغزی نزد شما، خونریزی گوارشی قبلی و سایر عوامل مربوط به شیوه زندگی.

دكتر بورینگ هشدار می دهد كه این تصمیمی فردی است كه باید با مشورت با پزشك تان یا كسانی كه خدمات مراقبتی بهداشتی در اختیار شما قرار می دهند و سبك و سنگین كردن شانس بروز سكته های مغزی یا حملات قلبی در برابر خطرات ناشی از استفاده دائمی از آسپیرین، اتخاذ شود.

گزارش دیگری که از مطالعه بهداشت زنان ارائه شد، راه دیگری را برای پیشگیری از سكته مغزی پیشنهاد می كند؛ زندگی پاك.

میزان سكته های مغزی در زنانی كه در این مطالعه حداقل چهار بار در هفته مبادرت به ورزش می كردند، سیگار نمی كشیدند، وزن سالمی داشتند و رژیم غذایی شان از نقطه نظر قلبی، سالم به حساب می آمد، تقریبا نصف كسانی بود كه فاقد اینگونه عادات سالم بهداشتی بودند و روشن است كه این دسته از خانم ها، گرفتار آثار و عوارض نامطلوب آسپیرین هم نمی شدند.

منافع حتمی آسپیرین

منافع آسپیرین برای مردان و زنان در موارد زیر اثبات شده است.

- در حملات قلبی:

جویدن آسپیرین (یك عدد آسپیرین بزرگسال یا دو عدد آسپیرین بچه در روز) می تواند از خطر مرگ به علت حمله قلبی بكاهد.

- پس از حمله قلبی یا سكته ناشی از نرسیدن خون به عضله قلب:

خوردن همه روزه آسپیرین به مقدار كم (یك عدد آسپیرین بچه) می تواند به پیشگیری از حمله قلبی یا سكته مغزی دوم كمك كند و احتمال مرگ به علت بیماری قلبی را كاهش دهد.

- اگر درد ثابت قفسه سینه ناشی از بیماری عروق كرونر قلب دارید یا مبتلا به بیماری های شریان های محیطی مثلا در پاها هستید یا از بیماری قند رنج می برید و به علت تصلب شرائین هر یك از اندام های شما دچار اختلال است، خوردن روزانه یك عدد قرص آسپیرین بچه می تواند به پیشگیری از حمله قلبی یا سكته مغزی كمك كند و خطر مرگ در اثر بیماری قلبی را كمتر كند.

فوايد و خطرات آسپيرين براي خانم ها

آسپيرين مي تواند به خانم هاي مسن 65 سال به بالا، هم در مورد سكته هاي مغزي و هم در مورد حملات قلبي كمك كند. در خانم هاي جوان تر، خطرات آن بيشتر از منافعش است.

از زماني كه يك تحقيق در پزشكان مرد در سال 1988 نشان داد كه آسپيرين مي تواند به پيشگيري از نخستين حمله قلبي كمك كند، همواره اين پرسش مطرح بوده كه آيا آسپيرين در مورد زنان نيز موثر است؟

بلافاصله تلاش هايي براي دادن پاسخ به اين پرسش آغاز شد. گروه پژوهشي در بيمارستان بريگام و زنان وابسته به دانشگاه هاروارد كه سرپرستي مطالعه بهداشت پزشكان را بر عهده داشت، انستيتوي سل، قلب، ريه و خون را متقاعد كرد كه انجام آزمايش مشابهي در مورد زنان بسيار حياتي است.

جولي بورينگ و همكارانش حدود 40 هزار نفر از كاركنان زن مشاغل بهداشتي را كه حداقل   45 سال سن داشتند، جهت يك بررسي 10 ساله برگزيدند. نيمي از زنان يك روز در ميان قرص هاي حاوي 100 ميلي گرم آسپيرين دريافت كردند. نيم ديگر از دارونمايي كه از نظر ظاهري و مزه كاملا مشابه قرص هاي آسپيرين 100 ميلي گرمي بود، استفاده كردند. (در اين بررسي منظور اين بود كه با يك تير، دو نشان بزنند؛ براي همين ويتامين E نيز در اين مطالعه مورد بررسي قرار مي گرفت. در گروهي از زنان كه نه آسپيرين و نه قرص هاي شبيه آسپيرين دريافت مي كردند، نيمي از هر گروه ويتامين E و نيم ديگر دارونمايي كاملا مشابه آن مصرف مي كردند.)

در طول مدت اين بررسي، توصيه ها و رهنمودهاي عملي، عمدتا رويكردي محافظه كارانه  داشتند و از زنان مي خواستند تا زمان روشن شدن نتايج مطالعه بهداشت زنان، دست نگه دارند. با توجه به فوايدي كه از آسپيرين در نزد مردان آشكار شده بود، طبيعتا اين كار چندان آسان نبود. ميليون ها زن، با تصور اينكه آنچه كه براي مردها مفيد است، لابد براي زن ها هم مفيد خواهد بود، براي پيشگيري از حملات قلبي از آسپيرين استفاده مي كردند. با اين حال به نظر مي رسد كه انتظار گزينه بهتري مي رفت.

