مجله پزشکی : زیبایی پوست

در دوران بلوغ به علت تغییرات هورمونی و ترشح هورمونهای جنسی ، پیاز مو ، غدد عرق اکرین و اپوکرین در محلهای ویژه ای از بدن رشد بیشتری کرده و فعالتر می شوند. فولیکولهای مو در روی صورت مردان و... فعالتر و انتهای موها زبرتر می شوند. غدد چربی در روی صورت ، سینه و قسمت بالای پشت فعال می شوند و دانه های غرور جوانی ممکن است بروز کند.
یکی از تغییرات چشمگیر دیگر که در دوره نوجوانی در پوست بروز می کند ، ظاهر شدن تعدادی خالهای رنگدانه است که معمولترین آنها کک و مک است که به علت عدم انتشار یکنواخت ملانین در سطح پوست و تجمع آن در نقاط ویژه ای تظاهر می کنند . به طور متوسط ، نوجوانان سفید پوست ممکن است ۲۰-۱۵ عدد از این خال ها روی بدنشان پیدا شود و معمولاً بعد از دوره نوجوانی دیگر خال جدیدی ظاهر نمی شود . کک و مک که دانه های کوچک قهوه ای رنگی هستند ، معمولا در نواحی که در برابر اشعه آفتاب قرار می گیرند ظاهر می شوند .یکی دیگر از مشکلات پوستی که در دوره نوجوانی بروز می کند، جوشهای غرور است که ۹۰ درصد پسرها و ۸۰ درصد دخترها را مبتلا می سازد. بروز جوشهای غرور جوانی به علت فعالیت شدید غدد چربی است که به وسیله هورمون اندروژن تحریک می شوند. این جوشها ابتدا به صورت نقطه سفید رنگی هستند که به علت خشک شدن چربی مترشحه در مجاری غدد چربی پوست ایجاد می شوند . پس از مدتی در اثر فشار مواد کراتینی مجاری باز شده و مواد داخل آن، در اثر اکسیداسیون سیاهرنگ شده و چنانچه شرایط برای توسعه آنها مناسب باشد به صورت پابول پوستول و بالاخره در اثر عوامل میکروبی به صورت جوش برجسته التهابی خودنمایی می کند. محل معمولی این جوشها بیشتر در صورت است . ولی در قسمت بالای فقسه سینه، پشت شانه ها و روی شانه ها هم بروز می کنند.
غیر از تغییرات هورمونی عوامل دیگر مانند اضطراب عوامل شیمیایی ( فنوباربیتال ، ایزونیازید و فنی توئین ) ممکن است سبب بروز جوشها و تشدید آنها شوند . نوجوانانی که دچار جوشهای غرور می شوند معمولاً پوست و موی آنها چرب است.
برای پیشگیری از عفونی شدن این جوشها، بهترین روش رعایت اصول بهداشتی است : مانند استحمام روزانه و شستشوی پوست صورت با آب گرم و صابون ( به خصوص شبها قبل از خواب ) ، محافظت پوست از باد ،آفتاب ، گرد و خاک و ... اگر چه توصیه می شود که رژیم غذایی در بهبود این جوشها نقش دارد، ولی محدودیت غذایی توصیه نمی شود بلکه بهتر است به نوجوانان آموزش داده شود که خود دقت کنند و متوجه شوند که چه غدایی سبب ازدیاد جوشها می شود تا از خوردن آنها پرهیز کنند.
مصرف مایعات فراوان ، میوه ها ، سبزی ها در پیشگیری از بروز جوشهای غرور و یا تشدید آنها موثر است. خارج کردن چربی درون دانه ها با دستهای تمیز و گاز ضد عفونی توام با فشاری نرم و آرام پیشنهاد می شود . وسایل استحمام ، حوله صورت ، تیغ یا ماشین ریش تراش باید ویژه و شخصی باشد . لباس زیر هر روز تعویض ، شسته و اتوکشی شود . از دست زدن و بازی کردن با جوشها مطلقاً خودداری شود . ورزش کردن ، تفریح در هوای پاک و تمیز ، استراحت کردن به اندازه کافی در پیشگیری از بروز جوشهای غرور موثر است . پرهیز از سیگار کشیدن در سلامت پوست و حفظ زیبایی و درخشندگی پوست صورت نقش اساسی دارند . پایبند بودن به دین و خدای بزرگ ، به انسان، شکیبایی و اعتماد به نفس می دهد که از عصبانیت و نگرانی ها و فشارهای روانی که عاملی برای بروز جوشهای غرور هستند ، جلوگیری می کند . چنانچه جوشهای غرور به حالت التهابی بروز کنند ، ممکن است درمان با آنتی بیوتیک ( تتراسایکلین ) به صورت دوره ای ، کورتیکواستروئید ، تزریق در ضایعه ها ، جراحی های کوچک لازم باشد.

● پاسخ به برخی باورهای غلط پیرامون تیغ های اصلاح
متخصصان پوست و مو همواره با بیمارانی مواجه می شوند که در نتیجه استفاده از تیغ (برای اصلاح موها) به عوارضی دچار شده اند، مثل جوش های پس از اصلاح در ناحیه گردن آقایان و جوش ها و لک های بعد از آن در ناحیه ساق پای خانم ها. اصلاح با تیغ (یا به اصطلاح shave کردن) عبارت است از برداشتن موهای صورت یا بدن توسط یک تیغ تیز به گونه ای که بتواند موها را همسطح پوست قطع کند.
