مجله پزشکی : بیماریهای عفونی

  حس آشنایی است! احساس خارش و سوزشی در لب خود می‌کنید بدون اینکه چیزی دیده شود. مطمئن هستید که در یکی دو روز آینده تاول‌های ریز قرمزی در گوشه لب شما دیده می‌شود. یک تبخال دیگر در یک روز نامناسب. برای مثال، در روز عروسی‌تان؛ و هیچ راهی هم برای از بین بردن آن وجود ندارد. چه کار باید کرد؟
تبخال ضایعه تاول‌داری است که اغلب در گوشه لب و یا مناطق نزدیک دهان به وجود می‌آید. عامل بروز این ضایعه ویروسی به نام هرپس است. دو نوع ویروس هرپس وجود دارد: نوع ۱ و نوع۲. ویروس هرپس نوع۱ به وجود آورنده تبخال در روی لب و یا گاهی در داخل دهان است و نوع۲ آن هرپس تناسلی نام دارد و موجب ایجاد تبخال در منطقه تناسلی می‌شود. باید گفت که تبخال، نشان‌دهنده عفونت هرپسی جدید نیست بلکه فعالیت دوباره ویروسی که از پیش در بدن وجود داشته موجب بروز آن می‌شود. اغلب افراد به‌طور معمول در ۳ تا ۵ سالگی به این ویروس آلوده می‌شوند که به آن هرپس اولیه می‌‌گویند.
● برخورد اول
همین که ویروس وارد بدن بشود، دیگر این فرد تا آخر عمر حامل ویروس خواهد بود. حدود هشتاد درصد افراد حامل این ویروس هستند. آنها زمانی، شاید در کودکی، به ویروس هرپس آلوده شده‌اند و این ویروس در سیستم بدنی آنها باقی می‌ماند اما در اغلب موارد به صورت غیرفعال (خواب) است. در بعضی از این افراد، به دلایلی هرگز تبخال بروز نمی‌کند و ویروس در تمام طول عمر فرد به صورت غیرفعال باقی می‌ماند. اما در عده‌ای دیگر، این ویروس هر از چندی فعال شده و تبخال ظاهر می‌شود. جالب اینکه در اغلب موارد، فرد تبخال‌های خود را در همان محل قبلی می‌یابد.
● ویروس بیدار می‌شود
عوامل زیادی موجب فعال شدن ویروس خفته می‌شوند:
نگرانی، خستگی، ناراحتی شدید، بیماری‌ها (به طور مثال آنفلوآنزا)، حاملگی، قاعدگی، ضعف در سیستم ایمنی، صدمه به لب (برای مثال، قرار گرفتن طولانی‌مدت در معرض نور آفتاب) و ... می‌توانند موجب بیدار شدن ویروس خفته و بروز تبخال شوند. تبخال‌ها در اغلب موارد در گوشه لب ظاهر می‌شوند اما گاهی نزدیک سوراخ بینی و یا داخل دهان (برای مثال روی سقف دهان) هم ممکن است دیده شوند. تبخال‌هایی که درون دهان بیمار ایجاد می‌شوند بسیار دردناک بوده و خوردن و آشامیدن را برای بیمار بسیار مشکل می‌کنند.
● از خارش تا ترمیم
دوره تبخال اغلب حدود ۸ تا ۱۴ روز طول می‌کشد و طی این مدت به اشکال متعددی درمی‌آید:
▪ دو روز اول (مرحله اولیه: خارش و سوزش): در بیشتر موارد اولین علامت بروز تبخال آن است که فرد احساس سفتی یا التهاب یا خارشی در محل موردنظر می‌کند. گاهی هم این محل کمی قرمز می‌شود. از آنجا که تبخال‌ها اغلب در همان محل قبلی ایجاد می‌شود، در بیشتر موارد خود فرد متوجه می‌شود که قرار است تبخال بزند!
▪ روز دوم و سوم (مرحله تاول): در این مرحله چند تاول ریز پر از مایع ظاهر می‌شوند. در بسیاری موارد این تاول‌ها به صورت خوشه‌ای هستند.
▪ روز چهارم (مرحله زخم): در این مرحله تاول‌های تبخال پاره شده و زخم‌های کم‌عمق قرمزی به جا می‌گذارد که به تدریج خاکستری می‌شوند. این مرحله دردناک‌ترین و همچنین مسری‌ترین مرحله تبخال است.
▪ روز پنجم تا هشتم (مرحله پوسته شدن): در این مرحله زخم‌های ایجاد شده به تدریج خشک شده و رویه می‌بندند.
▪ روز نهم تا دوازدهم (مرحله ترمیم نهایی): در این مرحله اغلب زخم به تدریج از بین رفته و محو خواهد شد و خوشبختانه در بیشتر موارد اثری از زخم باقی نمی‌ماند.
● این آفت است یا تبخال؟
در بعضی موارد افراد تبخال را با آفت اشتباه می‌گیرند اما باید بدانیم که این دو ضایعه با هم تفاوت دارند و بر همین اساس، درمان آنها هم با هم متفاوت خواهد بود.
تبخال ضایعه‌ای ویروسی و بسیار مسری است. به خصوص در زمانی که تاول‌های تبخال پاره می‌شوند، احتمال سرایت آن به دیگران بسیار زیاد است. اما آفت عامل ویروسی ندارد و مسری هم نیست. تبخال اغلب در گوشه لب ظاهر می‌شود اما آفت اغلب در بافت‌های نرم دهان مانند داخل گونه یا قسمت‌های کام نرم تشکیل می‌شود. تفاوت دیگر آنها این است که تبخال در یک مرحله تاول دارد اما آفت به صورت تاول آبدار دیده نمی‌شود.
همان‌طور که گفتیم، تبخال مسری است. تماس مستقیم پوست به پوست مانند بوسیدن، استفاده از لیوان، قاشق، ماتیک، مسواک یا حوله مشترک هم می‌توانند سبب سرایت این ویروس به دیگران شوند. خود شما هم که تبخال زده‌اید، ممکن است ویروس هرپس از لب به سایر مناطق بدن خودتان انتقال دهید. برای مثال، احتمال انتقال ویروس به چشم وجود دارد که خطرناک است و در صورت درمان نشدن حتی می‌تواند سبب کوری شود.
● ۹راه مبارزه با تبخال
درمان قطعی برای تبخال وجود ندارد اما داروهایی هستند که شدت یا زمان آن را کاهش می‌دهند:
▪ داروهای ضدویروس مانند آسیکلوویر که اغلب به صورت کرم هستند و باید آنها را در موضع تبخال مصرف کنیم. این داروها اگر زود یعنی در مرحله اولیه یا همان مرحله خارش مصرف شوند تا حدی شدت و زمان تبخال را کاهش می‌دهند.
▪ داروهای بی‌حس‌کننده که با بی‌حس‌ کردن موقتی موضع تبخال، درد آن را ساکت می‌کنند.
▪ داروهای ضددرد هم گاهی در موارد دردهای شدید، می‌توانند موثر باشند.
▪ درمان‌های خانگی متعددی را هم برای تبخال می‌توانیم نام ببریم. به عنوان مثال، قرار دادن یخ در محل برای پنج دقیقه در هر ساعت موجب بی‌حسی محل و کاهش درد می‌شود. قرار دادن چای کیسه‌ای هم در محل تبخال، به خصوص در مراحل بروز تاول کمک کننده است. کار دیگری که می‌توان انجام داد، پوشاندن تبخال با وازلین است. این کار سبب نرم شدن محل می‌شود و کمک می‌کند تا این محل ترک نخورد.
▪ از آنجا که نور خورشید می‌تواند موجب بروز تبخال شود، پس با پوشاندن صورت هنگام نور شدید و استفاده از کرم‌های ضدآفتاب می‌توان تا حد زیادی از بروز تبخال جلوگیری کرد.
▪ ثابت شده که بعضی مواد غذایی هم می‌توانند تا حدودی، بروز تبخال را کمتر کنند. به عنوان مثال: ماهی، مرغ، شیر، پنیر، ماست، تخم‌مرغ، سیب، گلابی و زردآلو از جمله خوراکی‌هایی هستند که موجب کم شدن بروز تبخال می‌شوند.
▪ قهوه، شکلات، بادام زمینی، پرتقال، نارنگی، انگور و هویج خوراکی‌هایی هستند که احتمال بروز تبخال را بیشتر می‌کنند.
▪ یک روش خوب جلوگیری از تبخال، اجتناب فرد از تماس با دیگران است. افرادی که تبخال دارند، باید از نزدیک شدن و تماس با دیگران به خصوص نوزادان و بیماران، خودداری کنند.
▪ همان‌طور که گفتیم، احتمال انتقال تبخال از قسمتی از بدن به قسمت دیگر بدن هم وجود دارد. پس بعد از تماس دست با محل تبخال حتما دست خود را به دقت بشویید.    
  روزنامه سلامت
 

  «انیابا» و «اوگابا» از کجا آمده اند؟
اصلاً انیابا و اوگابا چه هستند؟
بعضی ها معتقدند، این دو خیلی خطرناکند.
برخی هم عقیده دارند که نباید از آنها بترسیم و فقط باید مراقب باشیم. خلاصه چند روزی است که بحث محافل بهداشتی با حرف و حدیث «انیابا» و «اوگابا» مثل روزهای مردادماه داغ داغ شده سال قبل وبای التور و امسال «انیابا» و...
هر سال فصل تابستان و گرم شدن هوا خطر بروز بیماری «وبا» که یک بیماری بومی و اندمیک است، افزایش می یابد و در پی آن نگرانیهای مردم نیز افزایش پیدا می کند.
چند روز قبل نیز خبرهایی شنیدیم مبنی بر مشاهده بیش از بیست و چهار نفر مبتلا به وبا طی هفته های گذشته در نقاط مختلف کشورمان که در بین این خبرها، یک مورد فوت نیز گزارش شده بود.
خوشبختانه با ارتقای آگاهیهای بهداشتی جامعه و بهتر شدن وضعیت بهداشت مردم، امروز کمتر شاهد آمار بالای مرگ و میر در اثر بیماری وبا هستیم و این بیماری مثل گذشته تلفات زیادی به همراه ندارد، با این حال شرط عقل این است که بیشتر با این بیماری آشنا شویم تا با اطلاع و آگاهی از عوامل بیماریزا، راههای انتقال، روش پیشگیری و درمان از ابتلای به آن جلوگیری کنیم و در صورت مبتلا شدن راه درمان را بدانیم، زیرا غفلت و بی احتیاطی در خصوص این بیماری «وبا» مساویست با خطرات جدی و اگر به سلامت خود علاقه مند هستید، حتماً این گزارش را بخوانید.
● وبای التور
دکتر گویا رئیس اداره پیشگیری و مبارزه با بیماریهای وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در این باره توضیح داده و می گوید: التور یک بیماری اسهالی واگیردار است که توسط میکروبی به نام «ویبریوکلرا» ایجاد می شود. نود درصد موارد می تواند به صورت خفیف یا بدون علامت باشد، اما ۱۰ درصد موارد به صورت شدید و خطرناک ظاهر می شود.
● علایم بیماری
وی در ادامه درخصوص علایم این بیماری می افزاید: اسهال آبکی با دفعات اجابت مزاج فراوان، نداشتن دل درد و دل پیچه، استفراغ بدون حالت تهوع قبلی، گرفتگی عضلات پشت ساق پا، عطش فراوان و از دست دادن آب و املاح بدن از علایم التور هستند.
● راههای سرایت
دکتر گویا اضافه می کند: بیماری از طریق مستقیم، یعنی دست آلوده، تماس با مواد دفعی و استفراغ بیماران و یا لوازم آلوده بیمار به فرد سالم منتقل می شود و از طریق غیر مستقیم توسط آب آلوده، سبزی آلوده، تهیه غذای سرد با آب آلوده، آلوده شدن غذا توسط مگس آلوده، استحمام پا، شستشوی ظروف و البسه درآب آلوده و یا تغذیه نوزادان با بطری و شیشه که آلوده شده باشد، منتقل شود.
● پیشگیری
رئیس اداره پیشگیری و مبارزه با بیماریهای وزارت بهداشت تصریح می کند: برای پیشگیری از ابتلا به وبای التور باید از آب آشامیدنی سالم استفاده شود.
▪ از مصرف آب چشمه، رودخانه و .... در طول سفر و یا گردش در ییلاقات خودداری شود.
▪ قبل از مصرف میوه و سبزی، آنها را به خوبی بشویید و ضد عفونی نمایید.
هنگام مسافرت از مصرف یخ، سبزی و سالادی که به سلامت آنها اطمینان ندارید، خودداری کنید.
▪ مواد غذایی را از دسترس حشرات دور نگه دارید.
▪ قبل از تهیه و خوردن غذا و پس از اجابت مزاج، دستهای خود را با آب و صابون به خوبی بشویید و ناخنهای خود را کوتاه نگه دارید.
● اقدام فوری
دکتر گویا معتقد است: به محض شروع بیماری اسهالی آبکی، فوراً باید به مراکز بهداشتی درمانی برای درمان به موقع مراجعه کرد، زیرا کاهش آب و الکترولیت بدن خطر مرگ به همراه دارد.
● انیابا و اوگابا مسافران کهنوج و پاکستان
مهندس قربانی کارشناس مسؤول بیماریهای واگیردار دانشگاه علوم پزشکی درباره اخبار موجود مبنی بر مشاهده بیماران مبتلا به وبا در کشور بیشتر توضیح داده و می گوید: با توجه به رفت و آمدهای مسافران و زائران خارجی از پاکستان، عراق و افغانستان، خطر بروز «وبا» غیر ممکن نیست و همیشه این خطر وجود دارد، بنابراین هر مورد بیماری اسهال را باید مشکوک تلقی کرد، مگر خلاف آن ثابت شود.
وی درباره مرز مشترک بین ایران و افغانستان و پاکستان و خطر بروز این بیماری در خراسان با توجه به زائران میلیونی فصل تابستان خاطرنشان می کند: با اینکه خطر بیشتری برای بروز این بیماری در خراسان وجود دارد تاکنون در این استان موردی مشاهده نشده و فقط یک مورد مشکوک در تایباد دیده شده که پس از آزمایش آن هم منتفی بوده است و خوشبختانه هیچ نقطه مشکوکی وجود ندارد.
● مناطق آلوده
مهندس قربانی در پاسخ به این سؤال که موارد بیماری در چه مناطقی از کشورمان مشاهده شده است، خاطرنشان می کند: مواردی از بیماری «وبا» در شیراز، قم، اهواز و تهران دیده شده که معمولاً همه ساله وجود دارد و این موارد از طریق کارگران موقت افغانی که از مرز کهنوج و پاکستان به ایران آمدند، انتقال یافته است.
● بی علامت و پر خطر
وی در این باره می افزاید: موارد وبایی که طی روزهای اخیر گزارش شده سوش کلاسیک قدیم نیست و التور نمی باشد، بلکه «انیابا و اوگابا» است که علایم زیادی ندارد و معمولاً تا ۷۵ درصد این بیماران دچار اسهال معمولی می شوند، ۲۵ درصد ممکن است حاد باشد و از این تعداد و دو تا سه درصد نشان علایم خیلی حاد پیدا می کند.
بنابراین با توجه به بدون علامت و بی سر و صدا بودن بیماری ممکن است بیماراصلاً متوجه خطر آن نشود و ظرف ۲۴ ساعت به علت کم آبی شدید با خطر مرگ مواجه شود.
