معرفی کامل رشته های دانشگاهی ریاضی وفیزیک
ديباچه: سال 1983 اولين بيمار، تحت عمل جراحي پيوند قلب مصنوعي قرار گرفت و 192 روز زنده ماند. سال 1988 تلمبه تنظيم کننده قلب ساخته شد.سال 1993 اولين پاي الکتريکي ساخته شد. پايي که با استفاده از سيستم بادي و کنترلهاي ريزپردازنده، سرعت قدم زدن فرد را دريافته و محفظههاي بادي خود را به نحوي تنظيم ميکند که به طور طبيعي به جلو عقب حرکت کرده و مانع از لنگيدن فرد ميشود. و اکنون دانشمندان مهندسي پزشکي به ياري متخصصان رشتههاي مرتبط تلاش ميکنند تا چشم مصنوعي، کليه مصنوعي يا رگ مصنوعي را اختراع کنند.البته علم مهندسي پزشکي به ساخت اعضاي مصنوعي مکانيکي يا الکتريکي محدود نميشود بلکه حيطه اين علم بسيار گستردهتر و متنوعتر ميباشد.در کشورهاي غربي، مهندسي پزشکي علمي حياتي است تا جايي که بدون آن،علم پزشکي نميتواند کاري انجام دهد. براي مثال يک پزشک جراح بدون تجهيزات اتاق عمل واقعاً فلج است. يا بسياري از معاينات پزشکي بدون استفاده از تجهيزات پزشکي امکانپذير نيست. در ضمن بايد توجه داشت که هدف مهندسي پزشکي تنها تجهيزات پزشکي نيست بلکه ابعاد اين رشته بسيار وسيعتر است. در اين ميان ميتوان به نقش اين علم به عنوان پل ارتباطي بين مهندسي و پزشکي اشاره کرد؛ اين علم تلاش ميکند تا مهندسين بتوانند از ايدههاي پزشکي استفاده کنند چون خيلي از روشهايي که در مهندسي جا افتاده است مثل شبکه عصبي يا سيستم فازي با الگو برداري از سيستمهاي بيولوژيکي ايجاد شده است.
گرايش بيوالکتريک:
هدف اين رشته تربيت متخصصاني است که بتوانند از عهده تجهيز، نگهداري و طراحي دستگاههاي پزشکي برآيند؛ يعني مهندس الکترونيک مجربي باشند که با زمينههاي پزشکي نيز آشنايي داشته و بتوانند دستگاههاي پزشکي را طراحي کرده و بسازند يا اينکه مسؤول سفارش دستگاه از خارج از کشور باشند.
درسهاي اين رشته در طول تحصيل :
دروس مشترک در گرايشهاي مختلف :
رياضي عمومي، معادلات ديفرانسيل، فيزيک عمومي، برنامهنويسي کامپيوتر، آمار حياتي و احتمالات، محاسبات عددي، استاتيک و مقاومت مصالح در مهندسي پزشکي، رياضيات مهندسي، مقدمهاي بر مهندسي پزشکي زيستي، تجهيزات عمومي بيمارستانها و کيلينيکهاي پزشکي، مدارهاي الکتريکي، الکترونيک، مدارهاي منطقي، بهداشت عمومي، اصول توانبخشي وسايل و دستگاهها، اصول و کليات مديريت خدمات بهداشتي ـ درماني، اصول سيستمهاي راديولوژي و راديوتراپي، فيزيولوژي، آناتومي، فيزيک پزشکي، زبان تخصصي مهندسي پزشکي، بيوفيزيک، کارورزي ، پروژه.
دروس تخصصي گرايش بيوالکتريک:
مدارهاي الکتريکي، ماشينهاي الکتريکي مستقيم و متناوب، الکترونيک، ميکروپروسسور، مخابرات آنالوگ و ديجيتال، تکنيک پالس، حفاظت الکتريکي در سيستمهاي بيمارستاني، سيستمهاي کنترل خطي، اندازهگيري الکترونيکي، تجزيه و تحليل سيستمها، مقدمهاي بر هوش محاسباتي و زيستي.
گرايش بيومکانيک :
دانشجوي مهندسي پزشکي گرايش بيومکانيک با به کارگيري مفاهيم مکانيکي در زمينههاي پزشکي آشنا ميشود. اهميت اين رشته زماني آشکار ميشود که بدانيم جلوههاي مختلف انساني، جنبههاي مکانيکي قوي دارد. مثلاً در ساخت دست يا پاي سيبرنتيکي و قلب مصنوعي بايد يک متخصص بيومکانيک در مورد نحوه حرکت اندامهاي ياد شده نظر بدهد. همچنين در زمينه سازگاري محيط صنعتي و غيرصنعتي با بدن انسان علم بيومکانيک نقش مهمي را ايفا ميکند.
دروس تخصصي گرايش بيومکانيک:
ديناميک و ارتعاشات در مهندسي پزشکي، خواص مواد مهندسي، مقدمهاي بر کاربرد مواد مهندسي در پزشکي، مکانيک سيالات، کينزيولوژي و بيومکانيک مقدماتي، ارتز و پروتز، طراحي اجزاء، ديناميک ماشين، ترموديناميک و انتقال حرارت، طراحي و توليد به کمک کامپيوتر، شيمي عمومي، بيوشيمي.
گرايش بيومواد :
فارغالتحصيل گرايش بيومواد با کار مواد مختلف از قبيل پليمرها، سراميکها، کامپوزيتها و مواد فلزي در بدن انسان و در تجهيزات پزشکي آشنا ميشود.
دروس تخصصي گرايش بيومواد :
ترموديناميک، شيمي عمومي، خواص مواد مهندسي، مقدمهاي بر کاربرد مواد مهندسي در پزشکي، پديدههاي نفوذ، انتقال جرم و انتقال حرارت، فرآيند شکلدهي و ساخت بيومتريالها، پروتزهاي بيومتريالها، کارگاه آزمونهاي بيولوژيکي، شيمي آلي، ديناميک و ارتعاشات در مهندسي پزشکي، مکانيک سيالات، بيوشيمي.
تواناييهاي لازم :
ميزان واحدهاي غيرمهندسي اين رشته بسيار محدود است و دانشجو بايد علاقهمند به دروس رشته رياضي فيزيک باشد و اين انتظار هست که ديد پايهاي قوي در مهندسي داشته باشد، يعني مهندس بيوالکتريک بايد به الکترونيک و مهندس بيومکانيک به مکانيک و مهندس بيومواد به دروس مرتبط با مهندسي مواد علاقهمند بوده و در آن توانمند باشد. در ضمن يک مهندس پزشکي بايد علم زيستشناسي و محيط کار بيمارستاني را دوست بدارد يعني علاقهمند باشد که در بيمارستان يا محيطهاي مرتبط فعاليت کند.
موقعيت شغلي در ايران :
يک مهندس پزشکي ميتواند يک دستگاه پزشکي را به درستي راهاندازي کرده و نحوه استفاده صحيح آن را به پرستاران يا ديگر کارکنان بيمارستان آموزش دهد يا اينکه در مؤسسات و شرکتهاي خصوصي و دولتي، در زمينه ساخت تجهيزات پزشکي فعاليت کند. براي مثال فارغالتحصيلان گرايش بيوالکتريک به راحتي ميتوانند دستگاه شنوايي سنجي بسازند و از سوي ديگر چون دستگاههاي پزشکي به طور متوسط ميليونها تومان ميارزد و مسؤولان بيمارستانها به طور نسبي براي حفظ و نگهداري آنها اهميت بسياري قائلند، بسياري از فارغالتحصيلان مهندسي پزشکي گرايش بيوالکتريک و حتي دانشجويان اين رشته جذب بازار کار ميشوند. دانش فارغالتحصيلان گرايش بيومکانيک نيز هم در زمينه ساخت اعضاي مصنوعي و هم در مبحث توانبخشي مثل ساخت ويلچر يا تخت بيمارستان مورد نياز است و بالاخره فارغالتحصيلان مهندسي پزشکي گرايش بيومتريال يا بيومواد ميتوانند در زمينههاي مختلف صنايع پزشکي، کارآيي داشته باشند. براي مثال در کارخانههاي ساخت لوازم يکبار مصرف مثل سرنگ، سوند، يا دستکشهاي جراحي حضور يک مهندس پزشکي گرايش بيومواد کاملاً احساس ميشود. همچنين پليمرهايي که در بدن انسان استفاده ميگردد بايد استاندارد و گريدمديکال داشته باشد که اين نيز در حيطه وظايف مهندس بيومواد است.
ديباچه: دانشجويان مديريت هتلداري با مشخصات انواع مؤسسات پذيرايي، اصول و معيارهاي انتخاب، شناخت و خريد وسايل و تجهيزات لازم براي مؤسسات پذيرايي، تقسيم کار دراين گونه مؤسسهها، رزرواسيون، منوشناسي و منونويسي، شناخت مواد غذايي و انرژي غذايي آنها، چگونگي نگهداري مواد غذايي، تهيه انواع غذاها، پيش غذاها وشيرينيها، بهداشت مواد غذايي، بهداشت کار و ايمني در محيط آشپزخانه مؤسسات پذيرايي و در کل هرآنچه براي اداره ومديريت صحيح و مناسب يک هتل، متل، رستوان و موارد مشابه ضروري است، آشنا ميشوند.
تواناييهاي لازم :
با توجه به نوع کار فارغالتحصيلان اين رشته، دانشجويان بايد علاوه بر زبان انگليسي به زبان دوم ( يکي از زبانهاي فرانسه، آلماني يا عربي) تسلط داشته باشند. البته در دانشگاه دروسي دراين زمينه ارائه ميشود. همچنين دانشجويان اين رشته بايد از روابط اجتماعي خوبي برخوردار بوده و قدرت تجزيه و تحليل و خلاقيت بالايي داشته باشند.
موقعيت شغلي در ايران :
فارغالتحصيلان مديريت هتلداري ميتوانند در زمينههاي تخصصي صنعت هتلداري مانند واحدهاي پذيرايي و اقامتي, مؤسسات ملي و جهانگردي و شرکتهاي حمل و نقل هوايي فعاليت کنند.
درسهاي اين رشته در طول تحصيل :
دروس پايه:
اصول سازمان و مديريت، کليات اقتصاد، اصول حسابداري، شناخت و کاربرد کامپيوتر، تاريخ ايران، مباني کشور شناسي، مباني جامعه شناسي، روانشناسي اجتماعي، عوارض و نتايج توريسم، مطالب شرح حال بزرگاني که مقابر آنان به صورت آثار مليميباشد، شناخت و فرهنگ اقليتهاي ايران.
