تاپیک جامع دندان پزشکی

آمالگام قديمي ترين ماده پركننده دندان مي باشد كه هنوز هم مورد استفاده بوده و كارآيي زيادي دارد. اولين آمالگام در اوائل قرن نوزدهم (سال 1819) به دندانپزشكي عرضه شد. آمالگام هاي اوليه را از سوهان نمودن سكه هاي نقره و مخلوط كردن آنها با جيوه بدست مي آوردند.
تركيب آمالگام چيست؟
پودر آمالگام آلياژي عمدتاً متشكل از نقره، مس و قلع مي باشد كه بيشترين درصد مواد متشكله آن نقره مي باشد. در مطب هاي دندانپزشكي اين پودر با جيوه مخلوط شده و بصورت آلياژ آمالگام مورد استفاده قرار مي گيرد.
مزاياي آمالگام چيست؟
با توجه به حدود دو قرن استفاده از اين مواد، آمالگام به عنوان يكي از بهترين مواد ترميمي شناخته شده مي باشد. مقاومت آمالگام در برابر فشارهاي سنگين جويدن زياد مي باشد. بعد از اختلاط پودر آمالگام با جيوه، بصورت خميري درآمده كه براحتي در حفرات دندان تراش خورده گذاشته شده و سپس سخت مي گردد. بنابراين كاربرد راحت آن يك امتياز محسوب مي گردد و با توجه به كوتاهي زمان كار، هزينه آن از كامپوزيت ها (مواد ترميمي همرنگ دندان) كمتر مي باشد.
آيا جيوه موجود در آمالگام سمي است؟
فلز جيوه و بخار جيوه و تركيبات آلي آن داراي سميت زيادي بوده و براي انسان ضرر دارد، ولي جيوه موجود در آمالگام بصورت تركيب معدني آن مي باشد كه داراي سميت بسيار كمتري نسبت به بقيه حالات جيوه مي باشد و تحقيقات نشان داده است كه مقدار جيوه اي كه از اشخاصي كه متوسط 8 عدد پركردگي آمالگام داشته اند متصاعد مي شود كمتر از حد مجاز جيوه اي است كه كارگران معادن جيوه مي توانند دريافت كنند.
معايب آمالگام چيست؟
آمالگام همرنگ دندان نبوده و به رنگ فلز مي باشد، ضمناً نياز به زماني نسبتاً طولاني (تا چند ساعت) براي سخت شدن دارد و به دليل ماهيت فلزي عايق حرارتي و الكتريكي نمي باشد.
علت تغيير رنگ بعضي از پركردگي هاي آمالگام چيست؟
تركيبات نقره موجود در آمالگام مستعد تغيير رنگ بوده، بخصوص در تماس با مواد غذايي سولفوردار مانند تخم مرغ، رنگ آن مقداري تيره مي گردد كه با توجه به اينكه دندانهاي خلفي با آن پر مي شوند و ديده نمي شوند جاي نگراني وجود ندارد.
علت اينكه گاهي با كشيدن زرورق پوشش شكلات و سيگار بر پركردگي آمالگام، دندان تحريك ميگردد چيست؟
تماس دو فلز نا متجانس در دهان در مجاورت بزاق ايجاد يك جريان الكتريكي گذرا مي كند كه گالوانيك نام دارد. تماس قاشق مسي يا زرورق آلومينيومي با پركردگي آمالگام ممكن است اين جريان الكتريكي را بوجود آورد ولي با قاشق هاي استيل اين حالت يا اتفاق نمي افتد و يا كمتراست و در كل نبايد نگران بود.
چرا بعضي از پركردگي ها مي شكنند و يا خالي مي شوند؟
دنداني كه ترميم مي گردد مسلماً مثل حالت اولي كه سالم و دست نخورده و بدون پوسيدگي بوده مقاومت ندارد و همانند چيني بند زده شده است و احتياج به مراقبت بيشتري دارد. ضمناً به دليل اينكه آمالگام به دندان نمي چسبند نياز به حفره گيردار دارد. رعايت بهداشت دهان ودندان و دستوراتي كه دندانپزشك مي دهداز موارد شكست مي كاهد. عدم رعايت موازين بهداشتي و توصيه هاي مراقبتي باعث عود پوسيدگي در نسج دنداني باقيمانده مي شود. علاوه بر اين فشارهاي زياد سيستم جونده، رفتن يك جسم سخت مثل سنگ روي پركردگي به هنگام غذا خوردن و ضعيف بودن ديواره هاي حفره سبب ساز مي باشند. مقدار نسج باقيمانده، وسعت و عمق حفره، محل آن و دندان درگير نيز از مواردي هستند كه در دوام و عمر دندان ترميم شده دخالت دارند.
از پركردگي هاي آمالگام چگونه بايد مراقبت كرد؟
عمده سختي آمالگام در ساعت اول بعد از ترميم ايجاد مي گردد. بعد از پر كردن دندان با آمالگام بهتر است تا چند ساعت غذايي خورده نشود. روز اول با سمتي از دهان كه دندان پر شده، عمل جويدن غذا صورت نگيرد. در صورت احساس بلند بودن پر كردگي در اولين فرصت براي كوتاه كردن آن به مطب مراجعه شود. در روز اول پر كردن دندان با آمالگام بهتر است از غذاهاي نرم استفاده شود. از روز بعد جويدن عادي موردي ندارد.
آيا آمالگام دنداني بي خطر است؟
بله، آمالگام به مدت بيش ازصد سال است كه در سراسر دنيا براي ترميم دندان استفاده مي شود و مطالعات هرگونه ارتباط بين ترميم هاي آمالگام و مشكلات پزشكي را رد كرده اند. به همين دليل آمالگام هنوز يك ماده بي خطر براي بيماران دندانپزشكي محسوب مي شود.
آيا ممكن است كسي نسبت به آمالگام، واكنش آلرژيك نشان دهد؟
تعداد بسيار كمي از افراد نسبت به ترميم هاي آمالگام آلرژيك هستند و تا به حال كمتر از 100 مورد گزارش شده است. در اين موارد نادر، جيوه، پاسخ آلرژيك را برانگيخته است و علائم آلرژي به آمالگام مشابه ساير آلرژيهاي پوستي بوده است. اغلب بيماران آلرژيك نسبت به آمالگام، تاريخچه پزشكي يا فاميلي آلرژي به فلزات را دارند. اگر وجود آلرژي قطعي باشد، ترميمهاي ديگري بايد استفاده شود.
آيا درست است كه در ساير كشورها، استفاده از آمالگام ممنوع شده است؟
خير- گزارشات نادرست محدوديت استفاده از آمالگام را در تعدادي كشورها با ممنوعيت كلي آن اشتباه كرده اند. در حال حاضر، دندانپزشكان در سراسر دنيا از آمالگامهاي دنداني استفاده مي كنند تا دندانهاي پوسيده را ترميم كنند. مطالعات نيز هيچ ارتباطي بين ترميمهاي آمالگام و مشكلات پزشكي نيافته اند.
آيا ترميمي وجود دارد كه همرنگ دندان باشد؟
بله، رزين هاي كامپوزيت مواد پلاستيكي همرنگ دندان(ساخته شده از شيشه و رزين) هستند كه هم براي پركردن دندان و هم براي ترميم نقايص دنداني بكار مي روندو به دليل اينكه همرنگ دندان مي باشند، تشخيص آنها از دندان طبيعي مشكل است. كامپوزيتها معمولاً در دندانهاي قدامي كه ظاهر طبيعي فرد اهميت دارد، بكار مي روند. در دندانهاي خلفي نيز بسته به محل و وسعت پوسيدگي از مواد همرنگ دندان استفاده مي شود. رزين هاي كامپوزيت معمولاً گرانتر از آمالگام هستند.
اگر دندان من آسيب نديده باشد و ترميم آن سرجاي خود باشد، چرا نياز به تعويض آن مي باشد؟
فشارهاي مداوم جويدن، سائيدن و فشردن دندانها باعث سايندگي، شكستن يا ترك خوردن ترميم مي شود كه ممكن است شما متوجه آن نباشيد، ولي دندانپزشك در طي معاينات روتين دندانپزشكي، ضعيف شدن ترميم را تشخيص داده و تصميم به تعويض آن مي گيرد. اگر حدفاصل ميناي دندان و ترميم شكسته شود، ذرات غذا و باكتريهاي مولد پوسيدگي به زير ترميم راه مي يابند و باعث بروز پوسيدگي در آن دندان مي شوند. پوسيدگي درمان نشده، باعث عفوني نمودن پالپ دندان و بروز آبسه مي شود. اگر نرميم وسيع باشد يا پوسيدگي مجدد ايجاد شده، گسترده باشد، ممكن است ميزان كافي از نسج دندان باقي نمانده باشد، تا بتوان آن را مجدداً ترميم نمود. در اينگونه موارد دندانپزشك، دندان را بازسازي و روكش مي نمايد.

