معرفی کامل رشته های دانشگاهی علوم انسانی
منبع: کتاب آشنايي با رشته هاي دانشگاهي سازمان سنجش آموزش کشور
تاليف خانم فيروزه سودايي
نرم افزار سامان رشته ي سازمان سنجش
ديباچه: خانواده از ديدگاه اسلام، بنياديترين واحد اجتماع و منبع اصلي انتقال ارزشها و سنتهاي اجتماعي و مذهبي است. از همين رو مطالعه همه جانبه اين واحد اجتماعي در ابعاد مذهبي، رواني، تربيتي و اجتماعي و حقوقي يک ضرورت اجتناب ناپذير است؛ مطالعهاي که بر مبناي تفکر اسلامي و به شکل منظم و سيستماتيک انجام گرفته باشد و ساخت و کارکرد خانواده را در ابعاد وسيع فرهنگ اسلامي بررسي نمايد. رشته مطالعات خانواده بر پايه همين نياز تدوين شده است. در واقع فارغالتحصيلان اين رشته تلاش ميکنند با بررسيهاي دقيق، جوابگوي نيازها و مشکلات جامعه در خصوص خانواده باشند.
تواناييهاي لازم :
دانشجوي مطالعات خانواده بايد با فرهنگ غني و ارزشمند اسلامي, پيوند عميقي داشته باشد. همچنين لازم است که از دو ويژگي مهم خوب گوش دادن و خوب سخن گفتن بهرهمند باشد و بتواند با شخصيت متعادل خود بر ديگران تأثير گذاشته و آنها را به درستي راهنمايي کند.
موقعيت شغلي در ايران :
فارغالتحصيلان اين رشته ميتوانند در مراکز مشاوره وزارت آموزش و پرورش ، سازمان بهزيستي و مراکز مشاوره خصوصي و دولتي فعاليت نمايند.
درسهاي اين رشته در طول تحصيل :
دروس اصلي:
قواعد صرف عربي، قواعد نحو عربي، تجزيه و ترکيب، ترجمه و درک متون عربي، مأخذشناسي اسلامي، اصول فقه، حقوق اساسي، آشنائي با کليات علوم قرآني و حديث، تربيت در اسلام، روانشناسي عمومي، آسيبشناسي رواني، روانشناسي اجتماعي، مباني جامعهشناسي مفاهيم اساسي،مباني مددکاري اجتماعي، رياضيات پايه، مباني جمعيتشناسي.
دروس تخصصي :
متون تخصصي فقه، فقه تطبيقي، قواعد فقه، تفسير موضوعي قرآن در زمينههاي حقوق متقابل افراد خانواده نسبت به هم، ارث، وصيت، طلاق، حدود، ديات، قصاص و شهادت، روانشناسي تربيتي، بهداشت رواني، مسائل نوجوانان و جوانان، خانواده درماني، روانشناسي رشد کودکي، جامعهشناسي خانواده، جامعهشناسي روستايي، جامعهشناسي تاريخي خانواده، آمار و احتمال، روش تحقيق نظري، روش تحقيق عملي، زبان تخصصي، آسيبشناسي اجتماعي، حقوق مدني، کارورزي .
ديباچه: جهان در آستانه تحولي ژرف و در کار پا نهادن به عصري تازه است و نقش محوري وسايل ارتباط جمعي در اين تحوّل مداوم و روز افزون انکار ناپذير است.
برقراري ارتباط با عامه مردم و گردآوري و تدوين اطلاعات درست و انتقال صحيح اين اطلاعات به مردم از مهمترين وظايف وسايل ارتباط جمعي است. اما بدون ترديد در دنياي پرهياهو و پر رمز و راز کنوني، دنيايي که در آن، در حوزه فناوريهاي اطلاعات و ارتباطات هر روز شاهد تحولي جديد هستيم؛ تأمين نيازهاي اطلاعاتي مخاطبان وسايل ارتباط جمعي ـ به ويژه رسانههاي جديد ـ بدون آن که گردانندگان اين وسايل علم و تجربه کافي و مناسب داشته باشند، غير ممکن است. رشته مطالعات ارتباطي و فناوري اطلاعات بنا بر همين ضرورت ايجاد شده است. در اين دوره با استفاده از دروس گوناگون علوم انساني از جمله :
ادبيات، علوم اجتماعي، علوم سياسي و علوم اقتصادي، دانشجويان اطلاعات لازم را براي حضور فعال در جامعه جهاني اطلاعاتي و کار با رسانههاي جديد به دست ميآورند و در نهايت ميتوانند حوزههاي مختلف ارتباطي به ويژه فناوريهاي نوين را بخوبي بشناسند.
تواناييهاي لازم :
با توجه به ماهيت ميان رشتهاي مطالعات ارتباطي و فناوري اطلاعات، دانشجوي اين رشته بايد به مباحث بسياري از جمله علوم اجتماعي، علوم سياسي، حقوق، علوم اقتصادي، ادبيات و کامپيوتر علاقهمند باشد و قدرت تجزيه و تحليل خوبي داشته باشد. همچنين بايد همچون يک روزنامهنگار از ذوق نويسندگي، کنجکاوي، صبر و حوصله زياد برخوردار باشد.
موقعيت شغلي در ايران :
امروزه فناوريهاي ارتباطي در روابط اجتماعي داخلي و بينالمللي نقش روز افزون و بسيار مهمي دارد در اين ميان فارغالتحصيلان مطالعات ارتباطي و فناوري اطلاعات به دليل آشنايي با مخاطب و علايق آن، ترکيب مخاطبان، فنون نشر، فرآيند توليد وب، فناوريهاي جديد چاپ الکتروني و چگونگي استفاده از نرمافزارهاي رايانهاي نشر ميتوانند در رسانههاي الکتروني مشغول به کار شوند.
درسهاي اين رشته در طول تحصيل :
دروس پايه :
مباني جامعهشناسي، کاربرد رايانه در علوم ارتباطات، اصول علم اقتصاد، مباني تاريخ اجتماعي ايران، آمار مقدماتي، آمار در علوم اجتماعي، زبان تخصصي، اقتصاد ايران، روانشناسي اجتماعي، اصول علم سياست، کليات حقوقي، حقوق اساسي، روشهاي تحقيق در علوم اجتماعي، اصول روابط و سازمانهاي بينالمللي، نظريههاي جامعهشناسي، اصول سازمان و مديريت، انديشههاي سياسي در قرن بيستم.
دروس اصلي :
مباني ارتباطات جمعي، ارتباطات بينالمللي، ارتباطات سياسي، مباني ارتباطات انساني، تحليل محتواي پيامهاي ارتباطي، ارتباطات تصويري، نظريههاي ارتباطات اجتماعي، گرافيک و صفحهآرايي در مطبوعات، تکنولوژيهاي ارتباطي، مباني جامعه اطلاعاتي، افکار عمومي و وسايل ارتباط جمعي، مباني ارتباطات و توسعه، حقوق ارتباط جمعي، شيوه نگارش فارسي در مطبوعات
دروس تخصصي :
مباني مطالعات ارتباطي و فناوري اطلاعات، تاريخ ارتباطات در ايران، اصول اقتصاد در ارتباطات، سازمانهاي بينالمللي ارتباطات، اصول مديريت ارتباطات، مباني سياستگذاري و برنامهريزي ارتباطي، شناخت مخاطبان، اصول نشر و آموزش الکتروني، سنجش افکار عمومي، آشنايي با روشهاي کيفي پژوهشهاي ارتباطي، مطالعات موردي، زبان تخصصي، فرهنگ و فناوري ارتباطات، نظريه جامعه اطلاعاتي
ديباچه: دانشجويان مديريت هتلداري با مشخصات انواع مؤسسات پذيرايي، اصول و معيارهاي انتخاب، شناخت و خريد وسايل و تجهيزات لازم براي مؤسسات پذيرايي، تقسيم کار دراين گونه مؤسسهها، رزرواسيون، منوشناسي و منونويسي، شناخت مواد غذايي و انرژي غذايي آنها، چگونگي نگهداري مواد غذايي، تهيه انواع غذاها، پيش غذاها وشيرينيها، بهداشت مواد غذايي، بهداشت کار و ايمني در محيط آشپزخانه مؤسسات پذيرايي و در کل هرآنچه براي اداره ومديريت صحيح و مناسب يک هتل، متل، رستوان و موارد مشابه ضروري است، آشنا ميشوند.
تواناييهاي لازم :
با توجه به نوع کار فارغالتحصيلان اين رشته، دانشجويان بايد علاوه بر زبان انگليسي به زبان دوم ( يکي از زبانهاي فرانسه، آلماني يا عربي) تسلط داشته باشند. البته در دانشگاه دروسي دراين زمينه ارائه ميشود. همچنين دانشجويان اين رشته بايد از روابط اجتماعي خوبي برخوردار بوده و قدرت تجزيه و تحليل و خلاقيت بالايي داشته باشند.
موقعيت شغلي در ايران :
فارغالتحصيلان مديريت هتلداري ميتوانند در زمينههاي تخصصي صنعت هتلداري مانند واحدهاي پذيرايي و اقامتي, مؤسسات ملي و جهانگردي و شرکتهاي حمل و نقل هوايي فعاليت کنند.
درسهاي اين رشته در طول تحصيل :
دروس پايه:
اصول سازمان و مديريت، کليات اقتصاد، اصول حسابداري، شناخت و کاربرد کامپيوتر، تاريخ ايران، مباني کشور شناسي، مباني جامعه شناسي، روانشناسي اجتماعي، عوارض و نتايج توريسم، مطالب شرح حال بزرگاني که مقابر آنان به صورت آثار مليميباشد، شناخت و فرهنگ اقليتهاي ايران.
دروس اصلي :
حقوق کار وتأمين اجتماعي، کار برد کامپيوتر در صنعت جهانگردي و هتلداري، مديريت بازاريابي و تبليغات، اقتصاد جهانگردي، قوانين و مقررات حقوق صنعت جهانگردي و هتلداري، روابط عمومي، شناخت روحيات ملل، تجزيه و تحليل مسائل اجتماعي ايران، مباني مردم شناسي، بهداشت و کمکهاي اوليه، نقشهخواني و آشنائي با نقشهها، جغرافياي جهانگردي عمومي، جغرافياي جهانگردي ايران، شناخت صنعت جهانگردي ، گذراندن اوقات فراغت، زبان دوم ( يکي از زبانهاي آلماني، فرانسه يا عربي)، زبان انگليسي.
دروس تخصصي :
شناخت تأسيسات اقامتي و پذيرايي و تشکيلات آن، حسابداري هتلداري، پذيره، خدمات رستوان، آشپزي، شيرينيپزي، بهداشت مواد غذائي، اصول تغذيه و رژيمهاي غذائي، بهداشت کار و ايمني، محاسبه قيمت تمام شده، شناخت و نگهداري تاسيسات هتل، خانهداري، زبان انگليسي تخصصي، کار آموزي.
ديباچه: با توجه به روندجهاني شدن اقتصاد کشورها، متخصصان مالي کشور، بايستي با نظامهاي مالي جهاني و شيوههاي سرمايهگذاري و ابزارهاي مالي پيشرفته آشنايي داشته باشند تا کشور بتواند موقعيت مالي خود را در دنياي متلاطم امروز تثبيت کند. رشته مديريت مالي در همين راستا ايجاد شده است. در اين رشته دانشجويان با تئوريهاي نوين مديريت مالي و کاربرد آنها آشنا ميشوند و در نهايت ميتوانند با ارائه راهکارهايي براي بسط و توسعه سرمايهگذاري، گامهاي مؤثري در حل مشکلات اقتصادي کشور بردارند. دانشآموختگان مديريت مالي علاوه بر توانايي تجزيه و تحليل و حضور فعال در بازارهاي مالي ميتوانند وضعيت مالي شرکتها و مؤسسات را مورد ارزيابي قرار دهند و در اخذ تصميمات مالي مؤثر در سازمانها، نقش اساسي ايفا کنند.
درسهاي اين رشته در طول تحصيل :
دروس اصلي و تخصصي:
مديريت مالي، پول و ارز بانکداري، بازاريابي و مديريت بازار، مديريت استراتژيک، اقتصاد سنجي مالي، رياضيات و کاربرد آن در مديريت مالي، آمار و کاربرد آن در مديريت مالي، توسعه اقتصادي و برنامهريزي، حقوق بازرگاني، حسابداري صنعتي، اصول مديريت مالي، مباني مديريت سرمايهگذاري، مديريت مالي در ايران، نهادهاي پولي و مالي، نهادهاي پولي و مالي بينالملل، مباني مهندسي مالي، بازار پول و سرمايه، مباني ريسک و مديريت بيمه، برنامهريزي مالياتي، قراردادهاي بيمه، متون مالي، مباني بانکداري و مديريت بانک.
ديباچه: هدف اين رشته تربيت کارشناس بازرگاني دريايي براي خدمت در ارگانهاي دريايي، حمل و نقلي، تجارت خارجي و برنامهريزي کلان جمهوري اسلامي و ديگر شرکتها و مؤسسات خصوصي و دولتي مرتبط با امور مديريت بازرگاني دريايي کشور است. اين رشته داراي سه گرايش مناطق ويژه، گمرکي و بندر و کشتيراني ميباشد که هر گرايش تنها 18 واحد اختصاصي دارد. گفتني است که اين رشته از بين داوطلبان گروههاي آزمايش رياضي و فني، علوم تجربي و علوم انساني دانشجو ميپذيرد.گرايش مناطق ويژه دانشجويان اين گرايش با اصول و انواع مناطق ويژه تجاري و صنعتي مرزي و دريايي از نقطه نظر اهداف، توليد، اشتغال، مالکيت، منافع، سرمايهگذاري خارجي، عملکرد و ساختار اينگونه مناطق آشنا ميشوند و علل پيشرفت اقتصادي کشورهاي صنعتي پيشرفت و در حال توسعه را مطالعه ميکنند تا بتوانند راههاي پيشبرد و توسعه و جذب سرمايهگذاري را در مناطق ويژه فراگيرند.