دروس اصلي :
حقوق کار وتأمين اجتماعي، کار برد کامپيوتر در صنعت جهانگردي و هتلداري، مديريت بازاريابي و تبليغات، اقتصاد جهانگردي، قوانين و مقررات حقوق صنعت جهانگردي و هتلداري، روابط عمومي، شناخت روحيات ملل، تجزيه و تحليل مسائل اجتماعي ايران، مباني مردم شناسي، بهداشت و کمکهاي اوليه، نقشهخواني و آشنائي با نقشهها، جغرافياي جهانگردي عمومي، جغرافياي جهانگردي ايران، شناخت صنعت جهانگردي ، گذراندن اوقات فراغت، زبان دوم ( يکي از زبانهاي آلماني، فرانسه يا عربي)، زبان انگليسي.
دروس تخصصي :
شناخت تأسيسات اقامتي و پذيرايي و تشکيلات آن، حسابداري هتلداري، پذيره، خدمات رستوان، آشپزي، شيرينيپزي، بهداشت مواد غذائي، اصول تغذيه و رژيمهاي غذائي، بهداشت کار و ايمني، محاسبه قيمت تمام شده، شناخت و نگهداري تاسيسات هتل، خانهداري، زبان انگليسي تخصصي، کار آموزي.
ديباچه: با توجه به روندجهاني شدن اقتصاد کشورها، متخصصان مالي کشور، بايستي با نظامهاي مالي جهاني و شيوههاي سرمايهگذاري و ابزارهاي مالي پيشرفته آشنايي داشته باشند تا کشور بتواند موقعيت مالي خود را در دنياي متلاطم امروز تثبيت کند. رشته مديريت مالي در همين راستا ايجاد شده است. در اين رشته دانشجويان با تئوريهاي نوين مديريت مالي و کاربرد آنها آشنا ميشوند و در نهايت ميتوانند با ارائه راهکارهايي براي بسط و توسعه سرمايهگذاري، گامهاي مؤثري در حل مشکلات اقتصادي کشور بردارند. دانشآموختگان مديريت مالي علاوه بر توانايي تجزيه و تحليل و حضور فعال در بازارهاي مالي ميتوانند وضعيت مالي شرکتها و مؤسسات را مورد ارزيابي قرار دهند و در اخذ تصميمات مالي مؤثر در سازمانها، نقش اساسي ايفا کنند.
درسهاي اين رشته در طول تحصيل :
دروس اصلي و تخصصي:
مديريت مالي، پول و ارز بانکداري، بازاريابي و مديريت بازار، مديريت استراتژيک، اقتصاد سنجي مالي، رياضيات و کاربرد آن در مديريت مالي، آمار و کاربرد آن در مديريت مالي، توسعه اقتصادي و برنامهريزي، حقوق بازرگاني، حسابداري صنعتي، اصول مديريت مالي، مباني مديريت سرمايهگذاري، مديريت مالي در ايران، نهادهاي پولي و مالي، نهادهاي پولي و مالي بينالملل، مباني مهندسي مالي، بازار پول و سرمايه، مباني ريسک و مديريت بيمه، برنامهريزي مالياتي، قراردادهاي بيمه، متون مالي، مباني بانکداري و مديريت بانک.
ديباچه: هدف اين رشته تربيت کارشناس بازرگاني دريايي براي خدمت در ارگانهاي دريايي، حمل و نقلي، تجارت خارجي و برنامهريزي کلان جمهوري اسلامي و ديگر شرکتها و مؤسسات خصوصي و دولتي مرتبط با امور مديريت بازرگاني دريايي کشور است. اين رشته داراي سه گرايش مناطق ويژه، گمرکي و بندر و کشتيراني ميباشد که هر گرايش تنها 18 واحد اختصاصي دارد. گفتني است که اين رشته از بين داوطلبان گروههاي آزمايش رياضي و فني، علوم تجربي و علوم انساني دانشجو ميپذيرد.گرايش مناطق ويژه دانشجويان اين گرايش با اصول و انواع مناطق ويژه تجاري و صنعتي مرزي و دريايي از نقطه نظر اهداف، توليد، اشتغال، مالکيت، منافع، سرمايهگذاري خارجي، عملکرد و ساختار اينگونه مناطق آشنا ميشوند و علل پيشرفت اقتصادي کشورهاي صنعتي پيشرفت و در حال توسعه را مطالعه ميکنند تا بتوانند راههاي پيشبرد و توسعه و جذب سرمايهگذاري را در مناطق ويژه فراگيرند.
درسهاي اين رشته در طول تحصيل :
دروس مشترک در گرايشهاي مختلف مديريت و بازرگاني دريايي:
روانشناسيکار، اقتصاد خُرد، اقتصاد کلان، اصول حسابداري، رياضيات و کاربرد آن در مديريت، آمار و کاربرد آن در مديريت، کامپيوتر و کاربرد آن در مديريت، روش تحقيق در مديريت، مباني مديريت اسلامي و الگوهاي آن، مباني سازمان و مديريت، مديريت رفتار سازماني، پژوهش در عمليات، حسابداري صنعتي، مديريت توليد، حقوق بازرگاني، پول و ارز و بانکداري، تجزيه و تحليل و طراحي سيستم، بازاريابي و مديريت بازار، مديريت مالي، توسعه اقتصادي و برنامهريزي، سيستمهاي اطلاعاتي مديريت، حسابرسي، زبان تخصصي، بازرگاني بينالمللي، اصول ترابري، مديريت استراتژيک، سياستگذاري حمل و نقل و بازرگاني، اصول حقوق و بيمه دريايي، اقتصاد ترابري، مديريت بينالمللي کالا، کنوانسيونهاي بينالمللي حمل و نقل، گمرکي و بازرگاني، مديريت پشتيباني و توزيع.
دروس تخصصي گرايش مناطق ويژه:
پروژه تحقيقاتي، اصول، انواع و نمونههاي مناطق ويژه، توليدي و تجاري، نمونههاي مناطق و بنادر ويژه و مراکز بار، اصول و مباني خصوصيسازي، سرمايهگذاري و توسعه منطقهاي. گرايش گمرکيدانشجويان گرايش گمرکي با قوانين و مقررات گمرکي، مقررات عمومي صادرات و واردات و انواع کالاها و محصولات وارداتي يا صادراتي آشنا ميشوند تا بتوانند امور گمرکي را هرچه دقيقتر، سهلتر و بهتر انجام دهند.
دروس تخصصي گرايش گمرکي:
پروژه تحقيقاتي، بهره وري سازماني، مديريت پايانهها، قوانين و مقررات گمرکي، مقررات عمومي صادرات و واردات، شيمي(کانيها و فلزات)، شناخت الياف و مصنوعات آن، کانتينر و وسايل بار.گرايش بندر و کشتيراني در اين گرايش اصول و وسايل حرکت و نگهداري کشتي، اهميت وسايل کمک ناوبري بندري در هدايت ايمن کشتيها، انواع وسايل نگهداري و حمل بار در بنادر و پايانههاي زميني و دريايي، انواع قراردادهاي حمل کالا و خصوصيات حمل و نقل دريايي آموزش داده ميشود تا فارغالتحصيلان اين رشته عمليات حمل و نقل کالا را در بنادر به طور مؤثر و مفيد برعهده بگيرند.
دروس تخصصي گرايش بندر و کشتيراني:
اصول ناوبري، اصول مهندسي دريايي، پروژه تحقيقاتي، بهرهوري سازماني، کانتينر و وسايل حمل بار، مديريت و تدارکات بندري، مديريت و تدارکات کشتيراني، مديريت فرماندهي کشتي.
ديباچه: تهيه قطعات يدکي کشتي يا لوازم الکترونيکي و مکانيکي موجود در کشتي، سوخت کشتي و مواد غذايي براي کارکنان نيروي دريايي، تقسيمبندي و جا به جايي پرسنل نيروي دريايي، پيشبيني و ارائه طرحهاي آموزش ضمن خدمت کارکنان نيروي دريايي و استخدام نيروي انساني جديد بر عهده افسران کميسر دريايي است. به همين دليل فارغالتحصيلان اين رشته بايد درباره تخصصهاي مختلف نيروي دريايي اطلاعات نسبتاً خوبي داشته باشند تا بتوانند جا به جايي پرسنل نيروي دريايي را به درستي انجام دهند و در تهيه قطعات يدکي دستگاههاي مختلف دچار مشکل نشوند.
تواناييهاي لازم :
تواناييهاي لازم و موقعيت شغلي اين رشته در بخش معرفي رشتههاي دانشگاه علومدريايي امامخميني ذکر شده است. گفتني است اين رشته از بين داوطلبان هر سه گروه آزمايشي رياضي و فني، علومتجربي و علومانساني دانشجو ميپذيرد.
درسهاي اين رشته در طول تحصيل :
دروس پايه :
روانشناسي کار، حقوق اساسي ، اقتصاد خرد، اقتصاد کلان، اصول حسابداري، رياضيات و کاربرد آن در مديريت، آمار و کاربرد آن در مديريت ، کامپيوتر و کاربرد آن در مديريت ، روش تحقيق در مديريت ، توسعه اقتصادي و برنامهريزي ، مباني مديريت اسلامي و الگوهاي آن .