● عبور از مرز
کارشناس مسؤول بیماریهای واگیردار دانشگاه در پاسخ به این پرسش که چرا از ورود بیماران در مرز جلوگیری نمی شود، می گوید: دوره کمون این بیماری سه تا پنج روز و در برخی موارد حتی کمتر از یک روز است، بنابراین در صورتی که بیمار دوران نهفته یا کمون بیماری را می گذراند، هنگام عبور از مرز کسی از بیماری او مطلع نیست و چون علایمی از بیماری ندارد، نمی توانیم مانع ورود او به کشورمان شویم، در این صورت بیماری و بیمار هر دو از مرز عبور می کند، بدون اینکه ما مطلع باشیم. بنابراین با توجه به تردد مسافران از مرزهای عراق و پاکستان و افغانستان و وضعیت نامطلوب بهداشتی در این کشورها، همیشه خطر ورود افراد بیمار و انتقال بیماری وجود دارد.
● نقش فاضلاب
مهندس قربانی به آلودگی سبزیها به عنوان یکی از راههای انتقال بیماری «وبا» اشاره کرده و می افزاید: وقتی ۳۰ تا ۴۰ درصد مزارع یک شهر با فاضلاب آبیاری می شوند و همین امر می تواند باعث آلودگی سبزیها شود، خطر شیوع وبا و سایربیماریهای روده ای وجود دارد. البته این امر از طریق قوه قضاییه توسط بهداشت محیط پی گیری شده، اما هنوز نتیجه ای حاصل نشده است.
بنابراین تنها راه مصونیت از ابتلا به وبا رعایت بهداشت فردی است.
● مراحل شستشوی سبزی
این کارشناس، مراحل شستشو و ضدعفونی سبزی را یاد آور شده و تأکید می کند: برای اطمینان از عدم آلودگی سبزی، ابتدا باید گل و لای آن را شست و سپس سه تا پنج قطره مایع ظرفشویی به پنج لیتر آب اضافه کرد تا آب کف کند. سبزی به مدت پنج دقیقه باید در کف آب بماند، سپس با آب تمیز شسته شود بعد از آن مقداردو گرم یا یک قاشق چایخوری سر صاف پودر پرکلرین را داخل ۱۰ لیتر آب تمیز حل کرده و سبزی را به مدت پنج تا هفت دقیقه داخل آن گذاشت. بعد سبزی را از محلول آب و پرکلرین درآورده با آب تمیز شستشو داده و سپس مصرف کرد. در فصل شیوع بیماری وبا بهتر است سبزی و سالاد و کاهو و کلم را فقط درمنزل یا جاهای مطمئن مصرف کرد.
● علایم بیماری
مهندس قربانی اسهال ناگهانی بدون دل درد و دل پیچه، دفع مکرر و پی در پی و کم آبی بدن (معمولاً بدون تب) را از علایم وبا از نوع انیابا و اوگابا دانسته و متذکر می شود، در صورتی که با چنین علایمی رو به رو شویم باید حتماً به پزشک و مراکز بهداشتی درمانی مراجعه نماییم تا درمان بموقع انجام شود.
● بودن یا نبودن در ۲۴ ساعت
این کارشناس مسؤول به اهمیت درمان به موقع اشاره کرد و تصریح می کند: اگر بیمار مبتلا به و با درمان نشود ممکن است که ظرف ۲۴ ساعت جان خود را از دست بدهد و اگر به موقع درمان شود (تأمین آب و الکترولیت بدن) در عرض ۲۴ ساعت بهبود می یابد.
● روش درمان
اولین اقدام برای درمان، دادن مایعات و ORS به بیمار است و همراه با مایع درمانی مصرف تک دز (یکبار مصرف) «داکسی سایکلین» (سه کپسول ۳۰۰ میلی یکدفعه با هم) توصیه می شود.در صورتی که بیماری حاد باشد حتماً باید سرم تراپی برای بیمار انجام شود. چون به علت کاهش شدید آب و املاح بدن، خطر مرگ برای بیمار وجود دارد.
● مدت واگیری و سرایت
معمولاً بعد از بهبود و نقاهت باز هم ممکن است تا دو هفته خطر سرایت وجود داشته باشد موارد نادری از بیماری نیز ممکن است مزمن شود که ۶ تا ۷ هفته طول می کشد و خطر سرایت طولانی تر است.
● پیشگیری بهتر از درمان
مهندس قربانی پیشگیری را بر درمان ارجح دانسته و می گوید: مصرف آب، غذا و سبزی مطمئن و عاری از آلودگی، شستشوی دستها قبل از غذا با صابون (حتی اگر صابون موجود نیست، به خوبی با آب شسته شود) و رعایت اینکه در صورت لزوم خارج از منزل حتماً از سرویسهای بهداشتی استفاده شود نه خارج از سرویس ...
از مصرف یخهای غیر بسته بندی جداً پرهیز شود. حشرات را از محیط زندگی خود دور کنند و... بهداشت فردی، محیط، مواد غذایی را رعایت نمایید.     پروین محمدی
  روزنامه قدس
 

  وبا بیماری اسهالی است که توسط باکتری بنام ویبریو کلرا ) VIBRIO CHOLERA ( ایجاد می شود. میکروب این بیماری بیشتر در آب وجود دارد و از طریق خوردن آب آلوده پس از عبور از معده و روده تکثیر پیدا کرده و موجب ترشح سم و افزایش دفع آب و املاح از دیواره روده می شود که با علامت اسهال همراه است. بنابراین میکروب از طریق مدفوع انسان در محیط پخش شده و می تواند آب و غذا را آلوده کند . شایع ترین راه انتقال آن آب آشامیدنی می باشد. بیماران وبایی به طور مشخص دچار اسهال آبکی همراه با از دست دادن آب بدن می شوند. وبا را می توان با مایع درمانی خوراکی یا تزریق و جایگزینی املاح درمان کرد.
● روش های انتقال
وبا منحصرا از طریق آب یا غذای آلوده منتقل می شود. انتقال، توسط تماس مستقیم فرد به فرد مانند تماس با بیمار به ندرت اتفاق می افتد.
● شرایط محیطی مناسب برای شیوع وبا
مناطقی که دارای آب سالم نیستند و بهداشت محیط مناسبی ندارند، در معرض خطر شیوع وبا هستند. این مناطق شامل نقاط شهری که آب آن به مقدار کافی کلرزنی نمی شود و مناطق روستایی که به لوله کشی و چاه‌های حفاظت شده دسترسی ندارند و مناطقی که توالت و سیستم فاضلاب در آنها معمولا استفاده نمی شود، می باشد.
● عوامل فردی موثر در شیوع وبا
عوامل فردی که موجب مقاومت در برابر بیماری وبا می شود شامل ایمنی ناشی از عفونت قبلی با باکتری وبا و تغذیه نوزاد با شیر مادر می باشد. از آنجا که عامل وبا در محیط اسیدی نمی تواند زندگی کند، بنابراین بیمارانی که داروهای آنتی اسید مصرف می کنند یا تولید اسید معده در آنها کم است ، برای ابتلا به وبا مستعدتر می باشند.
● دوره نهفتگی
دوره نهفتگی معمولا یک تا سه روز است که می تواند از چندین ساعت تا ۵ روز به طول انجامد. علائم بیماری ۲ تا ۳ روز طول می کشد که در بعضی از بیماران تا ۵ روز ادامه می یابد.
● علائم و نشانه ها
علائم شاخص بیماری اسهال آبکی، استفراغ و از دست رفتن آب بدن می باشد. شروع بیماری با اسهال آبکی حجیم ، بدون تب و دل پیچه بوده و مدفوع حالت آب برنجی دارد. معمولا بدون بو بوده یا بوی ماهی دارد . استفراغ و گرفتگی دردناک در پاها شایع می باشد. در موارد شدید بیمار دچار دل پیچه و درد دست ها و پاها می شود.
● راه های پیشگیری
برای پیشگیری از بیماری وبا رعایت موارد زیر ضروری است :
۱) از آب آشامیدنی سالم استفاده کنید.
۲) در مناطقی که دسترسی به آب تصفیه شده و لوله کشی وجود ندارد و از آب چاه، آب تانکرها، آب چشمه ها و ... استفاده می شود ، حتما آب را قبل از مصرف بجوشانید یا کلرزنی نمایید.
۳) مواد غذایی یا خوراکی را از دست فروش ها نخرید.
۴) در آب رودخانه ، جوی ها یا استخرهای آلوده شنا نکنید.
۵) از مصرف یخ غیربهداشتی خودداری کنید.
۶) از مصرف غذاهای آماده و غیربهداشتی مثل آب میوه، معجون، بستنی و ساندویچ خودداری نمایید.
۷) از میوه های شسته شده و سبزیجات ضدعفونی شده استفاده کنید.
۸) قبل از تهیه، توزیع و خوردن غذا حتما دست ها را با آب و صابون بشویید.
۹) دست ها را بعد از رفتن به توالت و نیز قبل از دست زدن به مواد غذایی و خوراکی حتما با آب و صابون بشویید.
۱۰) مواد غذایی را در معرض مگس و آلودگی های دیگر قرار ندهید و حتما در یخچال نگهداری کنید.
۱۱) هنگام سفر آب و غذای سالم همراه داشته باشید یا از نوشیدنی ها و غذاهای با بسته بندی مطمئن استفاده نمایید.
با مشاهده هر مورد از ابتلا به اسهال سریعا به مراکز بهداشتی و درمانی مراجعه کنید.     منبع : اداره کل عملیات ایمنی
  روزنامه رسالت
 

  عامل بیماری وبا را اولین بار کخ پزشک آلمانی در هنگام پاندمی پنجم در مصر از مدفوع بیماران جدا کرد و سال بعد نیز همان میکروب را از مدفوع بیماران مبتلا به وبا در هندوستان به دست آورد.
از سال ۱۸۱۷ تاکنون، هفت‌بار بیماری وبا به صورت پاندمی در جهان به وقوع پیوسته است. اولین پاندمی بین سالهای ۱۸۱۷ تا ۱۸۲۳ اتفاق افتاد و بیماری به بسیاری از کشورهای آسیایی گسترش یافت. هفتمین پاندمی از سال ۱۹۶۱ شروع گردید و تاکنون ادامه دارد، ولی این بار مولد بیماری ویبریوکلرای کلاسیک نیست بلکه ویبریو کلرابیوتیپ التور است که از جزیره سولاوزی اندونزی شروع گردیده و به قسمت بزرگی از آسیای جنوب شرقی، هندوستان، خاورمیانه، آفریقا، اروپا و آمریکا گسترش یافته است. در سال ۱۹۷۰ بیش از ۵۹ کشور جهان آلوده گردیدند که در نیمی از آنها این بیماری به صورت اندمیک باقی مانده است. این بیماری درسال ۱۹۶۵ به قسمت شمال غربی پاکستان، افغانستان و ایران رسید.
● ویبریونسیه:
فامیل ویبریوناسیه شامل چهار جنس می‌باشد:
۱) ویبریو Vibrio
۲) آئروموناس Aeromonas
۳) فوتوباکتریم Photobacterium
۴) پلزیوموناس Plesiomonas
ویبریونها باکتریهای گرم منفی وخمیده می‌باشند که در آبهای شور و شیرین، مدفوع انسان و حیوان و موارد دیگر یافت می‌شوند. اکثر آنها ساپروفیت یا کومنسال بوده و برخی از آنها نیز برای انسان بیماریزا هستند. در این جنس متجاوز از ۲۰ نوع ویبریون وجود دارد که در بین آنها ویبریوکلرا از نظر بیماریزایی برای انسان حائز اهمیت است.
سازمان جهانی بهداشت WHO در سال ۱۹۸۰ ویبریونها را به چهار گروه تقسیم نمود:
۱) ویبریونهایی که ایجاد وبای آسیایی یا وبای کلاسیک اپیدمیک می‌نمایند، که آنها را ویبریوکلرا O گروه (V,cholerae O-I) I نامیدند. این باکتریها آنتروتوکسین ایجاد می‌نمایند و بیماریزا می‌باشند.
۲) ویبریونهایی که دارای آنتی‌ ژن O گروه I هستند ولی آنتروتوکسین ایجاد نمی‌نمایند و بیماریزا نمی‌باشند که آنها را ویبریوکلرا آتی‌پیک O گروه I (Atypical V. cholerae O-I) می‌گویند.
۳) ویبریونهایی که از نظر شکل وخصوصیات بیوشیمیایی و ژنتیکی شبیه انواع اپیدمیک می‌باشند ولی با آنتی‌سرم O-I آگلوتینه نمی‌شوند که آنها را ویبریوکلرا غیر قابل آگلوتیناسیون (NAG) می نامند.
۴) ویبریونهای دیگر مانند پاراهمولیتیکوس، آلژینولیتیکوس و ... همچنین ویبریونها را براساس اختلاف در آنتی‌ژن سوماتیک O به هشت گروه تقسیم کرده‌اند.
(OI... OVIII) عامل شایع‌ ایجاد کننده‌ی وبا ویبریوکلرای OI است که براساس ویژگی‌ فتوتیپی به دو بیوتیپ کلاسیک و التور طبقه‌بندی می‌شود. ژاپنی‌ها این گروه را از روی اختلاف مختصری که در ساختمان آنتی‌ژن O آنها موجود است به سه تیپ اینابا (Inaba) ، اوگاوا (Ogawa) و هیکوجیما (Hikojima) تقسیم کرده‌اند.
● بیماریزایی:
وبا بیماری اسهالی است که توسط باکتری ویبریوکلرا ایجاد می‌شود. بیماران وبایی به طور مشخص دچار اسهال آبکی حاد همراه با دزیدراتاسیون می‌شوند، ویبریون وبا از راه دستگاه گوارش با خوردن غذا یا آشامیدن آب آلوده وارد بدن می‌شود و پس از عبور از سد اسیدی معده در محیط قلیایی روده‌ی کوچک در بین پرزهای لایه‌ی مخاطی چسبیده و شروع به تکثیر می‌نماید. پس از تکثیر و ترشح اگزوتوکسین حساس به حرارت سبب تحریک مخاط روده شده، گردش یون سدیم در سلولهای مخاط روده را مختل کرده باعث می‌شود تا آب و الکترولیت زیادی وارد روده گردد. دوره‌ی نهفتگی بیماری معمولاً ۱ تا ۳ روز است ولی ممکن است از چندین ساعت تا پنج روز به طول انجامد. علائم بیماری ۲ تا ۳ روز طول می‌کشد و در بعضی بیماران تا ۵ روز ادامه می‌یابد.
● تظاهرات کلینیکی
شروع ناگهانی اسهال آبکی (مایع شفاف آغشته به موکوس سفید رنگ با بوی غیر زننده، این مایع را مدفوع آب برنجی «Rice -water» می‌گویند.) بدون درد که ممکن است به سرعت حجیم شود و اغلب در مدت کوتاهی بعد ازآن استفراغ اتفاق می‌افتد. در موارد شدید حجم مدفوع به بیش از ۲۵۰ml/kg در ۲۴ساعت اول می‌رسد، درصورتی که آب و الکترولیت جانشین نشود شوک هیپوولمیک و مرگ رخ می‌دهد. معمولاً تب وجود ندارد. کرامپ عضلانی ناشی از اختلالات الکترولیتی شایع است (کرامپ‌های دردناک در پاها، از علائم، شایع می‌باشد.) نبض تند و ضعیف، فشارخون پائین، خشکی دهان، چشمهای فرو رفته و پوست چروکیده از علائم دیگر بیماری است.
