مطالب و مقالات پزشکی بسیار مفید (این موضوع آپدیت می شود)
◄ سالمونلوز چيست؟
عفونت روده اي سالمونلوز عفونتي است كه بوسيله ميكروبي بنام سالمونلا بوجود مي آيد. بيشتر افرادي كه با سالمونلا عفونت روده اي پيدا مي كنند دچار اسهال، تب و دل درد مي شوند. حدود 12 تا 72 ساعت بعد از وارد شدن ميكروب سالمونلا از راه دهان به داخل دستگاه گوارش علائم ظاهر مي شوند. بيماري روده اي ايجاد شده بوسيله سالمونلا، چهار تا هفت روز طول مي كشد و بيشتر افراد بدون هيچ درماني خود به خود خوب مي شوند، ولي در بعضي بيماران، بيماري آنقدر شديد مي شود كه نياز به بستري شدن در بيمارستان دارند.
ميكروب سالمونلا علاوه بر بيماري روده اي مي تواند بيماريهاي ديگري از جمله حصبه، عفونت هاي موضعي، عفونت هاي خون (سپتي سمي) هم ايجاد كند. در بعضي افراد سالم ميكروب سالمونلا در كيسه صفرا زندگي مي كند و از راه مدفوع دفع مي شود ولي بيماري خاص براي فرد مبتلا ايجاد نمي كند. اين افراد در حقيقت حامل سالم باكتري مي باشند و مي توانند افراد سالم ديگر را به اين بيماري آلوده كنند. از لحاظ مسائل بهداشتي چنين افرادي نبايد در تهيه و عرضه مواد غذايي مشاركت نمايند.
اين ميکروب باكتريي ميله اي شكل از دسته باكتريهاي گرم منفي است. طول اين باكتري حدود يك تا دو هزارم ميلي متر است. چنانچه آب يا غذا به اين باكتري آلوده شود به افراد سالم يا حيوانات ديگر منتقل مي شود. سالمونلا انواع مختلفي دارد. يك دانشمند آمريكايي بنام سالمون اين باكتري را كشف كرد لذا به سالمونلا معروف شد. بعضي آنتي بيوتيكها مي توانند اين باكتري را در بدن از بين ببرند. مواد ضدعفوني كننده هم اين باكتري را نابود مي كنند. چنانچه اين باكتري در شير وجود داشته باشد، با پاستوريزه كردن از بين مي رود. مگس و سوسك مي توانند اين باكتري را به مواد غذايي منتقل نمايند. انگشتان آلوده هم در انتقال اين باكتري به آب، غذا يا دهان نقش مهمي دارند. با رعايت موازين بهداشتي مي توان از ابتلا به اين باكتري پيشگيري نمود. همانطور که ميدانيد، واكسن موثري براي ابتلا به باكتري سالمونلا وجود ندارد.
◄ عفونت با ميكروب سالمونلا را چگونه تشخيص مي دهند؟
عوامل زيادي مي توانند ايجاد تب و اسهال و دل درد نمايند لذا براي تشخيص اينكه كدام ميكروب يا ويروس اين علائم را ايجاد نموده لازم است آزمايش مدفوع و كشت آن انجام گيرد و از طريق شناخت علائم باليني امكان تشخيص قطعي عفونت با ميكروب سالمونلا مقدور نيست.
◄ آيا عفونت با باكتري سالمونلا علاج پذير است؟
عفونت روده اي با ميكروب سالمونلا در عرض پنج تا هفت روز، خود به خود بهبود يافته و معمولا نياز به درمان خاصي ندارد مگر اينكه بيماري شديد باشد. عفونت روده اي با سالمونلا نياز به تجويز آنتي بيوتيك ندارد. چنانچه اين باكتري ايجاد بيماري حصبه يا عفونت خون (سپتي سمي) نموده باشد و يا اگر بيمار شيرخوار باشد يا اينكه ايمني بدن او مختل باشد، نياز به تجويز آنتي بيوتيك مناسب خواهد داشت. در مواردي كه اسهال ناشي از عفونت روده اي شديد باشد نياز به جايگزيني آب و املاح بصورت ORS (سرم خوراکي) و يا مايع درماني تزريقي خواهد داشت.
◄ عفونت سالمونلا چقدر شايع است؟ (شيوع)
تعداد دقيق افرادي كه هر سال توسط اين باكتري بيمار مي شوند مشخص نيست ولي سالانه ميليونها نفر در سرتاسر جهان بوسيله اين باكتري بيمار مي شوند. عفونت با سالمونلا در تابستان شايعتر است و بچه ها بيشتر در معرض ابتلا مي باشند.
◄ چگونه از خودمان مواظبت كنيم تا به اين باكتري مبتلا نشويم ؟ (راههاي پيشگيري)
1- تخم مرغ عسلي يا خام نخوريد.