دروس اصلي و تخصصي:
مباني سازمان و مديريت ، مديريت رفتار سازماني ، مديريت منابع انساني ، تحقيق در عمليات ، حسابداري صنعتي ، مديريت توليد، تجزيه و تحليل و طراحي سيستم ، بازاريابي و مديريت بازار، اصول ناوبري، اصول مهندسي دريايي، تدارکات در دريا، مديريت پرسنلي در ارتش، اصول ترابري، مديريت تدارکات در ساحل، حقوق دريايي ، اصول بيمه و بيمه دريايي، اقتصاد ترابري، مديريت مالي در ارتش، حسابداري دولتي، سيستم خريد و انبارداري و توزيع، حقوق بازرگاني ، زبان تخصصي، کارآموزي
ديباچه: کشور ايران با جمعيت حدود 70 ميليون که 48 ميليون نفر از آنها باسواد هستند، کمتر از 1500 کتابخانه عمومي دارد که تعداد کتاب بهترين و بزرگترين آنها به زحمت به يک ميليون و 500 هزار جلد ميرسد. اين در حالي است که کشور همسايه ما، آذربايجان، با جمعيت حدود جمعيت ايران ده هزار کتابخانه دارد و در کشورهاي پيشرفته يک کتابخانه براي شروع کار بايد 600 تا 700 هزار جلد کتاب داشته باشد.البته در کشور ما جمعيت استفاده کننده از همين حداقل امکانات نيز بسيار اندک است و کتابخانهها در ايران فعاليت چشمگيري ندارند. در واقع کشور ما با اين که زماني مهد تمدن و دانش بوده و بزرگترين کتابخانههاي عالم و نفيسترين کتب را داشته است، اکنون در زمينه کتاب و کتابخواني دچار فقر فرهنگي است و کتابخانهها، مراکز ساکن و ساکتي هستند که فقط در دوران امتحانات دانشآموزان يا دانشجويان، قرائتخانه آنها شلوغ ميشود.بدون شک يکي از علل اصلي اين مشکل، نبود کتابداران متخصص و علاقهمند در کتابخانههاي کشور است.کارشناساني آگاه , با تجربه و تحصيل کرده که توانايي ارزيابي نيازهاي کتابخانه واحد متبوع خود را داشته باشند و در جريان انتشار کتابهاي جديد و خريد کتابهاي مناسب قرار گيرند. اين افراد بايد قادر به سازماندهي منابع بوده و با فهرستنويسي مناسب امکان دستيابي مراجعه کننده به کتابهاي مورد نظر را فراهم آورند. هدف رشته کتابداري و اطلاعرساني که در دانشگاهها و مراکز آموزش عالي کشور ما ارائه ميشود، تربيت همين دسته از متخصصان است. در واقع رشته کتابداري هموار کردن مسير ارتباط ميان دو عنصر کتاب (در معناي وسيع آن که شامل هر گونه اثري ميشود که ثبت و ضبط شده باشد) و استفاده کننده از کتاب است. البته براي آن که بتوانيم اين ارتباط را امکانپذير کنيم بايد نه تنها هر يک از اين دو عنصر را به درستي بشناسيم، بلکه لازم است چگونگي پيوند ميان آن دو را نيز بياموزيم. تمام دروس پايه و اختصاصي در رشته کتابداري (خصوصاً دوره کارشناسي) براساس همين سه وظيفه تدوين شده است؛ يعني دانشجوي اين رشته منابع و متون را ميشناسد، از ويژگيهاي انواع مواد انتشار يافته آگاه ميگردد، محتواي آنها و چگونگي تبديل انديشههاي موجود در ذهن نويسنده به پديدهاي عيني و قابل شناسايي را درک ميکند و قابليتها و تواناييهاي رسانههاي گوناگون از قبيل کتاب (به معناي محدود)، مجله، روزنامه، نوار، لوح فشرده، اينترنت و مانند آنها را درمييابد. از سوي ديگر دروسي نيز در برنامه اين رشته هست که براي شناخت انسان، چگونگي شکلگيري دانش و معرفت افراد در ذهن آنان، تأثير محيط، فرهنگ و جامعه دانستهها و باورهاي مردم مفيد است. زيرا اگر بخواهيم مواد و منابع براي مراجعان قابل استفاده باشد، بايد مراجعان را به درستي بشناسيم، با محيط فرهنگي آنها آشنا باشيم و نيازهاي اطلاعاتي آنها را تشخيص دهيم. البته دانستن ويژگيهاي کتاب و خواننده يا استفاده کننده به تنهايي براي انجام وظيفه کتابداري کفايت نميکند. بلکه بايد تدابير مربوط به ايجاد ارتباط ميان آن دو را نيز شناخت. براي اين کار لازم است به فرآيند ارتباط آگاه بود و دانست در چه شرايطي ارتباط آسان ميشود و تحت چه شرايطي دچار اختلال ميگردد. پس کتابدار لازم است که با حوزه ارتباطات نيز کم و بيش آشنا باشد. به همين دليل سه ضلع مثلث کتاب، خواننده و ارتباط ، موضوع مطالعه و پژوهش علاقهمندان اين رشته است و آثاري که از اين مطالعات برجاي مانده، دستمايه مناسبي براي برنامههاي درسي رشته کتابداري ميباشد.
تواناييهاي لازم :
رشته کتابداري با دانشاندوزي سر و کار دارد. بنابراين هر فردي که دامنه مطالعات و تتبعات او گستردهتر باشد، قابليت پيشرفت بيشتري در اين رشته دارد. زيرا قناعت به دانستههاي موجود و خود را بينياز از ارتقاء و بهبود دانش و معرفت دانستن، آفتي خطرزا براي رشته کتابداري است. فراگيري آهسته و پيوسته و شکيبايي و بردباري در برخورد با اطرافيان و پرسش کنندگان نيز دو ويژگي عمدهاي است که دانشجويان اين رشته بايد در خود بپرورانند. اصرار بر تحميل نظرات خود به ديگران و خودداري از شنيدن و تحليل کردن آراء آنان، کتابدار را به تدريج در چارچوب بسته و بدون روزنهاي محبوس ميکند و سبب ميشود که نه ديگران تاب تحمل او را داشته باشند و نه او بتواند ديگران را تحمل کند. (رشته کتابداري از هر سه گروه آزمايشي رياضي و فني، علوم تجربي و علومانساني دانشجو ميپذيرد.)
موقعيت شغلي در ايران :
با توجه به پيشرفت سريع جوامع انساني و افزايش ميزان انتشارات در زمينههاي مختلف دانش بشري، ايجاد و گسترش کتابخانهها امري الزامي است. از اين رو کتابداري يکي از رشتههايي است که چشمانداز فرصتهاي شغلي آن بسيار روشن است. کتابخانههاي عمومي در سراسر کشور و کتابخانههاي مدارس در مقاطع مختلف هنوز چشم به راه کتابداراني هستند که دورههاي دانشگاهي را طي کرده باشند. کتابخانههاي دانشگاهي و تخصصي و مراکز اطلاعرساني نيز هنوز آماده پذيرش فارغالتحصيلان اين رشته هستند. البته بايد به اين نکته نيز توجه داشت که مراکز و کتابخانههايي که در صدد استخدام فارغالتحصيلان هستند، افراد شايستهتر را ترجيح ميدهند و اين بر دانشجويان است که از آغاز ورود به رشته به خودسازي و گسترش دانش و عمق بخشيدن به مهارتهاي خود بپردازند و از اين طريق چشمانداز شغلي خود را پيشاپيش ترسيم نمايند.
درسهاي اين رشته در طول تحصيل:
دروس مشترک در گرايشهاي کتابداري :
روانشناسي اجتماعي ، روانشناسي عمومي، تاريخ تمدن، مباني جامعهشناسي ، تاريخ ادبيات ايران، تاريخ ادبيات جهان، تاريخ عمومي فلسفه ، متون اختصاصي انگليسي ، متون اختصاصي فرانسه ، متون اختصاصي آلماني ، متون اختصاصي روسي، متون اختصاصي عربي، کتابخانه و کتابداري ، مجموعه سازي، سازماندهي مواد، مرجعشناسي عمومي (فارسي و عربي)، ساختمان و تجهيزات کتابخانه، مواد سمعي و بصري، مواد خدمات کتابخانه براي بزرگسالان نوسواد، مواد خدمات کتابخانه براي کودکان و نوجوانان، ماشيننويسي فارسي ، ماشيننوسي لاتين ، اداره کتابخانه، مرجع شناسي عمومي(لاتين)، اصول کار مرجع ، گزارش نويسي ، کارآموزي.
دروس تخصصي گرايش علوم انساني و اجتماعي:
آمار و احتمالات مقدماتي، مباني کامپيوتر و برنامهنويسي، مباني سازمان و مديريت، مباني علم حقوق، مباني تاريخ اجتماعي ايران، جغرافياي شهري و روستاشناسي، کليات علم اقتصاد، روانشناسي کودک و نوجوان، تاريخ اديان، آشنايي با بانکهاي اطلاعاتي.
دروس تخصصي گرايش فني و مهندسي:
تاريخ علوم، زمينشناسي، رياضيات عمومي، فيزيک عمومي، شيمي عمومي، آمار و احتمالات، فيزيولوژي عمومي، آشنايي با بانکهاي اطلاعاتي علوم پايه، مباني کامپيوتر و برنامهنويسي، برنامهنويسي کاربردي.
ديباچه: کارداني مخابرات هواپيما، بيشتر اپراتوري هواپيماست و فارغالتحصيلان اين رشته، اطلاعات و توانايي لازم را براي مبادله پيام و اطلاعات هوانوردي،استفاده از سيستمهاي سوئيچينگ، مدارهاي راديوتلهتاپ، S.S.B، ميکروويو و ماهواره بين دو مرکز هواپيمايي يا بين مرکز سوئيچينگ که در تهران است و فرودگاه شهرستانهاي مختلف به دست ميآورند. تخصصي که در حد کارداني است.
تواناييهاي لازم :
تواناييهاي لازم براي اين رشته مانند رشته اويونيک هواپيما است.
موقعيت شغلي در ايران :
بازار کار فارغالتحصيلان مخابرات هواپيمايي، سازمان هواپيمايي کشوري است و بسياري از آنها جذب اين بازار ميشوند.
درسهاي اين رشته در طول تحصيل :
دروس اصلي و تخصصي:
مدارهاي الکتريکي، الکترونيک، مدارهاي منطقي، عوامل انساني، سيستم عامل، اصول مخابرات، مقررات مخابرات، حقوق هواپيمايي، زبان تخصصي مخابرات هواپيمايي، مخابرات ماهواره CNS/ATM، هواشناسي و کدها، روبکس، داکيومنتهاي ايکائو، برنامهنويسيC ، سرويس اطلاعات پرواز، سيستمهاي سوئيچينگ پيام، سيستمهاي کمک ناوبري.
ديباچه: چگونه ميتوان معضل بيکاري را حل نمود؟ با مسأله سوءاستفاده مالي و فساد اداري چه بايد کرد؟ چرا کارکنان سازمانها، گرفتار دلسردي، يأس و افسردگي ميشوند؟ چرا در تعدادي از سازمانهاي ما از امکانات موجود به خوبي استفاده نميشود؟بسياري از متخصصان علوم گوناگون، به ويژه صاحبنظران علوم انساني درپاسخ به اين سؤالها ميگويند که کليد معماي مشکلات سازمانهاي هر جامعه "مديريت" است. چون تأمين نيازهاي فني، خدماتي، درماني و تفريحي جامعه، بدون وجود مديران لايق که بالاترين کارآيي و بهرهوري را داشته باشند، امکانپذير نيست. به همين دليل هر جامعهاي براي فايق آمدن بر مشکلات سازماني خود، قبل از هر چيز بايد به مسأله آموزش صحيح و موثر مديريت توجهي بنيادي داشته باشد. تخصصي که در بيشتر دانشگاههاي معتبر علوم انساني جهان، تحت عنوان رشته مديريت آموزش داده ميشود. رشته مديريت در کشور ما داراي شاخههاي متعددي است که از آن جمله ميتوان به مديريت بازرگاني، صنعتي، دولتي، جهانگردي ، بيمه، بيمهاکو، امور گمرکي و امور بانکي اشاره کرد و همچنين از شاخههاي تخصصيتري مثل مديريت کميسرياي دريايي يا اداره امور بيمارستانها نام برد.