● تشخیص:
ویبریوکلرا باکتری خمیده به شکل ویرگول، گرم منفی، بدون اسپوروکپسول، دارای یک تارلرزان غلاف دار انتهایی می‌باشد و کاملاً متحرک است. گلوکز را بدون ایجاد گاز تخمیر می‌کند. اکسیداز، کاتالاز، مانیتول، لیزین و اورنی تین مثبت و اوره آز، MR,VP وآرژینین منفی می‌باشد. هیدروژن سولفوره ایجاد نمی‌نماید. بهترین درجه حرارت برای رشد آن ۳۷ درجه است و در دمای پائین‌تر از ۱۶ و بالاتر از ۴۲ درجه ‌سانتی‌گراد رشد نمی‌نماید. در ۹-۷pH= به خوبی رشد می‌کند و در محیطهای اسیدی به سرعت از بین می‌رود.
جهت تشخیص ویبریوکلرا در مدفوع، آزمایش کشت مدفوع باید قبل از مصرف آنتی‌بیوتیک و بلافاصله بعد از اجابت مزاج انجام گیرد در غیر این‌صورت باید نمونه‌ی مدفوع یا سواب رکتال را در محیط ترانسپورت مناسب (Cary-Blair) قرار داده و به آزمایشگاه ارسال داشت.
ویبریون وبا در محیط آب پتیونه قلیایی به خوبی رشد می‌کند و بعد از ۶ تا ۱۲ ساعت پرده‌ی نازکی در سطح محیط تشکیل می‌شود که پس از مدتی ته نشین می‌گردد. در محیط انتخابی و اختصاصی TCBS (تیوسولفات سیترات بایل سالت سوکروز آگار) بعد از ۲۴ ساعت کلنی‌های شفاف در حدود ۱ تا ۳ میلی‌متر به رنگ زرد (ناشی از تخمیر سوکروز) تشکیل می‌دهد. همچنین از غده‌ی رشد در محیطهای TSI و KIA، تست اکسیداز مثبت و تست واکنش‌ رشته String-reaction مثبت، به عنوان آزمایش‌های تأییدی استفاده می‌گردد. برای تشخیص نهایی ویبریون وبا باید از آزمایش آگلوتیناسیون توسط آنتی‌سرمهای اختصاصی «پلی والان»، «اینابا» و «اوگاوا» استفاده نمود.
● پیشگیری:
برای پیشگیری از انتشار وبا دواصل مهم و اساسی را باید مد نظر داشت:
۱) تأمین سلامت آب آشامیدنی و یخ سالم و مواد غذایی مورد مصرف عموم
۲) آموزش بهداشت جهت رعایت بهداشت فردی و اجتماعی
بیماری بیشتر در نقاط گرم ومرطوب دیده می‌شود ولی از اردیبهشت تا آبان ماه میزان بروز بیماری در ایران بیشتر است. در مناطق اندمیک میزان بروز درکودکان بیشتر از بالغان است.
▪ آب آشامیدنی که ممکن است آلودگی آن، در منبع یا ضمن انباشته شدن باشد. یخ آلوده نیز که ممکن است از آب آلوده تهیه شده باشد و یا در ضمن توزیع، آلوده شود در زمره‌ی آب آلوده محسوب می‌شود. آب آشامیدنی را باجوشانیدن یا کلرزنی باید سالم نمائید.
▪ اکثر دانه‌های خوراکی مرطوب مانند: برنج، ذرت، ارزن... و غذاهای مرطوب که کمی بعد از پختن آلوده شده‌اند و برای چند ساعت در دمای اتاق مانده‌اند محیطی عالی برای رشد ویبریوکلرا آماده می‌کنند.
▪ سبزی‌های خام و میوه‌هایی که با آب آلوده شسته شده باشند، همچنین غذاهای تهیه شده از آبزیان (غذاهای دریایی ناپخته و خام)، از منابع بیماری هستند.
▪ از آنجا که ویبریوکلرا درمحیط اسیدی نمی‌تواند زندگی کند، اسید معده سد خوبی در برابر ورود آنها به بدن است لذا بیمارانی که آنتی‌اسید مصرف می‌کنند و یا تولید اسید معده آنها کاهش یافته است به وبا مستعدتر هستند. آبهای معدنی نیز به علت خاصیت اسیدی، سالم بوده و ویبریون وبا قادر به زنده ماندن در آن نیست.
افراد گروه خونی O علائم شدید بیماری وبا را بیشتر نشان می‌دهند اگر چه پاتوفیزیولوژی آن هنوز کاملاً مشخص نشده است.
● درمان:
هدف از درمان، جانشینی آب و الکترولیت‌های ازدست رفته از طریق اسهال و استفراغ می‌باشد. آب و الکترولیت ۸۰ تا ۹۰ درصد بیماران وبایی را تنها با محلول خوراکی ORS می‌توان جبران نمود. در موارد دزیدراتاسیون شدید، آب و الکترولیت را ‌باید با سرعت از طریق محلولهای وریدی جبران کرد. در طی تجویز وریدی مایعات و پس از آن، به محض اینکه بیمار بتواند مایعات بنوشد ‌باید از ORS استفاده کرد.
محلول رینگرلاکتات به علت داشتن ترکیب مناسب الکترولیتی، جهت درمان وریدی ارجح می‌باشد.
در موارد دزیدراتاسیون شدید، تجویز آنتی بیوتیک بر کاهش حجم و طول مدت اسهال، اثر مطلوب داشته و دوره‌ی عفونت‌زایی را کوتاه می‌کند.
۱) داکسی سایکلین، آنتی‌بیوتیک انتخابی WHO برای بزرگسالان (به جز زنان باردار) می‌باشد چرا که به صورت تک دوز تجویز می‌شود.
۲) تری متوپریم، سولفا متوکسازول، آنتی‌بیوتیک انتخابی WHO برای کودکان می‌باشد.
۳) فورازولیدون، آنتی‌بیوتیک‌ انتخابی WHO برای زنان باردار است.
۴) در مواردی که آنتی‌بیوتیکهای پیشنهادی فوق موجود نباشد، یا درجاتی از ویبریوکلرا به آنها مقاومت داشته باشد می‌توان از اریترومایسین، کلرامفنیکل یا سیپروفلوکساسین استفاده کرد.     دکتر مهناز ابراهیمی علوم آزمایشگاهی
 

  اندام نحیف، پوست و چشمان زرد و شکم‌های متورم جای شک باقی نمی‌گذارد که پای بیماری زردی در میان است. هزینه‌های سنگین دارو و درمان این بیماری به قدری است که همگان قادر به تامین این هزینه‌ها نیستند. تازه با این همه هزینه امید به بهبود هم در همه موارد وجود ندارد. افسوس که تنها غفلتی کوچک باعث این مشکلات شد. غفلتی که فرد را گرفتار هپاتیت کرد.
هپاتیت که در میان مردم به یرقان و زردی مشهور است، التهاب و تورم کبد است. هپاتیت ویروسی در اثر ویروس‌های مختلفی ایجاد می‌شود که به تورم و گاهی از بین رفتن کبد منجر می‌شود. مهم‌ترین انواع هپاتیت ویروسی هپاتیت‌هایA ،B و C هستند. هپاتیت B و C می‌توانند آسیب کبدی مزمن ایجاد کنند.
بیشتر افرادی که به هپاتیت مبتلا می‌شوند، علامت و شکایت مشخصی ندارند، اما بعضی افراد علائمی شبیه آنفلوآنزا دارند که عبارتند از: بی‌اشتهایی، تهوع و استفراغ، تب، ضعف، خستگی و درد خفیف شکم. علائمی که کمتر دیده می‌شوند، شامل ادرار پررنگ و زردی چشم‌ها و پوست است. تنها راه کشف موارد مثبت از طریق آزمایش خون است.
● مشکلی برای بشریت
امروزه هپاتیت یکی از مشکلات بهداشتی عمده جهان است. براساس آخرین برآورد جهانی، حدود ۳۰۰ میلیون نفر در سراسر جهان حامل ویروس هپاتیت B هستند. هپاتیت B پس از بیماری‌های سل و مالاریا شایع‌ترین بیماری عفونی و مسری است. سالانه حدود ۵۰ میلیون نفر به تعداد افراد آلوده در دنیا افزوده می‌شود. همچنین حدود ‌۲۰۰ میلیون نفر به ویروس هپاتیتC آلوده‌اند. در ۱۰۲ کشور دنیا واکسیناسیون هپاتیتB انجام می‌شود که در بیش از ‌۷۵ درصد موارد مانع از بروز ابتلا جدید در کشور می‌شود. هرچند با توجه به این که رفتارهای خطرساز و اعتیاد تزریقی در دنیا روند رو به رشدی دارد، تعداد مبتلایان به هپاتیتC نیز در حال افزایش است.
مناطق جغرافیایی دنیا از نظر درصد انسان‌های آلوده به هپاتیت به ۳ دسته تقسیم می‌شود:‌ منطقه اول آمریکا و اروپاست که مناطقی با آلودگی کم محسوب می‌شوند در این مناطق میزان ناقلان هپاتیت کمتر از ۲ درصد است. دومین منطقه مناطق با آلودگی متوسط است که آلودگی بین ۲ تا ۷ درصد است و سومین گروه مناطقی با آلودگی بالا همچون چین و تایوان است که میزان ناقلان بیش از ۷ درصد است. البته شیوع این بیماری در برخی نواحی آسیا و آفریقا بسیار بالاست و حتی به ۲۰ درصد نیز می‌رسد. در ایران طبق آمارهای موجود تا ۱۰ سال پیش در منطقه با شیوع متوسط قرار داشت (حداقل ۳ درصد ابتلا به هپاتیت در کشور) اما در حال حاضر با پیشگیری و اجرای واکسیناسیون کشوری، در برخی نواحی، میزان ابتلا به زیر ۲ درصد رسیده است. پیش‌بینی می‌شود در کشور ۲ میلیون نفر ناقل هپاتیتB هستند و سالانه بیش از ۵ هزار نفر بر اثر این بیماری فوت می‌کنند.
● هپاتیت از نوع A
این ویروس از طریق دستگاه گوارش فرد را آلوده می‌کند. حداکثر شیوع این بیماری بین سنین ۳۰ تا ۱۵ است. این ویروس براحتی در جامعه منتشر می‌شود. محتمل‌ترین راه سرایت راه مدفوعی ‌ دهانی از طریق تماس فردی است. بعضی محصولات رودخانه‌ای مثل صدف‌ها می‌توانند منبع آلودگی با ویروس باشند. آلودگی با ویروس هپاتیتA بندرت از طریق سرنگ و سوزن آلوده یا انتقال خون پیش می‌آید. با رعایت نکات بسیار ساده‌ای همچون شستن دست‌ها قبل و بعد از صرف غذا و رعایت بهداشت فردی، اختصاص وسایل شخصی خاص به بیمار و ضدعفونی کردن آنها، دفع بهداشتی فاضلاب و ضدعفونی کردن میوه‌ها و سبزیجات پیش از مصرف می‌توان جلوی انتقال ویروس این بیماری را گرفت.
● هپاتیت از نوع B
ویروس عامل هپاتیتB از طریق مایعات بدن، خون، مقاربت و در ماه‌های آخر حاملگی از مادر به جنین منتقل می‌شود. هپاتیتB در ۵ تا ۱۰ درصد مبتلایان تبدیل به حالت مزمن و گاهی به سرطان کبد منجر می‌شود. هپاتیتB در مردان شایع‌تر از زنان است. بیماری هپاتیت B در افرادی مانند بیماران تالاسمی و هموفیلی‌ها که به صورت مداوم خون و فرآورده‌های خونی دریافت می‌کنند، شایع‌تر است که البته با کارهای صورت پذیرفته در زمینه سالم‌سازی خون در سازمان انتقال خون تعداد این بیماران نیز کاهش یافته است.
در سال‌های اخیر در کشور تشخیص در مراحل اولیه، ‌انجام بررسی‌های آزمایشگاهی، غربالگری و چکاپ افراد مثبت همگی به تشخیص زودهنگام هپاتیتB منجر شده و بر این اساس تصور ‌می‌شود که شیوع هپاتیت در کشور رو به افزایش باشد؛ در حالی که آمارهای کشوری حاکی از روند رو به کاهش هپاتیتB است.
البته براساس گزارش‌های وزارت بهداشت، الگوی انتقال بیماری هپاتیتB از مادر به کودک به انتقال در میان جوانان در حال تغییر است که این به علت افزایش رفتارهای پرخطری مثل خالکوبی و رفتارهای جنسی نامطمئن در بین جوانان است.
● هپاتیت از نوع C
دوره نهفتگی این نوع هپاتیت ۶۰ تا ۳۰۰ روز است. بیماری از راه‌های خون، فرآورده‌های خونی آلوده، تزریقات و ابزار آلوده و همچنین از مادر به جنین سرایت می‌کند.
بیماری هپاتیتC برخلاف هپاتیتB در بیشتر موارد و بین ۸۰ تا ۱۰۰ درصد موارد به سمت مزمن شدن پیش می‌رود و تا زمانی که کبد را از بین ببرد، ادامه می‌یابد و فرد بیمار لزوما باید پیوند کبد شود.
یکی از دلایل اصلی پیوند کبد در جوامع غربی ابتلا به هپاتیتC است، این در حالی است که از ۲۰۰ مورد پیوند کبدی صورت گرفته در ایران صرفا ۲۰ مورد (۱۰ درصد) به علت هپاتیتC بوده است.
هپاتیتC در بین گروه‌های خاص مانند هموفیلی‌ها، تالاسمی‌ها و معتادان تزریقی شیوع بسیار بالاتری دارد. براساس آمار موجود۴۰ تا۵۰ درصد مبتلایان به هپاتیتC معتاد تزریقی هستند. تعدادی از بیماران هموفیلی بیماران تالاسمی (که قبل از سال ۷۵ خون گرفته‌اند) و بیماران دیالیزی نیز به این بیماری مبتلا هستند.
خالکوبی، استفاده از سرنگ مشترک در جمعیت روستایی و محیط‌های بسته نظیر سرباز خانه‌ها و خوابگاه‌های دانشجویی از رفتارهای پرخطر در افزایش شیوع هپاتیتC محسوب می‌شوند.
بیماری هپاتیت C اکنون یکی از معضلات جدی کشورهاست که در کشور ما نیز جزو مهم‌ترین بیماری‌های اصلی کبد محسوب می‌شود. این بیماری واکسن ندارد و امکان پیشگیری از آن هنوز فراهم نیست، به همین علت بیشتر تلاش‌ها در زمینه بیماریابی بموقع و درمان زودرس این بیماری متمرکز است. مهم‌ترین عوامل انتقال این بیماری استفاده از خون آلوده، تزریق مشترک با سرنگ آلوده و رابطه جنسی غیرایمن است و از این نظر کاملا مانند بیماری ایدز است، اما ویروس این بیماری به مراتب قوی‌تر از ویروس بیماری ایدز است.
