مجموعه مقالات خانه و خانواده - سفر
چگونه خطرات مسافرتهای نوروزی را به حداقل برسانیم؟
بار دیگر ماه زیبای فروردین از دیاری نه چندان دور، ترانههای سبز زندگی را در گوش اسفندماه زمزمه میكند. زمین فریاد رُستن دارد تا بار دیگر خون شكوفایی و سرسبزی در شریان درختان و گیاهان جریان یابد.
فصل زمستان در انتهای گذار خود، میزبان مسافرانی از شهرهای گوناگون است كه پس از طی مسافتهای طولانی، به مقصد خواهند رسید تا تعطیلات نوروزی خود را در آن محل سپری كنند. خانوادههایی كه با هزاران امید و آرزو در طول سال برای تعطیلات نوروزی و گردش و تفریح سالم برنامهریزی كردهاند، اكنون باید با آسایش و ایمنی كامل در سفرهای جادهای، ریلی و هوایی به تمام برنامههای نوروزی خود جامه عمل بپوشانند. اما مسافرت میلیونها مسافر در سراسر كشور و زمینهسازی برای آسایش و اطمینان در سفر، به امكانات و تسهیلات ویژهای نیازمند است. بسترسازی برای فراهمآوردن ایمنی، آسایش و آرامش مسافران در طول سفر تحقق نخواهد یافت مگر آنكه تمام ارگانها و سازمانهای دولتی با همكاری و هماهنگی و با تشكیل ستادهای سفرهای نوروزی، امكانات ویژهای به مسافران ارائه دهند. ایجاد امنیت و آرامش مسافران نیازمند همكاری دستگاههای مختلف است. مسافران نیز باید با رعایت قوانین و مقررات، برای سلامت هرچه بیشتر مسافرتهای نوروزی تلاش كنند.
دفاتر خدمات مسافرتی نیز میتوانند با ارائه تسهیلات و اطلاعرسانی، گردشگران نوروزی را به خوبی راهنمایی كنند.
● طرح راهنمای مسافران نوروزی
به منظور تسریع در ارائه خدمات بهتر به مسافران نوروزی، تفاهمنامهای میان سازمان میراث فرهنگی و هلال احمر به امضا رسیده است تا ضمن ارائه تسهیلات نوروز ۸۶ برای مسافران با بهترین خاطرات سپری شود.
تشكیل كمیته مشترك آموزش برای طراحی، ایجاد و برپایی دورههای آموزش گردشگری نیز بسیار مهم است و در راهنمایی مسافران تاثیر مثبت خواهد داشت. اطمینان و ایمنی در سفر، كمك به تامین آسایش و آرامش مسافران، ترویج فرهنگ نوع دوستی و مهرورزی از اهداف اصلی اجرای طرح راهنمای مسافران نوروزی است.
سازمان میراث فرهنگی، ستاد تسهیلات سفرهای كشور و شهرداران شهرها در سراسر كشور باید با همكاری یكدیگر تسهیلات لازم را به منظور انجام سفرهای خاطرهانگیز برای مسافران فراهم كنند.
● نكات ایمنی در سفرهای نوروزی
▪ باید توجه داشت كه در سفرهای جادهای، بستن كمربند ایمنی درصد قابل توجهی از تلفات منجر به فوت را در تصادفات كاهش میدهد و بهعنوان یكی از اصلیترین وسایل ایمنی حافظ و جان سرنشینان خودرو محسوب میشود. بستن كمربند ایمنی علاوه بر تامین سلامت راننده موجب تسلط بیشتر در رانندگی میشود.
▪ رانندگان باید با رعایت قوانین راهنمایی و رانندگی، با مسوولان راه و ترابری و پلیس راه همكاری كنند تا برنامهها و طرحهای پیشبینی شده برای سفرهای نوروزی بهطور كامل و به خوبی انجام پذیرد.
▪ سعی كنید همیشه پیش از سفر خودروی خود را از هر نظر كنترل كنید تا دچار نقص فنی نباشد. باد لاستیكها، روغن موتور، روغن ترمز، آب رادیاتور و شیشه شور و ... همه را مدنظر قرار دهید.
▪ همیشه پیش از مسافرت خوب بخوابید تا در هنگام رانندگی دچار خستگی و خوابآلودگی نشوید.
▪ در هنگام نوروز به دلیل نوسانات آب و هوا و غیرقابل پیشبینی بودن شرایط جوی، سعی كنید در هنگام روز رانندگی كنید چرا كه رانندگی در شب میتواند با خطای دید و حوادث بیشتری همراه باشد.
▪ به علایم رانندگی و تابلوهای هشدار دهنده در جاده، به ویژه در جادههای كوهستانی توجه كنید.
▪ شیشههای خودرو، برفپاككنها و چراغهای جلو و عقب را كنترل كنید تا از سلامت كامل برخوردار باشند.
▪ اگر در هنگام رانندگی با مهگرفتگی روبهرو شدید، از نور پایین استفاده كنید و در صورتی كه نمیتوانید بیشتر از صدمتر مقابل خود را ببینید، چراغهای مهشكن را روشن كنید و از سلامت وسایل هشداردهنده مانند چراغهای چشمكزن، بوق و چراغ راهنمای خودرو اطمینان حاصل كنید.
▪ در هنگام بارش برف و باران، با سرعت مجاز و دقت بیشتری رانندگی كنید.
▪ اگر سطح جاده یخ زده است، از گردش و انحراف ناگهانی بپرهیزید و ضمن استفاده از زنجیر چرخ و لاستیكهای یخشكن، نكات ایمنی را فراموش نكنید.
▪ لباس اضافی و تجهیزات لازم و كافی سفر را به همراه داشته باشید.
▪ اگر با اتوبوس، قطار و یا هواپیما سفر میكنید، تاریخ و ساعت حركت را چند بار كنترل كنید و حداقل یك ساعت پیش از حركت در محل حاضر باشید.
▪ از حمل بار اضافی خودداری كنید.
▪ در طول سفر به حقوق دیگران احترام بگذارید.
▪ نظافت و بهداشت را به طور كامل رعایت كنید.
▪ به هیچ عنوان در حضور افراد دیگر و در محیط بسته، دخانیات استعمال نكنید.
▪ در هنگام حادثه و یا خطر احتمالی خونسردی خود را حفظ كرده و به كمك نیازمندان بشتابید.
● تغذیه در سفرهای نوروزی
▪ در سفرهای جادهای سعی كنید كمتر از غذاهای رستورانهای بین راهی استفاده كنید.
▪ غذای مورد نیاز در طول سفر را پیش از حركت آماده و مهیا سازید. این غذا باید ضمن تامین انرژی و پروتئین لازم برای بدن، از چربی و كالری زیادی برخوردار نباشد.
▪ میوه و سبزیهای تازه را به عنوان یكی از مواد اصلی در برنامه غذایی سفر خود قرار دهید.
▪ همیشه مقداری آب آشامیدنی به همراه داشته باشید.
▪ از تنقلات كمتر استفاده كنید، چرا كه مصرف بیرویه تنقلات به ویژه در كودكان عاملی برای چاقی آنان است.
▪ اگر از محصولات كنسروی استفاده میكنید، به تاریخ مصرف آن و سلامت قوطی كنسرو توجه كنید.
▪ رعایت نكات بهداشتی در تغذیهای سالم بسیار مهم است.
▪ سعی كنید پیش از مصرف غذا در طول سفر، دستهای خود را با آب و صابون شستوشو دهید.
▪ تغذیه صحیح و مناسب در طول سفر با تاثیر بر اعصاب و روان، سبب رشد فكری میشود و مسافرتی شاد و با طراوت را در پی خواهد داشت..
چند و چون مهاجرت
سفر از مكانی به مكان دیگر و اقامت گزیدن در نقطه ای كه موطن اصلی نیست، مهاجرت نامیده می شود. مهاجرت مخصوص انسان ها نیست و شامل برخی از حیوانات نیز می شود؛ ولی اینجا مقصود از هجرت، انتخاب محلی دیگر برای زیست از سوی انسان ها است. مهاجرت انسان ها امری نوظهور نیست و شاید به درستی نتوان تاریخ اولین مهاجرت انسان ها را فهمید. مثلاً می دانیم آریایی ها از شمال دریای خزر به ایران هجرت كرده اند. شاید پیش از آن نیز مهاجرت های دیگری داشته اند. مهاجرت از دیرباز تاكنون به سه علت عمده رخ داده است.
الف- شرایط بهتر زندگی: این شرایط می تواند زمین مساعد برای كشاورزی و دامپروری باشد یا محلی پرآب و یا حتی منطقه ای معتدل و خوش آب و هوا. مثلاً همان مردم آریایی، شاید از سرمای شمال به فلات ایران گریخته باشند. در دنیای امروز كه معمولاً حداقلی از امكانات زندگی در بیشتر نقاط وجود دارد، تعریف شرایط بهتر اندكی تغییر یافته است. اكنون انسان ها به دنبال آرامش و پیشرفت بیشتر هستند. مثلاً می توان مهاجرت نخبگان از یك كشور جهان سومی به كشورهای توسعه یافته را در این دسته جای داد.
ب- امنیت: در بسیاری از موارد انسان ها از ترس شرایط ناامنی كه برایشان ایجاد شده است، به منطقه ای امن مهاجرت می كنند. این ناامنی می تواند بر اثر هجوم حیوانات درنده باشد بیشتر در گذشته- و یا به خاطر جنگ. به عنوان مثال جمعیت كثیری از مردم افغانستان مرد و زن به خاطر هجوم ارتش شوروی و سپس جنگ داخلی، موطن اصلی خود را ترك گفتند و به كشورهای دیگر مهاجرت كردند.
ج- آزادی: چه در دوران گذشته و چه اكنون، انسان هایی كه با قدرت حاكمه رابطه خوبی نداشته و از سوی حكومت مورد آزار و اذیت قرار می گیرند، به سرزمین های دیگری كوچ می كنند. شاید آشناترین مثال این مهاجرت، سفر پیامبر اسلام از مكه به مدینه باشد. طلب آزادی های سیاسی، اجتماعی و مذهبی همواره سبب مهاجرت انسان هایی شده است كه در اقلیت بوده اند.
در مهاجرت همواره دو نقطه وجود دارد؛ مبداء و مقصد. در یك دسته بندی دیگر مهاجرت را می توان به نوع مثبت و منفی تقسیم كرد كه این دو نوع هر كدام برای مبداء و مقصد رخ می دهد. به طور خلاصه می توان حالات ایجاد شده را بدین گونه شرح داد.
۱ - مهاجرت منفی برای مبداء: مهاجرت نخبگان كه در این سال ها بسیار از آن یاد می شود، قطعاً برای كشور مبداء زیان آور و منفی است. صاحبان سرمایه، صنعتگران، دانشمندان و همگی جزو نخبگان یك كشور محسوب می شوند كه تربیت هر كدام هزینه گزافی برای یك ملت داشته و دارد. طبیعی است مهاجرت این افراد از كشور و ثمردهی آنها برای یك كشور دیگر هیچ گاه مطلوب نیست.
۲ - مهاجرت مثبت برای مبداء: برای روشن شدن این دسته می توان كشور لبنان را مثال زد. می دانیم كه حدود دو سوم جمعیت لبنان در خارج از این كشور زندگی می كنند با این وجود دولت لبنان همواره شهروندانش را به مهاجرت به كشورهای پیشرفته ترغیب می كند. سیاست دولت این كشور، آموزش شهروندانش در زمینه های مختلف در دیگر كشورهاست. بدین ترتیب پس از چند سال كشور بدون آنكه هزینه زیادی صرف پرورش شهروندان خود كرده باشد، تعداد زیادی انسان كار آمد در اختیار دارد. فرستادن جوانان به كشورهای توسعه یافته برای تحصیل علم و دانش و كسب تجربه یكی از موارد مثبت مهاجرت برای كشور مبداء است، البته به شرط آنكه هدایت شده باشد. دسته دیگر مهاجرت مثبت برای كشور مبداء در سال نیروی مازاد كار به كشورهای دیگر است. كشوری مانند ایران كه اكنون به دلایل مختلف با افزایش جمعیت جوان و جویای كار روبه رو شده است، می تواند بخشی از نیروی كار مازاد خود را به دیگر كشورها بفرستد. با این كار هم از میزان بیكاری كاسته می شود و هم كارگران ایرانی شاغل در دیگر كشورها پس از مدتی سرمایه اندوخته را وارد كشور می كنند. این نوع از مهاجرت نیز به شرط برنامه دار بودن سودمند است.
