مجله پزشکی : کلیه و مجاری ادرار
لیومیومای ارثی و RCC
این کارسینوم هفت ماه قبل با CT اسکن شکم تشخیص داده شده بود و یک تودهی بزرگ در کلیهی چپ را نشان داده بود. هشت ماه بعد از این تشخیص، بیمار دچار تعریق شبانه و کاهش وزن شدید شده بود. بعد از تشخیص این تودهی کلیوی جهت بیمار رادیکال نفرکتومی همراه دایسکشن پاراآئورتیک غدد لنفی انجام شده بود. آسیب شناسی از بیوپسی این توده یک RCC گرید ۴ رامشخص کرد که نمای سارکوماتوئید و پاپیلیری داشت و ۲ تا ۱۶ گره لنفی نیز از نظر متاستاز مثبت گزارش شد. بیمار تدریجاً دچار عود تومور در fossa رنال سمت چپ و همچنین متاستاز به مهره و دندهها و لگن شد. قبل از ارزیابی در کلینیک، بیمار تحت یک درمان در کلینیک دیگری با درمان سیستمی برای متاستاز RCC قرار گرفته بود. بیمار گزارش میداد که تعدادی از اقوام و نزدیکانش از جمله خواهرش ندولهای جلدی مشابه داشتهاند.
● معاینه بالینی:
▪ در معاینهی پوست:
هفت ندول نرم و مسطح و صورتی رنگ در سایز بین ۳ تا ۷ میلیمتر مشاهده شد که در سمت راست پشت قرار داشتند، ۲ ندول با شکل مشابه در سطح داخلی بازوی راست نیز وجود داشت.
● هیستوپاتولوژی:
بررسی هیستوپاتولوژیک ندولهای نیمهی راست و فوقانی تنهی یک تومور فاقد کپسول تشکیل شده ازسلولهای عضلهی صاف در درم میانی و فوقانی رامشخص کرد که این یافته با تشخیص مطابقت داشت. PET مناطق متعددی از فعالیت غیر طبیعی مرتبط با بیماری متاستاتیک مولتی فوکال را نشان داد که شامل کبد، بستر کلیهی چپ، کلیهی راست و همچنین متاستازهای استخوانی، شامل فمور چپ، ساکروم، ایلئوم چپ، مهرهی۵L، اسکاپولای راست و دندههای متعدد بود. تعیین توالی DNA یک موتاسیون در ژن فومارات هیدراتاز را مشخص کرد.
● تشخیص:
لیومیومای ارثی وکانسر سلول کلیه (HLRCC).
● پیگیری:
بیماردچار پیشرفت بیماری کلیوی متاستاتیک همراه با تهاجم به کولون شد و ۶ ماه پس از آن فوت کرد.
● بحث:
HLRCC یک کانسر اتوزومال غالب است که با لیومیوماتوز جلدی، لیومیوماتوز رحمی و RCC مشخص میشود. HLRCC ممکناست در هر نژادی دیده شود اما در منطقهی اروپای شرقی شایعتر است. همراهی آن با لیومیوم جلدی در ابتدا در سال ۱۹۵۸ توسط Kloper گزارش شد. در سال ۱۹۷۳ یک همراهی بین لیومیوم جلدی و رحمی تعریف شد که REED-SYNDROM نامید شد.
در سال ۲۰۰۱ رلنون، ۲ مورد را شرح داد که همراهی لیومیوماتوز جلدی، رحمی با RCC داشتند و این یافتهها HLRCC نامیده شد. در سال ۲۰۰۲ مشخص شد HLRCC وابسته به جهش در ژن کد کنندهی فومارات هیدراتاز FH است. FH یک آنزیم سیکل کربس است که فومارات را به مالات تبدیل میکند. جهش هتروزیگوت یا هموزیگوت در این ژن سبب یک بیماری نادر اتوزوم مغلوب میشود که با آنسفالوپاتی و اختلالات عصبی پیشرونده مشخص میشود. شیوع موتاسیون FH در جمعیت ناشناخته است. انواع نقایص و جهشها در خانوادهی افراد مبتلا به HLRCC گزارش شده است.
FH به نظر میرسد که به عنوان یک تومور سوپرسور درHLRCC باشد. ولی مکانیسم اثرش ناشناخته است. فرضیهها شامل، استرس اکسیداتیو، فاکتورهای القا شده توسط هپیوکسی، اختلال عملکرد میتوکندریال میباشد که منجر به تجمع متابولیتهای آنتی آپوپتوز میشود.
بیماران دچار HLRCC ممکن است بدون تظاهر پوستی باشند، یا با تعداد کمی از ندولهای منفرد و یا با صدها ضایعهی جلدی متعدد تظاهر کنند.
لیومیومهای کوتیس، تومورهای خوش خیم عضلهی صاف پوست هستند که از عضلهی راست کنندهی مو ایجاد میشوند. ازنظر بالینی ضایعات به صورت ندولهای جلدی، نرم، قرمز تا قهوهیی هستند که به طور کاراکتر یستیک در پاسخ به گرما و تروما و حتی لمس سطحی دردناک هستند.
Wei و همکارانش ۷۶% بیماران با یک موتاسیون شناخته شده FH را که یک یا چند لیومیوم جلدی داشتهاند، گزارش کردهاند. تعداد لیومیوم جلدی در افراد از یک تا صد متغیر است و ضایعات به صورت گروهی با هم، مختلط و یا الگوی سگمنتال هستند. ۹۰% بیمارانی که لیومیوم دارند از حساسیت ندولها در لمس سطحی شکایت دارند.
لیومیوم رحمی، در زنان با HLRCCیک یافتهی معمول است اما به تنهایی تشخیصی نیست (به خاطر شیوع بالای لیومیوم رحمی در زنان در جمعیت عادی) به هرحال، لیومیوم رحمی در زنان دچار HLRCC در سنین زودتری نسبت به لیومیوم رحمی اسپورادیک ظاهر میشود و سایزش بزرگتر از لیومیوم در زنانی است که موتاسیون FH ندارند.
تظاهرش در زنان با درد و منوراژی همراه است و پیشرفت لیومیوم رحمی در طی سالهای باروری ممکن است منجر به کاهش باروری و افزایش ریسک سقط و هیسترکتومی زودرس شود. در نتایج بررسی اخیر توسط Alam هیسترکتومی در ۶۵% موارد در سن ۳۵ سالگی ذکر شده است. Toro نشان داد که سن تشخیص فیبروئید ۳۰ سالگی است اما سن لیومیوم جلدی ۲۵ سالگی است.
ظهور RCC در یک بیمار با یک موتاسیون FH کمتر از مواردی است که لیومیوم رحمی و جلدی دارند اما ریسک واقعی پیشرفت کانسر کلیه معلوم نیست. در یک بررسی در بریتانیا در ۱۰۸ بیمار دچار لیومیوم رحمی و پوستی متعدد فقط در یک بیمارپیشرفت کانسر مجاری جمع کننده - کلیه مشخص شد در حالی که در غربالگری سیستمی برای شناخت بد خیمی کلیه گزارشی ذکر نشده بود.
برخلاف مورد فوق در یک بررسی NIH روی ۴۵ بیمار با لیومیوم جلدی،CT اسکن از شکم و قفسهی سینه و گردن و بررسی کلیه با سونوگرافی، تومورهای کلیوی در ۷ بیمار مشخص شد (۶/۱۵%).
کانسر کلیه در HLRCC اغلب یک سیر بالینی تهاجمی دارد و در زمان تشخیص اولیه، اغلب بیماران متاستاز دادهاند.
کانسر کلیه در HLRCC طیف وسیعی از نماهای بالینی کاراکتریستیک دارد که شامل مخلوطی از نماهای کیستیک، پاپیلری و المانهای توبولر پاپیلری است. مداخلهی جراحی زودرس ممکن است درمان انتخابی برای نئوپلاسمهای همراه HLRCC باشد، به خاطر وضعیت تهاجمی آنها هیچ رهنمود «گایدلاین» مشخصی برای تدبیرسازی و چارهی کار manage بیماران دچار لیومیوم جلدی متعدد یا منفرد وجود ندارد.
ریسک عوارض رادیاسیونهای متعدد ناشی ازCT مکرر باید در برابر شروع ناگهانی و طبیعت تهاجمی کانسر سلول کلیه ارزیابی بشود و در صورتی که شک بالینی قوی مبنی بر وجود این تومور تهاجمی وجود داشت CT انجام شود. اگر تظاهرات ناشی از HLRCC در بیمار یا اعضای خانوادهاش تشخیص داده شود بیماران باید تحت مشاورهی ژنتیک قرارگیرند و از نظر موتاسیون FH تست شوند.