اصلاح با تیغ عموماً در آقایان برای برداشتن موهای صورت و در خانم ها برای برداشتن موهای ساق پا و ساعد به کار می رود، منتها گاهی دیده می شود که خانم ها و آقایان موهای صورت، سینه، شکم، ساق پا، ران، ساعد، ناحیه شرمگاهی و دیگر قسمت های بدن را با تیغ اصلاح می کنند. در بیشتر جوامع، در خانم ها وجود موی صورت پسندیده نیست و یکی از راه های حذف این موها تیغ زدن است.
تاریخچه اصلاح کردن به صد هزار سال قبل از میلاد مسیح برمی گردد. در آن زمان انسان ها برای کندن موهای خود از دو تا گوش ماهی (صدف) استفاده می کردند، به گونه یی که موها را بین آنها گیر می انداختند و می کندند. اما استفاده از تیغ برای زدودن موها به سه هزار سال قبل از میلاد مسیح برمی گردد که در آن زمان از سنگ چخماق برای درست کردن تیغ های یکبار مصرف استفاده می کردند.
از همان زمان ها با به کارگیری فلزات، ساخت تیغ های دائمی از جنس مس شروع شد. امروزه تیغ های مسی هنوز هم در هند و مصر یافت می شوند. در یونان در پانصد سال قبل از میلاد، اصلاح کردن صورت در مردان بسیار رایج بوده است. امروزه اصلاح صورت با تیغ یکی از کارهای روزمره بسیاری از آقایان است که از دوران جوانی این کار را آغاز می کنند. برای بسیاری از آنها، داشتن صورتی صاف و اصلاح شده، برای آغاز یک روز خوب کاری اعتماد به نفس خاصی را به فرد می دهد.
در حال حاضر دو نوع کلی از تیغ های اصلاح وجود دارد، تیغ های مستقیم که در پیرایشگاه های مردانه به کرات مورد استفاده قرار می گیرند؛ بدین ترتیب که در یک وسیله فلزی خاص تیغ های یکبار مصرف برای هر بار استفاده جایگزین می شوند. دیگری تیغ های ایمنی هستند که در انواع مختلف ساخته می شوند، مانند تیغ های دولبه، تیغ های کارتریج و یکبار مصرف که در این میان تیغ های کارتریج گران ترین و تیغ های یکبار مصرف ارزان ترین انواع تیغ ها هستند.
کرم ها و صابون های اصلاح؛ کرم ها و صابون های اصلاح به عنوان یک لغزنده کننده (لوبریکانت) و مرطوب کننده عمل می کنند، همچنین نشان دهنده نواحی هنوز اصلاح نشده هستند. ژل های اصلاح ممکن است پوست را خشک کنند. اخیراً کرم های اصلاحی به بازار عرضه شده است که غنی از مواد نرم کننده و روغن هستند (مثل روغن TEA TREE که نقش ضدعفونی کننده دارد). روش ارزان تر از اینها، استفاده از صابون و درست کردن کف صابون با آب گرم و سپس استفاده از فرچه مخصوص اصلاح است.
ماشین های اصلاح؛ ماشین های اصلاح به وسیله تیغ های دوار که پشت یک صفحه فلزی سوراخ سوراخ قرار دارند، کار می کنند. این صفحه از برخورد مستقیم پوست با تیغ جلوگیری می کند. امروزه مدل های مختلف و متعددی از این ماشین ها وجود دارند که هدف همگی آنها اصلاح راحت تر، سریع تر و موثرتر است. جهت حرکت ماشین روی پوست بسته به نوع تیغ های شان متفاوت است. برای تیغ های مدور بهتر است حرکت دایره یی و برای تیغ های سیلندری یا نوسانی بهتر است به صورت حرکات بالا و پایین رونده باشد.
معمولاً ماشین های اصلاح نیازی به استفاده از لوسیون قبل یا بعد از اصلاح ندارند و می توان خشک استفاده کرد. نکته یی که وجود دارد این است که این ماشین ها باید برای هر فرد به صورت شخصی استفاده شود، چرا که تماس مستقیم این ماشین ها با پوست صورت می تواند عوامل عفونی میکروبی و قارچی را به راحتی به فرد دیگر منتقل کند. به همین دلیل توصیه می کنیم که حتی در صورت استفاده شخصی از دستگاه پس از هر بار استفاده صفحه فلزی با کمی الکل پاک شود.
برخی شرکت های سازنده، محلول های ضدعفونی کننده خاصی را برای استفاده بعد از اصلاح عرضه می کنند که می توان از آنها نیز استفاده کرد. پس از هر چند بار اصلاح صفحه فلزی دستگاه را جدا کرده، اولاً از لابه لای تیغ ها، قطعات مو را با فرچه های مخصوص کوچک پاک کنید و ثانیاً صفحه فلزی را با آب و صابون شسته و خشک کنید. اگر فردی موهای ریشش بلند باشد، باید ابتدا با قیچی یا یک دستگاه پیرایشگر الکتریکی موها را به حد کافی کوتاه کرده و سپس از ماشین های اصلاح استفاده کند.