۳ - مهاجرت منفی برای مقصد: گویاترین مثال برای این دسته، مهاجرت افاغنه به ایران است. در طول سال هایی كه افغانستان درگیر جنگ بود، بیش از یك میلیون افغانی وارد ایران شدند كه چون اغلب از اقشار كم سواد و كم درآمد آن كشور بودند، برای ایران ارمغانی جز بیماری، بیكاری، مشكلات امنیتی، قاچاق مواد مخدر و... به همراه نداشتند. در این حالت كشور میزبان از هر جهت متضرر می شود. البته پیشگیری از این گونه مهاجرت ها اغلب به دلایل انسان دوستانه امكان پذیر نیست، ولی در هر صورت این دسته از مهاجرت، مطلوب هیچ كشوری نیست.
۴ - مهاجرت مثبت برای مقصد: كشورهایی كه در مهاجرت نخبگان نقش مقصد را بازی می كنند، همواره طالب مهاجرت هستند. این كشورها بدون آنكه هزینه ای بابت تربیت نیروی انسانی ماهر پرداخته باشند، از توان علمی و فنی و اقتصادی آنها استفاده می كنند. این كشورها معمولاً در زمانی كوتاه رشد اقتصادی و علمی چشمگیری دارند. كشوری مانند آمریكا كه از تاریخ كوتاهی برخوردار است به علت همین مهاجرت ها اكنون به یك كشور توسعه یافته تبدیل شده است.
چهار باغ در استان اصفهان
یک محقق امریکایی بنام آرتور افام پوپ , که اثر ماندگاراو در شش جلد به عنوان یک بررسی از هنر ایرانی درنظر گرفته می شود و مطالعه آن برای همه دانشجویان این مبحث ضروری است , به شرح این مدرسه در کتابش ( احتمالا آخرین ساختمان عظیم ایران) پرداخته است. این بنا , در بین سالهای ۱۷۰۶ و۱۷۱۴ و در دوران سلطنت شاه سلطان حسین ( آخرین پادشاه صفویه ) ساخته شده است. اینگونه گفته می شود که مادر شاه هزینه ساخت این ساختمان و کاروانسرای مجاور بآن را پرداخته است , این کاروانسرا برای مدرسه عظمت خاصی را بهمراه داشت . این بنا در سالهای ۶۵-۱۹۶۲ تبدیل به جالبترین و مجللترین هتل در خاورمیانه گشت. گنبد آجری شکل بزرگ آن بر بالای جایگاه مقدس درانتهای شمالی ساختمان با کاشی کاریهای سبک اسلامی به رنگ زرد , سیاه و سفید پوشیده شده است که در زمینه براق فیروزه ای اش جلوه خاصی دارد و دراطراف قسمت استوانه ای شکل آن نواری از سنگ ارمنی لاجوردی وجود دارد که با کتیبه های خطاطی ای به رنگ سفید تزیین گردیده است. درخشندگی رنگهای گنبد و مناره با آجر کاریهای خاکی رنگش چندین برابر می شود. لرد کرزون , سیاستمدار و جهانگرد که کتاب وی بنام ایران و مسئله ایرانی در سال ۱۹۸۲ به چاپ رسید منبع اطلاعات منحصر به فردی می باشد , وی از مدرسه به عنوان یکی از مجللترین خرابه هایی یاد می کند که تا بحال درایران دیده است. اگرچه این بنا را بطور ماهرانه ای بازسازی نموده اند اما همچنان از آن به عنوان مسجد و نه مدرسه علوم دینی استفاده می گردد.
چهل ستون در اصفهان
چهل ستون در اصفهان این بنا که موزه ای واقعی از نقاشی و سرامیک می باشد یک عمارت کلاه فرنگی بود که برای تفریح و سرگرمی شاه و مهمانانش استفاده می شد. این بنا در یک باغ زیبای سلطنتی قرار دارد و از اولین ساختمانهایی است که توسط شاه عباس دوم احداث گردیده است . یک کتیبه یا دست نوشته بیان می کند که تزیینات و نقاشیهای آبرنگ روی گچ این بنا در حدود سال ۱۶۴۷ میلادی به پایان رسیده است و تنها ۲ نقاشی آبرنگ مشهور آن مربوط به دوره پادشاهی سلسله زندیان است. این عمارت بوسیله ایوان بسیار مجلل و زیبایی به باغ راه دارد ایوانی که دارای ستونهای چوبی زیبا وظریف می باشد . این ایوان زیبا دارای ستونهایی است که سقف آنرا که از چوبهای روشن ساخته شده است نگه می دارند سقفی که منبت کاریهای بی نظیری در روی آن به چشم می خورد. تمام دیوارهای این بنا با آینه های بزرگ و قطعات شیشه های رنگی و نقاشیهای زیبا تزیین شده است . استخر بزرگی که در جلوی چهل ستون قرار دارد ۱۱۰ متر طول و ۱۶ متر عرض آن است و ۴ شیر سنگی در ۴ ضلع آن قرار دارند که آب از درون دهانشان به بیرون می ریزد.
چین. پکن. شهر ممنوعه
شهر ممنوعه یکی از بزرگترین عمارتهای معماری جهان محسوب می شود و در آن شش قصر بزرگ چند سالن مراسم و تعداد بسیاری مجسمه وجود دارد .برای بازدید از این مجموعه حداقل نصف روز لازم است و هر روز بین ساعت ۸:۳۰ تا ۱۶:۳۰ می توانید برای بازدید مراجعه کنید. موزه گنجینه سلطنتی هم در یکی از عمارت ها وقع است که ساعت ۱۵:۰۰ تعطیل می شود.
شهر ممنوعه سال۱۹۸۷ میلادی در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است و در مرکز شهر بیجینگ واقع بوده و کاخ امپراتوری دو سلسله "مینگ " و "چینگ " چین است . ۲۴ امپراتور در این ناحیه اقامت و زمانداری کرده اند.
این شهر در سال ۱۴۰۶ ساخته شد و ساخت آن ۱۴ سال طول کشید و بارها مورد تعمیر و تجدید ساخت قرار گرفت. اما ساختار اصلی آن حفظ شده است. مساحت شهر ممنوعه ۷۲۰ هزار متر مربع و دارای بیش از ۹۰۰۰ اتاق با مساحت کل معماری در حدود۱۵۰ هزار متر مربع است و در جهان بزرگترین و کاملترین مجموعه معماری چوبی باستانی محسوب می شود.
دور شهر ممنوعه را دیواری بلند و ضخیم به طول سه کیلومتر در بر گرفته و در بیرون آن کانالی با عرض ۵۲ متر در اطراف شهر به چشم می خورد. در واقع شهر دارای استحکامات سخت و محکم در داخل است. در جنوب آن دو میدان بزرگ وجود دارد و در درون آن حیاطها و قصر های بلندی ساخته گردیده است. قصر " تای خه " یکی از سه قصر بزرگ است .
این قصر, قصر بر پایی فعالیتهای مهم از جمله نشست امپراتور بر تخت ، مراسم روز تولد امپراتوران ، جشن ها و مراسم لشگرکشی است. این قصر بر روی سکوی سنگی مرمری سفید به بلندای دو متر ساخته شده و بلندای قصر بیش از ۳۵ متر و عرض آن ۶۳ متر است وپرعظمت ترین و بزرگترین قصر چوبی چین به شمار می آید قصر "تای خه " قصر طلایی نامیده می شود .
حاج آقا شجاع
در بازار قلعه تبرک روی دیوار جنوبی آن تزییناتی از خط و نقش روی کاشی به چشم میخورد که تحسین آدمی را بر می انگیزد. نمایی به شباهت سقاخانه دردشت است. لوحه های دور آن دارای اشعاری به خط نستعلیق به قرار زیر است.
کشتی شکست خـــورده طوفان کربلا یا ابا عبدالله
در خاک و خون تپیده به میدان کربلا یا ابوالفضل العباس
از آب هم مضایقه کردنــد کوفیــــان یا ابا عبدالله
خوش داشتند حرمت مهمـــان کربلا یا ابا عبدالله
زان تشنگان هنوز به عیـــوق می رسد یا ابوالفضل العباس
فریاد العطـــش ز بیابــــــان کربلا یا ابا عبدالله
بودند دیو و دد همه سیراب و می مکد یا ابوالفضل العباس
خاتم ز قحـط آب سلیمــــان کربلا یا ابا عبدالله
گر چشم روزگار بر او فاش می گریست یا ابا عبدالله
خون می گذشت از سر ایـوان کربلا یا ابوالفضل العباس
آه از دمی که لشکر اعدا نکـــرده شرم یا ابا عبدالله
کردند رو به خیمــــه سلطان کربلا
جمله (بسم الله الرحمن الرحیم) بر بالای کاشیکاری در میان لوحه ها قرار گرفته و در زمینه آن عدد ۱۳۲۴ نوشته شده که احتمالاً تاریخ قمری ساختمان سقاخانه است. زیر جمله بسم الله، ستونی از نقوش گل و بته که از گلدانی در پایین به بیرون سربرآورده پیداست و دوسوی ستون را در بالا و دو پنجره بسته است که راه به درون دارند و در زیرشان دو چشمانداز فرنگی زیبایی را روی کاشی نقاشی کرده اند و دو شیر آب از میان نقاشی سمت چپ بیرون زده اند و کاسه و لیوانی را با زنجیر به شیرها بستهاند. رنگ حاکم در پهنه دیوار، رنگ آبی و سبز است. بر پیشانی سقاخانه روی تابلو نئون به رنگ سبز نوشته: یا ابوالفضل العباس.
حاج علی
سقاخانه مزبور در بازار غاز، واقع در ضلع شمال شرقی سبزه میدان است. مسجدی کوچک با سقاخانه ای کوچک در کنــارش که اکنون دیگر کاربردی ندارد و در سالیان پیش در و دیوار آن را سنگ کاری و بازسازی نموده اند. حفاظ چوبی اش دارای شبکههای چهار گوش جعفری هنر گره چینی به رنگ آبی فیروزهای است و در ارسی ساده ای دارد. درونش پر از گرد و خاک است و بر دیوارش دو قاب عکس نصب شده یکی شمایل حضرت محمد(ص) در قابی شکسته و گردآلود و دیگری قابی دارای تصویر پنجه دستی با چشم و ابرویی در کف و شعار (یا حافظ) در زیر آن است. اطراف پنجه را دو نام (الله) و (محمّد) با آیاتی از قرآن فرا گرفته که هر دو نمونه ای از هنر گرافیک سنتی در کار پوسترسازی کشور ماست
حافظ شیرازی
حافظ شیرازی حافظ در سال ۱۳۲۶ میلادی در شیراز مت ولد شد. اینطور که روایت می شود وی همه قرآن را از حفظ داشته است و بخاطر همین لقب حافظ یعنی حفظ کننده را به وی داده اند. او و فردوسی به عنوان معروف ترین و مشهور ترین شاعران ایران شناخته شده اند. دیوان او شامل ۶۹۳ شعر می باشد که ۵۷۳ تای آن غزل است. بسیاری افراد این اثر فروتنانه وی را بزرگترین شاهکار فارسی می دانند. مقبره او در شیراز بازدید کننده های بسیاری دارد که که وی را می ستایند و حتی می توان آنرا به عنوان یک مکان مذهبی محسوب داشت. حافظ بیشتر عمرش را در شیراز سپری کرد ودر باغ مصلا در کنار رود رکن آباد
حج و سلامت
توصیههایی برای آمادگی بیشتر برای یک سفر معنوی.
آرزوی هر مسلمانی، رفتن به این سفر پررمزوراز و معنوی است؛ سفری که با همه سفرهای دیگر ما فرق اساسی دارد.
اول از همه، از دنیای روزمره و معمولمان، با همه گرفتاریها، دغدغهها و حساب و کتابهایش جدا میشویم و چیزی نزدیک به یک ماه را در فضایی دیگر، دنیایی دیگر و تجربههایی دیگر میگذرانیم.