گرايش مديريت بازرگاني:
يک دانشجوي مديريت بازرگاني به عنوان يک مدير تجاري تحصيلکرده، ميتواند امور تجاري را تفکيک و اداره کند و به ياري قدرت خلاقه خويش در ايجاد بازار جديد، ارائه خدمات متنوع و تازه، ابداع روشهاي جديد در عرضه و توزيع، کارآفرين باشد. فارغالتحصيل مديريت بازرگاني بايد بتواند براي کالاهاي موجود، بازار جديدي پيدا کند يا روشهاي مطلوب توزيع را در سيستم دولتي طراحي نمايد، چون امروزه يکي از بزرگترين مشکلات کشور ما، رساندن محصولات کشاورزي مثل برنج، چاي و مرکبات به بازار و به دست مصرفکننده است.
درسهاي اين رشته در طول تحصيل:
دروس مشترک در گرايشهاي مختلف مديريت:
اصول حسابداري، رياضيات و کاربرد آن در مديريت، آمار و کاربرد آن در مديريت، کامپيوتر و کاربرد آن در مديريت، اقتصاد خرد، اقتصاد کلان، روش تحقيق در مديريت، مباني سازمان و مديريت، تحقيق در عمليات، مديريت رفتار سازماني، مديريت منابع انساني، حقوق اساسي، مباني مديريت اسلامي، سيستمهاي اطلاعاتي در مديريت.
دروس اصلي و تخصصي گرايش مديريت بازرگاني:
مديريت استراتژيک ، حقوق بازرگاني، حسابرسي، مديريت توليد، مديريت مالي، توسعه اقتصادي و برنامهريزي ، روانشناسي کار، حسابداري صنعتي، بازاريابي و مديريت بازار، تجزيه و تحليل و طراحي سيستم، سازمانهاي پولي و مالي بينالمللي ، بازرگاني بينالمللي ، بازاريابي بينالملل، پول و ارز و بانکداري، سياست پولي و مالي، سيستمهاي خريد و انبارداري توزيع، حقوق بازرگاني بينالملل، تحقيقات بازاريابي، روابط صنعتي، سمينار در مسايل مالي، سمينار در مسايل بازاريابي، بهرهوري و تجزيه و تحليل آن در سازمان.
گرايش مديريت صنعتي:
يکي از علل عدم موفقيت صنايع ما اين است که اکثر مسؤولين واحدهاي صنعتي؛ فارغالتحصيل مديريتصنعتي نيستند. حضور يک کارشناس مديريت صنعتي که مسؤوليت نيروي انساني را بر عهده بگيرد، در هر واحد صنعتي ضروري است تا بتواند با استفاده از دانش خويش؛ مشارکت، مهارت و انگيزه نيروي انساني واحد صنعتي مورد نظر را افزايش دهد. مديريت صنعتي داراي سه بعد اصلي فني و تکنيکي، مالي و رفتاري و اجتماعي است. در رشته مهندسي صنايع دانشجويان بيشتر به مطالعه بعد فني و تکنيکي صنايع ميپردازند اما رشته مديريت صنعتي به دو بعد مالي و رفتاري صنايع تأکيد بيشتري دارد.
دروس اصلي و تخصصي گرايش مديريت صنعتي:
مديريت مالي، روانشناسي صنعتي، حسابداري صنعتي، بازاريابي و مديريت بازار ، کنترل کيفيت آماري، سيستمهاي خريد و انبارداري و توزيع، تحقيق در عمليات، کنترل پروژه ، طرحريزي و تعميرات و نگهداري، کارسنجي و روشسنجي، مديريت کارخانه، حفاظت صنعتي، بررسي اقتصادي طرحهاي صنعتي، روابط صنعتي، فنون تجزيه و تحليل و طراحي سيستم، بازاريابي بينالمللي، بهرهوري و تجزيه و تحليل آن در سازمان، پروژه.
گرايش مديريت دولتي:
هدف رشته مديريت دولتي، تربيت مديران شايستهاي است که بتوانند وظايف پنجگانه محوله را به نحو احسن در سازمانها و تشکيلات دولتي کشور انجام دهند. اين وظايف عبارتند از:
1ـ برنامهريزي و اجراي آن. 2ـ سازماندهي يا تقسيم وظايف بين کارکنان يک سازمان به نحوي که با تقسيم کار بتواند مهارت پرسنل خود را در پرداختن به کارهاي جزئي افزايش دهد. 3ـ عمليات امور استخدامي يا کارگزيني کارکنان جديد. 4ـ هدايت و راهبري. 5 ـ نظارت و کنترل.براي مثال چون در يک بخش دولتي، رقابت وجود ندارد؛ کارکنان تمايل به افزايش ارتقاي خدمات ندارند و اين وظيفه مديريت است که بتواند در چارچوب قوانين و مقررات دولتي، با خلاقيت و نوآوري خويش، کارآيي و بهرهوري کارکنان را افزايش دهد.
دروس اصلي و تخصصي گرايش مديريت دولتي:
روانشناسي سياسي، جامعهشناسيسازمانها، توسعه اقتصادي و برنامهريزي، مديريت تحول سازماني، حسابداري دولتي، ماليه عمومي و تنظيم خطمشي مالي، فراگرد تنظيم و کنترل بودجه، مديريت سازمانهاي محلي و شهرداريها، مباني مديريت دولتي، مديريت تطبيقي ، مديريت توسعه، مديريت تعاونيها، تصميمگيري و تعيين خطمشي، سير انديشههاي سياسي و تحول نهادهاي اداري، مباحث ويژه مديريت دولتي، حقوق اداري، سازماندهي و اصلاح تشکيلات و روشها، روابط کار در سازمان.
گرايش مديريت جهانگردي:
کشور ايران 1648000 کيلومتر مربع وسعت دارد و هرگوشهاش داراي جلوه و لطفي تازه، رمز و رازي ديگر و زيبايي و صلابتي دو چندان است. اما با وجود اين همه جلوه و جذابيت، تنها سهم اندکي از صنعت سودآور جهانگردي را به خود اختصاص داده است. نتيجه يک نظرخواهي که از خبرنگاران خارجي به عمل آمده است، نشان ميدهد که بسياري از آنها بر اين اعتقادند که مديريت ضعيف يکي از عوامل رکود صنعت جهانگردي در کشور ما است. چون لازمه توسعه و تقويت صنعت جهانگردي، اطلاع از زمينههاي اقتصادي، اجتماعي، جغرافيايي و فرهنگي کشور است تا بتوان امکانات موجود و همچنين مسائل و مشکلاتي که در راه توسعه اين صنعت وجود دارد، شناسايي کرد و سپس براساس تحقيقات موجود، يک برنامهريزي دقيق و عملي داشت. کاري که تنها به ياري مديران کارآمد و متخصص در صنعت جهانگردي امکانپذير است؛ تخصصي که در شاخه مديريت جهانگردي آموزش داده ميشود. يعني متخصص اين رشته در نهايت بايد بداند که چه نوع جهانگردي را جذب کند؟ چگونه جذب کند؟ و چگونه بازارهاي جهانگردي جديدي براي جذب توريست ايجاد نمايد؟
دروس اصلي و تخصصي گرايش مديريت جهانگردي:
تاريخ و فرهنگ ايران، شناخت روحيات ملل، قوانين و مقررات حقوقي جهانگردي، مباني مردم شناسي جهانگردي، مديريت بازاريابي و تبليغات جهانگردي، اقتصاد جهانگردي، شناخت صنايع دستي ايران ، نقشهخواني و آشنايي با نقشه، جغرافياي جهانگردي ايران، شناخت صنعت جهانگردي ، گذراندن اوقات فراغت، آداب سفر در اسلام، تجزيه و تحليل مسائل اجتماعي در ايران، باستانشناسي ايران ، هنر و معماري ايران، آشنايي با موزههاي ايران، امور مسافرت و صدور بليط، فن راهنمايي، برنامهريزي توسعه جهانگردي ، مطالعات تطبيقي سياستهاي جهانگردي، فرهنگ عامه، زبان انگليسي مکاتبات تخصصي، زبان انگليسي مکالمه، آشنايي با سازمانهاي دولتي ايران، نقش جهانگردي در بسط روابط بينالملل و گسترش منابع اقتصادي کشور، کارآموزي، اصول حسابداري، رياضيات و کاربرد آن در مديريت، آمار و کاربرد آن در مديريت، کامپيوتر و کاربرد آن در مديريت، اقتصاد خرد، اقتصاد کلان، روش تحقيق در مديريت، مباني سازمان و مديريت، تحقيق در عمليات، مديريت رفتار سازماني، مديريت منابع انساني، حقوق اساسي، مباني مديريت اسلامي، مباني سازمان و ديريت، سيستمهاي اطلاعاتي در مديريت.
گرايش مديريت بيمه
بيمه يکي از شاخصهاي توسعه در کشورهاي پيشرفته است، چون هر سرمايهداري که بخواهد در کشوري سرمايهگذاري کند، بايد اطمينان داشته باشد که در صورت بروز هرگونه حادثه يا خطري، سرمايه وي مصون خواهد بود. از همينرو در کشورهاي پيشرفته از بيمه به عنوان صنعت بيمه ياد ميکنند. به اين معني که همزمان با توسعه صنعت، بيمه نيز توسعه خواهد يافت و همچنين بر اين اعتقادند که هر فردي نميتواند وارد اين صنعت شود بلکه بايد متخصص و دانشآموخته اين صنعت باشد. در کشور ما نيز دانشجوي مديريت بيمه، نحوه اداره سازمانهاي بيمه و چگونگي رفتار با بيمهگذارها را فرا ميگيرد تا بتواند آنها را به بيمهگذاري ترغيب و تشويق کند. همچنين دانشجوي اين گرايش درباره انواع فعاليتهاي بيمه مثل بيمه عمر، ماشين، خدمات درماني و غيره اطلاعات لازم را کسب کرده و چگونگي فعاليت دراين زمينهها را براساس پايه و مباني مديريتي فرا ميگيرد.
دروس اصلي و تخصصي گرايش مديريت بيمه:
حسابداري صنعتي، اصول مديريت بازرگاني، روانشناسي عمومي، جامعهشناسي، توسعه اقتصادي ، حسابرسي ، پول و ارز و بانکداري، حقوق تجارت ، حقوق مدني، اصول بيمه، بيمه اموال، بيمه اشخاص، حسابداري شرکتهاي بيمه ، مديريت ريسک و بيمه ، بيمه اتکايي، حقوق بيمه، بازاريابي و مديريت بازار، متون بيمه انگليسي.