● هپاتیت از نوع D
تقریبا ۱۵ میلیون نفر در دنیا آلوده به ویروس هپاتیتD هستند. ویروس هپاتیتD برای همانندسازی خود از ویروس هپاتیتB و امکانات سلول میزبان استفاده می‌کند. این ویروس مانند هپاتیتB از طریق مایعات بدن انتشار می‌یابد. هر دو ویروس با یک روش مشترک به سلول میزبان متصل می‌شوند. یک فرد ممکن است به عفونت توام هپاتیتB وD مبتلا گردد. هپاتیتD در کودکان و افراد بالغ مبتلا به هپاتیتB ایجاد می‌شود. چون همانندسازی ویروس به وجود هپاتیتB لذا پیشگیری از هپاتیتB در پیشگیری از این ویروس موثر خواهد بود. واکسیناسیون هپاتیتB ، مصرف نکردن مواد مخدر تزریقی، حذف محصولات خونی آلوده و کنترل ناقلان ویروس از انتشار هپاتیتD نیز جلوگیری می‌کند.
● واکسیناسیون هپاتیت
زدن واکسن هپاتیتB نقش موثری در کاهش تعداد مبتلایان به هپاتیتB دارد. در کشور ما نیز از سال ۷۲ به بعد تمام نوزادان در بدو تولد واکسن هپاتیتB را دریافت می‌کنند و متولدان ۶۸ تا ۷۲ نیز از سال گذشته این واکسن را دریافت کردند.
با این حساب باید گفت خوشبختانه درخصوص بیماری هپاتیتB اکنون تقریبا همه کودکان و نوجوانان زیر ۱۲ سال علیه این بیماری واکسینه هستند و واکسیناسیون نوجوانان سنین بالاتر علیه این بیماری از سال گذشته آغاز شده که قرار است تا پایان امسال همه ۱۴تا ۱۸ ساله‌های کشور علیه این بیماری واکسینه شوند. البته این جدا از واکسیناسیون گروه‌های پرخطر جامعه مانند کادر پزشکی و خانواده بیماران مبتلا به هپاتیت است.
● خون‌‌های آلوده
یکی از دغدغه‌های اصلی دریافت‌کنندگان محصولات خونی ابتلا به هپاتیت در اثر خون آلوده است. انتخاب اهداکننده سالم، ارائه آموزش‌های عمومی به جامعه و انجام تست‌های لازم برای حفظ و تامین سلامت خون از برنامه‌های مشخص سازمان انتقال خون برای شناسایی و کاهش احتمال انتقال آلودگی از طریق تزریق خون و فرآورده‌های خونی است.
راه‌اندازی مراکز و ارائه خدمات مشاوره‌ای درخصوص هپاتیت B و C و ارائه مشاوره‌های لازم به افراد و خانواده‌های آنان که پس از اهدای خون آلودگی آنها محرز می‌شود، از دیگر برنامه‌های سازمان انتقال خون است.
● اعتیاد، راهی به هپاتیت
اعتیاد یکی از دلایل اصلی ابتلا به هپاتیت نوعB وC است. ویروس هپاتیت نوعB وC از طریق تزریق مشترک با سرنگ آ‌لوده براحتی منتقل می‌شود. ایران به لحاظ موقعیت جغرافیایی در معرض اعتیاد تزریقی است. البته با توجه به این که ما در مجاورت کشورهایی با آمار بالای هپاتیتC قرار داریم، ایران در این خصوص در وضعیت مناسبی قرار دارد. میزان ابتلا در ایران در مقایسه با سایر کشورهای منطقه و با وجود همسایگانی نظیر افغانستان، پاکستان، عراق و ترکیه کم است.
‌در سال ۱۳۷۹ در زندان‌های کشور اپیدمی هپاتیتC در حدود ۲۰ درصد بود که با توزیع سرنگ یک بار مصرف در بین زندانیان و تغیر اعتیاد آنها از تزریقی به خوراکی، این بیماری کاهش یافت؛ به گونه‌ای که در سال ۸۴ حدود ۵ درصد از معتادان تزریقی به هپاتیتC مبتلا بوده‌اند.
● زیبایی مرگبار
انجام تاتو را اگر بتوان زیبایی نامید، باید گفت زیبایی مرگبار است. ویروس هپاتیت بسیار راحت منتقل می‌شود. حتی یک سوزن خالکوبی هم برای انتقال این ویروس کافی است. تنها کافی است وسایل تاتو به شکل صحیح و اصولی ضدعفونی نشوند.
متاسفانه کسانی که تاتو انجام می‌دهند یا برای این کار کم تعلیم دیده‌اند، یا اصلا تعلیم ندیده‌اند و اغلب نمی‌دانند چطور وسایل خود را ضدعفونی کنند و بهداشتی نگه دارند تا از انتقال بیماری‌های خونی مانند هپاتیت جلوگیری کنند. خالکوبی، شاهراهی برای ابتلا به هپاتیتB وC محسوب می‌شود. تحقیقات نشان داده کسانی که در سالن‌های تبلیغاتی، خالکوبی کرده‌اند ۹ بار بیشتر از کسانی که خالکوبی نکرده‌اند در معرض خطر ابتلا به هپاتیت C هستند. هپاتیت می‌تواند از طریق خالکوبی کردن به وسیله سوزن‌های استفاده شده از سوی مشتریان قبلی یا رنگ‌های استفاده شده، نقص در تکنیک ضدعفونی کردن یا انجام کارهایی مانند امتحان تیزی سوزن با دست و بعد تماس دست با پوست کسی که خالکوبی روی او انجام می‌شود منتقل شود.
● پیشگیری از بیماری
شناخت ناکافی بیماری، موجب شده زندگی با بیمار هپاتیتی اصلی‌ترین دغدغه‌ اطرافیان بیمار شود، اما زندگی با یک فرد هپاتیتی، مثل زندگی با یک فرد عادی است، با این تفاوت که در صورت رعایت نکردن بعضی نکات ساده، ‌شانس انتقال بیماری وجود دارد ولی اگر راه‌های انتقال هپاتیت‌ها را بشناسیم و رعایت کنیم، می‌توانیم با خیال راحت در کنار افراد بیمار زندگی کنیم. به عنوان مثال وسایل شخصی از قبیل حوله، تیغ، ناخن‌گیر، شانه و مسواک را که احتمال آلوده شدنشان به خون و فرآورده‌های خونی وجود دارد جدا کنیم. از سوی دیگر اگر بیمار مبتلا به هپاتیت B باشد، افراد خانواده می‌توانند با واکسیناسیون نسبت به این نوع هپاتیت مصونیت پیدا کنند.
● تا شقایق هست
برای بسیاری، هپاتیت بیماری ترسناکی است که آن را باید برابر با مخارج بسیار زیاد و سرانجام هم نابودی کبد دانست. کبدی که پیوند آن ۵۰ میلیون تومان هزینه دارد، ولی در حقیقت هپاتیت، آخر دنیا نیست. بیمار مبتلا به هپاتیت باید پیش از هرچیز باور داشته باشد بیماری‌اش قابل کنترل است. او باید به توصیه‌های پزشکان عمل کند، ‌راه‌های مقابله و جلوگیری از پیشرفت بیماری را بشناسد و تلاش کند در کنار رعایت نکات درمانی و بهداشتی، زندگی روزمره‌اش را هم داشته باشد. صدالبته که برای انجام این کار حمایت خانواده و دوستان شخص مبتلا ضروری است تا بیمار احساس تنهایی و طرد شدن از جامعه نکند. به هر حال کسی که به هپاتیت مبتلا می‌شود، علاوه بر مشکلات جسمی در معرض یک فشار روانی بالا نیز قرار دارد. اینجاست که وظیفه جامعه و خانواده‌ بیمار حکم می‌کند او را در مقابل این فشار روانی حمایت کنند تا بیمار باور کند دنیا به آخر نرسیده و تا شقایق هست زندگی باید کرد.     علی اخوان بهبهانی
  روزنامه جام‌جم
 

  واژینیت، یک بیماری متداول ناحیه‌ی ژنیتال می‌باشد که هر ساله حدود ده میلیون از مراجعات پزشکی را به خود اختصاص می‌دهد. شایعترین عوامل ایجاد کننده‌ی واژینیتها، باکتریها بوده و کاندیدا آلبیکنس به عنوان دومین عامل مسبب این عفونتها محسوب می‌شود. کاندیدا آلبیکنس را می‌توان از دستگاه ژنیتال ۲۰ تا ۵۰ درصد زنان سالم بدون علامت که در سنین باروری قرار دارند، جدا نمود.
ارتباط هورمونی با این بیماری یعنی وجود استروژنها باعث می‌شود تا این مخمر از دختران نابالغ به ندرت جدا شده و بیماری در زنان بعد از دوران یائسگی با شیوع کمتری مشاهده شود.
ولوواژینیت کاندیدایی یک عفونت مخاطی فرصت‌طلب و شایع می‌باشد که بیشتر به علت قارچی به نام کاندیدا آلبیکنس ایجاد می‌شود. این بیماری بیشتردر زنان سالم در سن باروری ایجاد شده و باعث ناراحتی و گرفتاری آنها می‌شود که غالباً ناشناخته باقی می‌ماند. بنابراین بیمارانی‌که واژینیت مزمن دارند باید قطعاً مشخص شود که شرایط ابتلای آنها به علت عفونت مجدد، فرم عودکننده و یا دائمی بوده و همچنین عامل اختصاصی آن نیز تعیین گردد.
● انواع عفونت و فاکتورهای مستعد کننده:
شایعترین مخمرهای جدا شده از واژن شامل کاندیدا آلبیکنس (۸۵ تا ۹۰ درصد) کاندیدا گلابراتا (۵ تا ۱۰ درصد) وکاندیدا تروپیکالیس (۱ تا ۳ درصد) می‌باشد. سایر گونه‌های مخمری که از شیوع کمتری برخوردارند عبارتند از کاندیدا استلاتوئیده، کاندیدا کروزه‌یی، کاندیدا فاماتا و ساکارومایسس سرویسیه (۵/۰ تا ۲درصد).
بیش از دویست سویه‌ی ازکاندیدا آلبیکنس تاکنون شناخته شده است. تمامی سویه‌ها توانایی کلنیزاسیون (ایجاد پرگنه) را دارا بوده و می‌توانند باعث عفونت واژینیت شوند. با این حال سویه بیماریزای خاصی تاکنون شناخته نشده است. بین ۲۵ تا ۴۰ درصد از زنانی‌که دارای کشت مثبت کاندیدا از نمونه‌ی واژینال هستند، جزء ناقلان با علامت محسوب می‌شوند.
فاکتورهای مستعد کننده در میزبان که سبب عود و تکرار واژینیت کاندیدایی می‌شوند عبارتند از: حاملگی، مصرف داروهای خوراکی ضد بارداری، دیابت ملیتوس، مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها، بیماری HIV، درمانهای با استروژن، چاقی، پوشیدن لباس‌های تنگ و با الیاف مصنوعی، کوتاه بودن آناتومیک فاصله‌ی بین واژن و مقعد و تغییرات ایجاد شده در ایمنی با واسطه‌ی سلولی در ناحیه‌ی واژن.
● بیماریزایی:
به رغم پیشرفتهای اخیر در زمینه‌ی میکروبیولوژی، هنوز هم اطلاعات محدودی در زمینه‌ی بیماریزایی این عفونت شایع قارچی موجود است. برای پیشرفت عفونت در واژن، وجود تغییراتی در اپیتلیوم واژن، فلور میکربی و میکرب‌ها لازم است.
به رغم اینکه واژینیت کاندیدایی بیشتر به علت نقص در عملکرد سلولهای CD۴ لنفوسیتهای T در ایمنی با واسطه‌ی سلولی ایجاد می‌شود ولی موارد با علامت کاندیدیاز همراه با تحریک پلی مرفونوکلئرهای نوتروفیلی و در نتیجه، ضایعات بدون التهاب همراه می‌باشد.
فلورباکتریایی واژن شامل چندین گونه از باکتریهای گرم مثبت و منفی، بی‌هوازی و بی‌هوازی اختیاری می‌باشد.
شرایط محیطی موجود در اپیتلیوم واژن ممکن است در تعداد جمعیت و یا ترکیب باکتریایی آن تأثیرگذار بوده و احتمالاً تمام انواع واژینیتها با فلورمیکربی واژن در ارتباط می‌باشند.
به نظر می‌رسد کاندیداها از ناحیه‌ی مجاور نظیر پری آنال می‌توانند خودشان را به واژن برسانند و با اینکه یک مخمر بی‌آزار محسوب شده ولی می‌تواند به یک مخمر بیماریزا تبدیل شود. فاکتورهای مؤثر در بیماریزایی کاندیدا آلبیکنس عبارتند از چسبندگی به سلولهای اپیتلیال واژن، وجود گیرنده‌های سلولی واژینال برای لیگاندهای کاندیدا، تبدیل جوانه‌ها به لوله‌ی زایا و ترشح آنزیمهای پروتتولیتیک، فسفولیپازها وسموم کاندیدایی.
تغییر در محیط واژن معمولاً لازمه‌ی هر گونه بیماریزایی و ایجاد علائم بیماری‌ قبل از ایجاد ضایعات پاتولوژیک توسط ارگانیزم می‌باشد.
● کاندیدیاز مزمن وعود کننده:
۵ فاکتور در بروز موارد مزمن یا تکرار شونده‌ی بیماری دخالت دارد.
۱) منبع روده‌یی:
گونه‌های کاندیدا در روده‌ی بزرگ زندگی کرده و در آمپول مقعدی وجود دارند واز آنجا معمولاً به دنبال اجابت مزاج به ناحیه‌ی خارج از مقعد مهاجرت کرده و در ناحیه‌ی پری آنال، جایی که به راحتی می‌تواند به واژن منتقل شوند، تجمع می‌یابند.
۲) انتقال جنسی:
با آنکه حدود ۲۰ درصد از مردانی که همسرشان به عفونت عود کننده‌ی واژینیت کاندیدایی مبتلا هستند، حامل گونه‌های کاندیدا در ناحیه‌ی پنیس خود می‌باشند، با این حال انتقال جنسی در این بیماری نقش بسیار محدودی دارد.
۳) پایداری ارگانیسم‌های ناحیه‌ی واژن:
بیش از ۹۰ درصد زنان دچار عفونت حاد واژینیت کاندیدایی، پس از درمان با داروهای ضد کاندیدایی، معمولاً از نظر کشت قارچی منفی می‌شوند. ولی ۴ تا ۶ هفته بعد، حدود ۲۰ تا ۲۵ درصد از این زنان که بدون علامت نیز هستند از نظر کشت قارچی مثبت می‌شوند.
۴) واکنش حاد ازدیاد حساسیت اکتسابی:
آنتی‌ژنهای کاندیدایی ممکن‌است یک واکنش ازدیاد حساسیت حاد در زنان مبتلا به واژینیت کاندیدایی عود کننده ایجاد کنند. این بیماران غالباً دارای علائم بالینی شدید نظیر قرمزی، ورم، راش و خارش همراه با حداقل ترشحات واژن و تعداد کم ارگانیسم دارند. در تعدادی از بررسی‌ها با از بین بردن حساسیت آنتی‌ژن کاندیدا، تعداد موارد عود کننده را کاهش داده‌اند.
۵) کاهش فاکتورهای محافظت کننده‌ی‌ واژن:
درگذشته کاهش یا تغییر در فلور واژن خصوصاً لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس (پراکسیدواسیدلاکتیک تولید نمی‌کند) را مرتبط با عود عفونت ولوواژینال می‌دانستند. ولی یافته‌های امروز نقش آن را کمتر از گذشته می‌دانند و اخیراً نیز بر این باورند که رحم با ایجاد ایمونوگلبولین‌های محافظت کننده در محیط واژن در جلوگیری از عفونت‌های مقاوم و تهاجمی قارچی در زنان در بعد از مرحله‌ی یائسگی نقش دارد.
