مجموعه مقالات خانه و خانواده - سفر

تویسرکان؛ مدفن حضرت حَبَقوق(ع) پیامبری از نسل حضرت موسی(ع)

حبقوق نبی(ع) از انبیاء دوازده‌گانه بنی‌اسرائیل و از نسل حضرت موسی(ع) است که آرامگاه او در شهرستان تویسرکان، از توابع استان همدان واقع است.‌
حبقوق در زبان عبری به معنای <درآغوش گرفته شده> است. نقل شده است که حبقوق(ع) هنگامی که طفلی بیش نبوده از دنیا رفت و سپس با دعای مادرش، خداوند به وی عمر دوباره بخشید.
بدین‌سان که: مادرش طفل را در بغل کشید و در بستر خوابانید و به نماز ایستاد و پیش از آنکه نمازش تمام شود، کودک زنده شد، که بر همین اساس نام او را حبقوق گذاشتند.‌
حضرت حبقوق(ع) حدود ۶۵۰ تا ۷۰۰ سال قبل از میلاد مسیح(ع) در اواخر سلطنت <یوشیاهو> و در عصر دانیال نبی(ع) و الیاس (نبی) می‌زیست و دانیال نبی(ع) را ملاقات کرد.‌
حضرت حبقوق نبی(ع) مدیر و نگهبان معبد سلیمان در بیت‌المقدس بود که در ۶۰۷ سال قبل از میلاد، همزمان با سلطنت <یهویاهیم> و بعد از شعیاء نبی(ع) به پیامبری مبعوث شد.
کتاب حضرت حبقوق(ع) به نام <سفر سی و پنجم از اسفار عتیق> در ادبیات عبرانی به نگارش درآمده است. در بحارالانوار جلد ۱۰ صفحه ۳۰۳ آمده است: امام رضا(ع) به هنگام بحث با <را‡س جالوت> از علمای دین یهود در حضور مأمون، از حبقوق(ع) نام بردند.‌
هنگامی که بیت‌المقدس توسط بخت‌النصر، پادشاه کلده (بابل) به تصرف درآمده بود، ضمن تخریب معبد سلیمان توسط کلدانیان (۸۵۶ قبل از میلاد) حبقوق(ع) به همراه عده زیادی از یهودیان ازجمله دانیال نبی(ع) به اسارت سپاهیان بخت‌النصر درآمدند و به بابل انتقال داده شدند، تا اینکه در سال ۵۳۸ قبل از میلاد که کورش هخامنشی بابل را فتح کرد، در فرمانی، دستور آزادی تمامی اسرا و زندانیان بنی‌اسرائیل را صادر و آنها را به مهاجرت به بیت‌المقدس تشویق کرد. لیکن حضرت حبقوق(ع) پس از آزادی به اتفاق عده‌ای از پیروان خود، به ایران مهاجرت کرد و در تویسرکان آن روزگار سکونت گزیدو پس از رحلت نیز در همین مکان به خاک سپرده شد.
هم‌اکنون تندیس حبقوق(ع) از سنگ مرمر و همچنین تصاویری از وی در مجموعه موزه واتیکان ایتالیا موجود است.‌
آرامگاه حبقوق نبی(ع) از بناهای تاریخی ایران مربوط به دوره سلجوقیان است.این بنای تاریخی مانند یک برج مدور با سقفی مخروطی دارای بدنه هشت ضلعی است. ارتفاع این برج تا زیر گنبد ۷ متر و با احتساب گنبد به ۱۲ متر می‌رسد.‌
زیر سطوح ۸گانه دیواره خارجی برج، طاقنماهایی ساخته شده که در قسمت فوقانی به صورت ساده و زیبایی کاشیکاری شده است. مقبره و ضریح آن دقیقاً در وسط صحن داخلی برج قرار دارد و مشخصات حضرت حبقوق(ع) به عبری و فارسی بر آن نوشته شده است.
نمای بیرونی آرامگاه از ۱۶ ترکه ستون مانند تشکیل شده که با سطح قوسی و نیم‌دایره به طرز جالبی متصل به هم ساخته شده است. این قبیل ابنیه از جهت فنی و معماری بسیار دقیق و حسابگرانه ساخته شده‌اند زیرا به علت مستطیل‌شکل بودن، دیواره‌های جانبی آن در مقابل توفان و زلزله بسیار مقاوم است و سقف مخروطی‌شکل بنا نیز آن را در مقابل برف و باران به خوبی محافظت می‌کند. به همین جهت بنای آجری مقبره حبقوق نبی(ع) بیش از ۹۰۰ سال قدمت دارد. و همچنان سالم و پا برجا مانده است این بنا در سال ۵۳ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.‌
همچنین در کاوشی که از سوی کارشناسان سازمان میراث فرهنگی استان همدان در سال ۶۹ به عمل آمد، با بخشهایی از حصار یک قلعه وسیع برخورد شد که در بخش داخلی ضلع ورودی حصار، آثار و بقایای چند اتاقک به دست آمد که از درون اتاقکها، تعدادی اشیای نقش‌دار و ساده کشف شد. هیأت باستان‌شناسی در جریان این کاوشها همچنین به تعدادی از قبور برخورد کرد که مردگان در آنها به صورت طاقباز و شرقی غربی دفن شده‌اند.
● مسجد و چنار باغوار
از دیگر جاذبه‌های گردشگری شهرستان تویسرکان درخت چنار ۲ هزار ساله در کنار مسجد باغوار است. بلندی این درخت از سطح زمین حدود ۳۰ متر و محیط آن ۱۵ متر مربع است که از فاصله ۴ متری به دو شاخه قطور تقسیم می‌شود. متأسفانه به علت ساخت و ساز در کنار این درخت، شاخه‌های آن خشک شده و سال گذشته به کوشش اداره میراث فرهنگی و هیأت امنای مسجد باغوار هرس شده است.‌
این درخت در حیاط مسجد و در محله‌ای به نام باغوار قرار دارد. وجه تسمیه باغوار این است که در گذشته‌های دور این مکان باغ بوده و اینک این درخت کهنسال از آن باغ به یادگار مانده است. بنای مسجد باغوار نیز نزدیک به ۲۰۰ سال قدمت دارد و از حیث سبک، مانند مساجد دوران صفویه است که با ستون‌های سنگی، طاق‌های ضربی و سقف‌های گنبدی، در کنار بازار سرپوشیده ساخته شده است.‌
این مسجد دارای قناتی اختصاصی بوده که از زمان ساسانیان تا ۴۰ سال پیش جاری بوده است. و در حوضی کنار مسجد، آب آشامیدنی شمال شهرستان تویسرکان را تأمین می‌کرد، که درحال حاضر چشمه آن مسدود و غیرقابل استفاده است.‌
● میر رضی‌الدین آرتیمانی‌
سیدرضی‌الدین آرتیمانی از سرایندگان و عرفای مشهور عصر شاه‌عباس صفوی بوده است که در نیمه دوم قرن دهم هجری، در قریه آرتیمان از توابع تویسرکان چشم به جهان گشود، نام او سید محمد و تخلصش <رضی> است.‌
وی برای کسب علوم دینی به همدان و اصفهان سفر کرد و به علت لیاقت و توانایی که در زمینه شعر از خود نشان داد به دامادی شاه‌عباس و منشیگری در دربار شاه‌عباس ارتقا پیدا کرد. میررضی سرانجام راه بازگشت به وطن را در پیش گرفت و ایام کهولت را در قریه آرتیمان به سر برد. او در سال ۱۳۰۷ هجری قمری چشم از جهان فرو بست و در محل خانقاهش در <تپه همینه> خاک سپرده شد.‌
از مهمترین آثار او، ۱۲۰۰ بیت شعر است که <ساقی‌نامه> و <سوگندنامه> او بی‌‌نظیر است.
آرامگاه <رضی> در شمال شرق شهر تویسرکان، انتهای خیابان شهدا قرار دارد. این بنا در سال ۷۶ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.
بخشی از ساقی‌نامه او با این مطلع آغاز می‌شود:
الهی به مستانِ میخانه‌ات‌
به عقل آفرینان دیوانه‌ات‌
به دُردی کش لُجّه کبریا
که آمد به شأنش فرود، انّما
به دُرّی که عرشست او را صدف‌
به ساقی کوثر، به شاه نجف‌
به نور دل صبح خیزان عشق‌
ز شادی به اندوه گریزان عشق‌
به رندان سرمست آگاه دل‌
که هرگز نرفتند جز راه دل‌
خدایا به جان خراباتیان‌
از این تهمت هستیم وارهان‌
به خمخانه وحدتم راه ده‌
دل زنده و جان آگاه ده‌
● کوه خان گُرمز
کوه‌خان گرمز با ارتفاع نزدیک به ۲۸۸۸ متر از سطح دریا پس از کوه الوند و قله لشکر ملایر، سومین قله مرتفع استان همدان به شمار می‌آید. ارتفاعات این کوه زیستگاه گونه‌های متعددی از پرندگان و جانورانی همچون: قوچ، میش، کل، بز و کبک است.‌در این کوه باشکوه حدود ۵ غار طبیعی وجود دارد. از این کوه چشمه‌های متعددی جاری است که آبشخور حیات وحش بوده و به رودخانه <قلقل رود> می‌ریزد.
کوه خان گرمز دارای قله‌ای مخروطی‌شکل است، چون از سمت شمال و شرق دامنه کوه پرشیب و صخره‌های بستر دارد، صعود به آن ممکن نیست و تنها از سمت غرب و جنوب، دسترسی به این کوه انجام‌پذیر است.
واژه <گرمز> در زبان ترکی به معنای ندیدن است، اگرچه این کوه درحال حاضر تحت حفاظت محیط زیست است، اما سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری به سهم خود می‌کوشند تا پس از استانداردسازی جاده‌های مواصلاتی، این منطقه را به عنوان منطقه گردشگری معرفی کند.‌
● کاروانسرای شاه‌عباسی‌
کاروانسرای شاه‌عباسی در ۲۰ کیلومتری مسیر تویسرکان، اسدآباد کنگاور و کرمانشاه قرار دارد و در مجاورت شهر فعلی فرسفج ساخته شده است. این کاروانسرا عمدتاً به خاطر امنیت تجارت و استراحتگاه مسافران و کاروان‌هایی که به قصد تجارت، زیارت و سیاحت به غرب کشور و عتبات عالیات عراق سفر می‌کردند در فاصله سالهای ۱۰۶۶ تا ۱۰۳۸ به سبک معماری صفویه ساخته شده است. این بنا حدود ۴ هزار مترمربع مساحت دارد و به کوشش اداره میراث فرهنگی در سال ۷۰ احیا و مرمت شده و در سال ۷۶ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.‌
● قلعه اشتران‌
قلعه اشتران، قلعه‌ای نظامی بودکه در مجاورت روستای اشتران ۱۸ کیلومتری شهرتویسرکان قرار دارد.
این قلعه مشرف به قلعه‌خان گرمز و در مسیر جاده قدیمی همدان تویسرکان (از طریق گنجنامه) بنا شد که با وجود گذشت زمان، هنوز هم تا حدودی پابرجاست.
● مدرسه شیخ علی خان زنگنه‌
حوزه شیخ علیخان زنگنه به دستور شاه سلیمان صفوی در ۱۰۹۰ هجری قمری در تویسرکان ساخته شد و به مدرسه شاه‌عباسی نیز شهرت دارد، اگرچه این تاریخ به شاه‌سلیمان صفوی برمی‌گردد.
این مدرسه دارای حیاط مستطیل‌شکل و پلانی چهار ایوانی و یک طبقه است که در گرداگرد آن ۳۶ حجره متصل به هم ساخته شده و در گذشته و حال محل تحصیل طلاب علوم دینی بوده و در مرکز شهر تویسرکان و کنار بازار سرپوشیده ساخته شده است.‌
این اثر تاریخی، فرهنگی در سال ۶۵، مورد بمباران هوایی رژیم متجاوز بعث عراق‌قرار گرفت و تخریب شد ولی با تلاش سازمان میراث فرهنگی از سال ۶۸ تاکنون مرمت و احیا شدو در سال ۷۶ به ثبت آثار ملی رسید.‌
● بازار قدیمی و مسجدجامع‌
بازار قدیمی تویسرکان از دوران صفویه به جا مانده است این بازار در حاشیه میدان امام خمینی(ره) قرار دارد و قدمت آن به پیش از ۳۵۰ سال قبل برمی‌گردد که در سال ۷۵ در فهرست آثار تاریخی کشور به ثبت رسید.
مسجد جامع شهرستان نیز در ضلع غربی بازار سرپوشیده و در حاشیه خیابان شهید باهنر واقع است که بیش از یکصد مترمربع وسعت دارد. بنای اصلی این مسجد همزمان با مدرسه شیخ علیخان در عصر صفویه ساخته شد و در سال ۱۲۷۱ هجری از سوی مرحوم میرزا همایون امامی، امام جمعه وقت تویسرکان تجدید بنا شد و آرامگاه وی، نیز در مقابل در غربی مسجد قرار دارد.‌
● پل تاریخی فرسفج‌
پل فرسفج در مجاورت شهر فرسفج و در نزدیکی کاروانسرای شاه‌عباسی و در کیلومتر ۲۰ جاده تویسرکان به کنگاور روی رودخانه <قلقل رود> بنا شده است.
این پل در زمان شاه‌عباس صفوی ساخته شد و حدود ۴۰۰ سال قدمت دارد که در سال ۷۶ در فهرست آثٍار تاریخی کشور قرار گرفت.‌
● حمام و مسجد سرابی‌
مجموعه تاریخی، فرهنگی سرابی در کنار حمام و امامزاده سلطان ابراهیم(ع) در محله‌ای به نام سرابی ساخته شده است.
مسجد جامع سرابی با ستون‌های آجری و طاق‌های ضربی و سقف‌های گنبدی با پلانی مربع ‌شکل در کنار حمامی قدیمی به طرز جالب توجهی در کنار هم ساخته شده‌اند. بانی و طراح این آثار، استاد سلیمان مصطفایی جد خاندان مصطفایی اهل و ساکن تویسرکان بوده که از دوران قاجاریه به جا مانده است.‌
این بنای تاریخی دارای قناتی اختصاصی بوده که از هزاران سال پیش جاری بوده و از حوضی کنار این مجموعه، آب آشامیدنی اهالی سرابی تأمین و مازاد آن در حمام مورد استفاده قرار می‌گرفته است و بر اثر گذشت زمان و حوادث طبیعی درحدود سی سال پیش این چشمه مسدود شده و آب لوله‌کشی جای قنات جوشان را گرفته است اما درحال حاضر آب این قنات از سوی شهرداری در ارتفاعات سرابی پمپاژ و از آن برای آبیاری کردن فضای سبز شهر استفاده می‌شود.‌
● قلعه (محله شاهزادگان)‌
در حدود ۱۵۰ سال پیش، گروهی از نوادگان عباس‌میرزا (نایب‌السلطنه ناکام فتحعلیشاه قاجار) در محله‌ای به نام قلعه (محله شاهزادگان) در شهر تویسرکان زندگی می‌کردند. قلعه، محوطه‌ای تقریباً مستطیل‌شکل بود که طول آن از ۴۰۰ متر و عرض آن از ۳۰۰ متر تجاوز نمی‌کرد. اطراف این محوطه با دیوارهای قطور و بلند و تعدادی برج محصور شده بود. بانی این قلعه، شیخ علی میرزا، معروف به شیخ الملوک فرزند فتحعلیشاه بود.‌
این قلعه، یک در ورودی بزرگی داشت که هنگام غروب آن را می‌بستند و صبح‌ها اول وقت آن را باز می‌کردند، ولی به تدریج براثر مرور زمان که دیوارها رو به خرابی گذاشت، در بزرگ قلعه را نیز برداشتند، به طوری که از حدود نیم قرن پیش این مکان از حالت قلعه خارج شده و به صورت محله‌ای با چند کوچه باریک درآمد، که مانند سایر محله‌ها، مردم برای رفت و آمد از آن استفاده می‌کردند.‌همچنین آثاری از دیوارها و برج‌های قلعه تا حدود ۴۰ سال پیش نیز باقی بود ولی با ساخت خیابان‌های جدید در اطراف آن، فعلاً هیچ‌گونه اثری از آن باقی نیست. داخل قلعه نیز خانه‌های متعددی با محوطه‌های مشجر و ابنیه مجلل وجود داشته که بیشتر آنها به مرور زمان خراب شده‌اند و اکنون معدودی از آنها باقی مانده است.
● خانه مسعودی‌
یکی از خانه‌های باقی مانده از محله شاهزادگان، خانه مسعودی است. تاریخ ایجاد این اثر ارزشمند بر کتیبه‌ای که در کنار ورودی شاه‌نشین طبقه همکف نصب شده، سال ۱۲۹۰ هجری قمری را نشان می‌دهد که مبین قدمتی بیش از ۱۳۰ سال است. خانه مسعودی با مساحت ۱۳۳۲ مترمربع در ۲ طبقه ساخته شده است. در هر طبقه یک اتاق اصلی وجود دارد و در طرفین آن چند اتاق فرعی قرار گرفته که در انتهای هر کدام از این اتاقها یک اتاقک انباری و پستو ساخته شده است.
مهمترین قسمت این اثر تاریخی، اتاق شاه‌نشین طبقه همکف است. تمامی سقف و دیواره‌های این اتاق پوشیده از گچبری‌ها، آیینه‌کاریها و نقاشی‌هایی با روش رنگ و روغن شامل: نقوش گیاهی و انسان است.
همچنین تصاویری از پادشاهان ایران باستان (برگرفته از شاهنامه فردوسی) تا دوره قاجاریه که با شیوه گراور ایجاد شده‌اند، در حاشیه فوقانی دیوارهای این اتاق و در میان نقوش گچبری شده به صورت قاب‌هایی کوچک قرار گرفته‌اند.یکی از این تصاویر، طرحی است از شاهزاده‌ای قاجاری که کاغذی در دست دارد که بر روی آن نوشته شده است: <نامه خسروان> و در بالای تصویر، جمله گردآورنده این داستان، جلال‌پور فتحعلیشاه قاجار به خط نستعلیق نوشته شده است.
از دیگر مشخصات این اثر می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: سقف تمامی اتاقها به جز اتاق شاه‌نشین طبقه همکف لمه‌کوبی شده است، پنجره‌های ارسی این بنا در گذشته‌ای نه چندان دور توسط مالکان بنا تعویض و پنجره‌های ساده به جای آنها کار گذاشته شده است، آجرکاریهای سردر ورودی شاه‌نشین طبقه‌های همکف و اول از دیگر عوامل تزیینی این بنا محسوب می‌شود، دیواره‌های حیاط با طاقنماهای متعدد مزین شده است.‌
این بنا نمونه بارزی است از دوره‌ای که فرهنگ و معماری ایران تحت تاثیر فرنگ رفتگان قرار گرفته است و نفوذ فرهنگ و معماری غرب در معماری ایران در سطحی‌ترین لایه آن یعنی تزیینات معماری جلوه‌گر می‌شود.
این اثر در سال ۷۷ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده و هم‌اکنون اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان تویسرکان در آن مستقر شده است.‌
● صنایع دستی و سوغات‌
تولید انواع صنایع دستی چوبی مانند: خراطی، ظریف‌کاری و منبت‌کاری از دیرباز در منطقه شهری تویسرکان رواج داشته و اخیراً شمار زیادی از اهالی روستاهای توابع شهرستان نیز به این صنعت روی آورده‌اند.‌این شهرستان با دارا بودن بیش از ۳۶۸۰ هکتار سطح زیرکشت درختان مثمر و بارده و ۷۱۰هکتار نهال گردو، بالاترین سطح زیرکشت در استان همدان و یکی از قطب‌های تولید گردو در کشور محسوب می‌شود، عسل، نقل، کشمش، شیره انگور و... نیز از دیگر سوغات شهرستان تویسرکان به شمار می‌رود.
این گزارش با همکاری احسان گودرزی مسئول روابط عمومی میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان تویسرکان تهیه شده است.