-آمالگام دنداني، براي سلامتي مضر مي باشد. صحيح: درست نيست. شما بايد از اين نظر كاملاً مطمئن باشيد. سازمانهاي متعدد بين المللي كه مسئول مراقبت از سلامت عموم مردم هستند. بارها اعلام داشته اند كه ترميم هاي آمالگام بي خطر هستند.اين سازمانها عبارتنداز: سازمان بهداشت جهاني،انستيتوي ملي سلامت، سازمان غذا و دارو و ...
- برداشتن ترميمهاي آمالگام، بعضي بيماريها را درمان مي كند. صحيح: اين تصور كاملاً غلط است و نامعقول است كه با اين باور افراد را متحمل انجام درمانهاي دندانپزشكي غير ضروري بنمائيم. بسياري از سازمانهاي معتبر پزشكي اين مسئله را تائيد كرده اند.
- هيچ مدرك علمي دال بر پيشرفت MS يا ساير بيماريهاي عصبي با ترميمهاي دنداني حاوي جيوه وجود ندارد(انجمن ملي مالتيپل اسكلروزيس)
- بر اساس مستدل ترين مدارك علمي، هيچ رابطه اي بين ترميمهاي دنداني نقره اي و آلزايمر وجود ندارد.(انجمن آلزايمر)
- هيچ مدرك علمي در مورد اثرات سمي كلينيكي قابل اندازه گيري و بررسي در مورد آمالگام دنداني وجود ندارد.(آكادمي پزشكان اطفال آمريكا)
- ترميمهاي آمالگام، بخارات جيوه آزاد مي سازند كه براي سلامتي بدن مضراست. صحيح: تحت فشار جويدن يا سائيدن، مقادير بسيار اندكي بخار جيوه ( بين 3-1 ميكروگرم در روز) ممكن است از آمالگام آزاد شود، اما مدارك علمي دال بر مضر بودن اين سطح پائين تماس با بخار جيوه وجود ندارد. متخصصين مواد دندانپزشكي اظهار ميدارند كه در يك فرد بسيار حساس، بايد حدود 500 ترميم آمالگام وجود داشته باشد تا حداقل علائم تماس با بخار جيوه بروز نمايد.
- دندانپزشكان نمي توانند به بيمارانشان بگويند كه آمالگام، حاوي جيوه است. صحيح: دندانپزشكان بايد در مورد كليه مواد ترميمي با بيمارانشان صحبت كنند و با كمك هم، مناسبترين درمان را انتخاب نمايند. افرادي كه در مورد خطر آمالگام سؤال مي كنند، نهايتاً بيشتر احتمال دارد كه اين نوع ترميم را براي خود انتخاب كنند، زيرا اطلاعات نادرست آنها توسط دندانپزشك تصحيح شده و متوجه اشتباه خود مي گردند.


The American Dental Association(ADA)
The food & drag administration (FDA)
Word health organization (WHO)
National institues of health: Mercury in dental amalgams(fillings) (NIH)
Centers for disease control & prevention (CDCP)
United States Department of health & human services(USDHS)

-آمالگام دنداني، براي سلامتي مضر مي باشد. صحيح: درست نيست. شما بايد از اين نظر كاملاً مطمئن باشيد. سازمانهاي متعدد بين المللي كه مسئول مراقبت از سلامت عموم مردم هستند. بارها اعلام داشته اند كه ترميم هاي آمالگام بي خطر هستند.اين سازمانها عبارتنداز: سازمان بهداشت جهاني،انستيتوي ملي سلامت، سازمان غذا و دارو و ...
- برداشتن ترميمهاي آمالگام، بعضي بيماريها را درمان مي كند. صحيح: اين تصور كاملاً غلط است و نامعقول است كه با اين باور افراد را متحمل انجام درمانهاي دندانپزشكي غير ضروري بنمائيم. بسياري از سازمانهاي معتبر پزشكي اين مسئله را تائيد كرده اند.
- هيچ مدرك علمي دال بر پيشرفت MS يا ساير بيماريهاي عصبي با ترميمهاي دنداني حاوي جيوه وجود ندارد(انجمن ملي مالتيپل اسكلروزيس)
- بر اساس مستدل ترين مدارك علمي، هيچ رابطه اي بين ترميمهاي دنداني نقره اي و آلزايمر وجود ندارد.(انجمن آلزايمر)
- هيچ مدرك علمي در مورد اثرات سمي كلينيكي قابل اندازه گيري و بررسي در مورد آمالگام دنداني وجود ندارد.(آكادمي پزشكان اطفال آمريكا)
- ترميمهاي آمالگام، بخارات جيوه آزاد مي سازند كه براي سلامتي بدن مضراست. صحيح: تحت فشار جويدن يا سائيدن، مقادير بسيار اندكي بخار جيوه ( بين 3-1 ميكروگرم در روز) ممكن است از آمالگام آزاد شود، اما مدارك علمي دال بر مضر بودن اين سطح پائين تماس با بخار جيوه وجود ندارد. متخصصين مواد دندانپزشكي اظهار ميدارند كه در يك فرد بسيار حساس، بايد حدود 500 ترميم آمالگام وجود داشته باشد تا حداقل علائم تماس با بخار جيوه بروز نمايد.
- دندانپزشكان نمي توانند به بيمارانشان بگويند كه آمالگام، حاوي جيوه است. صحيح: دندانپزشكان بايد در مورد كليه مواد ترميمي با بيمارانشان صحبت كنند و با كمك هم، مناسبترين درمان را انتخاب نمايند. افرادي كه در مورد خطر آمالگام سؤال مي كنند، نهايتاً بيشتر احتمال دارد كه اين نوع ترميم را براي خود انتخاب كنند، زيرا اطلاعات نادرست آنها توسط دندانپزشك تصحيح شده و متوجه اشتباه خود مي گردند.


The American Dental Association(ADA)
The food & drag administration (FDA)
Word health organization (WHO)
National institues of health: Mercury in dental amalgams(fillings) (NIH)
Centers for disease control & prevention (CDCP)
United States Department of health & human services(USDHS)

-آمالگام دنداني، براي سلامتي مضر مي باشد. صحيح: درست نيست. شما بايد از اين نظر كاملاً مطمئن باشيد. سازمانهاي متعدد بين المللي كه مسئول مراقبت از سلامت عموم مردم هستند. بارها اعلام داشته اند كه ترميم هاي آمالگام بي خطر هستند.اين سازمانها عبارتنداز: سازمان بهداشت جهاني،انستيتوي ملي سلامت، سازمان غذا و دارو و ...
- برداشتن ترميمهاي آمالگام، بعضي بيماريها را درمان مي كند. صحيح: اين تصور كاملاً غلط است و نامعقول است كه با اين باور افراد را متحمل انجام درمانهاي دندانپزشكي غير ضروري بنمائيم. بسياري از سازمانهاي معتبر پزشكي اين مسئله را تائيد كرده اند.
- هيچ مدرك علمي دال بر پيشرفت MS يا ساير بيماريهاي عصبي با ترميمهاي دنداني حاوي جيوه وجود ندارد(انجمن ملي مالتيپل اسكلروزيس)
- بر اساس مستدل ترين مدارك علمي، هيچ رابطه اي بين ترميمهاي دنداني نقره اي و آلزايمر وجود ندارد.(انجمن آلزايمر)
- هيچ مدرك علمي در مورد اثرات سمي كلينيكي قابل اندازه گيري و بررسي در مورد آمالگام دنداني وجود ندارد.(آكادمي پزشكان اطفال آمريكا)
- ترميمهاي آمالگام، بخارات جيوه آزاد مي سازند كه براي سلامتي بدن مضراست. صحيح: تحت فشار جويدن يا سائيدن، مقادير بسيار اندكي بخار جيوه ( بين 3-1 ميكروگرم در روز) ممكن است از آمالگام آزاد شود، اما مدارك علمي دال بر مضر بودن اين سطح پائين تماس با بخار جيوه وجود ندارد. متخصصين مواد دندانپزشكي اظهار ميدارند كه در يك فرد بسيار حساس، بايد حدود 500 ترميم آمالگام وجود داشته باشد تا حداقل علائم تماس با بخار جيوه بروز نمايد.
- دندانپزشكان نمي توانند به بيمارانشان بگويند كه آمالگام، حاوي جيوه است. صحيح: دندانپزشكان بايد در مورد كليه مواد ترميمي با بيمارانشان صحبت كنند و با كمك هم، مناسبترين درمان را انتخاب نمايند. افرادي كه در مورد خطر آمالگام سؤال مي كنند، نهايتاً بيشتر احتمال دارد كه اين نوع ترميم را براي خود انتخاب كنند، زيرا اطلاعات نادرست آنها توسط دندانپزشك تصحيح شده و متوجه اشتباه خود مي گردند.


