معرفی کامل رشته های دانشگاهی علوم تجربی
ديباچه:
شيمي علم اتمها، پيوندها و مولکولها است. دانشي که ميتواند خواص ماده، چگونگي تغييرات و شيوه توليد آنها را از هسته اتم گرفته تا کهکشانها بررسي کند و رشته شيمي، رشتهاي است که به پرورش متخصصاني ميپردازد که با مطالعه و تحقيق و آزمايش به ابداع و نوآوري پرداخته يا فرآوردههاي شيميايي را کنترل ميکنند. اين رشته در سطح کارشناسي به بررسي و مطالعه اجمالي ترکيب، ساختار و ويژگيهاي ماده و همچنين کنترل آزمايشگاهي فرآيندهاي شيميايي ميپردازد. رشته شيمي داراي دو بخش علم شيمي و صنايع شيمي است که علم شيمي به عنوان يکي از علوم پايه زيربناي علوم مختلفي همچون بيولوژي، بيوتکنولوژي، پزشکي، دندانپزشکي، داروسازي و رشتههاي متعدد مهندسي است. اما صنايع شيميايي عبارت است از صنايعي که در آنها واکنش شيميايي انجام ميگيرد؛ يعني اقسام مواد اوليه تبديل به محصولات جديد ميگردد که خواص اين محصولات تا حدودي با مواد اوليه متفاوت است. رشته شيمي داراي دو گرايش محض و کاربردي است که در گرايش محض مبناي کار، علم شيمي است و دانشجو درباره چهار گرايش اصلي علم شيمي که عبارتند از:
شيميآلي، معدني، تجزيه و شيمي فيزيک دروسي را مطالعه ميکند. اما در شيمي کاربردي، دروس پايه شيمي کمتر مطالعه ميشود و دانشجو يکسري از دروس مربوط به مهندسي شيمي مثل اصول صنايع شيميايي و تصفيه آب و فاضلاب را ميگذراند. ميتوان گفت که فارغالتحصيل شيمي محض در شروع يک فعاليت صنعتي نقش دارد چرا که راهکارهاي تئوريک ساخت يک ماده را ارائه ميدهد و سپس يک فارغالتحصيل شيمي کاربردي طراحي نيمهصنعتي ماده موردنظر را ارائه ميدهد.
تواناييهاي لازم :
"شيمي؛ يعني حفظ کردن صدها فرمول، عدد و رقم" بسياري از دانشآموزان چنين تصوري نسبت به شيمي دارند. زيرا حجم مطالب کتاب شيمي دبيرستاني زياد و فرصت تدريس محدود است و به ناچار دبيران و محصلان به جاي تحليل و استدلال مفاهيم به سوي مسائل ذهني و حفظي کشيده ميشوند در حالي که شيمي تلفيقي از مهارتهاي ذهني و استدلالي است و اگر کسي بخواهد در اين رشته موفق گردد، بايد در هر دو زمينه توانمند باشد و حتي ميتوان گفت که قدرت استدلال بيش از قدرت حافظه در اين رشته اهميت دارد. دانشجوي شيمي لازم است در دروس رياضي، شيمي و فيزيک قوي باشد و رشته شيمي را دوست بدارد، يعني از مطالعه درس شيمي لذت ببرد و خسته نشود. گفتني است که رشته شيمي از بين داوطلبان گروه رياضي و فني و علوم تجربي دانشجو ميپذيرد. البته برخي از دانشگاهها و مراکز آموزش عالي فقط از گروه آزمايشي علومتجربي دانشجو ميپذيرند.
موقعيت شغلي در ايران :
تعدادي از فارغالتحصيلان شيمي جذب صنايع شيميايي مختلف مثل صنايع رنگ سازي، چرم سازي، پتروشيمي، مواد غذايي، لوازم بهداشتي و آرايشي ميشوند و در بخش آزمايشگاههاي کنترل کيفيت محصولات شيميايي يا واحد توليد آنها کار ميکنند. هر کارخانهاي که داير شود، در بخش کنترل کيفيت کالاهاي ساخته شده نياز به يک شيميست دارد. همچنين در تمام صنايع احتياج به فارغالتحصيلان شيمي داريم تا مواد اوليه را با توجه به استانداردهاي جهاني بررسي کرده و ردّ يا قبول بکنند. گفتني است که فارغالتحصيلان اين رشته توانايي تغيير و تبديل بر روي مواد خام را دارند و به ياري همين توانايي، تعداد زيادي از فارغالتحصيلان اين رشته کارگاهها يا کارخانههاي شيميايي کوچک يا بزرگ داير کرده و در کار خود نيز موفق بودهاند.
درسهاي اين رشته در طول تحصيل:
دروس مشترک در گرايشهاي شيمي:
رياضي عمومي، فيزيک پايه، شيمي عمومي، معادلات ديفرانسيل، شيمي آلي، شيمي تجزيه ، شيمي تجزيه دستگاهي، شيمي فيزيک، شيمي معدني، زبان تخصصي شيمي، کاربرد طيفسنجي در شيمي آلي، جداسازي و شناسائي ترکيبات آلي، مباني کامپيوتر و برنامهنويسي، روش استفاده از متون علمي شيمي، کارگاه يا شيشهگري.
دروس تخصصي گرايش شيمي محض:
اصول صنايع شيميايي، شيمي آلي فلزي، مباني شيمي کوانتومي، گرافيک و نقشهخواني، شيمي فيزيک آلي، طيفسنج مولکولي.
دروس تخصصي گرايش شيمي کاربردي:
کارگاه يا شيشهگري، گرافيک و نقشهخواني، اصول محاسبات شيمي صنعتي، شيمي صنعتي، کارآموزي تابستاني، گزارشنويسي و سمينار، اصول تصفيه آب و پسابهاي صنعتي، خوردگي فلزات. (بسياري از درسهاي اين رشته همراه با آزمايشگاه است.)
ديباچه: علوم آزمايشگاهي از جمله رشتههايي است که در بهداشت و کاهش هزينههاي درماني بسيار مؤثر است. زيرا فارغالتحصيل اين رشته در مقطع کارداني با نمونهبرداري مدفوع، ادرار و خون و آمادهسازي نمونه و آزمايشهاي مختلف بيوشيمي و هماتولوژي ميتواند پزشک را در انتخاب بهترين راه درمان و مقابله با بيماري راهنمايي کند. فارغالتحصيل کارشناسي اين رشته نيز ميتواند آزمايشهاي تخصصي هورمونشناسي يا ايمونولوژي را انجام دهد و مسؤول بخشهاي مختلف يک آزمايشگاه تشخيص طبي مانند بخش نمونهبرداري، انگلشناسي و ادرار، هورمونشناسي، ايمونولوژي و... شود و بر نحوه کار و آزمايشهاي کاردان علوم آزمايشگاهي نظارت کرده و کار او را تأييد نمايد.
تواناييهاي لازم :
رشته علومآزمايشگاهي به ويژه در مقطع کارداني يک رشته عملي است و جواناني که علاقهمند به کار عملي هستند و نسبت به بو يا آزمايش با ادرار و مدفوع حساس نيستند، در اين رشته موفق ميشوند. در ضمن لازم است که دانشجو به دروس شيمي و زيستشناسي علاقهمند باشد. گفتني است که رشته علومآزمايشگاهي در کشور ما تا مقطع دکترا به صورت ناپيوسته دانشجو ميپذيرد.
موقعيت شغلي در ايران :
رشته علومآزمايشگاهي از جمله رشتههايي است که بازار کار نسبتاً خوبي دارد. زيرا امروزه جامعه ما به امر بهداشت و سلامتي پي برده است و بي شک بدون استفاده از آزمايشگاههاي تشخيص طبي حفظ سلامت جامعه و جلوگيري از شيوع بيماريهاي عفوني و آلرژيها يا مبارزه با بيماريهاي ژنتيکي امکانپذير نيست.
درسهاي اين رشته در طول تحصيل :
دروس پايه:
فيزيک عمومي، فيزيک کاربردي، شيمي عمومي، بيوشيمي عمومي، فيزيولوژي، زيستشناسي، آناتومي.
دروس تخصصي:
مقدمات علوم آزمايشگاهي، شيمي و ميکروبيولوژي مواد غذايي، زبان تخصصي، انگل و حشرهشناسي پزشکي، قارچشناسي پزشکي، ويروسشناسي پزشکي، ايمني و سرمشناسي، باکتريشناسي پزشکي، خونشناسي، بانک خون، بيوشيمي باليني، بافتشناسي، آسيبشناسي پزشکي، کارآموزي
ديباچه: آيا خياباني را ميشناسيد که در آن نانوايي, خواروبار فروشي, ميوهفروشي يا آرايشگاه نباشد؟ بيشک در هر خياباني مراکز خدماتي ياد شده و دهها واحد خدماتي ديگر به چشم ميخورد. اما چرا در حالي که هيچ سازمان يا نهادي مسؤول ايجاد اين مراکز در خيابانهاي مختلف نيست ما در هر خياباني به واحدهاي فوق دسترسي داريم؟راستي چرا بسياري از واحدهاي خدماتي 50 سال پيش مثل لحاف دوزي, چيني بندزني و حلبيسازي از بين رفتهاند و در مقابل مغازههاي تزئينات ساختماني و فروشگاههاي لوازم صوتي و تصويري ايجاد شده است؟ علم اقتصاد به سؤالهاي فوق پاسخ ميدهدو اين که در يک جامعه چه عواملي باعث تخصيص منابع ميشود. به عبارت ديگر علم اقتصاد، علم تخصيص بهينه منابع است. منابعي که کم يا محدود هستند. اين علم در مراکز آموزش عالي تحت عنوان رشته علوم اقتصادي ارائه ميشود. رشته اقتصاد در مقطع کارشناسي داراي شش شاخه اقتصاد نظري, بازرگاني, کشاورزي, پول و بانکداري, صنعتي و حمل و نقل است و داوطلبان هر سه گروه آزمايشي علوم رياضي و فني, علوم تجربي و علوم انساني ميتوانند اين رشته را انتخاب کنند. البته براي داوطلبان علوم انساني شاخه اقتصاد نظري ارائه نشده است. اما به گفته استادان اين رشته تفاوت شاخههاي مختلف اقتصاد در مقطع کارشناسي کمتر از 30 واحد درسي است و چون دانشجويان ميتوانند 9 واحد اختياري خود را از شاخه ديگر انتخاب کنند، تفاوت قابل توجهي بين شاخههاي مختلف اين رشته وجود ندارد. بويژه اين که بين دروس تخصصي هر شاخه نيز تشابههاي بسياري وجود دارد براي مثال از يازده درس اختصاصي شاخه اقتصاد پول و بانکداري , چهار درس آن با شاخه اقتصاد بازرگاني مشترک است. با اين همه ما براي آشنايي شما با شاخههاي رشته اقتصاد, به معرفي اجمالي آنها ميپردازيم.
شاخه اقتصاد نظري:
هسته اصلي تئوريهاي اقتصادي مثل اقتصاد رياضي و اقتصاد سنجي در شاخه اقتصاد نظري مطالعه ميشود؛ يعني اين شاخه بيشتر جنبه انتزاعي و تئوري دارد و تأکيد آن بر روي تئوريهاي رياضي است و دانشجوي اقتصاد نظري کمتر پديدههايي از قبيل تجارت را مطالعه ميکند.
دروس تخصصي اقتصاد نظري :
اقتصاد کشاورزي, اقتصاد مديريت, اقتصاد رياضي, اقتصاد سنجي, تاريخ عقايد اقتصادي, برنامهريزي اقتصادي, اقتصاد منابع .
شاخه اقتصاد بازرگاني:
اقتصاد بازرگاني يکي از شاخههاي کاربردي اقتصاد است که در آن دانشجو با جنبههاي توصيفي و تحليلي مديريت توليد, مديريت بازاريابي و کاربردهاي آن، قوانين و مقررات ماليات در ايران, انواع حسابرسي و اصول حسابداري آشنا ميشود. همچنين با استفاده از يک سري مدلهاي تصميمگيري و متدهاي کمي, تعيين خط مشي مطلوب را در مسائلي که يک مدير با آن مواجه ميشود، فرا ميگيرد.