برنامههای ویژه و حتی میتوان گفت غیرمتعارفی که برای این روزهای حجاج در نظر گرفته شده، آنها را بالکل از دنیای مالوف و آشنایشان میکَنَد و شاید همین است ریشه تغییری که باید در آدمها، بعد از رفتن به این سفر، اتفاق بیفتد.با این حال، حتی در ایام بسیار متفاوت این سفر متفاوت هم، نمیتوانید از زیر بار امانت و مسئولیتی به نام سلامت، که به عهده شما گذاشته شده، شانه خالی کنید. مراقبت از سلامت برای هر کس، پیششرط استفاده از آن فضای معنوی حج هم هست؛ در نظر بگیرید بیمار دیابتی را که به خاطر معنویت این سفر، توجهی به مراقبتهای معمولش نداشته و قند خونش سر به آسمان گذاشته و نهایتا به حالت کما رفته.
در این حالت چطور میتواند آن مناسک و اعمالی را انجام دهد که گفتهاند میتواند روح انسان را صیقل دهد و متعالی کند؟همین مراقبتها، که مسئولیت هر انسانی است، باعث میشود دوباره برگردیم به مسائل پیشپاافتاده و کاملا زمینی.
مسائلی که شاید خیلی ساده به نظر برسد و بعضیها هم ممکن است از توجه به آن، در این ایام بهخصوص شرم داشته باشند، اما میتواند روی سلامت حجاج تاثیر مستقیم بگذارد و نهایتا روی سلامت سفر معنوی آنان نیز موثر باشد. پس شرمتان نیاید از این که عازم سفر معنوی حج هستید و باید به مسائل حقیری مثل دمپایی و ناخن گرفتن و بالا رفتن از پلههای برقی توجه نشان دهید. به یاد بیاورید که اسلام سلامت جسم و روح را از هم جدا نمیداند.
بعضی وسایل، از ملزومات عمومی همه سفرها هستند که ما با آنها کاری نداریم. بعضی چیزها، مثل لباس خاص احرام و سجاده و چادر را هم خودتان میدانید و حواستان هست که باید بردارید.
اما بعضی چیزها هست که ممکن است از قلمتان بیفتد و همین سلامت یا حداقل آسایشتان را در این سفر معنوی، منقص کند. مثلا پیشبند نایلونی، تیغ اصلاح و ناخنگیر. هیچ به فکر این وسایل غیرمعمول بودید؟ اینها وسایلی است که برای یک «تقصیر» بهداشتی به آن نیاز دارید؛ عملی که برای بیرون آمدن از احرام باید انجام داد و حتما با آداب آن آشنا شدهاید. تیغ آلوده، چون احتمال خونی شدن آن هست، میتواند برخی عفونتها را منتقل کند، مانند ویروس هپاتیت C و ایدز.
یادتان باشد که بعد از اصلاح، تیغتان را در پیادهرو یا جویها نیندازید، چون برای دیگران خطرناک است.چراغقوه هم یکی از آن چیزهایی است که میتواند در روزهایی که در چادرهای منا و عرفات هستید، به کارتان بیاید، چون آنجا باید یک زندگی نسبتا صحرایی را تجربه کنید، تا شاید یک کم به اصل خودتان برگردید. در این حالت ممکن است بخواهید دعا یا قرآن بخوانید که چراغقوه به دردتان خواهد خورد.
● دل را بسپار به خدا
حج برای برخی افراد تنش و استرس زیادی دارد. همین که فرد از خانواده و محیط آشنای همیشگیاش جدا شده، خودش یک عامل استرس است. عادات روزمره فرد مثل عادات غذایی هم در این مدت تغییر میکند که این باز نوعی تنش به وجود میآورد. یک مقدار هم وسواس درست انجام دادن اعمال هم هست که به نگرانی های فرد اضافه میکند.
گاهی دیده شده که برخی از افراد حتی آن قدر دچار استرس میشوند که تیکهای عصبی پیدا میکنند یا خوابشان، از هفتهها قبل از اعزام، دچار مشکل و اختلال میشود. راه حل این طور استرسها و نگرانیها هم چیزی نیست جز توکل، یاد خدا و اعتماد.
اگر در مسائل شرعی و احکام نگرانی دارید، به روحانی کاروانتان مراجعه کنید و درباره نگرانیهایتان با او صحبت کنید و سؤالهایتان را بپرسید. به پاسخهای ایشان هم اعتماد کنید تا از بار نگرانیتان، کم شود، آن هم در سفری که باید برای شما آرامش به ارمغان بیاورد.
● دمپاییهای آسمانی
یکی از مهمترین اجزای جدانشدنی اعمال و مناسک حج، پیادهرویهای آن است. شما باید سعی کنید، طواف کنید، که جزء اعمال واجب است، همچنین باید از کوه بالا بروید، داخل حرم نبوی کلی راه بروید تا زیارت کنید، فاصله چادرها تا محل رمی جمرات را هم پیاده بروید، که اینها هم جزء مستحبات و حواشی اعمال است.
▪ طواف؛ فشار نیاوردن به اطرافیان، که جزء لاینفک صفهای ایرانی است را، در هنگام طواف کردن هم از یاد نبرید. اگر چیزی از دستتان افتاد، لطفا برای برداشتنش هیچ به خودتان زحمت ندهید، چون ممکن است سر خودتان هم بلایی بیاید.
▪ سعی؛ در اینجا باید هروله کنید. یعنی چیزی بین راه رفتن و دویدن. پس بیخود هل نزنید. احتیاط باعث میشود پایتان در این راهروهای سنگفرششده، که هیچ شباهتی به بیابانی که هاجر گز میکرد، ندارد، پیچ نخورد. مشکلی که گاهی تا نزدیک به ۲۰۰ نفر از حاجیان ایرانی را گرفتار خود کرده است.
▪ پیاده تا جمرات؛ درست است که گفتهاند اینجا وادی مقدس است و «فاخلع نعلیک»، اما برای این مرحله که چیزی حدود ۷-۶ کیلومتر است و باید پیاده بروید، حواستان باشد که دمپایی مناسبی همراهتان باشد. کف صاف نداشته باشد که لیز بخورید و راه رفتن با آن هم راحت باشد. در ضمن طوری نباشد که در آن عرق کنید.
● کوهی سر در آسمان
مکه شهر کوهها و صخرههاست. به همین خاطر جا به جای آن را میبینی که بین دو تا کوچه، پله برقی گذاشتهاند. به حاجیان مسن یا آنها که عادت به استفاده از این پلهها ندارند،توصیه میکنیم موقع استفاده حواسشان را خوب جمع کنند، چون هر سال، تعدادی از حاجیان، موقع استفاده از این پلهها دچار سانحه شدند.
اگر این توفیق نصیبتان شد که به زیارت اولین تجلی وحی، یعنی غار حرا، بروید، هول نشوید و دست و پایتان را گم نکنید. بالا رفتن از این کوه، کار هر کسی نیست، پای علی میخواهد و دل محمد. احتمال سقوط از کوه، به هر حال وجود دارد، همان طور که در سالهای گذشته، هم برای زائران ایرانی و هم برای زائران کشورهای دیگر این اتفاق افتاده است.
کفش مناسب بپوشید که سر نخورید و مراقب باشید که پایتان را کجا میگذارید. مراقب ریزش سنگ و سنگریزه هم از زیر پایتان باشید، چون احتمالا روی سر و کله زائر پاییندستتان خواهد خورد.
● سفرههای آسمانی
چه کسی گفته که اینجا فقط باید به فکر خوراک معنوی بود و دیگر اهمیت ندارد چه خوردی و چه نخوردی؟ در این سفر، به خصوص کسانی که بیماری خاصی دارند، باید مراقب غذا خوردنشان باشند.کاروانهای ایرانی، آشپزخانههای مرکزی و خاص خود را دارند و طبق گفته مسئولان بهداشتی حج، همه ساله از متخصصان تغذیه دعوت میشود تا برنامه غذایی سالمی برای حاجیان ارائه کنند.
همچنین آشپزخانهها موظفند برای افرادی که بیماری خاصی دارند، طبق دستور پزشک و کارشناس تغذیه، غذای رژیمی خاص تهیه کنند. مثل دیابتیها، کسانی که چربی یا فشارخون بالا یا مشکل کلیوی دارند. اگر شما هم از این دسته هستید، هم از این امکانات استفاده کنید و هم خودتان مراقب این که چی بخورید و چی نخورید باشید. چون بیشتر از این که کسی به فکر برنامهریزی برای تغذیه شما باشد، این خود شما هستید که باید رعایت پرهیزهای غذاییتان را بکنید.
● داروهای زمینی، شفای آسمانی
شاید یکی از حاجتهای شما در این سفر، به دست آوردن سلامت باشد، به خصوص وقتی که با یک بیماری مزمن دست و پنجه نرم میکنید. با این حال، وسایلی را که باید از طریق آنها این حاجت شما برآورده شود، از یاد نبرید. پزشک کاروان قبل از اعزام، شما را معاینه میکند، آزمایشهای لازم را انجام میدهد و نتایج آنها را بررسی میکند. اگر وضعیت ثابتی نداشته باشید، اجازه اعزام را به شما نخواهد داد.
بهتر است به حکم پزشک تسلیم باشید، چون در این صورت هم در امانت سلامت خودتان خیانت کردهاید و هم اسباب دردسر و ناراحتی بقیه را در این سفر فراهم کردهاید. مطمئن باشید که پزشکان سختگیری بیش از حد نمیکنند، چون شنیده شده که حتی بیماران نیازمند به دیالیز را هم با خودشان میبرند و امکانات دیالیزشان را در عربستان دارند. اما اگر با وجود بیماری، به شما اجازه اعزام داده شد، یادتان نرود که داروهایتان را، برای مدت یک ماه همراه خودتان داشته باشید، آنها را در کیف یا ساک دم دستیتان بگذارید و مصرف به موقع آن را فراموش نکنید.
اگر دیابت دارید و انسولین مصرف میکنید، باید بدانید که تزریق انسولین در موقع احرام مشکلی از نظر شرعی ایجاد نمیکند.
توجه داشته باشید که همراه داشتن برخی داروها، از نظر دولت و پلیس عربستان جرم محسوب میشود، جرمی معادل حمل مواد مخدر، که در آن کشور مجازات سنگینی هم دارد و بهتر است از خیر همراه داشتن آن بگذرید؛ داروهایی مثل استامینوفن کدئین، شربتهای سینه مانند اکسپکتورانت کدئین و همچنین داروهای آرامبخش و خوابآور مانند دیازپام، فنوباربیتال و غیره هم در همین رده محسوب میشوند.
بنابراین حتما قبل از پر کردن کیسه داروییتان، با مسئولان کاروانها درباره آن مشورت کنید. مدارک، آزمایشها، نوارقلب و چیزهایی مثل اینها را، حتما با خودتان همراه داشته باشید، خدا را چه دیدید، شاید مشکلی برایتان پیش آمد و این مدارک از صرف شدن هزینه و وقت اضافی جلوگیری کند.
بیمارانی که مشکل قلبی دارند، احتمالا از آنها نوار قلب و تست ورزش گرفته شده و وضعیت به اندازه کافی خوبی داشتهاند، اما بهتر است در حین انجام اعمال، قرصهای با اثر فوریشان مانند نیتروگلیسیرین زیرزبانی، همراه خود ببرند و اگر در حین اعمال سنگینتر، مانند سعی یا طواف، یا پیادهرویهای طولانی، دچار درد قفسه سینه شدند، حتما فوری از آن استفاده کنند و پزشک کاروان را از مشکلشان مطلع کنند.
البته به گفته مسئولان بهداشتی و پزشکی حج، رویکرد پزشکان کاروانها، بیشتر سلامتمحور و پیشگیرانه است و خود آنها، قبل از این که شما مشکلی پیدا کنید، به شما سر میزنند و از احوالتان جویا میشوند.
● آبی بهداشتی از بهشت
یکی از مسائلی که هم به خاطر آب و هوای عربستان پیش میآید و هم به خاطر اعمال و مناسک خاص حج که با فعالیت زیاد توام است، از دست رفتن آب بدن و تشنگی است. اولا غیر از شراب الهی، که در این ایام مهمانتان خواهند کرد، به فکر رفع تشنگی بدنتان هم باشید.
