تاپیک جامع دندان پزشکی
مسواك را آب سرد خيس كنيد . سپس با تكان دادن ، آب اضافي آن را بگيريد و به اندازة يك نخود خميردندان روي آن قرار دهيد. استفاده از خمير دندان زياد باعث ايجاد كف زياد در دهان شده و در نتيجه فرد قبل از اينكه دندانها را كاملا مسواك كند، مجبور به شستن دهان مي شود. براي اينكه خميردندان در تماس با همه دندانها قرار گيرد، خمير دندان را به داخل موهاي مسواك فشار دهيد.
2. موهاي مسواك را به طور مايل (با زاويه 45 درجه) روي سطح خارجي دندانها قرار دهيد. به طوري كه نصف موهاي مسواك روي لثه قرار گيرد. به اين ترتيب موهاي وسط مسواك روي طوق دندانها قرار مي گيرد. در هر بار سعي كنيد مسواك روي دو دندان رابه طور كامل بپوشاند.
3. مسواك را از روي طوق دندان 10 تا 15 بار به سمت سطح جونده بكشيد.
4. اين كار را براي سطح خارجي تمام دندانهاي آن فك انجام دهيد.
5. كارهايي را كه در رديفهاي 2 و 3 گفته شد، در سطح هاي زباني (داخلي) دندانهاي آن فك هم انجام دهيد.
6. براي سطح داخلي دندانهاي جلو مسواك را به صورت عمودي بر روي دندانها قرار دهيد و با حركات بالا و پائين اين سطح را تميز كنيد.
7. بعد از اينكه سطح داخلي و خارجي دندانها را مسواك كرديد، سطح جونده دندانها را مسواك كنيد. براي اين كار مسواك را بر روي سطح جونده دندانها كمي فشار دهيد تا موهاي مسواك به خوبي به داخل شيارهاي سطح جونده وارد شود. بعد چند بار، مسواك را به جلو وعقب بكشيد تا سطح جونده به خوبي تميز شود.
10. پس از مسواك كردن دندانها و زبان، دهان را چند بار با آب بشوئيد. ماساژ دادن لثه ها با انگشت پس از مسواك كردن مفيد مي باشد.
11. وقتي مسواك كردن دندانها تمام شد مسواك را خوب با آب بشوييد و در جايي دور از آلودگي نگهداري كنيد.
توجه داشته باشيد كه هيچ وقت مسواك خيس را در جعبه سربسته نگذاريد، چون مرطوب ماندن مسواك باعث رشد ميكروب ها روي آن مي شود.
آيا همه افراد بايد با يك روش دندانها را مسواك بزنند؟
روشهاي متعددي براي مسواك زدن وجود دارند. دندانپزشكان براي اطفال و بيماران معلول جسمي و ذهني روشهاي خاصي را توصيه مي كنند. در مورد اشخاص بالغ نيز روشهاي متعددي براي مسواك زدن وجود دارد.ولي روش را كه متخصصين لثه بيشتر توصيه مي كنند روش Bass مي باشد كه مسواك بطور مايل تقريباً با زاوية 45 درجه نسبت به محور طولي دندانها در ناحيه اتصال لثه به دندان قرار ميگيرد، بطوريكه احساس شود قسمتي از موهاي مسواك به داخل شيار لثه اي فرو رفته است. سپس در همين حالت، حركات لرزشي كم دامنه اي در جهت جلو عقب (حداقل 10 بار در هرناحيه) انجام مي شود. مزيت اين روش آن است كه علاوه بر لبه لثه و سطح دندان حتي الامكان داخل شيار مابين لبه لثه و دندان كه پناهگاه خوبي براي ميكروبهاست، نيز تميز مي گردد. بهتر است پس از اين نحوه مسواك زدن، چند بار نيز مسواك از روي لثه به طرف لبه دندان بصورت چرخشي و جاروئي كشيده شود. براي تميز كردن سطح پشتي دندانهاي قدامي و دندانهاي عقل مي توان از روبرو مسواك را داخل دهان برده و مسواك نمود.
راهكارهايي براي افراد با ناتواني اندام كه در گرفتن مسواك مشكل دارند:
1) از يك نوار الاستيك براي گرفتن مسواك با دست استفاده كنيد.
2) دسته مسواك را با اسفنج، توپ لاستيكي يا دسته دوچرخه ضخيم نمائيد.