2- گوشت و مرغ نيمه پخته نخوريد. چون در كباب يا همبرگر خوب پخته نشده ممكن است ميكروب سالمونلا زنده بماند لذا كباب و همبرگر را خوب بپزيد و سپس مصرف كنيد.
3- شير و لبنيات غير پاستوريزه مصرف نكنيد.
4- سبزيجات را قبل از مصرف خوب بشوئيد و ضد عفوني كنيد.
5- غذاي پخته شده و آماده مصرف را از غذاهاي پخته نشده دور نگه داريد. چاقو و تخت گوشت و وسايل تهيه غذا را مرتبا بشوئيد و ضد عفوني كنيد.
6- مگس ها و سوسكها را در منزل از بين ببريد.
7- بهداشت را هميشه رعايت كنيد و به كساني كه در رعايت بهداشت سهل انگاري مي كنند، تذكر لازم را بدهيد.
8- افراد ناقل سالمونلا نبايد در تهيه و عرضه مواد غذايي و نوشيدني ها دخالت كنند.
9- از نگهداري جانوراني چون لاك پشت در منزل خود داري كنيد و چنانچه به خزنده اي دست زديد فورا دستان خود را با آب و صابون بشوئيد
10- آب غير بهداشتي ننوشيد، غذاي مشكوك يا غير بهداشتي نخوريد.
بيماري برگشت محتويات معده به مري (سوزش سر دل يا ترش كردن)
بيماري برگشت محتويات معده به مري (Gastro Esophageal Reflux Disease) حالتي است كه در آن محتويات معده به داخل مري بر مي گردد و سبب آسيب ديدن مخاط مري مي شود.
شيوع بيماري برگشت محتويات معده به مري چقدر است؟
چه كساني مبتلا به برگشت محتويات معده به مري هستند؟
علت بيماري برگشت محتويات معده به مري چيست؟
علائم بيماري برگشت محتويات معده به مري چيست؟
اين بيماري چه عوارضي ممكن است ببار آورد؟
بيماري برگشت از معده به مري را چگونه تشخيص مي دهند؟
آيا بيماري برگشت از معده به مري قابل درمان است؟
مشكلات درمان برگشت معده به مري چيست؟
◄ شيوع بيماري برگشت از معده به مري
حدود چهل درصد مردم جامعه، حداقل هر ماه يك مرتبه ترش مي كنند و سوزش پشت جناغ سينه پيدا مي كنند. در كشورهاي غربي 7 تا 10 در صد مردم اين بيماري را به طور متوسط يا شديد دارند. تعداد زيادي از افراد جامعه بيماري آنها خفيف است و ممكن است به پزشك هم مراجعه نكنند. اين بيماري چند برابر شايعتر از زخم معده است. بيماري برگشت معده به مري در سنين بالاتر از 40 شايعتر است ولي زنان باردار بيشتر از بقيه افراد به اين بيماري مبتلا مي شوند.
◄ چه كساني برگشت از معده به مري دارند؟
همه شيرخواران دچار برگشت محتويات معده به مري مي باشند ولي با بزرگتر شدن شيرخوار بتدريج اين حالت از بين مي رود، به طوري كه افراد بزرگسال در حالت طبيعي برگشت از معده به مري ندارند يا بندرت دارند. افراد چاق و زنان حامله بيشتر از بقيه افراد در معرض اين بيماري مي باشند. كساني كه شبها غذاي چرب (مثلا پيتزا) مي خورند و پس از مدت زمان كوتاهي با معده پر به رختخواب رفته و مي خوابند در معرض اين بيماري مي باشند. افراد سيگاري و افرادي كه چاي پر رنگ يا قهوه مي خورند و يا افرادي كه مشروبات الكلي مي نوشند نيز در معرض اين بيماري مي باشند. بستن كمربند سفت و پوشيدن گن نيز سبب برگشت مواد از مري به معده مي شود.
◄ علت بيماري برگشت از معده به مري چيست؟
در گروه ديگري از بيماران اسفنکتر بين مري و معده خوب عمل مي كند ولي گاهي بدون دليل و بطور موقت شل شده و اجازه بازگشت محتويات معده را مي دهد.
در گروه سوم از بيماران اسفنکتر بين مري و معده سالم است ولي اختلاف فشار دو طرف آن زيادتر از معمول است. افراد چاق، زنان باردار و كساني كه كمر بند صفت مي بندند خانمهايي كه گن مي پوشند در اين گروه قرار مي گيرند.
برگشت غذا از معده به مري مخصوصا در هنگام زور زدن و يا دولا شدن براي بستن بند كفش يا بلند كردن چمدان سنگين بخصوص بعد از يك وعده غذاي سنگين رخ مي دهد و بيمار ممكن است آنرا به صورت ترش كردن (برگشت مواد به داخل دهان و سپس بلع كردن آن) و يا سوزش پشت جناغ (سوزش سر دل) احساس كند.