The American Dental Association(ADA)
The food & drag administration (FDA)
Word health organization (WHO)
National institues of health: Mercury in dental amalgams(fillings) (NIH)
Centers for disease control & prevention (CDCP)
United States Department of health & human services(USDHS)

تخصصي در دندانپزشكي است كه به امر تشخيص ناهنجاريها و بيماريهاي بافتهاي نرم و سخت دهان مي پردازد. اين بيماريها ممكن است ويژه حفره دهان باشد و يا بخشي از يك بيماري عمومي كه علايم آن در ناحيه دهان بروز كرده است.

• آفت كوچك
• گازگرفتگي گونه
• بوي بد دهان
• خشكي دهان
• تغييرات دهاني همراه با افزايش سن
• فلوروزيس
• دندان قروچه (براكسيزم)
• سرطان دهان

كاهش جريان بزاق كه منجر به خشكي دهان مي شود، يك مشكل شايع سالمندان است. اين مشكل معمولاً در اثر اختلالات پزشكي خاص و اغلب بعنوان اثر جانبي داروهايي مثل آنتي هيستامين ها، ضد احتقان ها، ضد دردها و داروهاي مدر بروز مي كند. بعضي مشكلات شايع همراه با خشكي دهان عبارتند از : گلو درد دائمي، احساس سوزش، مشكلات صحبت كردن ، مشكل در بلع، گرفتگي و خشكي راههاي هوايي بيني. در صورت عدم درمان، خشكي دهان مي تواند دندانهاي شما را دچار آسيب نمايد. در صورت عدم وجود بزاق كافي براي نرم و لزج نمودن سطوح دهان، شستن غذا از دهان و خنثي نمودن اسيدهاي حاصل از پلاك ، ميزان پوسيدگي دندانها افزايش مي يابد. به منظور حفظ رطوبت دهان، روشهاي مختلفي را دندانپزشك به شما توصيه خواهد كرد. آدامسها و آب نياتهاي بدون قند جريان بزاق را تحريك نمي نمايند و خشكي دهان را با استفاده از بزاق مصنوعي و يا دهانشويه ها مي توان بهبود بخشيد.
چرا من احساس خشكي در دهان مي نمايم؟
كاهش جريان بزاق سبب خشكي دهان مي شود و اين يك مشكل شايع بين افراد مسن است. اين مسأله به دليل اختلالات پزشكي خاص و گاهي به دليل اثر جانبي داروهايي مثل آنتي هيستامين ها، ضداحتقان ها، ضد دردها و داروهاي مدر ايجاد مي شود. مشكلات معمولي همراه با خشكي دهان عبارتند از: گلودرد دائمي، احساس سوزش، مشكلات صحبت كردن، سختي بلع، خشكي راههاي هوايي بيني. دندانپزشك روشهاي مختلفي براي غلبه بر اين وضعيت به شما پيشنهاد خواهد كرد: آب نبات يا آدامسهاي بدون قند كه جريان بزاق را تحريك مي كنند واستفاده از بزاق مصنوعي و دهانشويه ها براي تأمين رطوبت دهان.