درسهاي اين رشته در طول تحصيل :
دروس مشترک در گرايشهاي مختلف مديريت و بازرگاني دريايي:
روانشناسيکار، اقتصاد خُرد، اقتصاد کلان، اصول حسابداري، رياضيات و کاربرد آن در مديريت، آمار و کاربرد آن در مديريت، کامپيوتر و کاربرد آن در مديريت، روش تحقيق در مديريت، مباني مديريت اسلامي و الگوهاي آن، مباني سازمان و مديريت، مديريت رفتار سازماني، پژوهش در عمليات، حسابداري صنعتي، مديريت توليد، حقوق بازرگاني، پول و ارز و بانکداري، تجزيه و تحليل و طراحي سيستم، بازاريابي و مديريت بازار، مديريت مالي، توسعه اقتصادي و برنامهريزي، سيستمهاي اطلاعاتي مديريت، حسابرسي، زبان تخصصي، بازرگاني بينالمللي، اصول ترابري، مديريت استراتژيک، سياستگذاري حمل و نقل و بازرگاني، اصول حقوق و بيمه دريايي، اقتصاد ترابري، مديريت بينالمللي کالا، کنوانسيونهاي بينالمللي حمل و نقل، گمرکي و بازرگاني، مديريت پشتيباني و توزيع.
دروس تخصصي گرايش مناطق ويژه:
پروژه تحقيقاتي، اصول، انواع و نمونههاي مناطق ويژه، توليدي و تجاري، نمونههاي مناطق و بنادر ويژه و مراکز بار، اصول و مباني خصوصيسازي، سرمايهگذاري و توسعه منطقهاي. گرايش گمرکيدانشجويان گرايش گمرکي با قوانين و مقررات گمرکي، مقررات عمومي صادرات و واردات و انواع کالاها و محصولات وارداتي يا صادراتي آشنا ميشوند تا بتوانند امور گمرکي را هرچه دقيقتر، سهلتر و بهتر انجام دهند.
دروس تخصصي گرايش گمرکي:
پروژه تحقيقاتي، بهره وري سازماني، مديريت پايانهها، قوانين و مقررات گمرکي، مقررات عمومي صادرات و واردات، شيمي(کانيها و فلزات)، شناخت الياف و مصنوعات آن، کانتينر و وسايل بار.گرايش بندر و کشتيراني در اين گرايش اصول و وسايل حرکت و نگهداري کشتي، اهميت وسايل کمک ناوبري بندري در هدايت ايمن کشتيها، انواع وسايل نگهداري و حمل بار در بنادر و پايانههاي زميني و دريايي، انواع قراردادهاي حمل کالا و خصوصيات حمل و نقل دريايي آموزش داده ميشود تا فارغالتحصيلان اين رشته عمليات حمل و نقل کالا را در بنادر به طور مؤثر و مفيد برعهده بگيرند.
دروس تخصصي گرايش بندر و کشتيراني:
اصول ناوبري، اصول مهندسي دريايي، پروژه تحقيقاتي، بهرهوري سازماني، کانتينر و وسايل حمل بار، مديريت و تدارکات بندري، مديريت و تدارکات کشتيراني، مديريت فرماندهي
ديباچه: تهيه قطعات يدکي کشتي يا لوازم الکترونيکي و مکانيکي موجود در کشتي، سوخت کشتي و مواد غذايي براي کارکنان نيروي دريايي، تقسيمبندي و جا به جايي پرسنل نيروي دريايي، پيشبيني و ارائه طرحهاي آموزش ضمن خدمت کارکنان نيروي دريايي و استخدام نيروي انساني جديد بر عهده افسران کميسر دريايي است. به همين دليل فارغالتحصيلان اين رشته بايد درباره تخصصهاي مختلف نيروي دريايي اطلاعات نسبتاً خوبي داشته باشند تا بتوانند جا به جايي پرسنل نيروي دريايي را به درستي انجام دهند و در تهيه قطعات يدکي دستگاههاي مختلف دچار مشکل نشوند.
تواناييهاي لازم :
تواناييهاي لازم و موقعيت شغلي اين رشته در بخش معرفي رشتههاي دانشگاه علومدريايي امامخميني ذکر شده است. گفتني است اين رشته از بين داوطلبان هر سه گروه آزمايشي رياضي و فني، علومتجربي و علومانساني دانشجو ميپذيرد.
درسهاي اين رشته در طول تحصيل :
دروس پايه :
روانشناسي کار، حقوق اساسي ، اقتصاد خرد، اقتصاد کلان، اصول حسابداري، رياضيات و کاربرد آن در مديريت، آمار و کاربرد آن در مديريت ، کامپيوتر و کاربرد آن در مديريت ، روش تحقيق در مديريت ، توسعه اقتصادي و برنامهريزي ، مباني مديريت اسلامي و الگوهاي آن .
دروس اصلي و تخصصي:
مباني سازمان و مديريت ، مديريت رفتار سازماني ، مديريت منابع انساني ، تحقيق در عمليات ، حسابداري صنعتي ، مديريت توليد، تجزيه و تحليل و طراحي سيستم ، بازاريابي و مديريت بازار، اصول ناوبري، اصول مهندسي دريايي، تدارکات در دريا، مديريت پرسنلي در ارتش، اصول ترابري، مديريت تدارکات در ساحل، حقوق دريايي ، اصول بيمه و بيمه دريايي، اقتصاد ترابري، مديريت مالي در ارتش، حسابداري دولتي، سيستم خريد و انبارداري و توزيع، حقوق بازرگاني ، زبان تخصصي، کارآموزي
ديباچه: چگونه ميتوان معضل بيکاري را حل نمود؟ با مسأله سوءاستفاده مالي و فساد اداري چه بايد کرد؟ چرا کارکنان سازمانها، گرفتار دلسردي، يأس و افسردگي ميشوند؟ چرا در تعدادي از سازمانهاي ما از امکانات موجود به خوبي استفاده نميشود؟بسياري از متخصصان علوم گوناگون، به ويژه صاحبنظران علوم انساني درپاسخ به اين سؤالها ميگويند که کليد معماي مشکلات سازمانهاي هر جامعه "مديريت" است. چون تأمين نيازهاي فني، خدماتي، درماني و تفريحي جامعه، بدون وجود مديران لايق که بالاترين کارآيي و بهرهوري را داشته باشند، امکانپذير نيست. به همين دليل هر جامعهاي براي فايق آمدن بر مشکلات سازماني خود، قبل از هر چيز بايد به مسأله آموزش صحيح و موثر مديريت توجهي بنيادي داشته باشد. تخصصي که در بيشتر دانشگاههاي معتبر علوم انساني جهان، تحت عنوان رشته مديريت آموزش داده ميشود. رشته مديريت در کشور ما داراي شاخههاي متعددي است که از آن جمله ميتوان به مديريت بازرگاني، صنعتي، دولتي، جهانگردي ، بيمه، بيمهاکو، امور گمرکي و امور بانکي اشاره کرد و همچنين از شاخههاي تخصصيتري مثل مديريت کميسرياي دريايي يا اداره امور بيمارستانها نام برد.
گرايش مديريت بازرگاني:
يک دانشجوي مديريت بازرگاني به عنوان يک مدير تجاري تحصيلکرده، ميتواند امور تجاري را تفکيک و اداره کند و به ياري قدرت خلاقه خويش در ايجاد بازار جديد، ارائه خدمات متنوع و تازه، ابداع روشهاي جديد در عرضه و توزيع، کارآفرين باشد. فارغالتحصيل مديريت بازرگاني بايد بتواند براي کالاهاي موجود، بازار جديدي پيدا کند يا روشهاي مطلوب توزيع را در سيستم دولتي طراحي نمايد، چون امروزه يکي از بزرگترين مشکلات کشور ما، رساندن محصولات کشاورزي مثل برنج، چاي و مرکبات به بازار و به دست مصرفکننده است.
درسهاي اين رشته در طول تحصيل:
دروس مشترک در گرايشهاي مختلف مديريت:
اصول حسابداري، رياضيات و کاربرد آن در مديريت، آمار و کاربرد آن در مديريت، کامپيوتر و کاربرد آن در مديريت، اقتصاد خرد، اقتصاد کلان، روش تحقيق در مديريت، مباني سازمان و مديريت، تحقيق در عمليات، مديريت رفتار سازماني، مديريت منابع انساني، حقوق اساسي، مباني مديريت اسلامي، سيستمهاي اطلاعاتي در مديريت.
دروس اصلي و تخصصي گرايش مديريت بازرگاني:
مديريت استراتژيک ، حقوق بازرگاني، حسابرسي، مديريت توليد، مديريت مالي، توسعه اقتصادي و برنامهريزي ، روانشناسي کار، حسابداري صنعتي، بازاريابي و مديريت بازار، تجزيه و تحليل و طراحي سيستم، سازمانهاي پولي و مالي بينالمللي ، بازرگاني بينالمللي ، بازاريابي بينالملل، پول و ارز و بانکداري، سياست پولي و مالي، سيستمهاي خريد و انبارداري توزيع، حقوق بازرگاني بينالملل، تحقيقات بازاريابي، روابط صنعتي، سمينار در مسايل مالي، سمينار در مسايل بازاريابي، بهرهوري و تجزيه و تحليل آن در سازمان.
گرايش مديريت صنعتي:
يکي از علل عدم موفقيت صنايع ما اين است که اکثر مسؤولين واحدهاي صنعتي؛ فارغالتحصيل مديريتصنعتي نيستند. حضور يک کارشناس مديريت صنعتي که مسؤوليت نيروي انساني را بر عهده بگيرد، در هر واحد صنعتي ضروري است تا بتواند با استفاده از دانش خويش؛ مشارکت، مهارت و انگيزه نيروي انساني واحد صنعتي مورد نظر را افزايش دهد. مديريت صنعتي داراي سه بعد اصلي فني و تکنيکي، مالي و رفتاري و اجتماعي است. در رشته مهندسي صنايع دانشجويان بيشتر به مطالعه بعد فني و تکنيکي صنايع ميپردازند اما رشته مديريت صنعتي به دو بعد مالي و رفتاري صنايع تأکيد بيشتري دارد.
دروس اصلي و تخصصي گرايش مديريت صنعتي:
مديريت مالي، روانشناسي صنعتي، حسابداري صنعتي، بازاريابي و مديريت بازار ، کنترل کيفيت آماري، سيستمهاي خريد و انبارداري و توزيع، تحقيق در عمليات، کنترل پروژه ، طرحريزي و تعميرات و نگهداري، کارسنجي و روشسنجي، مديريت کارخانه، حفاظت صنعتي، بررسي اقتصادي طرحهاي صنعتي، روابط صنعتي، فنون تجزيه و تحليل و طراحي سيستم، بازاريابي بينالمللي، بهرهوري و تجزيه و تحليل آن در سازمان، پروژه.
گرايش مديريت دولتي:
هدف رشته مديريت دولتي، تربيت مديران شايستهاي است که بتوانند وظايف پنجگانه محوله را به نحو احسن در سازمانها و تشکيلات دولتي کشور انجام دهند. اين وظايف عبارتند از:
1ـ برنامهريزي و اجراي آن. 2ـ سازماندهي يا تقسيم وظايف بين کارکنان يک سازمان به نحوي که با تقسيم کار بتواند مهارت پرسنل خود را در پرداختن به کارهاي جزئي افزايش دهد. 3ـ عمليات امور استخدامي يا کارگزيني کارکنان جديد. 4ـ هدايت و راهبري. 5 ـ نظارت و کنترل.براي مثال چون در يک بخش دولتي، رقابت وجود ندارد؛ کارکنان تمايل به افزايش ارتقاي خدمات ندارند و اين وظيفه مديريت است که بتواند در چارچوب قوانين و مقررات دولتي، با خلاقيت و نوآوري خويش، کارآيي و بهرهوري کارکنان را افزايش دهد.
دروس اصلي و تخصصي گرايش مديريت دولتي:
روانشناسي سياسي، جامعهشناسيسازمانها، توسعه اقتصادي و برنامهريزي، مديريت تحول سازماني، حسابداري دولتي، ماليه عمومي و تنظيم خطمشي مالي، فراگرد تنظيم و کنترل بودجه، مديريت سازمانهاي محلي و شهرداريها، مباني مديريت دولتي، مديريت تطبيقي ، مديريت توسعه، مديريت تعاونيها، تصميمگيري و تعيين خطمشي، سير انديشههاي سياسي و تحول نهادهاي اداري، مباحث ويژه مديريت دولتي، حقوق اداري، سازماندهي و اصلاح تشکيلات و روشها، روابط کار در سازمان.