3) طول دسته مسواك را با يك تكه چوب يا پلاستيك مثلاً يك خط كش يا يك چوب زباني افزايش دهيد.
4) نخ دندان را به شكل حلقه درآوريد تا راحتتر در دست گرفته شود.
5) از مسواكهاي الكتريكي يا نگهدارندههاي نخ دندان كه بطور تجاري در دسترس ميباشند، استفاده نمائيد.
مسواك را آب سرد خيس كنيد . سپس با تكان دادن ، آب اضافي آن را بگيريد و به اندازة يك نخود خميردندان روي آن قرار دهيد. استفاده از خمير دندان زياد باعث ايجاد كف زياد در دهان شده و در نتيجه فرد قبل از اينكه دندانها را كاملا مسواك كند، مجبور به شستن دهان مي شود. براي اينكه خميردندان در تماس با همه دندانها قرار گيرد، خمير دندان را به داخل موهاي مسواك فشار دهيد.
2. موهاي مسواك را به طور مايل (با زاويه 45 درجه) روي سطح خارجي دندانها قرار دهيد. به طوري كه نصف موهاي مسواك روي لثه قرار گيرد. به اين ترتيب موهاي وسط مسواك روي طوق دندانها قرار مي گيرد. در هر بار سعي كنيد مسواك روي دو دندان رابه طور كامل بپوشاند.
3. مسواك را از روي طوق دندان 10 تا 15 بار به سمت سطح جونده بكشيد.
4. اين كار را براي سطح خارجي تمام دندانهاي آن فك انجام دهيد.
5. كارهايي را كه در رديفهاي 2 و 3 گفته شد، در سطح هاي زباني (داخلي) دندانهاي آن فك هم انجام دهيد.
6. براي سطح داخلي دندانهاي جلو مسواك را به صورت عمودي بر روي دندانها قرار دهيد و با حركات بالا و پائين اين سطح را تميز كنيد.
7. بعد از اينكه سطح داخلي و خارجي دندانها را مسواك كرديد، سطح جونده دندانها را مسواك كنيد. براي اين كار مسواك را بر روي سطح جونده دندانها كمي فشار دهيد تا موهاي مسواك به خوبي به داخل شيارهاي سطح جونده وارد شود. بعد چند بار، مسواك را به جلو وعقب بكشيد تا سطح جونده به خوبي تميز شود.
10. پس از مسواك كردن دندانها و زبان، دهان را چند بار با آب بشوئيد. ماساژ دادن لثه ها با انگشت پس از مسواك كردن مفيد مي باشد.
11. وقتي مسواك كردن دندانها تمام شد مسواك را خوب با آب بشوييد و در جايي دور از آلودگي نگهداري كنيد.
توجه داشته باشيد كه هيچ وقت مسواك خيس را در جعبه سربسته نگذاريد، چون مرطوب ماندن مسواك باعث رشد ميكروب ها روي آن مي شود.
آيا همه افراد بايد با يك روش دندانها را مسواك بزنند؟
روشهاي متعددي براي مسواك زدن وجود دارند. دندانپزشكان براي اطفال و بيماران معلول جسمي و ذهني روشهاي خاصي را توصيه مي كنند. در مورد اشخاص بالغ نيز روشهاي متعددي براي مسواك زدن وجود دارد.ولي روش را كه متخصصين لثه بيشتر توصيه مي كنند روش Bass مي باشد كه مسواك بطور مايل تقريباً با زاوية 45 درجه نسبت به محور طولي دندانها در ناحيه اتصال لثه به دندان قرار ميگيرد، بطوريكه احساس شود قسمتي از موهاي مسواك به داخل شيار لثه اي فرو رفته است. سپس در همين حالت، حركات لرزشي كم دامنه اي در جهت جلو عقب (حداقل 10 بار در هرناحيه) انجام مي شود. مزيت اين روش آن است كه علاوه بر لبه لثه و سطح دندان حتي الامكان داخل شيار مابين لبه لثه و دندان كه پناهگاه خوبي براي ميكروبهاست، نيز تميز مي گردد. بهتر است پس از اين نحوه مسواك زدن، چند بار نيز مسواك از روي لثه به طرف لبه دندان بصورت چرخشي و جاروئي كشيده شود. براي تميز كردن سطح پشتي دندانهاي قدامي و دندانهاي عقل مي توان از روبرو مسواك را داخل دهان برده و مسواك نمود.