گرايش مديريت بيمه اکو :
بيمه اکو يک دانشکده تخصصي است که در ايران ايجاد شده است و دانشجويان خود را از بين علاقهمندان کشورهاي عضو پيمان منطقهاي اکو انتخاب ميکند. در اين گرايش موضوعات مختلف مديريتي، اقتصادي، حقوقي، حسابداري و تجاري آموزش داده ميشود و دانشجويان درباره نقش بيمه در ايجاد امنيت سرمايهگذاري و امنيت اقتصادي و رفاهي جامعه مطالعه ميکنند. گفتني است تفاوت اين گرايش با مديريت بيمه در آن است که تمامي دروس گرايش مديريت بيمه اکو به زبان انگليسي است و از همين رو اين دانشکده در مرحله اول ده برابر ظرفيت، دانشجو ميپذيرد و سپس از بين داوطلبان افرادي که تسلط بيشتري به زبان انگليسي دارند، انتخاب ميکند. همچنين در اين گرايش به قوانين حقوق بينالملل و تجارت بينالملل توجه بيشتري ميشود.
دروس اصلي و تخصصي گرايش مديريت بيمه اکو:
Sociology ، Principles OF Psychology ، Principles OF economics ، Principles OF management ، Callege Algebra ، Applied Mathematics ، Accounting ، Principles of Law، Introduction To Insurance ، Introduction To Computer Sci، Research Methodology ، Micro ECO Analysis ، Macro ECO Analysis، Mathematical Statistics and Probability ، Principles of Insurance ، Operation Research ، Public Finance ، Organizational Behaviour ، Money and Banking ، Management of Human Resources ، Financial Management ، International Econ andrg ، Business Policy ، Legal Aspects of Ins ، Property and Pec. Ins ، Insurance of the Person ، Risk Management ، Marketing and its Ins. Applic، Fundumental of loss surveying /Adjusting ، Ins. Co. Administration and Mat ، Reinsurance ، Econ.DeveLopment and Planning ، System Analysis، Insurance Accounting ، Paperon Ins ، Engineering Ins ، Liability Ins، Maritime Law ، Maritime Hull and Aviation Insurance ، Math Basis of Life Ins ، Life Ins. Agency Org. and Mgt ، Group Life and Health Ins ، Life Ins. Apl and Underwriting .
گرايش مديريت امور گمرکي:
گمرک در خدمت تجارت جهان است و گرايش مديريت امور گمرکي نيز بخشي از مديريت تجاري و بازرگاني است که در آن نحوه بررسي کالاهاي وارداتي و صادراتي و نحوه تنظيم اظهار نامهها و چگونگي ايجاد تعرفههاي مالياتي آموزش داده ميشود. همچنين دانشجويان ميآموزند براساس سياست اقتصادي کشور، کالاهاي ممنوعه و غيرممنوعه را شناسايي کنند.
دروس اصلي و تخصصي گرايش مديريت امور گمرکي:
ماليه عمومي و خطمشي مالي دولتها، اصول بيمه ، حقوق و مقررات مدني، حقوق تجارت، توسعه اقتصادي و برنامهريزي، حسابداري دولتي ، مسايل بانکي و اعتبارات اسنادي، مکاتبات بازرگاني به زبان انگليسي، روشهاي تحقيق و مأخذشناسي، اصول تنظيم و کنترل بودجه دولتي، قوانين و مقررات گمرکي ، شيمي کانيها و فلزات، شناخت الياف نسجي و مصنوعات آنها، آشنايي با ماشينآلات و تجهيزات الکتريکي و الکترونيکي، آشنايي با ميراث فرهنگي، آثار هنري و عتيقهجات، مقررات عمومي صادرات و واردات سازمانها و کنوانسيونهاي بينالمللي گمرکي، زبان انگليسي تخصصي ، بازرگاني بينالملل ، امور مالي بينالملل، آشنايي با صنعت حمل و نقل، طبقهبندي کالا.
تواناييهاي لازم :
قدرت رهبري، اعتماد به نفس، روابط اجتماعي خوب، توان تجزيه و تحليل و قدرت بيان قوي از ويژگيهاي لازم براي دانشجوي رشته مديريت در تمامي گرايشها است. دانشجوي اين رشته بخصوص در گرايشهاي بازرگاني و صنعتي بايد به مسائل تجاري و اقتصادي و محيط بازار علاقهمند بوده و در دروس رياضي، زبان انگليسي و ادبيات فارسي قوي باشد. همچنين دانشجوي رشته مديريت بخصوص مديريت صنعتي بايد در دروس رياضي و آمار قوي باشد. دانشجوي مديريت جهانگردي نيز لازم است که به تاريخ و فرهنگ خود و به درس جغرافيا علاقهمند باشد و از روابط اجتماعي خوبي برخوردار بوده و به يک زبان خارجي مثل انگليسي، فرانسه يا عربي مسلط باشد تا بتواند با جهانگردان خارجي به راحتي ارتباط برقرار کند. اين رشته از هر سه گروه آزمايشي علوم رياضي و فني، علوم تجربي و علوم انساني دانشجو ميپذيرد.
موقعيت شغلي در ايران :
يک فارغالتحصيل رشته مديريت نبايد انتظار داشته باشد که از همان بدو امر به عنوان مدير يک شرکت يا کارخانه مشغول به کار گردد. چون بخشي از مطالب و محتواي کلاسهاي مديريت بايد به عنوان تجربه از محيط و سازمانهاي جامعه گرفته شود. بنابراين فارغالتحصيل اين رشته در ابتدا بايد به عنوان يک کارشناس در ردههاي پايينتر وارد بازار کار شده و سپس به مرور پلههاي ترقي را طي کند. در کل فارغالتحصيل مديريت دولتي ميتواند در مؤسسات دولتي و عمومي و خدماتي مشغول به کار گردد. مديريت بازرگاني ميتواند در سازمانهاي اقتصادي و بازرگاني فعاليت کند و مديريت صنعتي براي کار در سازمانهاي صنعتي و توليدي مناسبتر است. به دليل نياز به نيروي کار متخصص در صنعت جهانگردي کشور نيز، تمامي دانشجويان گرايش مديريت جهانگردي جذب بازار کار ميشوند و ميتوانند در دفاتر خدمات مسافرتي به عنوان مدير فني يا تورگردان و يا در سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري وزارت ارشاد و فرهنگ اسلامي مشغول به کار گردند. علاوه بر شرکتهاي بيمه دولتي که به متخصصان رشته مديريت نياز دارند، شرکتهاي بازرگاني و حمل و نقل که در ارتباط با تجارت بينالمللي هستند نيز فارغالتحصيلان گرايش مديريت بيمه را جذب ميکنند
ديباچه: از آنجا که کشور ايران، وارث صدها شهر و هزاران روستاي قديمي و تاريخي است. ضرورت وجود معماران و استادکاراني که طراحي، ساخت و ساز و نگهداري بناها را به عهده داشته باشند، روشن و مشخص است. اين دوره افرادي را تربيت ميکند که از مهارت در ساخت و ساز و قابليت در طراحي و تحقيق و مديريت و اجراي ساختمانهايي که با شيوههاي سنتي ساخته شده و يا ميشود برخوردار باشند تا از اين طريق توجه بيشتري به ارزشهاي نهفته در معماري و شهرسازي سنتي ايران به وجود آيد.فارغالتحصيلان معماري سنتي چون از يکسو با اصول و زبان معماري کلاسيک دانشگاهها آشنا هستند و از سوي ديگر از نحوه کار معماران سنتي اطلاع دارند، ميتوانند نسبت به ساخت و ساز عملي در مقياس واحد ساختماني يا تعمير و مرمت بناهاي متعارف که اهميت خاص تاريخي و هنري ندارند و در شهرهاي تاريخي واقع شدهاند، اقدام نمايند. همچنين ميتوانند در زمينه تغيير عملکرد ساختمانهاي قديمي به جديد يا در ساختمانهاي جديدي که با شيوه سنتي ساخته ميشوند و در ساخت خانههاي روستايي ايران فعاليت کنند.
درسهاي اين رشته در طول تحصيل:
دروس پايه:
ترسيم فني، هندسه مناظر و مرايا، ساخت و ارائه، برداشت از بناهاي تاريخي.
دروس اصلي:
شناخت مواد و مصالح سنتي، شناخت مواد و مصالح، عناصر و جزئيات ساختمانهاي سنتي، عناصر و جزئيات ساختماني، ايستايي در سازههاي سنتي، تنظيم شرايط محيطي، روشهاي سنتي تنظيم شرايط محيطي، نقشهبرداري، آشنايي با هنرهاي سنتي وابسته به معماري، آشنايي با معماري اسلامي، روستا، هندسه نقوش در معماري سنتي.
دروس تخصصي :
برآورد، مديريت امور ساختمان (تشکيلات دفتري و کارگاهي)، کارگاههاي معماري سنتي، کارگاههاي مرمت بناهاي سنتي، تعمير و نگهداري ساختمان
ديباچه: ايران کشوري باستاني و با سابقه دو هزار ساله است. کشوري که در دوران سلسه هخامنشيان ، اولين سيستم حکومتي گسترده امپراطوري را بنيانگذاري کرد و در طي تاريخ پرفراز و نشيب خود، انواع سيستمهاي ايجاد نظم و ترتيب را مورد آزمايش قرار داد. يک صد سال پيش ، سيستم نوين ايجاد نظم و امنيت داخلي؛ يعني سازمان پليس در ايران به وجود آمد. براساس اين سيستم پليس ايران به دو قسمت مهم پليس شهري و ژاندارمري تقسيم گرديد. پس از انقلاب اسلامي، کميته انقلاب اسلامي نيز به عنوان يکي از ارکان مهم حفظ نظم و امنيت داخلي و دفاع از ارزشهاي انقلاب در داخل کشور، به اين مجموعه افزوده شد. در سال 1370 با تصميم مجلس شوراي اسلامي اين سه نيرو در يکديگر ادغام و سيستم پليس واحد به وجود آمد. به دنبال طرح ادغام شهرباني، ژاندارمري ، کميته انقلاب اسلامي و پليس قضايي، دانشگاه پليس نيز به "دانشگاه علوم انتظامي" با سازمان و ساختاري جديد تغيير يافت. اين دانشگاه يکي از مهمترين واحدهاي نيروي انتظامي جمهوري اسلامي ايران براي جذب و به کارگيري جوانان شايسته و تربيت و آموزش آنان است. اين دانشگاه در مقطع کارشناسي داراي شاخههاي انتظامي، کشف جرائم، اطلاعات، راهنمايي و رانندگي و خدمات و پشتيباني است و دانشجويان از ترم چهارم، شاخه يا گرايش خود را انتخاب ميکنند. مقطع کارداني علوم انتظامي نيز داراي گرايشهاي راهنمايي و رانندگي و انتظامي است.شاخه انتظامي بخش انتظامي، بخش مأموريتي نيروي انتظامي در پاسگاهها و کلانتريهاي موجود در سطح شهر و روستاها است و دانشجوي انتظامي دانش و مهارت لازم را براي فعاليت در اين بخش بهدست ميآورد.در واقع اولين وظيفه کارشناس انتظامي انجام تمهيداتي براي جلوگيري از جرمخيزي است. براي مثال براي پيشگيري از سرقت، کارشناس انتظامي بايد به مردم هشدارها و اطلاعات لازم را بدهد، هشدارهايي از اين قبيل که بهتر است درِ خانه را شبها قفل کنند يا شبها، پنجرهها را باز نگذارند. در واقع کارشناس علوم انتظامي با اين هشدارهاي بسيار ساده اما مؤثر، به آموزش عمومي و فرهنگسازي ميپردازد و از جرمخيزي پيشگيري ميکند. پس اولين وظيفه نيروي انتظامي، فراهم کردن شرايط اجتماعي به گونهاي است که سطح امنيت عمومي بالا برود. البته اين وظيفه تمام متخصصان نيروي انتظامي است اما در شاخه انتظامي، اولين و مهمترين وظيفه، آموزش و پيشگيري است.