جاده چالوس؛ راه سفر زیبا تر از مقصد

حدود ۷۵ سال پیش جاده‌ای در ایران كشیده شد كه بعدها مهندسان اروپایی حكم به ناامن‌بودن آن دادند اما این جاده آن‌قدر جاذبه داشت كه طی ۷۰ سال نه تنها مسافران خود را از دست نداد بلكه با وجود خطرات فراوان از جمله ریزش كوه، زلزله و رانش زمین، خطر بهمن و روزبه‌روز بر تعداد طرفدارانش افزوده می‌شود تا جایی كه در تعطیلاتی مثل نوروز، مردم ترافیك ۱۵۰ كیلومتری این جاده را به جان می‌خرند تا با عبور از میان طبیعت زیبای آن، لذت ببرند.
برای بسیاری از ما، محور كرج ـ چالوس وسیله‌ای برای رسیدن به شهرهایی مثل نمك‌آبرود، سلمانشهر (متل‌قو)، محمودآباد، كلاردشت و... است كه ساخت‌وسازهای بی‌رویه و شلوغی بیش از حد چیزی از طبیعت زیبای این شهرها باقی نگذاشته و حتی با راه‌رفتن در سواحل آنها، بیش از آنكه حس در كنار دریا بودن به انسان دست بدهد، احساسی مانند پیاده‌روی در خیابان‌های شلوغ تهران را به آدم القا می‌كند. غافل از اینكه خود جاده چالوس به‌تنهایی می‌تواند مقصد یك مسافرت ۳ روزه باشد و برای تمام این مدت هم می‌توان برنامه‌ریزی كرد زیرا در این مسیر علاوه بر جنگل و رودخانه و بنای تاریخی و دیگر جاذبه‌ها، امكانات گردشگری درخوری همچون هتل، رستوران، پمپ بنزین و... وجود دارد. برای شرح تمام جاذبه‌های این جاده توریستی شاید ساعت‌ها وقت لازم باشد، لیكن برای همفكری در برنامه‌ریزی سفر به این جاده به اختصار به تعدادی از جاذبه‌ها و امكانات آن اشاره می‌كنیم.
اولین جاذبه‌ای كه بعد از ورود به جاده چالوس نظر همگان را به خود جلب می‌كند و تقریبا تا انتهای جاده همراه مسافران است، رودخانه چالوس است. رودخانه چالوس از رشته‌كوه‌های البرز مركزی سرچشمه می‌گیرد و در بلندی‌های كندوان به دو شاخه تقسیم می‌شود. یك شاخه به‌سوی دریای خزر و شاخه دیگر به‌سوی سد امیركبیر روانه می‌شود.
پس از طی حدود ۶ كیلومتر به خروجی روستای «كندور» می‌رسیم. برای رسیدن به داخل روستا از لب جاده باید نزدیك به ۷ كیلومتر جاده خاكی را طی كرد. در این روستا یك امامزاده به نام امامزاده «چهل دختر» وجود دارد كه به عقیده بومیان حاجت دختران دم‌بخت را خیلی زود روا می‌كند. بعد از این روستا نوبت به «سرودار» می‌رسد. نام این روستا برگرفته از درخت كهنسالی است كه ۶۰ سال قبل در اثر باد و توفان شكسته و از بین رفته اما تنه كوتاه درخت كماكان باقی است. برخی قدیمی‌ترها معتقدند این درخت حاصل تكان‌دادن سفره حضرت علی(ع) هنگام عبور از این محل بوده است (که سندیت ندارد)پس از گذراندن دو روستا به نام‌های «پورگان» و «وینه» به «آدران» می‌رسیم كه مامن بسیاری از علاقه‌مندان طبیعت است. آدران در كیلومتر ۱۵ جاده چالوس قرار دارد و ساكنان آن‌ را بیشتر تهرانی‌هایی تشكیل می‌دهند كه تعطیلات خود را در این منطقه می‌گذرانند، همچنین آبشار معروف پیچ‌آدران از جمله آبشارهای فصلی است كه در تابستان و بهار آب دارد. ۷ كیلومتر جلوتر به روستای «خور» می‌رسیم. در داخل این روستا یك مسجد جامع و یك آسیاب مربوط به دوره قاجاریه وجود دارد و با ۳ ساعت پیاده‌روی از این روستا نیز می‌توان به آبشار زیبای خور رسید.
بعد از پشت‌سر گذاشتن خور، به یكی از تفریحی‌ترین و پرمسافرترین نقاط جاده چالوس می‌رسیم. سد امیر‌كبیر (كرج) در كیلومتر ۲۳ جاده چالوس قرار دارد و وسعت دریاچه آن ۴هزار هكتار است. در این دریاچه فعالیت‌های ورزشی، تفریحی مانند قایقرانی، ماهیگیری، اسكی روی آب و پرواز با كایت انجام می‌شود.در ادامه مسیر و در كیلومتر ۳۶ به ری‌زمین می‌رسیم. در این منطقه غارهای «سیراچال» و «ری‌زمین» قرار دارد كه قدمت آنها به دوره دوم زمین‌شناسی بازمی‌گردد.
بعد از دیدن این غارها اگر ۱۳ كیلومتر به سمت چالوس برویم، به خروجی شهرستانك می‌رسیم. منطقه كوهستانی شهرستانك جایی است كه ناصرالدین شاه قاجار خوشگذران‌ترین شاه ایران از طبیعت بكر آن غافل نماند و قصر تابستانی خود را در آن ساخته است. پس اگر ناصرالدین شاه این منطقه را برای تفریح انتخاب كرده، مطمئن باشید جای باصفایی است. از خروجی جاده تا مركز روستا حدود ۱۳ كیلومتر راه آسفالته است و از روستا برای رسیدن به كاخ ناصری كه هم‌اكنون در حال مرمت است، باید حدود یك ساعت و نیم پیاده‌روی كرد.
راه دیگری نیز برای رسیدن به این منطقه وجود دارد، اگر اهل كوهنوردی باشید، می‌توانید صبح از ایستگاه ۷ توچال راه بیفتید (البته با نقشه، راهنما، تجهیزات و...) و پس از یك روز كوهپیمایی به شهرستانك برسید.
پس از شهرستانك در كیلومترهای ۵۱ و ۵۲ «كسیل» و «میدانك» قرار دارند. در كسیل قلعه «تنگ كسیل» مربوط به قرن ۶ هجری و در میدانك یك برج سنگی وجود دارد كه در بین بومیان‌ منطقه بر اساس روایات شاهنامه به برج «تهمینه» معروف است.یك كیلومتر كه پیش برویم، به گرماب می‌رسیم، منطقه كوچكی كه نزدیك به ۲۰ روز در سال هجوم گردشگران برای دیدن باغ لاله‌اش ترافیك سنگینی را در جاده چالوس ایجاد می‌كند.
اگر نیاز به استراحت دارید و عقربه بنزین ماشین‌تان هم پایین آمده، نگران نباشید، در كیلومتر ۶۰ به اولین پمپ‌بنزین و اولین هتل جاده چالوس می‌رسید. گچسر شاید به لحاظ امكانات رفاهی مجهزترین بخش این محور باشد، علاوه بر اینها یك چشمه و یك غار، زیبایی‌های گچسر را دوچندان ساخته است.«چشمه وله» گچسر در ۲ كیلومتری جنوب غربی گچسر واقع شده و آب آن در درمان بیماری‌های جلدی، مجاری تنفسی و روماتیسم موثر است و غار یخ مراد نیز در ۴ كیلومتری غرب گچسر در منطقه آزاد برقرار دارد. این غار از عجیب‌ترین غارهای جهان است زیرا زمستان‌ها گرم و تابستان‌ها سرد است.۵ كیلومتر بعد از گچسر، بزرگ‌ترین پیست اسكی ایران واقع است. در پیست دیزین از اواخر پاییز تا اواسط بهار، اسكی روی برف و در تابستان‌ها نیز اسكی روی چمن دایر است. دومین هتل جاده چالوس در منطقه دیزین قرار دارد.
در كیلومتر ۷۹ جاده چالوس به بلندترین تونل جاده چالوس یعنی تونل كندوان می‌رسیم. در ورودی ۵ تونل كندوان علاوه بر صرف آش دوغ و آش رشته هیزمی می‌توانید از آش‌فروشان آدرس كاروانسرای كندوان را بگیرید. این كاروانسرا در زمان ناصرالدین شاه ساخته شده و كمتر از یك كیلومتر با ورودی تونل فاصله دارد. اولین استراحتگاه بعد از تونل كندوان، دوراهی یوش است. از این دوراهی شما با طی ۵۴ كیلومتر می‌توانید به روستای «یوش»، زادگاه و خانه «نیما یوشیج» پدر شعر نو فارسی برسید. از دوراهی یوش با طی ۲۵ كیلومتر به سیاه‌بیشه می‌رسید، روستایی كوچك كه لبنیات و عسل مرغوبی دارد.
رسیدن به این روستا به‌خاطر تردد ماشین‌های سنگین راهسازی كه مشغول ساخت سد و نیروگاه سیاه‌بیشه هستند، بسیار سخت شده است و اندك بومیان باقی‌مانده در این منطقه نیز به فكر ترك روستا افتاده‌اند.با ورود به مرزن‌آباد، كاملاً بوی شمال را می‌توان حس كرد زیرا ۲۵ كیلومتر بیشتر تا دریا فاصله ندارید. دومین پمپ‌بنزین جاده چالوس در این شهر كوچك واقع شده است.
درصدی از مسافران شمال در این قسمت با جاده چالوس خداحافظی می‌كنند و به‌سمت كلاردشت و دریاچه ولشت می‌روند. از مرزن‌آباد تا كلاردشت ۲۴ كیلومتر راه است. در مسیر مرزن‌آباد تا چالوس نیز می‌توانید ا ز روستای كندلوس و كاخ چایخوران متعلق به دوره پهلوی اول دیدن كنید.
آخرین استراحتگاه قبل از چالوس، پارك جنگلی فین در ۵ كیلومتری چالوس است. این پارك با امكانات رفاهی نسبی برای اقامت‌های كوتاه‌مدت مناسب است. در انتها نیز بد نیست بدانید در جاده چالوس به‌طور متوسط در هر ۷ كیلومتر یك رستوران و در هر ۱۵ كیلومتر یك مسجد وجود دارد.

جاده های خالی از سفر!

تابستان که از راه می رسد، به یاد روزهای سفر و مسافرت می افتیم و این گونه است که بهانه ها هم شروع می شود. بهانه هایی از دو جنس متفاوت.روزهای گرم تابستان علاوه بر اینکه به لحاظ گرمی هوا و شرشر عرق ریختن، طاقت فرسا و تا حدودی غیر قابل تحمل می شود، برای قشری از مردم، اسباب دردسر و دعواهای خانگی است.
چون وقتی اسم تابستان می آید، بهانه های کودکانه و بعضا همسر!! برای رفتن به سفر و تفریح و مسافرت شروع می شود و این آغاز ماجرایی است که مرد خانه را مجبور می کند روزهای گرم تابستان را در کنار سختی ها و دشواری های زندگی، رها کرده و فقط به این موضوع فکر کند که چگونه می تواند با این بهانه ها کنار بیاید.
متاسفانه شرایط اقتصادی حاکم بر طبقه حقوق بگیر و کم درآمد جامعه به گونه ای است که این قبیل خانواده ها مجبور می شوند برای برقراری توازن بین درآمد و هزینه ها، از برخی نیازهای ثانویه (که البته می توان آنها را در لیست نیازهای اولیه نیز قرار داد) چشم پوشی کنند تا شاید بتوانند امورات روزمره زندگی را بگذرانند.
لذا، وقتی برنامه های زندگی را مرور می کنند، به ناچار مقوله هایی مثل خرید کتاب، لوازم بازی و سرگرمی بچه ها و در نهایت، رفتن به گردش و سفر را از لیست اولیه حذف کنند و بنا را بر این بگذارند که شاید روزی از راه برسد تا آنها هم سفری به اماکن زیارتی و تفریحی داشته باشند!! با تغییرات مدیریتی در راس سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، شاهد طرحها و برنامه هایی هستیم که مختص دوره جدید مدیریت در این سازمان است که طرح سفرهای ارزان قیمت، از جمله این برنامه ها به حساب می آید که با هدف تشویق مردم به انجام سفر به خصوص برای اقشار کم درآمد و ضعیف جامعه تهیه شده است.رحیم شمایی، البته معتقد است که "وقتی سفر افزایش پیدا کند، قیمتها نیز کاهش پیدا خواهد کرد".اما بعد از گذشت دو سال از ارائه چنین برنامه و طرحی، هیچ حرکت جدی در زمینه ارزان شدن سفر به خصوص برای اقشار کم درآمد و حقوق بگیر جامعه شاهد نیستم که از آن بتوان به عنوان یک برنامه موفق نام برد.
آنچه را در سالهای اخیر شاهد آن هستیم، ارائه آمارهایی از سوی مسئولان این حوزه است که متکی به عبور خودرویی مردم از شهرهای مختلف است!!در واقع; بر اساس همین رویه است که مسئولان حوزه گردشگری، آمار سفرهای نوروزی (سال ۸۷) را بیش از ۷۱ میلیون سفر اعلام کردند و مدام بر این نکته تاکید داشتند که افزایش سفر، نشان از بهبود وضعیت معیشتی مردم دارد. در صورتی که وقتی یک نفر برای رفتن به تبریز، مجبور است از شهرهای کرج، قزوین، زنجان و... بگذرد، نمی توان چنین تلقی کرد که او چند سفر انجام داده است. قرار بود برای ایجاد سفرهای ارزان قیمت، با همکاری ارگانهای دولتی "بن سفر" میان کارمندان توزیع شود که همان زمان (سال ۸۵) از سوی مدیران سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی اعلام شد آئین نامه سفرهای ارزان قیمت نیز تدوین و به هیات دولت ارسال شده و به زودی اجرایی می شود.
البته ناگفته نماند که طرح ارائه بن سفر به صورت مقطعی در برخی ارگانهای دولتی اجرا شد اما نتوانست رضایت مردم را برای انجام سفر جلب کند. چرا که اولا، افراد مجبورند از مراکز اقامتی استفاده کنند که سازمان معرفی می کند و ثانیا، سایر خدمات بن سفر به گونه ای نیست که هزینه ها را کمتر کند. لذا می بینیم که این طرح تا حدودی شکست خورده و خود مسئولان مربوطه نیز با وسواس و حساسیت خاصی از این طرح صحبت می کنند.
● کشته شدن ۸ هزار مسافر تابستانی
از سوی دیگر رئیس پلیس راهنمایی و رانندگی نیروی انتظامی از کشته شدن بیش از ۸هزار تن در تصادفات تابستان پارسال خبر داد. سردار محمد رویانیان در گفت وگو با ایسنا با اشاره به آغاز سفرهای تابستانی در کشور گفت: توصیه اکید ما این است که رانندگان از عجله و شتاب خودداری کنند;هنگام خوابآلودگی رانندگی نکنند و ضمن بستن کمربند ایمنی از صحبت با تلفن همراه در حین رانندگی جدا خودداری کنند. وی با اشاره به این که بیش از۸هزار تن در تصادفات تابستان پارسال در کشور زخمی شدند، افزود: بر اساس تدابیر اتخاذ شده، ماموران پلیس راهور قاطع تر از تعطیلات نوروز امسال با رانندگان متخلف برخورد می کنند و به هیچ وجه از برخورد با برهم زنندگان نظم عمومی در راه ها کوتاه نمی آیند; چرا که این افراد ضمن بروز خطر برای خود و سرنشینان خودروشان، برای سایر رانندگان هم خطرناکند. رئیس پلیس راهور ناجا با تاکید بر این که در راستای تشدید برخورد با متخلفان رانندگی، ابطال گواهینامه های رانندگان دارای تخلفات حادثه ساز در تابستان ادامه خواهد داشت، افزود: همچنین دارندگان گواهینامه های یکساله در طول یک سال اول رانندگی خود، اجازه تردد در جاده ها را ندارند و ماموران پلیس راه در صورت مشاهده، گواهینامه آنها را ابطال می کنند.
سردار رویانیان تاکید کرد: متاسفانه هر ۲ روز در کشور به میزان سقوط یک هواپیمای ۱۵۰ نفره تلفات تصادفات رانندگی داریم که امیدواریم با کمک مردم بتوانیم روند کاهش کشته های تصادفات را در تابستان امسال هم شاهد باشیم.بر اساس گزارش معاونت گردشگری و ستاد تسهیلات سفرهای کشور، جمع کل مسافر ورودی به استانهای کشور در نوروز ۸۷، ۷۱ میلیون و ۳۶۲ هزار و ۷۴۲ نفر بوده است، در حالی که این تعداد در سال ۸۶، ۵۵ میلیون و ۵۰۶ هزار و ۲۴۵ نفر بوده است که این امر نشانه افزایش ۲۹ درصدی تعداد مسافران نوروزی است...اگر بخواهیم به این آمار و ارقام بسنده کنیم، دیگر جای هیچ نگرانی برای بهانه سفر نیست. البته اگر بخواهیم باور کنیم، چراکه باور آن کمی سخت و تا حدودی غیر قابل قبول است. چگونه است که بیش از ۷۱ میلیون سفر در نوروز ۸۷ صورت گرفته اما وقتی با مردم مواجه می شویم، می بینیم جز قشر محدودی از طبقه ای که به قول معروف دستشان به دهنشان می رسد و مشکلی برای سفر ندارند، مابقی مردم جرات اینکه حتی دو سه روزی از خانه خارج شوند را ندارند. در حال حاضر، اگر یک خانواده چهار نفره بخواهد سه روز نه بیشتر در مشهد اقامت گزیند و وسیله سفر آنها، اتوبوس یا قطار باشد، حداقل نیازمند ۳۰۰ هزار تومان پول است. مگر درآمد ماهانه یک کارمند یا کارگر بخش دولتی و خصوصی چقدر است که بتواند چنین پولی را هزینه کند و اگر بخواهد هزینه کند، قطعا مجبور است از سایر هزینه ها بزند که شامل کرایه خانه، اقساط بانکی و... است که آن هم شدنی نیست.حالا فرض کنید بخواهیم با هواپیما سفر کنیم و این سفر به سایر شهرهای تفریحی کشور ادامه یابد. آن وقت قطعا با هزینه های کمرشکن مواجه خواهیم شد که امکان تامین آنها از عهده قریب به اتفاق مردم کشور خارج است. بنابراین، پدر خانواده هر روز را با بهانه ای، جواب بهانه های کودکانه و بعضا همسر خود را می دهد تا فردا که از راه برسد و بالاخره در انتظار پایان روزهای گرم تابستان، لحظه شماری می کند.

جاذبه های شمال استرالیا

بیشترین کشش و جاذبه‌ی استرالیا در طبیعت زیبای آن است، که دارای چشم‌انداز های متنوعی از مناطق بسیار گرم تا جنگلهای متراکم استوایی و سواحل سرد و خنک است. شهرهای ساحلی استرالیا دارای حال و هوای اروپایی است، و شاید دلیل آن علاقه و کشش مردم به هنر، ورزش و بازی در زمین‌های باز ... باشد. سفر از ایالتی به ایالت دیگر و یا از شهری به شهر دیگر، تماشای اپرایی در سیدنی و روز بعد دیدن "کورکودیل دان دی" لازمه دانشی دقیق از جغرافیای استرالیاست. گستردگی و گوناگونی جمعیت این کشور صفت زیبایی آن را صد چندان می کند. کنار خط ساحلی، در عمق جنگل‌های خیس، نفس عمیقی بکشید و آن گاه آرام آرام خود را در کناره‌ی سواحلی بی‌کران خواهید یافت.
نام کامل کشور استرالیا Common wealth of Australia است و پایتخت آن "کانبرا" نام دارد. این کشور با مساحت ۷.۸۶ كیلومتر مربع ، ۱۹.۵ میلیون نفر جمعیت دارد که از این تعداد ۹۲ درصد سفید پوست (هند و اروپایی)، ۷ درصد آسیایی و ۱ درصد بومی میباشند. زبان رایج آن انگلیسی است. به لحاظ مذهبی مردم به چهار دسته‌ی عمده تقسیم میشوند که بیشترین درصد (۷۵%) را مسیحیت تشكیل میدهد. ۱% مسلمان، ۱% بودایی، ۰.۵% یهودی میباشند.
از نظر اقتصادی میتوان گفت که کشوری مستقل و قویی است؛ رشد سالیانه ۴ درصد و تورم اقتصادی ۲ درصد دارد. صنایع عمدهی استرالیا عبارت است از: کانیها، نفت، زغال سنگ، طلا، پشم، غله، گوشت و نیز صنعت جهانگردی و توریست. ژاپن ، امریكا، کره جنوبی، چین، نیوزیلند… از مهم‌ترین شرکای تجاری استرالیا میباشند.
●تاریخچه ی استرالیا
ساکنین اولیه استرالیا یا همان بومیان طولانی‌ترین فرهنگ را در جهان دارا میباشند که به آخرین دوران عصر یخبندان، بر میگردد. از زمانی که بشر برای اولین بار از اندونزی- از راه دریا به استرالیا سفر کرد هفتاد هزار سال می گذرد. باستان شناسان، اولین مسافران را به دلیل ترکیب سنگین استخوانی "روبوست" Robust نامیدند. در قرن ۱۶ میلادی اروپاییها ورود خود را به این کشور آغاز کردند. که از آن جمله میتوان به دریانوردان پرتقالی و به دنبال آن کاشفان هلندی و نیز "ویلیام وامپر" انگلیسی، اشاره کرد. در سال ۱۷۷۰ میلادی، کاپیتان "جمیز کوک" در طول سواحل شرقی شروع به حرکت کرد و در "بوتانیبی" توقف کرد. وی استرالیا را New South Walles نامید و آن را تحت سلطهی انگلیس خواند. در سال ۱۷۷۹، "ژوزف بنک" طبیعت شناسی که در سفر"کوک" همراهش بود، پیشنهاد کرد که انگلستان میتواند مشکل شلوغی زندانهایش را با انتقال زندانیان به این قاره، حل کند. در سال ۱۷۸۷ اولین ناوگان به فرماندهی "کاپیتان آرتور فیلیپ" در بندر خلیج بوتانی لنگر انداخت وی اولین فرمانروای این مستعمره شد. این ناوگان شامل ۱۱ کشتی، ۷۵۰ نفر زن و مرد مجرم، چهار انجمن دریانوردی و نیز ذخیرهی غذایی دو سال بود. "فیلیپ" در ۲۶ ژانویهی سال ۱۷۸۷ وارد خلیج بوتانی شد اما خیلی زود به خلیج کوچک سیدنی که آب و هوا و زمین‌های زراعی بهتری داشت، نقل مکان کرد.
اکتشافات و توسعه کشور، یکی پس از دیگری با توجه بر یکی از این سه عامل رخ میداد: پیدا کردن مکانی جدید برای زندانیان (مانند محل مجازات بربرها در پورت‌آرتور، جزیرهی نورفولک)؛ تصرف سرزمین‌ها قبل از آن که دیگری آن را کشف کند؛ و بالاخره در سال‌های بعد به دلیل جستجوی طلا.
تعداد زیادی از مهاجران در چند دهه بعد جذب استرالیا شدند، اما در حقیقت عمده‌ترین دلیل این مهاجرت‌ها کشف طلا در سال ۱۸۵۰ بود که چهرهی مستعمره را به کلی تغییر داد. هجوم عظیم مهاجران و نیز اكتشافات انبوه، باعث ترقی اقتصاد این کشور شد که تغییرات بسیاری در ساختار اجتماعی آن به وجود آورد.
با ورود ساکنین جدیدی که در آن سرزمین‌ها شروع به معدن‌كاری و کشاورزی کردند، بومیان از زمین‌های اجدادیشان رانده شدند. به علاوه بعد از وقوع انقلاب صنعتی، انگلستان نیاز شدیدی به مصالح و مواد خام پیدا کرد و منابع معدنی و کشاورزی استرالیا به راحتی پاسخگوی این نیاز بود.
استرالیا بعد از وقوع فدراسیون جداسازی مستعمرات، در ۱ ژانویه ۱۹۰۱ به دولت مستقلی تبدیل شد. اگرچه که آثار بسیاری از قوانین و فرهنگ انگلیسی‌ها هم چنان به جا ماند.
بعد از جنگ جهانی اول، استرالیا دچار رکود اقتصادی شدیدی شد و ضربه محکمی بر اقتصاد آن وارد شد؛ قیمت پشم و گندم- دو تکیه گاه اصلی اقتصادش- به شدت نزول کرد. در سال ۱۹۳۱ از هر سه نفر نان‌آور تقریباً یک نفر بیکار شد و تنگدستی همه جا منتشر شد. خرید اموال دزدی به عملی طبیعی مبدل گشت. چنین شرایطی سال ها بعد- ۱۹۸۰- بار دیگر آشکار شد به طوری که هزاران نفر درصدد جستجوی کار به حومهی شهرها کوچ کردند. از سال ۱۹۳۳ اقتصاد استرالیا رو به بهبود رفت که در نتیجه منجر به افزایش قیمت پشم و رونق چشمگیر صنعت ساخت و تولید، شد. با شروع جنگ جهانی دوم، سربازان استرالیایی در کنار انگلیسیها در اروپا به مقابله با دشمن پرداختند. گارد امنیت ملی استرالیا فعالیت خود را آغاز کرد. سنگاپور شکست خورد، شهرهای شمالی استرالیا: «داروین ، بروم و… » بمباران شد و ژاپنیها به قسمتهای جنوبی پیش رفتند. در چنین شرایط مخوفی، سربازان استرالیایی با ژاپنیها در خلیج « میلن» مواجه شدند و آنها را شکست دادند. در شرق بندر مورسبی، کشمکش سختی رخ داد، استرالیاییها سعی کردند ژاپنی ها را از اقیانوس آرام بیرون کنند اما سرانجام امریکا با حمایت خود از استرالیا، ژاپنیها را در نبرد « کورال سی» شکست داد. و این همان واقعه‌ای بود که منجر به گرایش استرالیا به امریکا و در نهایت فاصله گرفتن از انگلیس، شد.
بعد از جنگ جهانی دوم تعداد زیادی از اروپا به استرالیا مهاجرت کردند. البته تعداد کثیری از آنها انگلیسی نبودند. مهاجران کمک زیادی به احیای دوبارهی فرهنگ این کشور کردند و نیز تصویر عظیمی از آن را در صحنهی بین المللی انعکاس دادند. شرایطی که بعد از جنگ جهانی دوم در استرالیا حاکم شد به شدت موجب ترقی آن شد به نحوی که مواد خام آن، بار دیگر با استقبال گسترده‌ای روبرو شد.
●دیدنیهای خطه شمالی
در سرتاسر کرهی زمین، کمتر جایی را میتوان پیدا کرد که با طبیعت دست نخوردهی استرالیا برابری کند. با اندکی روحیهی ماجراجویی، بیشترین لذت را از این سرزمین‌ها خواهید برد. استرالیا دارای جذاب‌ترین و با شکوه‌ترین مناطقی است که به طور طبیعی وجود دارند. طبیعتی که در آن میتوانید بزرگترین «منولیت» دنیا را ببینید، اولورو (صخرهی آیرس)، قدیمی‌ترین رودخانه‌: «فینک» و نیز یکی از عظیم‌ترین آتشفشان‌هایش: «هنبوری.» تخته سنگ‌های عظیم، حیوانات کمیاب، چشمه‌های آب گرم زیبا، دره‌های زیبا و چشم نواز.... و بالاخره همه آنچه که عجیب و زیبا و دیدنی است.
●چشمه های آلیس:
چشمه های آلیس، منطقهی پهناوری است که از میان دامنه های «مک دونل» قابل رؤیت است و دارای راه‌های آبی و طبیعی تماشایی بسیار زیادی میباشد. اگر کمی دورتر بروید، شاهد فرهنگ و هنر بومیان در حکاکی صخره‌ها- در زمان‌های بسیار دور خواهید بود. در داخل شهر گورستانی است که تنی چند از هنرمندان مشهوری چون «آلبرت نامانجیرا» آرامیده اند؛ آرامگاه «کارلد لستر» هم در همان جا واقع شده است.
«اولورو» از جمله شناخته شده‌ترین سرزمین‌های استرالیاست که نزدیک «آلیس» در امتداد «ُالگاس» و «رسیرت یولارا» در پارک ملی «اولورو» واقع شده است. منولیت عظیم اولورو که «صخرهی آلیس» نام دارد با ارتفاع ۳۴۸ متر بالای سطح « مواگا»، یکی از بزرگترین و زیباترین جاذبه‌های طبیعی استرالیا است.
«اُلگاس»، ۳۶ قله با سرهای گرد است که ۳۶ کیلومتر مربع از مناطق نزدیک را پوشانده است. هالهی مرموزی دورتادور اُلگاس را فرا گرفته و به راحتی قابل رؤیت میباشد. توریست‌هایی که حس ماجراجویی دارند، میتوانند از اُلگاس به عنوان شروع سفر خود آغار کنند. و بعد به تماشای «دره پالم»، صخره‌های دیدنی دامنه‌های مک دونل و تنگهی كینكز» بروند. پرواز بر فراز دامنه‌های مک دونل، خاطرات به یادماندنی و شیرینی را در ذهن شما به یادگار خواهد گذاشت.
●داروین- Darwin
داروین یکی دیگر از بهترین و زیباترین مکان های تفریحی خطه شمالی استرالیا می باشد. مناطق طبیعی داروین جذابیت آن را صد چندان می کند به نحوی که فرد از بودن در چنین طبیعتی، به لذت توصیف ناپذیری دست مییابد. در شرق داروین « آرن هام لند» و «پارک ملی کَکدو» و در جنوب «چشمه های آلیس» واقع شده‌اند.
۲۰۰۰۰ كیلومتر مربع از پارک ملی «ککدو» پوشیده از جنگل و بیشه‌زارهای سرسبز است، پرتگاه «آرن هام لند» هم در همان نواحی واقع شده است. ککدو، زیباترین و دیدنی‌ترین پارک ملی استرالیا است. حكاكی بومیان روی صخره‌ها در امتداد آبشارها و هم چنین وجود حیات وحشی وسیع، آن را به مکانی خارق العاده و چشم‌نواز تبدیل کرده است.
خانهی اجدادی مردم و نمونه‌هایی از نقاشی صخره‌ها که به ۲۵ هزار سال قبل بر میگردد، در ۱۲۰ گالری مشهور نزدیک آرن هام لند، برای توریست‌ها به نمایش گذاشته شده است. آب‌نمای خلیج داروین، هنگام غروب آفتاب، در امتداد بندر زیبای داروین، بسیار جالب و دیدنی میباشند. اگر علاقه به ماهیگیری دارید، از کشتیها و قایق‌های آن استفاده کنید و روز خوبی را در کنار دوستان سپری کنید. بر فراز ارتفاعات داروین شاهد تماشای زیباترین انواع پرنده‌های دریایی در گسترهی ساحلی «ماراکای» باشید. باغ‌های «بوتانیکال» بیش از ۴۰۰ نوع از گیاهان نواحی گرمسیری را به نمایش گذاشته است. کلکسیون‌های زیبای بومیان، هنرهای دستی «نیوگینین» و نیز آثار هنرمندان بزرگ و مشهور استرالیایی در موزهی علوم و هنر، برای بازدید عموم به نمایش گذاشته شده است. معبد چینیها از دیگر مکان‌های برجسته و دیدنی داروین می باشد.
●کاترین Katherine
این ناحیه از استرالیا به نام«never, never» یا هرگز، هرگز» مشهور است؛ زیرا مردم محلی عقیده دارند اگر فردی برای اولین بار به « کاترین» سفر کند هرگز و هرگز آن جا را ترک نخواهد کرد. پارک ملی «نیت میلوک» Nitmiluk به دلیل وجود جنگل‌های خیس و زیبایی که در گذرگاه‌های تنگ کوه‌ها رویده‌اند، یکی از بهترین پارکهای آن نواحی میباشد. درهی کاترین، کلیسای تونل مانندی دارد که به تنگه‌ی «باترفلای» منتهی می‌شود. باغ‌های معلق مملو از چشمه‌هایی که از لابه لای صخره‌ها جاری شده‌اند و بر اطراف سایه افکنده‌اند، با وجود سرخس‌های انبوه و زیبا و غارهای باریکی که پرستوهای کوچک با لانه‌های گلی سقف آنها را آراسته‌اند، بیشتر شبیه یک رویا است.
«ماتارانکاMataranka » از دیگر مکان‌های جذاب شمال استرالیا است. برکهی آب گرمی در آنجاست که دور تا دور آن پوشیده از درختهای نخل و سنگ‌های زیبا میباشد. هم چنین غارهای «کوتا کوتا Cutta Cutta » به طول ۷۰۰ متر در جنوب کاترین قرار دارند.
در راه حتماً سری به رودخانهی «ویکتوریا» بزنید و لذت ماهی‌گیری را بار دیگر تجربه کنید.
●نهر تنانت Tennat Creek
نیمهی راه بین کاترین و چشمه‌های آلیس، «فلات بارکلیBarkly » و نهر «تنانتTennant »، بیانگر نواحی دور دست شمالی میباشد. تعداد اندکی از مردم مهربان استرالیا در خانه‌های رنگارنگ خود در این مناطق زندگی می کنند. جنوب نهر «تنانت»، نزدیك «واوچاپ Wauchop» یكی از بارزترین و مرموزترین صخره‌ها به نام «مرمرهای شیطانی The Devil’s Marbles» وجود دارد که در امتداد درهی کم عمقی بر روی یکدیگر قرارگرفته اند. درست در گوشهی غربی نهر «تنانت» خواهران مرمرهای شیطانی که «سنگریزهای شیطانی The Devil’s Pebbles» نام دارند، واقع شده‌اند.