- آيا از دست رفتن دندانها با گذشت زمان و افزايش سن امري حتمي و غير قابل پرهيز است؟
خير، امروزه به دليل پيشرفتهاي علمي و تأكيد بر پيشگيري در دندانپزشكي، سالمندان دندانهاي طبيعي خود را به مدت بيشتري حفظ مي كنند. بهداشت دهان خوب و مراقبتهاي دندانپزشكي مرتب در طول زندگي، در هر سني اهميت دارد. با انجام صحيح روشهاي بهداشت دهان در خانه و ملاقات مرتب با دندانپزشك تان شما از مشكلات دنداني جلوگيري نموده و پول و وقت خود را نيز حفظ كرده ايد. در ضمن دندانها و لثه تان نيز تا سنين بالا سلامت مي مانند.
- در سن من، آيا لازم است با مسواك زدن و نخ كشيدن خود را اذيت كنم؟
مسواك زدن و نخ كشيدن روزانه براي حفظ دندانهاي طبيعي تان در وضعيت مطلوب ضروري است. به ويژه وقتي سن افزايش مي يابد، پلاك ، لايه باكتريايي بيرنگ، چسبنده اي كه باعث پوسيدگي دندان و بيماري لثه (بيماري پريودنتال) مي شود. روي دندانهاي افراد مسن، سريعتر تشكيل مي شود و همين امر احتمال بروز پوسيدگي دندان و بيماري پريودنتال را افزايش مي بخشد. دندانهايتان را روزي دوبار با يك خمير دندان فلورايددار مسواك بزنيد و بين دندانهايتان را روزانه با نخ دندان و يا تميز كننده هاي بين دنداني تميز كنيد. جهت معاينات مرتب و تميز كردن دندانهايتان بطور حرفه اي، ملاقات با دندانپزشكتان را فراموش نكنيد.
- آيا افراد بالغ هم بايد نگران پوسيدگي باشند؟
پوسيدگي دندانها تنها مشكل كودكان نيست. بالغين در همه سنين مكن است دچار پوسيدگي دندان شوند. دليل بروز پوسيدگي در همه سنين يكسان است. وقتي باكتريهاي پلاك از كربوهيدرات (شكر و نشاسته) غذايي استفاده مي كنند، توليد اسيد كرده و باعث بروز پوسيدگي مي شوند. البته وضعيت پوسيدگي با افزايش سن كمي تغيير مي كند. در افراد بالغ، پوسيدگي اغلب در اطراف پركردگي هاي قديمي رخ مي دهد. پوسيدگي ريشه دندان نيز در بين افراد مسن شايع تر است. وقتي لثه ها تحليل مي رود، سطوح نرم تر ريشه به فضاي دهان راه مي يابند و پوسيدگي روي آن بسيار راحت تر از ميناي دندان ايجاد مي شود. پوسيدگي دندان در سنين بالا به دليل خشكي دهان نيز تشديد مي شود. وقتي ميزان بزاق بطور چشمگيري كاهش يابد، اين وضعيت رخ مي دهد و اغلب ناشي از مصرف داروهايي مثل: آنتي هيستامين ها، داروهاي ضد فشار خون و داروهاي ضدافسردگي و يا ناشي از درمان با اشعه(راديوتراپي) در ناحيه سر يا گردن مي باشد. اگر اين مشكل تداوم يابد، باعث بروز پوسيدگي هاي وسيعي در دندانها مي شود كه سريعاً پيشرونده هستند. اگر شما چنين مشكلي داريد، با دندانپزشكتان مشورت كنيد تا براي شما بزاق مصنوعي و يا محصولات حاوي فلورايد را براي پيشگيري از پوسيدگي تجويز نمايد.
- بيماري لثه دليل عمده از دست رفتن دندان در بالغين است. من در اين مورد چه مي توانم انجام دهم؟
بيماري لثه(بيماري پريودنتال) اغلب به آهستگي پيشرفت مي نمايد و بدون درد است و به همين دليل در بين افراد مسن شايع تر است. هرچه به مدت بيشتري بيماري تشخيص داده نشده و كنترل نشده باقي بماند، ضرر بيشتري به لثه ها و ساير بافتهاي نگهدارنده دندانها وارد مي سازد. گرچه عامل بيماري پريودنتال، پلاك است ولي ساير عوامل مي توانند شدت آن را افزايش بخشند. غذاي باقيمانده بين دندانها، سيگار كشيدن، استفاده از تنباكوي بدون دود، دندانهاي نامنظم، بريج ها و پروتزهاي پارسيل نا مناسب، رژيم هاي غذايي نا صحيح و حاوي مواد مغذي كم و بيماري سيستميك مثل كم خوني از جمله اين عوامل هستند. بيماري لثه در مراحل اوليه، برگشت پذير است. در موارد پيشرفته ممكن است نياز به جراحي وجود داشته باشد. در صورت مشاهده هريك از علائم زير سريعاً به دندانپزشك تان مراجعه كنيد: خونريزي از لثه هنگام مسواك زدن، لثه هاي قرمز، حساس و متورم، جدا شدن لثه از دندانها، خروج چرك از حدفاصل لثه و دندانها وقتي كه لثه فشار داده مي شود، دندان لق يا ايجاد فاصله بين دندانها، هرگونه تغيير در وضعيت جفت شدن دندانها با هم، هرگونه تغيير در وضعيت پروتز پارسيل شما، بوي بد و مزه بد دهان بطور دائمي.
پروتزهاي من به راحتي قبل نيستند، قبل از مراجعه به دندانپزشك، آيا مي توانم مواد مختلفي را آزمايش كنم تا وضعيت آنها بهتر شود؟
اگر پروتزها به درستي نگهداري شوند، شكل آنها تغيير نمي كند. آنها ممكن است به دليل تغييرات طبيعي لثه ها و استخوان لق شوند كه اين به دليل تحليل رفتن و جمع شدن استخوان فك و لثه ها مي باشد. اگر پروتز شما به درستي در دهانتان قرار نمي گيرد، هرچه سريعتر به دندانپزشك تان مراجعه كنيد تا تنظيم هاي لازم انجام شود. دستكاري شما به پروتز آسيب رسانده و آن را غير قابل تعمير مي سازد. پروتزهاي نا مناسب كه در خانه تعمير مي شوند، لثه، زبان و گونه ها را تحريك مي كند. در موارد اورژانس، چسب هاي پروتز، آنها را تا مراجعه شما به دندانپزشك، سرجاي خود نگهميدارد. اگر پروتز شما لق شده است از دندانپزشك تان بخواهيد آن را بررسي كند.
- در حال حاضر كه من از پروتز كامل استفاده مي كنم، آيا واقعاً لازم است مثل قبل بطور مرتب نزد دندانپزشك بروم؟
بله، دندانپزشك دهان شما را معاينه مي كند تا هرگونه مشكلي را در لثه ها، زبان و مفصل فك تشخيص دهد. در ضمن از لحاظ سرطان دهان، وضعيت دهان را بررسي مي كند. به دلايل بسياري، افراد مسن بيشتر در معرض بيماريهاي دهان و از جمله سرطان دهان هستند. 95 درصد سرطانها در افراد بالاي 40 سال ديده مي شود. البته تعداد بسياري از اين سرطانها اگر زود تشخيص داده شوند،قابل درمان مي باشند. بافتهاي دهان نيز به منظور تشخيص علائم ساير بيماريها كه اولين علامت بروز آن مي تواند در دهان باشد، معاينه و بررسي شوند.
- من در جويدن و بلع بعضي غذاها مشكل دارم، آيا واقعاً لازم است من همان غذاها را و با همان تنوعي كه قبلاً مصرف مي كردم(در سنين جوان تر)، حالا نيز مصرف نمايم؟
حفظ يك رژيم غذايي صحيح براي هر شخصي اعم از پير يا جوان ضروري است. بعضي افراد مسن به دليل مشكل در جويدن يا بلع از مصرف بعضي غذاها مثل گوشتها، سبزيجات خام و ميوه هاي تازه خودداري مي كنند. اين مشكلات ممكن است به دليل دندانهاي دردناك، پروتزهاي نا مناسب، خشكبي دهان و يا بروز تغييراتي در عضلات صورت باشد. بعضي ديگر از افراد به دليل بيماري خاص و يا مصرف داروهاي خاصي، احساس تغيير در حس چشايي خود مي نمايند. به دلايل فوق رژيم غذايي افراد مسن اغلب دچار كمبود كلسيم، پروتئين و ساير مواد غذايي ضروري براي سلامت كلي بدن و سلامت دندانها است. شما لازم است رژيم غذايي متعادلي شامل هر 5 گروه غذايي- شير و محصولات لبني، نان و غلات، گوشت ها و حبوبات، ميوه ها و سبزيجات داشته باشيد. شما ممكن است نياز به يك مكمل مولتي ويتامين يا مواد معدني داشته باشيد، ولي پزشك خودتان نباشيد. اين مكمل ها را پس از مشورت با پزشكتان استفاده نمائيد.
من براي رفتن نزد دندانپزشك اضطراب دارم، ميدانم كه لازم است بروم، ولي نمي دانم در اين مورد چه ميتوانم انجام دهم؟
اضطراب در مورد درمانهاي دندانپزشكي غير معمول نيست. افراد در هر سني آن را تجربه مي كنند. بيماران مسن تر ممكن است كمتر قادر باشند براسترس خود غلبه كنند كه ممكن است اين امر به دليل وضعيتهاي خاص جسمي آنان مثل كاهش بينايي يا شنوايي باشد. صحبت با دندانپزشك يك جنبه مهم داشتن يك ملاقات دندانپزشكي راحت مي باشد. شما بايد احساساتتان را با دندانپزشك و پرسنل مطب در ميان بگذاريد. اجازه دهيد آنها بدانند كه شما مضطرب هستيد تا درمان شما را مطابق با وضعيت روحي شما به انجام برسانند. تكنيكهاي درماني رفتاري جديد و مرتبط با روانشناسي سبب پيشرفت در زمينه كنترل اضطراب و درد بيماران دندانپزشكي گرديده است.
- من در حال حاضر دارويي مصرف مي كنم كه پزشكم براي من تجويز كرده است. آيا مصرف اين دارو بر درمان دندانپزشكي من تأثيري مي گذارد؟
وقتي دندانپزشك راجع به تاريخچة پزشكي شما سؤال مي كند، سعي كنيد كاملترين اطلاعات را در مورد وضعيت سلامتي خود به او بدهيد. اگر شما اخيراً در بيمارستان بستري شده ايد و يا عمل جراحي داشته ايد، يا اخيراً مريض بوده ايد، دندانپزشك را در جريان قرار دهيد. به دندانپزشك نام دارو و ميزان مصرف و دفعات مصرف آن را بگوئيد و نام پزشكي كه آن دارو را براي شما تجويز كرده نيز ذكر كنيد. اگر دارو را خودتان از داروخانه تهيه كرده و مصرف مي كنيد به دندانپزشك اطلاع دهيد. هرگونه تغيير در وضعيت سلامتي و يا مصرف داروهاي خود را به دندانپزشك تان اطلاع دهيد. اين اطلاعات به وي كمك مي كند تا بي خطرترين و مؤثرترين درمان را براي شما انتخاب نمايد.
- من شنيده ام كه ايمپلنت مي تواند جايگزين دنچر(دندان مصنوعي) شود. چه چيزي لازم است در مورد آن بدانم؟
ايمپلنت هاي دنداني راه حل مناسبي براي بيماراني است كه با دنچرهاي معمولي، نيازشان برطرف نمي شود و از نظر كاركردي مشكل دارند. گرچه هر بيماري كانديداي خوبي براي ايمپلنت نمي باشد،تصميم گيري در اين مورد، بايد به بعد از معاينه كامل توسط دندانپزشك و بحث در مورد مزاياي نسبي و خطرات احتمالي عمل قرار دادن ايمپلنت موكول شود. در مورد مناسب بودن يا نبودن ايمپلنت براي شما، با دندانپزشكتان مشورت كنيد.
- شنيده ام روشهاي زيبايي جديدي هستند كه لبخند و نماي دندانها را زيباتر مي سازد. آيا آنها براي افراد مسن مناسبند؟
افراد مسن از بسياري از اين روشها براي زيبايي لبخند و دندانهاي خود مي توانند بهره ببرند. دندانپزشك روشهاي درماني مناسب شما را برايتان شرح خواهد داد. بخشي از مرحله مسن شدن قبول افزايش سن و داشتن انتظارات منطقي در مورد بهبود ظاهر مي باشد. درمان دندانپزشكي براي افراد مسن مي تواند راهي مناسب براي تأمين سلامت و داشتن احساسي بهتر نسبت به خود باشد. دهان و دندان ما نقش بسيار مهمي در تكامل رواني و احساس ما در طول زندگي دارند. دندانپزشكي مدرن، روشهاي گسترده و متعددي را براي تأمين زيبايي افراد در كليه سنين ارائه داده است. روشهاي زيبايي همراه با بهداشت دهان خوب و ملاقاتهاي مرتب با دندانپزشك مي تواند به بهبود ظاهر لبخند شما كمك كند.
- چرا دندانهاي من تيره تر بنظر مي رسند؟
اين امر به دليل تشكيل سريع تر و با مقادير بالاتر پلاك، لايه باكتريايي چسبنده و بيرنگ مي باشد. تغيير در عاج، بافت شبه استخواني زير ميناي دندان نيز ممكن است باعث شود، دندانهاي شما تيره تر بنظر آيند.
- چرا من به تدريج حس چشايي ام را از دست مي دهم؟
شما ممكن است دريابيد كه به دليل تغيير در حس چشايي، اشتهايتان كاهش يافته است. عوامل متعددي باعث اين امر مي شود. علاوه بر كاهش حس چشايي و بويايي به دليل افزايش سن، بيماريهاي خاص، داروها و دنچرها مي توانند در كاهش حس چشايي شما دخيل باشند.