برای این کار به هیچوجه نوشابههای گازدار را انتخاب نکنید؛ چون معده شما را ناراحت میکند و ممکن است مشکلات دیگری هم برایتان ایجاد کند. چای هم، باوجود همه فایدههایش، متاسفانه ادرارآور است و به همان نسبت که مایع وارد بدنتان میکند، باعث دفع آن هم میشود.
از آب غیر بستهبندیشده هم استفاده نکنید. البته مسئولان بهداشتی عربستان اطمینان دادهاند که آب شهرهای مکه و مدینه کاملا سالمسازی شده و مطمئن است، با این حال به این توصیه احتیاطی توجه کنید و این یک ماه را از آب بطریها بنوشید. اگر سنتان کمی بالاتر است یا بیشتر تشنه میشوید، همراه داشتن یک بطری کوچک، در همه وقت و همه جا، مشکلی ایجاد نمیکند.
نوشیدن آب، هم خستگی شما را میگیرد و هم از احتمال بروز مشکلی به نام یبوست جلوگیری میکند. مشکلی که به خاطر خوردن بعضی میوهها، مانند موزهای کمی کال، یا خوردن بیش از حد خوراکیهای پروتئینی و همچنین تعریق بالا، ممکن است به وجود آید.
البته در منا و عرفات، مشکل صفهای طولانی سرویسهای بهداشتی هم وجود دارد، بنابراین یادتان باشد آنجا که هستید، کمی مصرف مایعاتتان را محدود کنید. در زمان وقوف در چادرهای این منطقه ممکن است به شما یخهایی هم بدهند، یادتان باشد که این یخها بهداشتی نیستند و نباید برای خوردن استفاده شود، فقط خنکتان خواهند کرد. البته این هم خوب است، چون از عرق کردن شما و اتلاف مایعات بدن، جلوگیری میکند.
● بیماری حجاج
یک دسته از بیماریها هست که متاسفانه، به عنوان سوغات اکثر حجاج از سفر حج شناخته شده و آن هم عفونتهای اغلب ویروسی دستگاه تنفس است، از سرماخوردگی و عفونتهای شبهآنفلوانزایی گرفته تا سینوزیت، مننژیت، فارنژیت و حتی ذاتالریه، یعنی عفونت ریه.
تلاشهای کارشناسان بهداشتی، برای پیشگیری از این سوغات دوستنداشتنی، تا به حال ناکام مانده است. البته برخی از این بیماریها، مانند مننژیت مننگوکوکی، واکسن دارد و حتما جزء برنامه شما قرار گرفته.
واکسن آنفلوانزا را هم شاید زده باشید که البته ممکن است نتواند جلوی برخی گونههای ویروسی عامل آن را بگیرد که از سراسر دنیا مهمان عربستان هستند. تراکم بالای جمعیت در این ایام و تنوع گونههای بیماریزا، دو عامل مهمی هستند که کار کنترل این بیماریها را با مشکل مواجه میکنند، طوری که در سالهای پیش، حتی تا ۷۰ درصد از حجاج کشورمان دچار انواع و اقسام مختلف این بیماریها شدند که البته انجام دادن اعمال حج را هم برای آنها سخت میکند.
توصیه ما برای آنها که به این مشکلها دچار شدهاند، این است که به توصیههای پزشکان کاروانها در این باره توجه کنند، اگر امکانش را دارند، یک یا دو روز استراحت کنند، چون روند بیماری را کوتاهتر میکند و اگر لازم است دارویی مصرف کنند، حتما این کار را بکنند.
در مورد واکسن، یک نکته دیگر هم هست و آن این که برخی بیماران، باید نوع دیگری از واکسن، یعنی واکسن پنوموواکس را هم بزنند. این واکسن، برای بیماران مبتلا به برونشیت مزمن، برونشکتازی، سینوزیتهای شدید مزمن و بیمارانی که طحالشان برداشته شده، الزامی است.
● حادثه خبر نمیکند
حوادث زیادی در سالهای اخیر در عربستان و در ایام پرازدحام حج اتفاق افتاده، که بعضی از آنها را همه به یاد داریم، مثلا چند سال پیش، در رمی جمرات، ۲۴۴ نفر زیر دست و پا ماندند و جان خودشان را در راه مبارزه با شیطان از دست دادند. البته با ساخت و سازهایی که در محدوده منازل شیطان انجام شده، و ۲ طبقه شدن آن، احتمال این ازدحام بیش از حد، تا حدود زیادی از بین رفته، اما بیشتر از همه خودتان باید مراقب زیر دست و پا نماندن خودتان باشید.
سنگهایی را که برای پرتاب به سمت شیطان رجیم انتخاب میکنید هم برای سلامت حاجیان دیگر مهم است؛ مثلا فرض کنید این سنگ احتمال دارد نه به شیطان رانده شده، که به سر حاجی دیگری بخورد! احتمالش هست، طوری که گاهی گزارش شده تا ۳۷۵ سنگ، اشتباهی، فقط به سر حاجیان ایرانی خورده! بنابراین سنگ کوچک بردارید که نشانه زدن باشد و نه نزدن!
خانواده، مهاجرت و جدایی
موقعیت مهاجر را در چند متن گوناگون میتوان بررسی کرد؛ متن خانواده یکی از آن متنهاست. گونه رفتار زن و مرد را در درون خانواده، مجموعهای از حقوق قضایی و هنجارهای اخلاقی ترسیم میکند. این هر دو در جوامع گوناگون زیر نفوذ قطعی فرهنگ غالب آن جامعهاند. در جوامع دارای تمدن کهن و سنن تاریخی، اخلاق به عنوان عاملی بازدارنده و یا تشویقکننده درونی برای این رفتار و یا آن رفتار دستور عمل دارد. معمولاً حقوق قضایی و تنبیهات ناشی از آن شکل بیرونی و اجرایی همان اخلاق درونی است. این مناسبت میان اخلاق و حقوق، زمانی دچار آشفتگی میشود و بحرانزا که دولت حاکم دست به ایدئولوژیک کردن رفتارِ، هم اجتماعی و هم فردی، افراد میزند.
درجه مقاومت و برخورد نسبت به این جریان هم بستگی به ریشههای تاریخی و فرهنگی جامعه مورد نظر دارد و هم به نزدیکی و دوری متن فرهنگی جامعه نسبت به ایدئولوژی حاکمان. در جوامع نوبنیاد، آمریکای شمالی برای نمونه، جایی که فرهنگ تازه واردین از بستر تاریخی ـ جغرافیایی خودش جدا شده است، هنجارهای اجتماعی را نه الزاماً اخلاق که قانون تبیین میکند. ورود بیوقفه مهاجرین دیگر سرزمینهای از چهارگوشه دنیا بر اهمیت روزافزون این قوانین هنجارزا و هنجارشده میافزاید. برای نمونه میدانیم که در قوانین جزایی کانادا کمک نکردن به کسی که در خطر است جرم است. در فرهنگی کهن به سان فرهنگ ایرانی این کمک نکردن پیش از آن که جرم باشد از دید اخلاقی محکوم است. این قانونیسازی هنجارهای اجتماعی و اخلاقی بستر مناسبی را فراهم میآورد که حاکمان دورههای گوناگون جوامع نوبنیاد بتوانند این یا آن گرایش اجتماعی و یا سیاسی را در پروسه قانونیسازی به نامِ کل جامعه بر کرسی بنشانند. برای نمونه، پروانه ازدواج میان همجنسخواهان نه برآیند فرهنگی همه اقوام و مردم کبک که قانونیشدن گرایشی اجتماعی ـ سیاسی در درون دستگاه دولتی است و به حیث این قانونی شدنش احترام همه شهروندان را به آن الزامی میکند.
این قوانین به عنوان هنجارهای اجتماعی تعریف شده متنی را پدید میآورند که قرار است مهاجرین تازهوارد بر مبنای آن خود را بازتعریف کنند. تعریف دوباره از موقعیت زن و مرد، در درون و برون از خانواده، و سامان دادن رفتارهای فردی و اجتماعی برمبنای این تعاریف نه کار سادهای است، نه همیشه شدنی است و نه هرگز بدون بحرانهای جدی انجامپذیر است. در واقع زمینه عینی بحران پیشاپیش فراهم آمده است و در این جا نیز بسان مسئله سن، که در شماره پیش آوردم، گروهی از مهاجرین نامشان، حتی پیش از ورودشان، روی سیاهه اعضاء خانوادههای ازهم گسیخته نوشته شده است. یکی ازدلایل آن هم این است که خانواده ومفهوم آن درقوانین وکرداراجتماعی کبکیها همانی نیست که ما آموختهایم.
در استان ما، کبک ، یکی از مؤلفههای ایدئولوژیک که در بافت متن روابط زن و مرد حضوری پرتوان دارد، گرایش فمینیستی است. برآمد و رشد فمینیسم در جهان غرب مدرن را از دیدگاههای گوناگون میتوان نگریست و درک کرد. آن را میتوان واکنشی به روابط دیرینه مردسالاری و دفاع از حقوق زنان دانست؛ میتوان آن را ناشی از اراده و برنامه سرمایهداران حاکمی دانست که با کشاندن زنان به بازار کار موفق شدهاند به ذخیره جدیدی از نیروی کارارزان دست یابند و با کمک آن هم دستمزدها را پایین نگهدارند ـ همه میدانیم که برای کارهای مشابه هنوز که هنوز است در بسیاری از کشورهای صنعتی زنان حقوق کمتری دریافت میکنند ـ و هم مصرف کالاها را، در تمام جلوههای زنانه آن، بالا ببرند. فمینیسم میتواند ادامه طبیعی فردگرایی جوامع مدرنی هم باشد که فراسوی فرد و منافع وی موتور متحرک دیگری را، حداقل در تبلیغاتشان، نمیشناسانند و هرگونه نهادی را که فراسوی فرد باشد، از جمله نهاد خانواده را، به نهادی قدیمی و دستوپاگیر تعبیر میکنند. مستقل از این که فمینیست باشیم یا نه و مستقل از این که این گرایش ایدئولوژیک را به معنی فراخوانی برای برابری زن و مرد بدانیم و یا از رشد آن برتر نشاندن زن را در جامعه مراد کنیم، تأثیرگذاری عینی این گرایش به عنوان یکی از پارامترهای اجتماعی کبک امروزه در خور توجهند. به برخی از آنان از زبانِ آمار اشاره خواهم کرد ولی بد نیست که پیش از آن به برخی جلوههای فرهنگی این جریان در کبک نظری بیافکنیم.
فمینیسم امروزه در جامعه ما به نظر میرسد که جریانی ایدئولوژیک است چرا که تولید و بازتولید فرهنگی آن را مستقیم و غیرمستقیم دولت و تبلیغات دولتی بر دوش میکشد. زنان کبکی امروز از درون جامعهای طالبانی برون نیامدهاند که فمینیسم موجود را واکنش به آن شرایط بدانیم. کافی است که در گزارشات و برنامههای رسانهای (تلویزیون، رادیو و...) دقت کنیم تا ببینیم که چگونه هر بار که از خشونتهای خانوادگی گفته میشود، انگشت اشارهشان مردها را نشانه میرود و زنان را قربانی کامل این خشونتهای جسمی و روانی به نمایش میگذارد. کافی است که شمار انجمنها و سازمانهای دفاع از حقوق زنان را با شمارِ سازمانهایی که از حقوق مردان در کبک دفاع میکنند مقایسه کنیم تا سمت و سوی جریانی را که به نام زنان از ایشان تصویر قربانی میسازد را بهتر دریابیم.
در اندک پژوهشهایی که نه با ایدئولوژی فمینیستی که جهت بازنمودن واقعیات صورت پذیرفته است، و نشان داده شده است که خشونت خانوادگی جنسیت ندارد، صورت مسئله البته رنگ دیگری دارد. در پژوهشی که توسط خانم دنی لاروش در سال ۲۰۰۵ در مؤسسه آمار کبک انجام شده است میخوانیم که در خشونتهای خانوادگی غیرفیزیکی، زنان و مردان تقریبا با شمار یکسانی در معرض این معضل اجتماعی بودهاند و این که در مجموع کل خشونتهای خانوادگی (۱۰۲۲۰۰ مورد) در کنار ۶۲۷۰۰ زن (حدود ۶۰ درصد)، ۴۰ درصد (۳۹۵۰۰ مورد) از مردان نیز قربانی خشونتهای گوناگون بودهاند. از این ۴۰ درصد کمتر شنیدهاید و خواهید شنید. تصویر یک زن قربانی در جامعه فمینیستی امروزه کبک پذیرفتنیتر است و همهگیرتر تا تصویر یک مرد قربانی خشونت خانوادگی.