● آیا تیغ موجب ضخیم شدن و افزایش رشد مو می شود؟
تیغ زدن موها تاثیری بر ضخیم شدن و افزایش رشد موها ندارد، اما موجب می شود موی در حال استراحت به فاز فعال برود و این همان چیزی است که متخصصان پوست و مو از آن هنگام لیزردرمانی استفاده می کنند، بدین ترتیب خانمی که می خواهد برای درمان موهای زائد صورت از لیزردرمانی استفاده کند باید قبل و حین درمان با لیزر، موهای زائدش را با تیغ اصلاح کند.
● آیا زدودن موهای زیر بغل به ویژه در خانم ها با سرطان سینه ارتباط دارد؟
پاسخ به این سوال بسیار مشکل است. در تحقیقی که در سال ۲۰۰۳ در مجله اروپایی پیشگیری از سرطان به چاپ رسید بین مصرف مکرر ضدعرق ها و خوشبوکننده ها و زدودن موهای زیر بغل با تیغ و به ویژه شروع سرطان سینه در سنین پایین ارتباطی وجود داشته است. در این تحقیق علت این مساله جذب بیشتر املاح آلومینیوم به دنبال تیغ زدن ناحیه مطرح شده است. املاح آلومینیوم مکرراً در ترکیبات خوشبوکننده و ضدتعریق زیر بغل به کار می روند.
● اصلاح با تیغ چه عوارضی را ایجاد می کند؟
بریدگی، خراشیدگی، تحریک و احساس گم کردن چیزی از عوارض اصلاح با تیغ محسوب می شوند. برخی افراد که دارای موهای مجعد هستند پاسخ التهابی نامناسبی به اصلاح با تیغ می دهند که به آن سودوفولیکولیت ریش یا RAZER BUMPS گفته می شود که ناشی از فرورفتن نوک موهای بریده شده با تیغ، داخل پوست و ایجاد جوش های التهابی است. بسیاری از عوارض را می توان با استفاده از تیغ تازه، مصرف زیاد لوبریکانت و پرهیز از فشار زیاد تیغ روی پوست و همچنین استفاده از فرچه اصلاح به حداقل رساند.
از عوارض دیگر تیغ خونریزی و نیز بر جا ماندن (گاهی از مواقع) جوشگاه های بدشکل روی پوست است. اگر افراد برای اصلاح از تیغ های شخصی استفاده نکنند امکان انتقال بیماری های ویروسی مثل ایدز و هپاتیت وجود دارد. به همین دلیل افراد هنگام مراجعه به پیرایشگاه ها و آرایشگاه ها، باید دقت کنند تیغ های مصرفی نو باشند. از دیگر مشکلات شایع استفاده از تیغ، سوختگی با تیغ است. در این حالت یک خراش خفیف قرمز رنگ ظاهر شده و معمولاً پس از چند ساعت، تا یکی دو روز (بسته به شدت آن) رفع می شود. در موارد شدید، سوختگی می تواند با جوش هایی در اطراف موهای اصلاح شده یا جوش های چرکی همراه شود.
سوختگی به ویژه در افرادی که موهای ضخیم را در نواحی با پوست حساس تیغ می زنند (مثل کشاله ران، زیر بغل، سینه و ریش) شایع تر است. از دیگر علل سوختگی با تیغ، تیغ زدن های پشت سر هم، استفاده از تیغ کند، اصلاح با تیغ به صورت خشک، فشار زیاد هنگام اصلاح، اصلاح بیش از حد سریع یا خشن و اصلاح در خلاف جهت رویش موها است. راه های پیشگیری از این سوختگی عبارتند از مرطوب کردن صورت، استفاده از فرچه اصلاح و کف صابون، استفاده از ژل مرطوب کننده، اصلاح در جهت رویش موها، اجتناب از اصلاح کردن های مکرر و پشت سر هم، پرهیز از خاراندن یا تحریک بعد از اصلاح، پرهیز از فرآورده های محرک مثل ادکلن و عطرها روی ناحیه اصلاح شده و استفاده از کرم های after shave حاوی نرم کننده ها و مرطوب کننده.
● آیا تیغ های مصرفی خانم ها با آقایان تفاوتی دارد؟
برخی از کارخانه ها تیغ هایی طراحی کرده اند که کارتریج آنها با ظرافت خاصی روی پوست قرار می گیرد، اصلاح کاملاً نزدیک پوست انجام می شود و حداقل تحریک را روی پوست حساس خانم ها به دنبال دارد و به آسانی نیز قابل استفاده است.

بیماری پیس یا ویتلایگو (Vitiligo)، یک بیماری پوستی است که در آن نقاط یا لکه های سفیدی بر روی پوست ایجاد میشود. پیس یک مشکل نسبتا رایج است و در تمام نقاط جهان دیده میشود و هر نژاد و جنسیتی را در بر میگیرد اما در میان نژادهایی که پوستی تیره دارند، آزار دهنده تر است.