● تشخیص:
کاندیدیاز با ترشحات غلیظ و دلمه‌یی شکل سفید به همراه خارش و پرخونی، قرمزی و حالت سایش پوست در ناحیه‌ی واژن همراه است.
معمولاً در کاندیدیاز ساده pH واژن حدود ۸/۳ تا ۲/۴ و به میزان طبیعی است. بررسی میکروسکوپی ترشحات وجود هیفا و مخمر در حال جوانه زدن را در حدود ۵۰ تا ۷۰ درصد موارد نشان می‌دهد.
در صورت عدم وجود علائم و نشانه‌ی خاص، تشخیص برپایه‌ی تاریخچه یا معاینه‌ی فیزیکی را به تنهایی منتفی می‌سازد. تشخیص بیماری توسط خود فرد تنها در حالتی که ترشح، خارش و قرمزی حاد در بیمار وجود دارد، امکان پذیر است.
کشت مثبت واژن باید همراه با علائم ونشانه‌های بیماری باشد. ادعای خود بیمار مبنی بر وجود خارش (بارزترین علائم کاندیدا) بدون ترشحات تنها پیش بینی کننده کاندیدیاز وولواژینال در ۳۸ درصد بیماران است.
همچنین نقش شریک‌های جنسی مذکر در ایجاد پاتوژنز در مجرای تناسلی زنان قابل اغماض است زیرا تنها ۵۴ درصد از شریکهای جنسی بیماران حامل قارچ، دارای علائم هستند.
درمان مؤثر به تشخیص دقیق وابسته است. وجود علائم ولوواژینیت همیشه دال بر اتیولوژی بیماری نیست.
تشخیص دقیق بر پایه‌ی گرفتن تاریخچه، معاینه‌ی کامل لگن و اندازه‌گیری pH واژن، تهیه‌ی اسمیر پاپانیکولا، تهیه‌ی نمونه‌ی مرطوب با پتاسیم هیدروکسید و کشت ترشحات واژن از نظر باکتری ویروس و قارچ می‌باشد.
● درمان:
درمان‌هایی که امروزه برای عفونت‌های وولوواژینال قارچی مزمن و عود کننده به کار می‌رود کاملاً تجربی بوده، و بر پایه‌ی شواهد موجود نمی‌باشد. بررسی‌های اخیر توسط Sobel نشان داده است که درمان کامل یک هفته‌یی با فلوکونازول می‌تواند میزان عود کاندیدیاز واژینال را کاهش می‌دهد.
اصول درمان برپایه‌ی درمان کامل و سپس درمان نگهدارنده‌ تا شش ماه می‌باشد. قطع درمان در ۵۰ درصد بیماران منجر به بازگشت عفونت می‌گردد. درمانهای کمکی نیز در موارد عفونت‌های سرسخت باید در نظر گرفته شود. همچنین درمان خوراکی شامل ۲۰۰ میلی‌گرم کتوکونازول به صورت روزانه برای ۱۴ روز یا ۱۰۰ تا ۲۰۰ میلی‌گرم فلوکونازول روزانه به مدت ۳۰ روز است، دوز نگهدارنده‌ی خوراکی ۱۰۰ تا ۲۰۰ میلی‌گرم فلوکونازول در هفته به مدت ۶ ماه و یا ۴۰۰ میلی‌گرم ایتراکونازول روزانه به مدت ۶ ماه است.
درمواردی که درمان با کتوکونازول انجام می‌شود. بررسی تغییرات آسپارتات آمینوترانسفراز، آلانین، و گلبول‌های سفید خون توصیه می‌شود.
یک درمان دیگر استفاده از پودر بوریک اسید درکپسول‌های ژلاتینی می‌باشد که به صورت داخل واژنی به مدت ۱۴ روز استفاده شود.     افروز نیک بخت کارشناس پزشکی قانونی دکتر کیوان پاک شیر قارچ‌شناس
 

  وهم سبز، نوعی بیماری مسری ویروسی است که اغلب رانندگانی را که پشت چراغ راهنمایی قرار می‌گیرند، دچار توهم بینایی در زمینه رنگ‌ها می‌کند...
● تیولوژی
عامل این بیماری ویروس خطرناکی است به نام De - zood-bash-bejonb که در چهارراه‌هایی که چراغ راهنمایی دارند، به وفور و به طور منتشر وجود دارد.
این ویروس فوق العاده مقاوم است و برف و باران و سردی و گرمی ‌هوا، تغییرات فصول و حتی توفان و زلزله نیز در کاهش شیوع آن تاثیری ندارد. دوره کمون این بیماری بسیار کوتاه و حداکثر چند ثانیه تا یک دقیقه است.
● آسیب شناسی
وهم سبز در اثر تهاجم ویروس مذکور به چشم و ایجاد اختلال در سلول‌های شبکه بینایی بروز می‌کند و به سبزدیدن رنگ‌های قرمز و زرد منجر می‌شود.
● اپیدمیولوژی
رانندگانی از اقشار آسیب‌پذیر که ژیان، پیکان و سه چرخه موتوری می‌رانند و همچنین رانندگان از قشر مقاوم نسبت به هرگونه آسیب اجتماعی، که اغلب سوار بنز و ماکسیما یا بی ام و هستند، هر دو تقریبا به یکسان دچار این بیماری می‌شوند. گرچه شدت این عارضه اغلب در گروه اخیر بیشتر است.
مبتلایان اغلب علاقه زیادی به سبزی‌ها و خیار و کاهو و سیب سبز دارند و از سیب سرخ و تربچه نقلی قرمز به شدت بیزارند.
مواردی از شوک ناگهانی ناشی از نشان‌دادن گوجه‌فرنگی به بیماران مبتلا به شکل حاد، گزارش شده است.
● عوامل مستعدکننده
اکثر منابع معتبر، عوامل مساعد‌کننده برای ایجاد این اختلال بینایی را برای اقشار آسیب‌پذیر، تعجیل برای رسیدن به صف بانک برای پرداخت قبوض و صف‌های حراجی‌ها، گوشت، روغن و سایر مایحتاج اعلام کرده‌اند.
برای اقشار غیر‌آسیب‌پذیر، عواملی مانند عجله برای رسیدن سر قرار، خرید آدامس و عینک آفتابی و گوشی جدید موبایل و یا شرکت در پارتی به عنوان عوامل تشدیدکننده این بیماری ذکر شده است.
● نشانه‌شناسی بالینی
وهم سبز اغلب به دو شکل حاد و تحت حاد بروز می‌کند:
▪ شکل حاد:
توهم بینایی همواره وجود دارد و راننده اصولا رنگ قرمز را همیشه به رنگ سبز پررنگ می‌بیند و بدون توجه به چراغ قرمز راهنمایی از چهار راه عبور می‌کند. بسیاری از رانندگان خودروها و اغلب موتورسواران و دوچرخه‌سواران به شکل حاد به این عارضه مبتلا می‌شوند.
▪ شکل تحت حاد:
توهم بینایی به تدریج عارض می‌شود. راننده مبتلا پس از دیدن چراغ قرمز، ابتدا تا آنجا که ممکن است آهسته آهسته جلوتر می‌رود و از خط‌کشی مخصوص عابر پیاده هم می‌گذرد. سپس با گذشت ثانیه‌ها ناآرامی‌هایی به این اشکال و صور در راننده مبتلا تظاهر می‌کند:
- ور رفتن عصبی با دسته دنده، گازدادن، دندان قروچه و ذکر زیر لبی پاره‌ای کلمات بسیار متین و مودبانه خطاب به بانی چراغ و مخترع رنگ قرمز، خروج بعضی اصوات نامفهوم از دهان مانند آه، اخ، اه، وه، وای، اوف و پوف و جز آن.
- سپس فرد مبتلا سانتی‌متر به سانتی‌متر خودروی خود را باز هم جلو و جلوتر می‌برد و راه عبور رانندگان طرف مقابل را می‌بندد. بیمار اغلب در این هنگام با دیدن عکس‌العمل رانندگان دیگر، انگشت اشاره دستش را توی گوش خود فرو می‌کند، بینی خود را چند بار از راست به چپ می‌مالد و یا پس کله خود را می‌خاراند.
- با زرد شدن چراغ راهنمایی طرف دیگر، نشانه‌های بیماری شدت می‌گیرد. این نشانه‌ها به صورت بوق‌های ممتد خودرو ظاهر می‌شود.
- با رو‌به‌رو شدن با اعتراض رانندگان دیگر، فرد مبتلا اغلب مشاغل نه چندان مطلوب و مودبانه‌ای را برای بعضی از خانواده و اقوام درجه یک رانندگان دیگر در نظر می‌گیرد و با بیرون بردن سر از پنجره خودرو، نظر و پیشنهاد خود را به آنان اعلام می‌کند.
در این حالت است که ناگهان توهم بینایی به اوج خود می‌رسد و فرد مبتلا، چراغ راهنمایی را کاملا به رنگ سبز دیده و خودرو را با شتاب به حرکت در می‌آورد.
● پیشگیری
وجود عوامل انتظامی‌در سر چهار راه‌ها به نحو چشم‌گیری در کاهش اختلالات بینایی مبتلایان موثر است و نشان‌دادن کاغذ‌هایی موسوم به برگ جریمه، گاهی به طور معجزه‌آسایی نشانه‌ها و آثار این عارضه را در قشر آسیب‌پذیر از بین می‌برد.
اما تنها واکنشی که پس از دیدن برگ جریمه در مبتلایان غیر‌آسیب‌پذیر گزارش شده، بروز تحرکاتی در صورت، و اعوجاجاتی در لب‌های فرد مبتلا است که برخی از محققان با اصطلاح پوزخند و برخی دیگر از پژوهشگران با کلمه ریشخند از آن نام برده‌اند.
● درمان
تقریبا بیشتر کتاب‌های مرجع و معتبر چشم‌پزشکی اجتماعی، درمان اساسی این نقص بصری و توهم بینایی را منحصرا با کرام‌الکاتبین دانسته‌اند.     برگرفته از کتاب مرجع چشم پزشکی، ویرایش ۲۰۰۸ دکتر احمد مدنی
 

  این مسأله‌ی حفاظت در برابر ویروسهای هوازاد airborne سوال مهمی است چون همه‌ی مواظبتهایی که در مقابل تمام ویروسهای تنفسی انجام می‌شود قابل تطبیق با آنفلوانزای انسانی و نیز آنفلوانزای فوق حاد پرندگان است و این در صورتی است که جهش انسان به انسان شکل گیرد. قبل از هر چیز لازم است به این مطلب اشاره شود که شستشوی مکرر دست گسترش ویروسهای آنفلوانزا را کاهش می‌دهد و باید بهوش و آگاه باشید که به هنگام دست دادن و یا روبوسی ممکن است ویروس‌های آنفلوانزا گسترش پیدا کنند. این قبیل اعمال دوستانه ویروس‌های مختلف تنفسی را پخش می‌نمایند. عطسه و یا سرفه ممکن است ویروس را تا ۵/۳ متر گسترش دهند و در سوق دادن ویروس مؤثر واقع شوند. دود سیگار نیز ویروسهای تنفسی را گسترش می‌دهد و بنابراین سیگاری‌ها ( و دوستان سیگاری‌ها) باید به هنگامی که مریض هستند خیلی مواظب باشند که در اتاقهای با ازدحام جمعیت سیگار نکشند.
جداسازی افراد بیمار بهترین حفاظت در مقابل گسترش ویروس آنفلوانزا است. متأسفانه یک فرد بیمار ویروس را چند روز قبل از اینکه از نظر بالینی مریض شود ممکن است گسترش دهد. در تماس‌های نزدیک در مردمی که مریض هستند باید امکان گرفتن بیماری را پیش‌بینی کرد و باید تماسهای شخصی را به حداقل رساند تا از گسترش بیماری جلوگیری به عمل آید.
در مورد استفاده از واکسن آنفلوانزا در انسان لازم است به این نکته توجه شود که این کار از نظر تأمین امنیت عمومی کمک می‌کند و در این رابطه افراد با خطر بالا (سالخوردگان، افراد آسماتیک، افراد مبتلا به آمفیزم و دیابتی‌ها، اطفال، زنان آبستن و افرادی که ایمنی آنها در معرض سوء ظن قرار می‌گیرد) به واسطه‌ی کاهش مقدار ویروس در گردش اهمیت زیادی دارد.
نتایج بررسی‌های محققان علوم پزشکی در کشور انگلستان در سال جاری نشان داده است که در سالخوردگان نجات زندگی با اثرات خفیفی در رابطه با واکسیناسیون همراه بوده است و در طول سه دهه‌ی اخیر این وضعیت در سالخوردگان به اثبات رسیده است اما هنوز هم استفاده از واکسن برای افرادی که سنشان بالاتر از ۶۵ سال است توصیه می‌شود چون به نظر می‌رسد انجام واکسیناسیون در این قبیل افراد خطر دچار شدن به عوارض شدید آنفلوانزا را نظیر پنومونی که ممکن است به بستری شدن بیمار منجر شود تقلیل بخشد.
روی همین اصل برای کلیه‌ی افرادی که در خطر بالای ابتلای به آنفلوانزای مرغی هستند مثل سالخوردگان و اطفال و مرغداران و کارگران مرغداری‌ها و دامپزشکان طیور و کسانی که در آزمایشگاههای تشخیص طبی کارمی‌کنند و خانمهای خانه‌داری که به نحوی در آماده‌سازی مرغ برای طبخ اقدام می‌نمایند واکسیناسیون سالیانه علیه آنفلوانزا توصیه نشده است و برای افرادی که سنشان بالاتر از ۵۰ سال است و دچار بیماریهای مزمن هستند نیز توصیه می‌شود.
متأسفانه به علت اینکه واکسن آنفلوانزا هنوز هم به وسیله‌ی کشت ویروس در محیط کشت تخم مرغی (تکنولوژی قدیمی ۵۰ ساله) صورت می‌گیرد آنهایی که به آلرژی‌های تخم‌مرغی مبتلا هستند غالباً نمی‌توانند آنرا تحمیل نمایند و همانگونه که همکاران پزشک اطلاع دارند واکسن آنفلوانزا که به طور سالیانه مورد استفاده قرار می‌گیرد و حمایتی علیه آنفلوانزای مرغی ایجاد نمی‌کند و این موضوعی است که باید در مورد آن بحث شود و مورد مشاوره و انتقادات علمی قرارگیرد چون حفاظت متقاطع از یک سوش ویروس آنفلوانزا به دیگری مطرح است اما حفاظت معنی‌دار در مقابل سوش H۵N۱ مشخص نشده است. هم اکنون مطالعاتی در مورد واکسنی در حال انجام است که بتواند تمام سوشها را که شامل H۵N۱ نیز می‌باشد پوشش دهد و ممکن است این واکسن برای مدت حداقل ۱۰ سال حفاظت در مقابل کل سوشهای آنفلوانزا را به وجود آورد. در صورتی که یک چنین واکسنی از نظر تجارتی در دسترس قرار گیرد محققاً سیاستگزاریهای پیشگیری را برای پاندمیک‌های آنفلوانزا تغییرخواهد داد. در ضمن واکسنی که در حال حاضر مورد استفاده قرار می‌گیرد فقط برای مدت یک سال خوب است و علت این مسأله این است که سوش‌ غالب آنفلوانزا از سالی به سال دیگر تغییر می‌کند.