دروس تخصصي اقتصاد بازرگاني :
اقتصاد مديريت, روشهاي مقداري در بازرگاني, مديريت توليد, ارزيابي طرحهاي اقتصادي, حسابداري شرکتها, حسابداري صنعتي, اصول بازاريابي, اصول بيمه, مديريت مالي.
شاخه اقتصاد صنعتي
در شاخه اقتصاد صنعتي دانشجويان طي چند واحد با ساختار بازار صنعت, بازرگاني بينالمللي, منافع و مضرات انحصار, سياست رقابت, منافع مصرفکننده, هزينهها و حقوق و مقررات کاري که تنظيمکننده روابط بين کارگران و کارفرمايان است, آشنا ميشوند.
دروس مشترک در همه شاخههاي علوماقتصادي :
زبان خارجه تخصصي, اصول سازماني و مديريت, حقوق تجارت, مباني جامعهشناسي, رياضيات, آمار, روش تحقيق, اصول حسابداري, جغرافياي اقتصادي ايران, اقتصاد خرد, اقتصاد کلان, پول و بانکداري, مباني فقهي اقتصاد صدر اسلام, نظامهاي اقتصادي, تجارت بينالملل, اقتصاد توسعه, اقتصاد ايران.
دروس تخصصي اقتصاد نظري :
اقتصاد صنعتي, حسابداري شرکتها, حسابداري صنعتي, اقتصاد منابع, مديريت توليد, ارزيابي طرحهاي اقتصادي, اقتصاد سنجي, حقوق کار و روابط صنعتي, پژوهش عملياتي.شاخه اقتصاد پول و بانکداريدانشجويان اين شاخه با نحوه عملکرد بانکهاي داخلي و خارجي, اسناد اعتباري ارزي, سياستهاي پولي و مالي به عنوان مهمترين سياستهاي تثبيت اقتصادي و چگونگي تجزيه و تحليل صورت حسابهاي مالي آشنا ميشوند.
دروس تخصصي اقتصاد پول و بانکداري :
عمليات بانکي داخلي, عمليات بانکي خارجي, سياستهاي پولي و مالي, بانکداري اسلامي, روشهاي مقداري در بازرگاني, سازمانهاي پولي و مالي بينالمللي, حسابداري شرکتها, تجزيه و تحليل صورتهاي مالي, ارزيابي طرحهاي اقتصادي, تأمين منابع مالي و بورس اوراق بهادار, مديريت مالي.
شاخه اقتصاد کشاورزي
دانشجويان اين شاخه, اقتصادي را که به محصولات کشاورزي و زمين و زراعت باز ميگردد, مطالعه ميکنند. زيرا بازار محصولات کشاورزي به دليل اينکه در بسياري از موارد، پيوستگي توليد را ندارد همچنين متغيرهايي مثل آب و هوا و خاک در آن اثر عمدهاي ميگذارد, به مطالعه تخصصي و ويژهاي نيازمند است؛ يعني کارشناس اقتصادي اين بخش بايد علاوه بر آشنايي با اصول و مباني علم اقتصاد, با مسائل کشاورزي از قبيل توليد کشاورزي و بازارهاي محصولات کشاورزي آشنايي داشته باشد.
دروس تخصصي اقتصاد کشاورزي :
اقتصاد کشاورزي, توسعه و سياست کشاورزي, اقتصاد منابع, اقتصاد سنجي, ارزيابي طرحهاي اقتصادي, بازاريابي محصولات کشاورزي, مديريت مزرعه, جامعهشناسي روستايي, پژوهش عملياتي.
تواناييهاي لازم :
در مقطع متوسطه, کتاب اقتصاد تنها براي دانشآموزان رشته علومانساني ارائه شده است و چون مباحث اين کتاب جنبه حفظي دارد, بسياري از داوطلبان آزمون سراسري تصور ميکنند که براي موفقيت در رشته اقتصاد بايد حافظه قوي داشت تا بتوان مفاهيم و نظريههاي متعدد را حفظ کرد. در حالي که به گفته استادان و دانشجويان اين رشته, دانشجوي اقتصاد بيش از هر چيز بايد در درس رياضي قوي باشد تا بتواند در اين رشته موفق گردد.همچنين دانشجوي اقتصاد لازم است که به مباحث اجتماعي علاقهمند بوده و الفباي جامعهشناسي, علوم سياسي و روانشناسي را بداند چون اقتصاد يک حلقه از علوم اجتماعي است و زنجيره علوم اجتماعي نيز به هم مرتبط است.
موقعيت شغلي در ايران :
دانشجويان دوره کارشناسي اقتصاد بيشتر اطلاعات اوليه و پايه را مطالعه ميکنند در نتيجه نبايد انتظار داشته باشند که پس از فارغالتحصيلي به طور تخصصي و کاربردي فعاليت نمايند مگر دانشجوياني که خودشان مطالعه و فعاليت بيشتري داشته و تئوريهايي را که مطالعه ميکنند, به کار نيز ميگيرند. يعني ميتوانند مدلهاي اقتصادي نوشته, تجزيه و تحليل کرده و پيشنهادهاي تازهاي براي رفع مشکلات اقتصادي مؤسسه و سازمانهاي مختلف ارائه دهند.البته اين به آن معنا نيست که در حال حاضر فارغالتحصيلان اين رشته بازار کار ندارند بلکه ميتوانند در بخشهاي مختلف وزارت اقتصاد مثل بخش ماليات, وزارت صنايع, سازمان برنامه و بودجه, بانک مرکزي و مرکز آمار فعاليت کنند و مهمتر از همه اينکه حتي اگر فارغالتحصيلان اقتصاد در رشته تخصصي خود فعاليت نکنند, به دليل داشتن ذهني باز و تحليلگر و آشنايي صحيح با مسائل و مباحث اقتصادي, نگاه کارشناسانهاي نسبت به جامعه و پيرامون خود دارند و ميتوانند در هر شغلي موفق و کارآمد باشند.
ديباچه: "بگذاريد غذايتان نخستين پزشک شما باشد."اين کلمات قصار که بخشي از سوگندنامه پزشکي در 377 سال پيش از ميلاد مسيح است، امروزه اهميت و ارزش خود را بيش از پيش روشن ساخته و بيانگر مهمترين هدف علم تغذيه است. علمي که به ما ميآموزد هر آنچه ميخوريم و مينوشيم، به طور مستقيم بر نحوه فعاليت جسماني و رواني ما تأثير دارد. به عبارت ديگر سوءتغذيه يا تغذيه نادرست ميتواند موجب انواع بيماريها گردد. براي مثال چاقي، تصلب شرائين، اختلالهاي روده و معده و فشار خون، ناشي از استفاده بيرويه غذاهاي پرکالري، نمک، چربي و کمبود مواد سلولزي است يا استفاده سرخود و بيرويه ويتامينها در کودکان موجب دشواريهاي يادگيري و تحصيلي ميشود و از سوي ديگر سوءتغذيه و کمبود مصرف ويتامينها نيز عامل گواتر، کمخوني، کوري، عقبماندگي ذهني و دهها بيماري ديگر ميشود. از همين رو رشته تغذيه در عصر حاضر اهميت بسيار زيادي دارد.اين رشته به رژيم درماني، اصول علم تغذيه، ارزش مواد غذايي و نحوه تغذيه مناسب براي حفظ سلامت بدن ميپردازد. در اين ميان اصول علم تغذيه بررسي ميکند که چه فرآيندي روي مواد غذايي خورده شده انجام ميگيرد تا جذب يا دفع شود و رژيم درماني نيز نوع رژيم غذايي لازم در بيماريهاي مختلف را مشخص ميکند، چون در برخي از بيماريها، بعضي از مواد غذايي بايد حذف شده يا بيشتر مورد استفاده قرار گيرد مثل بيماري گواتر که از کمبود يد ايجاد ميشود.
اين رشته داراي دو شاخه عمده است که عبارتند از :
الف) تغذيه گروههاي مختلف جامعه مانند سالمندان، معلولين و کودکان و نوجوانان. ب) تغذيه باليني که شامل تغذيه و مشاوره غذايي بيماران بستري و سرپايي ميشود.
تواناييهاي لازم :
همانطور که يک پرستار بايد به کار خدماتي علاقهمند باشد، کارشناس تغذيه نيز بايد روحيه خدماتي داشته و صبر و حوصله لازم را براي صحبت با بيمار و راهنمايي او داشته باشد. حتي دانشجوياني که مايلند پس از فارغالتحصيلي دفتر مشاوره غذايي داير کنند، بايد داراي 3 سال سابقه کار در بيمارستان باشند. همچنين داوطلبان علاقهمند به اين رشته لازم است در دروس زيستشناسي و شيمي که پايه دروس دانشگاهي اين رشته است توانمند باشند.
موقعيت شغلي در ايران :
تا چند سال پيش فارغالتحصيلان رشته تغذيه حتي در بيمارستانها جايگاه مشخص و تعيينشدهاي نداشتند اما در چند سال اخير بخصوص از زماني که به کارشناسان تغذيه اجازه مطب داده شده، اين رشته در بيمارستانها هويت و جايگاه تازهاي پيدا کرده است، اما متأسفانه هنوز در بين پزشکان نقش و اهميت کارشناسان اين علم روشن نشده است. در حالي که بايد همکاري تنگاتنگي بين پزشکان و متخصصان تغذيه وجود داشته باشد و در واقع هرجا که يک پزشک متخصص غدد، قلب و عروق يا کليه حضور دارد، بايد در کنارش يک متخصص تغذيه باشد. چون پزشک فقط ليست غذاها يا مواد غذايي که بيمار نبايد بخورد، تعيين ميکند اما کارشناس تغذيه ميگويد که يک بيمار چگونه و چقدر بايد بخورد تا هم مواد غذايي مورد نياز به بدنش برسد و هم رژيم غذايي را حفظ کند.
درسهاي اين رشته در طول تحصيل :
دروس پايه:
زيستشناسي، روانشناسي، جامعهشناسي، شيمي عمومي، فيزيک، فيزيولوژي، تشريح تئوري، تشريح فيزيولوژي عملي، ميکروبشناسي، شيمي آلي، آمار حياتي، بيوشيمي مقدماتي، ميکروبشناسي مواد غذايي.
دروس اصلي:
اصول اپيدميولوژي، تغذيه اساسي، بهداشت و مسموميتهاي غذايي، مديريت بخش غذايي، نقش تغذيه در خدمات بهداشتي، فيزيولوژي تغذيه، زبان اختصاصي، بيوشيمي متابوليسم، اصول و روشهاي نگهداري مواد غذايي، شيمي مواد غذايي، اصطلاحات پزشکي و بيمارستاني، اقتصاد غذا و برنامهريزي، بهداشت عمومي.
دروس تخصصي:
بيماريهاي ناشي از سوءتغذيه و اپيدميولوژي، تنظيم برنامه غذايي، تغذيه گروههاي ويژه، رژيم درماني، بررسي وضع تغذيه، آموزش تغذيه، تأثير فرآيند بر ارزش غذا، تغذيه دورانهاي مختلف، سمينار، اکولوژي تغذيه، کارآموزي.
ديباچه: "... از رسول خدا(ص) سخني صادر ميشد که داراي دو معني بود. سخني که به چيز و وقت معيني اختصاص داشته و سخني که همه چيز و همه وقت را شامل بود پس کسي که نميدانست خدا و رسول او از آن سخن چه خواستهاند، آن را ميشنيد و از روي جهل، بر خلاف واقع و بر ضد آنچه قصد شده معني و توجيه مينمود. پس اين سببها باعث اختلاف مردم و پريشان ماندن آنان در روايتشان است.""خلاصه خطبه 201 نهجالبلاغه"
خطبه 201 نهجالبلاغه بيانگر آن است که هرچند حديث در کنار قرآن يکي از دو مصدر دينشناسي است اما چون همانند قرآن از تغيير و تحريف مصون نيست،براي ورود به آن بايد به دانشي تخصصي به نام علمالحديث مجهز بود. دانش مهم و ارزشمندي که امروزه در رشته علوم حديث آموزش داده ميشود.