راهكارهايي براي افراد با ناتواني اندام كه در گرفتن مسواك مشكل دارند:
1) از يك نوار الاستيك براي گرفتن مسواك با دست استفاده كنيد.
2) دسته مسواك را با اسفنج، توپ لاستيكي يا دسته دوچرخه ضخيم نمائيد.
3) طول دسته مسواك را با يك تكه چوب يا پلاستيك مثلاً يك خط كش يا يك چوب زباني افزايش دهيد.
4) نخ دندان را به شكل حلقه درآوريد تا راحتتر در دست گرفته شود.
5) از مسواكهاي الكتريكي يا نگهدارندههاي نخ دندان كه بطور تجاري در دسترس ميباشند، استفاده نمائيد.
بهتر است بعد از هر وعده غذا، دندانها را مسواك كرد. البته چون اين كار براي همه عملي نيست، توصيه مي شود حداقل دوبار، شب قبل از خواب و صبح قبل يا بعد از صبحانه دندانها را مسواك كنيد. نكته مهمي كه وجود دارد اين است كه در مسواك كردن بايد پلاك ميكروبي را از روي دندانها برداشت، در حالي كه بسياري از مردم در هنگام مسواك كردن فقط به حذف خرده هاي غذايي از روي دندانها فكر مي كنند. در واقع خرده هاي باقي ماندة غذا معمولاً با حركت لب، زبان، گونه و جريان بزاق از روي دندانها پاك و شسته مي شوند.
مطلب ديگري كه حائز اهميت مي باشد، اين است كه وقتي سطوح دنداني پاك و براق مي شوند امكان چسبيدن ميكروب ها به آنها كمتر خواهد شد بنابراين اگر شخص حتي يك بار در شبانه روز با دقت و حوصله تمام سطوح دندانهايش را مسواك كند كافي خواهد بود.
اين نكته بخصوص در مورد كودكان اهميت دارد. بسياري از پدر و مادرها كودك خود را در ساعات پاياني شب كه كودك خسته و خواب آلوده است، مجبور به مسواك كردن مي كنند. در حالي كه اگر در هر ساعتي از شبانه روز ، كه كودك آمادگي و نشاط لازم براي مسواك زدن را دارد، اين كار صورت بگيرد علاوه بر تميز شدن دندانها در ايجاد فرهنگ بهداشتي مناسب هم اثر خواهد داشت.
با مسواك كردن نمي توان سطوح بين دنداني را تميز كرد براي اين كار بايد از نخ دندان استفاده شود. نخ دندان نخ مخصوصي است كه از ابريشم يا نايلون ساخته شده و مي توان آنرا از داروخانه تهيه كرد.
قبل يا بعد از مسواك كردن دندانها، بايد با استفاده از نخ دندان سطوح بين دنداني را تميز كرد. براي استفاده از نخ دندان بايد :
1. قبل از استفاده از نخ، دستها را با آب و صابون خوب بشوييد.
2. حدود 35 سانتي متر از نخ دندان را ببريد.
3. دو طرف نخي را كه بريده ايد، در هر دو دست، به دور انگشت وسط بپيچيد .
4. سه انگشت آخر را ببنديد و دو دست را از هم دور كنيد تا نخ محكم كشيده شود. به اين ترتيب انگشت نشانه و شست هر دست آزاد مي ماند.
5. قطعه اي از نخ به طول 2 تا 5/2 سانتي متر را مطابق شكل، بين انگشتان شست و اشاره هر دست نگاه داريد.
6. نخ را باحركتي شبيه اره كشيدن به آرامي به فضاي بين دندانها وارد كنيد. مواظب باشيد نخ لثه را زخم نكند.
1/6 _ براي وارد كردن نخ بين دندانهاي فك پايين از دو انگشت اشاره استفاده كنيد.
2/6 _ براي وارد كردن نخ بين دندانهاي فك بالا از دو انگشت شست يا انگشت شست و اشاره استفاده كنيد.
7. نخ را به كناره يكي از دندانها تكيه داده و با ملايمت به زير به لثه ببريد. وقتي نخ را تا آنجا كه ممكن است به زير لثه برديد، آنرا به سطح كناري دندان بچسبانيد و چند بار به طرف بالا و پايين حركت دهيد.