درسهاي اين رشته در طول تحصيل:
دروس مشترک در شاخههاي مختلف نيروي انتظامي :
سازمان و مديريت و نگرش در مديريت اسلامي، مقدمات علم حقوق، روانشناسي رشد، حقوق اساسي، نقشهخواني، حفاظت اطلاعات ، حقوق جزاي عمومي ، سازمان و وظايف نيروي انتظامي ، تاريخ سياسي معاصر ايران ، گزارشنويسي ، جنگافزارشناسي، جغرافيا ، روانشناسي اجتماعي ، حقوق مدني ، آشنايي با کامپيوتر ، ورزش رزمي ، اصول و قواعد نظامي ، مقابله با سوانح و بلايا ، جنگافزارشناسي نيمهسنگين، عبور از موانع و عمليات اعتماد به نفس، مباني اطلاعات، روشها و فنون تدريس جرائم نيروهاي مسلح، آيين دادرسي کيفري، آيين دادرسي مدني ، حقوق جزاي اختصاصي ، مکانيک اتومبيل ، زبان تخصصي ، کاربرد قانون سلاح ، تاکتيک دسته در آفند و پدافند، امور انتظامي، آشنايي با راهنمايي و رانندگي، شناسايي مين و تلههاي انفجاري ، آشنايي با قاچاق ، مبارزه با مواد مخدر ، کشف علمي جرائم ، دروس تحقيقاتي ، جنگهاي ويژه ، آسيبشناسي و مفاسد اجتماعي ، مخابرات ، جمعآوري ، کنترل اجتماعات، پزشکي قانوني ، تنظيم گزارشات قضايي ،کارورزي .
دروس تخصصي شاخه انتظامي:
جامعهشناسي شهري و روستايي، تاکتيک گروهان ، عمليات در کوير، کوهستان و جنگل، اصول ترافيک ، آيين راهنمايي و رانندگي، حمل بار، مسافر و کار و ابعاد وسايل نقليه ، شمارهگذاري، آزمايشات رانندگي و تصادفات ، وظايف فرمانده پاسگاه در شرايط عملياتي ، عمليات گشتي - کمين و ضد کمين ، اماکن عمومي ، هدايت پاسگاه، دسته و گروهان ، جغرافياي شهري و روستايي .
شاخه کشف جرائم:
بدون شک وظيفه نيروي انتظامي در هر جامعهاي پيشگيري از جرم است، اما هر چقدر که بر روي پيشگيري کار شود، باز در جامعه جرمهايي اتفاق ميافتد و در اکثر موارد نيز مجرم مشخص نيست و دستگير نميشود. در اين ميان، وظيفه مأمور نيروي انتظامي شاخه کشف جرائم، اين است که جرم پنهان مانده را کشف و مجرم را دستگير کند؛ يعني کارشناس کشف جرائم بايد صحنه جرم را ببيند، شواهد صحنه را جمعآوري و براساس شواهد، تئوريسازي کند و سپس تئوريهاي مختلف را در کنار هم گذاشته و يک يک آنها را بررسي کند تا به تئوري نهايي برسد و براساس آن تئوري، فرد متهم را پيدا و دستگير کند و از او بازجويي نمايد. در واقع فارغالتحصيلان کشف جرائم، همان کارآگاهها هستند. اين شاخه داراي 5 گرايش آگاهي، تشخيص هويت، مبارزه با جرائم اقتصادي، مبارزه با مواد مخدر و مبارزه با مفاسد اجتماعي است. (گفتني است که دانشگاه علوم انتظامي هر ساله در تمامي گرايشهاي فوق دانشجو نميپذيرد بلکه با توجه به نياز و ضرورت نيروي انتظامي، گرايشهاي ياد شده ارائه ميشود.)
دروس اصلي مشترک در گرايشهاي مختلف کشف جرائم :
جرمشناسي ، حقوق جزاي عمومي، حقوق جزاي اختصاصي (جرائم عليه اشخاص، جرائم عليه اموال و مالکيت، جرائم عليه امنيت، آسايش و اخلاق عمومي)، آيين دادرسي کيفري، ادله اثبات دعواي کيفري ، حقوق ديپلماتيک و آداب کنسولي ، حقوق مدني، آئين دادرسي مدني ، پزشکي قانوني ، بررسي اصالت اسناد، طرز تشکيل پرونده قضايي،آشنايي با سازمان بينالملل پليس جنايي (اينترپل)، آشنايي با بمب و تلههاي انفجاري، جرائم سازمان يافته ، جرائم رايانهاي ، کاربرد رايانه در کشف جرائم ، زبان تخصصي ، مشاهده، توصيف و چهرهنگاري، روانشناسي عمومي، جغرافياي شهري و شهرشناسي، جامعه شناسي جنايي، بزهکاري و اطفال نوجوانان ، احکام تخصصي کشف جرائم ، مباني جامعه شناسي، کارورزي .(با توجه به تعدد گرايشهاي کشف جرائم ، از ذکر واحدهاي تخصصي هر گرايش خودداري شده است.)
شاخه اطلاعات:
همانطور که از عنوان اين شاخه پيدا است، واحد اطلاعات نيروي انتظامي به فعاليتهاي اطلاعاتي ميپردازد؛ يعني در اين واحد، اطلاعات تمام رفتارهاي اجتماعي کسب ميشود و آمار و ارقام لازم جمعآوري ميگردد.براي مثال، نيروي انتظامي براي آگاهي از برنامه و خط و ربط گروههاي حمل قاچاق مواد مخدر نياز به کارهاي اطلاعاتي دارد. همچنين بسياري از سرقتهاي مسلحانه سازمان يافته و ساختاريافته است؛ نيروي انتظامي براي اطلاع از اين شبکههاي سازمان يافته به کارشناساني احتياج دارد که به صورت مخفي فعاليت کنند و اطلاعات مختلف را از شبکههاي مفاسد اجتماعي به دست آورند. سپس اطلاعات کامل و جامع را به مراجع علني نيروي انتظامي بدهند تا عمليات لازم، انجام و افراد مورد نظر دستگير شوند. اهميت اين مسأله زماني آشکار ميشود که توجه داشته باشيم، بخش اصلي نيروي انتظامي، بخش علني آن است و بدون شک نميتوان براي جمعآوري اطلاعات از شبکههاي مفاسد اجتماعي از اين نيروها ياري گرفت. در واقع نيروي انتظامي بدون ياري و همکاري واحد اطلاعات، مثل خودرويي است که در شب بدون چراغ حرکت کند. به عبارت ديگر چراغ هدايت کننده و روشن کننده نيروي انتظامي، واحد اطلاعات است. از همين رو، در اين شاخه بحثهاي اطلاعاتي کشور ـ آنچه به نيروي انتظامي و ساير مردم جامعه مربوط ميشود ـ بررسي و مطالعه ميشود.
دروس اختصاصي شاخه اطلاعات :
سازمان و مديريت اطلاعات، جمعآوري ، حفاظت اطلاعات، عمليات اطلاعات ، بازجويي و مصاحبه ، کشف علمي جرائم ، اماکن عمومي ، ابزارهاي فني اطلاعاتي، آشنايي با کشورهاي همجوار، شناخت تمهيدات امنيتي و اجتماعي، اطلاعرساني، احزاب و گروهکها ، اطلاعات رزمي، بزهکاري اطفال و نوجوانان ، حقوق جزاي اختصاصي ، مباني علم سياست، فعاليتهاي پنهاني و سازمانهاي اطلاعاتي، کارورزي.
شاخه راهنمايي و رانندگي:
شاخه راهنمايي و رانندگي داراي سه گرايش خدمات فني راهور، عمليات انتظامي راهور و مهندسي ترافيک است.گرايش خدمات فني راهور کارشناس خدمات فني راهور، تخصص لازم را براي شمارهگذاري خودروها، صدور کارت ماشين و برگزاري آزمون رانندگي از متقاضيان گواهينامه رانندگي بهدست ميآورد.
دروس مشترک راهنمايي و رانندگي :
ساختار و مقررات استخدامي ناجا ، سازمان و وظايف ردههاي راهور، مقدمه علم حقوق ، حقوق اساسي، جنگافزار شناسي، تيراندازي مشقهاي پاي قبضه ، مباني امور انتظامي، روانشناسي عمومي ، مباني جامعهشناسي،رياضيات پايه ، آييننامه راهنمايي و رانندگي ، کارورزي، جغرافياي شهري و شهرستانشناسي، امور انتظامي راهور ، جامعهشناسي ترافيک، روانشناسي ترافيک، زبان تخصصي، مقررات حمل بار و مسافر، مقررات بينالمللي و کنوانسيونهاي حمل و نقل، حقوق جزاي عمومي، آيين دادرسي کيفري، مسائل حقوقي تصادفات، آشنايي با قانون مجازات اسلامي، کشف علمي جرائم، اصول مهندسي ترافيک ، مهندسي ترافيک، صدور پروانهها و آزمايشها ، شمارهگذاري وسائل نقليه ، معاينه فني وسائل نقليه، احراز اصالت وسائل نقليه، کاربرد فيزيک و مکانيک در تصادفات ، تصادفات ، تصادفات عابر پياده ، کاربرد رايانه در امور راهنمايي و رانندگي، احکام تخصصي .دروس تخصصي خدمات فني راهورشناسايي اسناد مجعول، محيطزيست و ترافيک، آشنايي با انواع وسائل نقليه، آموزش رانندگي عملياتي ، ارزيابي وسائل نقليه ، آشنايي با کارکرد وسائل وتجهيزات معاينه فني.