بیماران در کاتگوری خطر بالا باید به این مطلب نیز توجه نمایند که واکسن پنومونی نیز برای آنها لازم است. واکسن پنومونی برای مدت ۵ تا ۱۰ سال دوام ایمنی به همراه دارد و ۲۳ سوش متفاوت پنومونی پنوموکوکسی را پوشش می‌دهد که خود یک نوع عارضه‌ی بالقوه‌ی تهدید کننده‌ی‌ زندگی است. تقریباً ۵۰% مرگ‌ها در طول فصل آنفلوانزا از پنومونی ناشی می‌شوند و اکثریت وسیعی از آنها از پنوموکوک باکتریایی هستند که عموماً به وسیله‌ی واکسن پنومونی پوشش داده شده‌اند.
هرگاه پاندمی آنفلوانزای مرغی وجود داشته باشد واکسن پنومونی دستیار مفیدی خواهد بود چون مردم را از عوارض ثانویه شدیدی که به حدود نصف موارد مرگ منجر می‌شود حفاظت می‌کند.
در حال حاضر هیچ واکسن تجارتی برای آنفلوانزای پرندگان به منظور استفاده در انسان در دسترس نیست اما واکسنی برای ویروس H۵N۱ تکامل پیدا کرده و انستیتوی ملی بهداشت (NIH) به طور معمول در جمعیت سالخوردگان داوطلب آزمایش کرده و نتایج خوبی تاکنون به دست آورده است اما چون سوش فعلی H۵N۱ آنفلوانزای پرندگان به فرمی که بتواند به طور روتین مردم را مبتلا کند جهش پیدا نکرده در حال حاضر مورد استعمالی برای این واکسن توصیه نشده است. هرگاه H۵N۱ جهش پیدا کند ممکن است به فرمی تغییر پیدا نماید که فقط تا حدی به وسیله‌ی واکسن فعلی تحت تأثیر قرارگیرد. در فرم فعلی H۵N۱ به نظر می‌رسد که دوزهای بالا(که در دو تزریق جداگانه مصرف می‌شوند) برای به وجود آوردن ایمنی لازم شود.
واکسن مشابهی تکامل حاصل کرده که کاملاً در پرندگان مؤثر بوده است و متجاوز از ۲۰ میلیون پرنده در چین تاکنون با این واکسن واکسینه شده‌اند و تلاشی برای کمک به کنترل H۵ N۱ صورت گرفته و این در حالی است که هنوز هم مراحل اولیه را در جمعیت طیور طی می‌کند و به تولید انبوه نرسیده است و بررسی در این خصوص ادامه دارد.     دکتر حسن اوحدی نیا دامپزشک
 

  هر سال، در روزهای سرد زمستان خبرهایی درباره ویروسی كه بیشتر در كمین نوزادان است، منتشر می‌شود. چندی پیش، از رادیو شنیدیم كه ویروسی به نام رسپیرتیوری سین شیسال ویروس در بچه‌ها ایجاد عفونت‌های چشمی می‌كند و سپس خود را به ریه‌ها رسانده و در آنجا لانه كرده و آنها را به شدت بیمار می‌كند. از این رو، خواستیم تا بیشتر شما را با این عامل بیماری‌زا آشنا كنیم.
ویروس(RSV) از شایع‌ترین عفونت‌هایی است كه بچه‌های زیر یك‌سال را مبتلا می‌كند. این بیماری شباهت زیادی به سرماخوردگی دارد، به این ترتیب كه در كودك تب بالایی ایجاد می‌كند، قرمزی بینی و خس‌خس سینه از دیگر علامت‌های این بیماری است كه در نهایت عفونت شدید در ریه‌ها و مجاری تنفسی ایجاد می‌‌كند و حتی در برخی از موارد كودك راهی بیمارستان می‌شود.
این ویروس، یك عامل عفونت‌زای بیمارستانی بوده، به این ترتیب كه در نوزادانی كه به هر دلیلی به بیمارستان می‌روند، امكان دارد پزشك و یا پرستاری كه با نوزاد در تماس مستقیم است، به یك سرماخوردگی ساده مبتلا باشد و این ویروس را به این كودكان انتقال دهد.
در این حالت پنومونی ظاهر می‌شود. این عامل بیماری‌زا اغلب در بیمارستان‌ها و در بخش‌ نوزادان می‌تواند اپیدمی ایجاد كند. نكته مهم درباره این بیماری آن است كه تشخیص آن با روش‌های آزمایشگاهی امكان‌پذیر بوده و گاهی اگر درمان با تأخیر انجام شود، می‌تواند كودك را به كام مرگ بكشاند.
حتما از خود می‌پرسید كه چرا این ویروس اول در چشم‌ها ایجاد عفونت می‌كند و سپس در ریه‌ها؟ باید در جوابتان بگوییم كه این ویروس نیز مانند سایر عواملی كه ایجاد سرماخوردگی می‌كنند، از راه مخاطات در بدن انتشار می‌یابد. به این دلیل است كه دست زدن به سطوحی كه امكان آلودگی در آنها بیشتر است و بردن آنها به دهان و یا تماس با چشم می‌تواند این آلودگی و در نهایت این بیماری را در بچه‌ها ایجاد كند. باید اضافه كنیم كه این بیماری در بزرگسالان با ظاهری آرام و معمولی اما در بچه با ظاهری پرهیاهو و حتی خطرناك ظاهر می‌شود.
جالب است بدانید كه این عفونت در روزهای سرد زمستان شایع‌تر بوده و شمار بچه‌هایی كه به این عامل بیماری‌زا آلوده می‌شوند، بالاتر می‌رود. حتما می‌پرسید كه ابتلا به این بیماری چند روز طول می‌كشد؟ باید بگوییم كه این بیماری در برخی از بچه‌ها یك هفته و در برخی دیگر سه هفته زمان لازم دارد تا بهبودی كامل حاصل شود.
متأسفانه داروی خاصی برای درمان این بیماری وجود ندارد و درمان آن به شكل علامت درمانی به انجام می‌رسد. به این دلیل است كه به محض كوچك‌ترین علامت ابتلا باید آن را كاملا جدی گرفت و كودك را تحت نظر یك متخصص مجرب قرار داد. در آخر باید اضافه كنیم كه متخصصان در سراسر دنیا در تلاش هستند، واكسن و یا دارویی برای درمان این عفونت تهیه كنند اما تا به امروز موفق نشده‌اند.     دكتر حمید عمادی، متخصص عفونی
  روزنامه سلامت
 

  ۱) تعریف - بیماری هاری یک التهاب حاد مغزی آنسفالیت حاد و تقریباً بدون استثناء کشنده است که با نشانه های احساس دلهره ، سردرد ، تب ، بیقراری و تغییرات مبهم و حسی که اغلب در ناحیه گاز گرفته شده بدن ملموس است ، تظاهر می کند . هیجان و ترس از جریان هوا از نشانه های شایع این بیماری است . نشانه های بیماری به طرف فلج خفیف و ناکامل و یا کامل پیشرفت می کند . انقباض عضلات بلمی به ترس از آب می انجامد ( آب ترسی )‌ و متعاقب آن هذیان گویی و تشنج پیش می آید . مرگ اغلب در اثر فلج دستگاه تنفسی پیش می آید . تشخیص هاری به وسیله آزمایش بافت رنگ آمیزی شده مغز می باشد .
۲) عامل عفونت - ویروس هاری یک رابدو ویروس از جنس لیزا ویروس است .
۳) وقوع - هاری با سالیانه حدود ۲۵ تا ۴۰ هزار مورد مرگ که تقریباً‌ تمام آن در کشورهای در حال توسعه اتفاق می افتد ، گسترش جهانی دارد .
هاری بیشتر یک بیماری حیوانی است . کشورهایی که در حال حاضر عاری از هاری حیوانی هستند عبارتند از : استرالیا ، نیوزیلند ، نیوگینه ،‌ ژاپن ، هاوایی ، تایوان ، اقیانوسیه ، بریتانیا ،‌ایرلند ، ایسلند ، ‌قسمتهای مرکزی نروژ ، سوئد ، فنلاند ، پرتقال ، یونان و بعضی از جزایر ویست ایندیز و جزایر آتلانتیک . هاری شهری ( هاری سگ ) ، به وسیله سگ منتقل می شود در حالی که هاری روستایی یک بیماری گوشتخواران وحشی و خفاشها است ، که گاهی به مناطق شهری و به سگ ، گربه و یا دامهای اهلی منتقل می شود . در اروپا ، هاری روباه انتشار وسیع داشته است ولی تعداد موارد آن از سال ۱۹۷۸ که واکسیناسیون خوراکی این حیوان شروع شده است رو به کاهش است.
۴) مخزن - بسیاری از حیوانات وحشی خانواده ( سگسانان ) از جمله سگ ، روباه کویوت ، گرگ ، شغال ، اسکونک ، راکون ، مونگوز و سایر حیوانات گازگیرنده مخزن طبیعی این ویروس هستند . در مکزیک و آمریکای جنوبی خفاشهای خونخوار و میوه خوار و حشره خوار نیز آلوده به ویروس هاری وجود دارند . د رایالات متحده آمریکا ، کانادا و اخیراً اروپا خفاشهای حشره خوار آلوده به ویروس یافت می شوند . در کشورهای در حال توسعه هنوز سگ مخزن اصلی ویروس است . خرگوش ، سنجابهای درختی و زمینی و موشهای مختلف نیز به ندرت آلوده می شوند ولی درمان کسانی که ممکن است به وسیله این حیوانات گاز گرفته شوند کمتر ضرورت پیدا می کند .
۵) روش انتقال - بزاق حیوان هار حاوی مقادیر زیادی ویروس است که با بریدگیهای ناشی از گاز و یا خراش وارد بدن میزبان می گردد ( ویروس خیلی به ندرت از طریق بریدگیهای ناشی از طریق مخاط سالم نیز وارد بدن میزبانها می شود )‌. چون بزاق انسان ممکن است حاوی ویروس باشد بنابراین می توان تصور تنمود که انتقال بیمرای از یک شخص به شخص دیگر از طریق بزاق دهان نیز امکان دارد ولی هرگز این شکل که از انتقال ویروس گزارش نشده است . ابتلای به هاری در اثر پیوند عضو ( قرنیه از فوت شدگانی که به دلیل یک عارضه تشخیص داده نشده اعصاب مرکزی فوت کرده اند ) نیز گزارش شده است . انتشار ویروس از طریق هوا در آزمایشگاه و غارهایی که مسکن تعداد بسیار زیادی خفاش بوده است به ندرت گزارش شده است .
۶) دوره کمون - معمولاً بین ۳ تا ۸ هفته است . این مدت ممکن است بر اساس وسعت زخمها ، ‌محل گازگرفتگی در ارتباط با میزان رشته ها و شبکه عصبی محل ، فاصله آنها با مغز ، مقدار ویروس وارده شده ، موانعی مانند البسه و عوامل دیگر به ندرت به کوتاهی سال برسد . دوره کمون طولانی قبل از دوران بلوغ در افراد دیده شده است .
۷) دوره واگیری - این دوره در سگ گربه از ۳ تا ۱۰ روز قبل از ظهور نشانه های بالینی شروع و ( به ندرت بیش از ۴ روز ) و در تمام دوران بیماری ادامه دارد .
۸) حساسیت و مقاومت - تمام پستانداران به ویروس هاری حساس هستند و به نظر می رسد که مقدار حساسیت در ارتباط با سوش ویروس باشد . انسان بیشتر از چند گونه حیوان به این ویروس مقاوم است . تقریبآً تنها ۴۰ درصد از ایرانیانی که با حیوانات هار گزیده شده و درمان نشده اند ، مبتلا به این بیماری شده اند.
۹) کنترل
الف) پیشگیری :
۱) ثبت نام و صدور پروانه نگهداری سگ ، واکسیناسیون تمام سگها ، جمع آوری و معدوم کردن حیوانات بی صاحب و ولگرد در کشورهایی که هاری حیوانات به صورت بومی وجود دراد ، ضروری است . تمام گربه ها نیز باید واکسینه شوند مردم و صاحبان حیوانات خانگی باید به لزوم محدود کردن حرکت سگ و گربه آشنا شوند .
مردم باید بدانند که نگهداری حیوانات وحشی به عنوان حیوان خانگی خطرناک است .
۲ ) برنامه دائمی بیماریابی در حیوانات باید در دست اجرا باشد . امکانات آزمایشگاهی برای انجام آزمایش بر روی حیوانات وحشی که انسان و سایر حیوانات را در معرض ابتلا قرار داده اند و همچنین حیوانات اهلی که نشانه های بالینی بیماری را دارند ،‌باید فراهم گردند . پزشکان ، دامپزشکان و مأموران کنترل حیوانات باید برای آشنایی با بیماری ، معدوم کردن و آزمایش کردن حیواناتی که انسان و حیوانات اهلی را در معرض آلودگی قرار داده اند ،‌ آموزشهای لازم را بگیرند.
۳ ) سگ و گربه ظاهراً سالم که انسان را گاز گرفته باید برای ۱۰ روز نگهداری و تحت نظر باشد ( ممکن است سگ و گربه ناخواسته را بلافاصله کشت و نمونه بافت مغزی آنها را برای تشخیص بیماری با روش فلورسنت آنتی بادی آزمایش کرد ) ، سگها و گربه هایی که نشانه های بالینی مشکوک دارند باید کشته شده و برای هاری آزمایش شوند . وقتی حیوانی گاز می گیرد اگر مبتلا به هاری باشد معمولاً در مدت ۴ تا ۷ روز نشانه های بیماری را با تهیج شدن ، تغییر در رفتار و یا فلج و بالاخره مرگ نشان خواهد داد . تمام پستانداران وحشی که شخص را گاز می گیرند باید بلافاصله کشته و مغز آنها برای تشخیص هاری آزمایش شود اگر حیوانی که ظاهراً رفتاری عادی دارد و یا یک حیوان با ارزش باغ وحش انسان را گاز گرفت می توان آن شخص را تحت درمان پیشگیری کننده بعد از گازگرفتگی قرار داد و حیوان را معدوم نکرده و برای ۳ تا ۱۲ هفته در قرنطینه تحت نظارت قرار داد .
۴) سرحیوان مرده ای را که مشکوک به ابتلا به هاری است باید فوراً بدون دستکاری به همراه یخ بسته بندی کرد ( نباید منجمد شود ) و برای تشخیص با روش ایمنوفلورسنت آنتی بادی و در صورت امکان انجام این آزمایش برای جستجوی اجسام نگری و سپس تزریق به موش آزمایشگاهی ، به آزمایشگاه ارسال داشت .
۵) سگ و گربه واکسینه نشده که به وسیله حیوان مسلم هار گزیده شده اند باید بلافاصله معدوم شود و در صورتی که حیوان کشتنی نباشد برای ۶ ماه در محلهای خاص و تأیید شده تحت نظر دامپزشک در قرنطینه نگهداری شده و ۳۰ روز قبل از آزاد شدن واکسینه گردد . در صورتی که این حیوان قبلاً واکسینه شده است باید دوباره او را واکسینه کرده و حداقل برای ۴۵ روز با بستن قلاده حرکتش را محدود کرد .