گرايش مديريت جهانگردي:
کشور ايران 1648000 کيلومتر مربع وسعت دارد و هرگوشهاش داراي جلوه و لطفي تازه، رمز و رازي ديگر و زيبايي و صلابتي دو چندان است. اما با وجود اين همه جلوه و جذابيت، تنها سهم اندکي از صنعت سودآور جهانگردي را به خود اختصاص داده است. نتيجه يک نظرخواهي که از خبرنگاران خارجي به عمل آمده است، نشان ميدهد که بسياري از آنها بر اين اعتقادند که مديريت ضعيف يکي از عوامل رکود صنعت جهانگردي در کشور ما است. چون لازمه توسعه و تقويت صنعت جهانگردي، اطلاع از زمينههاي اقتصادي، اجتماعي، جغرافيايي و فرهنگي کشور است تا بتوان امکانات موجود و همچنين مسائل و مشکلاتي که در راه توسعه اين صنعت وجود دارد، شناسايي کرد و سپس براساس تحقيقات موجود، يک برنامهريزي دقيق و عملي داشت. کاري که تنها به ياري مديران کارآمد و متخصص در صنعت جهانگردي امکانپذير است؛ تخصصي که در شاخه مديريت جهانگردي آموزش داده ميشود. يعني متخصص اين رشته در نهايت بايد بداند که چه نوع جهانگردي را جذب کند؟ چگونه جذب کند؟ و چگونه بازارهاي جهانگردي جديدي براي جذب توريست ايجاد نمايد؟
دروس اصلي و تخصصي گرايش مديريت جهانگردي:
تاريخ و فرهنگ ايران، شناخت روحيات ملل، قوانين و مقررات حقوقي جهانگردي، مباني مردم شناسي جهانگردي، مديريت بازاريابي و تبليغات جهانگردي، اقتصاد جهانگردي، شناخت صنايع دستي ايران ، نقشهخواني و آشنايي با نقشه، جغرافياي جهانگردي ايران، شناخت صنعت جهانگردي ، گذراندن اوقات فراغت، آداب سفر در اسلام، تجزيه و تحليل مسائل اجتماعي در ايران، باستانشناسي ايران ، هنر و معماري ايران، آشنايي با موزههاي ايران، امور مسافرت و صدور بليط، فن راهنمايي، برنامهريزي توسعه جهانگردي ، مطالعات تطبيقي سياستهاي جهانگردي، فرهنگ عامه، زبان انگليسي مکاتبات تخصصي، زبان انگليسي مکالمه، آشنايي با سازمانهاي دولتي ايران، نقش جهانگردي در بسط روابط بينالملل و گسترش منابع اقتصادي کشور، کارآموزي، اصول حسابداري، رياضيات و کاربرد آن در مديريت، آمار و کاربرد آن در مديريت، کامپيوتر و کاربرد آن در مديريت، اقتصاد خرد، اقتصاد کلان، روش تحقيق در مديريت، مباني سازمان و مديريت، تحقيق در عمليات، مديريت رفتار سازماني، مديريت منابع انساني، حقوق اساسي، مباني مديريت اسلامي، مباني سازمان و مديريت، سيستمهاي اطلاعاتي در مديريت.
گرايش مديريت بيمه:
بيمه يکي از شاخصهاي توسعه در کشورهاي پيشرفته است، چون هر سرمايهداري که بخواهد در کشوري سرمايهگذاري کند، بايد اطمينان داشته باشد که در صورت بروز هرگونه حادثه يا خطري، سرمايه وي مصون خواهد بود. از همينرو در کشورهاي پيشرفته از بيمه به عنوان صنعت بيمه ياد ميکنند. به اين معني که همزمان با توسعه صنعت، بيمه نيز توسعه خواهد يافت و همچنين بر اين اعتقادند که هر فردي نميتواند وارد اين صنعت شود بلکه بايد متخصص و دانشآموخته اين صنعت باشد. در کشور ما نيز دانشجوي مديريت بيمه، نحوه اداره سازمانهاي بيمه و چگونگي رفتار با بيمهگذارها را فرا ميگيرد تا بتواند آنها را به بيمهگذاري ترغيب و تشويق کند. همچنين دانشجوي اين گرايش درباره انواع فعاليتهاي بيمه مثل بيمه عمر، ماشين، خدمات درماني و غيره اطلاعات لازم را کسب کرده و چگونگي فعاليت دراين زمينهها را براساس پايه و مباني مديريتي فرا ميگيرد.
دروس اصلي و تخصصي گرايش مديريت بيمه:
حسابداري صنعتي، اصول مديريت بازرگاني، روانشناسي عمومي، جامعهشناسي، توسعه اقتصادي ، حسابرسي ، پول و ارز و بانکداري، حقوق تجارت ، حقوق مدني، اصول بيمه، بيمه اموال، بيمه اشخاص، حسابداري شرکتهاي بيمه ، مديريت ريسک و بيمه ، بيمه اتکايي، حقوق بيمه، بازاريابي و مديريت بازار، متون بيمه انگليسي.
گرايش مديريت بيمه اکو :
بيمه اکو يک دانشکده تخصصي است که در ايران ايجاد شده است و دانشجويان خود را از بين علاقهمندان کشورهاي عضو پيمان منطقهاي اکو انتخاب ميکند. در اين گرايش موضوعات مختلف مديريتي، اقتصادي، حقوقي، حسابداري و تجاري آموزش داده ميشود و دانشجويان درباره نقش بيمه در ايجاد امنيت سرمايهگذاري و امنيت اقتصادي و رفاهي جامعه مطالعه ميکنند. گفتني است تفاوت اين گرايش با مديريت بيمه در آن است که تمامي دروس گرايش مديريت بيمه اکو به زبان انگليسي است و از همين رو اين دانشکده در مرحله اول ده برابر ظرفيت، دانشجو ميپذيرد و سپس از بين داوطلبان افرادي که تسلط بيشتري به زبان انگليسي دارند، انتخاب ميکند. همچنين در اين گرايش به قوانين حقوق بينالملل و تجارت بينالملل توجه بيشتري ميشود.
دروس اصلي و تخصصي گرايش مديريت بيمه اکو:
Sociology ، Principles OF Psychology ، Principles OF economics ، Principles OF management ، Callege Algebra ، Applied Mathematics ، Accounting ، Principles of Law، Introduction To Insurance ، Introduction To Computer Sci، Research Methodology ، Micro ECO Analysis ، Macro ECO Analysis، Mathematical Statistics and Probability ، Principles of Insurance ، Operation Research ، Public Finance ، Organizational Behaviour ، Money and Banking ، Management of Human Resources ، Financial Management ، International Econ andrg ، Business Policy ، Legal Aspects of Ins ، Property and Pec. Ins ، Insurance of the Person ، Risk Management ، Marketing and its Ins. Applic، Fundumental of loss surveying /Adjusting ، Ins. Co. Administration and Mat ، Reinsurance ، Econ.DeveLopment and Planning ، System Analysis، Insurance Accounting ، Paperon Ins ، Engineering Ins ، Liability Ins، Maritime Law ، Maritime Hull and Aviation Insurance ، Math Basis of Life Ins ، Life Ins. Agency Org. and Mgt ، Group Life and Health Ins ، Life Ins. Apl and Underwriting .
گرايش مديريت امور گمرکي:
گمرک در خدمت تجارت جهان است و گرايش مديريت امور گمرکي نيز بخشي از مديريت تجاري و بازرگاني است که در آن نحوه بررسي کالاهاي وارداتي و صادراتي و نحوه تنظيم اظهار نامهها و چگونگي ايجاد تعرفههاي مالياتي آموزش داده ميشود. همچنين دانشجويان ميآموزند براساس سياست اقتصادي کشور، کالاهاي ممنوعه و غيرممنوعه را شناسايي کنند.
دروس اصلي و تخصصي گرايش مديريت امور گمرکي:
ماليه عمومي و خطمشي مالي دولتها، اصول بيمه ، حقوق و مقررات مدني، حقوق تجارت، توسعه اقتصادي و برنامهريزي، حسابداري دولتي ، مسايل بانکي و اعتبارات اسنادي، مکاتبات بازرگاني به زبان انگليسي، روشهاي تحقيق و مأخذشناسي، اصول تنظيم و کنترل بودجه دولتي، قوانين و مقررات گمرکي ، شيمي کانيها و فلزات، شناخت الياف نسجي و مصنوعات آنها، آشنايي با ماشينآلات و تجهيزات الکتريکي و الکترونيکي، آشنايي با ميراث فرهنگي، آثار هنري و عتيقهجات، مقررات عمومي صادرات و واردات سازمانها و کنوانسيونهاي بينالمللي گمرکي، زبان انگليسي تخصصي ، بازرگاني بينالملل ، امور مالي بينالملل، آشنايي با صنعت حمل و نقل، طبقهبندي کالا.
تواناييهاي لازم :
قدرت رهبري، اعتماد به نفس، روابط اجتماعي خوب، توان تجزيه و تحليل و قدرت بيان قوي از ويژگيهاي لازم براي دانشجوي رشته مديريت در تمامي گرايشها است. دانشجوي اين رشته بخصوص در گرايشهاي بازرگاني و صنعتي بايد به مسائل تجاري و اقتصادي و محيط بازار علاقهمند بوده و در دروس رياضي، زبان انگليسي و ادبيات فارسي قوي باشد. همچنين دانشجوي رشته مديريت بخصوص مديريت صنعتي بايد در دروس رياضي و آمار قوي باشد. دانشجوي مديريت جهانگردي نيز لازم است که به تاريخ و فرهنگ خود و به درس جغرافيا علاقهمند باشد و از روابط اجتماعي خوبي برخوردار بوده و به يک زبان خارجي مثل انگليسي، فرانسه يا عربي مسلط باشد تا بتواند با جهانگردان خارجي به راحتي ارتباط برقرار کند. اين رشته از هر سه گروه آزمايشي علوم رياضي و فني، علوم تجربي و علوم انساني دانشجو ميپذيرد.
موقعيت شغلي در ايران :
يک فارغالتحصيل رشته مديريت نبايد انتظار داشته باشد که از همان بدو امر به عنوان مدير يک شرکت يا کارخانه مشغول به کار گردد. چون بخشي از مطالب و محتواي کلاسهاي مديريت بايد به عنوان تجربه از محيط و سازمانهاي جامعه گرفته شود. بنابراين فارغالتحصيل اين رشته در ابتدا بايد به عنوان يک کارشناس در ردههاي پايينتر وارد بازار کار شده و سپس به مرور پلههاي ترقي را طي کند. در کل فارغالتحصيل مديريت دولتي ميتواند در مؤسسات دولتي و عمومي و خدماتي مشغول به کار گردد. مديريت بازرگاني ميتواند در سازمانهاي اقتصادي و بازرگاني فعاليت کند و مديريت صنعتي براي کار در سازمانهاي صنعتي و توليدي مناسبتر است. به دليل نياز به نيروي کار متخصص در صنعت جهانگردي کشور نيز، تمامي دانشجويان گرايش مديريت جهانگردي جذب بازار کار ميشوند و ميتوانند در دفاتر خدمات مسافرتي به عنوان مدير فني يا تورگردان و يا در سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري وزارت ارشاد و فرهنگ اسلامي مشغول به کار گردند. علاوه بر شرکتهاي بيمه دولتي که به متخصصان رشته مديريت نياز دارند، شرکتهاي بازرگاني و حمل و نقل که در ارتباط با تجارت بينالمللي هستند نيز فارغالتحصيلان گرايش مديريت بيمه را جذب ميکنند.
ديباچه:
کشور ايران با جمعيت حدود 70 ميليون که 48 ميليون نفر از آنها باسواد هستند، کمتر از 1500 کتابخانه عمومي دارد که تعداد کتاب بهترين و بزرگترين آنها به زحمت به يک ميليون و 500 هزار جلد ميرسد. اين در حالي است که کشور همسايه ما، آذربايجان، با جمعيت حدود جمعيت ايران ده هزار کتابخانه دارد و در کشورهاي پيشرفته يک کتابخانه براي شروع کار بايد 600 تا 700 هزار جلد کتاب داشته باشد.البته در کشور ما جمعيت استفاده کننده از همين حداقل امکانات نيز بسيار اندک است و کتابخانهها در ايران فعاليت چشمگيري ندارند. در واقع کشور ما با اين که زماني مهد تمدن و دانش بوده و بزرگترين کتابخانههاي عالم و نفيسترين کتب را داشته است، اکنون در زمينه کتاب و کتابخواني دچار فقر فرهنگي است و کتابخانهها، مراکز ساکن و ساکتي هستند که فقط در دوران امتحانات دانشآموزان يا دانشجويان، قرائتخانه آنها شلوغ ميشود.بدون شک يکي از علل اصلي اين مشکل، نبود کتابداران متخصص و علاقهمند در کتابخانههاي کشور است.کارشناساني آگاه , با تجربه و تحصيل کرده که توانايي ارزيابي نيازهاي کتابخانه واحد متبوع خود را داشته باشند و در جريان انتشار کتابهاي جديد و خريد کتابهاي مناسب قرار گيرند. اين افراد بايد قادر به سازماندهي منابع بوده و با فهرستنويسي مناسب امکان دستيابي مراجعه کننده به کتابهاي مورد نظر را فراهم آورند. هدف رشته کتابداري و اطلاعرساني که در دانشگاهها و مراکز آموزش عالي کشور ما ارائه ميشود، تربيت همين دسته از متخصصان است. در واقع رشته کتابداري هموار کردن مسير ارتباط ميان دو عنصر کتاب (در معناي وسيع آن که شامل هر گونه اثري ميشود که ثبت و ضبط شده باشد) و استفاده کننده از کتاب است. البته براي آن که بتوانيم اين ارتباط را امکانپذير کنيم بايد نه تنها هر يک از اين دو عنصر را به درستي بشناسيم، بلکه لازم است چگونگي پيوند ميان آن دو را نيز بياموزيم. تمام دروس پايه و اختصاصي در رشته کتابداري (خصوصاً دوره کارشناسي) براساس همين سه وظيفه تدوين شده است؛ يعني دانشجوي اين رشته منابع و متون را ميشناسد، از ويژگيهاي انواع مواد انتشار يافته آگاه ميگردد، محتواي آنها و چگونگي تبديل انديشههاي موجود در ذهن نويسنده به پديدهاي عيني و قابل شناسايي را درک ميکند و قابليتها و تواناييهاي رسانههاي گوناگون از قبيل کتاب (به معناي محدود)، مجله، روزنامه، نوار، لوح فشرده، اينترنت و مانند آنها را درمييابد. از سوي ديگر دروسي نيز در برنامه اين رشته هست که براي شناخت انسان، چگونگي شکلگيري دانش و معرفت افراد در ذهن آنان، تأثير محيط، فرهنگ و جامعه دانستهها و باورهاي مردم مفيد است. زيرا اگر بخواهيم مواد و منابع براي مراجعان قابل استفاده باشد، بايد مراجعان را به درستي بشناسيم، با محيط فرهنگي آنها آشنا باشيم و نيازهاي اطلاعاتي آنها را تشخيص دهيم. البته دانستن ويژگيهاي کتاب و خواننده يا استفاده کننده به تنهايي براي انجام وظيفه کتابداري کفايت نميکند. بلکه بايد تدابير مربوط به ايجاد ارتباط ميان آن دو را نيز شناخت. براي اين کار لازم است به فرآيند ارتباط آگاه بود و دانست در چه شرايطي ارتباط آسان ميشود و تحت چه شرايطي دچار اختلال ميگردد. پس کتابدار لازم است که با حوزه ارتباطات نيز کم و بيش آشنا باشد. به همين دليل سه ضلع مثلث کتاب، خواننده و ارتباط ، موضوع مطالعه و پژوهش علاقهمندان اين رشته است و آثاري که از اين مطالعات برجاي مانده، دستمايه مناسبي براي برنامههاي درسي رشته کتابداري ميباشد.