البته و صد البته که فمینیست حرفهای در کنار چهره انقلابی و مترقیای که از خودش به نمایش میگذارد بیبهره از گشادهدستیهای دولتیان نیز نمیماند. گروه پژوهشی اپرهروپتو (Après- rupture) نشان داده است که تنها ۳ انجمن فمینیستی Acceiul Pour Elle, Vigie و Residence Elle در سال ۲۰۰۵ مبلغ ۰۰۰/۲۰۰/۱ دلار از دولت برای فعالیتهایشان دریافت کردهاند.
اگر فمینیسم امروزه را ایدئولوژیک مییابم، بخشی از آن مربوط به همین یکسونگری ایشان به مسئله خشونتهای خانوادگی است و بیارزش نشان دادن مردان در جامعه. امری که در سریالها و تبلیغات تجاری تلویزیونی نیز میتوان دید. صحنههایی که در آن مردان آدمهایی ضعیف، بیدستوپا و نه چندان هوشمندیاند که برای اندک کاری نیاز مبرم به زن یا زنانی دارند که در کنارشان باشند و کنترلشان کنند. گفتگوی بیشتر درباره فمینیسم کبکی مجال بیشتری میخواهد که آن را به آینده موکول میکنم. برآمد عینی گرایش فمینیستی در دادههای اجتماعی، که متن جامعه میزبان را برای خانواده مهاجر تشکیل میدهد، به خوبی د دی ه میشود. به برخی از آنان در آماری که در پی میآید اشاره میکنم
▪ تحصیلات
- بنا به آمار سال ۲۰۰۱، از کل کبکیهایی که میان ۶۴ ـ ۲۰ سال دیپلم تحصیلات متوسطه را نداشتهاند، ۳/۴۸ درصد از زنان و ۷/۵۱ درصد را مردان تشکیل میدادهاند. در سال ۲۰۰۰ بیش از ۹۰ درصد دختران موفق به پایان بردن تحصیلات متوسطه شدهاند، این آمار برای پسران کمتر از ۸۰ درصد بوده است.
ـ در تمامی سطوح تحصیلی در سال ۲۰۰۱ شمار زنانی که موفق به اتمام تحصیلات خود شدهاند ۲۲۲۲۵ نفر بیش از مردان بودهاند.
ـ در سال تحصیلی ۲۰۰۴ ـ ۲۰۰۳، ۵/۱۸ درصد دختران کبکی مقطع تحصیلات متوسطه ترک تحصیل کردهاند، درصد پسران همین مقطع که ترک تحصیل کردهاند به ۸/۳۱ درصد میرسد.
▪ کار
از سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۴، مردان کبکی سنین ۱۵ تا ۶۴ سال ۱/۵ درصد بیش از زنان بیکار بودهاند. در سنین میان ۱۵ تا ۲۴ سال شانس زنان جوان کبکی برای پیدا کردن کار بیش از ۴/۱۶ درصد مردان جوان همسن خود بوده است. با بالا رفتن سن زنان جویای کار، تفاوت میان زنان و مردان کمرنگتر میشود. برای نمونه در سنین میان ۴۵ تا ۵۴ سال این تفاوت تنها به ۵/۱ درصد میرسد. اضافه کنم که اشتغال مردان در کل بازار کار از سال ۱۹۷۶ تا سال ۲۰۰۱ از ۶/۶۴ درصد به ۶/۵۴ درصد رسیده است. در همین مقطع زمانی سهم زنان از بازار کار از ۴/۳۵ درصد به ۴/۴۵ درصد رشد داشته است.
▪ خودکشی
در دهههای اخیر خودکشی رشد بسیاری در کبک داشته است. درصد خودکشی کبکیها از ۸/۱۴ نفر در هر ۰۰۰/۱۰۰ نفر در سالهای ۷۸ ـ ۱۹۷۶ به ۱/۱۹ نفر در سالهای ۲۰۰۱ ـ ۱۹۹۹ رسیده است. در این دوران این خودکشیها رشدی مثبت نزد مردان داشته است و از ۲۲ نفر در هر ۰۰۰/۱۰۰ نفر به ۷/۳۰ نفر رسیده است. نزد زنان خودکشی رشدی منفی را نشان میدهد. اگر در سالهای ۷۸ ـ ۱۹۷۶ از هر ۰۰۰/۱۰۰ نفر ۹/۷ زن دست به خودکشی میزدهاند، در سالهای ۲۰۰۱ ـ ۱۹۹۹ این شمار به ۸/۷ نفر رسیده است. ناگفته نگذارم که در همین دوره (۲۰۰۱ ـ ۱۹۷۶) شمار خودکشی مردان در کل کانادا ۷/۶ نفر در هر ۰۰۰/۱۰۰ نفر کاهش یافته است.
▪ فرزندان تک سرپرست
در سال ۲۰۰۱ از کل ۵۹۵/۳۳۵ کودکی که در خانه تنها یک سرپرست (زن یا مرد) داشتهاند، ۷/۷۹ درصدشان را زنان سرپرستی کردهاند و ۳/۲۰ درصدشان را مردان. بخشی اززمینه وجود فرزندان تک سرپرست، شماربالای ۵۷درصد ی تولدهای خارج ازازدواج است . اگرجنین کشی به اراده فمینیستها این اندازه آسان نمی بود، شمار فرزندان تک سرپرست به بیش از این می رسید . تنها در سال ۲۰۰۳، ۴۰ درصد بارداریها در کبک به جنین کشی منجرشده است. در کل کانادا در همین سال، شمار جنین کشی ۲۹/۵ درصد کل بارداریها بوده است.
هنوز میتوان به این لیست افزود و هر کدام از این موارد را گسترش داد و بهتر دید. در تمامی این دادهها آن چه به روشنی پیداست، تصویر بحرانزده مرد در جامعه کبکی معاصر است. به دشواری میتوان تصور کرد که مهاجران در این متن بحرانزده پای بگذارند و نصیبی از آن برای خود و خانوادهشان نبرند. ناگفته پیداست که منادیان ریز و درشت فمینیسم جامعه مهاجر ما هم که مجال یافتهاند در فضای مساعد اینور آب، بدون آنکه کراواتی از ایشان تا بخورد یا گردی بر دامنشان بنشیند، چهرههای انقلابی، به ویژه گونه مثلا چپش، را به خود بگیرند و صحنهگردان این جلسه و آن گردهایی شوند، هیزم بیارهای دست دوم همان تنورهای داغ جداییها و فروپاشیهایند. نسخه پیچی یکسان فمینیستی برای تمامی زنانی که از چهار گوشه دنیا و با فرهنگهای متفاوت به این سرزمین میآیند، تجویز دارویی واحد برای همه بیماریهاست و آن جایی را هم که سلامتی در کار باشد میآلاید.
آشنایی فرهنگی با جامعه جدید زمان میخواهد. فرهنگ باید در دل و جان بروید و رشد کند و با دیگر فرهنگها به بده بستان برسد. روشنفکرانی که اضافه بر سن بازنشستگی اجتماعی شان، به گفته دوستی، به سن بازنشستگی روشنفکریشان هم رسیدهاند، بایستی دانسته باشند که نشان دادن و هیاهو کردن برای فجایع غیر انسانی که بر زنان در برخی از جوامع میرود به تنهایی توجیهگر فمینیسمی نیست که به زنان، وفقط به زنان، میگوید که اگر همسرتان از خاطرات تلخ گذشته مشترکتان نام برد جرم تعرض اخلاقی مرتکب شده است. در فرهنگ ما ایرانیان، با اهمیتی که به کیان خانواده میدهیم، جدایی و فروپاشی خانواده پیش از آنکه معضلی حقوقی باشد معضلی اخلاقی است.
خانه حاج کاظم رسولیان
این خانه که بیش از یک قرن ازعمر آن میگذرد، درمحله سهل بن علی یزد واقع شده و شامل دو بخش متمایز به صورت بیرونی و اندرونی است. حیاط بیرونی ، محل پذیرایی از میهمانان و برگزاری مراسم وروضه خوانی حضرت امام حسین (ع) بوده است. اتاق بزرگ ارسی با شیشه های رنگین، حوضخانه، تالار، زیرزمین و بادگیر، فضاهای اصلی قسمت بیرونی را تشکیلمی دهند. حیاط اندرونی که بخش کاملا خصوصی خانه است شامل اتاقهای سه دری، پنج دری، ارسی، تالار، کلاه فرنگی وبادگیر است که پیرامون حیاطی بزرگ و مشجر با حوضی وسیع در میان آن قرارگرفته اند. در قسمت تحتانی اتاقها تالار، کلاه فرنگی، زیرزمینها وجوی آب قراردارند که هر کدام، برای نگهداری لوازم زندگی، موادغذایی و استراحت در فصل تابستان مورد استفاده بوده است. خانه رسولیان دارای حمام سنتی است که حدفاصل حیاط بیرونی و اندرونی قرار دارد. این خانه که یکی از خانه های ارزشمند یزدی است در سال ۱۳۶۸ به صورت وقف در اختیار دانشگاه یزد قرار گرفت و پس از مرمت ، به عنوان هسته اولیه دانشکده معماری و شهرسازی ، حیات نوین خود را آغاز کرد.
خانهای دور از خانه
قافله آرام آرام، خسته از راه طولانی و طاقتفرسا به کاروانسرا نزدیک میشود. بنایی خشتی و گلی دوطبقه با چندین اتاق در طبقه بالا و پایین، در چهار ضلع حیاطی مستطیل شکل. خبری از تابلوها و چراغهای رنگارنگ نیست. هیچ ستارهای هم دیده نمیشود. مسافران وارد میشوند و اسب و قاطر و شتر خود را به مالدار میسپارند تا آنها را به اصطبل ببرد.
لابی کاروانسرا، سکویی است که کنار در ورودی دالانی که به طبقه بالا راه دارد تعبیه شده است. مسافران تنگ غروب روی آن مینشینند و از خاطرات خود قصه میگویند.
اگرچه ما از زمان حال برای توصیف کاروانسرا استفاده کردهایم، ولی این اوضاع مربوط به چندین دهه پیش است.
امروز ما بار سفر میبندیم. این که مقصد کجاست چندان اهمیتی ندارد. میخواهیم بدانیم وقتی خسته از راهی که این بار نه با اسب و شتر، بلکه با کجاوههای آهنی پیمودهایم قرار است بار سفر چند روزه خود را در کدام منزل به زمین بگذاریم؟
تابستان و تعطیلی ۳ ماهه مدارس فرصت خوبی است برای مسافرت. بد نیست حداقل برای چند روز دست خانواده را بگیرید و در روند یکنواخت زندگی،تنوعی ایجاد کنید؛ اما اگر از آن دسته گردشگران ماجراجو و هر چه پیش آید خوش آیدی نباشید، بهتر است پیش از سفر برای محل اقامت خود برنامهریزی کنید.
آسانترین و کمهزینهترین راه برای گریز از آفتاب گرم و روزهای بارانی و شب را به صبح رساندن در سفر، استفاده از چادر است که اتفاقا این روزها رواج پیدا کرده و طرفداران زیادی دارد. در شهرهای زیارتی و گردشگری تعداد زیادی از این چادرها را میبینید که بدون هیچ نظمی در گوشه و کنار نصب شدهاند. نصب چادر در گوشه و کنار شهرها و پارکها علاوه بر این که از نظر ظاهری، چهره ناخوشایندی ایجاد کرده و عابران را دچار زحمت میکند، از نظر امنیتی نیز چندان قابل اطمینان نیست. برای این منظور بهتر است از مکانهایی که به وسیله شهرداریها یا سازمان میراث فرهنگی و گردشگری هر شهر ایجاد شده، استفاده کنید. با این کار، هم به سرویسهای بهداشتی، آب آشامیدنی، دفع زباله و دیگر خدمات دسترسی بهتر و آسانتری دارید و هم میتوانید نسبت به امنیت خود و وسایلتان اطمینان بیشتری داشته باشید.