كاهش جريان بزاق كه منجر به خشكي دهان مي شود، يك مشكل شايع سالمندان است. اين مشكل معمولاً در اثر اختلالات پزشكي خاص و اغلب بعنوان اثر جانبي داروهايي مثل آنتي هيستامين ها، ضد احتقان ها، ضد دردها و داروهاي مدر بروز مي كند. بعضي مشكلات شايع همراه با خشكي دهان عبارتند از : گلو درد دائمي، احساس سوزش، مشكلات صحبت كردن ، مشكل در بلع، گرفتگي و خشكي راههاي هوايي بيني. در صورت عدم درمان، خشكي دهان مي تواند دندانهاي شما را دچار آسيب نمايد. در صورت عدم وجود بزاق كافي براي نرم و لزج نمودن سطوح دهان، شستن غذا از دهان و خنثي نمودن اسيدهاي حاصل از پلاك ، ميزان پوسيدگي دندانها افزايش مي يابد. به منظور حفظ رطوبت دهان، روشهاي مختلفي را دندانپزشك به شما توصيه خواهد كرد. آدامسها و آب نياتهاي بدون قند جريان بزاق را تحريك نمي نمايند و خشكي دهان را با استفاده از بزاق مصنوعي و يا دهانشويه ها مي توان بهبود بخشيد.
چرا من احساس خشكي در دهان مي نمايم؟
كاهش جريان بزاق سبب خشكي دهان مي شود و اين يك مشكل شايع بين افراد مسن است. اين مسأله به دليل اختلالات پزشكي خاص و گاهي به دليل اثر جانبي داروهايي مثل آنتي هيستامين ها، ضداحتقان ها، ضد دردها و داروهاي مدر ايجاد مي شود. مشكلات معمولي همراه با خشكي دهان عبارتند از: گلودرد دائمي، احساس سوزش، مشكلات صحبت كردن، سختي بلع، خشكي راههاي هوايي بيني. دندانپزشك روشهاي مختلفي براي غلبه بر اين وضعيت به شما پيشنهاد خواهد كرد: آب نبات يا آدامسهاي بدون قند كه جريان بزاق را تحريك مي كنند واستفاده از بزاق مصنوعي و دهانشويه ها براي تأمين رطوبت دهان.


- آيا از دست رفتن دندانها با گذشت زمان و افزايش سن امري حتمي و غير قابل پرهيز است؟
خير، امروزه به دليل پيشرفتهاي علمي و تأكيد بر پيشگيري در دندانپزشكي، سالمندان دندانهاي طبيعي خود را به مدت بيشتري حفظ مي كنند. بهداشت دهان خوب و مراقبتهاي دندانپزشكي مرتب در طول زندگي، در هر سني اهميت دارد. با انجام صحيح روشهاي بهداشت دهان در خانه و ملاقات مرتب با دندانپزشك تان شما از مشكلات دنداني جلوگيري نموده و پول و وقت خود را نيز حفظ كرده ايد. در ضمن دندانها و لثه تان نيز تا سنين بالا سلامت مي مانند.
- در سن من، آيا لازم است با مسواك زدن و نخ كشيدن خود را اذيت كنم؟
مسواك زدن و نخ كشيدن روزانه براي حفظ دندانهاي طبيعي تان در وضعيت مطلوب ضروري است. به ويژه وقتي سن افزايش مي يابد، پلاك ، لايه باكتريايي بيرنگ، چسبنده اي كه باعث پوسيدگي دندان و بيماري لثه (بيماري پريودنتال) مي شود. روي دندانهاي افراد مسن، سريعتر تشكيل مي شود و همين امر احتمال بروز پوسيدگي دندان و بيماري پريودنتال را افزايش مي بخشد. دندانهايتان را روزي دوبار با يك خمير دندان فلورايددار مسواك بزنيد و بين دندانهايتان را روزانه با نخ دندان و يا تميز كننده هاي بين دنداني تميز كنيد. جهت معاينات مرتب و تميز كردن دندانهايتان بطور حرفه اي، ملاقات با دندانپزشكتان را فراموش نكنيد.
- آيا افراد بالغ هم بايد نگران پوسيدگي باشند؟
پوسيدگي دندانها تنها مشكل كودكان نيست. بالغين در همه سنين مكن است دچار پوسيدگي دندان شوند. دليل بروز پوسيدگي در همه سنين يكسان است. وقتي باكتريهاي پلاك از كربوهيدرات (شكر و نشاسته) غذايي استفاده مي كنند، توليد اسيد كرده و باعث بروز پوسيدگي مي شوند. البته وضعيت پوسيدگي با افزايش سن كمي تغيير مي كند. در افراد بالغ، پوسيدگي اغلب در اطراف پركردگي هاي قديمي رخ مي دهد. پوسيدگي ريشه دندان نيز در بين افراد مسن شايع تر است. وقتي لثه ها تحليل مي رود، سطوح نرم تر ريشه به فضاي دهان راه مي يابند و پوسيدگي روي آن بسيار راحت تر از ميناي دندان ايجاد مي شود. پوسيدگي دندان در سنين بالا به دليل خشكي دهان نيز تشديد مي شود. وقتي ميزان بزاق بطور چشمگيري كاهش يابد، اين وضعيت رخ مي دهد و اغلب ناشي از مصرف داروهايي مثل: آنتي هيستامين ها، داروهاي ضد فشار خون و داروهاي ضدافسردگي و يا ناشي از درمان با اشعه(راديوتراپي) در ناحيه سر يا گردن مي باشد. اگر اين مشكل تداوم يابد، باعث بروز پوسيدگي هاي وسيعي در دندانها مي شود كه سريعاً پيشرونده هستند. اگر شما چنين مشكلي داريد، با دندانپزشكتان مشورت كنيد تا براي شما بزاق مصنوعي و يا محصولات حاوي فلورايد را براي پيشگيري از پوسيدگي تجويز نمايد.
- بيماري لثه دليل عمده از دست رفتن دندان در بالغين است. من در اين مورد چه مي توانم انجام دهم؟
بيماري لثه(بيماري پريودنتال) اغلب به آهستگي پيشرفت مي نمايد و بدون درد است و به همين دليل در بين افراد مسن شايع تر است. هرچه به مدت بيشتري بيماري تشخيص داده نشده و كنترل نشده باقي بماند، ضرر بيشتري به لثه ها و ساير بافتهاي نگهدارنده دندانها وارد مي سازد. گرچه عامل بيماري پريودنتال، پلاك است ولي ساير عوامل مي توانند شدت آن را افزايش بخشند. غذاي باقيمانده بين دندانها، سيگار كشيدن، استفاده از تنباكوي بدون دود، دندانهاي نامنظم، بريج ها و پروتزهاي پارسيل نا مناسب، رژيم هاي غذايي نا صحيح و حاوي مواد مغذي كم و بيماري سيستميك مثل كم خوني از جمله اين عوامل هستند. بيماري لثه در مراحل اوليه، برگشت پذير است. در موارد پيشرفته ممكن است نياز به جراحي وجود داشته باشد. در صورت مشاهده هريك از علائم زير سريعاً به دندانپزشك تان مراجعه كنيد: خونريزي از لثه هنگام مسواك زدن، لثه هاي قرمز، حساس و متورم، جدا شدن لثه از دندانها، خروج چرك از حدفاصل لثه و دندانها وقتي كه لثه فشار داده مي شود، دندان لق يا ايجاد فاصله بين دندانها، هرگونه تغيير در وضعيت جفت شدن دندانها با هم، هرگونه تغيير در وضعيت پروتز پارسيل شما، بوي بد و مزه بد دهان بطور دائمي.
پروتزهاي من به راحتي قبل نيستند، قبل از مراجعه به دندانپزشك، آيا مي توانم مواد مختلفي را آزمايش كنم تا وضعيت آنها بهتر شود؟
اگر پروتزها به درستي نگهداري شوند، شكل آنها تغيير نمي كند. آنها ممكن است به دليل تغييرات طبيعي لثه ها و استخوان لق شوند كه اين به دليل تحليل رفتن و جمع شدن استخوان فك و لثه ها مي باشد. اگر پروتز شما به درستي در دهانتان قرار نمي گيرد، هرچه سريعتر به دندانپزشك تان مراجعه كنيد تا تنظيم هاي لازم انجام شود. دستكاري شما به پروتز آسيب رسانده و آن را غير قابل تعمير مي سازد. پروتزهاي نا مناسب كه در خانه تعمير مي شوند، لثه، زبان و گونه ها را تحريك مي كند. در موارد اورژانس، چسب هاي پروتز، آنها را تا مراجعه شما به دندانپزشك، سرجاي خود نگهميدارد. اگر پروتز شما لق شده است از دندانپزشك تان بخواهيد آن را بررسي كند.
- در حال حاضر كه من از پروتز كامل استفاده مي كنم، آيا واقعاً لازم است مثل قبل بطور مرتب نزد دندانپزشك بروم؟
بله، دندانپزشك دهان شما را معاينه مي كند تا هرگونه مشكلي را در لثه ها، زبان و مفصل فك تشخيص دهد. در ضمن از لحاظ سرطان دهان، وضعيت دهان را بررسي مي كند. به دلايل بسياري، افراد مسن بيشتر در معرض بيماريهاي دهان و از جمله سرطان دهان هستند. 95 درصد سرطانها در افراد بالاي 40 سال ديده مي شود. البته تعداد بسياري از اين سرطانها اگر زود تشخيص داده شوند،قابل درمان مي باشند. بافتهاي دهان نيز به منظور تشخيص علائم ساير بيماريها كه اولين علامت بروز آن مي تواند در دهان باشد، معاينه و بررسي شوند.
- من در جويدن و بلع بعضي غذاها مشكل دارم، آيا واقعاً لازم است من همان غذاها را و با همان تنوعي كه قبلاً مصرف مي كردم(در سنين جوان تر)، حالا نيز مصرف نمايم؟
حفظ يك رژيم غذايي صحيح براي هر شخصي اعم از پير يا جوان ضروري است. بعضي افراد مسن به دليل مشكل در جويدن يا بلع از مصرف بعضي غذاها مثل گوشتها، سبزيجات خام و ميوه هاي تازه خودداري مي كنند. اين مشكلات ممكن است به دليل دندانهاي دردناك، پروتزهاي نا مناسب، خشكبي دهان و يا بروز تغييراتي در عضلات صورت باشد. بعضي ديگر از افراد به دليل بيماري خاص و يا مصرف داروهاي خاصي، احساس تغيير در حس چشايي خود مي نمايند. به دلايل فوق رژيم غذايي افراد مسن اغلب دچار كمبود كلسيم، پروتئين و ساير مواد غذايي ضروري براي سلامت كلي بدن و سلامت دندانها است. شما لازم است رژيم غذايي متعادلي شامل هر 5 گروه غذايي- شير و محصولات لبني، نان و غلات، گوشت ها و حبوبات، ميوه ها و سبزيجات داشته باشيد. شما ممكن است نياز به يك مكمل مولتي ويتامين يا مواد معدني داشته باشيد، ولي پزشك خودتان نباشيد. اين مكمل ها را پس از مشورت با پزشكتان استفاده نمائيد.
من براي رفتن نزد دندانپزشك اضطراب دارم، ميدانم كه لازم است بروم، ولي نمي دانم در اين مورد چه ميتوانم انجام دهم؟
اضطراب در مورد درمانهاي دندانپزشكي غير معمول نيست. افراد در هر سني آن را تجربه مي كنند. بيماران مسن تر ممكن است كمتر قادر باشند براسترس خود غلبه كنند كه ممكن است اين امر به دليل وضعيتهاي خاص جسمي آنان مثل كاهش بينايي يا شنوايي باشد. صحبت با دندانپزشك يك جنبه مهم داشتن يك ملاقات دندانپزشكي راحت مي باشد. شما بايد احساساتتان را با دندانپزشك و پرسنل مطب در ميان بگذاريد. اجازه دهيد آنها بدانند كه شما مضطرب هستيد تا درمان شما را مطابق با وضعيت روحي شما به انجام برسانند. تكنيكهاي درماني رفتاري جديد و مرتبط با روانشناسي سبب پيشرفت در زمينه كنترل اضطراب و درد بيماران دندانپزشكي گرديده است.
- من در حال حاضر دارويي مصرف مي كنم كه پزشكم براي من تجويز كرده است. آيا مصرف اين دارو بر درمان دندانپزشكي من تأثيري مي گذارد؟
وقتي دندانپزشك راجع به تاريخچة پزشكي شما سؤال مي كند، سعي كنيد كاملترين اطلاعات را در مورد وضعيت سلامتي خود به او بدهيد. اگر شما اخيراً در بيمارستان بستري شده ايد و يا عمل جراحي داشته ايد، يا اخيراً مريض بوده ايد، دندانپزشك را در جريان قرار دهيد. به دندانپزشك نام دارو و ميزان مصرف و دفعات مصرف آن را بگوئيد و نام پزشكي كه آن دارو را براي شما تجويز كرده نيز ذكر كنيد. اگر دارو را خودتان از داروخانه تهيه كرده و مصرف مي كنيد به دندانپزشك اطلاع دهيد. هرگونه تغيير در وضعيت سلامتي و يا مصرف داروهاي خود را به دندانپزشك تان اطلاع دهيد. اين اطلاعات به وي كمك مي كند تا بي خطرترين و مؤثرترين درمان را براي شما انتخاب نمايد.
- من شنيده ام كه ايمپلنت مي تواند جايگزين دنچر(دندان مصنوعي) شود. چه چيزي لازم است در مورد آن بدانم؟
ايمپلنت هاي دنداني راه حل مناسبي براي بيماراني است كه با دنچرهاي معمولي، نيازشان برطرف نمي شود و از نظر كاركردي مشكل دارند. گرچه هر بيماري كانديداي خوبي براي ايمپلنت نمي باشد،تصميم گيري در اين مورد، بايد به بعد از معاينه كامل توسط دندانپزشك و بحث در مورد مزاياي نسبي و خطرات احتمالي عمل قرار دادن ايمپلنت موكول شود. در مورد مناسب بودن يا نبودن ايمپلنت براي شما، با دندانپزشكتان مشورت كنيد.
- شنيده ام روشهاي زيبايي جديدي هستند كه لبخند و نماي دندانها را زيباتر مي سازد. آيا آنها براي افراد مسن مناسبند؟
افراد مسن از بسياري از اين روشها براي زيبايي لبخند و دندانهاي خود مي توانند بهره ببرند. دندانپزشك روشهاي درماني مناسب شما را برايتان شرح خواهد داد. بخشي از مرحله مسن شدن قبول افزايش سن و داشتن انتظارات منطقي در مورد بهبود ظاهر مي باشد. درمان دندانپزشكي براي افراد مسن مي تواند راهي مناسب براي تأمين سلامت و داشتن احساسي بهتر نسبت به خود باشد. دهان و دندان ما نقش بسيار مهمي در تكامل رواني و احساس ما در طول زندگي دارند. دندانپزشكي مدرن، روشهاي گسترده و متعددي را براي تأمين زيبايي افراد در كليه سنين ارائه داده است. روشهاي زيبايي همراه با بهداشت دهان خوب و ملاقاتهاي مرتب با دندانپزشك مي تواند به بهبود ظاهر لبخند شما كمك كند.
- چرا دندانهاي من تيره تر بنظر مي رسند؟
اين امر به دليل تشكيل سريع تر و با مقادير بالاتر پلاك، لايه باكتريايي چسبنده و بيرنگ مي باشد. تغيير در عاج، بافت شبه استخواني زير ميناي دندان نيز ممكن است باعث شود، دندانهاي شما تيره تر بنظر آيند.
- چرا من به تدريج حس چشايي ام را از دست مي دهم؟
شما ممكن است دريابيد كه به دليل تغيير در حس چشايي، اشتهايتان كاهش يافته است. عوامل متعددي باعث اين امر مي شود. علاوه بر كاهش حس چشايي و بويايي به دليل افزايش سن، بيماريهاي خاص، داروها و دنچرها مي توانند در كاهش حس چشايي شما دخيل باشند.