این بیماری بیشتر بین سنین ۱۰ تا ۳۰ سالگی و به خصوص در خانواده هایی با زمینه موروثی، بروز میکند.
پیس در ابتدا به شکل لکه هایی بر نوک انگشتان و دور چشم بروز میکند. این نقاط سفید رنگ معمولا خارش یا درد ندارند و معمولا در نقاط مقابل هر دو سمت بدن آشکار میشوند. این لکه ها در قسمتهای لاغرتر بیشتر بروز میکنند.
● پیس در نوع اصلی بروز میکند
نوع عمومی و نوع محدود، در نوع عمومی، قسمتهای سفید معمولا قرینه، یک دست و دارای مرز مشخص هستند و ممکن است در هر نقطه از بدن پخش شوند. در پیس محدود، لکه ها در یک طرف بدن ایجاد میشوند و پس از گذشت شش ماه یا کمی بیشتر، تکثیر نمیشوند. در عده ای از افراد تکه ها به سرعت در تمام بدن پخش شده و میتوانند یک نفر با نژاد آفریقایی- آمریکایی را به رنگ اروپایی-آمریکایی درآورند.
● علت بیماری
پوست بدن از دو نوع سلول اصلی تشکیل شده است، کراتینوسیت (keratinocyte) و ملانوسیت (melanocyte). کراتینوسیت ها، به وجود آورنده جسم و توده اصلی پوست هستند و ملانوسیتها یا رنگ دانه‌ها، رنگ پوست را ایجاد میکنند.
در اشخاصی که مبتلا به پیس هستند، سیستم ایمنی پوست دچار اختلال میشود و در نتیجه سلولهای محافظ به ملانوسیتها حمله کرده و آنها را از بین میبرند. هنگامی که ملانوسیتهای یک ناحیه از بین بروند، این منطقه به رنگ سفید در خواهد آمد.
متاسفانه تا کنون دلیل حمله سلولهای محافظ به ملانوسیتها مشخص نشده است اما دخیل بودن عامل ژنتیک و فاکتورهای محیطی در آن به اثبات رسیده است.
● نشانه ها
نشانه های بیماری در نیمی از بیماران مبتلا به پیس، قبل از بیست سالگی و به شکل لکه های بدون رنگ در اندامهای انتهایی (مانند انگشتان) بروز میکند. ممکن است این لکه ها بزرگ شوند و یا در همان اندازه اولیه باقی بمانند. بعضی از نواحی کوچک ممکن است دوباره با جمع شدن ملانوسیتها رنگی شوند و به این دلیل امکان دارد جای لکه ها تغییر پیدا کند.
در بعضی موارد، آسیبهای سطحی و جزیی (مانند ساییدگی پا با کفشهای تنگ) نیز موجب بروز لکه های جدید میشوند.تنش و اضطراب نیز در افراد مستعد به بیماری، سلولهای محافظ را تحریک کرده و میتواند موجب بروز پیس شود. گاهی بروز لکه بر روی سر میتواند رنگ موها را نیز تحت تاثیر قرار دهد. ریش و سبیل و موهای بدن نیز ممکن است در محل بروز لکه ها سفید شوند.
● تاثیرات روانی
پیس میتواند تاثیر عمده ای بر سلامت روانی شخص مبتلا داشته باشد. به خصوص در افرادی که پوست تیره تری دارند، تفاوت رنگ قسمتهای مبتلا و بخشهای عادی به قدری واضح است که میتواند در بسیاری مواقع مشکلات جدی در روحیه شخص ایجاد نماید.
در فرهنگ بعضی از ملل،ابتلا به پیس نوعی ننگ محسوب میشود و افراد مبتلا را شیطان زده و یا بیماری آنها را مرضی خطرناک میدانند و از آنها دوری میکنند.
در بسیاری از افراد، پیشرفت پیس بسیار کند است و در عده ای این مشکل خود به خود رفع میشود. اما در کل بیماران مبتلا به پیس به دلیل نیاز فراوان بدن به ویتامینها و مواد معدنی، باید هر روز طبق دستور پزشک یک دراژه مولتی ویتامین B کمپلکس و همچنین فولیک اسید ۱ میلی گرم، ویتامین E ۶۰۰ تا ۸۰۰ واحدی و اسید اسکوربیک ۱۰۰ میلی گرم مصرف کنند. پزشکان چند نوع پماد موضعی نیز تجویز میکنند که میتواند در بعضی موارد مفید واقع شود.
● درمان
اما متاسفانه هیچ درمان ساده ای برای پیس وجود ندارد و به همین دلیل تعدادی لوازم آرایشی مخصوص این بیماران تولید شده است که پوشش خوبی برای لکه ها بوده و متناسب با انواع رنگ پوست تولید میشوند.
یک راه درمان طولانی دیگر، معالجه با اشعه PUVA است. این روش بسیار طولانی است و در طی آن بیمار باید ۲ تا ۴ مرتبه در هفته به کلینیک مراجعه کرده و هر بار ۱۵ تا ۳۰ دقیقه تحت تابش اشعه قرا بگیرد. تعداد جلسات برای این درمان ۱۰۰ تا ۳۰۰ مرتبه است که گاهی تا یک سال به طول انجامیده و در موارد اندکی، تاثیر چندانی هم ندارد. اما ۵۰ تا ۷۰ درصد بیماران از این روش نتیجه خوبی گرفته اند.