در بعضی شهرها با نصب چادر یا کانکس، کمپهایی برای اقامت مسافران ایجاد شده است. در این صورت به حمل چادر نیازی نخواهید داشت.
گزینه دیگر استفاده از هتل، مهمانپذیر، هتلآپارتمان و دیگر اماکن اقامتی است.
اگر ترجیح میدهید سقفی بالای سرتان باشد و در ضمن نمیخواهید هزینه زیادی را بپردازید، مهمانپذیرها و هتلآپارتمانها را به شما پیشنهاد میکنیم.
اکبر فرهیخته ، مدیر کل امور مراکز گردشگری در تعریف این دو واحد اقامتی میگوید: «مهمانپذیرها همان مسافرخانههای سابق هستند که هدف آنها عرضه خدمات با قیمت کمتر است. هتلآپارتمانها نیز واحدهای خودکفایی هستند که آشپزخانه، اتاق خواب و پذیرایی را با هم دارند. مهمانپذیرها با توجه به امکانات فیزیکی و خدماتی که ارائه میکنند به سه درجه یک، دو و سه تقسیم میشوند. هتلآپارتمانها نیز حداکثر دارای سه ستارهاند.» اما به گفته مدیرکل دفتر امور مراکز و خدمات گردشگری و استانداردسازی، یک هتلآپارتمان سه ستاره با هتل چهار یا پنج ستاره برابری میکند. در هتلآپارتمانها از این نظر که میتوانید غذای مورد نیاز را خودتان تهیه کنید، به مقدار زیادی از هزینههای مسافرت شما کاسته خواهد شد. علاوه بر مهمانسراها، پانسیونهایی نیز وجود دارند که اتاق را به همراه یک وعده غذایی به مهمان اجاره میدهند که این وعده غذایی میتواند صبحانه باشد. اگر قصد اقامت در این اماکن را دارید توصیه میکنیم حتما با خود ملحفههای تمیز همراه داشته باشید تا بتوانید از خواب خود لذت ببرید.
● ستارهها چه میگویند؟
۳۲ نوع مرکز برای اقامت گردشگران در دنیا وجود دارد که مشهورترین آنها هتل است. هتل اقامتگاهی است که اتاق را به عنوان کالای اصلی و دیگر خدمات را که حدودا ۸۰ نوع است در صورت موجود بودن، در قبال دریافت وجه به صورت موقت به مهمان عرضه میکند. فرهیخته در تعریف خود ادامه میدهد: هتل، خانهای است دور از خانه. یعنی ابعاد امنیتی، خدمتی، آسایشی و همه مواردی که فرد در خانه خود احساس میکند باید در یک هتل موجود باشد. از نظر مدیریتی نیز به دلیل چندگانه بودن و تنوع مدیریتی، هتل را شهری درون یک شهر مینامند.
اگر تصمیم گرفتید در هتل اقامت کنید باید بدانید رابطه مستقیمی بین ستارههای هتل و حساب بانکی شما وجود دارد. چگونه؟ ادامه مطلب را بخوانید:
هتلها حداقل یک ستاره دارند و هر ستاره به ۴ درجه مختلف تاپ، ای، بی و سی تقسیم میشود. ستاره هتل در درجه اول براساس فیزیک و متراژ زمین، تعداد اتاقها، امکانات موجود مانند سالن، لابی، استخر و... و بعد براساس خدماتی که ارائه میکند، تعیین میشود. در هتلها اتاقهای مختلفی وجود دارد: تکنفره، دونفره با تخت جدا، دونفره با تخت دونفره، انواع سوئیتها مثل سوئیت سلطنتی، ویژه، بزرگ، کوچک و... .
اگر در هتل یک ستاره ساکن شدید انتظار خدمات چندانی نداشته باشید. احتمالا باید شام و ناهار و حتی صبحانه خود را در جای دیگری میل بفرمایید. انتظار سرویس بهداشتی و حمام اختصاصی را هم نداشته باشید. بهتر است از خرید مواد غذایی فاسدشدنی خودداری کنید، چون در اینجا احیانا به یخچال نیز دسترسی نخواهید داشت. به هر حال در آسمان بخت این هتل، بیش از یک ستاره موجود نیست.
هرچه ستارههای هتل بیشتر و درجه تقسیمبندی آن بالاتر باشد امکانات بهتری را در اختیار مسافران قرار خواهد داد. چنانچه یکی از بستگان سالمند یا احیانا ناتوان خود را به همراه دارید بهتر است از هتلهای ۳ ستاره به بالا استفاده کنید. این هتلها ملزم به داشتن آسانسور هستند، بنابراین در بالارفتن از پلهها مشکل نخواهید داشت.
هتلهای ۵ ستاره علاوه بر مجهز بودن به امکاناتی مانند یخچال، تلفن، تلویزیون، ماهواره، استخر، سونا، جکوزی، آژانس، فروشگاه، آرایشگاه، واکسی، خشکشویی و غیره ملزمند خدمات مورد نیاز شما را در هر ساعتی از شبانهروز و در اتاق ارائه کنند.
● نهضت از نوع هتلی
وارد هتل میشوید و پس از طی مراحل لازم، اتاق را تحویل میگیرید، ساک و وسایل را به کناری میگذارید و روی تخت دراز میکشید. میخواهید قبل از هر چیز کمی استراحت کنید؛ اما پردههای اتاق مانع نور زننده خورشید نیست، بوی بد سرویسهای بهداشتی فضای اتاق را پر کرده است، صدای موتور یخچال به حدی بلند است که بر مغز شما مانند پتک میکوبد، فشار آب روشویی بیش از اندازه کم است و... . به توضیحات فرهیخته توجه کنید: هتلها باید خواب راحت و آسایش و آرامش به مهمان بفروشند. کسی که به هتل میرود میخواهد خواب راحت و آسایش و رفاه بخرد و به خاطر اینها پول میپردازد، پس باید در اتاق احساس آرامش، رفاه و بهداشت کند. باید ملحفه، امکانات، نور، بو، رنگ و... مناسب باشد. توجه داشته باشید که این موارد حداقلهایی هستند که یک هتل ملزم به رعایت آنهاست. بنابراین تعداد کم ستارهها نمیتواند توجیهی برای ارائه ناقص و نامناسب خدمات باشد.
حال دنباله ماجرا را بخوانید: وارد سالن غذاخوری که میشوید قبل از هر چیز آمیزهای از بوهای مختلف به شما میگوید که سالن تهویه مناسبی ندارد. پس از آن با صحنههای عجیب و غریب دیگری مواجه میشوید. یک نفر دستمالی را که به نظر میرسد مدتها پیش سفید بوده است به دست گرفته و قاشق و چنگالها را تمیز میکند، در گوشه دیوار لاشه یک سوسک فریاد کودک شما را به آسمان بلند میکند، پس از مدتها انتظار سرانجام یک نفر با بیحوصلگی بنا به رسم سالها پیش، از شما سفارش میگیرد و هر چند دقیقه یکبار باید برای درخواست کسریهای روی میز به اطراف سر بچرخانید تا شاید یک نفر متوجه شما شود و اگر میلش کشید توجهی کند.
برای تعیین درجه و تعیین کیفیت و کمیت خدمات در هتل، موضوعی با عنوان استانداردسازی مطرح میشود. مدیرکل دفتر امور مراکز و خدمات گردشگری و استانداردسازی در این زمینه میگوید: استانداردسازی یعنی شما قانون، معیار و محکی دارید که بر اساس آن خدمات را قابل مدیریت، ارزیابی و قیمتگذاری میکنید. ضمن این که استاندارد صرفا کمیت نیست، بلکه نوعی نگرش و اخلاق است. نظمی مبتنی بر علوم، فنون و تجارب بشری که بیشتر به صورت قواعد و مقررات و نظام برای ایجاد هماهنگی و ایجاد وحدت رویه به کار گرفته میشود.
استانداردها در ۴ محور و ۹ بخش امور فنی، ساختمان و تاسیسات، امور ایمنی و بهداشت، امور خدمات و تجهیزات و امور نیروی انسانی و آموزش ارائه میشود. به این ترتیب رعایت نکات ایمنی در ساخت هتل، مجهز بودن به تجهیزات ایمنی، ارائه خدمات بهتر و استفاده از نیروهای کارآزموده و با تحصیلات و آموزشهای مرتبط از مواردی است که برای کسب درجات بالاتر مورد رقابت هتلداران قرار میگیرد. امروز در هتلها نهضتی به نام نهضت تجهیز و تعمیر و آماده شدن برای استانداردسازی و آموزش ایجاد شده است. با توجه به این که تولید و عرضه خدمات در هتلها همزمان انجام میگیرد و مشتری ناظر بر نوع برخوردها و نحوه پذیرایی است، کارکنان این بخشها باید آگاهی و مهارت را در کنار یکدیگر داشته باشند. میزبان باید بداند پذیرایی از مهمان را از کجا شروع کند، با سنین مختلف چگونه برخورد کند، سفارشات را چگونه دریافت و انجام دهد و... .
به این ترتیب، کارکنان هتلها و اماکن اقامتی به عنوان میزبان موظفند در چارچوبهای مشخصشده به بهترین وجه خدمات مورد نیاز را ارائه کنند. مرجعی که این استانداردها را تعیین میکند سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری است و بخش نظارت معاونت گردشگری سازمان در هر شهر به شکایات و مشکلات مربوط به اماکن اقامتی، مراکز و دفاتر خدمات مسافرتی، غذاخوریهای بین راه و... رسیدگی میکند.
● هتلبزرگ یعنی ...
اگر بر پیشانی هتل خواندید هتل بزرگ... چندان دلخوش نکنید. مدیر کل امور مراکز گردشگری در تعریف هتل بزرگ میگوید: هتل بزرگ در ایران تعریف نشده است.
در دنیا ممکن است بگویند هتلی بزرگ است که تعداد بخصوصی، برای مثال ۱۲ هزار به بالا اتاق داشته باشد؛ اما در ایران به دلیل این که معیاری برای هتل بزرگ وجود ندارد این واژه به صورت سلیقهای مورد استفاده قرار میگیرد.
مثلا اگر بزرگترین هتل ما ۷۰۰ اتاق داشته باشد هتل بزرگ باید بیشتر از این تعداد اتاق داشته باشد. هتل بینالمللی نیز هتلی است که یا مسافران خارجی در آن رفت و آمد داشته باشند یا با هتلهای دیگر در دیگر نقاط دنیا ارتباط داشته یا زنجیرهای از هتلهای دیگر در کشورهای مختلف باشد.
خرابههای "آدم پکن : جو کودیان
خرابههای" آدم پکن" جوکودیان در کوه لون کوی دهکده جو کودیان از ناحیه فان شان در ۴۸ کیلومتری جنوب غربی شهر بیجینگ قرار دارد. این ناحیه محل اتصال ناحیه کوهستانی و دشت در جنوب شرقی دشت وسیع شمال چین و شمال غربی ناحیه کوهستانی است. ناحیه کوهستانی در اطراف جو کودیان دارای سنگ اهک است. به دلیل جاری بودن اب در این منطقه، در طول تاریخ غارهای بزرگ و کوچک طبیعی در این ناحیه شکل گرفته است. بر بالای کوه یک غار طبیعی دیده میشود که طول ان از شرق تا غرب ۱۴۰ متر است و"غار ممیون آدم نما " نامیده می شود. سال۱۹۲۹ در این غار برای نخستین بار "نخستین محل جوکودیان" یا انسان قدیمی کشف شد . ناحیه خرابههای جوکودیان، خرابههای مهم دوره پارینه سنگی در شمال چین است که در این میان نخستین محل جوکودیان – خرابه های "آدم پکن " معروف ترین است.