8. نخ را كمي حركت داده قسمت تميز نخ را در همان محل، به سطح بين دنداني مجاور بچسبانيد و همين كار را تكرار كنيد. بعد از آن نخ را از بين دندانها خارج كنيد. آن قسمت از نخ را كه براي اين دندانها استفاده كرده ايد جابجا كنيد و نخ كشيدن دندان بعدي را شروع كنيد. اين كار را براي تمام سطوح بين دندانها تكرار كنيد.
9. پشت آخرين دندان هر فك را نيز مثل دندانهاي ديگر نخ بكشيد.
براي تميز كردن سطوح بين دنداني هيچ وقت از چيزهاي سخت و نوك تيز مثل سنجاق و چوب كبريت استفاده نكنيد.
اگر استفاده از مسواك و نخ دندان باعث درد و خونريزي از لثه ها شود، نبايد آن را ترك كرد. در اكثر مواقع با ادامه اين كار و سالم شدن لثه، درد و خونريزي هم از بين مي رود . اگر درد و خونريزي پس از يك هفته از بين نرود. لازم است به دندانپزشك مراجعه شود.
1 - فاصله انگشتاني كه براي كنترل نخ در حين پاك كردن سطوح بين دنداني بكار مي روند از يكديگر نبايد بيشتر از 1/5 سانتي متر باشد.
2 - نخ را به آرامي و با حركتي اره مانند و بدون فشار از بين دندانها عبور دهيد و سپس آن را با كمك هر دو انگشت بكار گرفته شده به مدت چند بار (متوسط 6 بار) در جهت بالا و پايين در يك طرف دندان و در تماس با دندان حركت دهيد. اين عمل را براي دندان كناري نيز انجام دهيد.
3 - نخ را تا مدخل شيار لثه اي (شيار موجود بين دندان و لبه لثه) برده، ولي نبايد داخل لثه فرو برده و باعث زخمي شدن آن شويد.
4 - سعي كنيد به هنگام تميز نمودن، نخ تمام سطوح جانبي دندان را در برگيرد.
5 - وقتي نخ ريش و يا كثيف شد با چرخاندن و انتقال مقداري از آن به دور انگشت وسط يك دست توأم با آزاد كردن قسمت مساوي از آن كه به دور انگشت وسط دست ديگر پيچيده شده است ، مي توانيد از قسمت تازه نخ استفاده كنيد.
6 - بهتر است بعد از هر وعده غذا از نخ دندان استفاده شود.
دندانپزشكي پيشگيري براي كودكان شامل موارد ذيل است: مسواك زدن - تكامل دنداني - استفاده از نخ دندان - فلورايد - عادات دهاني- ارتودنسي - توجه والدين - رژيم غذايي - سيلانتها و مراقبتهاي هنگام ورزش دندانپزشك كودك شما، در تمام اين زمينهها به شما كمك كرده و آموزشهاي لازم را ارائه ميدهد.
چرا دندانپزشكي پيشگيري حائز اهميت ميباشد؟
دندانپزشكي پيشگيري به كودك شما لبخندي زيبا ميبخشد. كودكاني كه دهاني سالم دارند، غذايشان را به راحتي جويده و مواد غذايي بيشتري را جذب ميكنند. آنها صحبت كردن را به راحتي و به وضوح ياد ميگيرند. آنها شانس بهتري براي سلامتي عمومي دارند، زيرا كه بيماريهاي دهان ميتوانند براي اعضاي ديگر بدن خطر آفرين باشند. يك دهان سالم بسيار مورد توجه بوده و به كودكان اطمينان و اعتماد به نفس ميدهد. نهايتاً دندانپزشكي پيشگيري به معناي محدود شدن بيماري، كاهش هزينهها و مدت درمان ميباشد.
دندانپزشكي پيشگيري از چه زماني بايد آغاز شود؟
با رويش اولين دندانها در دهان، دندانپزشكي پيشگيري بايد شروع شده و اولين ويزيت دندانپزشك اطفال صورت گيرد. شما ميتوانيد ياد بگيريد كه چگونه از سلامتي دندانهاي بچهتان محافظت كنيد. معاينات زود هنگام دندانپزشكي، شانس پيشگيري از بيماريهاي دندان را بيشتر نموده و به كودك شما كمك ميكند كه به نسلي تعلق يابد كه فاقد پوسيدگي دنداني باشند.