رشته علوم حديث از سه منظر کلي به حديث ميپردازد که اين سه منظر عبارتند از:
1ـ تاريخ و مصطلحات که در آن تاريخ تطور، تحول و پيدايش علمالحديث از ديدگاه اهل تشيع و اهل تسنن بررسي ميشود. همچنين معنا و مفهوم و اصطلاحات علم حديث، آموخته ميشود.2ـ علمالرجال، که به بررسي زندگي راويان حديث ميپردازد.براي مثال اگر يک حديث پنج راوي داشته است، زندگي هر يک از راويان بررسي ميشود که آيا راويان فوق ويژگيهاي لازم را براي نقل حديث داشتهاند؟ آيا راستگو و ضابط بودهاند يا اينکه فراموشکار بوده و در حفظ و نقل حديث با تساهل و تسامح برخورد ميکردهاند؟3 ـ فقهالحديث که به فهم محتواي احاديث ميپردازد.
تواناييهاي لازم :
عربي و علوم معارف اسلامي در اين رشته اهميت ويژهاي دارد و دانشجويان بايد در اين دروس توانمند و کارآمد باشند. همچنين لازم است به مطالعه و تحقيق علاقهمند بوده و مشتاق فهم دين و فهم اسلام باشند. رشته علوم حديث از جمله رشتههايي است که در آزمون سراسري از بين داوطلبان هر سه گروه آزمايشي رياضي و فني، علوم تجربي و علوم انساني دانشجو ميپذيرد.
موقعيت شغلي در ايران :
فارغالتحصيل رشته علوم حديث ميتواند به عنوان کارشناس علوم اسلامي در دواير دولتي مشغول به کار شود و چون به زبان انگليسي نيز مسلط است، ميتواند به عنوان رايزن فرهنگي ايران در کشورهاي ديگر، مبلغ اسلام و اصول اسلامي گردد و در صورت ادامه تحصيل و کسب مدارج بالاتر به عنوان استاد در دانشگاههاي داخل يا خارج از کشور فعاليت نمايد، چون در حال حاضر بعضي از دانشگاههاي خارج از کشور مثل دانشگاه اردن يا لبنان علاقهمند به جذب متخصص علوم حديث شيعه از کشور ايران هستند. همچنين فارغالتحصيل اين رشته ميتواند در آموزش و پرورش به عنوان دبير ديني، مربي قرآن يا مربي امور تربيتي فعاليت نمايد.
درسهاي اين رشته در طول تحصيل :
دروس پايه :
روش تحقيق ، اخلاق ، تاريخ اسلام ، سيره پيشوايان ديني ، زبان تخصصي ، منطق، آشنايي با کليات علوم عقلي، کلام و عقايد اسلامي ، تفسير مقدماتي ، صرف و نحو کاربردي ، قرائت و درک مفاهيم از متون حديثي، قرائت و درک مفاهيم از متون تفسيري، قرائت و درک مفاهيم از متون فقهي ، آشنايي با فقه مقدماتي، آشنايي با اصول فقه، قرائت و تجويد قرآن کريم، علوم بلاغي ، ترجمه عربي به فارسي، ترجمه فارسي به عربي، قرائت مطبوعات و استفاده از راديو ، مکالمه و محاضره (سمعي و بصري) ، آشنايي با فرق اسلامي، آشنايي با اديان توحيدي (زرتشتي، يهودي، مسيحيت).
دروس اصلي و تخصصي:
کتابت و تدوين حديث ، شناخت محدثان ، مصطلحات حديث ، طريق تحمل حديث ، جوامع حديثي متقدم و متأخر شيعه، جوامع حديثي متقدم و متأخر اهل سنت، اصحاب اجماع، توثيقات عام و خاص ، احاديث موضوعه ، ملاکهاي نقد حديث، فقهالحديث ، آشنايي با علم رجال، راويان عادل و موثق، راويان ضعيف، آشنايي با کتب رجال شيعه، آشنايي با کتب رجال اهل سنت، مطالعات جغرافيايي درباره رجال حديث، سيري در نهجالبلاغه و شروح آن ، سننالنبي (ص)، تأثير حديث در ادبيات فارسي، سهم زنان در نشر احاديث
ديباچه: آنچه مردم به نام سياست و مسائل سياسي ميشناسند با سياست به مفهومي که در رشته علوم سياسي مطرح است، تفاوت بسيار دارد. دانشجويان موفق اين رشته نيز بايد بدانند که در نهايت نه يک سياستمدار بلکه يک سياستشناس خواهند شد.
در واقع علومسياسي به بررسي انديشهها و نظريههاي سياسي و کارکرد آنها در عرصه جامعه ميپردازد و رشته علومسياسي ارائه يکسري نظريهها يا يکسري ابزارها و راهکارهايي است که بر اساس آنها هر جامعه شرايط و مشکلات حال را بررسي کرده و از پيش پا برميدارد و براي حرکتها و اقدامات بعدي ـ ترسيم فضا براي مسير آينده ـ برنامهريزي ميکند همچنين از تجارب و دستاوردهاي بشر که در طول تاريخ در عرصه اجتماع به دست آورده است، بهره ميبرد. اين رشته از سه شاخه عمده تشکيل ميشود که عبارتند از:
دانش حکومت کردن و نهادهاي سياسي، نظريات سياسي و روابط و سياست بينالملل.
تواناييهاي لازم :
داشتن شَم سياسي و علاقه به مسائل سياسي و برخورداري از ديدي عميق و وسيع، ويژگيهاي لازم براي يک دانشجوي رشته علومسياسي است. همچنين دانشجوي اين رشته بايد فردي منطقي بوده و نظرياتش مستند به دليل و مدرک باشد و ظرفيت بالايي داشته باشد تا در بمباران مسائل روزمره گيج نشود و عمق مسائل اجتماع را ببيند. دانشجوي علومسياسي لازم است با همه اقشار جامعه ارتباط داشته باشد تا بفهمد که مردم جامعهاش به چه فکر ميکنند و نيازهاي آنها چيست؟ داوطلبان کنکور سراسري در صورتي در اين رشته موفق ميشوند که کتب تاريخي بخصوص تاريخ سياسي را دوست داشته باشند و فلسفه را با علاقه بخوانند.
موقعيت شغلي در ايران :
در حال حاضر تعدادي از فارغالتحصيلان رشته علومسياسي در بخشهاي سياسي و حقوقي سازمانها و وزارتخانهها و همچنين در صدا و سيما مشغول به کار ميباشند اما حدود 90% فارغالتحصيلان اين رشته با مشکل اشتغال روبرو هستند. با اين وجود اگر دانشجويي واقعاً علاقهمند بوده و در اين رشته موفق و متبحر باشد و همچنين قلم خوبي داشته باشد از نظر شغلي مشکلي نخواهد داشت. اما متأسفانه بسياري از دانشجويان شناخت و علاقه لازم را ندارند و در واقع نميدانند که براي چه به اين رشته آمدهاند.
درسهاي اين رشته در طول تحصيل :
مباني علم سياست، مباني علم حقوق، مباني علم اقتصاد، مباني جامعهشناسي عمومي، روش تحقيق در علوم سياسي، حقوق اساسي (کليات)، حقوق اساسي جمهوري اسلامي ايران، مباني انديشههاي سياسي در اسلام، حقوق بينالملل اسلام، نظام سياسي و دولت در اسلام، انديشههاي سياسي در اسلام و ايران، جنبشهاي اسلامي معاصر، تحولات سياسي و اجتماعي ايران ، انقلاب اسلامي ايران، تاريخ روابط خارجي ايران از قاجاريه تا دوران معاصر، سياست خارجي جمهوري اسلامي ايران، مسائل اقتصادي و سياسي نفت در ايران، حقوق اداري، خليجفارس و مسائل آن، مسائل سياسي و اقتصادي جهان سوم، اصول روابط بينالملل، تاريخ روابط بينالملل از 1871 تا 1945 ، سازمانهاي بينالمللي، تاريخ انديشههاي سياسي در غرب از قبل از افلاطون تا قرن بيستم، انديشههاي سياسي در قرن بيستم، ديپلماسي و رفتار سياسي در اسلام، حقوق بينالملل عمومي، فن ديپلماسي و آداب کنسولي، حقوق بينالملل خصوصي، تئوريهاي انقلاب، شناخت ماهيت و عملکرد امپرياليسم، سير قدرت در درياها، نوسازي و دگرگوني سياسي، جامعهشناسي سياسي، سياست خارجي قدرتهاي بزرگ، مسائل نظامي و استراتژيک معاصر، تاريخ تحول دولت در اسلام، متون سياسي به زبان خارجي.
ديباچه: اين روزها بشر پي برده است که غذا خوردن تنها براي پاسخ به احساس گرسنگي نيست بلکه رفتاري است که از طريق آن کمبودهاي جسم تأمين شده و سلامتي تضمين ميگردد. براي حفظ اين سلامتي نياز است که انواع ويتامينها، پروتئينها و مواد مغذي لازم، هميشه در دسترس باشد. طبيعي است که بسياري از مواد غذايي در همه فصلها يافت نميشود، اين است که فرهنگ نگهداري از غذا براي زمان طولاني به صورت کنسرو جا افتاده است، کنسروهايي که در کارخانههاي صنايع غذايي به صورت آماده و نميه آماده (پخته، منجمد، خشک شده، افشره و ...) تهيه ميشود.از سوي ديگر ساختار غذاي مصرفي عامه مردم نسبت به گذشته تغيير يافته است، به عنوان نمونه اگر نان در سبد غذايي مردم 50 سال گذشته، بيشترين مورد استفاده را داشته است، امروزه انواع غذاهاي ديگر از جمله ماکاروني، سوسيس و کالباس و بسياري از غذاهاي آماده گياهي و حيواني، سبد غذايي عموم مردم را تشکيل ميدهند. همچنين بعضي از مواد غذايي مثل روغن و چاي که در گذشته به صورت باز استفاده ميشد، امروزه در کارخانههاي صنايع غذايي در بستهبنديهاي بهداشتي عرضه ميشود. کارخانههايي که در تشکيل و نحوه فعاليت آنها، متخصصان بسياري نقش دارند که از جمله اين متخصصان ميتوان به فارغالتحصيلان رشته علوم و صنايع غذايي اشاره کرد که کنترل کيفيت و بهداشت مواد غذايي بر عهده آنهاست. در توضيح اين رشته ميتوان گفت که در هر کارخانهاي هدف، توليد بهترين محصول است. محصولي که از هر جهت مطلوب و بدون عيب و نقص بوده و در عين حال ضايعات بسيار کمي داشته باشد. براي رسيدن به اين هدف بايد بر روي توليد محصول غذايي نظارت و کنترل داشت؛ يعني از همان ابتدا که ماده خام به کارخانه ميآيد تا زماني که پس از تغييرات و تبديلات لازم، بستهبندي شده و براي عرضه آماده ميشود، بايد محصول مورد نظر کنترل و آزمايش گردد. براي مثال هنگام تهيه بيسکويت يا کلوچه از زماني که آرد وارد کارخانه ميشود تا زماني که مواد مورد نياز مثل رنگ و طعمدهندهها به آن اضافه ميگردد و در نهايت ماده مورد نظر پخته ميشود، بايد مرحله به مرحله توسط مسؤولين آزمايشگاه نمونهبرداري و آزمايش گردد. که اين کار توسط متخصصان علوم و صنايع غذايي شاخه کنترل کيفي انجام ميگيرد.در واقع در رشته علوم و صنايع غذايي، دانشجويان، تکنولوژي صنايع غذايي مختلف از قبيل صنايع لبنيات، غلات، گوشت، روغن، قند، سبزيجات و ميوهجات را فرا ميگيرند. همچنين درباره صنايع نگهداري مواد غذايي، بستهبندي و کنترل کيفي مواد غذايي آموزش ميبينند؛ يعني دانشجو ياد ميگيرد که چگونه طي فرآيندهايي، عمر مواد غذايي را ضمن حفظ کيفيت و ارزش غذايي آن، طولانيتر کند.