پزشکان در موارد جدی پیس که هیچ روش درمانی برای آن موثر نبوده، دارویی به نام بنوکین (Benoquin) تجویز میکنند. این دارو موجب میشود که نواحی تیره پوست نیز به طور دائم سفید رنگ شوند. اما این دارو فقط به عنوان آخرین راه حل تجویز میشود.

●چروک صورت
- چـروک صورت: بوجود آمدن شیارهای عـرضی در پیشانی و شیارهای طـولی در بین دو ابرو و نیز شیارهای کنار چشم ها و دهان و بر روی گونه ها.
- علل بوجود آورنده چروک: در ایجاد چروک صورت علتهای گوناگونی وجود دارد.
مسئول نگه داشتن قوام پوست کلاژن داخل درمی میباشد; حال به هر علتی در روند کلاژن سازی اختلالی بوجود آید می تواند باعث چروک پوست گردد. با افزایش سن کلاژن سازی دچار وقفه میگردد و افراد با سنین بالا پوستی افتاده دارند.
اختلالات ارثی در تولید کلاژن در بیماران سندرم مارفان و سندرم اهلر دانلس از این جمله اند در این بیماران پوست بعلت نقص در کلاژن سازی دچار افتادگی زود رس میگردد.
علاوه بر کلاژن سازی علتهای دیگری نیز در ایجاد چروک پوست دخیلند از جمله : افزایش قـدرت عـضلانی زیر پوست میباشـد; افراد عـصبی و اخـمو بعـلت اسـتفاده زیاد از عضلات صورت دچار این حالت میشوند و با افزایش قدرت این عضلات چروک زود رس پیدا میکنند.
افرادی که قـبلا" چاق بوده ولی دچار لاغری میشوند بعلت از دست دادن چربی زیر پوستی دچار افتادگی پوست میشوند و چروک بوجود می آید.
افراد سیگاری بعلت از دست دادن چربی زیر پوستی ( عدم تغذیه مناسب و کاهش اشتها ) و همچنین نقص در کلاژن سازی و علتهای گوناگون دیگر دچار چروک زودرس می شوند.
پوسـتهای خشـک نسـبت به پوسـتهای چـرب زودتر دچـار چروک میشوند که میتواند به دلیل علت زمینه ای پوست خشک باشد ( عدم نگهداری آب در پوست به دلایل سرشتی ). علتهای دیگری نیز وجود دارد که از حوصله این بحث خارج میباشد.
برای پیشـگیری در ایجاد چروک باید عـوامل ایجاد کننده آن را از بین برد از جمله : تغـذیه مناسب - عدم مصرف مواد مخدر و دخانیات - اعصاب آرام و غیره.
روشهای متنوعی برای از بین بردن چروک صورت وجود دارد:
۱) مصرف کرمهای مرطوب کننده تا حدودی میتوانند چروکهای ریز را بطور موقت از بین ببرند.
۲)انجام پیلینگ : چه بصـورت تدریجـی با مصـرف کـرمهای حـاوی AHA با درصـدهای پائین و چه به صـورت پیلینگ در مطــب با داروهای پیلینگ با درصــد بالا. با این روشــها تحریک کلاژن سازی صورت می گیرد.
۳)انجام لیزر با انواع گوناگون لیزر(تحریک کلاژن سازی)
۴)جدید ترین روش برای از بین بردن چروک صورت تزریق آمپول رقیق شده و غیرسمی شده ســم میکــروب بوتیلیسم ( botox ) در داخــل عـضلات پوســت صـورت.
با این روش عضلات صورت را فلج یا ضعیف میکنند و باعث از بین رفتن چروک صورت می گردد. این روش موقتی میباشد و بسته به افراد از ۳ ماه تا ۹ ماه طول میکشد. با تکرار تزریق این فاصله زمانی افزایش می بابد.
●پیلینگ یا لایه برداری
پیلینگ یا همان لایه برداری به عملی گفته میشود که لایه سطحی پوست بطرقی برداشته شود.
مواردی که لایه برداری انجام میگیرد :
*‌وجود جوش صورت و از بین بردن اسکارهای باقیمانده از جوش صورت
* وجود لک صورت یا ملاسما
* وجود کک و مک یا فرکل ( freckle )
*وجود هر نوع اسکار از قبیل :· سوختگی؛ باقیمانده هر نوع ضایعه در صورت
* وجود انواعی از لک باقیمانده از التهاب قبلی
●طریقه پیلینگ
لایه برداری را میتوان به طرق گوناگون انجام داد:
* لایه برداری شیمیائی :بوسیله مواد شیمیائی که عمدتا" از اسید با در صدهای متفاوت است انجام میگیرد.معمولا" از الفا هیدروکسی اسید ( AHA )؛ تری کلرو استیک اسید ( TCA ) و فنل با درصدهای متفاوت استفاده می شود.
* لایه برداری میکانیکی : بوسیله ابزارهای تراشنده لایه سطحی پوست را می تراشند از جمله:
(dermabresion استفاده از یک دستگاه دوار و تراشنده ) و یا بوسیله سنباده .