يك كودك در طي سالياني كه دندانها تشكيل مي شوند و تكامل مي يابند اگر فلورايد زيادي دريافت كرده باشد ممكن است دچار نقصي در ميناي دندان شود كه فلوروزيس ناميده مي شود. مصرف مقدار زياد فلورايد خوراكي مي تواند روي ميناي دندان ايجاد نقص و آسيب نمايد.
چگونه فلوروزيس مينا مي تواند ايجاد نگراني كند؟
نماي فلوروزيس در افراد مختلف متفاوت است و ممكن است بصورت تغيير رنگ و يا لكه هاي قهوه اي رنگ و نواقص مينايي ظاهر شود. مينا ممكن است حفره حفره، خشن و ناصاف شود و تميز كردنش مشكل شود. در موارد خفيف يكسري لكه هاي سفيد رنگ كوچك كه اغلب قابل توجه نمي باشد ديده مي شود.

چگونه كودكي مبتلا به فلوروزيس ميناي مي شود؟
با خوردن مقادير زياد از حد فلورايد با توجه به سن و وزن كودك در طي سالياني كه دندانها تشكيل و تكامل مي يابند ممكن است فلوروزيس ايجاد شود. مصرف اضافي فلورايد ممكن است به طرق مختلف اتفاق بيفتد: نخست اينكه، آب شرب شهر داراي فلورايد باشد يعني فلورايد به آن افزوده شده باشد و كودك نيز فرآورده فلورايدي استفاده كند. سوم اينكه، كودكان ممكن است مقدار زيادي خمير دندان فلورايدي استفاده كرده و آن را به هنگام مسواك زدن ببلعند.
چگونه مي توان از فلوروزيس جلوگيري كرد؟
قدم اول، مشاوره با دندانپزشك اطفال مي باشد. وي از مقدار فلورايد آب آشاميدني مطلع بوده و در صورتيكه بچه اي نياز به فلورايد اضافي داشته باشد مقدار و نحوه مصرف را تعيين مي كند. قدم دوم، مشاهده مقدار مصرف خمير دندان مي باشد. كلاً مقدار كمي خمير دندان بايد بر مسواك گذاشته شود. به بچه ياد بدهيد كه خمير دندان را نخورد و بعد از شستن دندانها آب دهان را بيرون بريزد.
با اين اوصاف آيا بايد مصرف فلورايد را كنار گذاشت؟
خير، فلورايد از پوسيدگي دندان جلوگيري مي كند و نقش مهمي براي داشتن دندانهاي سالم و بالتبع داشتن لبخندي پر نشاط براي تمام لحظات عمر ايفا مي كند. كودك بايدفلورايد را مصرف كند،اما نه به مقدار خيلي زياد. با كمك دندانپزشكان فلورايد را مي توان به قدر كافي و با خيال راحت مصرف كرد.
آيا فلوروزيس قابل معالجه مي باشد؟
فلورايد جزئي از تركيب دندان مي باشد و نمي توان آن را برداشت ولي اگر اثر فلورويس بر دندانهابزرگ و چشمگير باشد ميتوان درمانهاي خاص دندانپزشكي ترميمي و زيبايي آنها را اصلاح نمود. اگر كودك شما از فلوروزيس رنج مي برد دندانپزشك اطفال ميتواند در مورد روشهاي دندانپزشكي كه به كمك آن شانس اينكه لبخند و اعتماد بنفس از دست رفته، به كودك شما بازگردانيده شود را به شما توضيح داده و يا اقدام نمايد.