تواناييهاي لازم :
راز موفقيت دانشجوي اين رشته در دستيابي به فرآوردههاي جديد و عرضه آن به بازار و قابليت توافق و سازش با تقاضاي مشتريان است و چنين کاري نياز به تلاش و کوشش بسيار دارد. از سوي ديگر دانشجوي اين رشته بايد آمادگي کار در شهرهاي کوچک يا حومه شهرهاي بزرگ را داشته باشد چون بيشتر کارخانههاي صنايع غذايي خارج از شهرهاي بزرگ يا در شهرهاي کوچک مستقر هستند.دروس مهم و پايه در اين رشته نيز شامل شيمي، زيستشناسي (شاخه ميکروبيولوژي) و آمار و احتمالات ميشود.
موقعيت شغلي در ايران :
در کشوري که بايد مواد غذايي را براي بيش از 60 ميليون جمعيت تأمين کرد، صنايع غذايي هيچوقت در انزوا قرار نخواهد گرفت براي همين فارغالتحصيل اين رشته اگر آمادگي کار در کارخانه يا کارگاه را داشته باشد ـ کارخانههايي که بيشتر در حومه شهر يا شهرهاي کوچک واقع شده است ـ فرصت شغلي مناسبي به دست خواهد آورد. در ضمن فارغالتحصيل علوم و صنايع غذايي ميتواند با استفاده از سرمايه شخصي يا مشارکت با فردي که سرمايه مورد نياز را دارد، واحد توليدي خصوصي ايجادکند.کاريکه تعدادي از فارغالتحصيلان اين رشته انجام دادهاند و موفق نيز شدهاند.
درسهاي اين رشته در طول تحصيل :
دروس پايه:
رياضيات، فيزيک، شيمي عمومي، شيمي آلي، شيمي تجزيه، شيمي فيزيک، بيوشيمي مقدماتي، فيزيولوژي، ميکروبشناسي عمومي، آمار، اصول کامپيوتر، انگلشناسي.
دروس اصلي:
بهداشت عمومي، ميکروبشناسي مواد غذايي، شيمي موادغذايي ، زبان اختصاصي، روشهاي بررسي و پژوهش، اصول مهندسي و ماشينآلات صنايع غذايي، بهداشت کارگاهها و کارخانجات مواد غذايي، اصول تغذيه، آب و فاضلاب کارخانجات مواد غذايي، اصول مديريت، تجزيه مواد غذايي ، مسموميتهاي غذايي، اصول و روشهاي نگهداري مواد غذايي، اصول کنترل کيفي و قوانين.
دروس تخصصي:
بيوتکنولوژي در صنايع غذايي، کنترل کيفي مواد غذايي ، صنايع روغن، صنايع محصولات قنادي و نوشابه، صنايع شير و لبنيات، صنايع غلات، صنايع سبزي و ميوه، صنايع گوشت و مرغ و شيلات، صنايع قند، صنايع بستهبندي، سمينار، تأثير فرآيند بر ارزش غذا، شناخت و کاربرد دستگاههاي آزمايشگاهي، کارآموزي.
ديباچه: تصور کنيد که در کشور ما از هر 10 نفر، تنها يک نفر به دليل درد جسماني مزمن حداقل يک ساعت در روز نتواند کار خود را به خوبي انجام دهد. آيا ميدانيد در اين صورت چه ميزان خسارت به کشور وارد خواهد شد؟ عمق اين فاجعه زماني احساس ميشود که بدانيم دردهاي مفصلي و عضلاني در ايران بسيار شايع است. از سوي ديگر طبق آمار جهاني معلولين، حدود 10% از جمعيت هر کشور را معلولين تشکيل ميدهند و اين افراد براي استفاده از تواناييهاي باقيمانده و جبران هر چه بيشتر ناتوانيها و محدوديتهاي خويش به خدمات فيزيوتراپي نياز دارند. البته اين درصد در کشور ما به دليل جنگ تحميلي و حوادث بيشمار رانندگي بسيار بيشتر است و به همين دليل بايد براي رشته فيزيوتراپي که به تربيت فيزيوتراپيستهاي متخصص و کارآمد ميپردازد، به عنوان يک رشته مهم و کاربردي، اهميت بسيار قائل شويم. در اين رشته با استفاده از يک سري وسايل مثل ابزارهاي الکترونيکي در جهت رفع معلوليت، کاهش علايم بيمارهاي مفاصل، عضلات و اعصاب تلاش ميشود. البته فيزيوتراپيستها علاوه بر وسايل فوق، از يک سري حرکات ورزشي و درماني نيز استفاده ميکنند چون براي کسب بهترين نتيجه، بايد حرکات ورزشي و درمانهاي الکترونيکي به صورت ترکيبي مورد استفاده قرار گيرد. گفتني است که در 60 درصد از بيماريها در کنار دارو درماني يا پس از دارودرماني به فيزيوتراپي نياز است. براي مثال در بيماريهاي عصبي مثل سکتههاي مغزي يا ضربههاي مغزي، شکستگيها، بيماريهاي قلبي، بيماريهاي ريوي، بيماريهاي زنان و زايمان و نازايي، انواع جراحيهاي داخلي و برخي از بيماريهاي اطفال به فيزيوتراپي نياز است. به عبارت ديگر در کل بيماريهاي اسکلتي و اکثر بيماريهاي عصبي و عضلاني فيزيوتراپي مورد استفاده قرار ميگيرد. در ضمن فيزيوتراپيستها در بُعد پيشگيري نيز فعاليت ميکنند. براي مثال يک فيزيوتراپيست نحوه نشستن يا بلند کردن وزنههاي مختلف را آموزش ميدهد تا از انحرافاتي که ممکن است در ستون فقرات افراد به دليل عدم رعايت موارد فوق ايجاد شود، جلوگيري کند.
تواناييهاي لازم :
يک دانشجوي رشته فيزيوتراپي بايد صبر و حوصله بسياري داشته باشد چون در نهايت بايد با بيماران مختلفي از جمله افرادي که دچار سکته مغزي يا ضايعه مغزي شدهاند و يا عقبماندگي ذهني دارند، کار کند و در اغلب مواقع نيز نتيجه کارش به تدريج ظاهر ميشود. از سوي ديگر چون دانشجوي اين رشته با دستگاههاي الکتريکي متنوعي کار ميکند، بايد در درس فيزيک قوي بوده و همچنين به دليل اين که با بدن انسان به عنوان يک موجود زنده سروکار دارد، بايد به درس زيستشناسي علاقهمند باشد.
موقعيت شغلي در ايران :
در حال حاضر فارغالتحصيل فيزيوتراپي علاوه بر استخدام در مراکز دولتي ميتواند بعد از گذراندن دوران طرح و همچنين به دست آوردن سابقه کار لازم (6 سال سابقه کار براي فعاليت در مراکز استانها و 3 سال سابقه کار براي فعاليت در شهرستانها) اقدام به تأسيس کلينيک خصوصي فيزيوتراپي کند. علاوه بر کار در کلنيک خصوصي همچنين ميتواند جذب بيمارستانها، مراکز توانبخشي و فدراسيونهاي ورزشي گردد.
درسهاي اين رشته در طول تحصيل :
دروس پايه:
فيزيک براي فيزيوتراپي، فيزيولوژي عمومي، آناتومي (سر و گردن و تنه، اندام فوقاني، اندام سطحي، اندام تحتاني) ، بافت شناسي، آسيبشناسي، استخوان شناسي، روانشناسي عمومي و معلولين، روانپزشکي ، ژنتيک ، کمکهاي اوليه، رشد رواني ـ حرکتي کودک، آناتومي اعصاب، فيزيولوژي، نورولوژي ، بيماريهاي داخلي، بيماريهاي قلب، عروق و تنفسي، روماتولوژي، جراحي عمومي، ارتوپدي ، راديولوژي.
دروس تخصصي:
آشنايي با اصول توانبخشي و طب فيزيکي ، فيزيوتراپي (اعصاب ، بيماريهاي قلب، عروق و تنفس، روماتولوژي ، جراحي ، ارتوپدي)، کينزيولوژي و بيومکانيک، حرکت درماني، الکترو تراپي، اندامهاي مصنوعي و وسايل کمکي، ارزشيابي و اندازهگيري ، ماساژ و اصول درمانهاي دستي، زبان تخصصي، پروژه، کارآموزي
ديباچه: آمار جهاني نشان ميدهد که مواد مؤثر بيش از 50 درصد از داروهاي توليد شده طبيعي است و عمدتاً منشأ گياهي دارد. در حال حاضر نيز بيش از 80 درصد از مردم کشورهاي در حال توسعه به دارواي گياهي وابسته هستند و کشورهاي توليد کننده مواد دارويي مثل آلمان، انگلستان، سوئيس و ژاپن، استفاده از گياهان دارويي را در سطح وسيعي در برنامه توليد خود قرار دادهاند.کشور پهناور اسلامي ايران با آب و هواي گوناگون و شرايط اقليمي مختلف و فلور غني (حدود 8 هزار گونه گياهي) بدون شک در رديف اول کشورهاي توليد کننده گياهان دارويي و فرآوردههاي آن ميتواند قرار گيرد. وجود اختلاف درجه حرارت 50 درجه سانتيگراد، وجود اراضي ساحلي، کويري، کوهستاني و برخورداري از حدود 300 روز آفتابي و تنوع گونههاي زيستي و اختصاص بسياري از گياهان دارويي به سرزمين ايران، همگي ويژگيهايي هستند که در مقايسه با ساير توليدکنندگان استعداد بالقوهاي را براي توليد انوع گياهان دارويي در سطح وسيع و گسترده فراهم آورده است. بنابراين تربيت نيروي انساني کاردان جهت استفاده از اين پتانسيل بالقوه ميتواند بخشي از نياز کشور را براي نيل به اهداف ياد شده، تأمين نمايد. فارغالتحصيلان اين دوره ميتوانند به عنوان کمک کارشناس تحقيقاتي گياهان دارويي، کاردان کشت و پرورش گياهان دارويي و معطر، کاردان بهرهبردار گياهان دارويي و معطر و کمک ناظر در واحدهاي توليد فعاليت کنند.
درسهاي اين رشته در طول تحصيل:
دروس پايه:
شيمي عمومي، اصول آمار، مباني گياهشناسي.
دروس اصلي:
هوا و اقليمشناسي،مباني اکولوژي، شيمي آلي، کارتوگرافي گياهي، اصول زراعت گياهان دارويي و معطر، مباني فيزيولوژي گياهي، رابطه آب و خاک و گياه، حفاظت و حمايت گياهان دارويي و معطر.
دروس تخصصي:
شناخت گياهان دارويي و معطر، آشنايي با ماشينآلات و تجهيزات استحصال مواد مؤثر، روشهاي تکثير و پرورش گياهان دارويي و معطر، زراعت خصوصي گياهان دارويي و معطر، روشهاي بهرهبرداري از گياهان دارويي و معطر مرتعي، روشهاي بهرهبرداري از گياهان دارويي و معطر جنگلي، درختان و درختچههاي دارويي و معطر، اقتصاد گياهان دارويي و معطر، اکولوژي گياهان دارويي و معطر، آمادهسازي و عملآوري گياهان دارويي و معطر
ديباچه: فوريتهاي پزشکي خدمات امداد و کمکهاي اوليه را به بيماران و مصدومان حوادث مختلف تا رساندن آنها به مراکز درماني ارائه ميدهد. خدماتي که ممکن است داوطلبان را در موقعيتهاي حساس و پراسترس در تمام مدت شبانهروز قرار دهد. بنابراين داوطلب بايد از نظر جسمي و روحي و رواني آمادگي لازم را براي خدمت در محيطهاي سخت نظير دريا، کوهستان، شرايط زلزله و ديگر بلاياي طبيعي داشته باشد. رانندگي آمبولانس، حمل بيمار يا مصدوم، کمکهاي اوليه، اطلاعرساني و انجام ساير خدمات طبق دستور مافوق، بخشي از خدمات اين افراد را تشکيل ميدهد. به همين دليل دانشجوي اين رشته بايد آمادگي فعاليت در شرايط سخت و توانايي در ايجاد ارتباط مسؤولانه با بيمار يا مصدوم و بستگان آنها را داشته باشد.