MRI وCT شکم باید جهت ارزیابی تومور کلیه انجام شود.
برای اعضای خانواده باید همچنین مشاورهی ژنتیک و تست موتاسیون FH انجام شود. علاوه بر این، در افراد در معرض خطر باید تصویر برداری رحم و بررسی از نظر نئوپلاسم کلیه قرارگیرند.
مشکلات کلیه و مثانه
در صورتی که این عفونت تشخیص داده نشده و یا درمان نشود می تواند به عفونت کلیه تبدیل شود. زیرا مثانه از طریق حالب به دو کلیه مرتبط است. هر دو این عفونت ها با آنتی بیوتیک قابل درمان هستند، اگرچه کلیه ها مانند قلب و ریه مهم نیست، ولی نقش بسیار مهمی در سلامت انسان بازی می کنند. تجمع باکتری و پروتئین می تواند باعث تشکیل کریستال هایی شود که به سنگ کلیه معروفند. دفع این سنگ ها با درد بسیار همراه است. تحقیقات نشان داده اند کم آب بودن بدن احتمال ابتلا به سنگ کلیه را افزایش داده و نوشیدن آب زیاد مانع از شکل گیری آنها می شود.
صبا نویدی
مشکلات کلیه، بینایی و گردش خون
سعی کنید قند خون را تا حد امکان نزدیک به مقدار طبیعی نگهدارید. عوارض مربوط به چشم، کلیه، اعصاب و قلب به ندرت در کودکان بروز می کنند؛ با این وجود برای پیشگیری از آنها در آینده، برای پسرتان بسیار مهم است که در حال حاضر قند خونش را خوب کنترل کند. تحقیقات یک مطالعه بسیار مهم ،کنترل دیابت و بروز عوارض (DCCT) ، اثبات می کند که حفظ قند خون در محدوده هدف در کنار کنترل شدید دیابت، خطر بروز عوارض چشمی را ۷۶ درصد، بیماریهای کلیوی را ۳۳ درصد و آسیب اعصاب را ۶۰ درصد کاهش می دهد. هر چند که این مطالعه کودکان دیابتی کمتر از ۱۳ سال را شامل نمی شود، تعمیم این نتایج به آنها نیز منطقی است.
کنترل شدید دیابت عبارت است از درمان با انسولین سریع اثر یا طولانی اثر با استفاده از تزریقات متعدد انسولین روزانه یا استفاده از پمپ انسولین، کنترل قند خون حداقل چهار بار در روز و ملاقاتهای منظم با تیم آموزش دیابت. کنترل شدید دیابت خطراتی از جمله افزایش وزن و اُفت قند خون به همراه دارد. از آنجایی که اُفت قند خون در کودکان دیابتی با سن کم بلافاصله بر کارکرد مغز تأثیر گذاشته و در صورت بروز حملات شدید و مکرر، بر رشد طبیعی مغز نیز تاثیر می گذارد، باید جدی گرفته شود. به خاطر داشته باشید که رسیدن به سطح قند خون ایده آل و حفظ آن خصوصاً در کودکان دیابتی در تمام ساعات روز بدون صرف انرژی زیاد، پول و استرس مشکل است.
منابع:
مجموعه کتابهای انجمن دیابت امریکا
مصایب کلیوی
گاه به این میاندیشیم كه بیتردید سلامت موهبتی غیرقابل انكار است، آیا تا امروز به حال كسی فكر كردهاید كه به دلیل دیابت كلیههایش نارسا شده و ناچار تحت دیالیز قرار گرفته است.
این بیمار بعد از چند سال خسته و رنجور است و دیگر رگی برایش باقی نمیماند. بیماریهای قلبی- عروقی به او هجوم آوردهاند. حال نمیداند چه كند؟ نوع دیگری از دیالیز كه نیازی به رگ خونی ندارد یعنی دیالیز صفاقی، جان وی را نجات میدهد.
ولی شاید اگر اول دیالیز صفاقی را انتخاب میكرد، حال حداقل از بیماری قلبی - عروقی رنج نمیبرد.
● چه كسی میداند!
باید دیالیز صفاقی را دید و شنید همانطور كه دیالیز خونی دیده و شنیده میشود.او روزی كارمند بود ولی به دلیل انجام سه بار دیالیز در هفته كار خود را از دست داد. ماشینی دست و پا كرد تا امرار معاش كند ولی برای عمل قلب نیاز به پول داشت. ماشین خود را فروخت تا هزینه عمل را بپردازد. الان بیكار است. گذران زندگی، سختیهای خاص خود را دارد. او به زن و دو دختر خود فكر میكند. سال آینده یكی از دخترانش دانشجو خواهد شد.
ولی او فقط به ظاهر خوشحال است. هزینه تحصیلش چه؟ همسر بینوایش با مرارت تمام، زندگیشان را حفظ كرده است، هزینه درمان دیابت، بیماری قلبی، جراحیهای عروقی، جراحی قلب و مخارج دو كودكی كه چند صباح دیگر برای خودشان خانمی خواهند شد. راستی اگر خواستگاری از راه برسد، چه كار میتوان كرد؟
او با تمام دردهایی كه كشیده است؛ وقتی در مورد سلامت خویش سخن میگوید؛ خود را راضی میكند: <تو بیمارستان كه میری، یه عالم مریضیهای جورواجور میبینی.
شاید من خیلی از آنها بهتر باشم. آدم باید امیدوار باشد. خدا بزرگ است.> از پیوندش پرسیدم. با چهرهای گرفته، گفت: <پیوند! وضع رگهام خیلی خرابه. نمیتونم. دكترا گفتن دیگه نمیشه. تازه اگه هم بشه، میدونی چقدر پول میخواهد؟)>
درست است، باید امیدوار بود ولی بیایید خودمان را جای او بگذاریم. میگویند به مشكلات زندگی بخندید. میگویند به مشكلات بگویید مساله، بعد یكی یكی آنها را حل كنید، ولی آیا او میتواند به تنهایی مسائل خود را حل كند؟ برای پیدا كردن راه حل باید واقعبین بود. پس طبیعی است كه با نداشتن توان جسمی و مالی، این طور به نظر میرسد كه مسائل كمكم بغرنج شوند. باید دنبال راهحلی بود. امید خود را از دست ندهید. برای كسانی كه مسائلی بغرنج دارند نیز راهحلهایی پیدا خواهد شد.
● حال یك بار دیگر مسائل را مرور میكنیم
پیشگیری بهتر از درمان است. پس دیابتیها، كلیههای خودتان را فراموش نكنید. اگر در خانواده شما سابقه بیماری كلیوی وجود دارد، بیشتر مراقب باشید. فشارخون بالا را جدی بگیرید. در پی درمان عفونتهایتان باشید، حتی یك سرماخوردگی ساده میتواند كلیهها را از بین ببرد.
زود مراجعه كنید با بروز كوچكترین علامتی از جمله علائم گوارشی، عصبی، خونی، پوستی و تنفسی به پزشك مراجعه كنید. بررسی سالیانه میتواند به تشخیص سریع بیماری كلیوی كمك كند. اگر معلوم شد، كلیههایتان آسیب دیدن، راجع به انواع درمانهایی كه برای شما وجود دارد، پرسوجو كنید. رژیم غذایی، داروها و آزمایشهای خونی را پشت گوش نیندازید. با این كار زمان نیازتان به دیالیز به تعویق خواهد افتاد. اگر موقع دیالیزتان رسیده است، میتوانید با آگاهی از روشهایی كه وجود دارد (دیالیز صفاقی، پیوند و دیالیز خونی) انتخاب صحیحی داشته باشید.
بعد از اینكه دیالیزتان شروع شد رژیم غذایی، ورزش و رژیم دارویی را كه به شما توصیه میشود، رعایت كنید. مشكلاتی را كه ممكن است با هریك از روشهای درمانی برای شما بروز كند، از پزشك یا پرستارتان بپرسید و به موقع برای رفع آنها كوشش كنید.
به این ترتیب میتوانید مدت زمان بیشتری از دیالیزتان بهره ببرید. واقعبینانه به پیوند فكر كنید. اطلاعات مربوطه را از پزشكتان بپرسید و زمانی كه این عمل برایتان رضایتبخش بود، این كار را انجام دهید.