جاذبه های طبیعی استان سیستان و بلوچستان

استان سیستان و بلوچستان با مساحت ۱۸۷۵۰۲ کیلومتر مربع (سیستان :‌۱۵۱۹۷ و بلوچستان : ۱۷۲۳۰۵ کیلومتر مربع) در جنوب شرقی ایران بین عرض های ۲۵ درجه و ۳ دقیقه تا ۳۱ درجه و ۲۷ دقیقه شمالی و طول های ۵۸ درجه و ۵۰ دقیقه تا ۶۳ درجه و ۲۱ دقیقه شرقی قرار دارد. این استان با اختصاص بیش از ۱۱% وسعت کل کشور، پهناورترین استان ایران بوده که از شمال با استان خراسان، از غرب با کرمان و هرمزگان، از جنوب با دریای عمان (۳۲۰ کیلومتر مرز آبی ) ازشرق با کشورهای افغانستان و پاکستان (۱۱۰۰ کیلومتر مرز خشکی ) همجوار است و بر طبق آخرین سرشماری نفوس و مسکن (۱۳۸۵) بالغ بر ۲ میلیون و ۴۰۰ هزار نفر یعنی حدود ۴/۳ % جمعیت کشور را در خود اسکان داده است. با متوسط بارندگی سالانه حدود ۱۱۰ میلیمتر یا بعبارتی کمتر از ۵۰ % میانگین بارندگی کشور ( ۲۴۵ میلیمتر ) که خود کمتر از ۳۰% متوسط بارندگی جهان ( بالغ بر ۸۰۰ میلیمتر ) است جزء استان های خشک ایران محسوب می شود. اراضی کشاورزی حدود ۴۰۰ هزار هکتار یعنی تغریبا ۲% از مساحت استان را تشکیل می دهند که از این مقدار در شرایط نرمال ۳۳۰ هزار هکتار در سال کشت می شود. این استان به دلیل همجواری با دریای عمان از یک طرف و کویر لوت از طرف دیگر از لحاظ پوشش گیاهی دارای دو نوع فلور بلوچی و ایران ـ تورانی است ؛ بنابراین از ترکیب پوشش گیاهی متنوع و به تبع آن فونی غنی برخوردار است. به منظور استفادة بهینه از پتانسیل های منطقه، شناخت آن ها لازم و ضروری بوده و این مهم بدون بررسی و پژوهش میسر نخواهد بود؛ لذا در ادامه، سیمای طبیعی و ارزش های زیست محیطی استان به اختصار معرفی می گردد. امید که این مجموعه بتواند سرآغازی برای تدوین برنامه های مؤثر و اساسی جهت رفع محرومیت از منطقه باشد.
● سیمای طبیعی استان
▪ مراتع
حدود ۸/۱۱ میلیون هکتار از کل مساحت استان یعنی ۶۳ % را مراتع به خود اختصاص داده که شامل بیش از ۱۲۰۰ گونه گیاهی می باشد که از این مقدار حدود ۷۰ گونه دارویی شناسایی شده است. مراتع حاشیه تفتان، بزمان ، هامون جزموریان و هامون سیستان مرغوب ترین مراتع استان را تشکیل می دهند(۹) .
▪ جنگل ها
جنگل ها حدود یک میلیون هکتار از کل مساحت استان یعنی ۳۵/۵ % را شامل می شوند که بیش از ۶۰ % آن ها جزء جنگل های تنک و نیمه متراکم هستند. این جنگل ها در دو رویشگاه خلیج ـ عمانی شامل شهرستان های چابهار، ایرانشهر و نیکشهر و رویشگاه ایران ـ تورانی، که از نظر مساحت سطح بیشتری را به خود اختصاص داده است ، پراکنده شده اند. از دیگر استعدادها و نعمت های خدادادی جنگل های مانگروست که به مساحت ۳۰۰ هکتار در خلیج گواتر در شرق چابهار و مرز پاکستان قرار گرفته است. الف ▪ بیابان ها
سطحی معادل ۴/۶ میلیون هکتار از مساحت استان یعنی حدود ۳۲ درصد را اراضی بیابانی و شنزارها تشکیل می دهند که یک میلیون هکتار آن شنزارهای فعال هستند. نتایج مطالعات شناسایی کانونهای بحران فرسایش بادی نشان می دهد که در کشور مجموعا ۱۸۳ کانون شناسایی شده اند؛ از این تعداد ۲۷ کانون یعنی حدود ۱۴ % آن متعلف به استان سیستان و بلوچستان بوده که مهمترین تهدید استان در همه ابعاد اقصادی، اجتماعی ، بهداشتی ، کشاورزی وغیره محسوب می شود و زمانی که با دیگر پدیده های طبیعی همچون خشکسالی همراه شود میزان و شدت خسارت بطور تصاعدی افزایش می یابد (۵۰).
▪ مناطق چهار گانه
از کل مساحت استان ۳/۷ % یعنی ۱۳۴۴۳۱۷ هکتار تحت حفاظت سازمان محیط زیست قرار دارد، شامل : مناطق حفاظت شده معادل ۷۵۸۱۸۹ هکتار (۴/۵۶ % کل مناطق ) ، مناطق حفاظت شده جنگلی معادل ۱۲۶۳۶۵ هکتار (۴/۹ % مناطق) ، مناطق شکار ممنوع با ۴۵۹۷۵۳ هکتار (۲/۳۴ % مناطق) و آثار طبیعی ملی با ۱۰ هکتار که از مساحت مناطق محسوب می شود ( سازمان حفاظت محیط زیست ، ۱۳۸۳).
▪ گونه های جانوری مختص استان
ـ تمساح پوزه کوتاه ایرانی ( گاندو )Crocodylus palustris palustris
ـ خرس سیاه Ursus thibetanus gedrosianus
ـ سنجاب بلوچی Funambulus pennantii
ـ لاک پشتان دریایی
ـ نمونه ای از درختان کهنسال
ـ درخت سرو زرین دهپابید با قدمت ۱۲۰۰سال ، در ۶۵ کیلومتری خاش در حاشیه دهپابید در مسیر جاده زاهدان به خاش
ـ درخت سرو زرین سنگان ، در ۴۵ کیلومتری خاش داخل روستان سنگان، از روستاهای زیبای حاشیه تفتان و در صحن مسجد روستا
ـ انجیر معابد: در فاصله ۱۱کیلومتری مسیر جاده چابهار ـ ایرانشهر و ۲۰ کیلومتری جاده ساحلی پریس ـ گواتر در منطقة کچو شهرستان چابهار.
▪ منابع آب
این استان دارای پنج حوضه آبریز اصلی شامل هامون هیرمند، هامون ماشکیل، هامون جازموریان، کویر لوت و دریای عمان است. پتانسیل آبهای سطحی و زیرزمینی استان ۲/۶ میلیارد متر مکعب و میزان استحاصال آب در استان ۹/۳ میلیارد متر مکعب می باشد. منابع آبی استان در قالب تالاب، رودخانه، چشمه ، قنات و ... می باشند که مهمترین آنها به قرار زیر است:
▪ تالاب ها
تالاب ها که در شمال ، مرکز و جنوب استان گسترده شده اند علاوه بر ذخیره میلیارد ها متر مکعب از آبهای سیلابی در زمان بارندگی های ناگهانی بخصوص فصل زمستان و بهار، سالانه میزبان هزاران پرنده مهاجر از کشورهای دور و نزدیک هستند ه برای زمستان گذرانی به آبهای استان مراجعه می کنند و جلوه ای خاص به آنها می بخشند. هامون هیرمند، هامون صابری ، تالاب لولکدان، تالاب هامون جازموریان، تالاب هامون ماشکیل و ... تعدادی از تالاب های استان هستند.
▪ ‌رود خانه ها
ـ رود هیرمند که شاهرگ حیاتی تالاب بین المللی هامون است ؛
ـ رودخانه بمپور از رودخانه های دائمی و نسبتا پر آب بلوچستان که در نهایت به تالاب هامون جازموریان می ریزد؛
ـ رودخانه دائمی کاجو؛
ـ رودخانه دائمی سرباز از سرشاخه های اصلی رودخانه باهو کلات ؛
ـ رودخانه باهوکلات که از بهم پیوستن رودخانه های کاجو، سرباز و باهو شکل می گیرد و مأمن گاندو تمساح تالابی و منحصر به فرد ایرانی است؛
ـ رودخانه کارواندر که با دارا بودن آبشار، چشم اندازی بی نظیر دارد.
▪ چشمه ها
به لحا‌ظ تنوع اقلیمی، چشمه های متعدد آب معدنی گرم و سرد در سراسر استان سیستان و بلوچستان پراکنده شده اند از جمله : چشمه آب معدنی مکسان و اسپیدز بزمان، زیارت گوربند زاهدان، چشمه آب معدنی پای کوه سرخ ایل و ...
▪ ژئوتوریسم
از مهمترین آثار ژئوتوریسمی موجود در استان گل فشان ها و غارها می باشند:
الف) گل فشان ها
اثر طبیعی ملی گل فشان پیر گل : با وسعت ۷ هکتار در داخل کوه های سیاه بندان شرق بزمان و جنوب غربی خاش در فاصله ۷۸ کیلومتری گوهر کوه و ۱۱۳ کیلومتری نوک آباد شهرستان خاش واقع گردیده است.
ـ گل فشان تنگ : این چشمه گل فشان در دشت کهیر با آب و هوای گرم و مرطوب در فاصله ۸۵ کیلومتری چابهار واقع گردیده است.
ب) غارها
ـ مهمترین غارهای جذاب و دیدنی استان عبارتند از :
ـ غار لادیز در ۱۰ کیلومتری شهر میرجاوه؛
ـ غار پوسه در حاشیه روستای پوسه ،
ـ ۶۵ کیلومتری خاش و ۱۲۰ کیلومتری زاهدان ؛
ـ غار کرمانچی در دره آهو و به فاصله یک کیلومتری روستای کرمانچی ایرانشهر
ـ غار چاهک در ۴۰ کیلومتری شمال شرقی خاش .
▪ کوه ها
یکی از مهمترین ارتفاعات استان سیستان و بلوچستان اثر طبیعی ملی تفتان است. این قله آتشفشانی نیمه فعال با وسعت ۲۱۸ هکتار در جنوب زاهدان و ۳۵ کیلومتری شمال شرقی شهرستان خاش واقع گردیده است . با ارتفاع ۴۰۵۰ متر به بام شرق ایران معروف است و در حال حاضر بطور دائم از دهانه آن بخار آب ، گازهای شیمیایی گوگرد دار و ... متصاعد می گردد (تصویر۱-۸).
کوههای مریخی (بدلند) (تصویر۱-۹) از جاذبه های سواحل نیلگون دریای عمان (تصویر۱-۱۰) هستند که در فاصله ۲۵ کیلومتری چابهار در مسیر جاده پریس ـ چابهار واقع گردیده و بدلیل شکل خاصی که دارند به کوههای مریخی معروف شده اند. تعدادی از کوه های دیگر استان کوه خواجه ، کوه آتشفشانی بزمان ( خضر ، زند ) ، پلنگ کوه، کوه بیرک ، ملک سیاه کوه و کوه های بم پشت هستند.
● سیستان و تالاب هامون
سیستان با مساحت ۱۵۱۹۷ کیلومتر مربع ، که ۵/۸ % از سطح استان سیستان و بلوچستان را در بر می گیرد جمعیتی در حدود ۴۰۰ هزار نفر و قدمتی بالغ بر ۵۰۰۰ سال دارد. وجود شهر سوخته در ۵۵ کیلومتری جنوب آن معروف به بهشت باستان شناسان؛ کوه خواجه با قدمتی حدود ۲۲۰۰ سال در ۲۵ کیلومتری جنوب غربی شهرستان زابل ؛ دهانه غلامان تنها شهر غیر پایتختی هخامنشیان با قدمت ۲۰۰۰ ساله در ۳۰ کیلومتری جنوب شرقی شهرستان زابل و صدها اثر تاریخی و باستانی دیگر نشان از سیستانی آباد و اثر گذار بر فعالیت های اقتصادی و اجتماعی منطقه و کشورهای همسایه دارد . یقینا این مهم از همجواری انسان با آب و رودخانه حاصل شده است. رودخانه هیرمند فعلی از دیرباز شاهرگ حیاتی منطقه بوده و همراه تالاب هامون موجب رونق زندگی انسان در این سرزمین کهن و مقدس شده است. زیبایی سرزمین و طبیعت زنده و شاداب سیستان آن چنان در رفتارهای اجتماعی و سیاسی مردم منطقه مؤثر بوده است که فردوسی حکیم را بوجد آورده و رستم دستان را در شاهنامه خود بعنوان نمادی از این پتانسیل ها خلق می نماید. اما متأسفانه امروزه به دلایل مختلف سیاسی ، اقتصادی و علمی، تالاب بین المللی هامون در فهرست تالاب های آسیب دیده کنوانسیون رامسر ثبت شده است . لذا برای عبور از این بحران و حفظ و احیاء ارزش های زیست محیطی و اکولوژیکی آن ، نیاز به همت عمومی و بسیج ملی است تا با اتخاذ دیپلماسی قوی همراه با بکارگیری یافته های علمی بتوان اولا حقابه آب منطقه از افغانستان را تامین نمود و ثانیا از بهره برداری های افراطی و بیش از حد در داخل جلوگیری کرد تا پس از تثبیت پوشش گیاهی آن همچون سال های دهه ۵۰ و ۶۰ شاهد زیبایی و طراوت تالاب هامون و ایفاء نقش اکولوژیکی آن باشیم.

جاذبه های طبیعی استان مرکزی

● پل باقرآباد
بنای این پل مربوط به دوره معاصر است و در زمان اشغال ایران توسط روس‌ها ساخته شده و محل استقرار آن در جاده قدیمی اصفهان - اراک و جنب جاده آسفالته فعلی محلات است. از بنای اصلی پل در جریان سیلی که در منطقه جاری شده ، تا حدودی تخریب گردیده و مجددا بازسازی شده است.از این پل تا۲۰ ‌سال پیش بهره‌برداری می‌شده و در حال حاضر با احداث جاده آسفالته جدید ازرونق افتاده است. مصالح به کار رفته در بنای پل عمدتا از سنگ می باشد. در مجاورت پل باقر آباد، پل جدیددیگری نیز احداث شده که در نوع خود جالب توجه است و پیرامون آن در حواشی قمرود در روزهای تعطیل مورد استفاده تفرجگاهی وگذران اوقات فراغت مردم قرار می‌گیرد.
● پل دودهک
در نزدیکی کاروانسرای "دودهک" ، پلی قرار د ‌ارد ‌که بر روی چهار دهانه ‌ ناهمگون بنا شده است. عرض این پل حدود ۳ ‌متر می باشد و در دو طرف آن دیوارهایی به ارتفاع یک متر ساخته شده است. پایه های این پل از سنگ و سقف دیواره های آن از آجرهایی با ابعاد۲۰*۲۰ سانتیمتر ساخته شده است. این پل برای عبور و مرور کاروان ها احداث شده بود‌، لیکن بعدها کامیون‌ها و تریلرهاییبا وزن حدود۳۰‌تن به راحتی از روی آن رفت و آمد می‌کردند. این پل در سال ۱۳۶۵ آسیب جدی د‌ید و به علت ریزش چند دهنه آن، عبور و مرور از روی آن امکان‌پذیر نیست.
● پل تاریخی سرخده
بنای این پل د‌ر جنوب ساوه در کیلومتر ۱۳ ‌جاده "یلآباد" ‌به "قز قلعه" در ضلع جنوب غربی روستای سرخده واقع شده است. مصالح به کار رفته د‌ر این پل تماما از آجر با ملات ساروج است. ساختمان پل از ۸ ‌چشمه با طاق رومی تشکیل شده و ارتفاع آن ازکف تا سطح رود‌خانه "قره چای" حدود ۸ ‌متر است. طول پل حدود۷۰ متر و عرض آن حدود۵ متر می باشد.
● چشمه حکیم
چشمه حکیم، در حدود یک کیلومتری جنوب شرقی چشمه شفا واقع شده است. منشاء این چشمه در دو نقطه همجوار یکدیگر است و اطراف آن ها با سنگ چینی به دو حوض محصور تبدیل شده است. از یکی از حوض‌ها زنان و از حوض دیگر مردان استفاده می‌کنند. به طور کلی منشاء آب‌های معدنی سلیمانی و حکیم در ردیف آب‌های معدنی سولفاته کلسیک خیلی گرم است و منشاء عمیق زیر زمینی دارند. ‌چشمه های معدنی آب گرم ناحیه محلات از نظر ترکیبات شیمیایی به چشمه های معدنی مولفاته کلسیک"بان یردوبیگور" فرانسه شبیه هستند.
● چشمه آب معدنی گراو
چشمه آب معدنی گراو در ۵ ‌کیلومتری غرب تفرش قرار دارد. آب این چشمه از نوع آب‌های بی‌کربناته کلسیک وکلرور سدیک است. از آب این چشمه برای درمان بیماری ‌های مختلف از جمله بیماری دستگاه گوارش ، کاهش قند خون و دفع اسید اوریک استفاده می شود. استحمام در آب این چشمه باعث انبساط عروق می شود و شبیه آب معدنی "روایا" در فرانسه است.
● چشمه اسکان
این چشمه در ۵ کیلومتری شمال روستای فر، جنب روستای اسکان از توابع شهرستان سربند واقع شده است. دسترسی به آن از روستای فر با‌ ۵ کیلومتر راه خاکی میسراست و هر سال مورد مراجعه و استفاده ‌گروه های زیادی قرار می‌گیرد.
● چشمه سلیمانی
این چشمه در شمال شرقی چشمه شفا و درحدود یک کیلومتری آن بر دامنه کوهی قرارگرفته است. در این محل یک قهوه‌خانه و ساختمانی وجود دارد که شامل دوحمام است. آب چشمه که د‌ر حدود ۵ ‌لیتر در ثانیه است در جویی باریک و طبیعی جریان می یابد و به سوی حمام هدایت می شود. آب چشمه پس از استفاده و خروج از حمام ها به طرف "مزرعه تخت" سرازیر می شود.‌
● چشمه شفا
این چشمه آب گرم در بالای تپه مجاور سرچشمه محلات در محلی نزدیک تخته سنگ های سخت از دهانه چاهی خارج می شود و به حمام های اطراف آن هدایت می گردد. در گذشته ازاین دهانه مقدار کمی آب خارج می‌شد و منشاء اصلی چشمه در حدود۱۰۰متری غرب آن بود، ولی در اثر زلزله ،منشاء اصلی چشمه تقریبا خشک شده وقسمت عمده آب ازسرچشمه فعلی آن جاری است. دهانه سرچشمه با دری آهنی پوشانیده شده و در یک چهار دیواری محفوظ گردیده است. مقدار آب این چشمه در حدود ۱ ۲ لیتر در ثانیه است.
● روستای نیمور
بقایای ‌آتشکده ساسانی آتش‌کوه، بقایای یک پاپه بزرگ سنگی از بنایی ‌بزرگ به نام "میل میلویه" و حصار قلعه جمشیدی را نشان می‌دهد که روستای نیمور از کانون‌های تمدن باستانی ایران است. در این ناحیه سدی باستانی نیز از دوره ساسانی بر روی رود‌خانه اناربار (قمرود) و کانال آب بسیار قدیمی بر جای مانده است.
● ‌روستای خورهه
روسـتـای خورهه به خاطر وجود معبدی از دوره سلوکیان که ستون های آن هنوز هم پا برجاست شهرت ملی دارد. این ستون‌ها و بقایای معبد، جزء قدیمی ترین آثار تاریخی سرزمین ایران و تنها اثر باقی مانده از دوره سلوکیان می باشند.
● روستای ساروق
این روستا بیش از ۸۵۰ سال قدمت دارد و از چهار محله به نام های قلعه بالا، ساروق ،گرگان علیا و گرگان سفلی تشکیل شده است. امامزاده هفتاد ودو تن مربوط به سال ۵۸۷ هجری قمری در محله مرکزی و قدیمی آن واقع شده است. همچنین روستای ساروق به لحاظ صنایع دستی به ویژه از نظر قالیبافی معروفیت جهانی دارد.
● روستای دودهک
در این روستا دو اثرتاریخی جالب توجه به نام های پل شاه عباسی و کاروانسرای شاه عباسی بر جای مانده است.
● ناحیه سربند
ناحیه ییلاقی سربند به دلیل شرایط اقلیمی، یکی از پرآب ترین نواحی استان محسوب می‌شود. فاصله نزدیک این ناحیه با شهرستان اراک و استقرار واحدهای صنعتی بزرگ پتروشیمی و پالایشگاه همراه با پروژه های متعدد توسعه شهری اهمیت این ناحیه و استفاده معقول و بدون تخریب از جاذبه‌های طبیعی آن را به مسئله‌ای مبرم تبدیل کرده است. تراکم چشمه‌های پرآب و دائمی، پوشش گیاهی بسیار خوب و گستردگی با‌غ ها، شکارگاه ها و قلل مرتفع و بالاخره امکانات ورزش‌های ‌زمستانی ازجمله جاذبه های ارزشمند این منطقه است.
● سرآب عباس آباد
این سرآب در۲ ‌کیلومتری شرق شازند واقع شده است. فضای سرسبز و درختان اطراف آن منظره ‌بسیار دیدنی این سرآب را زیباترکرده است. سرسبزی محل و آبی که از زیرکوهسار روان می باشد، تفرجگاهی را به وجود آورده که هر ساله هزاران نفر را به سوی خود جلب می‌کند.
● تالاب عمارت
این تالاب علاوه بر زیبایی چشمگیر، از جهات مختلف نیز نقش حیاتی در منطقه ایفا می‌کند و یکی از منابع ارزشمند سیاحتی استان به شمار میآید. این تالاب ضمن تثبیت آب رودخانه "شرا" و آبیاری اراضی کشاورزی، از جنبه های زیست محیطی و تفرجگاهی نیز واجد اهمیت است. تالاب عمارت یکی از زیستگاه های مهم پرندگانی از قبیل اردک، غاز و حواصیل است که در حیات اکوسیستم جانوری وگیاهی منطقه، نقش مهمی به‌عهده دارد. پیرامون این تالاب با فضای کوهستانی و آب وهوای مناسب همواره مورد توجه گردشگران بوده است.
● زیارتگاه غار سی جن
غار سی جن در روستای واران جاسب واقع شده است. مردم محلی عقیده دارند که در این غار سی جوان غیب شده اند. مسجدی نیز در آن نزدیکی قرار دارد که به مسجد کمیل معروف است.
● ‌رودخانه قمرود
شاخه اصلی این رودخانه ازارتفاعات شیب شرقی در جنوب گلپایگان و غرب خوانسار (کوههای مورستان، میشه و قره داغ) سرچشمه می گیرد و پس از تلاقی با رودخانه خرقاب و خمین با نام لعل بار از جنوب محلات و غرب دلیجان به ‌سوی قم سراز‌یرمی شود و در ناحیه پل دلاک به قره چای می پیوندد و به مسیله می ریزد. منطقه‌ای که این رودخانه در آن واقع شده است به اندازه منطقه" سربند" و" شرا "سرسبز ‌نیست، اما این رودخانه نیزدر مسیر خود به ویژه در نزدیکی محلات امکانات تفرجگاهی قابل توجهی پدید آورده است. همجواری این رودخانه با جاذبه‌های طبیعی شهر زیبای محلات، پارک گلخانه‌های آن ازیک طرف، آب گرم معدنی محلات از طرف دیگر و همچنین آثارتاریخی سراق، تیمور و خورهه یک کانون سیاحتی مناسب ‌به وجود آورده است. احداث سد مخزن ۱۵خرداد در عباس آبـاد دلـیـجـان نـیـز امـکـانـات مـنـاسب را برای توسعه تفرجگاهی به ویژه در زمینه های اسکی روی آب، ماهیگیری و سایر ورزش‌های آبی فراهم آورده است. پیرامون دریاچه این سد شرایط مناسبی برای ایجاد کمپ های تفرجگاهی دارد.
● دریاچه سد ۱۵ خرداد
سد۱۵خرداد در۵ کیلومتری شهر دلیجان در یک منطقه اقلیمی خشک احداث گردیده و از یک منبع آب طبیعی به یک جاذبه جهانگردی تبدیل شده است. این سد علاوه بر تامین آب آشامیدنی قم و دلیجان، آب مـوردنـیـاز کشاورزان منطقه را نیز تامین می‌کند. از ویژگی‌های این سد، نزدیکی آن به چشمه آب گرم محلات است. ازچشمه آب گرم محلات نیز چشم انداز زیبای سد پدیدار است.
● دریاچه سد خاکی هندودر
این سد خاکی در ۳۰ کیلومتری جنوب شهر شازند و در ۲ ‌کیلومتری شمال "هندودر"، مجاور روستای قاییدان از توابع سربند واقع شده است. ظرفیت سد دو میلیون وپانصد متر مکعب آب است. در حال حاضر یکی از تفرجگاه های شهرستان شازند و استان مرکزی محسوب می شود و سرسبزی اطراف آن منظره زیبایی به وجود آورده است.
● تپه علیشار
این تپه در وسط روستای علیشار در بخش رازقان ساوه قرار گرفته است و قدمت زیادی دارد و از جانب سازمان میراث فرهنگی به عنوان مکان باستانی، شناسایی و ثبت گریده است.
● تپه باستانی آوه
تپه باستانی آوه که درکنار روستای آوه در ۱۰ کیلومتری ساوه قرار دارد از مکان‌هایی است که تاکنون سفالینه‌های بسیاری از آن به دست آمده که عمدتا به دوره‌های پیش از اسلام و همچنین بعد از اسلام تعلق دارند.