تواناييهاي لازم :
رشته فوريتهاي پزشکي به صورت نيمهمتمرکز دانشجو ميپذيرد و داوطلبان پس از قبولي در آزمون علمي بايد در آزمون حضوري اين رشته نيز شرکت کنند و در صورت داشتن تواناييهاي روحي لازم از قبيل انضباطپذيري، گذشت و ايثار، اعتماد به نفس و آمادگي فعاليت در شرايط سخت و همچنين آمادگي جسمي کامل مانند عدم ابتلا به بيماريهاي مزمن و صعبالعلاج مثل ديابت، فشار خون، آسم، نارسايي کليه، بيماريهاي پيشرفته قلبي ، صرع و بيماريهاي رواني در اين رشته پذيرفته ميشوند.گفتني است که در رشته فوريتهاي پزشکي داشتن قدرت بينايي خوب، مهارتهاي بدني، رواني کلام و حداقل قد 170 سانتيمتر براي امدادرساني سريع و صحيح ضروري است. در ضمن اين رشته تنها از بين داوطلبان مرد دانشجو ميپذيرد.
موقعيت شغلي در ايران :
دانشآموختگان اين رشته ميتوانند در مرکز مديريت حوادث و فوريتهاي پزشکي در سراسر کشور، آمبولانسهاي خصوصي يا در سازمانهاي مشابه فعاليت کنند.
درسهاي اين رشته در طول تحصيل:
دروس پايه:
تشريح و فيزيولوژي، ميکروبشناسي و انگلشناسي ، بهداشت عمومي، زبان تخصصي.
دروس اصلي:
داروشناسي، فرايند عمليات و اطلاعات فني، نشانهشناسي و معاينات بدني، جابهجايي و حمل بيمار، اخلاق و مقررات حرفهاي، آشنايي با سازمانهاي امدادي، بهداشت رواني و فوريتهاي روانپزشکي، فوريت پزشکي در بلايا، کليات پزشکي.
دروس تخصصي:
احياي قلبي ـ ريوي، اختلالات سيستم قلبي ـ عروقي، شکستگيها و دررفتگيها، مسموميتها و گزيدگيها، فوريتهاي پزشکي در شرايط خاص، خونريزيها، کاهش سطح هوشياري، سوختگي، سرمازدگي و گرمازدگي
ديباچه: اهميت اقتصادي پرورش زنبور عسل بيشتر در گردهافشاني گياهان زراعي و باغي وافزايش محصولات کشاورزي است. به طوري که طبق تحقيقات انجام شده در کشورهاي ديگر ارزش زنبور عسل در افزايش محصولات کشاورزي بسيار بيشتر از توليدات مستقيم کندو است. بررسيهاي انجام شده در ايران نيز نشان ميدهد که نقش زنبور عسل در افزايش محصولات کشاورزي چندين برابر توليد عسل ارزش دارد. زنبور عسل علاوه بر دخالت در عمل گردهافشاني با توليد محصولاتي مانند ژله رويال، زهر، گرده و بره موم در صنايعي مانند داروسازي، نساجي، کاغذسازي، شمعسازي و توليد واکسن نقش ارزشمندي را ايفا ميکند و باعث افزايش اشتغالزايي ميشود. به دليل آنکه پرورش زنبور عسل تا حد زيادي به منابع طبيعي و باغها وابسته است و سيستم پرورشي اين بخش تا حد زيادي به صورت سنتي و تجربي اداره ميشود، تربيت نيروي متخصص و ماهر که شناخت کافي از زنبور عسل داشته باشند، ضرورت دارد تا ضمن بهرهبرداري از امکانات موجود در کشور و توليد فرآوردههاي مربوط، رشد و توسعه کمي و کيفي اين بخش فراهم شود.فارغالتحصيلان اين رشته ميتوانند به عنوان کاردان پرورش زنبور عسل، کاردان پرورش ملکه و اصلاح نژاد زنبور عسل، کاردان کارگاه، تعمير، سرويس و ساخت وسايل زنبورداري و سرپرست واحدهاي توليد و فرآوري محصولات زنبور عسل فعاليت کنند.
درسهاي اين رشته در طول تحصيل:
دروس پايه:
شيمي آلي، فيزيک عمومي، رياضيات،زيستشناسي (گياهي و جانوري)، آمار و احتمال.
دروس اصلي:
هوا و اقليمشناسي، آموزش و ترويج دامپروري و منابع طبيعي، زبان تخصصي، بيوشيمي، گياهشناسي (عمومي)، اکولوژي محيطزيست، جامعهشناسي روستايي، مقدمهاي بر اقتصاد و بازاريابي، محصولات زنبور عسل، اصول وکاربرد کامپيوتر، حشرهشناسي کشاورزي، پرورش زنبور عسل.
دروس تخصصي:
پرورش ملکه زنبور عسل، مباني اصلاح نژاد و تلقيح مصنوعي زنبور عسل، بهداشت، بيماريها و آفات زنبور عسل، گياهان شهدزا و گردهزا، شناخت، تعمير ونگهداري ابزار و وسايل زنبورداري، مرفولوژي و آناتومي زنبور عسل، فرآوري محصولات زنبور عسل، کارآموزي
ديباچه: آيا ميدانيد که 1 تا 3 درصد کودکان ايراني با مشکل حرکتي به دنيا ميآيند؟ کودکاني که حتي در سنين 3 يا 4 سالگي نيز نميتوانند سينهخيز يا چهار دست و پا راه بروند.آيا ميدانيد که تعداد قابل توجهي از بيماران بعد از عمل جراحي نميتوانند با شغل سابقشان تطبيق يافته و بازدهي قبلي را داشته باشند؟ و آيا ميدانيد که بسياري از بيماران رواني پس از درمان نميتوانند به زندگي اجتماعي برگشته و در حد ساير افراد جامعه فعاليت کنند؟چه بايد کرد؟ آيا ميتوان با فيزيوتراپي مشکلات فوق را حل کرد و يا براي بهبود اختلالات فوق بايد از رواندرماني کمک گرفت؟متخصان کاردرماني معتقدند که بهترين راه درمان مشکلات و اختلالات ياد شده، استفاده از روش کاردرماني است زيرا يک کار درمان در دو حيطه رواني و جسماني به معالجه اختلالات مورد نظر ميپردازد.در واقع کاردرماني تنها رشته علوم توانبخشي در مقطع ليسانس است که به درمان اختلالات در حيطه جسماني و حيطه رواني ميپردازد. اين رشته به عنوان يک رشته کُلنگر، تمامي ابعاد يک بيماري و تأثيرات جانبي آن را به روي زندگي شخصي و اجتماعي در نظر گرفته و با ارائه تکنيکهاي درماني مناسب، ضمن در نظر گرفتن علائق و انگيزه فرد، او را به سوي فعاليت روزانه مستقل سوق ميدهد. متخصصان کاردرماني با تسلط کافي بر علوم مختلف فيزيولوژيکي، آناتوميکي و روانشناختي، يک برنامه جامع درماني را به بيماران ارائه ميدهند؛ يعني در کاردرماني، تمرکز درمان فقط روي بيماري نيست، بلکه تمامي ابعاد زندگي فرد، مورد بررسي قرار ميگيرد. گفتني است که هدف اين رشته به حداکثر رساندن استقلال افراد بيمار و ناتوان در انجام کارهاي روزمره و فعاليتهاي اجتماعي و همچنين آمادگي براي آموزش حرفهاي است.
تواناييهاي لازم :
يک کاردرمانگر بايد انگيزهاي قوي داشته باشد تا بتواند با بيماراني که داراي معلوليتهاي مختلف هستند، ارتباط برقرار کرده و آنها را به خوبي درمان کند. مهمترين ويژگي يک کاردرمانگر، علاقه به انسانها است. اگر متخصص اين رشته به کار خود و مردم علاقهمند نبوده و صبر و حوصله نداشته باشد، موفق به درمان بيماران مورد نظر نخواهد شد. برخي از استادان اين رشته نيز اولين و مهمترين ويژگي دانشجوي کاردرماني را داشتن توانايي جسمي و روحي خوب ميدانند و اين که بتواند با درايت، ابتکار عمل و خلاقيت، درمان مؤثرتري را ارائه بدهد.
موقعيت شغلي در ايران :
کشور ما با کمبود متخصص اين رشته روبرو است و هر ساله بيمارستانها، کلينيکهاي توانبخشي سازمان بهزيستي کشور و هلال احمر براي جذب فارغالتحصيلان کاردرماني اعلام نياز ميکنند. همچنين فارغالتحصيل اين رشته ميتواند با مجوز وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکي و سازمان بهزيستي اقدام به تأسيس کلينيک خصوصي شبانهروزي کند.
درسهاي اين رشته در طول تحصيل :
دروس پايه:
آناتومي (سر و گردن و تنه، اندام فوقاني، تحتاني، سطحي، اعصاب) ، استخوانشناسي، روانشناسي عمومي، روانپزشکي عمومي، رشد رواني ـ حرکتي، بيماريهاي داخلي.
دروس تخصصي:
آشنايي با اصول توانبخشي و طب فيزيکي، واحد راديولوژي، کاردرماني در بيماريهاي مغز و اعصاب ، کاردرماني در بيماريهاي ارتوپدي، کاردرماني در بيماريهاي روماتولوژي ، کينزيولوژي و بيومکانيک، تکنيکهاي حرکت درماني، کاردرماني در بيماريهاي کودکان ، ارزشيابي و اندازهگيري قدرت عضلاني، کارآموزي باليني، زبان تخصصي.
ديباچه: ايران کشوري باستاني و با سابقه دو هزار ساله است. کشوري که در دوران سلسه هخامنشيان ، اولين سيستم حکومتي گسترده امپراطوري را بنيانگذاري کرد و در طي تاريخ پرفراز و نشيب خود، انواع سيستمهاي ايجاد نظم و ترتيب را مورد آزمايش قرار داد.يک صد سال پيش ، سيستم نوين ايجاد نظم و امنيت داخلي؛ يعني سازمان پليس در ايران به وجود آمد. براساس اين سيستم پليس ايران به دو قسمت مهم پليس شهري و ژاندارمري تقسيم گرديد. پس از انقلاب اسلامي، کميته انقلاب اسلامي نيز به عنوان يکي از ارکان مهم حفظ نظم و امنيت داخلي و دفاع از ارزشهاي انقلاب در داخل کشور، به اين مجموعه افزوده شد. در سال 1370 با تصميم مجلس شوراي اسلامي اين سه نيرو در يکديگر ادغام و سيستم پليس واحد به وجود آمد.به دنبال طرح ادغام شهرباني، ژاندارمري ، کميته انقلاب اسلامي و پليس قضايي، دانشگاه پليس نيز به "دانشگاه علوم انتظامي" با سازمان و ساختاري جديد تغيير يافت. اين دانشگاه يکي از مهمترين واحدهاي نيروي انتظامي جمهوري اسلامي ايران براي جذب و به کارگيري جوانان شايسته و تربيت و آموزش آنان است.اين دانشگاه در مقطع کارشناسي داراي شاخههاي انتظامي، کشف جرائم، اطلاعات، راهنمايي و رانندگي و خدمات و پشتيباني است و دانشجويان از ترم چهارم، شاخه يا گرايش خود را انتخاب ميکنند. مقطع کارداني علوم انتظامي نيز داراي گرايشهاي راهنمايي و رانندگي و انتظامي است.شاخه انتظامي بخش انتظامي، بخش مأموريتي نيروي انتظامي در پاسگاهها و کلانتريهاي موجود در سطح شهر و روستاها است و دانشجوي انتظامي دانش و مهارت لازم را براي فعاليت در اين بخش بهدست ميآورد.در واقع اولين وظيفه کارشناس انتظامي انجام تمهيداتي براي جلوگيري از جرمخيزي است. براي مثال براي پيشگيري از سرقت، کارشناس انتظامي بايد به مردم هشدارها و اطلاعات لازم را بدهد، هشدارهايي از اين قبيل که بهتر است درِ خانه را شبها قفل کنند يا شبها، پنجرهها را باز نگذارند. در واقع کارشناس علوم انتظامي با اين هشدارهاي بسيار ساده اما مؤثر، به آموزش عمومي و فرهنگسازي ميپردازد و از جرمخيزي پيشگيري ميکند. پس اولين وظيفه نيروي انتظامي، فراهم کردن شرايط اجتماعي به گونهاي است که سطح امنيت عمومي بالا برود. البته اين وظيفه تمام متخصصان نيروي انتظامي است اما در شاخه انتظامي، اولين و مهمترين وظيفه، آموزش و پيشگيري است.