تا حد امكان زندگی خویش را شبیه زمان قبل از دیالیزتان نگه دارید. اگر ورزش میكردید؛ تا حد امكان آن را ادامه دهید. اگر كار میكردید، سعی كنید آن را از دست ندهید، شاید بتوانید تغییراتی در محیط كار یا زمان دیالیز صفاقیتان انجام دهید تا قادر باشید مثل گذشته كار كنید. شاید بتوانید به صورت پارهوقت كار كنید تا به همودیالیزتان نیز برسید. كارهای دیگری را كه درباره آنها اطلاعات و تجربهای دارید، انجام دهید. سعی كنید روابط خود را با خانواده، دوستان، اقوام و آشنایان حفظ كنید.
نارسایی کلیه، استخوان زنان را تهدید میکند
محققان در این مقاله اظهار كردند كه خطر بروز شكستگی لگن در خانمهای مسنی كه مبتلا به بیماری متوسط تا شدید كلیوی بودند، بیشتر است. یعنی هر چه شدت بیماری بیشتر باشد، خطر شكستگی هم بیشتر خواهد بود.
این مطالعه روی گروهی از خانمهای بالاتر از ۶۵ سال صورت گرفت كه به علت شكستگیهای ناشی از پوكی استخوان مراجعه كرده بودند. ۱۴۹ خانم با شكستگی لگن و ۱۵۰ خانم با شكستگی مهرهها وارد مطالعه شدند. از طرفی، ۳۵۹ خانم با سن مشابه برای مقایسه تحت مطالعه قرار گرفتند كه هیچگونه شكستگی در بدن نداشتند.
نارسایی خفیف كلیوی، خطر شكستگی لگن را تا ۵۰ درصد و نارسایی متوسط كلیه، خطر بروز شكستگی لگن را تا ۱۰۰ درصد افزایش میدهد اما نارسایی كلیویی هیچ تاثیری روی میزان شكستگی در ستون مهرهها نداشت. دانشمندان به این نتیجه رسیدند كه اگر نتایج این تحقیق در سایر مطالعات تایید شود، برای تعیین خطر ریسك شكستگی در خانمهای سالمند، باید حتما عملكرد كلیوی آنها را مورد بررسی قرار داد.
آذر ساغری
نارگیل سنگ کلیه را دفع میکند
نارگیل به دلیل داشتن چربی زیاد و مواد مغذی چاق كننده است و حرارت داخلی بدن را افزایش میدهد همچنین برای خوشبو كردن دهان نیز مفید است. این میوه ضعف كبد را درمان میكند، ادرار را زیاد كرده، درد مثانه را رفع میكند و مداوا كننده زخمهای بدن است.
ریشه درخت نارگیل برای ناراحتیهای كبدی همانند یرقان مفید است و دم كرده آن اسهال خونی را برطرف میسازد. شیر این میوه ضد سم است و برای برطرف كردن آب آوردگی از آن استفاده میشود همچنین برای معالجه پوستی مفید است. روغن نارگیل كه از تقطیر گوشت سفید آن به دست میآید حافظه و هوش را تقویت میكند و در درمان كمر درد نیز موثر است. نارگیل دیر هضم است و در بدن تولید خلط میكند بنابراین بهتر است با شكر خورده شود.این میوه به دلیل گرم بودن ممكن است در گرم مزاجان اشكالاتی تولید كند از این نظر این گونه افراد باید آن را با میوههای ترش، لیمو و یا هندوانه بخورند، خوردن آن برای سرد مزاجان و سالمندان بسیار مفید است و اشكالی تولید نمیكند.
نفرولیتیاز (سنگ کلیه)
● علائم:
به صورت مشخص و واضح علائم خاصی ندارد مگر انسداد میباشد و بهصورت قولنج، تهوع، استفراغ، اتساع شكم، هماتوری، تب، لرز و تحریك مثانه میباشد.
فاكتورهای تغذیهایی در رابطه با تشكیل سنگ عبارت است از: مصرف زیاد گوشت اگزالات، سدیم،ویتامین C و مصرف كم سبزیجات، فیبر و مایعات.
● سنگ اگزالات كلسیم:
سنگهای كلیوی كه از نوع اگزالات كلسیم با فسفات كلسیم هستند ۷۰% سنگهای كلیوی را تشكیل میدهند كه طبق بررسیهای به عمل آمده ممكن است زمینه ژنتیكی در آن مؤثر باشد.
در معالجهٔ بعضی از این نوع سنگها لازم است بیمار از رژیم كم اگزالات استفاده كند كه بیمار حتماً باید با یك رژیمشناس مشورت كند چون غذاهای زیادی حاوی اگزالات بالا میباشند مثل حبوبات دانهها، سبزیجات برگ سبز تیره مركبات انواع آلو، گیلاس و آلوچه و...
توصیهٔ رژیمی كه به منظور كنترل اگزالات میباشد باید از نظر كفایت مورد ارزیابی قرار بگیرد اگر فرد دچار هایپركلسیوری بوده و چنین به نظر برسد كه علت تشكیل سنگ این مسئله است دادن رژیم كم كلسیم مناسب نمیباشد زیرا استفاده از رژیم كم كلسیم منجر به افزایش جذب كلسیم از طریق دستگاه گوارش میشود كه میتواند منجر به تشكیل سنگ بشود.
● سنگهای اوراته:
منحصر كردن پروتئین به مقادیر توصیه شده RDA (gr/day۵۵-۴۵)
برای مداوای سنگهای اوراته مفید است دادن شیر به این بیماران به جای گوشت، تخممرغ و حبوبات از اسیدی شدن ادرار در این بیماران جلوگیری میكند افزایش مصرف میوه (بهجز ذغال اخته ،آلوها، آلوبرغانی و بخارا...) و كاهش محصولات نانی میتواند از اسیدی شدن ادرار جلوگیری كند.
● سنگهای سیتسئینی:
در این گونه موارد لازم است بیمار مایعات زیادی مصرف كند (بیش از ۴ لیتر در روز ضمن استفاده از مایعات زیاد توصیه میشود از اسیدی شدن ادرار كه به تشكیل سنگهای سیتسئینی كمك میكند جلوگیری شود.
● Struvit stove (سنگهای گوشهدار):
اینها از طریق تغذیه مداوا نمیشوند بیشتر در خانمها دیده میشود نیاز به مصرف آنتیبیوتیك طولانی دارند و از جراحی و سنگ شکنی باید استفاده شود.
▪ غذاهای حاوی اگزالات بالا:
چغندر، شكلات، دانهها، مغزها، ریواس، اسفناج، توتفرنگی، چای، سبوس گندم، آلبالو، آلو، كشمش قرمز، كرفس، بادمجان، ترهفرنگی، تمشك، جوانه گندم، كدوحلوایی، بادامزمینی
● غذاهای اسیدساز:
گوشت ماهی، ماکیان، صدف، پنیر، تخممرغ، نان غلات، ذرت، عدس، آلو زرد، آلو، گوجه سبز و آبآلو
▪ غذاهای قلیاساز:
انواع شیر و فرآوردههای آن تمام سبزیها و میوهها بهجز موارد گفته شده.
● دیالیز:
از دست دادن شدید عملكرد كلیوی چه به طور حاد و چه به طور مزمن تهدید كنندهٔ زندگی و نیازمند برداشته شدن محصولات زاید سمی بدن و اصلاح حجم و تركیب مایع بدن به حد طبیعی است. این امر میتواند توسط دیالیز یا یك كلیه مصنوعی انجام پذیرد.
اصل اساسی در كلیهٔ مصنوعی عبور خون از میان كانالهای خونی ریزی است كه توسط غشاء نازكی احاطه شدهاند در طرف دیگر غشاء مایع دیالیز كننده (dialyzing Flaid) وجود دارد كه مواد نامطلوب خون به طریقهٔ انتشار وارد آن میشود.
دیالیز انواع مختلفی دارد كه با توجه به امكانات موجود و شرایط بیمار نوع دیالیز توسط پزشك تعیین میشود.
۱) همودیالیز
۲) دیالیز صفاقی
دیالیز در بیماران كلیوی هنگامی شروع میشود كه سطح كراتینین بیشتر از ۱۲-۱۰ میلیگرم درصد و BUN به بالای ۱۰۰ برسد.
یكسری از مطالعاتی كه انجام شده نشان داده است كه هموسیستئین پلاسما میتواند یك فاكتور خطرآفرین برای بیماریهای عروقی باشد كه این مسئله در بیماران ESRD دیده شده سطح هموسیستئین میتواند با دادن اسید فولیك B۶ , B۱۲ پایین آورده شود.