* لایه برداری بروش لیزر: معمولا" از لیزر CO۲ برای این منظور استفاده میشود.
انتخاب پوست مناسب جهت هر نوع پیلینگ در نتیجه عمل بسیار دخیل می باشد به اینصورت که نمیتوان هر نوع پیلینگ را برای هر نوع پوست انتخاب کرد.
جـدا از اینکـه پیلینگ را در چـند جـلسه میتوان انجـام داد. روش پیلینگ بصورت طـولانی و مداوم نیز صورت میگیرد، این روش بوسیله کرم های دارای الفا هیدروکسی اسید با در صد متفاوت معمولا" کمتر از %۱۵ انجام میگیرد، در این روش فرد هر شب از این کرمها بر روی جـاههایی که میخـواهـد لایه برداری شود؛ استفاده می کند.
در مواقعی که فرد از پیلینگ استفاده میکند باید از نور خورشید اجتناب کند و حتمآ از ضد آفتاب در مواقع خارج از منزل استفاده کند.البته پیلینگ را نمیتوان به همه افراد تجویز کرد و باید جهت پیلینگ افراد انتخاب شوند.
●جوش صورت یا آکنه
آکنه یا جوش یک اختلال پوستی میباشد که در سنین نوجوانی شروع وتا آخر جوانی همراه افراد درگیر میباشد درمان بیشتر جنبه کنترل جوش صورت به منظور بهبودی موقتی تا ما دامای که تحت درمان دارویی قرار دارند و به منظور جلوگیری ااز بوجود آمدن جوشگاهای عمیق می باشد.
اول از همه باید دید که ضایعات واقعاً جوش هستند. چون خیلی از ضایعات پوستی شبیه جوش بروز میکنند. جوش بیشتر در نواحی سبوره ( نواحی از بدن که دارای غدد چربی فراوان میباشد) دیده می شود.
- غدد چربی بطور طبیعی در تمام سطح پوست گسترش دارند و مسئو ل چرب نگه داشتن سطح پوست میباشند. همچنین به علت دارا بودن بعضی مواد دارای خاصیت ضد میکروبی و قارچی هستند. این غدد در کف دست و پا و لـب وجود ندارند و بیشترین تراکم آنها در صورت ؛ سر ؛ سینه و قسمت بالای پستان می باشد.
جوش بیشتر در صورت دیده میشود و بصورت انواع شکلها از قبیل:
- کومدون ( جوشهای ریزی که بصورت سر سیاه و سر سفید دیده می شوند )؛
- پاپول (جوشهای برجسته و قرمز رنگ)؛
- پاسچول (جوشهای چرکی)
- و بالاخره ناجول و کیست (جوشهای بزرگ و دارای عمق و مواد داخل آنها)
از بسته شدن دهانه خروجی غدد چربی بعلت های گوناگون جوش بوجود می آید. علتهای بسته شدن این دهانه ها شامل:
۱) تولیـد و ترشح زیادی چربی در این غدد که خود این میتواند بعلت ارثی بودن یا عدم تنظیم هورمونی باشد. البته گاهی سطح هورمون در سطح طبیعی میباشد ولی پوست به این مقدار طبیعی نیز حساس است.
۲) رشد میکروب در دهانه غدد که باعث التهاب و بسته شدن این غدد می شوند.
۳) اختلال در کراتینی شدن ( در تشکیل کراتین دهانه اختلال وجود دارد مثل افرادی که سوء تغـذیه یا رژیم غـذائی دارند که اسیدهای چرب ضروری در بدن آنها کـم میباشد و یا بعـلتهای دیگری این اختلال وجود دارد).
جوشهای صورت را نمیتوان بطور کامل از بین برد ولی میتوان آنها را تحت کنترل در آورد.
درمان این جوشها بستگی به نوع جوش انجام می گیرد. در کل شستشوی مکرر نواحی جوش بویژه با صابونهائی که اسیدیته میباشند و از خود بقایایی به جا نمیگذارند از تشکیل جوش جـدید تا حـد زیادی مـوثر هسـتند و در درمان نیز کـمک کـننده میباشند. این صابونها در داروخانه ها موجودند و به عنوان ضد جوش معرفی میشوند. در درمان جوش از داروهای ضد باکتری ( میکروبی ) نیز استفاده میشود. که بستگی به نوع جوش و گسترش آن دارد.
داروهای دیگری نیز بسته به نوع جوش در درمان مصرف دارند که اختصاصی میباشند و از حوصله این بحث خارج هستند.
افرادی که دارای جـوش میباشـند باید از مصـرف هر گـونه کـرم یا پـماد اجـتناب کنند: چون باعث بدتر شدن جوشها میگردند.افرادی هستند که منافذ پوست آنها به اصطلاح باز میباشد و در داخل این منافذ بصورت سیاه دیده میشود. ترشح چـربی و در معرض هوای آزاد قرار گرفتن این چـربی باعث اکسید شدن آن میگردد و به صورت سیاه دیده میشوند. برای از بین بردن آن میتوان از همان صابونهایی که گفته شد استفاده کرد و همچنین از اسکراب صورت نیز میتوان کمک گرفت.