والدين چه نقشي در پيشگيري دارند؟
بعد از ارزيابي، بهداشت دهان ودندان فرزند شما، دندانپزشك اطفال طرحي را براي مراقبتهاي در منزل با توجه به شرايط او، به شما ارائه ميدهد. اين برنامه شامل آموزش مسواك و نخ دندان، تغذيه و در صورت نياز تجويز فلورايد خواهد بود. با اين كمكها شما مي توانيد عمري توأم با عاداتي مفيد و سلامتي بخش به كودكتان اعطاء نمائيد.
دندانپزشك اطفال چگونه مي تواند از مشكلات دندانپزشكي پيشگيري نمايد؟
تميز كردن دندانها و فلورايد تراپي از اهم برنامههاي دندانپزشكي پيشگيري ميباشند، ولي آنچه كه بيشتر ميتوان انجام داد براي مثال عبارتند از: دندانپزشك اطفال شما ميتواند از سيلانت بمنظور جلوگيري از پوسيدگي استفاده كند. براي تهيه و انتخاب يك محافظ دهاني براي مواقع فعاليتهاي ورزشي مخاطرهآميز به شما كمك كند تا از صدماتي كه هنگام فعاليتهاي بدني ورزش ممكن است به صورت و دندانهاي كودك شما وارد شود، جلوگيري كند. وي همچنين ميتواند موارد نياز به ارتودنسي را تشخيص داده و يا پيشبيني نمايد و يا در اين زمينه نيز اقدام نمايد. دندانپزشك كودكان با پيگيري و ترويج مراقبتهاي پيشگيري ميتواند براي كودك شما لبخندي با نشاط را به ارمغان آورده و بيمه كند.
چند وقت يكبار كودك بايد توسط دندانپزشك معاينه شود؟
آكادمي دندانپزشكي كودكان آمريكا معاينات دندانپزشكي را دست كم دوبار در سال براي بيشتر بچهها توصيه نموده است. البته تعدادي از كودكان كه از ريسك پوسيدگي بيشتري برخوردار بوده و يا الگوي رشدي غير طبيعي داشته و يا داراي بهداشت دهان ضعيفي ميباشند به معاينات بيشتري نياز دارند.
اگر بچهاي فاقد پوسيدگي دندان باشد چه نيازي به ويزيت دندانپزشكي به ميزان 2 بار در سال دارد؟
معاينات منظم دندانپزشكي به كودك شما كمك ميكند كه هميشه دندانهاي سالم داشته باشد دندانپزشك دندانها را تميز نموده و خردههاي مواد غذايي بر آنها را برداشته و همچنين تحريكات لثه و عامل ايجاد كننده پوسيدگي را بر طرف ميسازد. فلورايد تراپي، فلورايد مينا را زياد كرده و آن را در برابر پوسيدگي مقاوم ميسازد. آموزش بهداشت دهان به كودك، مسواك زدن و نخ كشيدن بهداشت بهداشت دندانها را بهبود بخشيده و به او كمك ميكند تا دندانها را تميزتر كرده و سلامت لثه نيز بيشتر شود. توجه داشته باشيد تنها علت مراجعه به مطب دندانپزشكي پوسيدگي دندان نمي باشد. دندانپزشك سلامت دهان فرزند شما را ارزيابي ميكند. بعنوان مثال كودك شما بمنظور دستيابي به سلامتي دندانها در حد ايدهآل، ممكن است به فلورايد اضافي، تغيير در رژيم غذايي يا مسدود كردن شيارهاي دنداني بنام سيلانت نياز داشته باشد. دندانپزشك كودكان مشكلات ارتودنسي را تشخيص داده و يا براي اينكه دندان در محل صحيح رويش يابد درمانهايي را پيشنهاد كند.
معاينه دندانپزشكي چگونه است؟
دندانپزشك كودكان با گرفتن تاريخچه پزشكي و دندانپزشكي سابقه سلامتي وي را بررسي نموده و به آرامي دهان، دندانها و فكين را معاينه ميكند. اگر لازم باشد دندانها را تميز كرده و به آنها فلورايد نيز ميزند. دندانپزشك كودكان فقط در مورد سلامت و بهداشت دندانها صحبت نميكند و با زبان و لغات قابل فهم و نشان دادن عكس و پوستر با وي ارتباط برقرار ميكند و كودك شما انگيزه مييابد براي اينكه دهاني سالم و لبخندي زيبا داشته باشد، همكاري لازمه را داشته باشد.