هدف از دیالیز ایجاد تعادل پروتئین، الكترولیتها (K , Na) و سطح مایعات و دفع مواد زایدی از قبیل كراتینین و اوره میباشد.
▪ همودیالیز:
بر اساس پدیده انتشار در طول یك غشاء نیمه تراوا (از جنس سلوفان یا استات سلولز) مواد زاید و سمی از خون برداشته شده و جریان خون سالم به بدن بیمار برمیگردد در یك طرف غشاء نیمه تراوا به طور مداوم جریان خون وجود دارد و در طرف دیگر مایع همودیالیز كه تركیب آن تقریباً شبیه پلاسمای خون است وجود دارد. هیچ مقداری فسفات اوره، اورات، سولفات یا كراتینین در مایع دیالیز وجود ندارد ولی این مواد با غلظت بالا در خون اورمیك وجود دارد بنابراین زمانی كه بیمار اورمیك دیالیز میشود این مواد با مقادیر بالایی، از خون بیمار وارد مایع دیالیز میشود.
به علت از دست دادن یكسری از مواد موجود در خون بیمار بعضی از محدودیتهای رژیمی كه اعمال میشد بر میگردد.
در حقیقت تكرار و زمان همودیالیز را میتوان با كنترل رژیم غذایی و پیروی از آن كاهش داد یعنی در بیمارانی كه تحت دیالیز قرار میگیرند تا حدی میتوان در مورد رژیم غذایی آزادی در نظر گرفت.
▪ دیالیز صفاقی:
در این روش حفره شكم بیمار را با مایعی كه دارای گلوكز زیادی است پر میكنند كه مواد سمی را از خون به طرف خود جذب میكند بعد از چندین ساعت مایع مربوط كشیده و مایع دیالیز تازه جایگزین میشود از این نوع دیالیز میتوان بهطور متناوب استفاده كرد ولی برای بیماران مبتلا به دیابت به علت اینكه مایع دیالیز حاوی مواد قندی بالایی است مناسب نیست.
نقش تغذیه در پیشگیری و درمان سنگ های کلیه
سنگ های كلیه در مجاری ادراری گیر كرده و سبب بسته شدن راه طبیعی ادرار و در نهایت احتباس ادراری می شوند. علائم سنگ های كلیوی شامل درد پهلوها، درد كمر و نواحی لگن و همچنین ظاهر شدن خون در ادرار است. این بیماری علل مختلفی دارد كه از جمله آنها می توان به عفونت، داروها و عوامل ژنتیكی اشاره كرد. آزمایش بر روی سنگ دفع شده مشخص می كند كه بیمار از چه غذاهایی بایستی پرهیز كند بسیاری از سنگ های كلیوی از كلسیم و اگزالات تشكیل شده اند.
اختلالات غدد پاراتیروئید و یا مصرف بیش از حد پروتئین در رژیم غذایی باعث ترشح زیاد كلسیم در ادرار شده و توصیه می شود مصرف روزانه پروتئین هایی مثل گوشت قرمز، مرغ و ماهی بیش از ۲۰۰ الی ۲۵۰ گرم در روز نباشد.اگزالات در بسیاری از موادغذایی یافت می شود.
غیر از پروتئین موادغذایی چون اسفناج، ریواس، چغندر، شكلات، چای، سبوس، آجیل، بادام و توت فرنگی حاوی اگزالات فراوان هستند و مصرف آنها باعث تشدید بیماری می شود.
كلسیم را نبایستی در رژیم غذایی محدود كرد چرا كه كاهش كلسیم در غذاهای مصرف شده ممكن است سبب افزایش تولید سنگ های كلیوی شود. كلسیم در روده با اگزالات تركیب شده و باعث جلوگیری از جذب آن در خون می شود و بدین وسیله میزان ورود اگزالات به سیستم ادراری كم می شود. سدیم موجود در نمك طعام و موادغذایی شور باعث افزایش ترشح كلسیم در ادرار شده و مصرف آن بایستی محدود شود.
قهوه نیز از جمله موادی است كه باعث افزایش ترشح كلسیم در لوله های ادراری شده و زمینه را برای ایجاد سنگ مستعد می كند. ذكر این نكته لازم است كه شربت های شیرین و مركبات باعث افزایش احتمال تشكیل سنگ های كلیوی می شوند.
مصرف آب در طول روز حداقل به میزان یك لیتر (چهار لیوان) در هر چهار ساعت باعث رقیق شدن املاح در ادرار و دفع سریع و راحت آنها شده و در این بیماران بسیار مفید است.
مصرف سبزیجات و سایر موادغذایی پر فیبر باعث كاهش ترشح كلسیم در ادرار شده و غیر از مواردی كه در بالا به عنوان سبزیجات حاوی اگزالات بالا عنوان شد در افراد مبتلا به این بیماری بسیار مفید است.
● مواد مغذی در بیماران مبتلا به سنگ های كلیوی
ـ منیزیم: به شكل سیتراته در آرد گندم باعث كاهش تشكیل سنگ های كلیوی می شود.
ـ ویتامین B۶، گلوكوزامین سولفات و كوندروتین سولفات نیز باعث كاهش سطح اگزالات در ادرار می شود.
● پیشگیری و درمان سنگ های كلیوی
مصرف میوه های تازه،آووكادو، موز،كیوی،گیلاس سیاه، سبزیجات تازه، سیب زمینی، مارچوبه،تربچه، حبوبات، برنج قهوه ای، جو، ذرت، كنجد، زیره، گشنیز، رازیانه، آب هویج، آب كیوی، خیار، هندوانه
▪ درمان سنگ های كلیوی با داروهای گیاهی
گزنه خاردار، چای جاوا نوعی نعناع كه در هندوستان می روید و در دمان این بیماری شكل دم كرده آن موثر است كه ادرارآور است و باعث افزایش حجم ادرار و دفع سنگ می شود، ریشه گیاهی به نام «خلا» كه شل كننده مجاری ادراری بوده و سنگ های بزرگ را راحت تر دفع می كند.
▪ درمان سنگ های كلیوی با استفاده از هوموپاتی
تجویز نوعی بوته از خانواده زرشك به نام «بربریس»، تجویز جنسی از گیاهان به نام «لیكوپودیوم» شامل گیاه كبریت یا دم اسب، «سارسا پاریلا» از گیاهان بیابانی، برگ توتون خشك شده یا «تاباكوم».
▪ درمان سنگ های كلیوی با استفاده از علم
«بو درمانی» یا آروماتراپی
بوی درخت اردج كه یك نوع سرو كوهی است به نام «جونیپر» ، بوی رازیانه، بوی برگ گل شمعدانی، عطر لیمو كه به هنگام خواب بایستی بر بالش بیمار ریخته شود.
▪ درمان سنگ های كلیوی با استفاده از طب چینی
استفاده از درخت جنسه یا جنسان از خانواده «آرالیا» یا «پاناكس» كه در چین شمالی یافت می شود، آب بارهنگ، آب اسفرزه، برگ دارچین، «پوریا» كه نوعی قارچ است، افدرا، طب سوزنی .
نکاتی مهم در مورد کلیه ها
هر فرد در بدن خود دو كلیه به اندازه مشت فرد بزرگسال دارد كه در دو طرف ستون مهره ها و در قسمت زیرین قفسه سینه در پشت قرار دارند، اگر چه كلیه ها كوچكند ولی وظایفی پیچیده و حیاتی را انجام می دهند كه كل بدن را متعادل نگه می دارند. برای مثال كلیه ها:
- در دفع مواد زاید و مایعات اضافی كمك می كنند.
- خون را تصفیه، برخی از مواد را حفظ و برخی را دفع می كنند.
- تولید گلبولهای قرمز را تحت نظارت قرار می دهند.
- ویتامین های موثر در رشد را می سازند.
- هورمون های موثر در تنظیم فشار خون را تولید می كنند.
- در تنظیم میزان مواد مغذی ویژه در بدن مانند كلسیم و پتاسیم كمك می كنند.
چگونگی انجام كار كلیه ها
۱- خون از طریق یك سرخرگ از قلب به كلیه وارد می شود.
۲- خون با گذشتن از میلیون ها صافی كوچك، تمیز می شود.
۳- مواد دفعی از طریق میزنای ( حالب) عبور كرده و به عنوان ادرار در مثانه جمع می گردد.