یکـــی از عارضـــه های جــــــوش صــــــورت باقـــی ماندن لکه در آن ناحیه بعلت التهاب و فــعال بودن سیسـتم دفـاعـی بدن در آنجا می باشد.
جـوشـهایی که بیشـتر دستـــکاری شــوند احـتمال بوجـود آمـدن لکه بیشتر است . در ضمن افراد با رنگ پوست تیره تر لکه ناشی از جوش در آنها بیشتر است
درمان این عارضه در حقــیقـت درمــان جـوش میباشد . یعـنــی با درمان جوش بعلت کم شدن التهاب احتمال بوجود آمدن لکه کم میشود . درمان قاطـعی برای از بین بردن این نوع لکه وجود ندارد و در طـول زمان بسته به نوع پوست این لــکه ها از بین میروند . البته بعضــی از داروهای موضعی این طول زمان را کاهش میدهند که از آن جمله میتوان از ژل های حاوی AHA نام برد این ژل حاوی اسیدهای میوه میباشد و باعث تسهیل در پوسته ریزی طبیعی پوست میشوند و به این خاطر پوست جوان و شاداب میماند .
داروهای موضــعی دیگر کـه کـمک کننده میــباشند : کرم و ژلــهای حاوی ویتامین ث و مشتقات ویتامین آ ( کرم و ژل تره تینوئن )
از نظر علمی و آنچه در کتب علمی - پزشکی موجود است هیچ نوع غذا و خوراکی در ایجاد و تشـدید جــوش صورت دخـیل نیسـتند ؛ ولی بر اساس طـب قـدیـم و گـفته افرادی کـه جــوش صورت دارند بعضـی از خوراکیـها در بدتر کردن جـوش صورت دخیل میـباشند و پرهـیز از این خوراکیها باعث بهبودی در جوش می شود .
از جمله غذا و خوراکیهایی که باعث این علت میشوند شامل : غذاهای چرب ، تنقلات ، خرما، کشمش ، محصولات دریایی ( ماهی و میگو ) ، بعضی از میوه جات ( موز ، کیوی ، خرمالو ) و غیـره . بهـترین راهکار پرهـیز از مواد غذایی و خوراکیهایی است که فرد اظهار میکند با خوردن آنها جوش صورتش بدتر می شود.
طبق مطالعات و بررسی های انجام شـده افرادی که جـوش صورت دارند کمتر دچار سرطان پوسـت از نوع بازال سـل میشوند. البته این به آن معـنا نیسـت که برای درمـان جـوش پیگـیر نباشند.
●لک صورت یا ملاسما
لک صـورت یا ملاسـما یک عـارضه پوستی شـایع بخصوص در دختران و خانمهای جوان میباشد این عارضه بصورت لکه های قهـوه ای تا خـاکستری تیره بر روی گونه ها ؛ پیشانی و چانه دیده میشود. شـایعـترین سنین بروز آن ۲۰ تا ۳۰ سالگی است و در خانمها از آقـایان بیشتر می باشد.
عـلت های زیادی در ایجـاد آن نقـش دارند ولی ثابت ترین علـت را اشعـه ماورابنفش خورشید میدانند . یعنی همیشه این علت باضافه علل دیگر را در ایجاد لک سهیم میدانند.
علل دیگر:
۴) مصرف دارو بویژه داروهای هورمونی و بخصوص داروهای پیشگیری از حاملگی ( بصورت قرص ؛ تزریقی ویا کاشتنی )…. داروهای دیگر نیز در بروز آن نقش دارند ، از جمله داروهای اعصاب.
۵) تغییـرات هورمونی در بـدن از جـمله کـیستهای متعـدد تخمــدان ( pco ) و یا بیماری غــده فوق کلیوی.
با پیشگیری از تابش اشعه خورشید بطور مستقیم بر روی صورت از ایجاد لک تا حد زیادی میتوان جـلوگـیری کرد.
مصرف کرمهای ضد آفتاب بطور منظم با عیار بالاتر از ۲۰ به فواصل هر ۳ ساعت و همچـنین اجـتناب ار تابش نور خـورشـید بطـور مسـتقـیم بر روی صورت در افراد مستعـد از ایجـاد لک میتوان پیشگیری نمود.
برای از بین بردن لک با تجویز پزشک متخصص از کرمهای حــاوی هـیدروکـینون با در صد های گـوناگـون ( نباید بیشتر از۶ تا ۷ درصد باشد ) میتوان اسـتفاده نمود.
●روشـهای دیگـر در درمان لک صورت
- لایه برداری (peeling) ؛ سایش پوست بوسیله میکانیکـی ( ermabresion & salabresion ) و لـیزر میباشـد کـه بسـته به پوسـت افـراد انتخـاب میشود . افـراد با رنگ چـشــم روشـن و مـوهـای روشــن مـقـــدار رنگـدانـه پـوسـتی کـمتری نسـبت به پوسـتهای تیره دارند و به همین دلیل نور آفتاب بیشتر در پوست این افراد نفوذ دارد و چون یکی از اثرات نور آفتاب ایجاد لک صورت و همچنین کــک و مک میباشـد برای پیشگیری و درمان این افراد نیاز مبرم به ضد آفتاب دارند.