تواناييهاي لازم :
رشته کتابداري با دانشاندوزي سر و کار دارد. بنابراين هر فردي که دامنه مطالعات و تتبعات او گستردهتر باشد، قابليت پيشرفت بيشتري در اين رشته دارد. زيرا قناعت به دانستههاي موجود و خود را بينياز از ارتقاء و بهبود دانش و معرفت دانستن، آفتي خطرزا براي رشته کتابداري است. فراگيري آهسته و پيوسته و شکيبايي و بردباري در برخورد با اطرافيان و پرسش کنندگان نيز دو ويژگي عمدهاي است که دانشجويان اين رشته بايد در خود بپرورانند. اصرار بر تحميل نظرات خود به ديگران و خودداري از شنيدن و تحليل کردن آراء آنان، کتابدار را به تدريج در چارچوب بسته و بدون روزنهاي محبوس ميکند و سبب ميشود که نه ديگران تاب تحمل او را داشته باشند و نه او بتواند ديگران را تحمل کند. (رشته کتابداري از هر سه گروه آزمايشي رياضي و فني، علوم تجربي و علومانساني دانشجو ميپذيرد.)
موقعيت شغلي در ايران :
با توجه به پيشرفت سريع جوامع انساني و افزايش ميزان انتشارات در زمينههاي مختلف دانش بشري، ايجاد و گسترش کتابخانهها امري الزامي است. از اين رو کتابداري يکي از رشتههايي است که چشمانداز فرصتهاي شغلي آن بسيار روشن است. کتابخانههاي عمومي در سراسر کشور و کتابخانههاي مدارس در مقاطع مختلف هنوز چشم به راه کتابداراني هستند که دورههاي دانشگاهي را طي کرده باشند. کتابخانههاي دانشگاهي و تخصصي و مراکز اطلاعرساني نيز هنوز آماده پذيرش فارغالتحصيلان اين رشته هستند. البته بايد به اين نکته نيز توجه داشت که مراکز و کتابخانههايي که در صدد استخدام فارغالتحصيلان هستند، افراد شايستهتر را ترجيح ميدهند و اين بر دانشجويان است که از آغاز ورود به رشته به خودسازي و گسترش دانش و عمق بخشيدن به مهارتهاي خود بپردازند و از اين طريق چشمانداز شغلي خود را پيشاپيش ترسيم نمايند.
درسهاي اين رشته در طول تحصيل:
دروس مشترک در گرايشهاي کتابداري :
روانشناسي اجتماعي ، روانشناسي عمومي، تاريخ تمدن، مباني جامعهشناسي ، تاريخ ادبيات ايران، تاريخ ادبيات جهان، تاريخ عمومي فلسفه ، متون اختصاصي انگليسي ، متون اختصاصي فرانسه ، متون اختصاصي آلماني ، متون اختصاصي روسي، متون اختصاصي عربي، کتابخانه و کتابداري ، مجموعه سازي، سازماندهي مواد، مرجعشناسي عمومي (فارسي و عربي)، ساختمان و تجهيزات کتابخانه، مواد سمعي و بصري، مواد خدمات کتابخانه براي بزرگسالان نوسواد، مواد خدمات کتابخانه براي کودکان و نوجوانان، ماشيننويسي فارسي ، ماشيننوسي لاتين ، اداره کتابخانه، مرجع شناسي عمومي(لاتين)، اصول کار مرجع ، گزارش نويسي ، کارآموزي.
دروس تخصصي گرايش علوم انساني و اجتماعي:
آمار و احتمالات مقدماتي، مباني کامپيوتر و برنامهنويسي، مباني سازمان و مديريت، مباني علم حقوق، مباني تاريخ اجتماعي ايران، جغرافياي شهري و روستاشناسي، کليات علم اقتصاد، روانشناسي کودک و نوجوان، تاريخ اديان، آشنايي با بانکهاي اطلاعاتي.
دروس تخصصي گرايش فني و مهندسي:
تاريخ علوم، زمينشناسي، رياضيات عمومي، فيزيک عمومي، شيمي عمومي، آمار و احتمالات، فيزيولوژي عمومي، آشنايي با بانکهاي اطلاعاتي علوم پايه، مباني کامپيوتر و برنامهنويسي، برنامهنويسي کاربردي.
ديباچه:
وقتي سخن از مددکاري ميشود بسياري از افراد به ياد زندانها يا پرورشگاهها ميافتند که در آنجا افرادي به نام مددکار در دفتر يا واحد مددکاري فعاليت ميکنند. اما حرفه مددکاري به فعاليت در دو مکان فوق محدود نميشود. بلکه مددکاري اجتماعي، يکي از رشتههاي کاربردي است که فارغالتحصيل آن بايد بتواند در مراکز مختلف با استفاده از روشها و تکنيکهايي که آموزش ديده است، وارد زندگي انسانهايي شود که به هر دليل اجتماعي، اقتصادي، فرهنگي و خانوادگي دچار مشکل بوده و نميتوانند مشکل خود را به تنهايي حل کنند يا منشأ مشکل خويش را تشخيص بدهند.در واقع اين افراد ميتوانند به ياري مددکارمشکل خويش را شناخته وحل نمايند. بنابراين اگر بخواهيم اين رشته را به طور خلاصه معرفي کنيم، بايد بگوييم که هدف رشته مددکاري اين است که به افراد نيازمند به خدمات اجتماعي کمک کند تا خود را بيابند، مشکل خويش را بشناسند و سپس راه حل آن را پيدا کنند.
تواناييهاي لازم :
يک مددکار بايد داراي توانمنديهاي روحي خاصي باشد؛ يعني بايد روحيهاي قوي داشته باشد تا بتواند مشکلات و معضلاتي را که در زندگي انسانها ميبيند، تحمل کند پس بايد پذيرفت که افراد زودرنج و بسيار حساس و عاطفي به درد اين رشته نميخورند. در ضمن يک مددکار نبايد در گفتگو و ارتباط برقرار کردن با ديگران دچار مشکل شود و در نهايت يک مددکار بايد خود را به خوبي بشناسد چون اگر خود را نشناسد، نميتواند به ديگري شناخت بدهد و او را کمک کند.
موقعيت شغلي در ايران :
رشته مددکاري از جمله رشتههايي است که داوطلبان هر سه گروه آزمايشي علوم رياضي و فني، علوم تجربي و علوم انساني ميتوانند آن را انتخاب کنند همچنين دانشجويان اين رشته بايد در دوران تحصيل 24 واحد کارورزي و پس از فارغالتحصيلي 2 سال طرح بگذرانند. اين دو ويژگي رشته فوق را متمايز ساخته است، چرا که فارغالتحصيلان اين رشته به دليل تجربه ناشي از 24 واحد کارورزي در 6 واحد مستقل و 2 سال طرح در سازمانها و مؤسسههاي دولتي، از موقعيت شغلي مناسبي برخوردار هستند. در واقع هر جايي که اداره رفاه يا امور اجتماعي هست، مددکار اجتماعي ميتواند در آنجا حضور داشته و مسؤوليتي را بر عهده بگيرد. در نتيجه فارغالتحصيلان اين رشته مشکل اشتغال ندارند. اما با وجود مزيتهاي اين رشته، بايد پذيرفت که رشته مددکاري با مشکلاتي نيز گريبانگير است که در اين ميان گمنام بودن رشته مددکاري در جامعه و حتي در بين جوانان و داوطلبان کنکور مشکل بسيار بزرگي است.
درسهاي اين رشته در طول تحصيل :
دروس پايه و اصلي :
مباني جامعهشناسي ، خدمات اجتماعي و تعاون در اسلام، مباني روانشناسي، رياضيات پايه، مباني مددکاري، آمار مقدماتي، مباني رفاه اجتماعي، مباني جمعيتشناسي، مباني مردمشناسي، کاربرد آمار در خدمات اجتماعي، اصول علم اقتصاد، کليات حقوق، مباني مديريت، اصول علم سياست، اصول توانبخشي، روانشناسي اجتماعي، نظريههاي جامعهشناسي، روش تحليل جمعيت، روش تحقيق در خدمات اجتماعي (عملي)، نهاد خانواده، آسيبشناسي اجتماعي، حقوق خانواده و کار، جامعهشناسي روستايي، بهداشت خانواده، جامعهشناسي شهري و توسعه، بهداشت رواني، بررسي مسايل اجتماعي ايران، مديريت مؤسسات خدمات اجتماعي، کليات برنامهريزي اقتصادي و تجاري.
دروس تخصصي :
مددکاري فردي ، آشنايي با روشهاي مددکاري، پويايي گروهي، مددکاري گروهي، توانبخشي گروههاي خاص، کارورزي مددکاري فردي ، روانشناسي کودک و نوجوان، مشاوره و مددکاري، مددکاري جامعهاي ، روانشناسي مرضي، کارورزي در مددکاري گروهي ، تغذيه، کارورزي مددکاري جامعه ، اقتصاد ايران، پروژه تحقيقاتي ، سرپرستي در خدمات اجتماعي.
منبع: کتاب آشنايي با رشته هاي دانشگاهي سازمان سنجش آموزش کشورتاليف خانم فيروزه سودايي ونرم افزار سامان رشته ي سازمان سنجش
ديباچه:
ايران کشوري باستاني و با سابقه دو هزار ساله است. کشوري که در دوران سلسه هخامنشيان ، اولين سيستم حکومتي گسترده امپراطوري را بنيانگذاري کرد و در طي تاريخ پرفراز و نشيب خود، انواع سيستمهاي ايجاد نظم و ترتيب را مورد آزمايش قرار داد. يک صد سال پيش ، سيستم نوين ايجاد نظم و امنيت داخلي؛ يعني سازمان پليس در ايران به وجود آمد. براساس اين سيستم پليس ايران به دو قسمت مهم پليس شهري و ژاندارمري تقسيم گرديد. پس از انقلاب اسلامي، کميته انقلاب اسلامي نيز به عنوان يکي از ارکان مهم حفظ نظم و امنيت داخلي و دفاع از ارزشهاي انقلاب در داخل کشور، به اين مجموعه افزوده شد. در سال 1370 با تصميم مجلس شوراي اسلامي اين سه نيرو در يکديگر ادغام و سيستم پليس واحد به وجود آمد. به دنبال طرح ادغام شهرباني، ژاندارمري ، کميته انقلاب اسلامي و پليس قضايي، دانشگاه پليس نيز به "دانشگاه علوم انتظامي" با سازمان و ساختاري جديد تغيير يافت. اين دانشگاه يکي از مهمترين واحدهاي نيروي انتظامي جمهوري اسلامي ايران براي جذب و به کارگيري جوانان شايسته و تربيت و آموزش آنان است. اين دانشگاه در مقطع کارشناسي داراي شاخههاي انتظامي، کشف جرائم، اطلاعات، راهنمايي و رانندگي و خدمات و پشتيباني است و دانشجويان از ترم چهارم، شاخه يا گرايش خود را انتخاب ميکنند. مقطع کارداني علوم انتظامي نيز داراي گرايشهاي راهنمايي و رانندگي و انتظامي است.شاخه انتظامي بخش انتظامي، بخش مأموريتي نيروي انتظامي در پاسگاهها و کلانتريهاي موجود در سطح شهر و روستاها است و دانشجوي انتظامي دانش و مهارت لازم را براي فعاليت در اين بخش بهدست ميآورد.در واقع اولين وظيفه کارشناس انتظامي انجام تمهيداتي براي جلوگيري از جرمخيزي است. براي مثال براي پيشگيري از سرقت، کارشناس انتظامي بايد به مردم هشدارها و اطلاعات لازم را بدهد، هشدارهايي از اين قبيل که بهتر است درِ خانه را شبها قفل کنند يا شبها، پنجرهها را باز نگذارند. در واقع کارشناس علوم انتظامي با اين هشدارهاي بسيار ساده اما مؤثر، به آموزش عمومي و فرهنگسازي ميپردازد و از جرمخيزي پيشگيري ميکند. پس اولين وظيفه نيروي انتظامي، فراهم کردن شرايط اجتماعي به گونهاي است که سطح امنيت عمومي بالا برود. البته اين وظيفه تمام متخصصان نيروي انتظامي است اما در شاخه انتظامي، اولين و مهمترين وظيفه، آموزش و پيشگيري است.