آيا در هر نوبت ويزيت و ملاقات با دندانپزشك راديوگرافي گرفته ميشود؟
خير، راديوگرافي زماني توصيه ميشود كه لازم باشد. بطور مثال، ممكن است براي تشخيص پوسيدگي دندان و يا موارد ناهنجاري دنداني و نياز به ارتودنسي گرفته شود.
چگونه ميتوان به بچه كمك كرد تا از سلامت دندانهايش لذت ببرد؟
يكسري مراحل مرتبط به هم به كودك شما كمك خواهد كرد تا فردي از جامعه و نسل بدون پوسيدگي دندان باشد:
1 - اجتناب از خوردن تنقلات
2 - مسواك زدن كامل دو بار در روز با خمير دندان فلورايددار
3 - استفاده از نخهاي دندانپزشكي يكبار در روز
4 - سيلانت تراپي توسط دندانپزشك(مسدود كردن شيارهاي سطح دندان)
5 - انجام معاينات دندانپزشكي بطور منظم
6 - اطمينان از رسيدن فلورايد كافي به دندانها با خوردن آب فلورايددار، قرص، دهانشويه فلورايد و ...(با تجويز دندانپزشك)
والدين كودكاني كه در مطب دندانپزشكي بيحسي موضعي دريافت ميدارند، بايد آگاه باشند كه بافت نرم در ناحيه تزريق، براي يك ساعت يا بيشتر بيحس خواهد بود. اين كودكان بايد به دقت تحت نظر باشند تا نتوانند سهواً و عمداً اين بافت را گاز بگيرند. كودكاني كه بيحسي فك پايين را براي اعمال ترميمي معمولي دريافت مي دارند، ممكن است لب، زبان يا سطح داخل گونه را گاز بگيرند. گاهي اوقات والدين يك يا دو ساعت بعد از ملاقات دندانپزشكي به مطب تلفن ميكنند تا آسيب وارده به مخاط دهان كودكشان را اظهار دارند. اگر اين حادثه در طي ملاقات دندانپزشكي روي داده باشد، والدين ممكن است شگفت زده شوند. در تمام موارد كودك ناحيه را جويده است و در نتيجه 24 ساعت بعد در محل زخمي وجود خواهد داشت. معمولاً والدين تصور ميكنند كه علت اين زخم، بروز عفونت ناشي از كار دندانپزشك و يا وسايل غير استريل مطب است كه كاملاً اشتباه است و فقط نتيجه عدم مراقبت از كودك در زمان بيحس بودن لب و زبان، پس از درمان دندانپزشكي ميباشد. با اين حال، كودك بايد در 24 ساعت اول ديده شود. دهانشويه آب نمك وسرم در تميز نگهداشتن ناحيه كمك خواهدكرد.
آبسه دندان برجستگي متورم و قرمز رنگي در ناحيه اطراف ريشه دندان است كه معمولاً دردناك مي باشد.
عفونت هاي دنداني علاوه بر درد و ناراحتي كه براي كودك ايجاد مي كند،به علت كاهش مصرف غذا توسط كودك باعث سوء تغذيه در او مي گردد.
پيشگيري و درمان زود هنگام پوسيدگي دندان،بخصوص در افرادي كه سابقه بيماري قلبي مادرزادي، تب روماتيسمي، پائين بودن مقاومت بدن در برابر عفونت و عقب افتادگي ذهني و جسمي دارند، اهميت بسزايي دارد. بنابراين لازم است كودكاني كه دچار پوسيدگي دندان ، دندان درد و ... هستند را در اسرع وقت به نزد دندان پزشك فرستاد. ايجاد آمادگي رواني در دانش آموزان براي مراجعه به دندانپزشك، به ويژه توسط معلم در محيط مدرسه، بسيار سودمند مي باشد.
در اسرع وقت بايد با دندانپزشك تماس گرفته شود.