درسهاي اين رشته در طول تحصيل:
دروس مشترک در شاخههاي مختلف نيروي انتظامي :
سازمان و مديريت و نگرش در مديريت اسلامي، مقدمات علم حقوق، روانشناسي رشد، حقوق اساسي، نقشهخواني، حفاظت اطلاعات ، حقوق جزاي عمومي ، سازمان و وظايف نيروي انتظامي ، تاريخ سياسي معاصر ايران ، گزارشنويسي ، جنگافزارشناسي، جغرافيا ، روانشناسي اجتماعي ، حقوق مدني ، آشنايي با کامپيوتر ، ورزش رزمي ، اصول و قواعد نظامي ، مقابله با سوانح و بلايا ، جنگافزارشناسي نيمهسنگين، عبور از موانع و عمليات اعتماد به نفس، مباني اطلاعات، روشها و فنون تدريس جرائم نيروهاي مسلح، آيين دادرسي کيفري، آيين دادرسي مدني ، حقوق جزاي اختصاصي ، مکانيک اتومبيل ، زبان تخصصي ، کاربرد قانون سلاح ، تاکتيک دسته در آفند و پدافند، امور انتظامي، آشنايي با راهنمايي و رانندگي، شناسايي مين و تلههاي انفجاري ، آشنايي با قاچاق ، مبارزه با مواد مخدر ، کشف علمي جرائم ، دروس تحقيقاتي ، جنگهاي ويژه ، آسيبشناسي و مفاسد اجتماعي ، مخابرات ، جمعآوري ، کنترل اجتماعات، پزشکي قانوني ، تنظيم گزارشات قضايي ،کارورزي .
دروس تخصصي شاخه انتظامي:
جامعهشناسي شهري و روستايي، تاکتيک گروهان ، عمليات در کوير، کوهستان و جنگل، اصول ترافيک ، آيين راهنمايي و رانندگي، حمل بار، مسافر و کار و ابعاد وسايل نقليه ، شمارهگذاري، آزمايشات رانندگي و تصادفات ، وظايف فرمانده پاسگاه در شرايط عملياتي ، عمليات گشتي - کمين و ضد کمين ، اماکن عمومي ، هدايت پاسگاه، دسته و گروهان ، جغرافياي شهري و روستايي .
شاخه کشف جرائم
بدون شک وظيفه نيروي انتظامي در هر جامعهاي پيشگيري از جرم است، اما هر چقدر که بر روي پيشگيري کار شود، باز در جامعه جرمهايي اتفاق ميافتد و در اکثر موارد نيز مجرم مشخص نيست و دستگير نميشود. در اين ميان، وظيفه مأمور نيروي انتظامي شاخه کشف جرائم، اين است که جرم پنهان مانده را کشف و مجرم را دستگير کند؛ يعني کارشناس کشف جرائم بايد صحنه جرم را ببيند، شواهد صحنه را جمعآوري و براساس شواهد، تئوريسازي کند و سپس تئوريهاي مختلف را در کنار هم گذاشته و يک يک آنها را بررسي کند تا به تئوري نهايي برسد و براساس آن تئوري، فرد متهم را پيدا و دستگير کند و از او بازجويي نمايد. در واقع فارغالتحصيلان کشف جرائم، همان کارآگاهها هستند. اين شاخه داراي 5 گرايش آگاهي، تشخيص هويت، مبارزه با جرائم اقتصادي، مبارزه با مواد مخدر و مبارزه با مفاسد اجتماعي است. (گفتني است که دانشگاه علوم انتظامي هر ساله در تمامي گرايشهاي فوق دانشجو نميپذيرد بلکه با توجه به نياز و ضرورت نيروي انتظامي، گرايشهاي ياد شده ارائه ميشود.)
دروس اصلي مشترک در گرايشهاي مختلف کشف جرائم :
جرمشناسي ، حقوق جزاي عمومي، حقوق جزاي اختصاصي (جرائم عليه اشخاص، جرائم عليه اموال و مالکيت، جرائم عليه امنيت، آسايش و اخلاق عمومي)، آيين دادرسي کيفري، ادله اثبات دعواي کيفري ، حقوق ديپلماتيک و آداب کنسولي ، حقوق مدني، آئين دادرسي مدني ، پزشکي قانوني ، بررسي اصالت اسناد، طرز تشکيل پرونده قضايي،آشنايي با سازمان بينالملل پليس جنايي (اينترپل)، آشنايي با بمب و تلههاي انفجاري، جرائم سازمان يافته ، جرائم رايانهاي ، کاربرد رايانه در کشف جرائم ، زبان تخصصي ، مشاهده، توصيف و چهرهنگاري، روانشناسي عمومي، جغرافياي شهري و شهرشناسي، جامعه شناسي جنايي، بزهکاري و اطفال نوجوانان ، احکام تخصصي کشف جرائم ، مباني جامعه شناسي، کارورزي .(با توجه به تعدد گرايشهاي کشف جرائم ، از ذکر واحدهاي تخصصي هر گرايش خودداري شده است.)
شاخه اطلاعات:
همانطور که از عنوان اين شاخه پيدا است، واحد اطلاعات نيروي انتظامي به فعاليتهاي اطلاعاتي ميپردازد؛ يعني در اين واحد، اطلاعات تمام رفتارهاي اجتماعي کسب ميشود و آمار و ارقام لازم جمعآوري ميگردد.براي مثال، نيروي انتظامي براي آگاهي از برنامه و خط و ربط گروههاي حمل قاچاق مواد مخدر نياز به کارهاي اطلاعاتي دارد. همچنين بسياري از سرقتهاي مسلحانه سازمان يافته و ساختاريافته است؛ نيروي انتظامي براي اطلاع از اين شبکههاي سازمان يافته به کارشناساني احتياج دارد که به صورت مخفي فعاليت کنند و اطلاعات مختلف را از شبکههاي مفاسد اجتماعي به دست آورند. سپس اطلاعات کامل و جامع را به مراجع علني نيروي انتظامي بدهند تا عمليات لازم، انجام و افراد مورد نظر دستگير شوند. اهميت اين مسأله زماني آشکار ميشود که توجه داشته باشيم، بخش اصلي نيروي انتظامي، بخش علني آن است و بدون شک نميتوان براي جمعآوري اطلاعات از شبکههاي مفاسد اجتماعي از اين نيروها ياري گرفت. در واقع نيروي انتظامي بدون ياري و همکاري واحد اطلاعات، مثل خودرويي است که در شب بدون چراغ حرکت کند. به عبارت ديگر چراغ هدايت کننده و روشن کننده نيروي انتظامي، واحد اطلاعات است. از همين رو، در اين شاخه بحثهاي اطلاعاتي کشور ـ آنچه به نيروي انتظامي و ساير مردم جامعه مربوط ميشود ـ بررسي و مطالعه ميشود.
دروس اختصاصي شاخه اطلاعات :
سازمان و مديريت اطلاعات، جمعآوري ، حفاظت اطلاعات، عمليات اطلاعات ، بازجويي و مصاحبه ، کشف علمي جرائم ، اماکن عمومي ، ابزارهاي فني اطلاعاتي، آشنايي با کشورهاي همجوار، شناخت تمهيدات امنيتي و اجتماعي، اطلاعرساني، احزاب و گروهکها ، اطلاعات رزمي، بزهکاري اطفال و نوجوانان ، حقوق جزاي اختصاصي ، مباني علم سياست، فعاليتهاي پنهاني و سازمانهاي اطلاعاتي، کارورزي.
شاخه راهنمايي و رانندگي:
شاخه راهنمايي و رانندگي داراي سه گرايش خدمات فني راهور، عمليات انتظامي راهور و مهندسي ترافيک است.گرايش خدمات فني راهورکارشناس خدمات فني راهور، تخصص لازم را براي شمارهگذاري خودروها، صدور کارت ماشين و برگزاري آزمون رانندگي از متقاضيان گواهينامه رانندگي بهدست ميآورد.
دروس مشترک راهنمايي و رانندگي :
ساختار و مقررات استخدامي ناجا ، سازمان و وظايف ردههاي راهور، مقدمه علم حقوق ، حقوق اساسي، جنگافزار شناسي، تيراندازي مشقهاي پاي قبضه ، مباني امور انتظامي، روانشناسي عمومي ، مباني جامعهشناسي،رياضيات پايه ، آييننامه راهنمايي و رانندگي ، کارورزي، جغرافياي شهري و شهرستانشناسي، امور انتظامي راهور ، جامعهشناسي ترافيک، روانشناسي ترافيک، زبان تخصصي، مقررات حمل بار و مسافر، مقررات بينالمللي و کنوانسيونهاي حمل و نقل، حقوق جزاي عمومي، آيين دادرسي کيفري، مسائل حقوقي تصادفات، آشنايي با قانون مجازات اسلامي، کشف علمي جرائم، اصول مهندسي ترافيک ، مهندسي ترافيک، صدور پروانهها و آزمايشها ، شمارهگذاري وسائل نقليه ، معاينه فني وسائل نقليه، احراز اصالت وسائل نقليه، کاربرد فيزيک و مکانيک در تصادفات ، تصادفات ، تصادفات عابر پياده ، کاربرد رايانه در امور راهنمايي و رانندگي، احکام تخصصي .دروس تخصصي خدمات فني راهورشناسايي اسناد مجعول، محيطزيست و ترافيک، آشنايي با انواع وسائل نقليه، آموزش رانندگي عملياتي ، ارزيابي وسائل نقليه ، آشنايي با کارکرد وسائل وتجهيزات معاينه فني.
گرايش عمليات انتظامي راهور:
در اين گرايش دانشجويان اطلاعات لازم را به عنوان افسر پليس خيابانها و جادهها به دست ميآورند؛ يعني کارشناس اين رشته با بازسازي صحنه تصادف وسائل نقليه، مقصر يا مقصران تصادف را شناسايي و خسارت وارد شده را تعيين ميکند همچنين ميتواند عمليات امداد و کمکهاي اوليه را در تصادفات و سوانح انجام دهد.
دروس تخصصي عمليات انتظامي راهور:
شناسايي اسناد مجعول، اصول و مباني شهرسازي، کمکهاي اوليه در تصادفات و سوانح، مهندسي ترابري، آموزش رانندگي عملياتي، پزشکي قانوني، ارزيابي وسائل نقليه ، امور انتظامي راهور(تخصصي)، بازسازي صحنه تصادفات ، آشنايي با مواد مخدر و قاچاق کالا، تعيين خسارت وسائل نقليه.