یکی از درمانهای لک صـورت همچـنان که قـبلاُ نیز گفته شد استفاده از پیـلینگ میباشد. ولی این روش مناسب همه افراد نمی باشد . چـون افراد با رنگ پوست تیره اصلاْ مناسـب پیلینگ نمیباشند.
چــون یکی از عـوارض پیلـینگ خـود لک میباشـد و شانـس ایجـاد لک در افراد با پوست تیره خیلی بالا است .
- درمان دیگر لک صورت لیزر درمانی می باشد.
هیچکدام از روشهای درمانی لک صورت دائمی نیست و در یک جلسه نیز انجام نمیگیرد و نیاز به تجـدید درمان دارد و ادامه درمان دارد ، زیرا استـعداد افراد برای ایجاد لک که با این روشــهای درمانــی برطرف نمیگردد . مصرف ضد آفتاب در افراد مستعد یک نیاز حیاتی در درمان و پیشگیری از لک می باشد .
●فراوردهای ضدآفتاب
اشعه ماورا بنفش خورشید اثرات ثابت شده ای بر روی افزایش انواعی از سرطانهای پوست تـسـریع و تـشـدید پـیری چروک پوست و بـدتـر شــدن بـرخـی از بیماریهای پـوسـتی و ایجاد و تشدید لک صورت و کک و مک دارد.
به مواردی که بتوانند از نـفـوذ اشعـه ماورا بـنـفـش به قسمتهای عـمقی اپیدرم ( روی پوست ) و درم جـلوگـیری کـنند را محـافـظ یا ضـد آفتاب می گویند . نحـوه اثر ا ین ضد آفتابها جذب انعکاس اشعه ماورا بنفش می باشد از رسیدن آن به لایه های عمقی پوست جلوگیری می کنند
ضد آفتابها دو گونه هستند :
اول : ضد آفـتابـهای فـیزیکی: با انعـکاس اشـعه از رسیدن آن به پـوسـت جـلوگـیری میکنند هـر مانـع فـیزیکی کـه این عمل را انجام دهد از این گروه میباشد مانند پمادهای حاوی اکسید زینک که از نـفـوذ اشعـه به روش انـعکاس آن جـلوگیری میکند. و یا مصرف کلاه لبه دار و حتی نقاب که مانع رسیدن اشعه به پوست میشوند را جزء این گروه به حساب می آورند .
دوم : ضد آفتابهای شیمیائی: این گروه از ضد آفتابها از طریق جذب اشعه از رسیدن آن به لایه های عمقی پوست جلو گیری میکنند.
عـیار محافظتی ضد آفتابها : مقـدار جذب اشعه توسط ضد آفتاب را میگویند. هر چه این عـیار بالاتر باشد مقدار جذب اشعه نیز بیشتر می شود .
- در آب و هوای ایران عـیار محافـظـتی بالاتر از۲۰ نیاز میباشد. هر چه اشعه در ناحیه ای مسـتـقـیم تر بتابد باید عیار را بالاتر انتخاب کنیم .
- در مناطق جنوبی ایران اشعه مستقیم تر تابش دارد . هر نوع ضد آفتاب با هر عیاری بیشتر از سه ساعـت روی پوست موثر نیست و باید بعد از ۳ ساعت تکرار شود.
- بیشترین مقدار اشعه در فاصله زمانی ۱۰ صبح تا ۳ بعد از ظهـر به زمـیـن میـرسد.در این فاصـله زمانی از قرار گـرفـتن بطـور مستـقـیم در برابر اشعـه آفـتاب اجـتـناب شود.
- افرادی که پوست روشن دارند بیشترین صدمه را از اشعـه میگـیرند و نیاز است این افراد بیشتر مراقب باشند.
- در فعالیتهای روز مره از قبیل کوهنوردی - شنا - اسکی - فوتبال و غیرو حتما" از ضد آفتاب استفاده شود .
- اکثر ضد آفتابها در آب محلول بوده و با شستشو و شنا یا تعریق پاک میشوند و باید مصرف آن تکرار شود.
- در کـودکـان از سن ۶ ماهـگی به بعـد براحـتی میـتوان از ضـد آفـتابهای شیمیائی استفاده کرد - ترکیبات موجود در ضـد آفـتاب مـیـتواند در بعـضی افراد حسـاسـیـت ایـجـاد کـند و بایـد نوع ضد آفتاب در این مواقع عوض شود.
- افرادی که جوش صورت دارند باید از ضـد آفـتابـهـای محلول و یا لوسیون استفاده کنند ; چون کرمها و پماد که چرب میباشند باعث بدتر شدن جوش صورت آنها می گردد .
توجــه : استـفـاده از ضد آفتابها به معـنی ایـمـنی ۱۰۰% نـیـست و باید سایر موارد محافظتی را رعایت نمود .
- استفاده از ضد آفتاب اثرات سوء برای پوست ندارد ؟ مصرف ضد آفتاب هیچ گونه عوارضی ندارد و مفید نیز میباشد ولی انتخاب نوع و مارک ضدآفتاب و درجه محافظتی برای هر پوستی و منطقه ای بسیار مهم میباشد .