جاذبه های طبیعی ‌‌قله الوند

کوهستان‌ الوند مهمترین‌ ارتفاعات‌ استان‌همدان را دربرمی‌گیرد. رودخانه‌ قوری‌ چای‌ و قره‌ چای از دامنه‌های‌ شـمـالـی‌ و رودخـانه‌های‌ یوخاری‌ چای‌ و حرم‌ آباد از دامنه‌های‌ جنوب‌ غربی‌ این‌ کوهستان‌ سرچشمه‌ می‌گیرند. مناسب‌ترین‌ راه‌ برای‌ رسیدن‌ به‌ قله‌ الوند مسیر گنجنامه‌ همدان‌ در عباس‌ آباد است.‌ در دامنه‌های ‌کوه‌های‌ الوند (کلاغ‌ لان‌، چال‌ قبله‌ و چل‌ نابالغان)‌ امکاناتی‌ از قبیل‌ پناهگاه‌ و مهمانسرا فراهم‌ شده‌ است.‌
● ‌پیست اسکی
این‌ پیست‌ با ۴ کیلومتر طول‌ و ۲۵ درصد شیب‌ در تاریک‌ دره‌ کوه‌ الوند واقع‌ شده‌ که‌در آن‌ تا‡سیسات‌ و تجهیزات‌ پناهگاهی‌، مهمانسرا، مدرسه‌ اسکی‌، برق‌ اضطراری‌ و دستگاه‌ بالابر برای‌ انجام ‌ورزش‌ اسکی‌ احداث‌ شده‌ است.‌
● ‌غار هیزج
این‌ غار در قریه‌ هیزج‌ واقع‌ شده‌ است‌ و در زبان‌ محلی‌به آن زاغه‌ دره‌سی‌ گفته‌ می‌شود. پس‌ از عبور از دهانه‌ غار، تالاری‌ به‌ طول‌۱۲ متر وجود دارد و پس‌ از آن‌ تالار، محوطه‌ وسیعی‌ قرار دارد که‌ یک‌ راه‌ فرعی‌ در گوشه‌ آن‌ و تخته‌ سنگ‌های‌ عظیم‌ ریزشی‌ در قسمت‌ دیگر آن‌ دیده‌ می‌شود. غار به‌ شکل‌ دهلیزی‌ ساده‌ و بدنه‌ای ‌صاف‌ تا عمق‌ ۱۵۰متری‌ ادامه‌ دارد. در این‌ فاصله‌ محوطه‌ دیگری‌ به وجود آمده‌ است‌ که‌ دهانه‌ آنها نیز همانند پیش‌ بندی‌ آویخته‌ است.‌ پس‌ از طی‌ مسافتی‌ پهنای‌ غار قدری‌ کمتر و سقف‌ آن‌ کوتاهتر می‌شود. در این‌ قسمت ‌تپه‌ کوچکی‌ از خاک‌ رسوبی‌ وجود دارد. درگوشه‌ تالار، دهانه‌ کوتاهی‌ است‌ که‌ به‌ دهلیز وسیع‌ و همواری‌ راه‌ دارد.در کنار چپ‌ دهلیز یک‌ حفره‌۵ متری‌ است.‌ این غار سر راه‌ اراک- ‌ همدان‌ قرار دارد و طول‌ آن‌ ۵۲۰ متر است.‌ آنچه‌ بیشتر از همه‌ در این‌ غار جالب‌ توجه‌ است‌، آویز‌های‌ آهکی‌ عجیبی‌ است‌ که‌ مانند قندیلی‌ کامل‌ از بدنه‌ غار آویزان‌ شده‌ است.‌
● تفرجگاه عباسآباد
این‌ تفرجگاه‌ در دامنه‌ کوه‌ الوند قرار دارد. آبشار معروف‌ عباس‌ آباد، کتیبه‌های‌ گنجنامه ‌هخامنشی‌ و دره‌ زیبای‌ عباس‌ آباد که‌ باغ‌ وحش‌ کوچکی‌ نیز در آن‌ ایجاد شده‌، در همین‌ تفرجگاه‌ واقع‌ شده‌ است.‌در پایین‌دست‌ همین‌ تفرجگاه‌، مجتمع‌ تفریحی‌ عباس‌ آباد بر روی‌ تپه‌ای‌ مشرف‌ به‌ همدان‌ احداث‌ شده‌ و درپـــــــــایین‌ دست‌ آن‌ نیز شهر بازی‌ بــــــــزرگ‌ همدان‌ ایجاد شده‌ است.‌
● ‌‌غار بگلیجه
‌این‌ غار در نزدیکی‌ روستای‌ سرخ‌ آباد همدان‌ واقع‌ شده‌ و همانند چاهی‌ است‌ که‌ برای‌ ورود به‌ آن‌ باید از وسایل‌ فنی‌ استفاده‌ کرد. غار بگلیجه‌ استا لاگمیت‌های‌ زیبایی‌ دارد و طول‌ آن‌ در حدود ۵۰ متر است.‌
● ‌تپه مصلی
این‌ تپه‌ در شرق‌ شهر همدان‌ قرار دارد. ابعاد این‌ تپه۶۰۰* ۴۰۰ متر است‌ و با میدان‌ امام‌خمینی‌ فاصله‌ چندانی‌ ندارد. این‌ تپه‌ در گذشته‌ مکانانجام‌ فرایض‌ مذهبی‌ بود و معبد دیانای‌ همدان‌ در این‌ محل ‌قرار داشت.به نظر می‌رسد که‌ این‌ تپه‌ با توجه‌ به‌ نزدیکی‌ آن‌ به‌ تپه‌ معروفهگمتانه‌، ارتباط‌ نزدیکی‌ با کاخ‌های ‌هگمتانه‌ داشته‌ است‌ که‌ به‌ علتاستقرار معبد بر فراز آن‌، جنبه‌ مذهبی‌ خاصی‌ پیدا کرده‌ بود.
● تپه پیسا
این‌ تپه‌ در فاصله۲‌۵ /کیلومتری‌ شمال‌ تپه‌ هگمتانه‌ قرار دارد و به وسیله رودخانه‌ای ‌به‌ دو بخش‌ تقسیم‌ شده‌ است.‌ ارتفاع‌ تپه‌ نسبت‌ به‌ دشت مجاور در حدود ۱۰ متر است‌ . قدمت‌ تاریخی‌ این‌ تپه‌ به‌ دوره‌ هخامنشی‌ می‌رسد. با توجهبه حفاری های انجام‌ شده‌ در تپه‌ هگمتانه‌ که‌ به‌ پیدایی‌ آثار خشتی‌ دوره هخامنشیان‌ منجر گردید و با توجه‌ به‌ مساحت‌ تپه‌ پیسا وسفال‌های‌ به دستآمده‌ از آن‌، این‌ مکان‌ احتمالاً باید محل‌ استقرار مادها و بناهای‌ معروفآن‌ دوره‌ بوده‌ باشد.‌

جاذبه های گردشگری «قلعه شاهدژ»

● موقعیت قرارگیری
قلعه شاهدژ نهبندان در ارتفاع یک هزار و ۴۱۰ متری از سطح دریای آزاد، در فضای وسیع قله کوهی منفرد که از اطراف به دشت های باز و وسیع اشراف دارد، قرار گرفته است.
یکی از ویژگی های این اثر موقعیت استراتژیک وسوق الجیشی آن است به گونه ای که در نقطه ای قرار گرفته که در چهارراهی مسیرهای کاروان و تاریخی از سه مسیر سیستان، بلوچستان، کرمان و قهستان واقع شده است.
در فاصله حدود ۵ کیلومتری غرب قلعه شهر تاریخی نهبندان و حدود یک کیلومتری شمال آن روستای خوانشرف یا خوشاره قرار گرفته است.
این قلعه که در اواخر دوران قدرت اسماعیلیان از اوایل قرن هفتم هجری قمری در اختیار آنان قرار داشته را می توان حد نهایی و آخرین دژ این فرقه در جنوب قهستان دانست.
● ویژگی های معماری
قلعه تاریخی شاهدژ مجتمعی بزرگ از عناصر و اجزای معماری مختلف با کارکردهای گوناگون است که در کنار یکدیگر قرار گرفته اند.
وجود بعضی عناصر مانند گذرها و کوچه ها، آب انبارها و ارگ در کنار اتاقک های متعدد و متنوع نشان دهنده این است که در حقیقت این محل کارکردی شبیه پادگان بزرگ نظامی داشته است.
اولین عنصر معماری که هنگام ورود به قلعه به چشم می آید، باروی آن است که به همراه برج ها کارکرد دفاعی داشته و دور تا دور قلعه وجود داشته اند.
بیشتر مصالح مورد استفاده در ساخت بارو قطعات سنگی است.
کیفیت بارو و میزان استحکام و دقتی که در ساخت آن می شده در قسمت های مختلف قلعه متفاوت است به گونه ای که در نقاطی که دسترسی و امکان نفوذ به قلعه آسان تر بوده، باروها مستحکم تر ساخته شده اند تا دیوارهای دفاعی مناسبی در مقابل تهاجم باشند اما در قسمت هایی که به دلیل شرایط طبیعی کوه امکان نفوذ از آن قسمت ها وجود نداشته زیاد به بارو توجهی نشده است.در کنار باروها، عنصر مهم دیگر دفاعی برج ها می باشند.
برج ها عموما متصل به بارو و به صورت نیم دایره اند که بسته به محل قرارگیری، ابعاد و اندازه آن ها متفاوت است و دارای دو عملکرد عمده هستند.تعداد برج هایی که قابل تشخیص بوده و آثاری از آن ها باقی مانده ۲۵ مورد است که تمام آن ها در قسمت غرب، جنوب غربی و شمال قلعه قرار گرفته اند.
در جبهه غرب قلعه، یعنی قسمتی که مشرف به شهر نهبندان است و در انتهای مسیر دسترسی از پای کوه به قلعه، ورودی قرار دارد، از این عنصر معماری نیز مانند بیشتر بخش ها تنها دیوارهایی به ارتفاع حدود یک تا یک و نیم متر باقی مانده است.
اما نقشه این قسمت و موقعیت قرارگیری آن نشان دهنده عملکرد آن به عنوان ورودی است. مهم ترین دلایل در تایید ورودی بودن این فضا عبارتند از :
۱)قرار گرفتن در انتهای مسیر دسترسی از پای کوه به قلعه.
۲)وجود دو طاقنما یا فرورفتگی در دو طرف راهرو.
۳)وجود فضایی با ساختاری شبیه چهارطاقی که از چهار طرف آن راهروهایی به قسمت های مختلف قلعه امتداد دارد.
۴) قرار داشتن دو اتاقک در دو طرف ورودی.
● ۹ آب انبار در نقاط مختلف قلعه پراکنده اند.
نحوه پراکنش آب انبارها به گونه ای است که با توجه به وسعت زیاد قلعه (۵۳۲۷۲ متر مربع) و فاصله زیاد میان نقاط مختلف آن از یک سو و اختلاف ارتفاع زیاد میان نقاط مختلف قلعه از سوی دیگر و دشواری رفت و آمد میان نقاط مختلف قلعه دسترسی به آب به آسانی امکان پذیر باشد.
در میان عناصر و اجزای معماری قلعه یکی از سازه هایی که نسبت به سایر عناصر از سلامت بیشتری برخوردار است و با توجه به مصالح و استحکام زیاد، به نظر می رسد مورد توجه خاص بوده است دو تالار موازی به طول ۱/۱۴ و عرض ۵/۲ متر است و پوشش قوس پنج او هفت تند این فضاها، تنها پوشش های باقی مانده در کل قلعه هستند.
این قسمت دارای دو طبقه بوده و به نظر می رسد طبقه فوقانی فضایی وسیع بوده و فاقد آن تقسیم بندی فضاها در طبقه زیرین خود است.
به توجه به این که از این طبقه آثاری از ستون، طاق، قوس یا پای قوس و یا جرزهای نگهدارنده پوشش سقف به دست نیامده است و با توجه به وسعت زیاد فضا اجرای سقف بدون استفاده از این عناصر امری بسیار مشکل بوده است.
وجود گذرها و کوچه های متعدد که بخش های مختلف قلعه را به هم مربوط می سازند، از عناصر شاخص قلعه اند.
با توجه به ساختار طبیعی زمین و وجود شیب های تند و مسیرهای صخره ای که دشواری رفت و آمد را باعث می شده، در بسیاری از نقاط، گذرهایی ایجاد شده که رفت و آمد را تسهیل کند.
نحوه ساخت این گذرها به طور کلی به دو گونه است.
بعضی از کوچه ها در جریان ساخت فضاهای مختلف قلعه به وجود می آمده اند به گونه ای که حریم دو طرف کوچه ها را دیوارهای انتهایی فضاها تشکیل می داده اند.
اما بعضی از گذرها به خصوص در بخش های شیبدار با چیدن دیوارهای سنگی و سپس پر کردن فضای میان این دیوارها با زمین شیبدار سطح همواری ایجاد می شده است.
● شکل گیری تاریخی و قدمت بنا
یکی از مشکل ترین بخش ها در بررسی و مطالعه این اثر، تاریخ گذاری آن است.
کمبود مدارک و شواهد اعم از ویژگی های معماری، آثار و شواهد منقول و نیز منابع تاریخی باعث شده، اظهار نظر در مورد پیشینه تاریخی اثر با احتمال خطای زیادی همراه باشد.
از مهم ترین منابع و مدارک در تاریخ نگاری، آثار، مدارک و منابع مکتوب و تاریخی است.
در طبقات ناصری اثر عثمان ابن محمد (منهاج سراج) آمده است که در زمان حمله مغول اسماعیلیان قهستان قلعه شاهنشاهی را در ناحیه نه (نهبندان) از برادر زاده بهرام شاه، حاکم سیستان خریداری کردند و از نفوذ ملوک سیستان در همسایگی خود کاستند.
بهرام شاه برای بازپس گیری قلعه رسولی نزد اسماعیلیان فرستاد و اسماعیلیان را تهدید به لشکرکشی کرد.
به همین دلیل چهار نفر از فدائیان اسماعیلی در روز جمعه ای در سال ۶۱۸ وی را با کارد از پا در آوردند.هر چند در این منبع به نام شاهدژ یا شاهدزد که نام کنونی این قلعه است، اشاره ای نشده اما با توجه به این که خانیکف روسی که در سال ۹-۱۸۵۸ به این قلعه آمده، آن را قلعه شاه نامیده، احتمال فراوان دارد که منظور از قلعه شاهنشاهی همین قلعه شاهدژ امروزی می باشد.
«آلفونس گابریل (۱۹۳۵-م) در کتاب عبور از صحاری ایران قلعه شاهدژ را این گونه توصیف می کنند.
قلعه شاهدزد با بنای سنگی و برج های دفاعی و چند صد خانه کوچک باید زمانی مجهز و با عظمت بوده باشد.
اما بیشتر از آب انبار بزرگ در آن جا نیافتیم، بخش هایی را از آن ها را با خشت پخته بنا کرده بودند و دیوارهایش روکش شده بود.
برای ورود به آن ها پله هایی ساخته بودند. زاغه هایی در شاهدزد دیده می شد که به عمق زمین می رفت و ما مورد استفاده آن ها را نیافتیم. صعود به قله شاهدزد دشوار و فقط از جبهه غربی امکان پذیر بود.
آبادی نیز در همان بالا قرار داشت.»
قلعه شاهدژ به ابعاد ۲۵۰۳۷۰ متر طول و عرض و حدود ۵۳ هزار و ۲۷۲ متر مربع مساحت، عنوان بزرگ ترین و وسیع ترین قلعه کوهستانی شرق ایران و یکی از بزرگ ترین قلعه های کوهستانی ایران، یکی از منابع بالقوه اقتصادی در منطقه به شمار می رود.
اهمیت تاریخی و معماری اثر، موقعیت مناسب اثر و نزدیکی آن به مرکز شهری، دسترسی آسان و قرار گرفتن در مسیر اصلی ترانزیتی شرق کشور از مزیت های این اثر تاریخی است.
با در نظر گرفتن ویژگی های ذکر شده این اثر تاریخی می تواند به عنوان یک جاذبه گردشگری در سطح ملی مطرح شود. مهم ترین مزایای این اثر به عنوان یک جاذبه شاخص گردشگری:
۱) وسعت زیاد و گسترش فراوان آثار تاریخی.
۲) دارا بودن عناصر و اجزای گوناگون مانند بارو، برج ها، آب انبارها، ارک، کوچه ها و گذرها خانه ها و فضاهای مسکونی با ویژگی حیاط مرکزی
۳) استفاده زیاد و انبوه از مصالح سنگی که باعث به وجود آمدن شکلی همگون و هماهنگ با محیط پیرامون شده است.
۴) تنوع محیطی و قرارگیری فضاهای معماری در شیب های تند و کند طبیعی کوه.
۵)چشم انداز گسترده و زیبا به مناظر پیرامون.
۶) قرارگیری در کنار مسیر اصلی ترانزیتی شرق کشور.
۷) سهولت در دسترسی.
۸) استفاده از سنگ به عنوان مصالح قالب که آن نیز در بخش های زیادی به صورت خشکه چین و بدون استفاده از ملات به کار گرفته شده است.