درسهاي اين رشته در طول تحصيل:
دروس مشترک در شاخههاي مختلف نيروي انتظامي :
سازمان و مديريت و نگرش در مديريت اسلامي، مقدمات علم حقوق، روانشناسي رشد، حقوق اساسي، نقشهخواني، حفاظت اطلاعات ، حقوق جزاي عمومي ، سازمان و وظايف نيروي انتظامي ، تاريخ سياسي معاصر ايران ، گزارشنويسي ، جنگافزارشناسي، جغرافيا ، روانشناسي اجتماعي ، حقوق مدني ، آشنايي با کامپيوتر ، ورزش رزمي ، اصول و قواعد نظامي ، مقابله با سوانح و بلايا ، جنگافزارشناسي نيمهسنگين، عبور از موانع و عمليات اعتماد به نفس، مباني اطلاعات، روشها و فنون تدريس جرائم نيروهاي مسلح، آيين دادرسي کيفري، آيين دادرسي مدني ، حقوق جزاي اختصاصي ، مکانيک اتومبيل ، زبان تخصصي ، کاربرد قانون سلاح ، تاکتيک دسته در آفند و پدافند، امور انتظامي، آشنايي با راهنمايي و رانندگي، شناسايي مين و تلههاي انفجاري ، آشنايي با قاچاق ، مبارزه با مواد مخدر ، کشف علمي جرائم ، دروس تحقيقاتي ، جنگهاي ويژه ، آسيبشناسي و مفاسد اجتماعي ، مخابرات ، جمعآوري ، کنترل اجتماعات، پزشکي قانوني ، تنظيم گزارشات قضايي ،کارورزي .
دروس تخصصي شاخه انتظامي:
جامعهشناسي شهري و روستايي، تاکتيک گروهان ، عمليات در کوير، کوهستان و جنگل، اصول ترافيک ، آيين راهنمايي و رانندگي، حمل بار، مسافر و کار و ابعاد وسايل نقليه ، شمارهگذاري، آزمايشات رانندگي و تصادفات ، وظايف فرمانده پاسگاه در شرايط عملياتي ، عمليات گشتي - کمين و ضد کمين ، اماکن عمومي ، هدايت پاسگاه، دسته و گروهان ، جغرافياي شهري و روستايي .
شاخه کشف جرائم:
بدون شک وظيفه نيروي انتظامي در هر جامعهاي پيشگيري از جرم است، اما هر چقدر که بر روي پيشگيري کار شود، باز در جامعه جرمهايي اتفاق ميافتد و در اکثر موارد نيز مجرم مشخص نيست و دستگير نميشود. در اين ميان، وظيفه مأمور نيروي انتظامي شاخه کشف جرائم، اين است که جرم پنهان مانده را کشف و مجرم را دستگير کند؛ يعني کارشناس کشف جرائم بايد صحنه جرم را ببيند، شواهد صحنه را جمعآوري و براساس شواهد، تئوريسازي کند و سپس تئوريهاي مختلف را در کنار هم گذاشته و يک يک آنها را بررسي کند تا به تئوري نهايي برسد و براساس آن تئوري، فرد متهم را پيدا و دستگير کند و از او بازجويي نمايد. در واقع فارغالتحصيلان کشف جرائم، همان کارآگاهها هستند. اين شاخه داراي 5 گرايش آگاهي، تشخيص هويت، مبارزه با جرائم اقتصادي، مبارزه با مواد مخدر و مبارزه با مفاسد اجتماعي است. (گفتني است که دانشگاه علوم انتظامي هر ساله در تمامي گرايشهاي فوق دانشجو نميپذيرد بلکه با توجه به نياز و ضرورت نيروي انتظامي، گرايشهاي ياد شده ارائه ميشود.)
دروس اصلي مشترک در گرايشهاي مختلف کشف جرائم :
جرمشناسي ، حقوق جزاي عمومي، حقوق جزاي اختصاصي (جرائم عليه اشخاص، جرائم عليه اموال و مالکيت، جرائم عليه امنيت، آسايش و اخلاق عمومي)، آيين دادرسي کيفري، ادله اثبات دعواي کيفري ، حقوق ديپلماتيک و آداب کنسولي ، حقوق مدني، آئين دادرسي مدني ، پزشکي قانوني ، بررسي اصالت اسناد، طرز تشکيل پرونده قضايي،آشنايي با سازمان بينالملل پليس جنايي (اينترپل)، آشنايي با بمب و تلههاي انفجاري، جرائم سازمان يافته ، جرائم رايانهاي ، کاربرد رايانه در کشف جرائم ، زبان تخصصي ، مشاهده، توصيف و چهرهنگاري، روانشناسي عمومي، جغرافياي شهري و شهرشناسي، جامعه شناسي جنايي، بزهکاري و اطفال نوجوانان ، احکام تخصصي کشف جرائم ، مباني جامعه شناسي، کارورزي .(با توجه به تعدد گرايشهاي کشف جرائم ، از ذکر واحدهاي تخصصي هر گرايش خودداري شده است.)
شاخه اطلاعات:
همانطور که از عنوان اين شاخه پيدا است، واحد اطلاعات نيروي انتظامي به فعاليتهاي اطلاعاتي ميپردازد؛ يعني در اين واحد، اطلاعات تمام رفتارهاي اجتماعي کسب ميشود و آمار و ارقام لازم جمعآوري ميگردد.براي مثال، نيروي انتظامي براي آگاهي از برنامه و خط و ربط گروههاي حمل قاچاق مواد مخدر نياز به کارهاي اطلاعاتي دارد. همچنين بسياري از سرقتهاي مسلحانه سازمان يافته و ساختاريافته است؛ نيروي انتظامي براي اطلاع از اين شبکههاي سازمان يافته به کارشناساني احتياج دارد که به صورت مخفي فعاليت کنند و اطلاعات مختلف را از شبکههاي مفاسد اجتماعي به دست آورند. سپس اطلاعات کامل و جامع را به مراجع علني نيروي انتظامي بدهند تا عمليات لازم، انجام و افراد مورد نظر دستگير شوند. اهميت اين مسأله زماني آشکار ميشود که توجه داشته باشيم، بخش اصلي نيروي انتظامي، بخش علني آن است و بدون شک نميتوان براي جمعآوري اطلاعات از شبکههاي مفاسد اجتماعي از اين نيروها ياري گرفت. در واقع نيروي انتظامي بدون ياري و همکاري واحد اطلاعات، مثل خودرويي است که در شب بدون چراغ حرکت کند. به عبارت ديگر چراغ هدايت کننده و روشن کننده نيروي انتظامي، واحد اطلاعات است. از همين رو، در اين شاخه بحثهاي اطلاعاتي کشور ـ آنچه به نيروي انتظامي و ساير مردم جامعه مربوط ميشود ـ بررسي و مطالعه ميشود.
دروس اختصاصي شاخه اطلاعات :
سازمان و مديريت اطلاعات، جمعآوري ، حفاظت اطلاعات، عمليات اطلاعات ، بازجويي و مصاحبه ، کشف علمي جرائم ، اماکن عمومي ، ابزارهاي فني اطلاعاتي، آشنايي با کشورهاي همجوار، شناخت تمهيدات امنيتي و اجتماعي، اطلاعرساني، احزاب و گروهکها ، اطلاعات رزمي، بزهکاري اطفال و نوجوانان ، حقوق جزاي اختصاصي ، مباني علم سياست، فعاليتهاي پنهاني و سازمانهاي اطلاعاتي، کارورزي.شاخه راهنمايي و رانندگيشاخه راهنمايي و رانندگي داراي سه گرايش خدمات فني راهور، عمليات انتظامي راهور و مهندسي ترافيک است.گرايش خدمات فني راهور کارشناس خدمات فني راهور، تخصص لازم را براي شمارهگذاري خودروها، صدور کارت ماشين و برگزاري آزمون رانندگي از متقاضيان گواهينامه رانندگي بهدست ميآورد.
دروس مشترک راهنمايي و رانندگي :
ساختار و مقررات استخدامي ناجا ، سازمان و وظايف ردههاي راهور، مقدمه علم حقوق ، حقوق اساسي، جنگافزار شناسي، تيراندازي مشقهاي پاي قبضه ، مباني امور انتظامي، روانشناسي عمومي ، مباني جامعهشناسي،رياضيات پايه ، آييننامه راهنمايي و رانندگي ، کارورزي، جغرافياي شهري و شهرستانشناسي، امور انتظامي راهور ، جامعهشناسي ترافيک، روانشناسي ترافيک، زبان تخصصي، مقررات حمل بار و مسافر، مقررات بينالمللي و کنوانسيونهاي حمل و نقل، حقوق جزاي عمومي، آيين دادرسي کيفري، مسائل حقوقي تصادفات، آشنايي با قانون مجازات اسلامي، کشف علمي جرائم، اصول مهندسي ترافيک ، مهندسي ترافيک، صدور پروانهها و آزمايشها ، شمارهگذاري وسائل نقليه ، معاينه فني وسائل نقليه، احراز اصالت وسائل نقليه، کاربرد فيزيک و مکانيک در تصادفات ، تصادفات ، تصادفات عابر پياده ، کاربرد رايانه در امور راهنمايي و رانندگي، احکام تخصصي .دروس تخصصي خدمات فني راهورشناسايي اسناد مجعول، محيطزيست و ترافيک، آشنايي با انواع وسائل نقليه، آموزش رانندگي عملياتي ، ارزيابي وسائل نقليه ، آشنايي با کارکرد وسائل وتجهيزات معاينه فني.
گرايش عمليات انتظامي راهور:
در اين گرايش دانشجويان اطلاعات لازم را به عنوان افسر پليس خيابانها و جادهها به دست ميآورند؛ يعني کارشناس اين رشته با بازسازي صحنه تصادف وسائل نقليه، مقصر يا مقصران تصادف را شناسايي و خسارت وارد شده را تعيين ميکند همچنين ميتواند عمليات امداد و کمکهاي اوليه را در تصادفات و سوانح انجام دهد.
دروس تخصصي عمليات انتظامي راهور:
شناسايي اسناد مجعول، اصول و مباني شهرسازي، کمکهاي اوليه در تصادفات و سوانح، مهندسي ترابري، آموزش رانندگي عملياتي، پزشکي قانوني، ارزيابي وسائل نقليه ، امور انتظامي راهور(تخصصي)، بازسازي صحنه تصادفات ، آشنايي با مواد مخدر و قاچاق کالا، تعيين خسارت وسائل نقليه.
گرايش مهندسي ترافيک :
در گرايش مهندسي ترافيک، طراحي سيستم ترافيک شهري آموزش داده ميشود و کارشناس اين رشته در هنگام طراحي خيابانها و جادهها مسؤوليت تعيين تقاطعها، ميدانها، دوربرگردانها و خيابانهاي يک طرفه و دو طرفه را بر عهده دارد. همچنين تعيين اينکه در چه ساعتهايي از روز بايد در برخي از خيابانها طرح ترافيک اجرا شود، بر عهده کارشناس مهندس ترافيک است.
دروس تخصصي مهندسي ترافيک:
آمار احتمالات مهندسي، اصول و مباني شهرسازي، محيطزيست و ترافيک ، آشنايي با نرمافزارهاي طراحي، طرح هندسي راه ، ايمني در ترافيک، سيستمهاي حمل و نقل، برنامهريزي حمل و نقل شهري، اقتصاد در ترافيک و حمل و نقل، سيستمهاي هوشمند ترافيک (ITS) ، مهندسي ترافيک محلي ، مهندسي کنترل ترافيک.
شاخه خدمات و پشتيباني :
کارشناسان شاخه خدمات و پشتيباني کارشناسي علوم انتظامي در بخش اداري نيروي انتظامي فعاليت ميکنند. اين شاخه داراي دو گرايش ارتباطات انتظامي يا مخابرات و نرمافزار کامپيوتر است. با توجه به اين که گرايشهاي مخابرات و نرمافزار کامپيوتر در گروه آزمايشي رياضي و فني معرفي شده است، از معرفي آنها در اين بخش خودداري شده است.
دروس تخصصي گرايش ارتباطات انتظامي :
فيزيک الکتريسته ، کامپيوتر، رياضيات پايه ، ماشينهاي الکتريکي ،سازمان و وظايف لجستيک ناجا(مخابرات) ، مخابرات و مدارات مخابراتي، مدارهاي الکتريکي، سوئيچينگ،آنتن و انتشار امواج، اصول حفاظت و امنيت مخابرات و جنگهاي الکترونيک، مدارهاي منطقي ، اندازهگيري الکتريکي و الکترونيکي، الکترونيک، مخابرات پيشرفته ، کارگاه برق ماشينهاي الکتريکي، کارورزي.