۶) کسانی که به شدت در خطر ابتلا به بیماری هستند ؛ دامپزشکان ، کارکنان سازمانهای محیط وحش و پارکهای طبیعی در مناطقی که بیماری حیوانی به صورت بومی یا همه گیر شایع است ، کارکنان قرنطینه های سگ ، کارکنان آزمایشگاهها عملیات صحرایی که در برنامه های هاری کار می کنند و مسافرینی که در مناطقی بومی توقف طولانی دارند ؛ باید واکسینه گردند .
این واکسن ها را می توان در ۳ نوبت و هر نوبت یک سانتی مترمکعب درون عضله در روزهای صفر ،‌۲۱ تا ۲۸ تزریق کرد .
اگر خطر ابتلا به بیماری برای افراد واکسینه هنوز وجود داشته باشد می توان هر دو سال یکبار یک واکسن یادآور تزریق نمود و یا سرم افراد با روش خنثی سازی مورد آزمایش قرار گرفته و در صورت کاهش عیار پادتن واکسن یادآور تزریق می شود . اگر کسانی که به مناطق اندمیک هاری سفر می کنند واکسن داخل جلدی گرفته باشند باید حداقل ۳۰ روز بعد از آخرین نوبت تزریق واکسن به مسافرت بروند .
۷) پیشگیری از ابتلا به بیماری هاری بعد از گاز گرفتن حیوان ( پیشگیری یا درمان بعد از گزش ) شامل مراحل زیر است :
الف) درمان محل گاز :
مؤثرترین وسیله شستن فوری محل های گاز یا خراش حیوان با آب و صابون و یا مواد پاک کننده دیگر و سپس شستشوی آنها با آب خالص است . زخمها را ، مگر در مواقعی که حفظ زیبایی و همبستگی بافت ضرورت داشته باشد ، نباید بخیه کرد . در صورتی که بخیه کردن ضروری باشد باید بخیه شل که مانع خروج ترشح خون و ترشحات از داخل زخمها نگردد ، بعد از تزریق سرم حاوی ایمنوگلوبولین اختصاصی هاری به داخل زخم ،‌زده شود.
ب) پیشگیری با ایمنوگلوبین اختصاصی هاری :
پیشگیری ایمنوگلوبولینی از هاری در انسان گاز گرفته شده با استفاده هر چه زودتر از تزریق ایمنوگلوبولین انسانی هاری ( HRIG ) بعد از گزش به منظور خنثی کردن ویروس در محل زخم و سپس تزریق واکسن هاری در نقطه دیگری ، به منظور ایجاد مصونیت فعال ، صورت می گیرد .
ج) ایجاد ایمنی فعال با واکسیناسیون : واکسیناسیون با تزریق ۱ سانتی متر مکعب از واکسن ، که ترجیح داده می شود با واکسن دیپلوئید انسان ( یا میمون ) باشد ، در عضله دلتوئید در ۵ نوبت انجام می شود اولین تزریق هر چه زودتر بعد از گزش صورت می گیرد ( اولین تزریق واکسن همزمان با تزریق ایمنوگلوبولین نخواهد بود ) نوبت های بعدی روزهای ۳، ۷ ، ۱۴۵، ۲۸تا ۳۵ بعد از تزریق اول زده می شود .
د) دستور کار عمومی برای پیشگیری از بیماری در شرایط مختلف به شرح زیر است : اگر حیوان بدون آنکه تحریک شده حمله و یا گاز گرفته و فرار کرده و هاری نزد آن نوع حیوان در منطقه شایع است باید برنامه تزریق سرم ایمنوگلوبین ایمن و واکسیناسیون اجرا شود . گاز حیوان گوشتخوار وحشی و خفاشها تا وقتی آزمایشگاه عدم ابتلای آنها را به هاری تأیید نکرده است به عنوان گازگرفتگی هاری محسوب می شود . اگر حیوان فرار نکرده و در دسترس است ممکن است او را بلافاصله کشت ( با اجازه صاحب حیوان و مقامات بهداشتی محل و مغزش را برای تصمیم گیری در مورد درمان شخص گاز گرفته شده آزمایش کرد . تصمیم برای تجویز سرم و واکسن ، بلافاصله بعد از آنکه شخص به وسیله سگ یا گربه گاز گرفته شده و یا در مدتی که حیوان تحت نظر است ، باید بر مبنای رفتار حیوان ، وجود هاری در منطقه و چگونگی زخمهای وارد شده به بدن اتخاذ شود .
هـ ) بالاخره درمان شخص گاز گرفته شده باید شامل نکات زیر باشد .
▪ بلافاصله زخم را تمیز کرده و شستشو نمایید . ( کمکهای اولیه )
▪ شستشو و نظافت زخم را زیر نظارت پزشک کامل کنید .
▪ استفاده از ایمنوگلوبولین اختصاصی هاری و واکسیناسیون را طبق دستور کار داده شده اجرا کنید .
▪ در صورت نیاز ، درمان عفونتهای باکتریایی و تزریق واکسن کزاز را انجام دهید .
▪زخمها را مگر آنکه اجتناب ناپذیر باشد ، بخیه نزده و نبندید .
ب) کنترل بیماران ، تماسها و محیط :
۱) گزارش به مقامهای بهداشتی محل
۲ ) جداسازی بیمار :
در تمام دت طول بیماری جداکردن بیمار از نظر جلوگیری از انتشار ترشحات تنفسی ضروری است .
۳) گندزدایی همزمان :
بزاق و اشیایی که به آن آلوده شده اند گندزدایی می گردند . گرچه تا کنون انتقال ویروس هاری از بیماران به کسانی که از او پرستاری می کنند گزارش نشده است ولی باید احتمال خطر انتقال از طریق بزاق آلوده را به آنها گوشزد کرده و توصیه نمود که به هنگام کار کردن با بیماران از دستکش های لاستیکی ، روپوشهای محافظ و وسایلی که در مقابله سرفه مستقیم بیمار به صورتشان آنها را محافظت می کند ، استفاده کنند .
۴) قرنطینه ندارد .
۵ ) مصون سازی تماسها :
تماسهایی که زخم باز دارند و یا مخاطهای آنها در معرض بزاق بیمار قرار گرفته است باید تحت درمان ضد هاری قرار گیرند .
۶ ) تحقیق از تماسها و منبع عفونت :
حیوان هار و سایر افراد و حیواناتی که به وسیله او گاز گرفته شده اند را باید جستجو کرد .
۷ ) درمان احتصاصی :
بیمار مبتلا به هاری را باید تحت مراقبتهای مخصوص پزشکی قرار داد .    

  ● هپاتیت B چگونه بیماری‌ای است؟
كلاً هپاتیت یعنی التهاب كبد كه عضوی بسیار فعال در بدن است. هپاتیت یا التهاب بافت كبد موجب آسیب به كبد و مختل كردن فعالیت آن می‌شود. این اختلال یا التهاب به علل مختلفی به‌وجود می‌آید كه مهم‌ترین آن‌ها آلودگی به ویروس‌های ایجادكننده هپاتیت مثل A، B، C، D، E، F و G است كه در این بین ویروس هپاتیت B یكی از مهم‌ترین این عوامل به حساب می‌آید.
● اهمیت این بیماری چیست؟
اهمیت آن در این است كه هپاتیت B شایع‌ترین علت سیروز یا نارسایی كبدی در ایران و نیز مهم‌ترین علت سرطان كبد در ایران و جهان است.
● نشانه‌های بیماری هپاتیت B چیست؟
در آلودگی به ویروس هپاتیت B سه حالت متفاوت دیده می‌شود:
۱) هپاتیت حاد كه در این حالت بیمار پس از یك دوره مقدماتی، همراه با نشانه‌هایی مانند تب، سرماخوردگی، تهوع، استفراغ، درد شكم و ادرار تیره، مبتلا به زردی پوست و چشم‌ها می‌شود. این حالت به‌طور معمول خود به‌خود بهبود می‌آید و معمولاً در طی شش ماه خون از ویروس پاك می‌شود و فقط در ۱۰، ۱۵ درصد بالغین، بیماری مزمن به‌وجود می‌آید.
۲) هپاتیت مزمن كه در این حالت نشانه‌ها بسیار غیراختصاص و مبهم است (مانند ضعف و خستگی طولانی). گاهی ممكن است زردی خفیف یا خارش وجود داشته باشد. با پیشرفت بیماری ممكن است نارسایی كبد (سیروز كبدی) بروز كند، این افراد باید تحت نظر پزشك قرار گیرند.
۳) آلودگی بدون علامت كه در آن فرد هیچ علامتی ندارد و فقط ویروس را در خون خود دارد و می‌تواند آن را به دیگران انتقال دهد. این افراد به درمان دارویی نیاز ندارند، ولی خطر ابتلا به هپاتیت مزمن در آنان زیاد است و باید هر شش ماه یك بار توسط پزشك بررسی شوند.
● راه‌های انتقال هپاتیت B چیست؟
آلودگی به هپاتیت B به‌طور عمده از طریق ورود خون و ترشحات فرد آلوده به بدن فرد سالم سرایت می‌كند. البته این ویروس در بزاق، ترشحات جنسی و تمامی مایعات بدن فرد آلوده انتشار دارد. واگیری این ویروس ۱۰۰برابر ویروس ایدز است.
▪ روش‌های انتقال عبارتند از:
ارتباط جنسی حفاظت نشده با فرد آلوده، استفاده مشترك از ابزار آلوده تیز و برنده (مثل سوزن، سرنگ، تیغ اصلاح و مسواك)، تماس شغلی با وسایل تیز و برنده آلوده، تزریق مكرر خون یا فرآورده‌های آلوده (كه البته این روش با كنترل‌های خون‌های اهدایی بسیار كمتر شده است)،‌ دیالیز با وسایل آلوده و پیوند اعضای آلوده، تولد از مادر آلوده به هپاتیت، خالكوبی، حجامت، سوراخ كردن گوش، خدمات پزشكی و دندانپزشكی در محل نامطمئن و آلوده یا هر اقدامی كه منجر به سوراخ شدن پوست با وسایل آلوده و غیراستریل شود.
● چه روش‌هایی برای پیشگیری از ابتلا وجود دارد؟
▪ می‌توان راه‌های پیشگیری را در چهار مورد خلاصه كرد:
ـ پرهیز از استفاده مشترك از وسایل تیز و برنده مثل سرنگ، تیغ اصلاح، مسواك و مواردی از این قبیل.
ـ پرهیز از ارتباط جنسی مشكوك و حفاظت نشده.
ـ پرهیز از انجام اقداماتی كه به سوراخ شدن پوست منجر می‌شود نظیر خالكوبی، حجامت و ... كه به‌صورت غیربهداشتی و در مراكز غیرمطمئن انجام می‌شوند.
ـ دریافت واكسن هپاتیت B در گروه‌های پرخطر (مثل افراد خانواده فرد آلوده، پزشكان و پرسنل كادر بهداشتی و درمانی، معتادان تزریقی و افراد دارای رفتارهای پرخطر جنسی، زندانیان و مواردی كه در سؤال قبل ذكر شد.)     دكتر شیذر ناهیدی
 

  هپاتیت باعث ایجاد تورم در کبد می شود و آنرا از کار صحیح باز می دارد .شما به کبد سالم نیاز دارید . کبد کارهای بسیاری انجام می دهد تا شما زنده بمانید. کبد با عفونتها مبارزه می کند و جلوی خونریزی را می گیرد . داروها و سایر سموم را از خونتان پاک می کند . همچنین برای شما انرژی ذخیره می کند .
● چه چیزی باعث ایجاد هپاتیت A می شود؟
▪ ویروس یک نوع میکروب است که باعث بیماری می شود .
(مثلا سرماخوردگی بوسیله یک نوع ویروس ایجاد می شود ) .
مردم می توانند ویروسها را به یکدیگر منتقل کنند . ویروسی که باعث هپاتیت
▪ A‌ می شود به نام ویروس هپاتیت A خوانده می شود .
● چگونه ممکن است فرد دچار هپاتیت شود ؟
هپاتیت A بوسیله تماس شخصی نزدیک با فردی که مبتلا به عفونت است بوجود می آید .
ممکن است شما در اثر موارد زیر به هپاتیت A مبتلا شوید :
▪ مصرف غذایی که بوسیله فرد مبتلا به هپاتیت تهیه شده
▪ نوشیدن آبی که به هپاتیت A آلوده شده (در مناطقی از جهان که بهداشت و نظافت پائینی دارند )
▪ دستها را قبل از غذا خوردن بشوئید.
● چه کسانی در معرض خطر هپاتیت A هستند ؟
هر کسی ممکن است به هپاتیت A مبتلا شود . ولی برخی از مردم در معرض خطر بیشتری هستند .
▪ افرادی که با مبتلایان به هپاتیت زندگی می کنند .
▪ کودکانی که در مهد کودک هستتند .
▪ هنگامی که یک مرد با مرد تماس جنسی داشته باشد.
▪ افرادی که به کشورهای محل شیوع هپاتیت مسافرت داشته اند .
▪ کودکان در مهد کودک در معرض خطر هپاتیت A هستند
● علامت های هپاتیت A چیست ؟
ممکن است هپاتیت A باعث شود شما احساسی مانند سرماخوردگی داشته باشید . ممکن است احساس خستگی ، داشتن احساس ناخوشایندی در معده ، تب ، بی اشتهایی ، دردشکم ، و اسهال داشته باشید . برخی افراد ممکن است ادرار زردپررنگ ، مدفوع کمرنگ ، چشم و پوست زرد رنگ داشته باشند . برخی افراد ممکن است هیچ علامتی نداشته باشند .
اگر شما هر کدام از علامت های فوق را دارید یا فکر می کنید مبتلا به هپاتیتAشده اید به پزشک مراجعه کنید . پزشک از خون شما آزمایش بعمل می آورد.
● هپاتیت A چگونه درمان می شود ؟
▪ بیشتر افرادی که هپاتیت A‌ دارند خودبخود طی چند هفته خوب می شوند .
▪ شما ممکن است برای روزها تاهفته ها به استراحت در بستر نیاز داشته باشید ومصرف الکل در این دوران ممنوع است
▪ پزشک ممکن است برای علائم شما دارو تجویز کند .
● چگونه می توان از ابتلا به هپاتیت A پیشگیری کرد ؟
می توانید از واکسن هپاتیت A استفاده کنید . واکسن ماده ای است که شما زمانی که سالم هستید می زنید تا ازابتلای شما به بیماری جلوگیری کند. واکسن ها به بدن شما یاد می دهند که چگونه به ویروسهای خاصی مثل ویروس هپاتیت A حمله کند . واکسن هپاتیت A از طریق تزریق داده می شود . کودکان پس از سن ۲سالگی می توانند این واکسن را بگیرند . کودکان سن ۲ تا ۱۸ سال به ۳ نوبت تزریق آن نیاز دارند .تزریق ها در عرض یکسال دربدن منتشر می شوند . بالغین دو یا سه تزریق در عرض ۶تا ۱۲ ماه خواهند داشت . برای ایجاد ایمنی شما نیاز به تمامی این تزریق ها دارید
اگر شما یک تزریق را از دست دادید با پزشک یا درمانگاه در مورد تنظیم یک برنامه جدید تماس بگیرید.
شما می توانید خود و دیگران را به این روشها در مقابل هپاتیت A محافظت کنید .
۱) همیشه دستهایتان را پس از توالت رفتن و قبل از تهیه غذا یا خوردن غذا بشوئید.