اگر شما دندانهايتان را بهم بسائيد و يا فكهايتان را بهم فشار دهيد، اين كار دندان قروچه ناميده مي شود كه اغلب هنگام خواب رخ مي دهد و علاوه بر استرس و اضطراب بواسطه خواب، جفت شدن غير طبيعي دندانها و شكستن يا از دست رفتن دندانها را بدنبال دارد.
علائم آن عبارتند از: درد در فك و يا داشتن سردردهاي مبهم مي باشد و حتي ممكن است به علت سايش شديد، دندانها دردناك و يا لق باشند، در حدي كه حتي منجر به بروز شكستگي آنها گردد.
براي محافظت دندانهاي شما در طول خواب، دندانپزشك مي تواند براي شما يك محافظ دهاني بسازد.
اگر استرس علت اصلي آن مي باشد، لازم است تا راهي براي ريلكس شدن خود بيابيد. درمانهاي فيزيكي، شل كننده هاي عضلاني، مشاوره و حتي ورزش ممكن است به شما كمك كند تا از اين فشارهاي رواني رهايي يابيد. گاهي نيز علت دندان قروچه جفت شدن ناصحيح دندانها و وجود نقاط تماس مخرب مي باشد، در اين خصوص متخصصين پروتز با ساخت پلاكهاي خاص، قادر به درمان شما مي باشند.


اهميت تشخيص زودرس:
امروزه تشخيص اوليه و زودرس سرطان دهان خيلي آسان تر از گذشته است. از طرفي تشخيص سرطان در مراحل اوليه يعني زمانيكه شانس بهبودي بيمار بالاست. ميزان مرگ و مير در اثر سرطانهاي دهاني بيش از ساير سرطانهاي ناحيه سر و گردن و يا سرطانهاي پوست اين ناحيه مي باشد، بطوريكه تقريباً فقط نيمي از بيماران دچار سرطان دهان بيش از 5 سال عمر مي كنند.
آنچه شما بايد در مورد سرطان بدانيد:

- شروع آن اغلب به صورت بروز يك ضايعه و يا يك قسمت سفيد يا قرمز رنگ است كه در هر نقطه دهان ممكن است ديده شود.
- اغلب در افرادي اتفاق مي افتد كه از اشكال مختلف تنباكو استفاده مي كنند. استفاده توأم از الكل و سيگار خطر ابتلا را به شدت افزايش مي دهد.
- در حال حاضر بيش از 25% موارد ابتلا در افرادي ديده مي شود كه فقط سيگار مي كشند و ساير عوامل مستعد كننده در آنها ديده نمي شود.
معاينه منظم بسيار حائز اهميت است:
معاينه منظم و پريوديك دهان و دندان براي تشخيص زودرس ضايعات سرطاني و پيش سرطاني بسيار ضروري است. زيرا ممكن است اين ضايعات در مراحل اوليه بسيار كوچك و غير قابل توجه باشند، اما فوق العاده خطرناكند.
در طي معاينات اوليه چه مواردي مشاهده مي شود؟
دندانپزشك شما ابتدا بايد دهان شما را به دقت معاينه كند. در حدود 10% از معاينات دهاني ضايعات كوچك، كسطح، سفيد و بدون درد ديده ميشود. البته اغلب اين ضايعات خطرساز نيستند اما به هر حال بعضي از آنها ممكن است ضايعه سرطاني باشند. معمولاً ضايعات خطرناك در هنگام معاينه از ضايعات بي ضرر تشخيص داده مي شوند، هرچند بهترين روش انجام آزمايش بر روي اين ضايعات است. در صورتيكه شما يك زخم بر روي مخاط دهان خود (به همراه يكي از عوامل مستعد كننده) داشته باشيد، دندانپزشك آنرا درمان مي كند و از شما مي خواهد براي معاينه مجدد مراجعه كنيد. معمولاً چنانچه دندانپزشك به يك ضايعه برخورد كند كه به نظر بي ضرر مي رسد و علت واضح و مشخصي ندارد، از لحاظ سطحي آن زخم يك نمونه بافتي تهيه ميكند كه تهيه آن دردناك نيست. در صورتيكه اين نمونه حاوي سلولهاي مشكوك باشد، بايد ساير مراحل تشخيص طي شود. اما در صورتيكه ضايعه از نظر دندانپزشك مشكوك به ضايعه سرطاني باشد، تحت بي حسي موضعي نمونه بافتي از مناطق عمقي تر ضايعه تهيه مي شود تا بررسي دقيق تري انجام شود.
از خود محافظت كنيد ؛ علائم اوليه و زودرس را بشناسيد و بطور منظم به دندانپزشك خود مراجعه كنيد؛
* « سرطانهاي دندان ابتدا اغلب به صورت لكه هاي قرمز يا سفيد كوچك و يا بصورت زخم در هر ناحيه از دهان ظاهر مي شوند».
ساير علائم سرطانهاي دهان عبارتند از:
- زخمي كه به آساني دچار خونريزي مي شود و بهبود پيدا نمي كند.
- تغيير رنگ بافت مخاطي دهان.
- وجود يك لكه ضخيم و برجسته با سطح زبر كه شبيه به دمل است.
- درد، حساسيت يا بي حسي در هر ناحيه از دهان و يا در ناحيه لبها. بياد داشته باشيد كه بايدبطور منظم به دندانپزشك خود مراجعه كنيد، زيرا در بسياري از مناطق دهان خودتان قادر به مشاهده اين ضايعات نيستند. چنانچه يكي از علائم فوق را در خود مشاهده كرديد، بدون معطلي به دندانپزشك مراجعه كنيد. دندانپزشك شما مهارت و ابزار لازم را دارد تا وجود ضايعات سرطاني و پيش سرطاني را در دهان شما تشخيص دهد. شما با كمك دندانپزشك خود مي توانيد با سرطان دهان بجنگيد و در برابر آن پيروز شويد.

آنچه لازم است درباره درمان سرطان دهان بدانيد:
بطور متوسط در حدود يك سوم بيماران مبتلا به سرطان متعاقب درمان بيماري خود دچار عوارض دهاني مي شوند. به همين دليل بيماران سرطاني بايد قبل و در حين درمان سرطان خود تحت معاينه دندانپزشكي قرار گيرند تا از سلامت دندانها و مخاط دهان خود مطمئن شوند تا به اين ترتيب ميزان عوارض دنداني و دهاني در آنها به حداقل برسد. بعنوان مثال اغلب افراديكه تحت راديوتراپي در ناحيه سر و گردن قرار مي گيرند، دچار عوارضي از قبيل خشكي دهان، حساسيت مخاطي، حساسيت دندانها، پوسيدگي وسيع دنداني و مشكل در حين بلع مي شوند.
شيمي درماني نيز تأثيرات مشخص و واضح بر روي مخاط دهان و دندانها دارد. به دليل جلوگيري از بروز اين مشكلات و يا حداقل كاهش ميزان صدمات وارد به دهان و دندان دندانپزشك و سرطان شناس بايد قبل و در حين درمان با يكديگر همكاري نزديك داشته باشند. در طي مدت زماني كه شما تحت درمان سرطان ناحيه سر و گردن مي باشيد، بايد دندانهاي خود را حداقل دوبار در روز با احتياط مسواك بزنيد، مگر اينكه دندانپزشك به شما روش ديگري پيشنهاد كند. ممكن است دندانپزشك علاوه بر مسواك روزانه استفاده از دهانشويه را هم تجويز كند. در صورتيكه شما دچار عارضه خشكي دهان بشويد، دندانپزشك بادي جايگزيني براي بزاق دهان به شما معرفي كند مانند بزاق مصنوعي.
استفاده از فلورايد هم روشي است كه براي كم كردن پوسيدگي دندانها مورد استفاده قرار مي گيرد. به دليل اينكه بروز عفونتهاي دهاني ممكن است سبب ايجاد گرفتاري جدي براي شما شود. در صورت بروز اين عفونتها بايد بلافاصله به دندانپزشك و يا پزشك خود مراجعه نمائيد.
حقايقي در مورد سرطانهاي دهاني
* مصرف سيگار همراه با مصرف زياد الكل از مهمترين عوامل مستعد كننده سرطانهاي دهان مي باشند. * بروز سرطانهاي دهاني در افراد بالاي 40 سال به مراتب بيش از افراد زير 40 سال مي باشد.
* مطالعات نشان مي دهند مصرف ميوه و سبزيجات به مقدار زياد احتمالاً از رشد و نمو ضايعات سرطاني جلوگيري ميكند.
* سرطانهاي دهان ممكن است بر روي هر كدام از نواحي دهان مشاهده شوند، از جمله: لثه ها، مخاط گونه، زبان، كام نرم و سخت.