تواناييهاي لازم :
نيروي انتظامي کشور، يک سازمان نظامي است و دانشجويان اين رشته بايد روحيه نظامي داشته باشند تا در اين رشته موفق گردند. براي مثال، پليس بايد فردي فعال، اجتماعي و قانونمند باشد؛ يعني بر سر قانون مصالحه نکند و نگويد چون فردي پير، جوان يا بيمار است، اگر قانونشکني کرد، اشکالي ندارد. بويژه آن بخش از نيروي انتظامي که با متخلفان سر و کار دارد، بايد در رعايت قانون بسيار مصمم باشد. يکي ديگر از ويژگيهاي پليس، داشتن صبر و حوصله و متانت و خويشتنداري بسيار است. براي مثال کارشناس عمليات انتظامي راهور در اوج سرماي زمستان و گرماي تابستان، در وسط يک چهارراه بدون هرگونه امکانات رفاهي ميايستد و انجام وظيفه ميکند. بدون شک چنين فردي بايد صبر و تحمل بسياري داشته باشد. همچنين کارشناس کشف جرائم، بدون صبر و حوصله و دقت و موشکافي نميتواند اطلاعات مورد نياز را به دست آورد و مجرم را دستگير کند. شغل نيروي انتظامي يک شغل خدماتي است و مأمور نيروي انتظامي، ارتباط مستقيم با مردم دارد از سوي ديگر اکثر مراجعهکنندگان به نيروي انتظامي، بويژه مراجعهکنندگان به کارشناسان کشف جرائم و انتظامي، افرادي هستند که از لحاظ روحي شرايط مساعدي ندارند چون يا مجرم هستند يا شاکي. از همينرو، يک پليس بايد انگيزهاي قوي براي خدمت به مردم داشته باشد تا در برخورد با مجرم يا شاکي ميزان خدماتدهي او کاهش نيابد.در ضمن دانشجوي اين رشته بايد بداند که انجام مأموريتهاي پي در پي در شهرهاي مختلف، يکي از ويژگيهاي شغلي پليس است؛ يعني فردي که در نيروي انتظامي فعاليت ميکند، امکان دارد امسال در پايتخت باشد و سال ديگر در جنوب، شمال، شرق و يا غرب ايران خدمت کند. همچنين امکان دارد به دليل مأموريتهاي ويژه، مثل مأموريتهاي شبانه يا آمادهباشها، هفتههاي متوالي زندگي روزمره و عادي خود را نداشته باشد. حتي دانشجويان اين دانشگاه نسبت به دانشجويان رشتههاي ديگر، برنامهها و فعاليتهاي بيشتري دارند. به همين دليل دانشجويان علوم انتظامي - چه زن و چه مرد - در طي تحصيل حق ازدواج ندارند و بعد از فارغالتحصيلي نيز به آنها پيشنهاد ميشود قبل از ازدواج، شرايط شغلي خود را براي شريک زندگي خود بگويند تا در آينده دچار مشکل نشوند.درباره ويژگيهاي لازم براي هر گرايش نيز بايد گفت که دانشجوي علوم انتظامي در تمام شاخهها و گرايشها بايد از قدرت تجزيه و تحليل خوبي برخودار باشد اما اين ويژگي براي دانشجوي کشف جرائم اهميت بيشتري دارد چون کارشناس کشف جرائم بايد بتواند با تجزيه و تحليل مسائل و قدرت خلاقه ذهن خود، مجهوليابي کند. همچنين بايد با مسائل حقوقي کاملاً آشنايي داشته باشد. دانشجوي اطلاعات نيز علاوه بر ويژگيهاي ياد شده، بايد بسيار رازدار باشد تا بتواند به عنوان يک مأمور مخفي، اطلاعات مورد نياز را به دست آورد و وظيفه خود را به نحو احسن انجام دهد.دانشجويان گرايشهاي مخابرات و کامپيوتر نيز بايد در دروس رياضي و فيزيک توانمند باشند. به همين دليل اين دسته از دانشجويان از بين داوطلبان گروه آزمايشي علوم رياضي و فني انتخاب ميشوند.گفتني است که دانشجويان دانشکده علوم پايه انتظامي جمهوري اسلامي از هر پنج گروه آزمايشي علوم رياضي و فني، علوم تجربي، علوم انساني، هنر و زبانهاي خارجه انتخاب ميشوند و داوطلبان اين رشته بايد علاوه بر شرايط عمومي، شرايط اختصاصي اين دانشکده را داشته باشند.
شرايط اختصاصي دانشکده علوم پايه انتظامي عبارت است از:
داشتن حداقل 17 و حداکثر 21 سال سن براي داوطلبان مرد (داوطلباني که خدمت وظيفه عمومي را انجام دادهاند، مدت قانوني خدمت وظيفه عمومي به حداکثر سن آنها اضافه خواهد شد) و دارا بودن حداقل 18 و حداکثر 25 سال سن براي داوطلبان زن ، دارا بودن حداقل 170 سانتيمتر قد براي داوطلبان مرد و 160 سانتيمتر براي داوطلبان زن، دارا بودن حداقل معدل کتبي ديپلم 14 براي داوطلبان زن، سپردن تعهد خدمت برابر مقررات نيروي انتظامي، پاسخ دادن به حداقل 10 درصد از سؤالهاي ادبيات فارسي، رياضي و زبان خارجه آزمون سراسري، داشتن سلامت جسمي و روحي کامل. داوطلبان زن اين دانشگاه بايد توجه داشته باشند که تمام برنامههاي درسي و کلاسهاي عملي و مهارتي که در اين دانشگاه براي آقايان برگزار ميشود، براي خانمها نيز برگزار ميگردد. براي مثال به منظور تقويت قواي جسماني و کسب مهارتهاي لازم ، ورزشهاي رزمي و دفاع شخصي تحت سه عنوان ورزش رزمي تکواندو، کاراته و جودو ارائه ميگردد. البته مسؤولان دانشگاه انتظار ندارند که يک خانم با روحيات و خصلتهاي يک مرد، در نيروي انتظامي فعاليت کند، اما داوطلبان زن بايد از آمادگي جسمي و روحي خوبي برخوردار باشند. در ضمن پوشش چادر براي دانشجويان زن دانشکده علوم پايه انتظامي و خانمهاي شاغل در نيروي انتظامي الزامي است.
موقعيت شغلي در ايران :
در نيروي انتظامي جمهوري اسلامي ايران، عدهاي از کارکنان داراي مشاغل اداري و عدهاي ديگر داراي مشاغل مأموريتي هستند. براي مثال، کارکنان بخشهاي حسابداري، کامپيوتر، برق و مخابرات در بخش اداري فعاليت ميکنند. به عبارت ديگر فارغالتحصيلان شاخه خدمات و پشتيباني در بخش اداري حضور دارند و فارغالتحصيلان ساير شاخهها و گرايشهاي علوم انتظامي در بخش مأموريتي فعاليت ميکنند.در کل فارغالتحصيلان کارداني دانشکده علوم پايه انتظامي با درجه ستوان سومي و کارشناسان اين دانشکده با درجه ستوان دومي فارغالتحصيل ميشوند و درجات بعدي آنان برابر قوانين و مقررات ناجا خواهد بود. در اين ميان، نوع فعاليت فارغالتحصيلان کارداني نيروي انتظامي بيشتر جنبه اجرايي دارد؛ يعني اين دسته از فارغالتحصيلان بيشتر مجريان برنامهها هستند اما مسؤوليت اصلي کارشناسان نيروي انتظامي، تئوريسازي، برنامهريزي، هدايت و کنترل فعاليتهاي نيروي انتظامي است. البته در حال حاضر به دليل کمبود پرسنل، گاهي اوقات يک کارشناس بايد وظايف کاردان را نيز انجام دهد.گفتني است که دانشجويان علوم پايه انتظامي ضمن آن که ماهانه مبلغي به عنوان کمک هزينه تحصيلي دريافت ميکنند از امکانات رفاهي خوابگاه، پوشاک، غذا، دفترچه اتکا و خدمات درماني بهرهمند ميشوند و در طول خدمت از وام خريد مسکن يا يک باب مسکن ملکي برخوردار خواهند شد.
منبع: کتاب آشنايي با رشته هاي دانشگاهي سازمان سنجش آموزش کشورتاليف خانم فيروزه سودايي ونرم افزار سامان رشته ي سازمان سنجش
ديباچه: "فلسفه به انسان کمک ميکند تا به اوج کمال نايل آيد و به سعادت که از طريق نيل به عالم معقولات حاصل ميشود، دست بيابد. پس فلسفه نه فقط از لحاظ فوايد آن مورد توجه است بلکه فينفسه نيز مطلوب است و از آن نميتوان صرفنظر کرد." "ارسطو، فيلسوف مشهور يوناني"
"فلسفه ناشي از بيعقلي و عدم رشد آگاهي انسان است و اگر بشر به حدي از رشد و آگاهي رسيد، نياز به فلسفه ندارد."" اگوست کنت، دانشمند، فيلسوف و رياضيدان مشهور فرانسوي "
دوعبارت فوق نشانگر دو ديدگاه متفاوت درباره فلسفه است که در طي قرون متمادي وجود داشته و گاه يکي بر ديگري چيره شده است؛ يعني هميشه در طول تاريخ عدهاي از متفکران، فلسفه را دوست داشتن خردمندي و فيلسوف را دوستـدار خردمندي معرفي کرده و عدهاي ديگر فلسفه را هنر لفاظي و بازي کردن با واژهها دانستهاند.راستي، فلسفه چيست و چه حيطهاي را در برميگيرد که چنين ديدگاههاي متفاوتي درباره آن وجود دارد؟براي تعريف فلسفه بهتر است که تفاوت آن را با ساير علوم توضيح داد چرا که ساير علوم هر يک به بخشي از موجودات عالم هستي ميپردازند و آنها را مورد مطالعه و بررسي قرار ميدهند. براي مثال يک گياهشناس از بين همه موجودات هستي فقط گياه را گزينش کرده و درباره آن سخن ميگويد يا يک ستارهشناس تنها اجرام آسماني را مطالعه ميکند، اما فلسفه درباره يک موجود گزينش شده سخن نميگويد. بلکه همه امور را در عالم هستي مورد بررسي قرار داده و با تمام موجودات سر و کار دارد. مثلاً در فلسفه از خدا گرفته تا انسان، از عالم طبيعت گرفته تا ماوراء طبيعت و از روح انسان و موجودات غيرمادي گرفته تا اجسام، مورد بحث و گفتگو قرار ميگيرد. تفاوت دوم فلسفه با ساير علوم در اين است که در فلسفه مسائلي عام و کلي که درباره هرموجودي قابل طرح است، مورد مطالعه و تحقيق قرار ميگيرد. براي مثال اين سؤال که يک موجود مادي است يا غيرمادي، درباره هر موجودي از خدا گرفته تا يک تکه سنگ قابل طرح است. اين دو فرق اساسي فلسفه با ساير علوم باعث شده که اين علم بتواند به سؤالاتي پاسخ دهد که پاسخش بر عهده هيچکدام از علوم خاص به خصوص علوم تجربي نيست و در واقع وظيفه اين علوم پاسخ به اين گونه سؤالها نيست. در حالي که اينگونه سؤالها براي انسان کنجکاو مطرح است و نميتوان به انسان دستور داد که درباره اين مسائل فکر نکند. بلکه دانش خاصي لازم است که عهدهدار و پاسخگوي سؤالهايي درباره هستي، موجودات و حقيقت انسان باشد و فلسفه همين دانش خاص است. رشته فلسفه نيز يک رشته آموزشي است که کليه پرسشهاي بنيادي انسان را نسبت به مسائل وجود، هستي، جهان پيرامون انسان و حقيقت انسان بررسي ميکند. پرسشهايي که زماني به ارزشهاي ديني و معنوي برميگردد که همان فلسفه ديني است و زماني مربوط به ارزشهاي اخلاقي و مباني ارزشهاي اخلاقي است که به عنوان فلسفه اخلاق آن را ميشناسيم و گاه مباني نظام حکومتي را در برميگيرد که همان فلسفه سياسي است و گاهي نيز شامل مباني هنر و زيباشناسي و موضوعاتي از اين دست ميشود. البته در دوره کارشناسي رشته فلسفه، دانشجويان بيشتر شناخت مفصلي درباره تاريخ فلسفه غرب به دست ميآورند؛ يعني سير تاريخي فلسفه را از فلسفه يونان تا زمان حاضر و تا حدودي نيز سير تاريخي فلسفه اسلامي را مطالعه و بررسي ميکنند.گفتني است که در کشور ما فلسفه اسلامي و فلسفه غرب به عنوان دو گرايش تحصيلي متفاوت ارائه شده است؛ يعني رشته فلسفه در معناي عام آن به فلسفه غرب ميپردازد و رشته الهيات گرايش فلسفه اسلامي، فلسفه و حکمت اسلامي را مورد بررسي قرار ميدهد. سيستم آموزشي نيز دراين دو رشته تا حدودي تفاوت دارد؛ چون سيستم آموزش فلسفه غرب در کشور ما بيشتر براساس سير تاريخي است اما سيستم آموزش فلسفه اسلامي براساس مکاتب فلسفي مثل فلسفه مشّاء، اشراق يا ملاصدرا ميباشد. هر چند که دانشجويان هر يک از اين دو رشته مطالعات محدودي نيز در زمينه فلسفه ديگر دارند؛ يعني دانشجويان فلسفه غرب واحدهايي را در زمينه فلسفه اسلامي و دانشجويان فلسفه اسلامي واحدهايي را در زمينه فلسفه غرب ميگذرانند.
تواناييهاي لازم :
يکي از راههاي موفقيت در فلسفه، آشنايي اوليه با رياضيات و مباحث رياضي است. در واقع رياضيات پلي مناسب براي رفتن به طرف فلسفه است. علاقهمندي به فلسفه نيز يکي ديگر از عوامل موفقيت در اين رشته است. آشنايي کامل به زبان انگليسي براي دانشجويان فلسفه غرب و آشنايي به زبان عربي براي دانشجويان فلسفه اسلامي ضروري است.