نتايج يافته ها، آن طور كه پژوهش گران انتظار داشتند، چندان واضح و قاطع نبودند. در يك جمله، مطالعه نشان داد كه آسپيرين احتمالاً بر قلب زنان تاثيري متفاوت از مردان دارد و سن زنان از اين لحاظ حقيقتاً مهم است.

نتايج كار اين 40 هزار زن اين طور بود: آسپيرين هيچ اثري بر حملات قلبي نداشت و تاثيري نيز بر مرگ هاي ناشي از بيماري قلبي يا سكته مغزي نگذاشته بود، البته تا حدي يعني 17درصد خطر بروز برخي از موارد سكته هاي مغزي را كاهش داد.

اين يافته ي مهمي است، چرا كه همه ساله زنان بيشتري دچار سكته هاي مغزي مي شوند تا سكته هاي قلبي و اين، درست برعكس آن چيزي است كه در مطالعه روي مردان حاصل شد؛ آسپيرين مانع حملات قلبي در مردان مي شود، ولي به نظر مي رسد كه اثر كمي بر سكته هاي مغزي دارد. بيشتر داوطلبان در زمان شروع مطالعه، كمتر از 65سال عمر داشتند.

در اين زنان جوان تر، نفع اندك آسپيرين با مشكلات ناشي از خطر خونريزي خنثي مي شد و اما نكته جالب داستان، حدود 10درصد داوطلبان به هنگام شروع بررسي 65 ساله يا مسن تر بودند. در اين گروه، آسپيرين جلوي تعداد زيادي از موارد سكته هاي مغزي يا حملات قلبي را گرفت. در واقع اين تاثير بر حملات قلبي درست در جهت همان نتيجه گيري هاي حاصل از مطالعه روي مردان در مطالعه بهداشت پزشكان بود.

آسپيرين به قدري ارزان قيمت است كه اگر داروي كاملا بي خطري بود، ديگر مهم نبود چه كسي آن را مصرف مي كند. اگر اين طور بود، اگر سود نمي برديم، دست كم چيزي را از دست نمي داديم.

رويه تاريك آسپيرين

هنگامي كه صحبت از قلب است، جادوي آسپيرين، همان توانايي آن در جلوگيري از لخته شدن خون است. با اين انباشته شدن و به هم چسبيدن گلبول هاي قرمز خون، پلاكت ها و پروتئين هاي رشته اي مي توانند رگ هايي را كه به قلب و مغز، غذا و اكسيژن مي رسانند، مسدود سازند. به همين دليل، اينكه نگذاريم خون به آساني لخته شود، مي تواند موجب خونريزي شده و در كنار كمكي كه به ما مي كند، زيان نيز برساند. مصرف آسپيرين مي تواند موجب خونريزي در لوله گوارش و ساير نقاط بدن شود. همچنين رابطه اي ميان مصرف آسپيرين و افزايش خطر بروز سكته هاي حاصل از خونريزي داخل جمجمه وجود دارد. نتايج مطالعه بهداشت زنان اين خطرات آسپيرين به ويژه در مورد زنان را برجسته مي سازد.

خانم هايي كه آسپيرين مصرف مي كنند، اندكي بيشتر دچار سكته هاي ناشي از خونريزي مغزي مي شوند.

خونريزي هاي گوارشي كه گاه آنقدر جدي بودند كه نياز به انتقال خون پيدا كردند، همچنين خونريزي ها در كساني كه آسپيرين مصرف مي كردند نسبت به كساني كه دارونما  استفاده كرده بودند، بيشتر رخ داد و اين تفاوت درخور توجه بود.

خون دماغ، خون در ادرار و كبود شدن پوست در اثر يك ضربه كوچك، در دو گروه گزارش شدند و در گروه مصرف كننده آسپيرين شايع تر بودند.

معني همه اين حرف ها چيست؟

اگر بخواهيم خيلي كلي صحبت كرده باشيم، بايد بگوييم مصرف يك عدد آسپيرين در روز براي برخي از زنان سالم مسن تر از 65 سال فكر خوبي است، ولي نه در مورد زنان جوان تر.

باز هم به خاطر داشته باشيد كه در اينجا ما داريم صحبت از پيشگيري اوليه مي كنيم، يعني تلاش براي پيشگيري از حمله قلبي يا سكته مغزي در كسي كه تا كنون موردي برايش پيش نيامده است.

در مورد كساني كه دچار بيماري قلبي هستند يا خصوصياتي دارند كه آنها را به اين سمت سوق مي دهد، آسپيرين توصيه مي شود؛ خواه مرد باشد يا زن.