جاذبه های گردشگری استان مازندران

از هر جاده ای که به مازندران سفر کنید در آغاز ورود به این استان سرسبزی و شادابی و حرکت روان آب‌های زلال چشمه سارها و آبشارها همراه با نقاط کوهستانی کم نظیر و تماشایی به چشم اندازی شما می پردازند.
مازندران از نظر جغرافیایی دارای دو قسمت کوهستانی و جلگه ای است. مرکز استان مازندران شهر ساری می باشد. و از شهرهای مهم این استان آمل، بابل، ساری، نوشهر، کلاردشت، بهشهر، قائم شهر، نور، چالوس، تنکابن و سوادکوه می باشد.
صنایع دستی استان شامل قالیبافی ابریشم بافی ـ نمد بافی ـ گلیم ـ جاجیم بافی ـ چادر شب بافی و حصیربافی و سفال سازی است.
انواع مرکبات، انواع مربا، انواع ترشی، انواع صیفی جات، برنج، انواع کلوچه، انواع کمپوت ماهی و خاویار از جمله سوغات مشهور استان مازندران است.
● جاده چالوس
در جاده چالوس و نوشهر تأسیسات سیاحتی نمک آبرود، پارک زیبا و ذخیره گاه شمشاد در سی سنگان که گلهای معطرش در نسختین روزهای نوروزی مشام انسان را با عطر خوش و دلنشین خود معطر می کند.
● کاخ رامسر
در رامسر کاخ تاریخی رامسر و آبگرم رامسر و در کلاردشت دریاچه رویایی ولشت ـ در جاده نور چشمه آب سرد گشیل و پارک جنگلی نور و ...
● دریاچه ولشت
عباس آباد و بالاخره پناهگاه حیات وحش دشت ناز که مامن آهوی زرد ایرن است و تالاب دیدنی میانکاله همراه با طبیعت بسیار زیبایش همه و همه می تواند روزهای خوش نوروز شما را شیرین و فرحبخش سازد و ساحل زیبای خزر با آرامش کم نظیر که توفانهای گاه به گاهش آنرا رویایی و تماشایی تر می کند همه روزها را برایتان نوروز خواهد ساخت.
در محور فیروز کوه بعد از سرازیر شدن از گردنه کدوک خط راه آهن که بشکلی مارپیچ و زیبا در سه مسیر در دامنه‌های شمالی رشته کوههای البرز کشیده شده که به سه خط طلا موسوم است همراه با پل زیبا و تاریخی ورسک، جنگل‌های انبوه سوادکوه در جاده ای که در کنار رودخانه تالار کشیده در مقابل شما قرار دارد.
اگر از محور لاریجان ـ آمل و مسیر آب اسک ـ پارک جنگلی هراز و سد لار که دریاچه‌ای زیبا در پشت خود ایجاد کرده حرکت کنید شما را به وجد و شادمانی در می آورد.
شهرستان گرگان مرکز استان گلستان میباشد. از نظر طبیعی این شهرستان از دو منطقه کوهپایه‌ایی و جلگه‌ای تشکیل شده که کوهپایه در قسمت جنوبی دشت گرگان است و مهمترین قلل آن شاهکوه و شاهوار میباشد و قسمت جلگه ای در شمال و دنباله دشت گرگان است و مهمترین رودهای این منطقه که به دریای خزر می‌ریزند رودهای گرگان قره سو کفشگیری و زیارت هستند.
آب و هوای این ناحیه معتدل خزری یا مدیترانه ای است که بطور معمول از غرب مازندران بارش کمتری دارد. از نظر اقتصادی با وجود شرایط مناسب کشاورزی دامپروری و صنایع وابسته به کشاورزی مثل کارخانه جات روغن کشی و پنبه پاک کنی چهره این شهر در سال های اخیر دگرگون شده است.
قابل ذکر است که این شهرستان یکی از قدیمی‌ترین کارخانه جات بافت پارچه های ابریشمی و حریر را داشته که پارچه های آن بسیار معروف بوده است.
● پارک ملی گلستان
این پارک در ۱۵۰ کیلومتری شرق گرگان قرار دارد و دارای ۹۱۸۹۵ هکتار مساحت است. با داشتن اقلیم های متفاوت و مناطق زیستی متنوع جنگلی ، استپی و چشم اندازها ومناظر متبوع طبیعی با جاذبه های توریستی گوناگون که مورد بازدید علاقمندان بسیار زیادی از نقاط مختلف کشور و خارجیان قرار می گیرد. اهمیت ان از نظر محققین و دانش پژوهان به لحاظ دست نخوردگی جوامع زیستی گیاهی و جانوری و اکوسیستم های طبیعی به عنوان میراث های طبیعی و تنوع ژنتیکی بسیار زیاد است.
این پارک برای علاقمندان به طبیعت از نظر تفرج متمرکز و گسترده نیز قابلیت داشته و جلب نظر می نماید.
● پارک جنگلی ناهار خوران
این پارک از قدیمی ترین تفرجگاه های استان گلستان بوده و در ۴ کیلومتری جنوب شهر گرگان واقع شده است .
دارای فضاهای جنگلی در طرفین جاده برای تفرج متمرکز است با داشتن آب و هوای مناسب دامنه پر شیب جنگلی که ورد استفاده تفرج کنندگان داخلی و خارجی قرار می گیرد. این پارک درای مهمانسرای عمومی بویژه مهمانسراها و کمپهای اقامتی زیبا می باشد.
● پارک جنگلی قرق
این پارک در ۲۳ کیلومتری شرق گرگان در کنار جاده اصلی ترانزیت واقع شده و مساحت آن۶۵۰هکتار و بخش اعظم آن در محیط جلگه ای قرار گرفته است. دارای امکانات تفرجی بویژه محل نگهداری گوزنهای بومی جنگلهای شمال ایران است.

جاذبه های گردشگری بیابان ها و کویر های ایران

کشورهایی که در نیمکره شمالی زمین در عرض جغرافیایی ۱۵تا ۴۵ درجه واقع شده‏اند، در نوار خشک یا بیابانی کره زمین قرار دارند (مانند: ایران، عربستان، صحرای آفریقا، امارات متحده عربی و غیره) زیرا در این عرض جغرافیایی «هوای پرفشار مجاور حاره‏ای» حاکم است. این هوای پرفشار با دو اثر و ویژگی خود به هر منطقه‏ای که بوزد، مانع بارندگی می‏شود: پراکنده کردن هوا و ندادن امکان صعود به آن. به‏طور کلی اینطور می‏توان گفت، آن هوایی ایجاد بارندگی می‏کند که ناپایدار باشد یعنی امکان صعود را داشته باشد، سرد بشود تا ذرات ابر بتوانند سرانجام به صورت ریزش‏های جوی (باران، برف و تگرگ) به سطح زمین بریزند. هوای پرفشار چنین امکانی را نمی‏دهد. کشور عزیزمان (ایران) که تقریباً در عرض جغرافیایی ۲۵تا ۴۰درجه شمالی قرار دارد، درست در داخل یا بهتر بگوییم در مغز و هسته این عرض جغرافیایی بوده و لذا تحت تأثیر شدید هوای پرفشار مجاور حاره‏ای واقع شده است و لذا می‏بایست سراسر آن دارای آب و هوای خشک و بیابانی و فقیر از لحاظ بارندگی می‏شد، مانند: امارات متحده عربی و دیگر شیخ‏نشین‏های خلیج فارس، عربستان، صحرای آفریقا و غیره. اما خوشبختانه، در طول دوره زمین ساختی یا تکامل کره زمین در محدوده کشور ما، دو پدیده اتفاق افتاده یا عوارض طبیعی به وجود آمده که در بسیاری از مناطق آن، اثر بسیار نامطلوب هوای پرفشار مجاور حاره‏ای و نیز بادهای آلیزه که آن هم در همین عرض‏های جغرافیایی باعث خشکی آب و هوا می‏شود، از بین رفته و ایران دارای انواع یا تیپهای مختلف آب و هوا و از این لحاظ یک کشور تقریباً استثنایی در جهان شده است. یکی از این دو پدیده خشک شدن دریاها ولی باقی ماندن دو دریا در شمال و جنوب کشور است (دریای خزر در شمال، خلیج فارس و دریای عمان در جنوب) و دیگری، چین خورده و کوهستانی شدن قسمت اعظم آن است.
● منابع طبیعی تجدید شوند (کویرها یا نمکزارها و ماسه‏های بادی)
در مناطق دشتی بویژه نواحی خشک و بیابانی، منابع طبیعی تجدید شوند یا معادن تجدیدپذیر بسیاری در مساحت و قطعات کوچک و بزرگ وجود دارند، مانند انواع نمک‏های انواع کویرها (نمکزارها) یا ماسه‏های بادی به صورت رشته تپه‏های طولی شکل به هم پیوسته که طول آنها تا ۲۰۰کیلومتر و ارتفاع آنها «ماسه بادی انباشته شده» تا ۴۷۵متر هم می‏رسد، مانند ماسه‏ها یا رشته‏تپه‏های ماسه‏ای واقع در شرق لوت که به ریگ یلان معروف است و همینطور دیگر رشته‏تپه‏های ماسه‏ای به هم پیوسته کشور مانند ریگ جن (در جنوب دشت کویر)، ریگ شتران(بین طبس و یزد) ریگ دهلی (سرراه بم به سمسور در بلوچستان) ریگ اسپکه در بلوچستان، ریگ کاشان (آران و بیدگل) و دیگر رشته‏تپه‏های ماسه‏ای طولی (ریگها). اما در مناطق مختلف خشک و بیابانی دیگر انواع تپه‏های ماسه‏ای به اشکال مختلف (هلالی شکل، شمشیری شکل و غیره) وجود دارند که هم از اشکال زیبا برخوردارند و هم تمام نشدنی (منابع طبیعی تجدید شونده)اند زیرا جایگزین می‏شوند، یا از بین نمی‏روند. تپه‏های ماسه‏های بادی، هم زیبا هستند و هم موارد استعمال گوناگون دارند. تاکنون حدود ۲۰مورد استفاده از ماسه بادی کشف شده است. بنابراین، ماسه‏های بادی هم از منابع مهم اقتصادی (منابع طبیعی تجدید شونده) و هم از عوامل مهم و اشکال زیبای جاذبه توریستی هستند، ضمن آن که تپه‏های ماسه‏ای محل اسکی بیابانی نیز هستند.
در نواحی خشک کشور، انواع مختلف کویرها (نمکزارها) وجود دارند که تمام نشدنی (تجدیدپذیر) هستند (برخلاف معادن نمک‏کوه (گنبدهای نمکی) که تمام شدنی (ثروت‏های طبیعی) هستند. کویرها یا نمکزارها از انواع مختلف املاح و به اشکال گوناگون و قطعات مختلف در مناطق مختلف کشور ما وجود دارند، که آنها را براساس شکل ظاهری (اشکال قشرهای نمکی و نوع نمک) نامگذاری کرده‏ایم، مانند: کویرهای قشری که دارای املاح کلرورسدیم هستند، کویرهای چریه که دارای املاح کلرور کلسیوم و کویرهای متورم یا پف کرده، که دارای املاح سولفات سدیوم هستند و شوره‏زارها که دارای املاح نیترات پتاسیوم‏اند.
کویرها(نمکزارها) مانند ماسه‏زارها، ضمن آن که به دلیل داشتن مناظر گوناگون و زیبا از جاذبه‏های مهم توریستی به شمار می‏روند با داشتن انواع مختلف املاح، از مهمترین منابع اقتصادی (منابع طبیعی تجدیدپذیر) نواحی خشک کشور هستند زیرا هر یک از انواع املاح کویرها، موارد استعمال گوناگون دارند، به عنوان مثال سولفات سدیوم برای تهیه مواد شوینده، شیشه‏سازی، کاغذسازی و چندین مورد دیگر استفاده می‏شود. با احیاء کردن سولفات سدیوم به سولفید سدیوم به روش خیلی ساده، از این ماده بسیار باارزش، برای استخراج فلز از سنگ (سنگ آهن، سنگ مس و غیره) استفاده می‏شود. از کلرور سدیوم برای مصارف خوراکی انسان و حیوان (نمک طعام) و نیز استخراج نفت و همچنین تولید محصولات پتروشیمی استفاده می‏شود. کلرور کلسیوم، جاذب‏الرطوبه است که دهها موارد استعمال دارد و خلاصه از نیترات پتاسیوم هم به عنوان یک کود ازته طبیعی استفاده می‏شود و هم برای تهیه باروت و دیگر مواد احتراقی، مورد استفاده قرار می‏گیرد.
بنابراین، کویرها (نمکزارها) برخلاف گذشته که اگر در هر منطقه وجود داشت، نشان از شوم و بدبخت بودن آن منطقه بود، امروزه نشانه خوش‏شانسی و مایه توسعه و ترقی هر کشور و منطقه به شمار می‏روند، زیرا در گذشته که فعالیت‏ها بیشتر براساس کشاورزی و دامداری استوار بود، کویرها به دلیل متراکم بودن نمک در آنها و غیرقابل کشت و زراعت بودن، نه تنها فایده‏ای نداشتند و مورد استفاده قرار نمی‏گرفتند، بلکه با بالا آمدن سطح آب زیرزمینی در این عرصه‏ها، موجب بالا آمدن زه آب شور و کویری شدن زمین‏های اطراف خود نیز می‏شدند. روی همین اصل، تمدن‏های کشاورزی مفلوک روستاهای کوچک و فقیری که در این سرزمین‏های با آب و خاک شور به وجود آمده بودند، به تدریج با پیشروی آب شور و شورتر و سرانجام کویری شدن اراضی زیر کشت ساکنان این مناطق، روستاها را ترک کرده به دیگر مناطق کشور مهاجرت کردند و به این ترتیب، تمدن‏های کشاورزی نیز نابود شدند. اما امروزه از برکت پیشرفت علم و تکنولوژی، می‏توان از انواع املاح، انواع کویرها بهره‏برداری کرد و چنانچه با یک برنامه‏ریزی صحیح از آنها استفاده شود، تأثیر به سزایی دراقتصاد منطقه وکل کشور هم از لحاظ اشتغال زایی و هم بالا رفتن سطح زندگی مردم خواهد داشت و شهرهای صنعتی، زنجیروار به دور کویرها ایجاد خواهند شد وتمدن صنعتی پیشرفته به جای تمدن مفلوک کشاورزی درگذشته به وجود خواهد آمد.
● کویرها و بیابان‏های ایران (به عنوان عوارض طبیعی نامساعد) از جاذبه‏های مهم توریستی‏
... کویرها و بیابانها فواید دیگری هم دارند که شاید بتوان گفت مهمتر و اقدام دراین زمینه، اقتصادی‏تر و اولی‏تر است، برای این که هزینه کمتری را هم دربرخواهد داشت و آن استفاده از کویرها (نمکزارها) و بیابان‏ها به عنوان جاذبه‏های مهم توریستی کشور است. درست است که کشور ما با داشتن دریاهای گوناگون و زیبا در شمال و جنوب کشور و جنگل‏های متنوع درمناطق مختلف، دره‏های سرسبز و ارتفاعات پوشیده از گیاه و رودهای خروشان و چشمه سارهای پر آب و آب معدنی‏های متنوع فراوان و عرصه‏های پوشیده از گل‏های الوان و نیز حاوی انواع حیات وحش از لحاظ طبیعی یکی از مناطقی درجهان است که دارای انواع جاذبه‏های توریستی است، اما کویرها و بیابان‏های ایران دارای ویژگی خاصی هستند. حتی مواردی از آنها، منحصر به فرد بوده و دردیگر کشورهای جهان نمونه آنها مشاهده نمی‏شود. لذا، ضمن آن که برای هر فرد ایرانی جالب هستند، برای توریست‏های خارجی به ویژه آنان که با کویر و بیابان و علوم مربوط به آن سروکار دارند (کویرشناسان و بیابان شناسان) بسیار جالب و ارزشمندند، هرچند به ظاهر از عوارض طبیعی نامساعد برای کشاورزی و دیگر بهره‏برداری‏های مستقیم از آن به حساب می‏آیند.
● خلاصه‏ای از جاذبه‏ها و زیبائیهای کویر و بیابان:
▪ کویرها (نمکزارها)
هرکشوری که دارای نمکزار است، برای آن اسمی دارد. به عنوان مثال در زبان عربی به نمکزار«سبخ» )Sabakh( می‏گویند که جمع آن می‏شود «سبخاء» و به بیابان هم «صحرا» می‏گویند. ما درایران به نمکزار «کویر» می‏گوییم.
تعریف کویر: کویر به زمینی گفته می‏شود که آنچنان تحت تأثیر نمک است(نمک در سطح یا نزدیک سطح آن متمرکز شده) که قابل رویش برای گیاهان (حتی پسته، خرما، جو و غیره که به شوری و قلیایی مقاوم هستند) نیست. اما امکان دارد که میزان املاح آن به حدی باشد که گیاهان غیرزراعی ولی مقاوم به شوری و قلیایی (مانند گز،خارشتر، اشنیان، نی و غیره) بتوانند درآن برویند. دراین صورت، کویرهای گیاهدار یا مراتع کویری خوانده می‏شوند که درواقع منابع طبیعی، تکثیر شونده مناطق خشک هستند (همان گونه که جنگل‏ها، منابع طبیعی تکثیر شونده مناطق مرطوبند). اما اگر مقداری املاح محلول خاک از یک حدی تجاوز کند( از سه درصد و یا هدایت الکتریکی مخصوص آن از ۴۳ میلی موس بر سانتیمتر ) دیگر هیچ گیاهی قادر به روییدن درآن نیست (حتی گیاهی به نام «شور» Salzola که مقاوم‏ترین گیاه به شوری است) دراین شرایط،کویرها یا نمکزارهای فاقد گیاه ولی دارای قشر نمکی (کویرهای واقعی) به وجود می‏آیند که باید از املاح آنها استفاده کرد و این رو، نگارنده معتقد است. کویرها (نمکزارهای فاقد گیاه) منابع طبیعی تجدید شونده یا قابل تجدید مناطق خشک هستند (درحالی که کویرهای دارای گیاه، منابع طبیعی تکثیر شونده مناطق خشک‏اند.
در اینجا از جاذبه‏ها و زیبایی‏های کویرها، چه کویرهای گیاهدار و چه کویرهای فاقد گیاه، به عنوان یکی از بهترین جاذبه‏های توریستی کشور ما ونیز در جهان صحبت می‏کنیم.
الف) درباره کویرهای گیاهدار
در مناطق مختلف کشور (نیمه خشک، خشک، نیمه‏بیابان و بیابان) چندین قطعه کویر (نمکزار) داریم که تعداد آنها به حدود ۴۵-۵۰ قطعه می‏رسد، مانند: کویر آذربایجان‏شرقی (معروف به کویر کبودان)، کویر اراک (معروف به کویر میقان) کویرهای منطقه قم و چندین قطعه کویر در مناطق خشک مانند کویر بجستان و کویر خواف و کویر جاجرم خراسان. اما بزرگترین کویر (نمکزار) ایران، کویر مرکزی یا دشت کویر ایران است. همچنین در نواحی نیمه‏بیابانی مانند یزد، پنج قطعه کویر (نمکزار) داریم مانند کویر ابرقو، کویر مروست، کویر سیاهکوه و غیره و حتی در بیابان لوت نیز، کویر یا نمکزار وجود دارند که به کلی فاقد گیاه هستند.
کویرهای گیاهدار، یا اطراف کویر مرکز ایران ضمن آن‏که مراتع کویری یا منابع طبیعی تکثیرشونده هر منطقه و کشور به حساب می‏آیند، دارای جاذبه توریستی جالب توجهی نیز هستند زیرا در آنها انواع مختلف گیاهان می‏رویند که بخصوص در فصل بهار بعضی از آنها دارای گل‏های بسیار زیبا هستند، مانند انواع گزها که دارای انواع گل‏های بنفش رنگاند که توأم با رنگهای متنوع اندام انواع گیاهان، منظره بسیار جالب و دیدنی دارند. کویرهای گیاهدار تقریباً مانند جنگل‏ها که در فصل پاییز خیلی زیبا هستند در فصل بهار زیبا و دیدنی‏اند. لذا، در این فصل باید از جاذبه‏هایی برای جلب توریست و ترتیب دادن تورها استفاده کرد. استفاده از این عرصه‏ها به عنوان چراگاه، یعنی وجود و پخش بودن حیوانات بویژه شتر در آنها، منظره بسیار زیبایی به این کویرها می‏بخشد، بخصوص عصرها.
ب) کویرهای فاقد گیاه‏
هرقدر منطقه از لحاظ آب و هوا خشک‏تر و گرمتر باشد، تعداد گیاهان آن کمتر است. به عبارت دیگر، از مناطق نیمه‏خشک (به عنوان مثال آذربایجان و اراک) به مناطق خشک و بیابانی (مانند بیابان لوت) از گیاهان کویر کاسته شده و بر سطح کویرهای فاقد گیاه اضافه می‏شود. به‏طوریکه در بیابان لوت، هر قطعه که کویری است، فاقد گیاه است در دشت کویر یا کویر مرکزی، اطراف آن‏که به دلیل نفوذ آب زیرزمینی به آن منطقه و نیز جاری شدن آب‏های سطحی به آنجا، تا حدودی رطوبت خاک بیشتر است، کویرها، گیاه دارند اما قسمت مرکزی آن به کلی فاقد گیاه ولی دارای انواع مختلف کویرها با قشرهای نمکی متنوع بوده که همچون گل‏های یک قالی زیبا و متنوع هستند. انواع نمک‏ها با بلورها و اشکال مختلف، زیبایی خاصی به هر قسمت از سطح کویرهای فاقد گیاه می‏بخشند. بهترین موقع برای دیدن این کویرها و ترتیب دادن برنامه گردشگری برای آنها، اواخر تابستان و فصل پاییز قبل از آغاز بارندگی است زیرا در طول دوره خشک و گرم تابستان املاح در سطح زمین تجمع کرده و بلورهای مختلف نمک با اشکال مختلف و زیبا، جلوه‏ای بسیار زیبا می‏بخشند.
خلاصه هر کویر (نمکزار) ایران در مناطق مختلف دارای ویژگی‏های خاص آن شرایط اقلیمی و خاکی آن منطقه است. به عنوان مثال کویر حوض سلطان، خصوصیتی دارد که دیگر کویرها ندارد (باتلاقی شدید است) کویر ساغند یزد با کویر ابرقو و مروست، تفاوت دارد. کویر اراک (میقان) با کویر آذربایجان‏شرقی (با آن‏که هر دو در مناطق نیمه‏خشک واقع شده‏اند) ولی به کلی با هم متفاوتند و همه زیبا هستند.
▪ بیابان‏ها
بیابان که عرب‏ها به آن «صحرا» می‏گویند به سرزمین وسیعی گفته می‏شود که از لحاظ بارندگی بسیار فقیر است و امکان دارد که در طول یک سال یا سال‏ها در آن بارندگی صورت نگیرد. و بارش چندین سال آن، ظرف چند روز یا چند ساعت ببارد. (بیابان‏های واقعی، مانند بیابان لوت ایران، صحرای آفریقا، و بیابان آتاکاما در آمریکای جنوبی که ۲۹سال در آن بارندگی صورت نگرفته است: از سال ۱۸۳۲ تا ۱۸۵۳)، یک چنین سرزمینی از لحاظ آب و پوشش گیاهی بسیار فقیر و یا مساحت‏های وسیعی از آن به کلی فاقد گیاه است، مانند بیابان لوت ایران. در این سرزمین (بیابان لوت) سال‏ها باران نمی‏بارد و آب جاری شیرین ندارد و آب آن محدود می‏شود فقط به پنج چشمه کوچک که آب تمامی آنها، کم و شور است. همچنین یک رود دایمی دارد که نیز آب آن شور است و در آخر، براثر تبخیر شدید به معدن نمک تبدیل می‏شود. لذا، این بیابان (به جز یک منطقه کوچک در لوت جنوبی معروف به شاهرخ‏آباد) به کلی برای کشاورزی مناسب نیست.
اما چون سال‏ها در آن بارندگی صورت نمی‏گیرد و بارش چندین سال آن، ظرف چند روز یا چند ساعت می‏بارد، این شرایط سبب شده‏اند که عوارضی بر اثر باد و عوارضی براثر آب به‏وجود آیند که از جاذبه‏های مهم و بسیار زیبا به حساب می‏آیند. به عبارت دیگر، اشکال و عوارض طبیعی بیابانی که برای دیگر بهره‏برداری‏ها نامناسب هستند، مهمترین جاذبه‏های توریستی بیابان لوت به حساب می‏آیند، که برخی از آنها منحصر به فرد بوده، و در هیچ بیابان دیگر دنیا، دیده نمی‏شوند. ضمن آن‏که بررسی‏های اینجانب و همکاران و نیز برخی از دانشمندان خارجی نشان داده که پست‏ترین نقطه داخلی ایران، در بیابان لوت واقع شده و گرمترین نقطه کره زمین هم در همین‏جاست، به عبارت دیگر، اگر قطب شمال و قطب جنوب سردترین نقطه در سطح کره زمین هستند، بیابان لوت گرمترین نقطه کره زمین است که به قول دانشمند اتریشی (استراتیل زاور Stratil sauer) بیابان لوت می‏تواند «قطب حرارتی کره زمین باشد!» بنابراین، یکی از مهمترین جاذبه‏های توریستی بیابان لوت، همین پست‏ترین نقطه بیابان لوت یعنی گرمترین نقطه کره زمین است که دیدن آن برای هر کسی، می‏تواند بسیار جالب باشد. همانطور که قبلا ذکر شد به علاوه سال‏ها بدون بارندگی بودن یعنی خشکی و فقر پوشش گیاهی و تاخت و تاز بادها از یک طرف (اثر فرسایشی باد) و سال‏ها بدون بارندگی بودن و ریزش بارندگی چندین سال آن، ظرف چند روز و یا چند ساعت (اثر فرسایشی آب) و دیگر اثرات آب و باد، عوارضی را در بیابان لوت به‏وجود آورده‏اند که بسیار زیبا هستند.
در ادامه، عوارض و اشکال بیابانی جالبی را که براثر باد بوجود آمده‏اند و نیز بر اثر آب، نام می‏بریم، که دیدن آنها، با عکس و تصویر آنها برای هر بیننده‏ای جالب است.
● عوارض و اشکال زیبای بیابانی به وجود آمده بر اثر باد
۱) رشته تپه یا بهتر بگوییم رشته کوههای ماسه ای که ارتفاع آن تا ۴۷۵ متر و طول آن ۲۰۰ کیلومتر و عرض آن ۶۰ کیلومتر است. این توده عظیم ماسه‏ای طولی‏شکل، در شرق بیابان لوت واقع شده و به «ریگ یلان» یا ریگ شرقی لوت معروف است (در مناطق مرکزی و شرقی ایران به این گونه رشته تپه‏های ماسه‏ای عظیم «ریگ» می‏گویند. عرب‏ها به آن عرق Erg می‏گویند که جمع آن می‏شود عارق. این ریگ علاوه بر داشتن منظره زیبا برای ورزش اسکی، ماسه‏ای بسیار مساعد است.
۲) تپه‏های ماسه‏ای پراکنده به اشکال مختلف (هلالی شکل، که برخان نامیده می‏شود شمشیری شکل، که سیف گفته می‏شود) این تپه‏های ماسه‏ای در دشت لوت واقع شده‏اند.
یاردانگها: یاردانگها تپه‏هایی هستند که بر اثر رُفته شدن خاک اطراف آنها، بر اثر باد به وجود آمده‏اند (به عنوان مثال به شکل یک صندوق بزرگ، یا یک تپه کوچک که در سطح زمین باقی مانده باشد).
- نبکاها: یعنی تپه‏های ماسه بادی که روی آنها گیاه وجود دارد. این عوارض بیابانی را نگارنده «گلدان بیابان» نام نهاده، زیرا در سطح دشت صاف، تپه هایی که روی آنها گیاه سبز شده، به صورت پراکنده دیده می‏شود.
بزرگترین نبکاهای جهان، هم از لحاظ محیط (بیش از ۴۰ متر) در حاشیه غربی بیابان لوت (سر راه شهداد به پشونیه) واقع شده و هم از لحاظ ارتفاع (تا ۱۰متر) که آن هم در داخل لوت ولی در قسمت غربی آن، نزدیک کریم‏آباد از توابع شهداد قرار دارد. هر دو نوع نبکاها، بسیار جالب زیبا و دیدنی هستند که در دیگر مناطق جهان دیده نمی‏شوند.
- دشت‏های پوشیده از پوشش‏های متفاوت (ریگی، قلوه‏سنگی، سنگی، ماسه‏ای) که آنها را پوشش بیابانی )Desert Pavement( می‏نامند و همچون گل‏های متفاوت قالی در سطح دشت لوت، زیبایی خاصی به آن بخشیده‏اند. این عرصه‏های فاقد گیاه، بر اثر باد به وجود آمده‏اند، زیرا باد ذرات ریز (ماسه و گرد و غبار) را با خود برده و این مواد (ریگ، قلوه‏سنگ و سنگ) باقی مانده که پوششی گوناگون، الوان و زیبا، در سطح دشت فاقد گیاه لوت ایجاد کرده‏اند.
● عوارض و اشکال بیابانی به وجود آمده بر اثر آب (و باد)
چون در بیابان لوت، سال‏ها باران نمی‏بارد ولی بارش چندین سال آن، ظرف چند روز یا چند سال می‏بارد، اثر فرسایشی آب خیلی شدید است که اشکال و عوارض گوناگون و زیبایی را به وجود آورده است. به عنوان مثال:
- کلوت‏ها: کلوت‏ها بر اثر فرسایش آب و صیقل دادن آن به وسیله باد به وجود آمده و به صورت رشته دالان های موازی تا ارتفاع بیش از ۲۰۰ متر منطقه‏ای به طول ۱۴۰ و عرض ۸۰ کیلومتر را در غرب بیابان لوت (حدود ۸۰ کیلومتری شرق شهداد) پوشانیده و به کلی فاقد گیاه و حیات است. این عارضه بیابانی، فقط منحصر به بیابان لوت ایران است و در هیچ بیابان دیگری دیده نمی‏شود. پست ترین نقطه داخلی ایران (۵۶ متر ارتفاع از سطح دریا) و گرمترین نقطه کره زمین هم در داخل همین کلوت‏ها (یک چاله آبی-بادی) واقع شده است.
- شهرهای لوت: جغرافیدانان، بیابان‏ها را براساس عوارض و شکل ظاهری آنها نامگذاری کرده‏اند، به عنوان مثال: اگر مسطح بود، «بیابان دشتی» اگر کوهستانی بود، «بیابان کوهستانی»، اگر دارای نبکای زیاد بود، «بیابان های نبکائی» و اگر پوشیده از ریگ بود، بیابان ریگی، سنگی، قلوه‏سنگی و غیره می‏نامند. براثر فرسایش شدید آب و صیقل دادن باد، زمین در بعضی قسمت‏ها به شدت فرسایش یافته و در طول قرن‏ها فرسایش آبی و (نیز بادی) شدید به صورت بقایا یا آثار خرابه‏های شهرها درآمده است که در منطقه، به شهر لوت یا شهرهای لوت معروف است و جغرافیدانان، آنها را بیابان‏های شهری یا شهرهای بیابانی می‏نامند. این آثار و عوارض بیابان‏ها که بر اثر آب (و نیز باد) به وجود آمده، بسیار زیبا و همانند آثار و بقایای شهرهای کهن ایران، جالب و دیدنی هستند.
- کوچه‏ها: بر اثر بارندگی اتفاقی و جاری شدن سیل‏ها، زمین به شدت فرسایش یافته و سیل‏های عمیق ایجاد کرده که در محل به آنها کوچه می‏گویند، که عمق برخی از آنها از ۳۰متر هم تجاوز می‏کند. متاسفانه در دهه‏های اخیر از این مسیل‏های گود یا کوچه‏ها، قاچاقچیان مواد مخدر از آنها به عنوان بهترین مسیر و پناهگاه برای انتقال مواد مخدر و غیره استفاده می‏کنند.
- دریاچه شورگز هامون: در بیابان لوت در انتهای (جنوبی‏ترین قسمت) کلوت‏ها و ریگ یلان، یعنی بین این دو عارضه زیبای بیابانی، یک دریاچه ایجاد شده که به دریاچه شورگز هامون معروف است. هرچند سال یک‏بار که بر اثر بارندگی سیلاب جاری می‏شود. این دریاچه برای یک مدت کوتاه آب دارد، که بر اثر بالابودن میزان تبخیر هوا، این دریاچه پس از یک مدت کوتاه، دوباره خشک و بی‏آب می‏شود.
- معادن نمک: یک رود دایمی که از شمال بیابان لوت (منطقه بیرجند و غیره) سرچشمه می‏گیرد و در طول راه، شاخه‏های شور و شیرین زیادی به آن می‏ریزد و سرانجام وارد بیابان لوت می‏شود (به صورت یک رود دایمی وارد بیابان لوت می‏شود). اما چون هوا گرم و خشک است، در طول راه از آب آن کاسته می‏شود ولی بر غلظت املاح آن، افزوده می‏شود تا این که نرسیده به کلوت‏ها، خشک شده به صورت معدن نمک (کلرور سدیم) در می‏آید که به «گودسر نمک» یا نمکزار شهداد معروف است. چون دیگر املاح آب در طول راه رسوب می‏کنند، کلرور سدیوم خالص که در آب کاملا محلول است به آنجا می‏رسد و روی همین اصل، معدن نمک کلرور سدیم به وجود می‏آید که از کرمان و دیگر نقاط با کامیون و وانت برای کندن نمک و حمل آن به دیگر نقاط، به آنجا می‏روند و از نمک حاصل از آب رود خشک شده، به عنوان معدن یا مخزن تجدید شونده، نمک استفاده می‏کنند. قسمت‏های مختلف آن، دارای مناظر بسیار زیبا است، بخصوص که با عوارض ساحل این دریاچه یا معدن نمک، منظره‏ای بسیار جالب و دیدنی به وجود آمده است.
● کویرها، نمکزارهای بسیار زیبا و دیدنی (کویرها یا نمک‏زارهای لوت)
لوت، همانطور که شرح دادیم یک بیابان است، اما در آن«کویر» یعنی نمکزار هم وجود دارد که باید آن را «کویر لوت» نامید. در محل‏هایی که آب شور جمع می‏شود یا زمین تحت تاثیر آب زیرزمینی شور قرار دارد، انواع مختلف کویرها (نمکزارها) که به اشکال مختلف ظاهر شده‏اند و جلب توجه می‏کنند. نگارنده بر اساس شکل ظاهری آنها، این کویرها را نامگذاری کرده است: کویرهای با جوشش تخم‏مرغی شکل: یعنی کویرهایی که نمک در سطح آن به صورت تخم‏مرغ درآمده (به اندازه تخم‏شترمرغ) که تقریبا در دنیا بی‏نظیر است.
▪ «کویرهای چشمه‏ای»: که تمام آن منطقه به صورت چشمه‏سارها دیده می‏شود، در حالی که اصلا آبی وجود ندارد. «کویرهای سم گوسفندی»: سطح این عرصه‏ها به شکل زمین خیسی می‏ماند که گله‏ای از گوسفندان از آن عبور کرده و جای پا، یا سم گوسفندان در سطح آن باقی مانده باشد. «کویرهای قندیلی»: بر اثر شدت گرما و تبحیر زیاد، به عبارت دیگر هوا در آن قسمت‏ها آنقدر گرم و خشک است که در مواقعی که کویر خیس و آبدار است، نمک را بر اثر تبخیر به سمت بالا کشیده که به صورت قندیل به هوا کشیده شده‏اند (معمولا در مناطق سردسیر زمستان‏ها که بر اثر بارندگی هوا می‏بارد شب‏ها آبی که در حال نزول از بالای بام منازل و ساختمان‏ها در حال ریزش است به صورت «قندیل یخ» در می‏آید. در بیابان لوت، جهت، عکس آن است: بر اثر تبخیر شدید، محلول نمک و آب به هوا کشیده می‏شود که به صورت قندیل نمکی یا سیخ‏های نمکی بسیار زیبا در سطح زمین جلوه‏گر می‏شوند. هر قدر هوای منطقه گرمتر و خشک‏تر باشد، قندیل‏ها بلندتر هستند. این انواع کویرها در بیابان لوت، بسیار بسیار زیبا و دیدنی هستند که به این صورت قابل وصف نیستند.