گرايش عمليات انتظامي راهور:
در اين گرايش دانشجويان اطلاعات لازم را به عنوان افسر پليس خيابانها و جادهها به دست ميآورند؛ يعني کارشناس اين رشته با بازسازي صحنه تصادف وسائل نقليه، مقصر يا مقصران تصادف را شناسايي و خسارت وارد شده را تعيين ميکند همچنين ميتواند عمليات امداد و کمکهاي اوليه را در تصادفات و سوانح انجام دهد.
دروس تخصصي عمليات انتظامي راهور:
شناسايي اسناد مجعول، اصول و مباني شهرسازي، کمکهاي اوليه در تصادفات و سوانح، مهندسي ترابري، آموزش رانندگي عملياتي، پزشکي قانوني، ارزيابي وسائل نقليه ، امور انتظامي راهور(تخصصي)، بازسازي صحنه تصادفات ، آشنايي با مواد مخدر و قاچاق کالا، تعيين خسارت وسائل نقليه.
گرايش مهندسي ترافيک :
در گرايش مهندسي ترافيک، طراحي سيستم ترافيک شهري آموزش داده ميشود و کارشناس اين رشته در هنگام طراحي خيابانها و جادهها مسؤوليت تعيين تقاطعها، ميدانها، دوربرگردانها و خيابانهاي يک طرفه و دو طرفه را بر عهده دارد. همچنين تعيين اينکه در چه ساعتهايي از روز بايد در برخي از خيابانها طرح ترافيک اجرا شود، بر عهده کارشناس مهندس ترافيک است.
دروس تخصصي مهندسي ترافيک:
آمار احتمالات مهندسي، اصول و مباني شهرسازي، محيطزيست و ترافيک ، آشنايي با نرمافزارهاي طراحي، طرح هندسي راه ، ايمني در ترافيک، سيستمهاي حمل و نقل، برنامهريزي حمل و نقل شهري، اقتصاد در ترافيک و حمل و نقل، سيستمهاي هوشمند ترافيک (ITS) ، مهندسي ترافيک محلي ، مهندسي کنترل ترافيک.
شاخه خدمات و پشتيباني :
کارشناسان شاخه خدمات و پشتيباني کارشناسي علوم انتظامي در بخش اداري نيروي انتظامي فعاليت ميکنند. اين شاخه داراي دو گرايش ارتباطات انتظامي يا مخابرات و نرمافزار کامپيوتر است. با توجه به اين که گرايشهاي مخابرات و نرمافزار کامپيوتر در گروه آزمايشي رياضي و فني معرفي شده است، از معرفي آنها در اين بخش خودداري شده است.
دروس تخصصي گرايش ارتباطات انتظامي :
فيزيک الکتريسته ، کامپيوتر، رياضيات پايه ، ماشينهاي الکتريکي ،سازمان و وظايف لجستيک ناجا(مخابرات) ، مخابرات و مدارات مخابراتي، مدارهاي الکتريکي، سوئيچينگ،آنتن و انتشار امواج، اصول حفاظت و امنيت مخابرات و جنگهاي الکترونيک، مدارهاي منطقي ، اندازهگيري الکتريکي و الکترونيکي، الکترونيک، مخابرات پيشرفته ، کارگاه برق ماشينهاي الکتريکي، کارورزي.
تواناييهاي لازم :
نيروي انتظامي کشور، يک سازمان نظامي است و دانشجويان اين رشته بايد روحيه نظامي داشته باشند تا در اين رشته موفق گردند. براي مثال، پليس بايد فردي فعال، اجتماعي و قانونمند باشد؛ يعني بر سر قانون مصالحه نکند و نگويد چون فردي پير، جوان يا بيمار است، اگر قانونشکني کرد، اشکالي ندارد. بويژه آن بخش از نيروي انتظامي که با متخلفان سر و کار دارد، بايد در رعايت قانون بسيار مصمم باشد. يکي ديگر از ويژگيهاي پليس، داشتن صبر و حوصله و متانت و خويشتنداري بسيار است. براي مثال کارشناس عمليات انتظامي راهور در اوج سرماي زمستان و گرماي تابستان، در وسط يک چهارراه بدون هرگونه امکانات رفاهي ميايستد و انجام وظيفه ميکند. بدون شک چنين فردي بايد صبر و تحمل بسياري داشته باشد. همچنين کارشناس کشف جرائم، بدون صبر و حوصله و دقت و موشکافي نميتواند اطلاعات مورد نياز را به دست آورد و مجرم را دستگير کند. شغل نيروي انتظامي يک شغل خدماتي است و مأمور نيروي انتظامي، ارتباط مستقيم با مردم دارد از سوي ديگر اکثر مراجعهکنندگان به نيروي انتظامي، بويژه مراجعهکنندگان به کارشناسان کشف جرائم و انتظامي، افرادي هستند که از لحاظ روحي شرايط مساعدي ندارند چون يا مجرم هستند يا شاکي. از همينرو، يک پليس بايد انگيزهاي قوي براي خدمت به مردم داشته باشد تا در برخورد با مجرم يا شاکي ميزان خدماتدهي او کاهش نيابد.در ضمن دانشجوي اين رشته بايد بداند که انجام مأموريتهاي پي در پي در شهرهاي مختلف، يکي از ويژگيهاي شغلي پليس است؛ يعني فردي که در نيروي انتظامي فعاليت ميکند، امکان دارد امسال در پايتخت باشد و سال ديگر در جنوب، شمال، شرق و يا غرب ايران خدمت کند. همچنين امکان دارد به دليل مأموريتهاي ويژه، مثل مأموريتهاي شبانه يا آمادهباشها، هفتههاي متوالي زندگي روزمره و عادي خود را نداشته باشد. حتي دانشجويان اين دانشگاه نسبت به دانشجويان رشتههاي ديگر، برنامهها و فعاليتهاي بيشتري دارند. به همين دليل دانشجويان علوم انتظامي - چه زن و چه مرد - در طي تحصيل حق ازدواج ندارند و بعد از فارغالتحصيلي نيز به آنها پيشنهاد ميشود قبل از ازدواج، شرايط شغلي خود را براي شريک زندگي خود بگويند تا در آينده دچار مشکل نشوند.درباره ويژگيهاي لازم براي هر گرايش نيز بايد گفت که دانشجوي علوم انتظامي در تمام شاخهها و گرايشها بايد از قدرت تجزيه و تحليل خوبي برخودار باشد اما اين ويژگي براي دانشجوي کشف جرائم اهميت بيشتري دارد چون کارشناس کشف جرائم بايد بتواند با تجزيه و تحليل مسائل و قدرت خلاقه ذهن خود، مجهوليابي کند. همچنين بايد با مسائل حقوقي کاملاً آشنايي داشته باشد. دانشجوي اطلاعات نيز علاوه بر ويژگيهاي ياد شده، بايد بسيار رازدار باشد تا بتواند به عنوان يک مأمور مخفي، اطلاعات مورد نياز را به دست آورد و وظيفه خود را به نحو احسن انجام دهد.دانشجويان گرايشهاي مخابرات و کامپيوتر نيز بايد در دروس رياضي و فيزيک توانمند باشند. به همين دليل اين دسته از دانشجويان از بين داوطلبان گروه آزمايشي علوم رياضي و فني انتخاب ميشوند.گفتني است که دانشجويان دانشکده علوم پايه انتظامي جمهوري اسلامي از هر پنج گروه آزمايشي علوم رياضي و فني، علوم تجربي، علوم انساني، هنر و زبانهاي خارجه انتخاب ميشوند و داوطلبان اين رشته بايد علاوه بر شرايط عمومي، شرايط اختصاصي اين دانشکده را داشته باشند.
شرايط اختصاصي دانشکده علوم پايه انتظامي عبارت است از:
داشتن حداقل 17 و حداکثر 21 سال سن براي داوطلبان مرد (داوطلباني که خدمت وظيفه عمومي را انجام دادهاند، مدت قانوني خدمت وظيفه عمومي به حداکثر سن آنها اضافه خواهد شد) و دارا بودن حداقل 18 و حداکثر 25 سال سن براي داوطلبان زن ، دارا بودن حداقل 170 سانتيمتر قد براي داوطلبان مرد و 160 سانتيمتر براي داوطلبان زن، دارا بودن حداقل معدل کتبي ديپلم 14 براي داوطلبان زن، سپردن تعهد خدمت برابر مقررات نيروي انتظامي، پاسخ دادن به حداقل 10 درصد از سؤالهاي ادبيات فارسي، رياضي و زبان خارجه آزمون سراسري، داشتن سلامت جسمي و روحي کامل. داوطلبان زن اين دانشگاه بايد توجه داشته باشند که تمام برنامههاي درسي و کلاسهاي عملي و مهارتي که در اين دانشگاه براي آقايان برگزار ميشود، براي خانمها نيز برگزار ميگردد. براي مثال به منظور تقويت قواي جسماني و کسب مهارتهاي لازم ، ورزشهاي رزمي و دفاع شخصي تحت سه عنوان ورزش رزمي تکواندو، کاراته و جودو ارائه ميگردد. البته مسؤولان دانشگاه انتظار ندارند که يک خانم با روحيات و خصلتهاي يک مرد، در نيروي انتظامي فعاليت کند، اما داوطلبان زن بايد از آمادگي جسمي و روحي خوبي برخوردار باشند. در ضمن پوشش چادر براي دانشجويان زن دانشکده علوم پايه انتظامي و خانمهاي شاغل در نيروي انتظامي الزامي است.