این خرابهها را سال ۱۹۲۱ "آتشن" دانشمند سوئدی برای اولین بار کشف کرد. سپس دانشمندان در این محل به حفاری پرداختند. سال ۱۹۲۷ بوداشن دانشمند کانادایی رسما به حفاری در جوکودیان مبادرت ورزید و سه دندانی را که در جوکودیان کشف کرده بود، رسما " گونه پکن میمون آدم نمای چین " خواند . سال ۱۹۲۹ " پی وین جون " باستان شناس چینی در جریان حفاری ، نخستین کاسه سر " آدم پکن" را کشف کرد و کشف وی جهان را به تکان درآورد. خرابههای جوکودیان پس از حفاری بیش از ۸۰ سال ، همچنان برای تحقیق و بررسی مورد استفاده است. در نخستین محل۴۰ متر حفاری شده است. اما هنوز نیمی از باقی غارحفاری نشده است . در مقایسه با سایر خرابهها، شمار سنگوارهها و سنگوارههای پستانداران که در این ناحیه از خاک بیرون آمده، بسیار فراوان است. در نخستین محل جوکودیان آثار تاریخی برجای مانده استفاده از آتش کشف شد و مشخص گردید که تاریخ استفاده بشر از آتش چند صد هزار سال پیش از تاریخی است که گمان میشد. در خرابهها پنج قشر خاکستری و استخوانهای سوخته شده پیدا شده است که ضخامت ان به شش متر میرسد. این آثار تاریخی بر جای مانده نشان میدهد انسان پکن نه تنها با آتش آشنا بوده بلکه راههای حفظ اتش را میدانسته است. در این خرابهها همچنین هزاران وسایل سنگی از خاک بیرون امده و مواد خام ان از اطراف خرابههای یاد شده بوده است. این وسایل سنگی متنوع و گوناگون و ساده در چند مرحله ساخته شده است . کشفیات ثابت میکند میمون پکن آدم نما تقریبا با زمان حال ۷۰۰ هزار تا ۲۰۰ هزار سال فاصله دارد و در ناحیه جوکودیان اقامت داشته است و از طریق شکار زندگی می کرده است . دوران اولیه با زمان حال ۳۰۰ هزار تا ۲۰۰ هزار سال فاصله دارد دوران دوم با زمان حال ۴۰۰ هزار تا۳۰۰ هزار سال و دوران سوم با زمان حال ۳۰۰ هزار تا ۲۰۰ هزار سال فاصله دارد.انسان پکن متعلق به بشر اولیه و تبدیل آن از میمون به انسان عاقل است. این کشف به لحاظ زیست شناسی، تاریخ شناسی و تحقیق توسعه بشر دارای ارزش بسیار است. انسان پکن و سایر کشفات و تحقیقات فرهنگی، منازعات پیرامون میمون و یا انسان حقیقی از دوران کشف انسان جاوه ای در قرن ۱۹ میلادی رادرمحفل علمی حل کرده است. واقعیات نشان میدهد در طول تاریخ و در یک مرحله خاص انسان واقعی تحولات اجتماعی و فرهنگی زیادی را شاهد بوده است. آنان نسلهای بعدی "میمون جنوبی" هستند و نیزنیاکان "انسان عاقل " هستند. "انسان حقیقی " در مرحله میانه از رد بندی میمون تا تکامل آدم شکل گرفته است. شکل" انسان حقیقی " کماکان با استاندارد انسان پکن جوکودیان یکسان است. خرابههای جوکودیان همچنان غنیترین و سیتماتیکترین و پرارزشترین مدرک بشر قدیمی همزمان با خلقت جهان است. طبق استاندارد انتخاب میراث فرهنگ جهانی، خرابههای ادم پکن جووکودیان دسامبر سال ۱۹۸۷ در فهرست میراث جهانی ثبت شد. ارزش کمیته میراث جهانی :کار تحقیق و بررسی علمی خرابههای "ادم پکن " جوکودیان کماکان در جریان است . از این میان میتوان آثار تاریخی برجای مانده بشر جدید از ۱۸ هزار سال قبل از میلاد تا ۱۱ هزار سال قبل از میلاد را کاوش کرد و تکامل تدریجی بشر را تشریح نمود.
خشونت خانوادگی
مهاجرت گسترده ایرانیان در سال های اخیر به خارج از كشور شرایط تازه ای را در ساختار خانواده مهاجر ایجاد كرده است كه در همه جوانب زندگی خانوادگی، از جمله بر نحوه و میزان بروز رفتارهای ناهنجار در میان زن و مرد و فرزندان آنها تاثیر گذاشته است. برای مثال این شرایط هرچند در موارد زیادی از شدت و دامنه خشونت عاطفی و جسمانی در خانواده كاسته است اما هنوز به شكل معضل جدی وجود دارد و نوع تازه ای از فشار روحی را در خانواده به وجود آورده است. یك نمونه گسترده تر از این نوع خشونت وابستگی اقامت یك طرف به دیگری است: برخی مردان ایرانی از وضعیت اقامتی خود برای وارد كردن فشار روحی بر زن استفاده می كنند. مهاجرت خانواده های ایرانی را می توان صرف نظر از دلیل مهاجرت آنها به چند گروه تقسیم كرد كه از جمله سه گروه شاخص تر از این قرار هستند: مرد همراه با همسر و فرزندان خود مهاجرت كرده است؛ در این حالت چون خانواده وارد دنیایی ناشناخته شده است و تلاش دارد امكانات زیستی تازه ای را برای خود در ماه های اولیه مهاجرت فراهم كند، زن و مرد با یكدیگر درگیری جدی پیدا نمی كنند؛ در ماه های اول مهاجرت خشونت در خانواده كمتر است مگر به شكل آزارهای جنسی كه آن هم احتمالاً مسئله ای سابقه دار بوده است. طی اولین سال ها كه همان سال های انتظار برای گرفتن اجازه اقامت و كار است درگیری های درون خانه افزایش می یابد و فشارهای عصبی و تنهایی به شكل رفتارهای خشونت بار خود را نشان می دهد. متهم كردن یكدیگر به عنوان مسبب شرایط تازه، خشمی را پدید می آورد كه یا به شكل رفتار های خشن خود را نشان می دهد و یا به افسردگی و ناراحتی های روحی دیگر می انجامد. البته حضور دائم زن و مرد در خانه و در شرایط زیستی نامطلوب نیز بر شدت مشكلات می افزاید. در همین سال هاست كه زنان درمی یابند كه می توانند به پشتوانه قانون و عرف جامعه از خود در زمان بروز خشونت از سوی مرد اقدام كنند، اما معمولاً تا آنجا پیش می روند كه با ارزش های آنها تناقض نداشته باشد. در موارد زیادی زنانی كه مورد آزار جسمی قرار می گیرند حاضر نیستند كه مسئولان را مطلع كنند و این موضوع را نه تنها برای خانواده بلكه برای خود نیز یك ننگ تلقی می كنند. برخی مردان هم با آگاهی از این موضوع با اطمینان خاطر بیشتری دست به خشونت می زنند. حتی اگر اقدام علیه مرد با نظام ارزشی زن تناقضی هم نداشته باشد و اعتمادبه نفس او در محیط تازه نیز افزایش یافته باشد، آمادگی روحی و روانی او برای مقابله با رفتار خشونت آمیز مرد عامل تعیین كننده مهمی است. خشونت هایی كه به شكل های مختلف جسمی و روحی طی سالیان متمادی بر زن روا شده است، شرایط روحی را برای او به وجود آورده است كه معمولاً قادر به تصمیم گیری و اقدام جدی نیست. گروه دوم زنانی هستند كه به دلیل مشكلات خانوادگی به تنهایی و یا با فرزندانشان به مهاجرت تن داده اند. آنها معمولاً برای اینكه بتوانند از كشور خارج شوند و اجازه شوهر را هم داشته باشند، علت اصلی مهاجرت را پنهان نگاه می دارند. همسران این گروه از زنان هم معمولاً به طمع دستیابی به امكانات اقامتی در كشوری دیگر با خروج آنها موافقت می كنند. استفاده از بچه ها به عنوان عامل فشار از سوی مرد، زن را دچار عذاب وجدان می كند و سردرگمی تازه ای را برای او به بار می آورد: ترس، اضطراب و افسردگی از عوارض رفتارهای خشونت آمیز در ایران است كه تا مدت ها زنان را در محیط تازه عذاب می دهد. به این ترتیب اعمال خشونت و فشار در خانواده از راه دور هم امكان پذیر است. گروه دیگر زنان مهاجر ایرانی كه مورد خشونت خانوادگی قرار می گیرند تازه عروسانی هستند كه به همسرشان در خارج از كشور ملحق می شوند. این زنان یا همسرانشان را هرگز ندیده اند و یا در دیداری كوتاه و بدون شناختی درست تصمیم به ازدواج گرفته اند. در بسیاری از اینگونه ازدواج ها، تصویری كه این مردان از زندگی خود در خارج از كشور ترسیم می كنند با واقعیت تطبیق ندارد. پس اولین تجربه این گروه از زنان در مهاجرت نه تنها رودررویی با شرایط جدید كشور میزبان است بلكه رودررویی با مردی است كه با انتظارات آنها كاملاً تفاوت دارد. در این شرایط، این گروه از مردان معمولاً به عنوان تنها منبع اطلاعاتی زن، او را محدود می كنند و اجازه نمی دهند كه دنیای جدید و امكاناتش را بشناسد. این در حالی است كه مرد گاه به طور دائمی زن را تهدید می كند كه می تواند او را از داشتن مزیت اقامت سلب كرده و به ایران بازگرداند. تحقیر زنان در این دوره در بی پناهی كامل آنها صورت می گیرد. اطلاعات آنها از محیط تازه بر اساس منافع مرد مخدوش شده است؛ حمایت خانواده كه می توانست به زن كمك كند، وجود ندارد و گاه حتی تماس آنها با خانواده شان هم تحت كنترل مرد صورت می گیرد؛ زنان برای خروج از خانه با محدودیت روبه رو می شوند، یادگیری زبان قدغن می شود و به لحاظ مالی تحت فشار گذاشته می شوند. به این ترتیب هر گونه حركت مستقل آنها محدود و یا ناممكن می شود. دستیابی زنان در این شرایط به خانه های امن زنان و یا حمایت های قانونی نیز به دلیل عدم اطلاع و ترس آنها صورت نمی گیرد. فشارهای وارده بر این گروه از زنان و سرخوردگی و یأس از رسیدن به رویاهایی كه در سر داشته اند، آنها را در وضعیت روحی قرار می دهد كه مراجعه به مشاور و دریافت درمان های روانی را ضروری می كند. اما از آنجا كه این كار هم می باید تحت نظر شوهر صورت بگیرد پس یا ناممكن می شود و یا نتیجه لازم را نمی دهد. گروه دیگر مهاجران، مردانی هستند كه برای اقامت به تنهایی و بدون همسرانشان به خارج از كشور آمده اند. در این موارد معمولاً تا ملحق شدن زن و فرزندان به مرد زمان زیادی طول می كشد و سال های دراز دوری برقراری ارتباط میان آنها را دشوار می كند.
خلاقیت برای سفرهای ارزان قیمت نوروزی
آیا شما هم از آن دسته آدمهای بداخلاقی هستید كه خود را از تفریحات و تعطیلات و مسافرت محروم میكنند؟ آیا شما هم به جهان بدبین هستید و فكر میكنید دنیا به كام پولدارهاست؟ آیا روزهای تعطیل خود را با ابروهای گره كرده روبروی تلویزیون میگذرانید؟ آیا هر شنبه كه به سر كار میروید خستهتر از شنبه قبل هستید و تعطیلات عید هم خستگی شما را از تن به در نمیكند؟
هر انسانی میتواند روزهای آخر هفته یا تعطیلات خود را به شادی بگذراند، اگر به راستی چنین تصمیمی بگیرد و پیشاپیش برای آن برنامهریزی كند.
بسیاری از كارمندان جهان از روزهای تعطیلات خود استفاده نمیكنند. حتی در كشور مرفهی نظیر كانادا هم ۲۴ درصد كارمندان خود را از مسافرت در تعطیلات محروم میكنند. آنها معتقدند زمان و پول كافی برای این قبیل كارها ندارند. اما باید بدانید كه عدم تعادل میان كار و تفریحات زیانهای جبرانناپذیری به شما و زندگیتان خواهد زد. كار زیاد و استراحت كم، ممكن است هم از نظر روحی و هم جسمی به شما آسیب برساند. بعضی وقتها لازم است به خودتان استراحت بدهید و بگذارید روحتان زندگی جدیدی را تجربه كند. هر انسانی نیاز دارد از فشارهای كاری خود فاصله بگیرد و نیرویی تازه كند. یك تعطیلات خوب شما را از محیط كار دور میكند و از استرسهای بیهوده شما میكاهد. یك هفته استراحت مطلق، شما را برای یك سال كار كردن آماده میكند.