جاذبه‌های‌ توریستی‌ کردستان‌

● كردستان‌ گذرگاه‌ تاریخ‌
دیدار از سرزمین‌ كردستان‌ بر بینندگان‌ دری‌ می‌گشاید از هر آنچه‌ جویای‌ آن‌ است‌، جنبه‌های‌ تاریخی‌، جامعه‌شناسی‌، مردم‌شناسی‌، صنایع‌ دستی‌ متنوع‌، تنوع‌ زیستی‌ جانوری‌ و گیاهی‌، طبیعت‌ سرشار از پدیده‌های‌ دیدنی‌ چون‌ كوه‌، جنگل‌، دریاچه‌، رودخانه‌، چشمه‌های‌ آب‌ معدنی‌ و نیز معماری‌ مسكونی‌ نشات‌ گرفته‌ از طبیعت‌ جای‌جای‌ آن‌، هركدام‌ فصلی‌ است‌ از حیات‌ دیر سال‌ این‌ دیار نام‌آوران‌.
استان‌ كردستان‌ با وسعتی‌ قریب‌ به‌ ۲۸۲۳۵ كیلومتر مربع‌ در محدوده‌ غرب‌ ایران‌ واقع‌ شده‌ و از شمال‌ به‌ استان‌ آذربایجان‌ غربی‌ و زنجان‌، از شرق‌ به‌ استان‌ همدان‌، از جنوب‌ به‌ استان‌ كرمانشاه‌ و از غرب‌ به‌ كشور عراق‌ محدود است‌. سنندج‌ مركز استان‌ است‌ و از شهرهای‌ مهم‌ آن‌ می‌توان‌ به‌ سقز، بانه‌، مریوان‌، دیواندره‌، كامیاران‌، قروه‌، بیجار و... اشاره‌ كرد.
● تپه‌ و قلعه‌ زیویه‌
بر فراز تپه‌ باستانی‌ در ۵۵ كیلومتری‌ جنوب‌ شرقی‌ سقز در شمال‌ روستای‌ زیویه‌ و دارای‌ اهمیت‌ جهانی‌ است‌ به‌ نظر باستان‌شناسان‌ این‌ قلعه‌ و آثار به‌ دست‌ آمده‌ از آن‌ به‌ حدود ۲۷۰۰ سال‌ قبل‌ از میلاد تعلق‌ دارد.
● غار كرفتو دیواندره‌
غار كرفتو در ۷۷ كیلومتری‌ شمال‌ شرقی‌ دیواندره‌، درمیانه‌ راهی‌ كه‌ جاده‌ دیواندره‌ سقز را به‌ تكاب‌ می‌پیوندد، یكی‌ از شگفت‌انگیزترین‌ غارهای‌ كشور محسوب‌ می‌شود.
● كتیبه‌ تنگی‌ ور كامیاران‌
در ۴۵ كیلومتری‌ شمال‌ غربی‌ كامیاران‌ بین‌ روستای‌ تنگی‌ور و یوزیدر بر روی‌ صخره‌یی‌ در دره‌یی‌ تنگ‌، كتیبه‌یی‌ به‌ خط‌ میخی‌ و زبان‌ آشوری‌ حجاری‌ شده‌ است‌.
● قلعه‌ قم‌ چقای‌ بیجار
دژ باستانی‌ قم‌ چقای‌ در ۴۵ كیلومتری‌ شمال‌ بیجار واقع‌ است‌ كه‌ شامل‌ دیوارها، راه‌پله‌ها، آب‌انبارها و اتاق‌ها از زمان‌ مادها تا اواخر دوره‌ ساسانی‌ وجود دارد.
● پل‌ صلوات‌ آباد بیجار
این‌ پل‌ در ۱۵ كیلومتری‌ جاده‌ آسفالته‌ بیجار تكاب‌ واقع‌ است‌ تاریخ‌ دقیق‌ ساخت‌ پل‌ مشخص نیست‌. اما از شواهد پیداست‌ كه‌ پل‌ با عناصر ویژه‌ دوره‌ صفویه‌، بخصوص‌ سنگ‌های‌ حجاری‌ شده‌ و الگوهای‌ معماری‌ این‌ دوران‌ ساخته‌ شده‌ است‌.
● قرآن‌ نگل‌ مریوان‌
در مسجد قدیمی‌ روستای‌ نگل‌ در ۶۵ كیلومتری‌ جاده‌ سنندج‌ مریوان‌ قرآنی‌ مزین‌ به‌ نقوش‌ گیاهی‌ به‌ خط‌ كوفی‌ وجود دارد بنابر باور مردم‌ یكی‌ از چهار قرآنی‌ است‌ كه‌ در زمان‌ خلیفه‌ سوم‌ نگارش‌ یافته‌ و به‌ اكناف‌ عالم‌ فرستاده‌ شده‌ است‌. این‌ قرآن‌ در قطع‌ رحلی‌ و با جلد چرمی‌ بر روی‌ كاغذی‌ شبیه‌ به‌ پوست‌ آهو نوشته‌ شده‌ است‌ بنابه‌ نظر كارشناسان‌ با توجه‌ به‌ شیوه‌ نگارش‌ و اعراب‌ گذاری‌ باید متعلق‌ به‌ قرن‌های‌ چهارم‌ یا پنجم‌ هجری‌ باشد.
●مسجد جامع‌ سنندج‌ (دارالاحسان‌)
این‌ بنا كه‌ در خیابان‌ امام‌ خمینی‌ شهر سنندج‌ قرار دارد به‌ همت‌ امان‌الله‌ خان‌ اردلان‌ در سال‌ ۱۲۲۷ هجری‌ بنا شده‌ و دارای‌ فضای‌ وسیع‌ و متعدد است‌.
● مسجد و آرامگاه‌ هاجره‌ خاتون‌(س) سنندج‌
در محله‌ قدیمی‌ سر تپوله‌ سنندج‌ مجموعه‌ به‌ هم‌ پیوسته‌یی‌ از بناهای‌ مذهبی‌ شامل‌ زیارتگاه‌، مسجد، مدرسه‌ علوم‌ دینی‌ و آرامگاه‌ مشایخ‌ قرار دارد كه‌ منتسب‌ به‌ هاجر خاتون‌ خواهر امام‌ رضا(ع) است‌.
● عمارت‌ آصف‌ سنندج‌
زمان‌ ساخت‌ بنای‌ اصلی‌ این‌ عمارت‌ به‌ دوره‌ صفوی‌ باز می‌گردد، ولی‌ در دوره‌ قاجار و پهلوی‌ بخش‌هایی‌ به‌ آن‌ افزوده‌ شده‌ است‌.
● بازار سنندج‌
بازار سنندج‌ كه‌ قبلا به‌ شكل‌ یك‌ مستطیل‌ بزرگ‌ بوده‌ و در مركز شهر قرار دارد، این‌ بازار به‌ قرن‌ ۱۱ هجری‌ و دوره‌ صفوی‌ می‌رسد و با الهام‌ از بازار میدان‌ نقش‌ جهان‌ اصفهان‌ ساخته‌ شده‌ است‌.
موزه‌ سنندج‌ (عمارت‌ ملا لطف‌الله‌ شیخ‌الاسلام‌)
این‌ بنا در اواخر حكومت‌ ناصرالدین‌شاه‌ قاجار به‌ همت‌ ملا لطف‌الله‌ شیخ‌الاسلام‌ از علمای‌ اهل‌ سنت‌ احداث‌ گردید، اكنون‌ محل‌ اداره‌ كل‌ میراث‌ فرهنگی‌ استان‌ كردستان‌ است‌.
● عمارت‌ خسروآباد سنندج‌
بنای‌ اصلی‌ عمارت‌ خسروآباد (قصر خسرویه) به‌ دوره‌ زندیه‌ و زمان‌ خسروخان‌ اول‌ (حكمران‌ كردستان‌) برمی‌گردد.
● عمارت‌ مشیر دیوان‌ سنندج‌
این‌ عمارت‌ كه‌ در خیابان‌ شهدای‌ سنندج‌ واقع‌ است‌ مجموعه‌یی‌ از فضاهای‌ متعدد با شیوه‌ و اسلوب‌ معماری‌ ایرانی‌ بویژه‌ پلان‌ یك‌ ایوانی‌ است‌ كه‌ به‌ همت‌ میرزا یوسف‌ مشیر دیوان‌، فرزند یكی‌ از رجال‌ سیاسی‌ به‌ نام‌ میرزا رضای‌ وزیر كردستانی‌ در دوره‌ قاجاریه‌ ساخته‌ شده‌ است‌.
● عمارت‌ امجدالاشراف‌ سنندج‌
از بناهای‌ مشهور دوره‌ قاجار است‌، با حیاط‌ سنگ‌ فرش‌، حوض‌، حمام‌ و تالار حسینیه‌ كه‌ از جالب‌ترین‌ بخش‌های‌ بنا است‌ و تزیینات‌ آن‌ به‌ دست‌ استادكاران‌ اصفهانی‌ طراحی‌ و اجرا شده‌ است‌.
این‌ بنا كه‌ در خیابان‌ صلاح‌الدین‌ ایوبی‌ سنندج‌ واقع‌ شده‌، به‌ حسینیه‌ امجد نیز مشهور است‌ و قدیمی‌ترین‌ حسینیه‌ سنندج‌ محسوب‌ می‌شود.
● پل‌ قشلاق‌ سنندج‌
در فاصله‌ ۳ كیلومتری‌ شرق‌ سنندج‌ بر روی‌ رودخانه‌ قشلاق‌ پلی‌ با ۶ دهانه‌ آجری‌ احداث‌ شده‌ كه‌ با پل‌های‌ عصر صفوی‌ شباهت‌ تام‌ دارد.
● پارك‌ جنگلی‌ آبیدر
در میدان‌ حجاب‌ پارك‌ آبیدر سنندج‌ بر روی‌ سطح‌ دیوارها صحنه‌هایی‌ از شكار و رزم‌ انسان‌ با حیوانات‌ و جانوران‌ افسانه‌یی‌ و تصویر خدایان‌ اسطوره‌یی‌ نقش‌ شده‌ است‌.
● حمام‌ تاریخی‌ قصلان‌ قروه‌
در روستای‌ قصلان‌ در ۶ كیلومتری‌ شمال‌ قروه‌ حمام‌ بسیار زیبایی‌ از دوره‌ قاجاریه‌ به‌ جا مانده‌ است‌، این‌ حمام‌ دارای‌ فضاهای‌ سربینه‌، بینه‌، خزینه‌ و... است‌ كه‌ تا چند سال‌ قبل‌ هم‌ مورد استفاده‌ بوده‌ است‌.
● دریاچه‌ زریوار مریوان‌
در ۲ كیلومتری‌ غرب‌ مریوان‌، یكی‌ از زیباترین‌ مناظر طبیعی‌ كردستان‌، دریاچه‌ زریوار (زریبار) قرار دارد، آب‌ شیرین‌ این‌ دریاچه‌ از جوشش‌ چشمه‌هایی‌ در كف‌ آن‌ وجود دارد تامین‌ می‌شود. این‌ دریاچه‌ را كه‌ در ارتفاع‌ ۱۲۸۵ متری‌ از سطح‌ دریا قرار دارد، جنگل‌های‌ انبوه‌ احاطه‌ كرده‌اند، طول‌ آن‌ ۵/۴ كیلومتر و عرض‌ آن‌ حدود ۲ كیلومتر و عمق‌ آن‌ بین‌ ۲ تا ۵ متر است‌، میهمانسرای‌ جهانگردی‌ مریوان‌ روی‌ تپه‌یی‌ كوچك‌ مشرف‌ بر چشم‌اندازهای‌ زیبای‌ دریاچه‌ احداث‌ شده‌ است‌.
● چشمه‌ آب‌ معدنی‌ باباگرگر قروه‌
این‌ چشمه‌ در ۱۸ كیلومتری‌ شمال‌ قروه‌ قرار دارد و دارای‌ استخری‌ عمیق‌ با محیطی‌ حدود ۲۰۰ متر است‌. در این‌ محل‌ آهك‌ سازهای‌ فراوانی‌ وجود دارد كه‌ برجستگی‌های‌ زیبایی‌ را به‌ مرور ایجاد كرده‌ كه‌ برخی‌ از آنها غول‌آسا و شگفت‌انگیز است‌. این‌ چشمه‌ با رنگ‌ زرد مایل‌ به‌ نارنجی‌ و گاز كربنیك‌ فراوان‌، طعم‌ خاصی‌ دارد و دارای‌ خواص‌ درمانی‌ بسیار است‌، مجموعه‌ امام‌زاده‌ باباگرگر و بقعه‌ سید جمال‌الدین‌ و چشمه‌های‌ آهكی‌ و پیرامون‌ آن‌ بر اعتبار گردشگران‌ این‌ مكان‌ افزوده‌ است‌.
● چشمه‌ آب‌ معدنی‌ گواز كامیاران‌
این‌ چشمه‌ در ۵۰ كیلومتری‌ شمال‌ غربی‌ كامیاران‌ و در دامنه‌ كوه‌ روستای‌ گواز قرار دارد، آب‌ آن‌ گرم‌ است‌ و طعم‌ گوگرد دارد.
 