موقعيت شغلي در ايران :
در نيروي انتظامي جمهوري اسلامي ايران، عدهاي از کارکنان داراي مشاغل اداري و عدهاي ديگر داراي مشاغل مأموريتي هستند. براي مثال، کارکنان بخشهاي حسابداري، کامپيوتر، برق و مخابرات در بخش اداري فعاليت ميکنند. به عبارت ديگر فارغالتحصيلان شاخه خدمات و پشتيباني در بخش اداري حضور دارند و فارغالتحصيلان ساير شاخهها و گرايشهاي علوم انتظامي در بخش مأموريتي فعاليت ميکنند.در کل فارغالتحصيلان کارداني دانشکده علوم پايه انتظامي با درجه ستوان سومي و کارشناسان اين دانشکده با درجه ستوان دومي فارغالتحصيل ميشوند و درجات بعدي آنان برابر قوانين و مقررات ناجا خواهد بود. در اين ميان، نوع فعاليت فارغالتحصيلان کارداني نيروي انتظامي بيشتر جنبه اجرايي دارد؛ يعني اين دسته از فارغالتحصيلان بيشتر مجريان برنامهها هستند اما مسؤوليت اصلي کارشناسان نيروي انتظامي، تئوريسازي، برنامهريزي، هدايت و کنترل فعاليتهاي نيروي انتظامي است. البته در حال حاضر به دليل کمبود پرسنل، گاهي اوقات يک کارشناس بايد وظايف کاردان را نيز انجام دهد.گفتني است که دانشجويان علوم پايه انتظامي ضمن آن که ماهانه مبلغي به عنوان کمک هزينه تحصيلي دريافت ميکنند از امکانات رفاهي خوابگاه، پوشاک، غذا، دفترچه اتکا و خدمات درماني بهرهمند ميشوند و در طول خدمت از وام خريد مسکن يا يک باب مسکن ملکي برخوردار خواهند شد.
ديباچه: اکثر مواد معدني را پس از استخراج، مستقيماً نميتوان در صنايع استفاده کرد. بلکه مواد معدني براي هر صنعتي بايستي داراي مشخصات خاصي مانند دانهبندي، عيار، ميزان رطوبت، ميزان ناخالصي و غيره باشد. مجموعه عملياتي که باعث ميشود ماده معدني داراي مشخصات ياد شده شود، کانهآرائي نام دارد. به عبارت ديگر کانهآرائي عبارت از عملياتي است که بر روي مواد معدني انجام ميگيرد و در پايان توليد، محصولاتي به دست ميآيد که يا مستقيماً در بازار قابل عرضه هستند يا آماده براي عمليات صنعتي ميباشند. رشته کانهآرائي، آموزش افرادي را به عهده دارد که از عهده کار در قسمتهاي مختلف عمليات فوق برميآيند. فارغالتحصيلان اين دوره توانائي و مهارت اداره مراحل سنگشکني، آسيا کردن، طبقهبندي مواد، پرعيار کردن فيزيکي مواد، فلوتاسيون، آبکش کردن و خشک کردن مواد را دارند.کليه دانشجويان ميبايست قبل از تحصيل، دوره شناخت کار به مدت 12 هفته را در زمينه صنعت مربوط بگذرانند.
درسهاي اين رشته در طول تحصيل:
دروس پايه:
رياضيات عمومي، رياضيات کاربردي، برنامهنويسي و آمار، فيزيک الکتريسته و مغناطيس، شيمي معدني، رسم فني و نقشهخواني، اجزاء ماشين، کارگاه.
دروس اصلي:
کاني شناسي، سنگشناسي، هيدروليک، الکترونيک، شيمي تجزيه
دروس تخصصي:
تهيه مواد معدني، روشهاي فيزيکي کانهآرائي، فلوتاسيون، سرويس و نگهداري ماشينآلات، کنترل، مديريت و قوانين کار، ايمني و کمکهاي اوليه، زبان تخصصي، کارآموزي
ديباچه: هدف اين رشته تربيت افراد متخصص در کاربرد علوم و فنون تخصصي براي هدايت و اداره شناورهاي مختلف در آبهاي ساحلي است. فارغالتحصيلان اين رشته ميتوانند در ارگانهاي دولتي و خصوصي مسؤوليت فرماندهي و هدايت شناورهاي ساحلي را به عهده بگيرند همچنين ميتوانند در ارگانهاي دولتي و خصوصي مرتبط با صنعت حمل و نقل و ديگر صنايع دريايي، سازمانهاي مجري قوانين محلي دريانوردي و بنادر به عنوان راهنما و مسؤول عمليات و خدمات بندري فعاليت نمايند.
درسهاي اين رشته در طول تحصيل:
دروس پايه:
فيزيک الکتريسيته و مغناطيس، رياضيات عمومي، رياضيات کاربردي، فيزيک مکانيک و حرارت
دروس اصلي:
نجوم، هواشناسي و اقيانوسشناسي، مباني مهندسي دريايي، برنامهنويسي کامپيوتر، تاريخ و قدرت دريايي، اصول مديريت، زبان تخصصي، الکترونيک عمومي
دروس تخصصي:
ناوبري ساحلي و تخميني، کار روي نقشه، قطبنماي مغناطيسي و جايرو، ناوبري نجومي، دستگاههاي الکترونيکي، کمکناوبري، قوانين و علائم دريايي، مخابرات دريايي، اصول کلي تعادل و ساختمان کشتي.
ديباچه: با توجه به تنوع صنايع الکترونيکي و مخابراتي سازمان صدا وسيماي جمهوري اسلامي ايران و نياز روز افزون اين سازمان به گسترش و نگهداري شبکههاي راديو و تلويزيون کشور، دوره کاردان فني الکترونيک صدا و سيما به عنوان يکي از دروههاي آموزشي رشته برق ارائه شده است هدف اين رشته تربيت افرادي کاردان در زمينههاي فني الکترونيک صدا وسيما (فرستنده، صدا و تصوير و صدا برداري) است و دروس آن ترکيبي از دورس علوم پايه، دروس اصلي برق و دورس تخصصي الکترونيک و مخابرات است که در صنايع و تکنولوژي سازمان صدا و سيماي جمهوري اسلامي ايران مطرح است.
درسهاي اين رشته در طول تحصيل :
دروس پايه:
فيزيک الکتريسيته و مغناطيس، رياضيات عمومي، رياضيات کاربردي، فيزيک عمومي
درس اصلي:
مدار، اصول اندازهگيري، الکتروتکنيک، ديجيتال، ميکروپروسسور، کاتالوگ خواني ( زبان فني)، مباني کامپيوتر و برنامهنويسي
دروس تخصصي:
اصـــول و مـدارات مـخابـراتـي، ويـدئـوتـکـنيک، آکـوستيـک، پـروژه، کـارآمـوزي (بسياري از درسهاي اين رشته همراه با آزمايشگاه است)
ديباچه: کاردان فني عمليات پتروشيمي به آموزش فني فرآيندهايي ميپردازد که بر روي مواد اوليه پتروشيمي اعم از نفت،گاز طبيعي و مواد معدني انجام ميگيرد تا فرآوردههاي بنيادي و نهايي پتروشيميايي توليد گردد. فارغالتحصيلان اين رشته ميتوانند در واحدهاي توليد صنايع شيميايي به ويژه، صنايعي که از هيدروکربنها به عنوان ماده اوليه استفاده ميکنند مسؤوليت بهرهبرداري از واحدهاي توليدي صنايع شيميايي در شرايط مطلوب فني را برعهده بگيرند همچنين ميتوانند بر فعاليت کارگران ماهر نظارت کنند و معلومات فني را به آنها انتقال دهند.
درسهاي اين رشته در طول تحصيل :
دروس پايه:
رياضي عمومي، فيزيک الکتريسيته، شيمي، شيمي آلي، نقشهکشي صنعتي.
دروس اصلي:
شيمي فيزيک، موازنه انرژي و مواد، ترموديناميک، روشهاي اندازهگيري و سيستمهاي کنترل، زبان فني، ماشينآلات صنعتي، انتقال سيالات و حرارت، تصفيه آبهاي صنعتي،مباني اقتصاد و مديريت صنعتي، اصول عمليات واحد.
دروس تخصصي:
مباني پالايش نفت و گاز، عمليات پتروشيمي، ايمني در صنايع نفت، اصول حفاظت محيطزيست،خوردگي در صنايع نفت،کارگاه، کارآموزي.
ديباچه: رشته کاردان فني معدن داراي دو گرايش استخراج معدن و استخراج معادن زغال سنگ است.
گرايش استخراج معدن:
با دولتي شدن معادن، کليه معادن کوچکي که تاکنون بدون رعايت اصول فني و ايمني توسط افراد مورد بهرهبرداري قرار ميگرفتهاند، بايستي توسط دولت يا شرکتهاي مورد تأييد دولت به صورت صحيح مورد بهرهبرداري قرار گيرند؛ بنابراين براي هر يک از اين معادن، حداقل يک کاردان فني استخراج معادن مورد نياز است؛ افرادي که دانش لازم را براي استخراج معادن روباز و زيرزميني فرا ميگيرند.اين دسته از فارغالتحصيلان ميتوانند مسؤوليت استخراج معادن و ساماندهي و رهبري کارگران و کنترل عمليات آتشباري، حفاري معدني ( چاه و تونل و غيره)، باربري و حمل و نقل، تهويه و نگهداري و استخراج مواد معدني در کارگاه استخراج را بر عهده بگيرند.
درسهاي اين رشته در طول تحصيل:
درسهاي مشترک بين گرايشهاي کاردان فني معدن :
رسم فني، اجزاء ماشين و کارگاه، حسابداري مقدماتي ، رياضيات، زمينشناسي عمومي، کاني شناسي و سنگ شناسي، قوانين کار وبيمههاي اجتماعي، کار آموزي، پيشروي در معادن، آتشباري در معادن، بارگيري و حملونقل در معادن، نگهداري در معادن، تهويه در معادن.
دروس تخصصي گرايش استخراج معدن:
ايمني و نجات در معادن، روشهاي استخراج معادن زيرزميني، اصول استخراج معادن، بهداشت و کمکهاي اوليه در معدن، نقشهبرداري معدني و نقشهخواني، کانه آرائي، سرويس و نگهداري ماشين آلات معدني، زبان خارجه فني، برق معادن، استخراج معادن روباز .
گرايش استخراج معادن زغال سنگ:
هدف اين گرايش، تربيت کاردان فني براي استخراج و بهرهبرداري اقتصادي در معادن زيرزميني زغالسنگ است و دامنه فعاليت آن، شامل باز کردن، آمادهسازي معادن زغالسنگ از مرحله عمليات اکتشافي و معدني تا تحويل زغال به کارخانه تغليظ ميشود.فارغالتحصيلان اين گرايش ميتوانند در معادن زغالسنگ، مسؤوليت اجراي يک يا چند وظيفه از عمليات معدني نظير چالزني، آتشباري، نگهداري، ريلکشي، ايمني و نجات،تهويه، کارگاه استخراج و غيره را به عهده بگيرند.
دروس تخصصي گرايش استخراج معادن زغالسنگ:
بهداشت معدن، ايمني و نجات در معادن، روشهاي استخراج، زغالشويي، زغالسنگ، ماشينآلات معدني، برق معادن، زبان خارجه فني، نقشهبرداري زيرزميني، اصول معدنکاري.