موقعيت شغلي در ايران :
رشته فلسفه اهميت بنيادي در ارتقاء سطح فکري جامعه دارد چرا که هرجامعه نيازمند افرادي است که اهل تفکر و نقادي باشند و مسائل فرهنگي را فهميده و مباني فرهنگي را تشخيص دهند و رشته فلسفه وظيفه پرورش چنين متفکراني را برعهده دارد. اما متأسفانه اين رشته با همه اهميتش در جامعه ما بسيار مظلوم واقع شده و مورد بيتوجهي و بيمهري دستاندرکاران نظام قرار گرفته است تا جايي که فارغالتحصيلان آن حتي موفق به استخدام در آموزش و پرورش ـ که متعارفترين زمينه کاري براي يک ليسانس فلسفه است ـ نميشوند. فارغالتحصيل فلسفه از نظر شغلي يا بايد به عنوان استاد و معلم فلسفه به تدريس فلسفه بپردازد يا در مراکز پژوهشي مثل دايره المعارفها و پژوهشگاه علومانساني فعاليت کند که البته در چنين مراکزي بيشتر فارغالتحصيلان فوقليسانس و دکتراي فلسفه فعاليت دارند و يک ليسانس فلسفه در صورتي که فعال و علاقهمند باشد، ميتواند به عنوان دستيار پژوهشگر در بعضي از اين مراکز مشغول به کار گردد.
درسهاي اين رشته در طول تحصيل :
دروس اصلي و تخصصي:
منطق قديم، منطق جديد، منتخب متون کلامي و فلسفي، تاريخفلسفهاسلامي، علم کلام، فلسفه اسلامي، فلسفه اخلاق در تفکر غربي، اخلاق در تفکر اسلامي، عرفان نظري، تاريخ فلسفه يونان، تاريخ فلسفه قرون وسطي تا رنسانس، تاريخ فلسفه از "بيکن" تا "هيوم"، تاريخ فلسفه از "کانت" تا نيمه دوم قرن نوزدهم، تاريخ فلسفه جديد و معاصر، فلسفه معاصر و مکاتب جديد قرن بيستم، متون فلسفي به زبان خارجي، متون فلسفي به زبان عربي ، متافيزيک در غرب، فلسفه علوم.
ديباچه:
"... از رسول خدا(ص) سخني صادر ميشد که داراي دو معني بود. سخني که به چيز و وقت معيني اختصاص داشته و سخني که همه چيز و همه وقت را شامل بود پس کسي که نميدانست خدا و رسول او از آن سخن چه خواستهاند، آن را ميشنيد و از روي جهل، بر خلاف واقع و بر ضد آنچه قصد شده معني و توجيه مينمود. پس اين سببها باعث اختلاف مردم و پريشان ماندن آنان در روايتشان است.""خلاصه خطبه 201 نهجالبلاغه"
خطبه 201 نهجالبلاغه بيانگر آن است که هرچند حديث در کنار قرآن يکي از دو مصدر دينشناسي است اما چون همانند قرآن از تغيير و تحريف مصون نيست،براي ورود به آن بايد به دانشي تخصصي به نام علمالحديث مجهز بود. دانش مهم و ارزشمندي که امروزه در رشته علوم حديث آموزش داده ميشود.
رشته علوم حديث از سه منظر کلي به حديث ميپردازد که اين سه منظر عبارتند از:
1ـ تاريخ و مصطلحات که در آن تاريخ تطور، تحول و پيدايش علمالحديث از ديدگاه اهل تشيع و اهل تسنن بررسي ميشود. همچنين معنا و مفهوم و اصطلاحات علم حديث، آموخته ميشود. 2ـ علمالرجال، که به بررسي زندگي راويان حديث ميپردازد. براي مثال اگر يک حديث پنج راوي داشته است، زندگي هر يک از راويان بررسي ميشود که آيا راويان فوق ويژگيهاي لازم را براي نقل حديث داشتهاند؟ آيا راستگو و ضابط بودهاند يا اينکه فراموشکار بوده و در حفظ و نقل حديث با تساهل و تسامح برخورد ميکردهاند؟ 3 ـ فقهالحديث که به فهم محتواي احاديث ميپردازد.
تواناييهاي لازم :
عربي و علوم معارف اسلامي در اين رشته اهميت ويژهاي دارد و دانشجويان بايد در اين دروس توانمند و کارآمد باشند. همچنين لازم است به مطالعه و تحقيق علاقهمند بوده و مشتاق فهم دين و فهم اسلام باشند. رشته علوم حديث از جمله رشتههايي است که در آزمون سراسري از بين داوطلبان هر سه گروه آزمايشي رياضي و فني، علوم تجربي و علوم انساني دانشجو ميپذيرد.
موقعيت شغلي در ايران :
فارغالتحصيل رشته علوم حديث ميتواند به عنوان کارشناس علوم اسلامي در دواير دولتي مشغول به کار شود و چون به زبان انگليسي نيز مسلط است، ميتواند به عنوان رايزن فرهنگي ايران در کشورهاي ديگر، مبلغ اسلام و اصول اسلامي گردد و در صورت ادامه تحصيل و کسب مدارج بالاتر به عنوان استاد در دانشگاههاي داخل يا خارج از کشور فعاليت نمايد، چون در حال حاضر بعضي از دانشگاههاي خارج از کشور مثل دانشگاه اردن يا لبنان علاقهمند به جذب متخصص علوم حديث شيعه از کشور ايران هستند. همچنين فارغالتحصيل اين رشته ميتواند در آموزش و پرورش به عنوان دبير ديني، مربي قرآن يا مربي امور تربيتي فعاليت نمايد.
درسهاي اين رشته در طول تحصيل :
دروس پايه :
روش تحقيق ، اخلاق ، تاريخ اسلام ، سيره پيشوايان ديني ، زبان تخصصي ، منطق، آشنايي با کليات علوم عقلي، کلام و عقايد اسلامي ، تفسير مقدماتي ، صرف و نحو کاربردي ، قرائت و درک مفاهيم از متون حديثي، قرائت و درک مفاهيم از متون تفسيري، قرائت و درک مفاهيم از متون فقهي ، آشنايي با فقه مقدماتي، آشنايي با اصول فقه، قرائت و تجويد قرآن کريم، علوم بلاغي ، ترجمه عربي به فارسي، ترجمه فارسي به عربي، قرائت مطبوعات و استفاده از راديو ، مکالمه و محاضره (سمعي و بصري) ، آشنايي با فرق اسلامي، آشنايي با اديان توحيدي (زرتشتي، يهودي، مسيحيت).
دروس اصلي و تخصصي:
کتابت و تدوين حديث ، شناخت محدثان ، مصطلحات حديث ، طريق تحمل حديث ، جوامع حديثي متقدم و متأخر شيعه، جوامع حديثي متقدم و متأخر اهل سنت، اصحاب اجماع، توثيقات عام و خاص ، احاديث موضوعه ، ملاکهاي نقد حديث، فقهالحديث ، آشنايي با علم رجال، راويان عادل و موثق، راويان ضعيف، آشنايي با کتب رجال شيعه، آشنايي با کتب رجال اهل سنت، مطالعات جغرافيايي درباره رجال حديث، سيري در نهجالبلاغه و شروح آن ، سننالنبي (ص)، تأثير حديث در ادبيات فارسي، سهم زنان در نشر احاديث.
منبع: کتاب آشنايي با رشته هاي دانشگاهي سازمان سنجش آموزش کشورتاليف خانم فيروزه سودايي ونرم افزار سامان رشته ي سازمان سنجش
ديباچه: آنچه مردم به نام سياست و مسائل سياسي ميشناسند با سياست به مفهومي که در رشته علوم سياسي مطرح است، تفاوت بسيار دارد. دانشجويان موفق اين رشته نيز بايد بدانند که در نهايت نه يک سياستمدار بلکه يک سياستشناس خواهند شد.
در واقع علومسياسي به بررسي انديشهها و نظريههاي سياسي و کارکرد آنها در عرصه جامعه ميپردازد و رشته علومسياسي ارائه يکسري نظريهها يا يکسري ابزارها و راهکارهايي است که بر اساس آنها هر جامعه شرايط و مشکلات حال را بررسي کرده و از پيش پا برميدارد و براي حرکتها و اقدامات بعدي ـ ترسيم فضا براي مسير آينده ـ برنامهريزي ميکند همچنين از تجارب و دستاوردهاي بشر که در طول تاريخ در عرصه اجتماع به دست آورده است، بهره ميبرد. اين رشته از سه شاخه عمده تشکيل ميشود که عبارتند از:
دانش حکومت کردن و نهادهاي سياسي، نظريات سياسي و روابط و سياست بينالملل.
تواناييهاي لازم :
داشتن شَم سياسي و علاقه به مسائل سياسي و برخورداري از ديدي عميق و وسيع، ويژگيهاي لازم براي يک دانشجوي رشته علومسياسي است. همچنين دانشجوي اين رشته بايد فردي منطقي بوده و نظرياتش مستند به دليل و مدرک باشد و ظرفيت بالايي داشته باشد تا در بمباران مسائل روزمره گيج نشود و عمق مسائل اجتماع را ببيند. دانشجوي علومسياسي لازم است با همه اقشار جامعه ارتباط داشته باشد تا بفهمد که مردم جامعهاش به چه فکر ميکنند و نيازهاي آنها چيست؟ داوطلبان کنکور سراسري در صورتي در اين رشته موفق ميشوند که کتب تاريخي بخصوص تاريخ سياسي را دوست داشته باشند و فلسفه را با علاقه بخوانند.
موقعيت شغلي در ايران :
در حال حاضر تعدادي از فارغالتحصيلان رشته علومسياسي در بخشهاي سياسي و حقوقي سازمانها و وزارتخانهها و همچنين در صدا و سيما مشغول به کار ميباشند اما حدود 90% فارغالتحصيلان اين رشته با مشکل اشتغال روبرو هستند. با اين وجود اگر دانشجويي واقعاً علاقهمند بوده و در اين رشته موفق و متبحر باشد و همچنين قلم خوبي داشته باشد از نظر شغلي مشکلي نخواهد داشت. اما متأسفانه بسياري از دانشجويان شناخت و علاقه لازم را ندارند و در واقع نميدانند که براي چه به اين رشته آمدهاند.
درسهاي اين رشته در طول تحصيل :
مباني علم سياست، مباني علم حقوق، مباني علم اقتصاد، مباني جامعهشناسي عمومي، روش تحقيق در علوم سياسي، حقوق اساسي (کليات)، حقوق اساسي جمهوري اسلامي ايران، مباني انديشههاي سياسي در اسلام، حقوق بينالملل اسلام، نظام سياسي و دولت در اسلام، انديشههاي سياسي در اسلام و ايران، جنبشهاي اسلامي معاصر، تحولات سياسي و اجتماعي ايران ، انقلاب اسلامي ايران، تاريخ روابط خارجي ايران از قاجاريه تا دوران معاصر، سياست خارجي جمهوري اسلامي ايران، مسائل اقتصادي و سياسي نفت در ايران، حقوق اداري، خليجفارس و مسائل آن، مسائل سياسي و اقتصادي جهان سوم، اصول روابط بينالملل، تاريخ روابط بينالملل از 1871 تا 1945 ، سازمانهاي بينالمللي، تاريخ انديشههاي سياسي در غرب از قبل از افلاطون تا قرن بيستم، انديشههاي سياسي در قرن بيستم، ديپلماسي و رفتار سياسي در اسلام، حقوق بينالملل عمومي، فن ديپلماسي و آداب کنسولي، حقوق بينالملل خصوصي، تئوريهاي انقلاب، شناخت ماهيت و عملکرد امپرياليسم، سير قدرت در درياها، نوسازي و دگرگوني سياسي، جامعهشناسي سياسي، سياست خارجي قدرتهاي بزرگ، مسائل نظامي و استراتژيک معاصر، تاريخ تحول دولت در اسلام، متون سياسي به زبان خارجي.
منبع: کتاب آشنايي با رشته هاي دانشگاهي سازمان سنجش آموزش کشورتاليف خانم فيروزه سودايي ونرم افزار سامان رشته ي سازمان سنجش
ديباچه: رشته علوم تربيتي در مقطع کارشناسي، داراي گرايشهاي تکنولوژي آموزشي، مديريت و برنامهريزي آموزشي، آموزش و پرورش پيشدبستاني و دبستاني و آموزش و پرورش کودکان استثنايي است.
گرايش تکنولوژي آموزشي:
تکنولوژي آموزشي در لغت از واژههاي خاص "تکنو" به معني برخورد سيستماتيک با پديدههاي علمي, "لوژي" به معناي شناخت، و "آموزش" به معناي فعاليتهاي هدفمندي است که مربيان يا معلمان انجام ميدهند تا تغيير رفتار يا توانايي تغيير رفتار در فراگيرنده به وجود بيايد. از همين جا مشخص ميشود که تکنولوژي آموزشي به معناي شناخت پديدهها يا روشهاي دقيق آموزشي براي رسيدن به اهداف آموزشي است. همانطور که گفتيم اين يک تعريف لغوي است. اما در تعريف مفهومي بايد گفت که تکنولوژي آموزشي شامل تئوريها و اجراي اعمال طراحي، رشد، کاربرد، مديريت و ارزشيابي فرآيندها و منابع يادگيري ميشود.اين فرآيند از يک سو نگاهي خُرد و موشکافانه دارد؛ زيرا براي تسهيل فراگيري به تک تک فراگيران به صورت خُرد توجه ميکند و از سوي ديگر کيفيت آموزشي را بهصورت کلي در نظر ميگيرد و در اين راستا به طراحي علمي، رشد علمي، کاربرد و مديريت اين فرآيند ميپردازد.در کل ميتوان گفت که رشته تکنولوژي آموزشي تلاش ميکند تا با طراحي دقيق و صحيح نظام آموزشي، به معلمها بياموزد که چگونه معلمي ورزيده، کاردان و ماهر شوند و تدريس خود را بر پايه بهترين شيوه يادگيري, استوار کنند. اين دانش همچنين به مسؤولان نظام آموزشي بهترين راه تدوين کتب درسي، مديريت آموزشي و ارزشيابي آموزشي را نشان ميدهد.