جاذبه‌های گردشگری روستای رمین در چابهار

رمین یكی از روستاهای بزرگ چابهار واقع در دهستان "كمبل سلیمان" بخش مركزی این شهرستان جنوبی استان سیستان و بلوچستان است. این روستا در هفت كیلومتری بندر چابهار از نزدیكترین روستاهای صیادی به این شهر است و از سمت شرق از طریق جاده ساحلی بنادر صیادی بریس، پسابندر و خلیج گواتر را به شهر منتهی می‌سازد. روستای رمین از شمال به كوههای روستای تیس كوپال، از غرب به چابهار و از جنوب به دریای عمان محدود می‌شود. روستای رمین در كنار دریای نیلگون عمان دارای محله‌های عثمان‌آباد، گلبهار، رمین مركزی، داردپ و گلشن‌آباد است. خور قدیم، نوار ساحلی "كلات رود" كه از یك طرف به دریا و از طرف دیگر با صخره‌های بسیار و ماسه‌های طلایی به تالاب لیپار منتهی می‌شود، از جاذبه‌های طبیعی این روستا به شمار می‌آیند.
كوههای مینیاتوری یا "مریخی" اطراف روستا با مناظر بسیار زیبا در یك طرف جاده و طرف دیگر آن دریا و تراشها و برشهای ناشی از فرسایش و واریزه‌های آن و رنگ سفید این كوهها چشم هر بیننده‌ای را خیره می‌كند. تماشای مناظر كوههای بزرگ و كوچك بسیار با شكل خارق‌العاده و حرارت هوا و غبار شرجی حاصل از آن، انسان را به یاد مناظر خیالی و رویایی از كرات آسمانی می‌اندازد و برای لحظاتی احساس می‌كند در مریخ به سر می‌برد. درخت كهنسال "مكر زنان " كه محلیها آن را با نام "كرگ" می‌خوانند با قدمت بیش از ‪ ۵۰۰‬سال در مركز روستا و در ضلع جنوبی آن در مجاورت گورستان، یكی دیگر از جاذبه‌های گردشگری این روستا محسوب می‌شود. پیشتر روزهای پنجشنبه و جمعه افرادی از چابهار و حومه در زیر این درخت گوسفند و بز قربانی می‌كردند و در اطراف آن برای شفای بیماران و رفع مشكلات روزمره خود به نیایش می‌پرداختند. نوار ساحلی كلات رود یكی از نقاط دیدنی در شهرستان چابهار است كه با وسعت ‪ ۱۰‬هكتار در نوار ساحلی دریای عمان در دامنه تپه‌های ماسه‌ای با چشم اندازهای زیبا پذیرای مسافران و گردشگران این منطقه است. تالاب لیپار یكی از بزرگترین تالابها در سطح استان سیستان و بلوچستان در چهار كیلومتری روستای رمین قرار دارد و به شكل یك سد طبیعی آبهای سرگردان اطراف را در خود جمع كرده است. این تالاب محل رویش انواع درختچه‌های حرا، گز و چش است كه مناظر بسیار چشم‌نوازی را خلق كرده‌اند.
در این تالاب انواع پرنده‌گان نظیر چنگر، فلامینگو، كشیم، حواصیل سفید و خاكستری، طاووسكن، باقرقره، تیهو و خوتكا زندگی می‌كنند كه اكوتوریسم خاصی را برای منطقه بوجود آورده لذا بسیاری از علاقه‌مندان به طبیعت در فصل مهاجرت پرندگان از این تالاب بازدید می‌كنند.
با توجه به منظره‌های بسیار زیبای تالاب و قرار داشتن در كنار جاده ساحلی چابهار به خلیج گواتر این منطقه شاهد حضور گردشگران در این مكان است. اسكله صیادی این روستا و منظره حركت و پهلوگیری انواع لنجهای صیادی و تخلیه تن ماهیان صید شده نیز از جاذبه‌های تماشایی این روستا است كه گردشگران ترجیح می‌دهند این مناظر را از نزدیك ببینند. این روستا در كنار اسكله رمین با اختصاص مقام نخست تا سوم صید تن ماهیان به عنوان یكی از پایگاههای اصلی صید تن ماهی در سطح شهرستان چابهار مطرح است. بیشتر روستاییان در این روستا صیاد هستند لذا دریا در اشتغال و توسعه این منطقه نقش به سزایی دارد. در كنار این روستا چندین كارخانه كنسرو ماهی و عمل‌آوری فرآورده‌های آبزیان فعال است و محصولات تولیدی آنها به دلیل فاصله كم بین صید ماهی و كارخانه از كفیت بسیار بالایی برخوردار است. زنان در این روستای ساحلی به هنرهای صنایع دستی نظیرسوزن دوزی، مكرمه بافی، گل‌سازی و توربافی كه از اهمیت ویژه‌ای در اقتصاد خانواده برخوردار است مشغولند.

جاکارتا ، شهر ترافیک

جاکارتا، یکی از بزرگ‌ترین شهرهای جنوب شرقی آسیا و مرکز کشور مسلمان اندونزی است. این شهر که ۵۰۰ سال قدمت دارد در قرن چهاردهم میلادی بندری کوچک در کنار رود سیلی‌وونگ (Ciliwung)‌ بود. ابتدا سلسله پادشاهی هندوی سوندا آنجا را پایتخت خود قرار داد و تا سال ۱۵۲۷ میلادی این شهر سوندا کلاپا نام داشت، اما از آن سال تا ۱۶۱۹ جاپاکارتا نام گرفت. در سال ۱۶۱۹ نامش به باتاویا تغییر یافت و در سال ۱۹۴۲ به جاکارتا تغییرنام داد.
شهر جاکارتا ۶۶۱ کیلومترمربع مساحت و ۸ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر جمعیت دارد که البته جمعیت آن با حومه به بیش از ۱۳ میلیون و ۲۰۰ هزار نفر می‌رسد. جاکارتا در سال‌های گذشته با هجوم مهاجران از دیگر جاهای اندونزی روبه‌رو شد که همچنان سیل مهاجر به این شهر سرازیر است. جاکارتا با چند شهرک اطرافش بیش از ۲۳ میلیون نفر سکنه دارد.
جاکارتا آب و هوایی استوایی دارد و رطوبت هوایش بالاست، اما وزش بادهای دریایی در خیلی از روزها، هوای شهر را معتدل می‌کند.
● راهبندان و ترافیک سنگین
شهر جاکارتا بزرگراه‌ها و خیابان‌های عریض زیادی دارد. با این همه، همواره گرفتار معضل ترافیک سنگین بویژه در منطقه مرکزی شهر است. اگر به جاکارتا رفتید و ساعت‌ها در راهبندان خیابان‌ها ماندید، عصبانی نشوید. راهبندان و ترافیک سنگین از صحنه‌های عادی در جاکارتا است.
خیلی از رانندگان شهر، به مقررات راهنمایی و رانندگی توجه نمی‌کنند و سبب آشفتگی وضع رفت و آمد در خیابان‌ها می‌شوند.
در خیابان‌های جاکارتا انواع وسایل نقلیه را می‌بینید که شمار زیادی از آنها دودزایند و هوای شهر را تیره و آلوده می‌کنند. گاهی وقت‌ها دریایی از موتورسیکلت‌های دوزمانه ۱۰۰ تا ۲۰۰ سی‌سی را می‌بینید که سر و صدا و آلودگی زیادی ایجاد می‌کنند. در جاکارتا شمار اتوریکشاها نیز زیاد است. اتوریکشا در جاکارتا، باجه‌آی نامیده می‌شود.
از اوایل دهه ۱۹۴۰ تا ۱۹۹۱ «باجه‌آی» از وسایل رایج حمل‌و نقل در شهر بود. در سال ۱۹۶۶ بیش از ۱۶۰ هزار دستگاه ریکشا در جاکارتا تردد می‌کردند، اما در سال ۱۹۷۱، راندن ریکشا در جاده‌ها و خیابان‌های اصلی ممنوع شد. هدف دولت حذف این وسیله از حمل‌ونقل شهری بود. به این ترتیب تا سال ۱۹۹۱ تقریبا شهر بدون ریکشا شد. اما بحران سال ۱۹۹۸ سبب بازگشت ریکشاها به خیابان‌ها شد. چون وسیله‌ای ارزان‌قیمت برای رفت و آمد شهروندان بود.
امروز هم در برخی از خیابان‌ها و محله‌های فقیرنشین ریکشا و اتوریکشاها به کار خود ادامه می‌دهند. در حال حاضر بخش در خور توجهی از مسافران شهری را اتوبوس‌ها جابه‌جا می‌کنند. از آنجا که جاکارتا پرجمعیت است و شمار خودروها و موتورسیکلت‌ها در آن خیلی زیاد است، برای تردد سریعا اتوبوس‌‌ها، خطوط ویژه احداث کرده‌اند.
برای تسهیل امور حمل‌ونقل شهر نیز شهرداری جاکارتا اقدام به احداث یک بزرگراه کمربندی کرده که کارهای ساخت آن ادامه دارد.
از آنجا که هر روز میلیون‌ها نفر از حومه جاکارتا به این شهر می‌آیند و بازمی‌گردند چند خط راه‌آهن به اطراف شهر کشیده شده که مسافران در چند ایستگاه در نقاط مختلف شهر از قطار استفاده می‌کنند. به علاوه مسوولان شهر به دنبال احداث دو خط متروی سراسری شمال به جنوب و شرق به غرب شدند. همچنین دو خط منوریل در دست ساخت است. از سال ۲۰۰۷ نیز یک خط آبی در رود سیلی‌وونگ با قایق‌‌های مسافری آغاز به کار کرد.
شهر بزرگ جاکارتا در جزیره جاوه قرار گرفته است. از آنجا که اندونزی در منطقه استوایی واقع شده و جنگل‌های انبوه استوایی و بارانی دارد، در اطراف جاکارتا نیز فضای سبز انبوه فراوان است. بارش فراوان باران و جنگل‌های پردرخت، سبب شده تا در اطراف جاکارتا پارک‌های ملی متعددی احداث شود. برخی از این پارک‌ها دارای انواع کمیابی از جانوران وحشی‌اند.
پارک سفری جاکارتا از جاذبه‌های طبیعی این شهر است. در این پارک بیش از ۳۰۰ نوع حیوان وحشی و انواع پرندگان کمیاب نگهداری می‌شوند وقتی سوار به خودرو در پارک به گردش یا سفر مشغولید، ببرهای سوماترا و آلبینو، آهوها و گوزن‌های جاوه، میمون‌های سوماترا و خرس‌های چینی را می‌بینید.
پرندگانی را هم در پرواز می‌بینید که پیش از این شاید حتی عکس آنها را هم ندیده باشید. در این پارک سفری، ۲ آتش‌فشان دوقلو هم دیده می‌شود. بوستان تامان مینی در جنوب شرقی جاکارتا، از بوستان‌های زیبای شهر است. این بوستان که مساحتی حدود ۱۳۰ هکتار دارد، در سال ۱۹۷۵ گشایش یافت.
در این بوستان ساختمان‌هایی احداث کرده‌اند که در آنها صنایع دستی و لباس‌های سنتی اندونزی به نمایش گذاشته شده است. باغ بوگور هم از جاذبه‌های شهر است. این باغ در دوره استعمار ساخته شد و زیبایی شگفت‌انگیزی ارد. جالب است بدانید این باغ تاریخی بیش از ۱۵ هزار نوع درخت و گیاه دارد که ازجمله ۴۰۰ نوع نخل و ۳ هزار نوع ارکید در آن دیده می‌شود. کسانی که به جاکارتا سفر می‌کنند و به گل علاقه دارند به تماشای باغ کوهستانی سیبوداس (‍Cibodas)‌ هم می‌روند.
این باغ در مکانی به وسعت حدود ۱۰۰ هکتار در سال ۱۸۶۲ برای تحقیق و مطالعه انواع گل‌ها احداث شد. باغ ارکید جاکارتا نیز تماشایی است. این باغ با هدف تجاری و برای پرورش گل‌های کمیاب ارکید احداث شده. این باغ مجموعه‌ای کم‌نظیر از گل‌های ارکید دارد و محصول آن به کشورهای مختلف صادر می‌شود.
● سرزمین فانتزی و دنیای آبی
شهر جاکارتا یک باغ‌وحش بزرگ دارد که در منطقه پاسارمینگو در جنوب شهر واقع شده و وسعت آن ۱۴۰ هکتار است. باغ‌وحش جاکارتا در سال ۱۸۶۴ احداث و در سال ۱۹۶۶ به مکان کنونی‌اش منتقل شد.
شهر جاکارتا، چندین پارک سرگرمی دارد که نه‌تنها کودکان بلکه بزرگسالان و حتی گردشگران خارجی را جذب می‌کنند. هر روز هزاران نفر از این پارک‌ها استفاده می‌کنند.
یکی از آنها «سرزمین فانتزی» نام دارد. هر بچه‌ای در این پارک سراسر روز را سرگرم است. پارک آبی آنکول (Ancol)‌ از دیگر جاذبه‌های تفریحی جاکارتاست.
دنیای دریایی یکی دیگر از پارک‌های سرگرمی مشهور در جاکارتاست. این پارک، نوع اندونزیایی دیسنی‌لند است که در آن همه گونه وسیله سرگرمی و تفریح و بازی مهیاست.
چرخ‌های پرنده، قطار وحشت، چرخ و فلک، نمایش‌های سنتی با میمون و ده‌ها برنامه تفریحی دیگر در این پارک، سبب شده تا هر روز هزاران مراجعه‌کننده داشته باشد. اجرای موسیقی زنده از دیگر برنامه‌های جالب پارک به شمار می‌آید.
در دنیای آبی، آکواریوم‌های عظیمی هم به چشم می‌خورد. در اینجا می‌توانید بیش از ۴ هزار ماهی عجیب و کمیاب از ۳۰۰ نوع مختلف را ببینید که بیشترشان ماهی‌های اقیانوسی‌اند. پارک‌های سرگرمی جاکارتا فیلم‌های آموزشی نیز به زبان‌های انگلیسی و باهاسا نمایش می‌دهند. برخی از این پارک‌ها دریاچه‌های مصنوعی برای قایقرانی تفریحی دارند.
در جاکارتا نیز مانند دیگر شهرهای بزرگ کشورهای در حال توسعه آسیا مدارس فنی و حرفه‌ای زیادی فعالیت می‌کنند و شمار آنها به سرعت رو به گسترش است. در اندونزی به ورزش اهمیت زیادی داده می‌شود و دولت سعی می‌کند مردم این کشور بیشتر به ورزش جذب شوند. از دوره حکومت سوکارنو شهر جارکارتا میزبان برخی رویدادهای ورزشی مهم بین‌المللی بوده که اولین آنها بازی‌های آسیایی سال ۱۹۶۲ است. این شهر در سال ۲۰۰۷ نیز میزبانی مسابقات فوتبال جام ملت‌های آسیا را برعهده داشت چند بار نیز محل برگزاری بازی‌های جنوب شرقی آسیا بوده.
جاکارتا اماکن ورزشی بزرگ و مجهزی دارد که امکان میزبانی مسابقات مهم بین‌المللی را به این شهر داده است. ورزشگاه بونگ کارنو (Bung Karno)‌ با گنجایش یکصد هزار تماشاگر، از ورزشگاه‌های بزرگ آسیاست.
شهر یک سالن اختصاصی بسکتبال برای مسابقات بزرگ دارد که کلاپا گادینگ (Kelapa Gading)‌ نام آن است و گنجایش ۷۰۰۰ تماشاگر دارد. مجموعه ورزشی سنایان با چندین ورزشگاه و سالن ورزشی از اماکن شهر است که ورزشکاران رشته‌های ورزشی متعددی مسابقات خود را در آنها برگزار می‌کنند.
مجموعه ورزشی سنایان در سال ۱۹۵۹ ساخته شد تا برای بازی‌های آسیایی ۱۹۶۲ مورد استفاده قرار گیرد. این مجموعه در سال ۲۰۱۱ نیز میزبان یک رویداد بزرگ ورزشی خواهد بود. قرار است بازی‌های ورزشی کشورهای جنوب شرقی آسیا در آنجا برگزار شود.
● قایق‌های موزی
در جاکارتا ورزش‌های آبی، پدیده‌ای روبه‌ رشد است. در این شهر حدود ۲۰۰ مرکز غواصی و شنا و صدها مغازه فروش تجهیزات و وسایل ورزش‌های آبی فعالیت می‌کنند. علاقه مردم به ورزش‌های آبی روزافزون است. قایق سواری طرفداران زیادی دارد. در جاکارتا شما قایق‌های موزی‌ زیادی را می‌بینید که محبوبیت زیادی بین مردم، بویژه نوجوانان و جوانان پیدا کرده است. قایق موزی به شکل یک موز درست می شود و بیشتر وقت‌ها به آن رنگ زرد می‌زنند. چند نفر روی این قایق که موزی بزرگ و چند متری است سوار می‌شوند. به دو طرف این موز تیوب استوانه‌ای درازی متصل می‌شود تا تعادل آن در آب حفظ شود. این قایق موزی را یک قایق موتوری با یک طناب قوی و محکم به جلو می‌کشد و هر چه سرعت قایق موتوری بیشتر باشد، هیجان‌سوار شدن به قایق موجی بیشتر می‌شود. بهترین مکان در جاکارتا برای سوار شدن به قایق موزی و تفریح و ورزش جایی به نام پولائو سریبو (Pulau Seribu)‌ به معنای هزار جزیره است که در شمال جاکارتا قرار دارد.
بچه‌هایی که شنا را کاملا آموخته‌اند اجازه استفاده از قایق موزی را دارند. این نوع قایق سواری خطر خیلی کمتری دارد و چندنفر همزمان پشت سر هم روی قایق می‌نشینند و قایق سواری می‌کنند.
بعضی وقت‌ها والدین برای اطمینان خاطر، فرزند یا فرزندانشان را در قایق سواری همراهی می‌کنند. در جاکارتا تفریح با جت اسکی و موج‌سواری هم طرفدارانی دارد و امکان پرداختن به انواع قایقرانی مهیا است. اما قایق موزی در بین مردم عادی و بچه‌ها، جذابیت دیگری دارد.

جایی که ستاره‌ها فرود می‌آیند

آمده‌ایم به نشانی ستاره‌ها، آنجا که ستاره‌ای فرود آمد و هزاران ستاره سر برآوردند. از آن روز به بعد اینجا دره ستاره‌ها شد. حالا که آمدی آرام کنارشان بنشین و به افسانه‌های آبی گوش بسپار. ورود به دنیایی از رنگ‌ها، سفید و آبی و سبز یعنی نمک و آب و جنگل، گذرگاه تاریخ و فرهنگ. حتما تا حالا حدس زده‌اید به کجا آمده‌ایم؛ جایی که به بهشت مرجان‌ها شهره است؛ جزیره زیبای قشم.
شهر قشم در دوران هخامنشیان به عنوان یکی از شاهراه‌های دریایی، تجاری و نظامی محسوب می‌شد. گرچه در قرون اولیه هجری زلزله‌های متعددی قشم را ویران کرد، اما در عصر صفویه روستاهای آباد و پرجمعیت آن بالغ بر صد آبادی بود.
این جزیره همیشه شاهد یورش بیگانگان و مقاومت دلاوران آن خطه بوده است. هنوز مردم، دلاوری امام قلی‌خان را روایت می‌کنند که چگونه با ۵ هزار نفر سپاهی توانست پرتغالی‌ها را در سال ۱۰۳۱ هجری از قشم بیرون براند. گرچه متحد قاجار یعنی انگلیس جای پرتغال را گرفت، اما... بگذریم.
زمانی که از قشم سخن می‌گوییم در ذهنمان ناخودآگاه قلعه پرتغالی‌ها تداعی می‌شود. قلعه‌ای که در جزیره قرار دارد اما نوستالژی‌های مشترک تمام مردم ایران زمین است. به سفر برویم تا احادیث این ماجراها را سوته دلان آن دیار برایمان به روایت بنشینند.
● قلعه‌ای با نشان بیگانگان
سواحلی آرام و پوشیده از شن‌های سفید در غروب به انتظار است تا نوازشگر حضور شما در آبی بیکران خود باشد، دیاری در جنوب که می‌توان ردی از شرق و غرب را در آن یافت. کمی به گذشته بازگردیم؛ یعنی اواخر قرن ۱۵، زمانی که واسکو دوگاما، دریانورد پرتغالی اقدام به کشف دماغه امید کرد و سپس آلبوکرک سردار پرتغالی در سال ۱۵۰۶ میلادی با تصرف جزایر تنگه هرمز بر تمام خلیج فارس و جزایر آن تسلط یافت. این تصرف تا زمان شاه عباس صفوی ادامه یافت. چیرگی پرتغالی‌ها بر این آبراه مهم دریایی ۱۱۰ سال طول کشید. و در تمام این دوره مردان و زنان داستان آزادی را برای فرزندان خویش هر شب باز گفتند. اما در این مدت بیگانگان به ساختن دژها و استحکاماتی پرداختند از جمله دژهای هرمز، قشم و لارک.
قلعه قشم با مساحتی بیش از ۲ هزار متر از سنگ‌های آهکی و گچی با ملات ساروج محلی ساخته شده است. چهار برج در چهار گوشه و بازوهایی بلند دارد که توپ و منجنیق روی پهنای آن مستقر می‌شد. امروز دیگر از آن منجنیق‌ها خبری نیست آنها هم مثل غارتگران به تاریخ پیوسته‌اند.
این مکان کاربردهای دیگری چون یک انبار بزرگ یا جای نگهداری مهمات و سلاح داشته که در مواقع اضطراری به دیگر دژها یاری رسانده است. سرانجام در سال ۱۶۲۳ میلادی یکی از سرداران صفوی این قلعه و دیگر پایگاه‌ها را در دهانه خلیج فارس تصرف کرد.
● مسجدی به رنگ مادر بزرگ
اهالی می‌گویند در میان ساختمان‌های قدیمی قشم، ساختمانی به استواری مسجد جامع وجود ندارد. این نشان از باور و ایمانشان به دستان پر توان خویش است. نشانی از هنر و معماری که هویت و تاریخ‌شان را این چنین به یادگار گذاشته‌اند. مسجد جامع در مرکز شهر و نزدیک به قلعه مخروب پرتغالی‌ها واقع شده است. ضخامت دیوارهای این مکان که بزرگ‌ترین عبادتگاه شهر محسوب می‌شود، به یک متر می‌رسد و تمام ساختمان با سنگ و دوغاب گچ ساخته شده است.
دیوارهای آن شبیه به دیوار کاهگلی خانه مادربزرگ است که وقتی باران می‌آمد بوی شعر در تمام کوچه‌ها می‌پیچید. بانی و موسس اینجا مادر بزرگی بوده از طایفه بنی معین به نام صوغیه. دیدار مسجد بسیاری از خاطره‌ها را درذهنمان زنده کرد.
درها و دریچه‌هایی که در آن به صورت بسیار هنرمندانه‌ای به کار برده شده است به ۲۰ لنگه می‌رسد. چوب‌های سقف مسجد عموما از چوب ساج، چندل، گردو و چوب نخل است. ۶۶ ستون هم در داخل و خارج مسجد به این بنای بزرگ و زیبا استحکام بخشیده است.
هر گوشه این شهر دلفینی جاذبه‌ای است برای ماندن. اما بی‌قراری وجودمان را فرا گرفته و ناگزیر به جایی دیگر رهسپار می‌شویم.
● در محضر شیخ روستا
شیخ رخ آرام گرفته است؛ آرامشی ابدی. اما روح شیخ شما را فرا می‌خواند تا به دیدارش بروید چون که او هم یادگاری دارد کهن. به روستای گوشه خوش آمدید. مسجد شیخ رخ که خود بانی آن بوده در سال‌های اولیه هجری قمری ساخته شده است. قدمت حیاط مسجد به قرن‌ها پیش باز می‌گردد. یک بار زلزله آمد اما نتوانست بنیاد آن را برکند.
در اواخر قرن سوم یاران شیخ دوباره مسجد وی را بازسازی کردند. این مسجد به عنوان یکی از قدیمی‌ترین بناها محسوب می‌شود و در کنار آن آرامگاه شیخ با گنبد ویژه هشت گوش قرار دارد. سنگ قبرهایی بسیار کهن در گورستان وجود دارد که نیازمند مطالعات دقیق است. تا زمان دارید به ذهن رویایی‌تان تجسم بخشید. شما به جایی آمده‌اید که ۱۵۰۰ کیلومتر مساحت دارد اما بیش از این عدد جاذبه در خود نهفته دارد.
تاریخ و طبیعت به هم گره خورده‌اند و شباهنگام هر دو برای دریا قصه می‌گویند. داستان دره ستاره‌ها را...
● دره ستاره‌ها
به روستای برکه می‌رویم. وقتی نشان دره ستاره‌ها را از مردم می‌گیریم، آنها پیش از دادن نشانی از باورشان درباره این دره می‌گویند که چگونه از گذشته‌ای دور ستاره‌ای از آسمان در این نقطه فرود آمد و موجب شکل یافتن این دره شد. همین موضوع دستمایه‌ای شده برای فولکلورهای زیبا و دلنشین.
این دره در غرب روستا قرار دارد. تندیس‌ها و بریدگی‌های شگفت‌انگیز طبیعی حاصل فرسایشی است که به مرور زمان شکل گرفته‌اند. حالا که همیشه آرزو داشتی ستاره‌ای بچینی به کنار تو آمده‌اند تنها کافی است دستتان را به سوی آنها دراز کنید. دستانتان مثل دلتان پر نور خواهد شد.
▪ شورتر از نمک
غارهای نمکی قشم یکی از زیباترین جلوه‌های طبیعت این مکان است. تاکنون بیش از ۶ هزار متر از این غارها شناسایی شده‌اند و به عنوان بلندترین غار نمکی جهان مورد شناسایی قرار گرفته‌اند. پیش از این که پا به درون غار بگذاریم، از کارشناس می‌پرسیم اصلا غار نمکی چیست و چگونه شکل می‌گیرد. وی که خود بارها به این مکان آمده، به صورت شگفت‌انگیزی به دیواره‌ها خیره شده است. وی می‌گوید: هربار که غار را می‌بینم، انگار اولین دیدار من با اوست.
سواحلی آرام و پوشیده از شن‌های سفید در غروب به‌انتظار است تا نوازشگر حضور شما در آبی بیکران خود باشد، دیاری در جنوب که می‌توان ردی از شرق‌و‌غرب را در آن یافت
ابوسلمان توضیح می‌دهد: در گذشته نمک‌ها به صورت یک لایه بوده است که به مرور زمان برآمده شده و تحت‌تاثیر خاصیت شناوری که دارد با توجه به وزن حجمی آنها که از وزن سنگ‌های اطراف کمتر است، آنها را کنار می‌زند و به سمت بالا حرکت می‌کند. این نمک‌ها در مسیر خود یک سری از سنگ‌های قدیمی را چند کیلومتر از زیرزمین به سطح زمین می‌آورد که می‌تواند اطلاعات بسیار مفیدی را از گذشته زمین‌شناسی به زمین شناسان ارائه کند.
گنبدهای موجود در جزایر قشم و هرمز علاوه بر این که از جمله پدیده‌های منحصر به فرد در علم زمین شناسی محسوب می‌شود، یکی از ثروت‌های ملی کشور است و به تمام نسل‌ها تعلق دارد.
●روزنه‌ای به عهد کهن
تعجب نکنید از این که گفته شود غارهای خربس در هزاره‌های گذشته از زیر آب سر برآورده‌اند. این غارها از درون با مجموعه دهلیزها، تالارها و اتاق‌های متعدد به ابعاد ۵/۵ در ۴ متر و چشمه‌ها و روزنه‌های گوناگونی که رو به شمال و جنوب قرار دارد موید حضور مردمانی از عهد کهن در این جزیره هستند.
مورخان بر این باورند که ساختار اسرارآمیز این غارها و قرار گرفتن آنها بر بلندی این حدس را به وجود می‌آورد که این مکان در روزگار مادها نیایشگاه مهر و محلی برای ستودن الهه میترا بوده است.
غارهای خربس چهار دهانه غار از درون به هم پیوسته هستند که بر پیشانی کوهی مشرف به ساحل جنوبی جزیره واقع شده است.
کمی به دیواره‌های غار که نگاه می‌کنیم، توضیح راهنما شک ما را تبدیل به یقین می‌کند. او می‌گوید: پیداست که دست آدمیان به مرور زمان و به منظور کاربردهای گوناگون شکل و سیمای این غارها و دیواره‌های آن را دگرگون ساخته و مناسب با نیازهای خود درآورده است.
● آب و نمک
در این غار می‌توان نمایی تازه از شاهکار طبیعت در هر دوره را تماشا کنید. سقف غار به وسیله قندیل‌های فراوان پوشیده شده ا ست که با گذشت زمان در اثر نفوذ آب تغییر شکل می‌دهد.
از میان غارهای نمکی زیبا و عجیب، آب زیرزمین دائمی نیز جریان دارد و در دامنه کوه به صورت چشمه نمکی در آمده است که منظره‌ای بسیار زیبا و دیدنی ایجاد می‌کند. این غار که به عنوان گنبد نمکی نمکدان شناخته می‌شود، تنها گنبد نمکی در جزیره قشم محسوب می‌شود.
از غار با دنیای پر از رویاهای سفید بیرون می‌آییم و به سوی رنگ دیگری از این جزیره روان می‌شویم.
‌ ● جنگل دریایی حرا
هر جای این جزیره اعجازی است از شاهکار طبیعت. ایمان خواهید آورد که سازنده این همه زیبایی خود چه زیباست. این جنگل حاصل میلیون‌ها سال تلاش و سازگاری اعجاب‌انگیز جوامع جنگلی مانگرو حرا با آب شور دریا و سواحل جزر و مدی است. در این جنگل‌ها دو گونه حرا و چندل وجود دارد که حیات بسیاری از گونه‌های آبزی و حیات وحش وابستگی مستقیم و غیرمستقیم به حرا دارد. چرخه حیات و اکو سیستم در همه جا مشهود است.
اکوسیستم حرا به سبب استفاده انسان و سوخت و تغذیه دام بسیار حائز اهمیت است. آب در طول شبانه‌روز دو بار عقب‌نشینی می‌کند و دو بار پیشروی. این عمل مداوم شرایط زیستی ویژه‌ای به این جنگل دریایی می‌بخشد.
ریشه‌های اصلی حرا کوتاه و کم‌‌عمق‌اند و از آنها ریشه‌های فرعی و باریک وعمودی و اسفنجی به سمت بالا منشعب شده و به طور متوسط تا ۳۰ سانتی‌متر از سطح زمین بالاتر می‌رود.
این ریشه‌های هوایی بتدریج دور درخت را پوشش می‌دهند و تبدیل به یک شبکه می‌شوند. به این ترتیب امکان زیست در چنین محیط باتلاقی را فراهم می‌آورند. این ریشه‌ها از شوری اطراف می‌کاهند تا امکان تغذیه گیاه از آب بسیار شور دریا میسر شود.
جنگل‌های دریایی حرا در شبانه‌روز دو بار در آب دریا آب تنی می‌کنند. هنگام مد ماهیان زیادی به طرف جنگل حرکت خود را آغاز خواهند کرد و صیادان محلی نیز بخوبی این را می‌دانند.
تنها به شنیدن بسنده نفرمایید. مقداری صبر کنید، چون دو بار پسروی آب دریا به شما امکان دیدن مرجان‌های دریایی را می‌دهد. آنها با نغمه دریا رشد می‌کنند و خود مثال بی‌بدیل ترنم موزون ثانیه‌ها هستند. این ترنم تا ابد شنیده خواهد شد.
ساحل قشم بهشت مرجان‌های دریایی است و همین ویژگی به تنهایی مهمانان زیادی را به قشم و ساحل آن دعوت کرده است.
▪ ماهی، ماهی، ماهی
نیازی به توصیه و سفارش نیست که بگوییم ماهی بخورید. حتما میل می‌کنید. نمی‌کنید؟ وقتی دور تا دور جایی را آب فراگرفته، طبیعی است که ماهی خوراک اصلی مردمان جزیره باشد. غذاهای محلی آنها نیز بیشتر با ماهی پخت می‌شود مثل حواری ماهی که ترکیبی از سبزی ماهی، ماهی و برنج است. حواری میگو هم موجود است، تنها به جای ماهی از میگو استفاده می‌شود. حتما جای دوستانتان را خالی کنید.
▪ بر بلندای جزیره
کوه‌های قشم با شکل‌های زیبا، تندیس‌های حیرت‌انگیزی هستند. گویی دستان هنرمند طبیعت صورتی آشنا به آنها بخشیده است. از هر سو که بنگری، جلوه‌ای تکرار ناشدنی خواهید دید که نقش آن برای همیشه در یاد و خاطرتان خواهد ماند.
این نوشتار تنها یک تصویر انتزاعی است که حتی به لحظه‌ای دیدار نمی‌ارزد. هزاران قوم از این دیار گذشتند. انگلیسی‌ها، فرانسوی‌ها، بلژیکی‌ها، آلمانی‌ها، اسپانیایی‌ها و هلندی‌ها و ... همه و همه تخریب کردند و ساختند و امروز همه آن ویرانی‌ها وقلعه‌ها راوی خاموش داستانی هستند که به قدمت آب‌های خلیج‌فارس حیات دارند. هنوز مردانی هستند که به پای این نام و نشان جانفشانی کنند مردانی مثل امام قلی‌خان... .
● خرید در منطقه آزاد
مگر می‌شود کسی به قشم بیاید و خرید نکند؟ البته هر چند منطقه آزاد است، اما نمی‌توانید هر قدر دلتان خواست خرید کنید. اول برگ سبز را خریداری بفرمایید بعد راهی بازار شوید. در قشم چندین مرکز خرید مختلف وجود دارد. با ویترین‌های رنگارنگ. البته همه ویترین‌ها از نظر آقایان یکرنگ هستند پس اصرار نکنید که آنها با شما همراهی کنند، اما اگر طالب خرید عمده هستید می‌توانید به درگهان بروید. وسایل برقی نیز در بازار فردوسی به وفور یاد می‌شود، اما در خرید وسایل بهداشتی و... کمی دقت فرمایید چون اصل و تقلبی را نمی‌شود از هم باز شناخت. راستی چانه زدن را فراموش نکنید، حتما نتیجه می‌دهد.