۴- خون تصفیه شده از طریق سیاهرگ ها به جریان خون بر می گردد.
۵- هنگامی كه مثانه پر از ادرار می شود از طریق پیشابراه ادرار از بدن خارج می شود.
كلیه ها هر ۲۴ ساعت جمعاً حدود ۲۰۰ لیتر از مایعات بدن را تصفیه و به جریان خون بازمی گردانند حدود ۲ لیتر مایع به صورت ادرار از بدن دفع می شود در حالی كه باقیمانده یعنی حدود ۹۸ لیتر به بدن باز می گردد. ادراری كه ما دفع می كنیم تقریباً ظرف مدت ۱ تا ۸ ساعت در مثانه ذخیره شده است.
بیماری كلیه
اگر چه كلیه ها، عضوهای كوچكی هستند ، ولی از وظایف حیاتی زیادی از جمله تصفیه نمودن مواد زاید و مایعات اضافی از خون را به عهده دارند كه در حفظ سلامتی عمومی بدن موثر است. بیماری شدید كلیه، ممكن است منجر به نارسایی كامل آن شود، كه نیازمند درمان با دیالیز یا پیوند كلیه برای جلوگیری از مرگ است . اگر چه درمانهای موثری برای بسیاری از بیماریهای كلیه وجود دارد ولی مردم هنوز نمی دانند كه بیماریهای كلیه قابل پیشگیری اند.
ده عامل اصلی بیماری كلیه
معمولاً دو علت مهم برای نارسایی كلیه ها( یا مرحله نهایی بیماری كلیه) دیابت( دیابت نوع ۲ یا دیابت بزرگسالان) و فشار خون بالا وجود دارد. زمانی كه این دو بیماری با درمان مراقبت شوند، بیماری های كلیه مرتبط با آنها می توانند پیشگیری شوند یا سرعت شان كاهش یابد. داروهای موثر زیادی برای درمان فشار خون بالا وجود دارند. علاوه براین، تغییرات سلامت بخش در شیوه زندگی، مانند كم نمودن وزن و ورزش مرتب در مراقبت از فشار خون بالا و حتی پیشگیری از آن موثر است. نظارت دقیق بر قند خون در بیماران دیابتی از سایر مشكلات مانند بیماری كلیه، بیماری كرونر قلب وسكته پیشگیری می كند. زمانی كه بیماران دیابتی، همزمان به فشار خون بالا مبتلا شوند، داروهای خاصی كه بازدارنده های آنزیم تبدیل كننده آنژیوتنسین نامیده می شوند، برای حفظ عملكرد كلیه ها موثرند. سومین علت اصلی مرحله نهایی بیماری كلیه گلومرولونفریت( بیماریی كه به واحدهای تصفیه كننده كلیه بنام گلومرول ، آسیب می رساند) است . در بسیاری از حالات، علت این بیماری ناشناخته است ، اما در برخی موارد ممكن است ارثی باشد یا در اثر عفونت به وجود آمده باشد.
برخی از بیماریهای دیگری كه ممكن است بر كلیه اثر بگذارند شامل عفونت ها، سنگ های كلیوی و بیماریهای ارثی، می شوند. استفاده بیش از اندازه قرص های ضد درد یا مصرف مواد مخدر مانند هروئین می تواند به كلیه ها صدمه بزند . برخی از این بیماریها قابل درمان هستند. برخی موارد، درمان می تواند سرعت پیشرفت بیماری را كاهش و طول عمر را افزایش دهد.
مرحله نهایی بیماری كلیه زمانی رخ می دهد كه حدود ۹۰ درصد از عملكرد كلیه از بین برود. افراد مبتلا به نارسایی كلیه ممكن است دچارتهوع، استفراغ، ضعف، خستگی، گیجی، مشكل در تمركز و از دست دادن اشتها شوند، نارسایی كلیوی با آزمایش خون و ادرار قابل پیشگیری است.
نشانه های هشدار دهنده بیماری های كلیوی و دستگاه ادراری.
۱- فشار خون بالا
۲- پیدایش خون با پروتئین در ادرار.
۳- آزمایش كراتینین خون، بالاتر از ۲/۱ میلی گرم در دسی لیتر در زنان و ۴/۱ میلی گرم در دسی لیتر در مردان(كراتینین ماده دفعی است كه توسط كلیه های سالم از خون خارج می شود. ) در بیماریهای كلیوی ، سطوح كراتینی در خون ممكن است افزایش یابد.
۴- تکرار ادرار به ویژه در شب .
۵- مشكل در ادرار كردن یا ادرار درد آور.
۶- تورم در چشم ها، تورم دست ها و پاها به ویژه در كودكان
نوشابههای گازدار، یکی از مهمترین عوامل تولید سنگ کلیه
مواد اصلی تشكیل دهنده یك نوشابه گازدار
- اسید فسفریك : این ماده موجب كاهش جذب كلسیم و در نتیجه ابتلا به پوكی استخوان و سستی دندانها می شود. همچنین اسید كلریدریك موجود در معده را خنثی می كند و باعث سوءهاضمه و جذب ناقص مواد غذایی می شود.
- قند : سازندگان نوشابه های گازدار بزرگترین مصرف كنندهی قند تصفیه شده هستند. مصرف زیاد قند میزان انسولین خون را بالا میبرد و منجر به افزایش فشارخون و كلسترول ، بروز بیماری های قلبی ، دیابت ، چاقی و پیری زودرس میشود. بیشتر انواع سودا، بیش از ۱۰۰ درصد مقدار قند مورد نیاز روزانه را تامین میكنند.
- آسپارتام (ASPARTAME) : این ماده شیمیایی در سوداهای رژیمی به عنوان جانشین قند به كار میرود و بیش از ۹۰ عارضه جانبی دارد كه از جمله میتوان به تومور مغزی ، معلولیت جنین ، دیابت ، عدم تعادل حسی و بروز حملههای صرع اشاره كرد. بهعلاوه، زمانی كه آسپارتام مدت زیادی در فضای گرم نگهداری شود به متانول تبدیل میشود. متانول الكلی است كه میتواند به آلدئین یا اسید فرمیک كه از عوامل سرطان زا هستند ، تبدیل شود.
- كافئین : كافئین موجب بروز اضطراب ، فشار خون بالا ، ضربان نامنظم قلبی یا تپش قلب و بالا رفتن مقدار كلسترول خون میشود. همچنین ویتامینها و مواد معدنی را می سوزاند و موجب بروز سرطان و مشكلاتی در بارداری می شود.
در نهایت باید گفت كه مصرف نوشابه های گازدار یا ساده ، علاوه بر داشتن مضرات فراوان، به دلیل دارا بودن کالری بالا ، اشتهای افراد را برای مصرف مواد غذایی مفید مانند سبزیجات، پروتئین ها، لبنیات و سایر موادمغذی کاهش می دهند.
انواع نوشابههای گازدار ( سودا ) وضعیت بیماریهایی چون پوكی استخوان ، چاقی ، پوسیدگی دندان و بیماریهای قلبی را تشدید میكنند.
افرادی كه به مصرف این نوشابهها روی میآورند مصرف شیر و فرآوردههای مشابه آن را كاهش میدهند. همین امر باعث میشود افرادی كه این نوشابهها را مصرف می كنند ، كمتر از آنهایی كه این نوشابهها را مصرف نمیكنند كلسیم به بدنشان برسد. این موضوع به ویژه برای دختران جوان كه نیاز به كلسیم زیاد دارند ، در آینده میتواند مشكل ساز باشد.
نوشابهها به دلیل داشتن كالری بالا و شكر باعث چاقی و پوسیدگی دندان نیز میشوند. همچنین قند موجود در آنها برای بیماران مبتلا به دیابت بسیار خطرناك تر از سایر قندها میباشد.
همچنین تحقیقات نشان می دهد كه نوشابههای گازدار ( انواع كولا ) یكی از مهم ترین موادی است كه موجب تولید سنگ كلیه میشود.
نكته قابل توجه دیگر در انواع این نوشابهها آن است كه كارخانجات سازنده به هر دلیل مواد افزودنی مانند كافئین یا حتی داروهای اعتیادآور به این نوشابهها اضافه میكنند تا افراد به مصرف آنها عادت كنند. تحقیقات یكی از مؤسسات بهداشتی آمریكا نشان می دهد، علت اصلی فروش بالای برخی از این نوشابهها وجود بیش از حد این مواد در آنها میباشد.