تواناييهاي لازم:
تکنولوژي آموزشي فرآيند کيفي و خُرد است؛ يعني به يادگيري تک تک انسانها توجه دارد. به همين دليل دانشجوي اين رشته بايد نوعدوست، انساندوست، علاقهمند به دانشآموزان و در عمل صادق باشد. همچنين لازم است از نظر هوشي، توانايي فوقالعادهاي داشته و ديد هنري داشته باشد.در حال حاضر نيز ميبينيم که دانشجويان توانمند اين رشته گاه با وسايل بسيار ابتدايي، وسايل جديد و جالبي خلق ميکنند. و در نهايت اينکه دانشجوي تکنولوژي آموزشي اگر هدفش ورود به آموزش وپرورش است، نبايد ايدهآلگرا باشد چون هنوز تفکر تکنولوژي آموزشي در آموزش وپرورش جا نيفتاده است و فارغالتحصيلان اين رشته نبايد انتظار داشته باشند که آموختههاي خود را خيلي راحت و بدون هيچ مقاومتي در محيط آموزشي پياده کنند.
موقعيت شغلي در ايران:
فلسفه اصلي اين رشته، استفاده از توانايي فارغالتحصيلان آن در آموزش و پرورش و سپس صدا و سيما است. اما در عمل ميبينيم که به دليل تفکر غلط حاکم بر محيطهاي فوق، تکنولوژيستهاي آموزشي به سختي جذب اين مراکز ميشوند. البته برخي از فارغالتحصيلان اين رشته جذب مدارس غيرانتفاعي شدهاند و با ارائه طرحهاي آموزشي براي دورهها و درسهاي مختلف، کارآيي مدرسه را بسيار ارتقاء دادهاند.عدهاي از فارغالتحصيلان نيز جذب وزارت ارشاد يا کانون پرورش فکري کودکان و نوجوانان ميشوند و بالاخره برخي از فارغالتحصيلان با توجه به تواناييهايي که در طي تحصيل کسب کردهاند، جذب بازار کار آزاد ميشوند و به عکاسي آموزشي يا توليد فيلمهاي آموزشي ميپردازند.
درسهاي اين رشته در طول تحصيل:
دروس مشترک در گرايشهاي مختلف علوم تربيتي:
تاريخ آموزش و پروش در اسلام و ايران، فلسفه آموزش و پرورش، اصول و مباني آموزش و پرورش،آموزش و پرورش تطبيقي، آموزش و پرورش ابتدايي راهنمايي و متوسطه، اخلاق اسلامي،روش ها و فنون تدريس، روانشناسي عمومي، روانشناسي تربيتي، روانشناسي رشد کودکي و نوجواني، جامعهشناسي عمومي، جامعهشناسي آموزش و پرورش، اقتصاد آموزش و پرورش، مقدمات مديريت آموزشي، مقدمات برنامهريزي آموزشي ودرسي، آموزش و پرورش کودکان استثنائي، مقدمات مشاوره و راهنمايي، مقدمات تکنولوژي آموزشي، آشنايي با کتابخانه و اصول کتابداري، روشهاي آماري در علوم تربيتي، سنجش واندازهگيري در علوم تربيتي، مقدمات روش تحقيق در علوم تربيتي.
دروس تخصصي گرايش تکنولوژي آموزشي:
سمينار در برنامهريزي درسي و آموزشي، مباني ارتباط انساني، اصول طراحي پيامهاي آموزشي، اصول عکاسي، توليد برنامههاي تلويزيوني، انتخاب، بهرهبرداري و ارزيابي مواد و وسايل آموزشي، توليد مواد آموزشي.
گرايش مديريت و برنامهريزي:
گرايش مديريت و برنامهريزي آموزشي يک رشته ميان رشتهاي است که تلفيقي از رشتههاي روانشناسي، جامعهشناسي، فلسفه، مديريت، آمار، زبان خارجي و مشاوره ميباشد.هدف اين گرايش از يک سو فراهم ساختن فرصتهاي يادگيري هر چه بيشتر براي گروههاي واجبالتعليم و علاقهمند به يادگيري و از سوي ديگر تربيت نيروي انساني ماهر مورد نياز توسعه اقتصادي کشورها است. در کل مديريت و برنامهريزي آموزشي، مديريت بر فعاليتهاي ياددهي و يادگيري به منظور ايجاد تغييرات مطلوب در رفتار يادگيرنده و ارزيابي ميزان تحقق اين تغييرات است.فارغالتحصيل اين گرايش به راحتي ميتواند علاوه بر پيشبينيهاي آموزشي يک کشور، مراحل برنامهريزي آموزشي و مديريت بر اجراي آن را ترسيم کند و با روشهاي بهتر آموزشي، راهنما و مشاور خوبي براي يادگيرندگان باشد.
تواناييهاي لازم :
فلسفه، جامعهشناسي، رياضيات، آمار، اقتصاد و زبان انگليسي در اين رشته کاربرد و اهميت بسياري دارد. دانشجوي اين رشته بايد نسبت به محيطهاي آموزشي جامعه خود، ديد عميقي داشته باشد و روش آموزش کشور خود را بداند تا ظرافتهاي رفتاري دانشآموزان را درک کند و در نهايت به تشريح و تشکيل يک برنامهريزي آموزشي صحيح بپردازد.
موقعيت شغلي در ايران :
امروزه آموزش با همه جنبههاي زندگي ما ارتباط تنگاتنگ دارد و هر اندازه که جامعه ما پيچيدهتر شود، آموزش و پرورش نقش مهمتري در حل مسائل آتي و رشد انسانها پيدا ميکند. به همين دليل موقعيتهاي شغلي بسياري براي فارغالتحصيلان اين گرايش وجود دارد. تا جايي که بسياري از کارشناسان مديريت و برنامهريزي آموزشي آينده شغلي اين گرايش را در کشور ما، بسيار اميدبخش و ايدهآل ميدانند و معتقدند که فارغالتحصيلان مديريت و برنامهريزي آموزشي بايد آينده خود را در فردا ببينند. چون کشور ما، يکي از کشورهاي در حال رشد و توسعه است و بدون بهرهگيري از شاخههاي مختلف آموزشي، نميتواند توسعه همه جانبه داشته باشد.در حال حاضر فارغالتحصيلان اين گرايش در درجه اول جذب آموزش و پرورش ميشوند. تعدادي نيز در سازمانهاي دولتي از جمله سازمانهاي مديريت وبرنامهريزي و برنامهوبودجه فعاليت ميکنند. گفتني است که فارغالتحصيلان مديريت و برنامهريزي آموزشي مجوز تأسيس آموزشکدههاي درسي را دارند و در صورت داشتن سرمايه لازم، ميتوانند در اين زمينه فعاليت کنند.
دروس تخصصي گرايش مديريت و برنامهريزي آموزشي:
اصول مديريت آموزشي ، روانشناسي اجتماعي در تعليم و تربيت ، سازمان و قوانين آموزش و پرورش ايران، اصول برنامهريزي آموزشي، مباني امور مالي و تنظيم بودجه در آموزش و پرورش، اصول برنامهريزي درسي، کاربرد مقدمات کامپيوتر در مديريت آموزشي، اصول حسابداري، روابط انساني درسازمانهاي آموزشي،نظارت و راهنمايي تعلمياتي، راهنمايي تحصيلي و شغلي، مسائل نوجوانان و جوانان، آموزش بزرگسالان، برنامهريزي آموزش ضمن خدمت، مديريت اسلامي، پروژه تحقيقاتي (سمينار)، کار عملي مديريت در آموزشگاه، کار عملي در سازمانها، متون زبان خارجه (در برنامهريزي آموزش درسي)، متون زبان خارجه در مديريت آموزشي.
گرايش آموزش و پرورش پيشدبستاني و دبستاني:
آموزشي که از زمان تولد آغاز و تا شروع اولين کار رسمي دبستان در پايان ششمين سال زندگي کودک ادامه مييابد، بسيار مهم است. زيرا کودکان در چنين سالهايي، مراحل مهم و حساس زندگي خود را از نظير شخصيتي، اجتماعي و آموزشي پشت سر ميگذرانند، و در واقع 6 سال اوليه زندگي از لحاظ رشد هوش و شکلگيري شخصيت دوراني سرنوشتساز است. از سوي ديگر آموزش وپرورش دبستاني مهمترين حلقه از حلقههاي نظام آموزش و پرورش کشور است و کودکان در اين دوره در مراحل بسيار مهم رشد جسماني، عاطفي، ذهني به سر ميبرند، از همينرو توجه به اين دوره از آموزش و پرورش بايد از اولويت خاصي برخوردار باشد. هدف گرايش آموزش و پرورش پيشدبستاني و دبستاني تربيت متخصصاني است که بتوانند قواي جسمي، عاطفي، رواني، اجتماعي و اخلاقي کودکان پيشدبستاني و دبستاني را پرورش دهند.
تواناييهاي لازم :
تعليم و تربيت بيش از آنکه علم باشد،فن و هنر است و يک معلم يا مربي بايد به ياري فن و هنر خويش مراحل يادگيري را هدايت کند. به همين دليل دانشجوي اين گرايش بايد فردي خلاق بوده و از اطلاعات عمومي نسبتاً گسترده و فن بيان خوبي برخوردار باشد و در نهايت از کار با کودکان لذت ببرد.
موقعيت شغلي در ايران :
فارغالتحصيل اين گرايش علاوه بر کار در آموزش و پرورش و مهد کودکها و آمادگيها در صورت داشتن سرمايه لازم ميتواند مجوز تأسيس مهد کودک و آمادگي را بگيرد و در اين زمينه به طور خصوصي فعاليت کند. همچنين ميتواند در مراکز مرتبط با کودکان مانند کانون پروش فکري کودکان و نوجوانان يا سازمان بهزيستي به عنوان کارشناس حضور داشته باشد.
دروس تخصصي گرايش آموزش و پرورش دبستاني و پيشدبستاني:
آموزش و پروش پيشدبستاني و دبستاني، بهداشت و تغذيه مادر و کودک، اصول بهداشت و کمکهاي اوليه، تفاوتهاي فردي کودکان، روانشناسي بازي، مديريت مراکز پيشدبستاني و دبستاني، آشنايي با مفاهيم و روش تدريس رياضيات، آموزش هنر، تهيه و کاربرد وسايل مواد آموزشي،کاردستي و مهارتهاي فني، مشاهده (کارورزي) زبانآموزي، قصهگويي و نمايش خلاق، کار و آشنايي با طبيعت و زندگي اجتماعي، حرکت ورزشي و سرودهاي خاص کودکان، مشاوره کودک، روانشناسي آموزش خواندن، ادبيات کودکان، آشنايي با فعاليتهاي تربيتي ـ اجتماعي، روش تدريس علوم تجربي واجتماعي، تربيت بدني(ورزش و بازيهاي دبستاني)، کارورزي دبستان.
گرايش آموزش و پرورش کودکان استثنايي:
کودکان ودانشآموزان استثنايي به پنج گروه عقبمانده ذهني و معلول جسمي، ناشنوا و نيمهشنوا، نابينا و نيمهبينا، ناسازگار و تيزهوش تقسيم ميشوند و در هر گروه شرايط خاصي براي تعليم و تربيت آنها وجود دارد . هدف از آموزش و پرورش کودکان استثنايي فراهم آوردن فرصتهاي مناسب و امکانات آموزشي ويژه براي اين دسته از کودکان است. در اين گرايش به کودکان داراي مشکلات ذهني و جسمي بيشتر پرداخته ميشود و متخصصان کودکان استثنايي تلاش ميکنند تا با توجه به ويژگيهاي عقلاني و جسماني آنان ، تواناييهاي ذهني و جسمي آنها را به حداکثر برسانند .
تواناييهاي لازم :
دانشجوي اين رشته بايد صبر و حوصله بسيار داشته و عشق و علاقه وافري به تعليم و تربيت کودکان استثنايي داشته باشد. در اين رشته خلاقيت و تسلط بر فنون و روشهاي آموزش، حرف اول را ميزند.
موقعيت شغلي در ايران :
فارغالتحصيلان اين رشته ميتوانند به عنوان دبير يا مربي در مدارس دانشآموزان استثنايي (عقبمانده ذهني) و مراکز نگهداري کودکان عقبمانده ذهني فعاليت کنند همچنين ميتوانند کارشناس گزينش و تشخيص کودکان عقبمانده ذهني در مؤسسات گوناگون از قبيل وزارت آموزش و پرورش و سازمان بهزيستي کشور شوند.
دروس تخصصي گرايش آموزش و پرورش کودکان استثنايي:
فيزيولوژي، روانشناسي عقبماندگيهاي ذهني، آموزش و پرورش عقبماندگان ذهني، اختلالات رفتاري ـ عاطفي، اختلالات گويايي، اختلالات يادگيري، گفتاردرماني، روشهاي تغيير رفتار، آزمونهاي تشخيص عقبماندگيهاي ذهني، بهداشت و کمکهاي اوليه، روشهاي مشاوره و مصاحبه، بازي و حرکت درماني، تهيه مواد و وسايل آموزشي و کمک آموزشي، روش تدريس علوم تجربي و اجتماعي، روش تدريس رياضي، روش تدرس زبان فارسي، کارورزي در روشهاي تدريس، روشهاي بازپروري حسي ـ حرکتي ، روشهاي بازپروري حرفهاي، روشهاي بازپروري اجتماعي، کارورزي در روشهاي بازپروري.
منبع: کتاب آشنايي با رشته هاي دانشگاهي سازمان سنجش آموزش کشورتاليف خانم فيروزه سودايي ونرم افزار سامان رشته ي سازمان سنجش