در مواقعي كه دندان دائمي در اثر ضربه بيرون افتاد، چكار بايد كرد؟
دندان بيرون افتاده را پيدا كرده و سريعاً با آب سرد بشوئيد(آن را نسابيد و به آن مواد پاك كننده نزنيد و فقط از آب استفاده كنيد)توسط يك تكه گاز تميز و يا پارچه خيس آن را گرفته و در جاي خود در دهان قرار دهيد و با فشار ملايمي آن را به جاي خود هدايت كنيد. اگر نتوانستيد اين عمل را انجام دهيد، دندان را در داخل ظرف تميزي محتوي آب دهان، آب، شير و يا سرم نمكي قرار داده و يا در دهان نگهداريد و سريعاً به دندانپزشك مراجعه كنيد. در صورتي كه خارج از اوقات كاري مطب اين اتفاق افتاد درنگ نكرده و تلفن او را پيدا كنيد. هرچه شما سريعترعمل كنيد شانس حفظ و بقاي دندان بيشتر خواهد شد.
هنگامي كه قسمتي از دندان شكسته شود چه بايد كرد؟
فوراً با دندانپزشك اطفال تماس بگيريد. اگر سريع عمل كنيد مي توانيد دندان را حفظ نموده و از عفونت عصب و نياز به درمانهاي دندانپزشكي سختتر در آينده جلوگيري نمائيد. در اين مواقع دهان را با آب شستشو داده و براي جلوگيري از تورم كمپرس سرد نمائيد. اگر توانستيدقطعه شكسته شده را پيداكنيد و آن را با خود به مطب دندانپزشكي ببريد.
هنگامي كه ضربه محكمي به سر وارد شد و يا فك شكست، تكليف چيست؟
دراين مواقع سريعاً به اورژانس بيمارستان محل مراجعه كنيد. يك ضربه به سر ميتواند ادامه زندگي را تهديد نمايد.
در مواقعي كه كودك دندان درد دارد چه بايد كرد؟
با مطب دندانپزشكي تماس گرفته و يا بدون گرفتن وقت قبلي به آنجا مراجعه كنيد. براي راحتي فرزندتان ميتوانيد دهان را با آب شستشو داده و كمپرس سرد كنيد،از گذاشتن كمپرس گرم در موضع و يا قرصهاي مسكن بر دندان متألم خودداري كنيد.
چگونه مي توان از ايراد صدمات به دندان جلوگيري كرد؟
- به هنگام ورزش ميتوان از گاردهاي لاستيكي دندانها استفاده كرد.
- براي نگهداري كودكان در اتومبيل از صندليهاي مخصوص استفاده كنيد.
- مراقب كودكان از بابت سقوط، افتادن و غلتيدن بر اشياء و نيز آسيبهاي الكتريكي باشيد.
- با معاينات منظم دندانپزشكي و مراقبتهاي پيشگيري كننده، فرزندتان را در مقابل دندان دردهاي غافل گير كننده، محافظت كنيد.
- در انتخاب اسباب بازي موارد ايمني را حتماً مدنظر داشته باشيد.
هر انسان در زندگي خود. دو سري دندان ( دندانهاي شيري و دندانهاي دايمي ) و سه دوره دنداني ( شيري. مخلوط و دايمي) دارد. از حدود 6 ماهگي كه اولين دندان شيري در دهان نوزاد رويش ميابد . تا سن 6 سالگي كه اولين دندان دايمي در دهان مي رويد را دوره دنداني شيري مي گويند. در اين دوران فقط دندان شيري در دهان وجود دارد.
از 6 تا 12 سالگي به تدريج دندانهاي شيري جاي خود را به دندانهاي دايمي مي دهند. اين زمان را دوره دندانهاي مخلوط مي گويند.
در حدود 12 سالگي كه هيچ دندان شيري در دهان وجود ندارد و فقط دندانهاي دايمي در دهان هستند. تا پايان عمر را دوره دنداني دايمي مي نامند.
فك بالا ثابت است و حركت نمي كند. ولي فك پائين حركت دارد و عمل باز و بسته شدن دهان را انجام مي دهد. در داخل استخوان هر فك حفراتي وجود دارد كه ريشه دندانها در آن قرار مي گيرد.
در اين حفرات دندانها بوسيله الياف دور دندان به استخوان فك متصل مي شوند. روي آرواره ها و دور دندان را لثه مي پوشاند.
به آرواره لثه و الياف نگهدارنده دور دندان بافت نگهدارنده دندان گفته مي شود.
دهان انسان در اعمال زيادي نظير حرف زدن خنديدن. چشيدن . گاز گرفتن. جويدن و بلعيدن غذا شركت دارد.