مسواك خوب داراي مشخصات زير است: 1. مسواك بايد رشته هاي نايلوني داشته باشد.
2. رشته هاي مسواك بايد نرم و متوسط باشد. مسواك هاي زير به لثه و دندانها آسيب مي رساند.
3. اندازه سر مسواك بايد متناسب با دهان فرد باشد و همچنين لازم است مسواك كودكان كوچكتر از بزرگسالان باشد. مسواك به طول دو سانتيمتر براي كودكان مناسب است.
4. مدتي كه بايد از يك مسواك استفاده شود، بستگي به ميزان تميزي، محكمي و فرم رشته هاي مسواك دارد. تا وقتي كه رشته هاي مسواك تميز، محكم و صاف است. مي توان از آن استفاده كرد. اگر فردي طور مرتب و با دقت مسواك كند، معمولاً عمر مسواك او چهار تا شش ماه است. اگر مسواك پس از يك هفته فرسوده شود نشانه اين است كه فرد نادرست مسواك مي زند.
ويژگيهاي يك مسواك خوب چيست؟
مسواك بايستي نرم و از نظر اندازه كوچك باشد. مسواك هاي نرم نايلوني كه انتهايموهاي آن گرد و پخ شده ترجيح داده مي شوند. دستجات الياف مسواك بايد در عرض در 4-3 رديف و در طول در 12-10 رديف قرار گرفته باشند.

چرا مسواك نرم توصيه مي شود؟
عامل ايجاد كننده بيماريهاي لثه و دندان، لايه بيرنگ و چسبنده اي است كه شامل ميكروبها در زمينه اي از بزاق و مواد غذايي بوده كه به سطح دندان مي چسبد و پلاك ميكروبي ناميده مي شود. پلاك با كشيدن ناخن بر روي دندان به زير آن جمع شده و ديده مي شود. هدف از مسواك زدن، تميز كردن دندانها از باقيمانده مواد غذايي و برداشتن پلاك ميكروبي بوده كه با استفاده از مسواك نرم به اين هدف مي توان نائل گرديد.
چرا نبايد از مسواك زبر استفاده كرد؟
عليرغم تصور مردم جرم رسوب يافته بر دندانها، با عمل مسواك زدن برطرف نمي گردد و نياز به كمك دندانپزشك و استفاده از وسايلي چون قلم و دستگاه جرم گيري دارد. استفاده از مسواك هاي زبر و خشن و يا خمير دندانهاي ساينده علاوه بر اينكه باعث تحليل لثه شده، سبب ايجاد سائيدگي و خراشيدگيهايي بر روي دندانها شده و استعداد گير پلاك ميكروبي و همچنين ريسك ايجاد پوسيدگي را بالا مي برد.
آيا مسواك برقي بر مسواك دستي ارجحيت دارد؟
خير، هيچگونه تفاوتي از نظر تميز كردن دندان با اين دو روش وجود ندارد. كما اينكه نوع دستي قابليت مانور بيشتري دارد.

زمان تعويض مسواك چه موقع است؟
به محض اينكه موهاي مسواك شروع به سائيده شدن نمود، مسواك بايد تعويض شود كه اين مدت معمولاً سه ماه است. اما اين زمان بستگي تام به شدت و نحوة مسواك زدن فرد دارد.

خمير دندان داراي مواد شوينده، پاك كننده، براق كننده، خوشبو و خوش طمع كننده مي باشد، همچنين برخي از خمير دندانها داراي تركيبات فلورايد هستند كه مقاومت دندان را در برابر پوسيدگي افزايش مي دهد. خمير دندان حاوي فلورايد ميزان پوسيدگي دندانها را به مقدار 15 تا 30 درصد كاهش مي دهد. استفاده از نمك خشك، جوش شيرين، و ساير پودرها براي مسواك كردن صحيح نيست و باعث ساييدگي مينا و خراشيدن لثه مي شود . استفاده از آب نمك رقيق (نصف قاشق چايخوري در يك ليوان آب جوشيده سرد شده ) مفيد مي باشد، ولي نمي تواند جايگزين مسواك و خميردندان شود.
آيا از خمير دندانها، به اندازه اي كه تمام موهاي مسواك را بپوشاند بايد استفاده نمود؟
خير، لازم نيست به مقداري كه در فيلم ها و آگهي هاي تبليغاتي ديده مي شود،از خمير دندان استفاده كرد. استفاده از مقدار كمي خمير دندان كافي است چون در عمل تميز نمودن دندانها، نقش مؤثر و مهم را خود مسواك بر عهده دارد.
تركيب خمير دندانها چيست؟
اكثر خمير دندانها از مواد زير تشكيل شده اند:
- دترژانها به عنوان شوينده و كف كننده
- مواد خوشبو كننده و طعم دهنده
- مقدار كمي مواد ساينده
- مواد مرطوب كننده(غالباً گليسيرين)
- فلورايد بعضي از خمير دندانها با اهداف درماني ساخته شده و ممكن است حاوي مواد داروئي خاصي باشند.
از چه خمير دنداني بهتر است استفاده شود؟
اكثريت بيماران دندانپزشكي و مردم بر اين تصورند كه خمير دندانهاي خارجي بهترند، كه به چند دليل جاي ترديد دارد: اكثر اين خمير دندانها به طرق قاچاق وارد شده و از منشاء ساخت، تركيب و تاريخ توليد، شرايط نگهداري و حمل و نقل آنها اطلاع دقيقي در دسترس نيست همچنين قيمت آنها بسيار گرانتر بوده و بسياري از آنها نيز ممكن است تقلبي باشند. علاوه بر اين همانطوري كه قبلاً گفته شد، عمل مسواك زدن از خمير دندان مهمتر است. توصيه مي گردد از خمير دندانهاي استاندارد ساخت داخل استفاده شود.
آيا خمير دندان را بايد مرتب عوض كرد؟
جواب اين سؤال به سليقه و ذائقه افراد بستگي دارد. معمولاً استفاده از يك نوع صابون، عطر، غذا، خمير دندان و ... انسان را خسته و بي ميل مي كند. تنوع در استفاده از خمير دندان انگيزه اي براي تداوم عمل مسواك زدن مي شود.

مسواك را آب سرد خيس كنيد . سپس با تكان دادن ، آب اضافي آن را بگيريد و به اندازة يك نخود خميردندان روي آن قرار دهيد. استفاده از خمير دندان زياد باعث ايجاد كف زياد در دهان شده و در نتيجه فرد قبل از اينكه دندانها را كاملا مسواك كند، مجبور به شستن دهان مي شود. براي اينكه خميردندان در تماس با همه دندانها قرار گيرد، خمير دندان را به داخل موهاي مسواك فشار دهيد.
2. موهاي مسواك را به طور مايل (با زاويه 45 درجه) روي سطح خارجي دندانها قرار دهيد. به طوري كه نصف موهاي مسواك روي لثه قرار گيرد. به اين ترتيب موهاي وسط مسواك روي طوق دندانها قرار مي گيرد. در هر بار سعي كنيد مسواك روي دو دندان رابه طور كامل بپوشاند.
3. مسواك را از روي طوق دندان 10 تا 15 بار به سمت سطح جونده بكشيد.
4. اين كار را براي سطح خارجي تمام دندانهاي آن فك انجام دهيد.
5. كارهايي را كه در رديفهاي 2 و 3 گفته شد، در سطح هاي زباني (داخلي) دندانهاي آن فك هم انجام دهيد.
6. براي سطح داخلي دندانهاي جلو مسواك را به صورت عمودي بر روي دندانها قرار دهيد و با حركات بالا و پائين اين سطح را تميز كنيد.
7. بعد از اينكه سطح داخلي و خارجي دندانها را مسواك كرديد، سطح جونده دندانها را مسواك كنيد. براي اين كار مسواك را بر روي سطح جونده دندانها كمي فشار دهيد تا موهاي مسواك به خوبي به داخل شيارهاي سطح جونده وارد شود. بعد چند بار، مسواك را به جلو وعقب بكشيد تا سطح جونده به خوبي تميز شود.