ترك عادت مصرف این نوشیدنی ها سادهترین راه برای رسیدن به سلامتی است. فراموش نكنید كه بهترین راه حفظ سلامتی استفاده هرچه بیشتر از مواد غذایی طبیعی است.
هلو؛ محرک کلیه
● ترکیبات شیمیایی: تمام قسمتهای درخت هلو کم و بیش دارای آمیگدالین تا ۳ درصد است، این گلوکزید در مغز هسته بادام تلخ و در دانه یا جوانه و یا اعضای گیاهان مختلف گل سرخ وجود دارد. برگ هلو علاوه بر آمیگدالین دیاستازهایی به نام امولسین کونگلوتین و ۲۵ تا ۳۵ درصد روغنی شبیه به روغن بادام تلخ دارد. پوست درخت هلو دارای تانن است. به طور متوسط دارای ۸۳ درصد آب، ۹ تا ۱۰ درصد مواد قندی مختلف، ۷۰ درصدوینیلک و ۹۳ درصد مواد ازته. ● ویتامینهای موجود در هلو: A، ۱B، ۲B و Cـ میباشد و همچنین دارای مواد معدنی، کلسیم، فسفر، منگنز، پتاسیم و آهن میباشد.
● توجه: برگ، گل و مغز هلو به علت داشتن مقادیری آمیگدالین اثر سمی دارد و مصرف زیاد یا مداوم آن موجب مسمومیت میشود. مغز و هسته هلو را نباید خورد بخصوص مواظب بچهها باشید که از آن نخورند زیرا ایجاد مسمومیت میکند و این حالت خیلی دیر ظاهر میشود.
● خواص درمانی هلو: گل و برگ هلو اثر ملایم، مدر، آرام کننده و کم و بیش تببر دارد این میوه نه تنها مغذی و خوشطعم است بلکه اثر ملین نیز دارد، در مصرف آن نباید زیادهروی شود چون عوارض هضمی مانند نفخ ایجاد مینماید. از گلبرگ هلو به صورت شربت در طبابت استفاده به عمل میآید.
جوشانده برگ هلو باعث گردیده که در بیماریهای مجاری ادرار، قولنج کلیوی، سنگ کلیه، ورم مثانه اسپاسم مزمن مثانه به کار رود. در ضمن هلو خلطآور است.
بررسیهای مختلف نشان داده است که مصرف مخلوط آب مقطر بادام تلخ و دم کرده برگ درخت هلو در موارد فوق اثر درمانی مفید ظاهری میسازد، به شرط آنکه به مقادیر درمانی و کم به کار رود. این میوه به علت داشتن آهن برای کبد بسیار مفید میباشد. هلو باعث فعالیت کلیهها و دفع سموم و مواد مضر، چون اوره واسید اوریک از بدن میشود و به بیمارانی که نقرس و رماتیسم مزمن دارند توصیه میشود.کسانی که با خوردن هلو دچار نفخ میشوند بهتر است از کمپوت آن استفاده کنند. هلو هم به اجابت معده کمک میکند وهم برای کسانی که در ادرارشان خون دیده میشود تجویز میشود.
این میوه برای زنان باردار بسیار نافع و باعث میشود وضع حمل آنها آسان شود، همچنین درجه قلیایی خون را حفظ میکند. پوست هلو دارای کاروتن یعنی مولد ویتامین A میباشد. در ضمن ماسکی که از هلو تهیه میشود باعث گلگون شدن پوست میشود.
● طریقه مصرف: ابتدا دمکرده ۱۵ تا ۳۰ گرم گلهای خشک شده هلو را در یک لیتر شیر یا در جوشانده به عنوان ملین برای اشخاص بالغ و ۲ تا ۴ گرم برای لینت مزاج بچهها به کار میرود. برای درمان سرفه یا سیاهسرفه شربتی از آن تهیه میشود که بسیار نافع میباشد. طریقه درست کردن آن؛ ابتدا ۵۰ گرم از گلهای خشک کرده هلو را در میان نیملیتر آب جوش ریخته و به مدت ۱۵ دقیقه کنار بگذارید، بعد آن را صاف کنید و به اندازه هم وزنش شکر و در صورت تمایل عسل به آن بیفزایید و در داخل دیگچه بزرگ روی آتش بگذارید که آن قدر بماند تا تبدیل به شربتی غلیظ شود و روزانه ۳ قاشق مرباخوری در صبح و ظهر و شب از آن میل کنید. برای رفع یبوست، صبح ناشتا یک فنجان آب هلوی تازه یا تعدادی هلوی خیس کرده با آب و محتوایش بخورید، در ضمن مخلوط قطعات برگ هلو و جعفری را در روغن زیتون وارد کرده و به صورت ضماد در آورید. این کار باعث میشود که اگر سوختگی در اعضای بدن باشد یا به هر دلیلی دچار ضرب دیدگی شده باشید به طور کلی از بین برود. روغنی که از مغز هلو استخراج میشود هم اثر مسکن دارد و هم از آن برای رفع بواسیر و سودا استفاده به عمل میآید، همچنین برای کسانی که از وزوز گوش رنج میبرند بسیار موثر است و باید مغز روغن هلو را در گوش بچکانند.بیاییم با مصرف میوه و سبزیجات تازه تندرستی را به بدن خود هدیه بدهیم.
هماچوری در ادرار
● انواع هماچوری ( خون شاشی )دو نوع است . میکروسکوپی و قابل رویت با چشم
گاهی اوقات بعضی از افراد بدون وجود هیچگونه دلیلی، مبتلا به فرم میکروسکوپی هماچوری هستند که این امر طبیعی می باشد. در هماچوری قابل رویت با چشم ، ادرار به رنگ صورتی ، قرمز یا قهوه ای روشن در می آید و گاهی ممکن است حاوی لخته های کوچک خون باشد. مقدار خونی که در ادرار می باشد با شدت علت آن رابطه ای ندارد.
▪ هماچوری ناشی از رژه : در این حالت بعلت رژه یا پیاده روی طولانی و ثانویه به ضربات وارده به مثانه در طی این فعالیتها ممکن است هماچوری رخ دهد.
رنگ قرمز ادراری که بعلت وجود خون در آن نباشد، منجر به بروز حالت هماچوری کاذب می شود. بعضی داروها، رنگهای خوراکی و سبزی ها منجر به بروز چنین حالتی می شود.
● علل
بروز هماچوری می تواند به علل بسیار زیادی باشد که شایعترین آنها شامل بزرگی خوش خیم پروستات ، سنگهای کلیوی ، داروها ( کینین ، ریفامپین، فنی تویین )، ضربه ها، سرطانهای سیستم ادراری ، انسداد در مجاری ادراری ، عفونتهای ویروسی مجاری ادراری یا عفونتهای منتقله از راه تماس جنسی بخصوص در زنها می باشد.
● علایم ونشانه ها
در بسیاری از موارد وجود خون در ادرار تنها علامت بیماری زمینه ای می باشد. اما در سایرین نیز ممکن است علایم دیگری نظیر درد شکمی، کاهش شدت ادرار، تأخیر در ادرار ناکامل، تب، ادرار مکرر، درد در حین ادرار و تمایل شدید به ادرار کردن وجود داشته باشد.
● تشخیص
این که در کدام مرحله از ادرار فرد دچار هماچوری شود مهم می باشد. و تا حدی نشاندهنده منشاء بیماری زمینه ای است. هماچوری در ابتدای ادرار ناشی از درگیری پیشابراه یا پروستات خواهد بود.
● گاهی وجود علائم دیگر می تواند محل یا علت خونریزی را مشخص نماید.
▪ درد شکمی می تواند ناشی از التهاب کلیه یا حالب ها ثانویه به ضربات، عفونتها و سرطانها باشد.
▪ کاهش شدت ادرار، تأخیر در ادرار یا ادرار ناکامل ناشی از درگیری مجاری ادراری تحتانی مثلاً ثانویه به بزرگی خوش خیم پروستات یا سرطانها می باشد.
▪ وجود تب می تواند ناشی از عفونت کلیه ها یا حالب ها باشد.
▪ درد پهلوها می تواند ناشی از ضربات یا سرطانهای کلیه ها باشد.
▪ تکرر ادراری ، درد در ادرار یا تمایل شبیه به ادرار کردن می تـوان ناشی از سرطان مثانه باشد.