هیچ وقت به مسافرت نگویید باشد برای سال بعد. همین امسال نگاه خود را به تعطیلات اصلاح كنید. شاید باید از منظر دیگری به آن بنگرید. بار دیگر از خود بپرسید مسافرت چیست؟ آیا سفر در نگاه شما استراحت در هتلهای پنج ستاره و گشت زدن در پاساژهای كیش است؟ آیا فكر میكنید تعطیلات یعنی حمام آفتاب گرفتن در ساحل، نوشیدن آب پرتقال و سوار شدن بر كشتی شیشهیی؟ اگر تصور شما از مسافرت این است شاید تا ده سال دیگر هم مسافرت خود را به تعویق بیندازید. اما میشود بدون اینكه ورشكست شویم خانواده خود را به مسافرتی مسرتبخش ببریم.
ما همیشه برای خانواده و بچههای خود بهترین را میخواهیم، برای همین حاضر نمیشویم آنها را به مسافرتهای ساده و ارزان قیمت ببریم. اما مسافرتهای چند میلیونی همیشه چاره كار نیستند.
برای اینكه از عهده مخارج یك مسافرت برآیید، لازم نیست یك سال پس انداز كنید. كافی است توقع خود را كمی پایین بیاورید و كمی خلاقیت به خرج دهید. مسافرت با پول قرضی یا وام كارمندی تنها به استرسهای شما میافزاید. هنر این است كه با پولی كه در دست دارید، به سفر بروید. برنامهریزی یك تعطیلات ارزان قیمت كار سختی نیست. شاید توصیههای زیر به شما كمك كند.
یكی از شیوههای صرفهجویی در سفر این است كه همه چیز را از قبل برنامهریزی كنید. در غیر این صورت حساب بانكیتان ظرف چند روز خالی میشود و شما در عجب خواهید ماند كه این همه پول كجا رفت. اگر اتاقی در هتل رزرو نكرده باشید، ممكن است مجبور شوید هزینه سنگینی برای اجاره یك ویلای بزرگ متقبل شوید. اگر محل غذا خوردن خود را در ذهن نداشته باشید، شاید مجبور شوید به اصرار بچهها در یك رستوران مجلل اما نزدیك غذا بخورید. مهم نیست در سفر پولی خرج نكنید، مهم این است كه همه چیز را با برنامهریزی پیش ببرید.
برای شروع، نقشهیی را روی میز باز كنید و ببینید دوست دارید به كجاها بروید. همه اعضای خانواده باید در این جلسه هیجانانگیز شركت داشته باشند. به حرف آنها گوش كنید و مشكلات اقتصادی را با آنها در میان بگذارید. در مرحله اول ببینید چقدر پول دارید و چقدر میتوانید برای این سفر هزینه كنید: ۲۰۰ هزار تومان؟ پولی كه دارید را میان هزینهها تقسیم كنید. به بیان دیگر ببینید چقدر میتوانید برای رفت و آمد كنار بگذارید، چقدر برای اقامت، چقدر برای غذا، كارهای تفریحی و چیزهایی نظیر آن. دویست هزار تومان شما باید بطور منطقی میان این هزینهها تقسیم شده باشد. بد نیست پولی نیز برای مواقع اضطراری كنار بگذارید تا اگر یكی از همسفران شما بیمار شد، برنامه سفرتان به هم نریزد.
اینكه چقدر برای هر یك از مخارج بالا كنار بگذارید، یك سلیقه است و از فرمول خاصی پیروی نمیكند. اگر اهل غذا هستید، باید هزینه رفت و آمد و هتل خود را پایین بیاورید. اگر با اتوبوس به سفر بروید میتوانید اتاق بهتری اجاره كنید. سعی كنید از خرجهای بیهوده بكاهید. لازم نیست برای كسی سوغاتی بخرید.
سوال مهم این است كه چند روز به سفر خواهید رفت. وقتی این سوال مطرح میشود بسیاری میگویند هر چقدر خوش بگذرد! اما این پاسخ بیشتر به درد كسانی میخورد كه كارت اعتباری خود را به همراه دارند و نگران خالی شدن حساب بانكیشان نیستند. اگر میخواهید ارزان سفر كنید، باید ساعت دقیق رفتن و آمدن خود را در ذهن داشته باشید.ارزانترین سفر رفتن به نواحی اطراف شهر است. مناطق روستایی زیبا و ارزان هستند و خستگی شما را بر طرف میكنند. اگر بخاطر هزینه سنگین بلیط هواپیما و قطار از مسافرت خودداری میكنید، روستاها و شهرهای كوچك نزدیك محل اقامتتان را دست كم نگیرید. هوای آزاد و سكوت این مناطق معجزه میكنند و شما را سر حال میآورند. شاید بد نباشد اگر چند روزی كنار رودخانهیی چادر بزنید و با طبیعت یكی شوید.
حتما نباید با هواپیما سفر كنید. سفر با اتوبوس و قطار هم لذتهای خودش را دارد. رانندگی با ماشین در سفرهای كوتاه بسیار دلچسب و شیرین است. اگر ماشین ندارید شاید بتوانید به اجاره كردن یك ماشین فكر كنید. مسافرت با ماشین این مزیت را دارد كه می توانید هر جا خواستید توقف كنید. یك یخچال كوچك در صندوق عقب بگذارید تا مجبور نباشید مدام روبروی مغازهها توقف كنید. تجربه نشان داده وقتی برای خرید یك بطری آب روبروی یك مغازه پارك میكنید مجبورید با دستی پر از لواشك و چیپس و آدامس و كلاه بادگیر به ماشین برگردید.
توصیه اكید من به شما این است كه از توریستها دوری كنید. آنها پا به هر كجا میگذارند قیمتها را چند برابر میكنند. دیدنیهای طبیعی زیبایی خاص خود را دارند و خوشبختانه هیچ كس به خاطر نگاه كردن به یك كوه یا پا گذاشتن در رودخانه از شما پول نمیگیرد. اگر به دل طبیعت رفتهاید میتوانید خود را با ماهیگیری سرگرم كنید. امروز بسیاری از پاركهای جنگلی برای پیكنیك طراحی شدهاند و میتوان در امنیت كامل در آنها چادر زد. خرید یك چادر ممكن است هزینه ابتدایی زیادی را به شما تحمیل كند، اما بعد پسانداز خوبی برای شما خواهد شد. چادر زدن خندهدار و مفرح است. ممكن است پشهها شما را بزنند یا مگسها تا صبح زیر گوشتان آواز بخوانند، اما خاطره این زندگی بدوی و متفاوت تا سالها با شما خواهد ماند. حقیقت این است كه آدمهایی كه مسافرت را داخل چادر میگذرانند نه تنها به ساكنان هتلها حسودیشان نمیشود، بلكه دلشان به حال آنها نیز میسوزد.
راه دیگر برای كاهش هزینههای سفر این است كه در اطراف شهرهای توریستی اطراق كنید و بعد یك ساعته خود را به دیدنیهای آن شهر برسانید. با اهالی شهرهای مختلف حرف بزنید و جاهای دیدنی را از آنها بپرسید. مسلما آنها كمی غلو میكنند، اما چندان هم بیراه نمیگویند. مسافرت به شهرهای كوچك ارزان و بیدردسر است.
بچهها خود به خود مخارج سفر را بالا میبرند. آنها همیشه گرسنه هستند و مدام حوصلهشان سر رفته است. اگر بچهها را با خود به سفر میبرید باید كمی بیشتر خرج كنید. بچهها نمیتوانند با یك لیوان آب پرتقال كنار ساحل لم بدهند و از موجها و صدای مرغهای دریایی لذت ببرند. باید توپی باشد كه بدوند یا بادبادكی كه با آن سرگرم شوند. یك مسافرت خستهكننده و بیحادؤه میتواند بچهها را از شما متنفر كند. كاری كنید كه بچهها سال دیگر هم با شما به سفر بیایند. خاطرات سفر با خانواده عمیقترین خاطرات هر كودكی هستند. خاطره این مسافرتها در سالهای بعد به كمك فرزند شما خواهد آمد و باعث خواهد شد او هیچ گاه محیط خانواده را ترك نكند. برای سرگرم كردن بچهها لازم نیست همیشه پول خرج كنید. با بچهها در ساحل فوتبال بازی كنید و آنها را به موزههای طبیعی یا باغوحش ببرید. عكس گرفتن را فراموش نكنید. به بچهها بگویید كه چقدر میتوانند خرید كنند تا به انتخاب خود چیز بخرند.
بعضیها از آشپزی كردن در مسافرت متنفرند. اما اگر فكر میكنید ممكن است آشپزی از هزینههای شما بكاهد، شاید بد نباشد یك اتاق با وسایل آشپزی اجاره كنید. صرفهجویی در هزینه غذا در اقتصاد سفر نقش مهمی بازی میكند. برای اینكه جلوی هر رستوران مجبور نباشید ۱۰ هزار تومان پول بدهید بهتر است چند ساندویچ در یك كیف بگذارید و با خود ببرید. خوردن میوه را فراموش نكنید. میوهها به شما نشاط میدهند و شما را در برابر بیماریها و مسمومیتهای معمول سفر بیمه میكنند.
اقامت در هتل هم ممكن است ابتدا كمی ولخرجی به نظر بیاید، اما این اقامتگاهها هم مزایای خاص خود را دارند. اگر هتل شما استخر داشته باشد میتوانید بعدازظهرها با بچهها به آنجا بروید و كمی استراحت كنید. این كار ارزانتر از گشت زدن در پاركها و خرید كردن است.
مسافرتهای یك روزه هم بد نیستند. با دویست هزار تومان شاید بد نباشد یك روزه با هواپیما به شهری توریستی بروید، در هتلی چند ستاره بمانید و روز بعد برگردید. اگر این هیجانهای كوتاه را دوست دارید، چند نكته را در ذهن داشته باشید. سعی نكنید همه مسافرت را در چند ساعت خلاصه كنید. استراحت و آسودگی شما مهمتر از هر چیز دیگر است. مجبور نیستید همه جاهای دیدنی یك شهر را ببینید. دیدن یكی دو بنای تاریخی بس است. بقیه وقتتان را به استراحت بگذرانید.
بسیاری از مردم جهان سفرهای خود را از طریق اینترنت برنامهریزی میكنند. جهان اینترنت برای پیدا كردن مكانهای دیدنی و مقایسه قیمتها فوق العاده است. اما از آنجا كه اطلاعات توریستی كشور ما هنوز در اینترنت گنجانده نشده و شما هم قصد سفر به خارج از كشور را ندارید، از این موهبت تكنولوژیك باید چشمپوشی كنیم. توصیه ما به شما این است كه خودتان دست به كار شوید و با سوال و جواب، اطلاعات جمع كنید.
هر سال به مسافرت بروید، به هر قیمتی كه شده. هر وقت خسته بودید روی تخت استراحت كنید و خود را به رویاهایتان بسپارید. برخلاف آنها كه میگویند مسافرت جای خوابیدن نیست، من فكر میكنم مسافرت بهترین وقت برای خوابیدن است. میتوانید فیلمهایی را كه دوست دارید ببینید، اجاره كنید و آنها را در اتاق هتل ببینید. مسافرت گشت زدن در اماكن توریستی نیست. مسافرت هنر خوش گذراندن است. اگر اهل موسیقی هستید سری به كنسرتها بزنید و از موزه دیگر شهرها دیدن كنید. اگر هنر به مذاق شما جور در نمیآید، تفریح دیگری را انتخاب كنید. كت و شلوار خود را با خود به سفر نبرید. لباس راحتی در سفر بیشتر به كار شما میآیند، ضمن آنكه بخاطر سوختن لباس رسمیتان هم آه از نهادتان بلند نمیشود. مهم این است كه در این روزها از محیط كاری خود فاصله بگیرید. این كار بسیار سخت است. آیا میدانید بسیاری از مردم اروپا در تعطیلات هم ایمیلهای كاری خود را كنترل میكنند. چنین مسافرتی یك اتلاف وقت و هزینه واقعی است. ما به این قبیل آدمها توصیه میكنیم ایام عید در اداره بمانند تا كمی بیشتر پسانداز كنند.