جزایری که در ایران وجود دارند!!

● جزیره کیش
این جزیره بیضی شکل با مساحت ۷ / ۸۹ کیلومتر مربع و با طول ۶ / ۱۵ و عرض ۷ کیلومتر ، در جنوب غربی بندرعباس و در میان آب های نیلگون خلیج فارس واقع شده است. فاصله دریایی این جزیره تا بندرلنگه پنجاه مایل دریایی است. جزیره کیش از نظر محیط زیست طبیعی، یکی از بکرترین مناطق خلیج فارس است. استعدادهای طبیعی و موقعیت جغرافیایی ویژه آن زمینه بهره‌برداری جهانگردی و تجاری از آن را در حد قابل توجهی فراهم ساخته است.
سواحل کم نظیر این جزیره مرجانی، نه تنها در فصول گوناگون سال، بلکه در طول یک روز،‌ در ساعات مختلف جلوه‌های بدیع و گونه‌گون و بسیار زیبایی از طبیعت را به تماشا می‌گذارند. سواحل کیش در شرق و شمال شرقی و جنوب از زیباترین سواحل جهان است. در سواحل جنوب غربی آن زیباترین منظره غروب خورشید را میتوان دید. از جمله نقاط دیدنی جزیره کیش آکواریوم بزرگ آن است که در گوشه شرقی جزیره، با معماری زیبا قرار دارد و گونه‌های مختلف ماهیان و آبزیان اطراف جزیره در آن به تماشا گذارده شده است.
قریب هفتاد نوع ماهیهای تزئینی در این آکواریوم وجود دارد که از نظر شکل و رنگ پولک ‌ها و زیبایی ظاهری، کم نظیر و برخی از آنها نیز بسیار کمیاب هستند. علاوه بر این، مرکز پرورش و کشت مروارید کیش یکی از جذاب ‌ترین دیدنی ‌های جزیره است. اسکله تفریحی جزیره کیش با امکانات مفید و مختصر در بخش جنوبی جزیره از دیگر جاذبه‌ های کیش است. در این اسکله سرگرمی‌ هایی از قبیل گردش در روی آب با قایق کف شیشه‌ای که از بالای آن می‌توان عبور گروهی ماهی‌ ها و زیبایی ‌های دنیای زیر آب را مشاهده کرد، ‌هم‌ چنین امکانات ورزش اسکی روی آب برای علاقه ‌مندان فراهم شده است. تفریح غواصی نیز از جمله تفریحات به یادماندنی است که در آب ‌های گرم خلیج فارس همراه راهنمایان مجرب امکان‌پذیر است.
در کنار اسکله‌ تفریحی، پیست دوچرخه ‌سواری نیز در پیرامون جزیره احداث شده است. در این مجموعه (اسکله تفریحی) امکان بازدید از هتل بزرگ کیش و ساختمان ساحلی کازینوی سابق وجود دارد. هم‌ چنین در اطراف یکی از کهنسال ‌ترین درختان جزیره، مجموعه‌ای تفریحی و دیدنی ایجاد شده که به مجموعه درخت سبز معروف است و از جمله مراکز زیبا و جذاب جزیره کیش می‌باشد و مسافران بسیاری را به خود جذب می‌کند. جزیره کیش همچنین معماری خاصی را به نمایش گذاشته است که برای هر تازه واردی جالب و در خور تحسین است. معماری کیش دو شکل متمایز دارد: یکی معماری سنتی و دیگری معماری مدرن. معماری سنتی جالب توجه است و مصالح آن غالباً از سنگ ‌های مرجانی موجود در جزیره تشکیل شده است.
معماری جدید و مدرن جزیره نیز تقلیدی از معماری بومی و سنتی آن است که نمونه آن در «صفین» دیده می‌شود. تنها تفاوتی که میان خانه‌‌های جدید و قدیم وجود دارد، پراکندگی نسبی و تنوع ارتفاع آنها است. علاوه بر آن، معابر عمومی جدید نیز به نسبت وسیع‌ تر از معابر بخش قدیمی هستند. وسیله رفت و آمد به کیش، کشتی و هواپیما است که از طریق پرواز از تهران یا شیراز یا بندر عباس صورت می‌گیرد. از جمله امکانات موجود در این جزیره می‌توان به هتل سه طبقه،‌ هتل کیش، کلبه‌های ویلایی، چهارکاخ از مجموعه کاخ‌ها، یک رستوران ساحلی همراه با یک سلسله ویلاهای خصوصی و توریستی مدرن و غیره اشاره کرد. افزون بر این، جزیره کیش دارای امکاناتی از قبیل قایق‌رانی، شهربازی، بازارها، مراکز عمده خرید و فروش نیز می‌باشد. جزیره کیش همچنین اولین بندر آزاد تجاری ایران است که امروزه به طور روزانه هزاران نفر جهت خرید و دیدار از زیبایی های طبیعی این جزیره به سمت کیش عزیمت می کنند .
● جزیره لاوان
این جزیره از شمال شرقی به بندر مقام، از شرق به جزیره شتور و از جنوب به حوزه‌ های نفتی رسالت، رشادت و سلمان محدود می‌شود. وسعت این جزیره ۷۶ کیلومتر مربع است و پس از قشم و کیش بزرگ ‌ترین جزیره ایران در آب ‌های خلیج فارس است. فاصله این جزیره تا بندر لنگه ۹۱ و تا بندرعباس حدود ۱۹۸ مایل دریایی است. جزیره لاوان دور ترین جزیره نسبت به مرکز استان هرمزگان است. آب و هوای آن گرم و مرطوب و دمای آن در تابستان به حدود پنجاه درجه سانتی ‌گراد میرسد و رطوبت هوای آن نیز بسیار زیاد است. ذخایر نفتی آب ‌های نزدیک جزیره لاوان بسیار قابل توجه است.
در حال حاضر صنایع جزیره منحصر به تأسیسات نفتی است که با نام «مجتمع پالایشی لاوان» فعالیت دارد.
یکی ازشگفتی‌های این جزیره وجود کندو های عسل در کنار تأسیسات نفتی و مخازن آنها است که عسل آنها به رنگ سبز تیره است و بوی نفت می‌دهد، اما طعم آن مشابه عسل‌های معمولی است. اهالی جزیره در فصل معینی از سال به صید مروارید می‌پردازند و تنها کالای صادراتی جزیره، مروارید آن است. این جزیره یک بندرگاه مناسب برای صدور فرآورده‌ های نفتی و یک اسکله فلزی جهت حمل و نقل دریایی دارد.
● جزیره هندورابی
جزیره هندورابی با ۸ / ۲۲ کیلومتر مربع مساحت، در فاصله ۳۲۵ کیلومتری بندر عباس و ۱۳۳ کیلومتری بندرلنگه و در حد فاصل بین دو جزیره کیش و لاوان قرار گرفته است. این جزیره سرزمینی هموار و تقریباً بدون عارضه طبیعی است. بلندترین نقطه آن بیست و نه متر و بزرگ‌ترین قطر آن هفت و نیم کیلومتر است. این جزیره از یک رشته ارتفاعات کوتاه پوشیده است و کرانه‌های آن با شیب ملایمی به دریا منتهی می‌شوند. مجاورت با دریا، اغلب موجب بالا رفتن میزان باران و رطوبت می‌شود. با این حال در تمام کرانه‌های خلیج فارس، همجواری با دریا، تأثیر چندانی بر میزان بارش این نواحی ندارد. فعالیت اقتصادی اکثر اهالی در جزیره هندورابی، صید و غواصی است.
فعالیت ‌های صنعتی یا بهره‌ برداری از معادن و منابع زیرزمینی و حتی صنایع دستی در هندورابی وجود ندارد. محیط زیست جزیره به دلیل بسته بودن آن محدود است و موجوداتی از قبیل انواع پرندگان کوچک، پرندگان مهاجری نظیر باز و شاهین و انواع کمی از خزندگان و موش صحرایی در آنجا یافت می‌شود. منابع تأمین آب جزیره بسیار محدود و کم است و آب مصرفی آن از طریق چاه یا آب انبار تأمین می‌شود. این جزیره از نظر سیاحت و ایرانگردی از زیر مجموعه‌های کیش است که با توجه به امکانات و استعداد طبیعی جزیره از نظر آب، خاک، هوا و شرایط خاص تجاری جزیره کیش و هم‌چنین برخورداری از زیبایی‌های طبیعی، قادر است بخشی از نیازهای سیاحتی و گردشگری ایرانگردان را تأمین کند.
● جزیره شتور
جزیره شتور در فاصله حدود یک و نیم کیلومتری جنوب شرقی جزیره لاوان قرار دارد. طول جزیره ۷ / ۱ کیلومتر و عرض آن ۸۰۰ متر است. جزیره شتور غیر مسکونی است و هیچ‌گونه فعالیتی در آن دیده نمی‌شود. این جزیره از با ارزش ‌ترین و مهم ‌ترین پناهگاه‌ های حیات وحش (پرندگان،‌ لاک‌پشت ‌های دریایی، ماهی‌ ها و دلفین ‌ها) در خلیج فارس است و جزء مناطق حفاظت شده کشور می‌باشد.
● جزیره ابوموسی
جنوبی ‌ترین جزیره ایرانی آبهای خلیج ‌فارس، جزیره ابوموسی است. این جزیره در ۲۲۲ کیلومتری بندرعباس و هم‌ چنین در ۷۵ کیلومتری بندر لنگه واقع شده است. جزیره ابوموسی یکی از چهارده جزیره استان هرمزگان است که بیشترین فاصله از سواحل ایرانی خلیج فارس را دارد و طول و عرض آن درحدود ۵ / ۴ کیلومتر است. شهر ابوموسی مرکز جزیره ابوموسی می‌باشد. ارتفاع آن از سطح دریا ۴۶ متر و مساحت آن دو و دو دهم کیلومتر مربع است.
جزیره ابوموسی نزدیک ‌ترین پهنه خشکی از خاک ایران به خط استوا است که‌ آب و هوای مرطوب و گرم‌تری دارد. این جزیره فاقد آب و اراضی مناسب کشاورزی است؛ ولی کشت و زرع محدودی در آن صورت می‌گیرد و بیشتر مردم بومی محل به صید ماهی اشتغال دارند.
این جزیره یکی از مراکز صدور نفت خام کشور است که با ظرفیتی قابل توجه فعالیت می‌کند. وسعت شهرستان ابوموسی ۸ / ۶۸ کیلومتر مربع است که مشتمل بر جزایر ابوموسی (با ۱۲ کیلومتر مربع)، جزیره تنب‌ بزرگ (با ۳/۱۰ کیلومتر مربع) تنب کوچک (با ۵/۱ کیلومتر مربع)، سیری (با ۳/۱۷ دهم) کیلومتر مربع، فرور بزرگ (با ۲/۲۶کیلومتر مربع) و فرور کوچک (با ۵/۱ کیلومتر مربع) می‌باشد.
● جزیره تـنب بزرگ
این جزیره در فاصله چهارده مایل دریایی از جنوب غربی جزیره قشم، در فاصله نود و هفت مایل دریایی از بندرعباس و در فاصله بیست و هفت مایل دریایی از شمال شرقی ابوموسی واقع شده است. طول و عرض آن سه و هفتاد و پنج دهم در سه و نه دهم کیلومتر و مساحت آن ده و سه دهم کیلومتر مربع می‌باشد. مرتفع ‌ترین نقطه جزیره تنب پنجاه و سه متر از سطح دریا ارتفاع دارد در قسمت‌های جنوب غربی این جزیره و در نزدیکی سواحل آن، خانه ‌های مسکونی از راه چندین خیابان و جاده به هم پیوسته‌اند. این جزیره دارای موج ‌شکن و لنگرگاه است. مردم بومی این جزیره از صید ماهی و مروارید امرار معاش می‌کنند. در این جزیره معدن خاک سرخ نیز وجود دارد.
● جزیره تـنب ‌کوچک
این جزیره مثلث شکل در شش مایلی غرب جزیره تنب بزرگ قرار دارد. فاصله آن تا مرکز استان،‌ از طریق دریا، حدود صدو پنج مایل دریایی می‌باشد. بزرگ‌ترین قطر جزیره یک و نه دهم کیلومتر و مساحت آن حدود دو کیلومتر مربع است. این جزیره غیرمسکونی است و مرتفع ‌ترین نقطه آن از سطح دریا، بیست و یک متر ارتفاع دارد.
● جزیره سیری
این جزیره در قلب آب‌های خلیج فارس قرار دارد. فاصله آن تا مرکز شهرستان ابوموسی که در قسمت شرقی جزیره سیری واقع شده، درحدود بیست و هفت کیلومتر است همچنین فاصله دریایی آن تا مرکز استان، در حدود ۱۵۲ مایل دریایی است. وسعت جزیره سیری ۳/۱۷ کیلومتر مربع می‌باشد. این جزیره فاقد پستی و بلندی بوده و نسبتاً مسطح است. مرتفع ‌ترین نقطه آن بیست و چهار متر از سطح دریا ارتفاع دارد و بزرگ ‌ترین ابعاد طولی و عرضی جزیره شش و یک و چهار و شش دهم کیلومتر است.
در قسمت ‌های شمالی و نزدیک سواحل جزیره، مناطق مسکونی همراه با سایر تأسیسات جای گرفته‌اند. اهالی بومی جزیره از طریق ماهیگیری و صید میگو و کشاورزی محدود، زندگی و امرار معاش می‌کنند و همچنین عده‌ای ازمردم جزیره در تأسیسات نفتی کار می‌کنند. در این جزیره تعداد قابل توجهی نخل خرما بطور پراکنده وجود دارد که محصول آن فقط مصرف محلی دارد. این منطقه پوشش گیاهی فقیری دارد. در این جزیره معدن خاک سرخ نیز موجود است.
● جزیره فرور بزرگ
یکی دیگر از جزایر قلمرو استان هرمزگان، جزیره فرور بزرگ است که در فاصله سی و شش مایلی شهر ابوموسی و در فاصله حدود صد و چهل و یک مایلی از بندرعباس قرار دارد. بزرگ ‌ترین ابعاد طولی و عرضی جزیره هفت و نیم و چهار و نیم کیلومتر می‌باشد. فاصله آن تا نزدیک‌ ترین نقطه سواحل ایران در حدود بیست کیلومتر و مساحت آن بیست‌ و ‌شش و دو دهم کیلومتر مربع و ارتفاع بلندترین نقطه ‌آن از سطح دریا صد و چهل و پنج متر است. سطح جزیره از تپه ماهورهای کوچک تشکیل شده است. این جزیره بر روی یکی از کمربندهای زلزله‌ خیز جهان قرار دارد. رنگ‌ آب در نزدیکی جزیره سیاه است.
جزیره شیب‌های تند و پرتگاه‌هایی دارد که گاهی ارتفاع آنها از ده متر بیشتر است. بقایای ساختمان‌های مخروبه و اراضی کشاورزی بایر و چاه های آب نشانه مسکونی بودن جزیره در زمان‌های گذشته است؛
ولی در حال حاضر، جزیره غیرمسکونی است و تنها تعدادی مأمور دولتی در آن حضور دارند. در آب‌های این جزیره ماهی فراوان وجود دارد و به همین خاطر صیادان در اطراف آن فعالیت زیادی دارند. از کانسارهای مهمی که در این جزیره وجود دارد،‌ معدن آهن است است که از یک لایه رسوبی تشکیل شده و ذخیره آن حدود پانصدهزار تن برآورد شده است. در این جزیره یک چراغ دریایی نیز وجود دارد.
جزیره فرور بزرگ یکی از کانون‌های زیست حیات وحش است و تعداد بی‌شماری از پرندگان از قبیل: عقاب ماهیگیر، طوطی، چک‌چک، قمری خانگی، چکاوک کاکلی، پرستو، بلبل خرما، چاخ لق، هدهد، دم جنبانک زرد، دو سرخ معمولی، چک‌چک سرسیاه، زنبور خور معمولی، یاکریم و ... همچنین پستاندارانی از قبیل جیر و جانورانی همچون یک نوع خارپشت، مارمولک، مار جعفری و عقرب در آن زندگی می‌کنند.
● جزیره فرور کوچک
این جزیره در قسمت شمال غربی جزیره ابوموسی واقع شده است و حدود سی و شش مایل دریایی تا شهر ابوموسی و صد و چهل و نه مایل دریایی تا بندرعباس فاصله دارد. مساحت این جزیره یک و نیم کیلومتر مربع و بلندی مرتفع ‌ترین نقطه آن از سطح دریا سی و شش متر است. بزرگ ‌ترین ابعاد طولی و عرضی جزیره، یک‌ و چهار دهم و یک ‌و یک دهم کیلومتر می‌باشد. جزیره فرور کوچک و سواحل آن، به علت موقعیت اقلیمی و استقرار در مسیر مهاجرت پرندگان دریایی، زیستگاه گونه‌های متنوع پرندگان مهاجر و بومی است. این جزیره غیر مسکونی می‌باشد.