پزشک جهت تشخیص باید از بیمار تاریخچه کامل گرفته و نکات زیر می تواند در تاریخچه مهم باشند. سابقه سیگار کشیدن یا مصرف الکل ، تماس با مواد سمی به مدت طولانی ، سابقه وجود سنگ کلیه، صدمات عفونتها ،استفاده از داروهای خاص در حال حاضر یا در گذشته، وجود بیماریهای اخیر و عادات مربوط به نحوه ادرار کردن.
وجود سوابق خانوادگی می تواند نشاندهنده وجود اختلالات ارثی نظیر سنگ کلیه، کم خونی داسی شکل یا سایر بیماریهای ارثی مربوط به بروز هماچوری باشد.
یک معاینه فیزیکی کامل با تمرکز بیشتر بر روی مجاری ادراری، شکم، لگن، ناحیه تناسلی و راست روده نیز باید انجام شود.
● آزمایشات
جهت تشخیص حتماً باید از فرد آزمایش ادرار به عمل آید. در زیر میکروسکوپ باید ادرار از نظر وجود گلبولهای قرمز ، سفید و وجود سلولهای سرطانی و باکتریها چک شود. بعلاوه جهت ارزیابی وجود عفونت می توان از ادرار کشت نیز تهیه نمود.
می توان از یک روش دیگر بنام سیستوپورتروسکوپی نیز در مراحل بعد از استفاده نمود که از طریق آن تحت بی حسی موضعی می توان پیشابراه، مثانه و پروستات را بطور مستقیم مشاهده نمود.
با استفاده از عکس رنگی نیز می توان وجود سنگهای ادراری، سرطانها، انسداد و سایر علل هماچوری را مورد بررسی قرار داد. افرادی که نسبت به مواد حاجب حساسیت دارند، باید حتماً قبل از انجام عکس رنگی پزشک خود را در جریان قرار دهند .
● تشخیصهای افتراقی
اگر هیچ علت خاصی پیدا نشد، می توان سنگهای کلیه و مثانه ، سرطانها و سایر علل خطرناک و تهدید کننده حیات را رد کرد. تنها عللی که باقی می مانند همان عللی هستند، که خود بخود بهبودی یافته یا اینکه ناشناخته هستند مردان بالای ۵۰ سال که علت خاصی برای آنها پیدا نشده است، باید حتماً جهت بررسی وجود سرطان پروستات، آزمایش آنتی ژن اختصاصی پروستات (PSA ) را انجام دهند.
هندوانه برای معده و کلیه مفید است
خوردن هندوانه ده ها برابر بیشتر از سبزی جات و گوشت مفید است.
كارشناسان گفتند: ۹۲ درصد هندوانه آب است و باقی كمی مواد زلال و روغنی است. میزان قند هندوانه ۸ درصد و سرشار از ویتامین های آ و ث است.پزشكان مخصوصا ابن سینا از قدیم الایام برای معالجه بیماری های كلیه نقرس و بواسیر از هندوانه استفاده می كردند.
یبوست و بی اختیاری ادرار
«یبوست» مشكل شایعی است كه در همهٔ سنین دیده می شود. هرچند این مشكل در سالمندی بیشتر است ، ولی باید بدانید كه افزایش سن دلیل یبوست نیست ؛ بلكه عوامل مختلفی در ایجاد آن دخالت دارند.مثلاً گاهی بیماری خاصی موجب یبوست می شود ولازم است كه برای بررسی علت و درمان بیــماری، به پزشك مراجعه كنید. گاهی نیز مصرف داروها موجب یبوست می شود كه در این مورد نیز، باید از پزشك خود سوال كنید. اما در اغلب موارد، شیوهٔ زندگی ما باعث یبوست می شود. پس می توان با توجه به موارد زیر این شیوه را اصلاح و بروز یبوست را كاهش داد:
● عادت غذائی
كم خوردن مواد غذایی حاوی «فیبر» موجب یبوست می شود. در كتاب اول این مجموعه گفتیم كه میوه ها و سبزی ها، غلات سبوس داروحبوبات دارای «فیبر» هستند. وقتی كه مشكلات دندانی داریم ، جویدن غذا سـخت است بنابراین میوه و سبزی كمتری خورده و دچار یبوست می شویم. درچنین مواردی از سبزی های خرد شده یا میوه های پخته و یا رنده شده می توانیم استفاده كنیم .بنابراین مواد غذایی حاوی فیبر را بیشتر بخورید. این ارزانترین و راحتترین راه درمان یبوست است . گلابی رسیده ، آلو ، توت ، انگور ، گوجه فرنگی ، كاهو و سایر انواع میوه ها وسبزی ها دارای فیبر هستند. همچنین نان جو یا نان كامل گندم كه دارای سبوس باشند حاوی فیبر هستند و یبوست را كم می كنند.
افراد سالمند كمتر احساس تشنگی می كنند . اگر فقط زمانی كه تشنه هستید آب وسایر مایعات را بنوشید ، مطمئن باشید كه مایعات كافی به بدن شما نمی رسد . مصرف كم مایعات نیز موجب یبوست می شود.سعی كنید در طول روز حداقل ۶ تا ۸ لیوان مایعات كه بهتر است آب ساده باشد بنوشید. اگر صبح ها بعداز بیدار شدن از خواب یك لیوان آب بنوشید، چند دقیقه بعد روده ها به كار می افتند.چند ساعت قبل از خواب، یك لیوان شیرگرم كم چربی بنوشید. این كار ضمن تامین مایعات بدن به كار كردن روده هم كمك می كند. همچنین موجب می شود شب راحت تر بخوابید.
● فعالیت بدنی :
افـــرادی كه در طول روز تحرك كمی دارند وزیاد می نشینند، معمولاً دچار یبوست می شوند. بنابراین به طور منظم ورزش كنید . نیم ساعت پیاده روی روزانه و یا انجام سایر تمرینات ورزشی به برطرف شدن یبوست كمك می كند.
● زمان اجابت مزاج :
كسانی كه به دلایل مختلف اجابت مزاج را به تاخیر می اندازند پس از مدتی دچار یبوست شدید خواهند شد. مثلاً زمانی كه برای كاری عجله دارند و یا بیرون از منزل هستند و تمایل به استفاده از توالت عمومی ندارند اجابت مزاج دچار تاخیر می شود. زمانی كه نیاز به اجابت مزاج پیدا می كنید ، بلافاصله به توالت بروید . همچنین وقتی اجابت مزاج هر روز در یك ساعت معین انجام شود روده ها عادت می كنند كه در همان زمان معین كار كنند.این زمان بهتر است پس از خوردن غذا و ترجیحاً پس از خوردن صبحانه باشد. زمانی را انتخاب كنید كه كاری نداشته باشید و بتوانید بدون عجله در توالت بمانید.
اگر از توالت فرنگی استفاده می كنید ، یك زیر پایی به بلندی حدود ۱۵ سانتی متر را در زیر هر یك از پاها، بگذارید . این كار باعث می شود كه حالت چمباتمه ایجاد شود و به دفع مدفوع كمك می كند.
● مصرف داروهای مسهل :
اگر داروهای مسهل به طور مداوم مصرف شوند پس از مدتی روده كار طبیعی خود را انجام نداده و یبوست به وجود می آید.بنابراین از مصرف خودسرانهٔ داروهای مسهل خودداری و تنها با تجویز پزشك آنها را مصرف كنید.
▪ موارد زیر باید به پزشك مراجعه كنید:
- اگر به تازگی دچار یبوست شده اید.
- اگر اخیراً عادت اجابت مزاج شما تغییر كرده است . مثلاً تعداد دفعات اجابت مزاج كمتر یا بیشتر شده است ویا مدفوع سفت تر یا شل تر شده است.
- اگر هنگام اجابت مزاج درد دارید.
- اگر درمدفوع شما خون دیده می شود.
- اگرمدفوع شما سیاه رنگ شده است.
درصورت دیدن خون در ادرار به پزشك مراجعه كنید.
● دفع ادرار
مواد زاید و سموم بدن از طریق كلیه ها وارد ادرار می شود. ادرار در مثانه جمع می شود و بــا پر شدن مثانه احساس دفع ادرار ایجاد می گردد.با افزایش سن ، دفع ادرار دچار تغییراتی می شود.
برای مثال :
ـ تحمل نگهداشتن ادرار كمتر می شود.
ـ كار كردن كلیه ها در طول شب هم ادامه می یابد.
ـ عضلات شكم و لگن ضعیف می شوند.
ـ مثانه كاملاً خالی نمی شود.
این تغییرات موجب می شود كه :
- نگهداشتن ادرار مشكل تر شود.