گرايش مهندسي ترافيک :
در گرايش مهندسي ترافيک، طراحي سيستم ترافيک شهري آموزش داده ميشود و کارشناس اين رشته در هنگام طراحي خيابانها و جادهها مسؤوليت تعيين تقاطعها، ميدانها، دوربرگردانها و خيابانهاي يک طرفه و دو طرفه را بر عهده دارد. همچنين تعيين اينکه در چه ساعتهايي از روز بايد در برخي از خيابانها طرح ترافيک اجرا شود، بر عهده کارشناس مهندس ترافيک است.
دروس تخصصي مهندسي ترافيک:
آمار احتمالات مهندسي، اصول و مباني شهرسازي، محيطزيست و ترافيک ، آشنايي با نرمافزارهاي طراحي، طرح هندسي راه ، ايمني در ترافيک، سيستمهاي حمل و نقل، برنامهريزي حمل و نقل شهري، اقتصاد در ترافيک و حمل و نقل، سيستمهاي هوشمند ترافيک (ITS) ، مهندسي ترافيک محلي ، مهندسي کنترل ترافيک.
شاخه خدمات و پشتيباني :
کارشناسان شاخه خدمات و پشتيباني کارشناسي علوم انتظامي در بخش اداري نيروي انتظامي فعاليت ميکنند. اين شاخه داراي دو گرايش ارتباطات انتظامي يا مخابرات و نرمافزار کامپيوتر است. با توجه به اين که گرايشهاي مخابرات و نرمافزار کامپيوتر در گروه آزمايشي رياضي و فني معرفي شده است، از معرفي آنها در اين بخش خودداري شده است.
دروس تخصصي گرايش ارتباطات انتظامي :
فيزيک الکتريسته ، کامپيوتر، رياضيات پايه ، ماشينهاي الکتريکي ،سازمان و وظايف لجستيک ناجا(مخابرات) ، مخابرات و مدارات مخابراتي، مدارهاي الکتريکي، سوئيچينگ،آنتن و انتشار امواج، اصول حفاظت و امنيت مخابرات و جنگهاي الکترونيک، مدارهاي منطقي ، اندازهگيري الکتريکي و الکترونيکي، الکترونيک، مخابرات پيشرفته ، کارگاه برق ماشينهاي الکتريکي، کارورزي.
تواناييهاي لازم :
نيروي انتظامي کشور، يک سازمان نظامي است و دانشجويان اين رشته بايد روحيه نظامي داشته باشند تا در اين رشته موفق گردند. براي مثال، پليس بايد فردي فعال، اجتماعي و قانونمند باشد؛ يعني بر سر قانون مصالحه نکند و نگويد چون فردي پير، جوان يا بيمار است، اگر قانونشکني کرد، اشکالي ندارد. بويژه آن بخش از نيروي انتظامي که با متخلفان سر و کار دارد، بايد در رعايت قانون بسيار مصمم باشد. يکي ديگر از ويژگيهاي پليس، داشتن صبر و حوصله و متانت و خويشتنداري بسيار است. براي مثال کارشناس عمليات انتظامي راهور در اوج سرماي زمستان و گرماي تابستان، در وسط يک چهارراه بدون هرگونه امکانات رفاهي ميايستد و انجام وظيفه ميکند. بدون شک چنين فردي بايد صبر و تحمل بسياري داشته باشد. همچنين کارشناس کشف جرائم، بدون صبر و حوصله و دقت و موشکافي نميتواند اطلاعات مورد نياز را به دست آورد و مجرم را دستگير کند. شغل نيروي انتظامي يک شغل خدماتي است و مأمور نيروي انتظامي، ارتباط مستقيم با مردم دارد از سوي ديگر اکثر مراجعهکنندگان به نيروي انتظامي، بويژه مراجعهکنندگان به کارشناسان کشف جرائم و انتظامي، افرادي هستند که از لحاظ روحي شرايط مساعدي ندارند چون يا مجرم هستند يا شاکي. از همينرو، يک پليس بايد انگيزهاي قوي براي خدمت به مردم داشته باشد تا در برخورد با مجرم يا شاکي ميزان خدماتدهي او کاهش نيابد.در ضمن دانشجوي اين رشته بايد بداند که انجام مأموريتهاي پي در پي در شهرهاي مختلف، يکي از ويژگيهاي شغلي پليس است؛ يعني فردي که در نيروي انتظامي فعاليت ميکند، امکان دارد امسال در پايتخت باشد و سال ديگر در جنوب، شمال، شرق و يا غرب ايران خدمت کند. همچنين امکان دارد به دليل مأموريتهاي ويژه، مثل مأموريتهاي شبانه يا آمادهباشها، هفتههاي متوالي زندگي روزمره و عادي خود را نداشته باشد. حتي دانشجويان اين دانشگاه نسبت به دانشجويان رشتههاي ديگر، برنامهها و فعاليتهاي بيشتري دارند. به همين دليل دانشجويان علوم انتظامي - چه زن و چه مرد - در طي تحصيل حق ازدواج ندارند و بعد از فارغالتحصيلي نيز به آنها پيشنهاد ميشود قبل از ازدواج، شرايط شغلي خود را براي شريک زندگي خود بگويند تا در آينده دچار مشکل نشوند.درباره ويژگيهاي لازم براي هر گرايش نيز بايد گفت که دانشجوي علوم انتظامي در تمام شاخهها و گرايشها بايد از قدرت تجزيه و تحليل خوبي برخودار باشد اما اين ويژگي براي دانشجوي کشف جرائم اهميت بيشتري دارد چون کارشناس کشف جرائم بايد بتواند با تجزيه و تحليل مسائل و قدرت خلاقه ذهن خود، مجهوليابي کند. همچنين بايد با مسائل حقوقي کاملاً آشنايي داشته باشد. دانشجوي اطلاعات نيز علاوه بر ويژگيهاي ياد شده، بايد بسيار رازدار باشد تا بتواند به عنوان يک مأمور مخفي، اطلاعات مورد نياز را به دست آورد و وظيفه خود را به نحو احسن انجام دهد.دانشجويان گرايشهاي مخابرات و کامپيوتر نيز بايد در دروس رياضي و فيزيک توانمند باشند. به همين دليل اين دسته از دانشجويان از بين داوطلبان گروه آزمايشي علوم رياضي و فني انتخاب ميشوند.گفتني است که دانشجويان دانشکده علوم پايه انتظامي جمهوري اسلامي از هر پنج گروه آزمايشي علوم رياضي و فني، علوم تجربي، علوم انساني، هنر و زبانهاي خارجه انتخاب ميشوند و داوطلبان اين رشته بايد علاوه بر شرايط عمومي، شرايط اختصاصي اين دانشکده را داشته باشند.
شرايط اختصاصي دانشکده علوم پايه انتظامي عبارت است از:
داشتن حداقل 17 و حداکثر 21 سال سن براي داوطلبان مرد (داوطلباني که خدمت وظيفه عمومي را انجام دادهاند، مدت قانوني خدمت وظيفه عمومي به حداکثر سن آنها اضافه خواهد شد) و دارا بودن حداقل 18 و حداکثر 25 سال سن براي داوطلبان زن ، دارا بودن حداقل 170 سانتيمتر قد براي داوطلبان مرد و 160 سانتيمتر براي داوطلبان زن، دارا بودن حداقل معدل کتبي ديپلم 14 براي داوطلبان زن، سپردن تعهد خدمت برابر مقررات نيروي انتظامي، پاسخ دادن به حداقل 10 درصد از سؤالهاي ادبيات فارسي، رياضي و زبان خارجه آزمون سراسري، داشتن سلامت جسمي و روحي کامل. داوطلبان زن اين دانشگاه بايد توجه داشته باشند که تمام برنامههاي درسي و کلاسهاي عملي و مهارتي که در اين دانشگاه براي آقايان برگزار ميشود، براي خانمها نيز برگزار ميگردد. براي مثال به منظور تقويت قواي جسماني و کسب مهارتهاي لازم ، ورزشهاي رزمي و دفاع شخصي تحت سه عنوان ورزش رزمي تکواندو، کاراته و جودو ارائه ميگردد. البته مسؤولان دانشگاه انتظار ندارند که يک خانم با روحيات و خصلتهاي يک مرد، در نيروي انتظامي فعاليت کند، اما داوطلبان زن بايد از آمادگي جسمي و روحي خوبي برخوردار باشند. در ضمن پوشش چادر براي دانشجويان زن دانشکده علوم پايه انتظامي و خانمهاي شاغل در نيروي انتظامي الزامي است.
موقعيت شغلي در ايران :
در نيروي انتظامي جمهوري اسلامي ايران، عدهاي از کارکنان داراي مشاغل اداري و عدهاي ديگر داراي مشاغل مأموريتي هستند. براي مثال، کارکنان بخشهاي حسابداري، کامپيوتر، برق و مخابرات در بخش اداري فعاليت ميکنند. به عبارت ديگر فارغالتحصيلان شاخه خدمات و پشتيباني در بخش اداري حضور دارند و فارغالتحصيلان ساير شاخهها و گرايشهاي علوم انتظامي در بخش مأموريتي فعاليت ميکنند.در کل فارغالتحصيلان کارداني دانشکده علوم پايه انتظامي با درجه ستوان سومي و کارشناسان اين دانشکده با درجه ستوان دومي فارغالتحصيل ميشوند و درجات بعدي آنان برابر قوانين و مقررات ناجا خواهد بود. در اين ميان، نوع فعاليت فارغالتحصيلان کارداني نيروي انتظامي بيشتر جنبه اجرايي دارد؛ يعني اين دسته از فارغالتحصيلان بيشتر مجريان برنامهها هستند اما مسؤوليت اصلي کارشناسان نيروي انتظامي، تئوريسازي، برنامهريزي، هدايت و کنترل فعاليتهاي نيروي انتظامي است. البته در حال حاضر به دليل کمبود پرسنل، گاهي اوقات يک کارشناس بايد وظايف کاردان را نيز انجام دهد.گفتني است که دانشجويان علوم پايه انتظامي ضمن آن که ماهانه مبلغي به عنوان کمک هزينه تحصيلي دريافت ميکنند از امکانات رفاهي خوابگاه، پوشاک، غذا، دفترچه اتکا و خدمات درماني بهرهمند ميشوند و در طول خدمت از وام خريد مسکن يا يک باب مسکن ملکي برخوردار خواهند شد
ديباچه: کشور ايران با جمعيت حدود 70 ميليون که 48 ميليون نفر از آنها باسواد هستند، کمتر از 1500 کتابخانه عمومي دارد که تعداد کتاب بهترين و بزرگترين آنها به زحمت به يک ميليون و 500 هزار جلد ميرسد. اين در حالي است که کشور همسايه ما، آذربايجان، با جمعيت حدود جمعيت ايران ده هزار کتابخانه دارد و در کشورهاي پيشرفته يک کتابخانه براي شروع کار بايد 600 تا 700 هزار جلد کتاب داشته باشد.البته در کشور ما جمعيت استفاده کننده از همين حداقل امکانات نيز بسيار اندک است و کتابخانهها در ايران فعاليت چشمگيري ندارند. در واقع کشور ما با اين که زماني مهد تمدن و دانش بوده و بزرگترين کتابخانههاي عالم و نفيسترين کتب را داشته است، اکنون در زمينه کتاب و کتابخواني دچار فقر فرهنگي است و کتابخانهها، مراکز ساکن و ساکتي هستند که فقط در دوران امتحانات دانشآموزان يا دانشجويان، قرائتخانه آنها شلوغ ميشود.بدون شک يکي از علل اصلي اين مشکل، نبود کتابداران متخصص و علاقهمند در کتابخانههاي کشور است.کارشناساني آگاه , با تجربه و تحصيل کرده که توانايي ارزيابي نيازهاي کتابخانه واحد متبوع خود را داشته باشند و در جريان انتشار کتابهاي جديد و خريد کتابهاي مناسب قرار گيرند. اين افراد بايد قادر به سازماندهي منابع بوده و با فهرستنويسي مناسب امکان دستيابي مراجعه کننده به کتابهاي مورد نظر را فراهم آورند. هدف رشته کتابداري و اطلاعرساني که در دانشگاهها و مراکز آموزش عالي کشور ما ارائه ميشود، تربيت همين دسته از متخصصان است. در واقع رشته کتابداري هموار کردن مسير ارتباط ميان دو عنصر کتاب (در معناي وسيع آن که شامل هر گونه اثري ميشود که ثبت و ضبط شده باشد) و استفاده کننده از کتاب است. البته براي آن که بتوانيم اين ارتباط را امکانپذير کنيم بايد نه تنها هر يک از اين دو عنصر را به درستي بشناسيم، بلکه لازم است چگونگي پيوند ميان آن دو را نيز بياموزيم.تمام دروس پايه و اختصاصي در رشته کتابداري (خصوصاً دوره کارشناسي) براساس همين سه وظيفه تدوين شده است؛ يعني دانشجوي اين رشته منابع و متون را ميشناسد، از ويژگيهاي انواع مواد انتشار يافته آگاه ميگردد، محتواي آنها و چگونگي تبديل انديشههاي موجود در ذهن نويسنده به پديدهاي عيني و قابل شناسايي را درک ميکند و قابليتها و تواناييهاي رسانههاي گوناگون از قبيل کتاب (به معناي محدود)، مجله، روزنامه، نوار، لوح فشرده، اينترنت و مانند آنها را درمييابد.از سوي ديگر دروسي نيز در برنامه اين رشته هست که براي شناخت انسان، چگونگي شکلگيري دانش و معرفت افراد در ذهن آنان، تأثير محيط، فرهنگ و جامعه دانستهها و باورهاي مردم مفيد است. زيرا اگر بخواهيم مواد و منابع براي مراجعان قابل استفاده باشد، بايد مراجعان را به درستي بشناسيم، با محيط فرهنگي آنها آشنا باشيم و نيازهاي اطلاعاتي آنها را تشخيص دهيم.البته دانستن ويژگيهاي کتاب و خواننده يا استفاده کننده به تنهايي براي انجام وظيفه کتابداري کفايت نميکند. بلکه بايد تدابير مربوط به ايجاد ارتباط ميان آن دو را نيز شناخت. براي اين کار لازم است به فرآيند ارتباط آگاه بود و دانست در چه شرايطي ارتباط آسان ميشود و تحت چه شرايطي دچار اختلال ميگردد. پس کتابدار لازم است که با حوزه ارتباطات نيز کم و بيش آشنا باشد. به همين دليل سه ضلع مثلث کتاب، خواننده و ارتباط ، موضوع مطالعه و پژوهش علاقهمندان اين رشته است و آثاري که از اين مطالعات برجاي مانده، دستمايه مناسبي براي برنامههاي درسي رشته کتابداري ميباشد.