اولين قدم در راه گوارش غذا. خرد كرد و جويدن مواد غذايي است كه توسط دندانها صورت مي گيرد . هركدام از دندانها با شكل خاص
خود به عمل جويدن كمك كي كنند.
دندانهاي پيشين براي بريدن . دندانهاي نيش براي پاره كردن و دندانهاي آسيا براي خرد كردن لقمه شكل گرفته اند.
فك بالا ثابت است و حركت نمي كند. ولي فك پائين حركت دارد و عمل باز و بسته شدن دهان را انجام مي دهد. در داخل استخوان هر فك حفراتي وجود دارد كه ريشه دندانها در آن قرار مي گيرد.
در اين حفرات دندانها بوسيله الياف دور دندان به استخوان فك متصل مي شوند. روي آرواره ها و دور دندان را لثه مي پوشاند.
به آرواره لثه و الياف نگهدارنده دور دندان بافت نگهدارنده دندان گفته مي شود.
دهان انسان در اعمال زيادي نظير حرف زدن خنديدن. چشيدن . گاز گرفتن. جويدن و بلعيدن غذا شركت دارد.
اولين قدم در راه گوارش غذا. خرد كرد و جويدن مواد غذايي است كه توسط دندانها صورت مي گيرد . هركدام از دندانها با شكل خاص
خود به عمل جويدن كمك كي كنند.
دندانهاي پيشين براي بريدن . دندانهاي نيش براي پاره كردن و دندانهاي آسيا براي خرد كردن لقمه شكل گرفته اند.
بنابراين در دهان 4 نيمه فك داريم.
نيمه چپ فك بالا نيمه راست فك بالا
نيمه چپ فك پائين نيمه راست فك پائين
براي اسم بردن هر دندان بايد جاي آن را در فك مشخص كرد براي اين كار از شكل زير استفاده مي شود. اين شكل . فك و دندانهاي شخصي كه در روبروي ما ايستاده است. را نشان مي دهد.
رويش صحيح دندانهاي دايمي ارتباط نزديكي با حفظ دندانهاي شيري تا سن طبيعي افتادن آنها دارد. بطوريكه هرگاه دندانهاي شيري زودتر از زمان طبيعي كشيده شوند. يا آنكه بيشتر از مدت زمان لازم در دهان باقي بمانند. ممكن است رويش دندانهاي دايمي زيرين دچار اشكال شود.
به عنوان مثال دندانهاي D و E بايستي تا سن 12-10 سالگي بطور سالم در دهان باقي بمانند. سپس با لق شدن آنها دندانهاي دايمي به جاي آنها رويش يابند . اگر اين دندانها زودتر از موقع از دست بروند . دندانهاي مجاور به سمت محل خالي دندان كشيده شده حركت كرده فضاي موجود را تنگ تر مي نمايند. لذا رويش دندان دايمي دچار مشكل مي شود.
متاسفانه بسياري از پدر و مادرها فكر مي كنند كه زود خراب شدن دندانهاي شيري و كشيدن آنها مهم نيست چرا كه دندانهاي دايمي به جاي انها خواهند روييد. به اين ترتيب با عدم مراقبت كافي باعث پوسيدگي زود رس و از دست رفتن آنها مي شوند. كه نتيجه آن رويش نابجا و يا عدم رويش دندانهاي دايمي زيرين است.
با بزرگ شدن كودك . جوانه دندانهاي دايمي نيز رشد پيدا كرده و بتدريج شروع به حركت مي كند. همراه با حركت جوانه دندانهاي دايمي وجود دارد .
با بزرگ شدن كودك . جوانه دندانهاي دايمي نيز رشد پيدا كرده و بتدريج شروع به حركت مي كند. همراه با حركت جوانه دندانهاي دايمي ريشه دندانهاي شيري تحليل مي رود . زماني كه ريشه دندان شيري از بين مي رود . دندان لق شده و دندانه دايمي به جاي آن در مي آيد.
به دندانهاي دايمي كه جايگزين دندانهاي شيري مي شوند دندانهاي دايمي جانشين گويند. يعني 20 عدد از دندانهاي دايمي كه به جاي 20 عدد دندان شيري در مي آيند. دندانهاي دايمي جانشين نام دارد ( دندانهاي 1 تا 5 دايمي). بقيه دندانهاي دايمي كه رويش آنها ارتباطي به افتادن دندان شيري ندارد را دندان دايمي غير جانشين مي نامند. ( دندانهاي 6و7و8).