- در طول شب چندین بار برای ادرار كردن بیدار شویم.
- دفعات ادرار كردن بیشتر شود.
- احتمال عفونت ادراری و تشكیل سنگ افزایش یابد.
ایــــن تغییرات طــــبیعی احتمال بروز برخی بیماری ها را بیشتر می كند. یكی از این بیماری ها «بی اختیاری ادرار » است.
● بی اختیاری ادرار
▪ آیـــــا به هنگام عطسه، سرفه، خنده، یا حركت كردن متوجه می شوید كه چند قطره ادرار بی اختیار می ریزد؟
▪ آیا زمانی كه احساس دفع ادرار دارید، تا رسیدن به دستشویی، نمی توانید خود را نگهدارید؟
▪ آیا ادرارتان قطره قطره می ریزد؟
همهٔ موارد فوق می توانند علائمی از بی اختیاری ادرار باشند. بی اختیاری ادرار می تواند به دلیل عفونت های ادراری، عفونت های زنانگی، بزرگی غدهٔ پروستات، تجمع مدفوع، استفاده از برخی داروها و یا حتی شل و ضعیف شدن عضلات كف لگن و شكم ایجاد شود.
شما با این مشكلات چه می كنید؟
آیا سعی می كنیدكمتر از خانه خارج شوید؟
آیا در مهمانی ها شركت نمی كنید؟
آیا خوردن آب و مایعات دیگر را كم می كنید؟
در صورت ابتلا به بی اختیاری ادرار ابتدا به پزشك مراجعه كنید تا علت ایجاد كنندهٔ آن درمان شود و مجبور نشوید كه به خاطر آن فعالیت های اجتماعی، رفت و
آمدها و مصاحبت با دوستان را كم كنید.
همچنین نوشیدن آب را كم نكنید. زیرا آب كافی برای دفع سموم بدن و جلوگیری از عفونت ادراری و پیشگیری از تشكیل سنگ های ادراری لازم است.
در این جا ما انواع بی اختیاری ادرار و توصیه هایی برای هر كدام از آنها را می گوییم .
عفونت ادراری به راحتی با آزمایش ادرار تشخیص داده می شود.
● انواع بی اختیاری ادرار
بی اختیاری ادرار یكی از سه حالت زیر را دارد:
▪ حالت اول بی اختیاری ادرار:
در این حالت هنگام عطسه، سرفه، خنده و برخاستن از زمین، بی اختیار چند قطره ادرار خارج می شود. این حالت در زن ها خیلی بیشتر است كه ممكن است به علت عفونت ادراری ،تغییرات مجرای ادرار با افزایش سن و یا زایمان های متعدد باشد.
▪ توصیه هایی برای حالت اول بی اختیاری ادرار :
ـ این مشكل قابل حل است پس برای برطرف شدن آن حتماً به پزشك مراجعه كنید.
ـ هر ۲ ساعت برای ادرار كردن به توالت بروید.
ـ در طول روز ۶ تا ۸ لیوان مایعات بنوشید.
ـ بعد از ساعت ۸ شب ازنوشیدن مایعات خودداری كنید.
ـ لباس های آزاد و راحت بپوشید.
ـ عضلات كف لگن را تقویت كنید .
ـ مثانه را تقویت كنید.
نوشیدن آب كافی برای جلوگیری از عفونت ادراری لازم است .
▪ حالت دوم بی اختیاری ادرار :
در ایـن حالت احساس ناگهانی و شدید برای ادرار كردن ایجاد می شود. اما قبل از رسیدن به دستشویی ادرار می ریزد.
▪ توصیه هایی برای حالت دوم بی اختیاری ادرار :
ـ این مشكل قابل حل است پس برای برطرف شدن آن حتماً به پزشك مراجعه كنید.
ـ هر ۲ ساعت برای ادرار كردن به توالت بروید.
ـ در طول روز ۶ تا ۸ لیوان مایعات بنوشید.
ـ بعد از ساعت ۸ شب از نوشیدن مایعات خودداری كنید.
ـ لباس های آزاد و راحت بپوشید.
ـ برای داشتن آرامش تمرین كنید .دركتاب چهارم این مجموعه توصیه هایی برای آرامش بیشتر ارایه می شود.
ـ از ورزش های سخت اجتناب كنید.
ـ قهوه، نوشابه های گازدار، غذاهای پرادویه میل نكنید.
ـ مثانه را تقویت كنید.
ـ عضلات كف لگن را تقویت كنید .
● چگونه مثانه را تقویت كنیم؟
برای این كار سعی كنید كم كم مدت زمان بیشتری ادرارتان را نگه دارید.برای شروع هر ۲ ساعت یك بار ادرار كنید. به تدریج سعی كنید این مدت زمان ۲ ساعت را بیشتر كنید.اینكه چقدر این فاصلـه زمانـی را بیشتر می كنید به خودتان بستگی دارد؛ ولی باید درحدی باشد كه ادرار نریزد. كم كم این فاصله را به ۳ تا ۴ ساعت برسانید. این تمرین را لازم نیست كه شب ها انجام دهید. با انجام این تمرین توانایی مثانه برای نگه داشتن ادرار بیشتر می شود.
● چگونه عضلات كف لگن را تقویت كنیم ؟
▪ تمرین اول : هربار كه برای ادرار كردن به توالت می روید، چندین بار به طور ارادی، دفع ادرار را شروع و قطع كنید.
▪ تمرین دوم : ناحیهٔ مقعد را سفت كنید؛ مانند حالتی كه می خواهید مانع دفع مدفوع شوید و این حالت را برای مدت ۵ ثانیه حفظ نموده و بعد رها كنید. در طول انقباض نفس خود را حبس نكنید. این كار را چندین بار در طول روز انجام دهید.تكرار تمرین باید در حدی باشد كه خسته نشوید. این تمرین را در حالت ایستاده ، نشسته و یا خوابیده می توانید انجام دهید.
▪ حالت سوم بی اختیاری ادرار :
در این حالت مثانه خیلی پر شده است وادرار به صورت قطره قطره به طور غیر ارادی می ریـــزد. زمانی كه فرد به دستشویی می رود ادرار به طور كامل خالی نمی شود. این حالت بیشتر در مردها دیده می شود كه دلیل آن تنگ شدن مجرای ادرار به خاطر بزرگ شدن غدهٔ پروستات است.
▪ توصیه هایی برای حالت سوم بی اختیاری ادرار :
ـ این مشكل قابل حل است پس برای برطرف شدن آن حتماً به پزشك مراجعه كنید.
ـ در طول روز ۶ تا ۸ لیوان مایعات بنوشید.
ـ بعد از ساعت ۸ شب از نوشیدن مایعات خودداری كنید.
ـ در زمان ادرار كردن عضلات شكم را سفت كنید. سپس به آرامی با دست زیر شكم را به سمت پایین فشار دهید. این فشار به مثانه منتقل شده و به تخلیه ادرار كمك می كند.
برای درمان بزرگی غدهٔ پروستات به موقع مراجعه كنید.سرطان پروستات ممكن است علائمی شبیه بزرگی پروستات داشته باشد.سرطان پروستات اگر زود تشخیص داده شود، درمان می شود.
● بزرگی غدهٔ پروستات
غدهٔ پروستات در مسیر مجرای ادرار همهٔ مردان قرار دارد. با افزایش سن این غده بزرگ می شود و در برخی از مردان مشكلاتی را در ادرار كردن ایجاد می كند.
توجه به علائم و درمان به موقع بزرگی غدهٔ پروستات از ایجاد مشكلات بیشتر و شدیدتر جلوگیری خواهد كرد. اگر هریك از علائم زیر را دارید برای بررسی وضعیت غدهٔ پروستات به پزشك مراجعه كنید:
- بعد از اتمام ادرار، احساس می كنید ادرارتان كاملاً خالی نشده است .
- با فاصلهٔ زمانی كمتر از ۲ ساعت دوباره مجبور هستید برای ادرار كردن به دستشویی بروید.
- هنگام ادرار كردن چند بار ادرار قطع و دوباره شروع می شود.
- نگه داشتن ادرار سخت شده است .
- فشار جریان ادرار نسبت به قبل كم شده است .
- وقتی برای ادرار كردن به دستشویی می روید برای شروع ادرار مجبورید زور بزنید.
- بعد از رفتن به رختخواب چندین بار مجبورید برای ادرار كردن بلند شوید.
- سوزش ادرار دارید.
- ادرار قطره قطره می آید.