تواناييهاي لازم :
رشته کتابداري با دانشاندوزي سر و کار دارد. بنابراين هر فردي که دامنه مطالعات و تتبعات او گستردهتر باشد، قابليت پيشرفت بيشتري در اين رشته دارد. زيرا قناعت به دانستههاي موجود و خود را بينياز از ارتقاء و بهبود دانش و معرفت دانستن، آفتي خطرزا براي رشته کتابداري است. فراگيري آهسته و پيوسته و شکيبايي و بردباري در برخورد با اطرافيان و پرسش کنندگان نيز دو ويژگي عمدهاي است که دانشجويان اين رشته بايد در خود بپرورانند. اصرار بر تحميل نظرات خود به ديگران و خودداري از شنيدن و تحليل کردن آراء آنان، کتابدار را به تدريج در چارچوب بسته و بدون روزنهاي محبوس ميکند و سبب ميشود که نه ديگران تاب تحمل او را داشته باشند و نه او بتواند ديگران را تحمل کند. (رشته کتابداري از هر سه گروه آزمايشي رياضي و فني، علوم تجربي و علومانساني دانشجو ميپذيرد.)
موقعيت شغلي در ايران :
با توجه به پيشرفت سريع جوامع انساني و افزايش ميزان انتشارات در زمينههاي مختلف دانش بشري، ايجاد و گسترش کتابخانهها امري الزامي است. از اين رو کتابداري يکي از رشتههايي است که چشمانداز فرصتهاي شغلي آن بسيار روشن است. کتابخانههاي عمومي در سراسر کشور و کتابخانههاي مدارس در مقاطع مختلف هنوز چشم به راه کتابداراني هستند که دورههاي دانشگاهي را طي کرده باشند. کتابخانههاي دانشگاهي و تخصصي و مراکز اطلاعرساني نيز هنوز آماده پذيرش فارغالتحصيلان اين رشته هستند.البته بايد به اين نکته نيز توجه داشت که مراکز و کتابخانههايي که در صدد استخدام فارغالتحصيلان هستند، افراد شايستهتر را ترجيح ميدهند و اين بر دانشجويان است که از آغاز ورود به رشته به خودسازي و گسترش دانش و عمق بخشيدن به مهارتهاي خود بپردازند و از اين طريق چشمانداز شغلي خود را پيشاپيش ترسيم نمايند.
درسهاي اين رشته در طول تحصيل:
دروس مشترک در گرايشهاي کتابداري :
روانشناسي اجتماعي ، روانشناسي عمومي، تاريخ تمدن، مباني جامعهشناسي ، تاريخ ادبيات ايران، تاريخ ادبيات جهان، تاريخ عمومي فلسفه ، متون اختصاصي انگليسي ، متون اختصاصي فرانسه ، متون اختصاصي آلماني ، متون اختصاصي روسي، متون اختصاصي عربي، کتابخانه و کتابداري ، مجموعه سازي، سازماندهي مواد، مرجعشناسي عمومي (فارسي و عربي)، ساختمان و تجهيزات کتابخانه، مواد سمعي و بصري، مواد خدمات کتابخانه براي بزرگسالان نوسواد، مواد خدمات کتابخانه براي کودکان و نوجوانان، ماشيننويسي فارسي ، ماشيننوسي لاتين ، اداره کتابخانه، مرجع شناسي عمومي(لاتين)، اصول کار مرجع ، گزارش نويسي ، کارآموزي.
دروس تخصصي گرايش علوم انساني و اجتماعي:
آمار و احتمالات مقدماتي، مباني کامپيوتر و برنامهنويسي، مباني سازمان و مديريت، مباني علم حقوق، مباني تاريخ اجتماعي ايران، جغرافياي شهري و روستاشناسي، کليات علم اقتصاد، روانشناسي کودک و نوجوان، تاريخ اديان، آشنايي با بانکهاي اطلاعاتي.
دروس تخصصي گرايش فني و مهندسي:
تاريخ علوم، زمينشناسي، رياضيات عمومي، فيزيک عمومي، شيمي عمومي، آمار و احتمالات، فيزيولوژي عمومي، آشنايي با بانکهاي اطلاعاتي علوم پايه، مباني کامپيوتر و برنامهنويسي، برنامهنويسي کاربردي
ديباچه: سالانه 7000 عنوان نشريه پزشکي و صدها کتاب در زمينههاي پزشکي و پيراپزشکي در سراسر جهان منتشر ميشود؛ نشريات و آثاري که آخرين اطلاعات علمي و دادههاي پزشکي را ميتوان در آنها يافت. از همينرو، تمامي دانشجويان پزشکي و پيراپزشکي و بويژه متخصصان دانشهاي مرتبط بايد با دسترسي به نشريات و کتب مورد نظر، دانش خود را به روز کرده و از آخرين اکتشافات و اختراعات مرتبط با رشته تخصصي خود، مطلع شوند. البته حجم آثار پزشکي و پيراپزشکي که در قالب کتاب، نشريه، نوار، لوح فشرده و ... ثبت و ضبط شده است، بسيار زيادتر از آن است که متخصصان اين علوم بتوانند بتنهايي مطالب موردنظر را از ميان اين حجم انبوه پيدا کنند. چنين کاري در توان متخصصان رشته کتابداري پزشکي است؛ افرادي که در رشته کتابداري در شاخه پزشکي، به مجموعهسازي، ساماندهي و اشاعه اطلاعات درشاخههاي پزشکي و پيراپزشکي و موضوعات وابسته به آن ميپردازند اطلاعات پايه در زمينههاي آناتومي، داروشناسي، بيماريشناسي، علوم آزمايشگاهي، بيوشيمي، بيوفيزيک و واژهشناسي پزشکي را به دست ميآورند. در واقع ميتوان متخصص اين رشته را دستيار پزشک يا بازوي توانمند جراح دانست. زيرا همان طور که يک پزشک براي شناخت و درمان بيماري نياز به عکس، جواب آزمايش و مشاهدات باليني دارد، بايد از منابع و مراجع پزشکي نيز براي روزآمد کردن اطلاعات خود بهره ببرد. براي مثال، يک جراح قبل از عمل کردن يک کيست نادر يا کيستي که در مکان حساس واقع شده است، بايد به آمار و اطلاعات پزشکي مراجعه کند تا ببيند که آيا برداشتن کيست کار صحيحي است يا خير. گفتني است که اين آمار پزشکي را بايد کتابدار پزشکي در اختيار جراح قرار دهد.
تواناييهاي لازم :
هنگام انتخاب رشته دو راه وجود دارد. يکي اينکه در فرم انتخاب رشته، ابتدا، رشتههاي اسم و رسمدار را که در بورس هستند انتخاب کنيد و انتهاي فرم را هم به رشتههاي ناشناختهاي که اسم و رسمي ندارند و اميد داريد که در يکي از آنها پذيرفته شويد، اختصاص دهيد.راه ديگر نيز اين است که براساس علاقه، استعداد و نياز جامعه، رشته دانشگاهي خود را انتخاب نماييد و اصراري بر اينکه صد انتخاب خود را پر کنيد نيز نداشته باشيد. چون به احتمال قوي شما استعداد، علاقه و آمادگي لازم را براي صد رشته محل نخواهيد داشت.رشته کتابداري در شاخه پزشکي نيز نياز به دانشجوياني دارد که با عشق و علاقه و شناخت لازم وارد اين رشته شده باشند. دانشجويان اين رشته چون بايد در تمام زمينههاي پزشکي و پيراپزشکي اطلاعات اوليه را دارا باشند، بايد در درس زيستشناسي توانايي بسياري داشته باشند. همچنين لازم است که اين دانشجويان به کار با کامپيوتر و نرمافزارهاي کامپيوتري و زبان انگليسي مسلط باشند.
موقعيت شغلي در ايران :
فارغالتحصيل توانمند کتابداري پزشکي که با کامپيوتر و شبکههاي اينترنتي بازيابي اطلاعات پزشکي آشنا باشد، بسادگي ميتواند در ايران و جهان جذب بازار کار شود و حقوق بسيار مناسب و خوبي دريافت نمايد. گفتني است که فرصتهاي شغلي اين رشته، بويژه در پروژههاي تخصصي يا در بخش خصوصي بهتر ميباشد.
درسهاي اين رشته در طول تحصيل :
فيزيک عمومي، شيمي عمومي، کتابخانه و کتابداري، زبانپيشدانشگاهي، زيستشناسي پيشدانشگاهي، گزارش نويسي، بيوشيمي، مجموعهسازي ، مرجعشناسي عمومي فارسي، سازماندهي مواد، تشريح و فيزيولوژي، روانشناسي عمومي، متون اختصاصي انگليسي، علوم آزمايشگاهي، تاريخ علوم پزشکي، روانشناسي اجتماعي، مرجعشناسي لاتين، تاريخ عمومي فلسفه، ماشيننويسي فارسي، ماشيننويسي لاتين، تاريخ ادبيات ايران، مباني جامعهشناسي، اصطلاحات علوم پزشکي و بهداشتي، تاريخ ادبيات جهان، داروشناسي، اصول کار مرجع، بهداشت عمومي، زبان فرانسه، تاريخ تمدن، مرجعشناسي تخصصي، حفاظت نگهداري مواد، اداره کتابخانه، آشنايي با صنعت چاپ و نشر، کارآموزي.