۲) در صورتی که با مدفوع اشخاص تماس دارید از دستکش استفاده کنید
▪ دستتان را پس از انجام کار بشوئید.
۳) از آب تصفیه شده آماده در مناطق آلوده استفاده کنید
(از یخ یا میوه ها و سبزیجات شسته شده با آب شیر استفاده نکنید )
● هپاتیت B چیست ؟
هپاتیت B نیز یک بیماری کبدی است و بوسیله ویروس هپاتیت B ایجاد می شود . شما در حالات زیر ممکن است به هپاتیت B مبتلا شوید . هپاتیت Bبوسیله تماس با خون ، مایع منی یا سایر مایعات بدن شخص آلوده منتقل می شود . همچنین :
▪ داشتن رابطه جنسی با فرد آلوده بدون استفاده از کاندوم
▪ استفاده از سوزن مشترک دارویی
▪ استفاده از خالکوبی
یا وسایل نفوذ کننده آلوده در بدن که بوسیله کسان دیگری استفاده شده است .
▪ آسیب دیدن بوسیله سوزنی که خون آلوده روی آن بوده است
(کارکنان مراقبتهای بهداشتی به این صورت ممکن است آلوده شوند )
▪ استفاده از مسواک یا خود تراش شخص آلوده
▪ انتقال از مادر آلوده به هپاتیت به کودک حین زایمان یا شیردهی شما هپاتیت B را به روشهای زیر نمی گیرید :
ـ دست دادن با شخص آلوده
ـ بوسیدن شخص آلوده
ـ نشستن در نزدیکی شخص آلوده
● علامتهای هپاتیت B چیست ؟
هپاتیت B ممکن است باعث شود احساس سرماخوردگی کنید .
ممکن است :
▪ احساس خستگی داشته باشید .
▪ احساس ناراحتی در شکم داشته باشید.
▪ تب کنید .
▪ احساس بی اشتهایی به شما دست بدهد .
▪ شکم درد پیدا کنید
▪ اسهال داشته باشید
برخی اشخاص ممکن است :
▪ ادرار زرد پر رنگ
▪ مدفوع کمرنگ
▪ پوست و چشمان زرد
برخی افراد علامتی ندارد . اگر شما علائمی دارید یا فکر می کنید به هپاتیت B مبتلا شده اید به پزشک مراجعه کنید .
● آزمایشات لازم برای هپاتیت B چیست ؟
برای کنترل هپاتیت ، پزشک آزمایش خون برای شما خواهد فرستاد.این آزمایشات نشان می دهد آیا شما هپاتیتBدارید یا خیرو شدت آن چقدر است .
پزشک ممکن است بیوپسی (نمونه برداری ) از کبد برای شما انجام بدهد . بیوپسی ( نمونه برداری ) آزمون ساده ای است . پزشک قطعه ای کوچک از کبد شما را با سوزن بر می دارد و نمونه را از نظر علائم هپاتیت B و آسیب کبدی بررسی می کند .
● درمان هپاتیتB
درمان می تواند شامل :
▪ داروئی به نام اینترفرون باشد .این دارو از طریق تزریق داده می شود
▪ بیشتر افراد به مدت چهار ماه درمان می شوند
▪هپاتیت B از طریق تزریق دارو درمان می شود
▪ داروئی به نام لامیوودین باشد. روزی یکبار از طریق خوراکی مصرف میشود
▪ درمان معمولاً یکسال طول می کشد
▪ گاهی اوقات لامیوودین و اینترفرون با هم استفاده میشوند.
▪ جراحی. ممکن است هپاتیت B باعث از کار افتادن کبد شما شود. در این صورت شما نیاز به کبد جدید خواهید داشت. عمل جراحی آن به نام پیوند کبد شناخته شده است و شامل برداشتن کبد پیر و تخریب شده و قرار دادن کبد تازه و سالم از فرد دهنده می باشد.
● هپاتیتc چیست؟
این نیز یک بیماری کبدی است و بوسیله ویروس هپاتیت Cایجاد می شود .هپاتیت C بوسیله تماس با خون شخص مبتلا به آن منتشر می شود .
ممکن است شما بوسیله :
▪ استفاده از سوزن دارویی مشترک
▪ آسیب دیدن بوسیله سوزن خون آلوده شخص مبتلا ( کارکنان بیمارستان )
▪ متولد شدن از مادر آلوده به این بیماری مبتلا شوید .
▪ اماممکن است با سوزن داروئی مشترک آلوده به هپاتیت C شوید .
▪ در موارد نادری ممکن است به روش های زیر به هپاتیت C مبتلا شوید .
▪ استفاده از خالکوبی یا وسایل آلوده نفوذکننده به بدن .
▪ داشتن ارتباط جنسی با فرد آلوده ، مخصوصاً اگر شریک جنسی بیماری تناسلی داشته باشد.
از این روشها به هپاتیت C مبتلا نمی شوید :
▪ دست دادن با فرد آلوده
▪ در آغوش گرفتن فرد آلوده
▪ بوسیدن فرد آلوده
▪ نشستن نزدیک فرد آلوده
▪ پزشک می تواند شما را از نظر هپاتیت C ارزیابی کند
اگر شما انتقال خون یا پیوند عضو قبل از سال ۱۹۹۲ (عدد مربوط به آمار جهانی است) داشته اید ممکن است به هپاتیت C مبتلا شوید .
قبل از سال ۱۹۹۲ ، پزشکان قادر نبودند خون را از نظر هپاتیت C کنترل کنند و برخی افراد خون آلوده دریافت کردند.
اگر شما انتقال خون یا پیوند عضو قبل از سال ۱۹۹۲ داشته اید . باید با پزشک در مورد کنترل از نظر هپاتیت C مشورت کنید .
● علائم هپاتیت C چیست ؟
بسیاری از بیماران مبتلا به هپاتیت C علامتی ندارند .
اگر چه ممکن است بیماران مبتلا به هپاتیتC علائمی شبیه سرماخوردگی پیدا کنند. ممکن است :
▪ احساس خستگی ، احساس ناراحتی در شکم ، تب ، بی اشتهایی ، درد شکم و اسهال داشته باشید
▪ برخی افراد ممکن است ادرار زرد پررنگ ، مدفوع کمرنگ ، چشم و پوست زرد داشته باشند .
▪ اگر این علائم را دارید یا فکر می کنید به هپاتیت c مبتلا شده اید ، به پزشک مراجعه کنید .
● آزمایشات هپاتیت C چیست ؟
آزمایش خون هپاتیت C و شدت آن را نشان می دهد .ممکن است نیاز به بیوپسی(نمونه برداری) داشته باشید.    

  كبد یا جگر، عضوی است به شكل یك غده پرخون قرمز تیره كه در قسمت بالا طرف راست شكم قرار دارد و وظیفه آن مشابه عملكرد یك كارخانه شیمیایی است كه حذف مواد و سموم اضافی ناشی از سوخت و ساز مواد غذایی در بدن را انجام می دهد و نقش حیاتی در عملكرد بدن دارد.
اما خطری بزرگ همیشه كبد را تهدید می كند و هیچ تهدیدی برای كبد خطرناك تر از انواع هپاتیت نیست. هپاتیت به معنی التهاب كبد است كه در میان عوام مردم به یرقان و زردی مشهور است. مهمترین عوامل ایجاد كننده آن، ویروسها هستند البته علت های دیگری مثل داروها، بیماریهای ارثی و مصرف مشروبات الكلی نیز می تواند سبب بروز هپاتیت شود. تاكنون شش نوع ویروس هپاتیت شناخته شده كه شایعترین آنها A، B و C می باشد و درحال حاضر بسیاری از پزشكان می گویند كه هپاتیت از ایدز خطرناك تراست.
هر شخصی كه ویروس عامل بیماری هپاتیت بیش از شش ماه در خونش وجود داشته باشد، حتی اگر در بررسی آزمایشگاهی اختلالی در كار كبد آنان مشاهد نشود و شخص حال عمومی خوبی داشته باشد نیز می تواند ناقل بیماری هپاتیت باشد زیرا در چنین شرایطی ویروس به صورت مسالمت آمیز در داخل بدن وجود دارد و آسیبی به كبد وارد نمی كند ولی این شخص ناقل بیماری هپاتیت است.
● هپاتیت از راه های مختلفی به دیگران منتقل می شود از جمله:
۱) انتقال از مادر آلوده به نوزاد هنگام زایمان
۲) تماس جنسی محافظت نشده بدون كاندوم با فرد ناقل هپاتیت
۳) استفاده از خون و فرآورده های خونی آلوده
۴) از طریق فرو رفتن سوزن آلوده به دست یا خراش های پوستی كه در تماس با ترشحات فرد آلوده است.
۵) استفاده از وسایل غیر استریل دندانپزشكی
۶) استفاده مشترك از وسایل خالكوبی، حجامت و سوراخ كردن گوش
اما را ه تشخیص آن آزمایشات اختصاصی خون و شناسایی آنتی ژن سطحی ویروس است. در مورد فردی كه آزمایش آنتی ژن سطحی ویروس مثبت است، بر حسب مورد، پزشك ممكن است آزمایشهای تكمیلی دیگری نیز درخواست نماید.
● برای پیشگیری از بیماری هپاتیت باید:
۱) از وسایل تیز و برنده مثل ناخن گیر،‌ مسواك، سرنگ و تیغ به طور مشترك استفاده نشود.
۲) واكسیناسیون هپاتیت برای گروه های پرخطر،‌در معرض خطر و خانواده افراد مبتلا انجام شود.
۳) احتراز از تزریق بی‌مورد خون
۴) جلوگیری از تماس با خون یا سایر ترشحات افراد آلوده (عدم استفاده از وسایل آغشته به خون مثل تیغ خالكوبی، تاتو . . . )
۵) ترك اعتیاد، تغییر شیوه‌های مصرف و پرهیز جدی از استفاده اشتراكی سرنگ‌ها
لازم به ذكر است این واكسیناسیون برای متولدین سال ۱۳۷۲ به بعد در شبكه بهداشتی كشور انجام می شود. این واكسن از هر لحاظ ایمن بوده،‌در صورتی كه در سه نوبت به فاصله یك ماه و شش ماه به بعد از تزریق اول تجویز شود، تا میزان ۹۰در صد و به مدت ۵ سال می تواند سطح ایمنی بدن را برای جلوگیری از ابتلا به بیماری هپاتیت بالا ببرد.
در آخر لازم به ذكر است كه: ناقلین هپاتیت B و C برای بررسی عملكرد كبد و میزان پیشرفت بیماری و انجام آزمایش و معاینات می بایست هر شش ماه یك بار به پزشك خود مراجعه كنند و در صورت پیگیری منظم و انجام آزمایشات شش ماهه از میزان پیشرفت بیماری و ابتلا به سیروز كبدی كه باعث ( از كار افتادن و كوچك شدن كبد) می شود،‌جلوگیری خواهد شد. همچنین از كاندوم در روابط جنسی استفاده شود و از مصرف مشروبات الكلی پرهیز نماید.    
  مجله خانواده سبز
 

  هپاتیـت B خـطرنـاک تـرین بـیـماری مـربوط به کبد در جهان است. عامل این بیماری ویروس HBV که به سلولـهـای کبد آسـیب رسانده و باعث ناتوانی کبد، تخریب بافت های کبد و یــا سرطان کبد می شود. این ویروس با تماس با خون یامایعات خونی بدن منتقل می شود.
در اکثر افراد توانایی مـقـابله بـا ویـروس هــپاتیت B و از بین بردن این ویروسـها از خون وجود دارد که ۶ ماه ممکن است بـه طـول بینجامد. زمـانی که این ویروس در بدن افراد وجود دارد، می توانند آن را به سایرین نیز منتقل کنند.
تقریبا %۱۰-۵ از افراد بزرگسال، %۵۰-۳۰ از کودکان و %۹۰ از نوزادان نمی توانند از شر این ویروس خلاص شوند و بیماریشان پیشرفت می کند. بیمارانی که به طور مزمن مبتلا به این بیماری هستند می توانند باعث سرایت این بیماری به دیگران هم شوند و خطر مشکلات کبدی در اینگونه افراد بیشتر است.
ویروس هپاتیت B صد مرتبه بیش از ویروس ایدز واگیردار و مسری است. بااینحال میتوان با واکسیناسیون از ابتلا به این بیماری جلوگیری کرد. برای ۴۰۰ میلیون انسانی که در سرتاسر جهان مبتلا به این بیماری هستند دیگر واکسیناسیون فایده ای ندارد. اما پزشکان در حال کار کردن روی راه های درمانی جدیدی برای درمان این بیماری میباشند.
● در جهان:
▪ فقط امسال، ۱۰ تا ۳۰ میلیون انسان به این بیماری مبتلا خواهند شد.
▪ سازمان بهداشت جهانی تخمین می زند که ۴۰۰ میلیون انسان در جهان به این بیماری مبتلا هستند.
▪ ویروس HBV هرساله بیش ار یک میلیون کشته در سراسر جهان می دهد.
در ایالات متحده امریکا:
▪ فقط امسال ۵۰۰۰ تا ۶۰۰۰ امریکایی به خاطر مشکلات مربوط به هپاتیت B جان خود را از دست دادند.
● راه های انتقال
هپاتیت B معمولاً از راه خون و مایعات خونی بدن منتقل می شود. ممکن است با تماس مستقیم خون با خون، رابطه ی جنسی، استفاده از مواد مخدر غیرمجاز، و از طریق مادر مبتلا به این بیماری به نوزادش منتقل شود.
● راه های انتشار
▪ ویروس هپاتیت B به طرق زیر منتشر می شود:
ـ رابطه ی جنسی
ـ استفاده از سوزن های تزریق مواد مخدر به صورت مشترک
ـ زندگی با یک فرد مبتلا در یک خانه
ـ انتقال از مادر مبتلا به نوزاد تازه به دنیا آمده اش
ـ استفاده ی مشترک از گوشواره، تیغ ریشتراشی، مسواک با یک فرد مبتلا
ـ استفاده از سوزن غیراسترلیزه شده برای تاتو کردن یا سوراخ کردن
ـ گازگرفتگی توسط انسان مبتلا
▪ ویروس هپاتیت B به طرق زیر منتشر نمی شود:
ـ بوسیدن روی گونه یا لبها
ـ عطسه یا سرفه کردن
ـ دست دادن یا بغل کردن فرد مبتلا
ـ خوردن غذایی که توسط یک فرد مبتلا تهیه شده باشد
ـ افرادی که از مادرانی مبتلا به این ویروس به دنیا می آیند، درمعرض خطر بیشتری برای ابتلا به این بیماری هستند.
ـ گرفتن بچه ای از منطقه ای که این بیماری در آن رایج بوده است.
ـ مردانی که با همجنس خود سکس داشته باشند.
ـ زندگی یا کار در محیط های سازمانی مثل زندان
● راههای پیشگیری
از پزشکتان درمورد واکسیناسیون این بیماری سوال کنید و با واکسن زدن خود و عزیزانتان را از شر ابتلا به این بیماری محافظت کنید. سازمان بهداشت جهانی توصیه می کند که همه ی نوزادان، کودکان و نوجوانان زیر ۱۸ سال در مقابل این ویروس واکسینه شوند. این واکسن همچنین برای آن دسته از بزرگسالانی که در خطر ابتلا به این بیماری هستند نیز توصیه می شود.
همیشه به یاد داشته باشید، هیچ وقت برای پیشگیری دیر نیست!     محسن اخگر