◄ علائم بيماري برگشت از معده به مري
علائم اين بيماري عبارتند از ترش كردن و سوزش پشت جناغ سينه، سوزش قسمت بالاي شكم كه حدود يك ساعت بعد از غذا خوردن شديدتر مي شود و با جويدن قرص آنتي اسيد موقتا بهبودي مي يابد از علائم ديگر اين بيماري پر آب شدن ناگهاني دهان، صاف كردن صدا و يا هنگام بيدار شدن از خواب است. سرفه شبانه و بيدار شدن از خواب بعلت برگشت مواد ترش به داخل دهان و گاهي گوش درد و يا احساس يك لقمه در گلو در طول روز از علائم اين بيماري است. بعضي از افراد ممكن است علائم چنداني نداشته باشند.
◄ عوارض بيماري برگشت از معده به مري
1- عوارض تنفسي شامل حملات تنگي نفس و خس خس سينه شبيه به آسم، عفونت هاي تنفسي و سرفه مزمن
2- زخم شدن مري (5 در صد موارد)
3- تنگ شدن مري در 4 تا 20 درصد موارد كه بصورت اشكال در بلع غذاي جامد تظاهر مي كند.
4- مستعد شدن مري براي ايجاد سرطان چنانچه سالها بيماري ادامه يابد و معالجه صحيح صورت نگيرد مخاط مري تغييراتي پيدا مي كند و مستعد تبديل به سرطان از نوع آدنوكارسينوما مي شود.
◄ پزشك چگونه بيماري برگشت از مري به معده را تشخيص مي دهد؟
پزشك ابتدا با گرفتن شرح حال از بيمار و سپس با انجام اندوسكوپي و ديدن مخاط انتهاي مري و نمونه برداري از آن به وجود بيماري و شدت آن پي مي برد. با اندازه گيري pH قسمت انتهاي مري كه بوسيله دستگاه مخصوص انجام مي گيرد برگشت محتويات معده به مري را مي توان ثابت كرد. گرفتن عكس با اشعه x از مري و معده ممكن است عوارض بوجود آمده را نشان دهد.
◄ درمان بيماري برگشت از معده به مري:
درمان شامل دو قسمت است.
الف – درمان غير دارويي كه در حقيقت تغيير شيوه زندگي است و شامل:
1- رژيم گرفتن و به وزن مطلوب رسيدن فرد چاق است.
2- پر خوري نكردن و ترك سيگار.
3- پرهيز از خوردن مواد غذايي چون: غذاي چرب، چاي پررنگ، قهوه، مشروبات الكلي، پرتغال و آب پرتغال، آب گوجه فرنگي و رب گوجه فرنگي، ترشي جات، فلفل، سير، پياز خام، نعناع و عرق نعناع و بالاخره هر غذايي كه بيمار را ناراحت مي كند.
4- باز كردن كمربند، نپوشيدن گن يا كليه بند و شال و غيره
5- دراز نكشيدن پس از فاصله پس از صرف غذا (تا 3 ساعت پس از صرف غذا دراز نكشد.)
6- جويدن آدامس
7- خوابيدن روي سطح شيبدار. بطوريكه پايه تخت در قسمت سر حدود 20 سانتيمتر بالاتر از پاي تخت باشد. بديهي است استفاده از متكاي بلند فايده اي ندارد بلكه آرتروز گردن را تشديد مي كند و هرگز توصيه نمي شود.
ب – درمان دارويي:
پزشك معالج اسيد معده را با داروهايي نظير رانيتيدين يا امپرازول مهار مي كند و ممكن است از داروهايي كه تخليه معده به داخل روده را تسريع مي كند هم استفاده كند ( مانند سيزاپرايد يا متوكلوپرامايد)
به طور کلي دوره درمان اين بيماري 4 تا 6 ماه است و ممكن است بيش از يك سال هم طول بكشد. عود اين بيماري پس از بهبودي كامل نيز بسيار زياد است.
◄ مشكلات درمان بيماري برگشت از مري به معده
مشكلات عمده درمان عود بيماري است و اكثرا عود به علت عدم رعايت توصيه هاي انجام شده غير دارويي بيمار است. تغيير شيوه زندگي و تغيير عادتهاي يك فرد بسيار مشكل است. ترك سيگار خود، هفت خوان است. كم كردن وزن در يك فرد چاق، هفت خوان ديگري است كه پيش روي بيمار است. عادت كردن بيمار با وضع جديد غذا خوردن، و حالت جديد خوابيدن كار ساده اي نيست. به طور كلي، بيماراني موفقند كه بتوانند هر چه سريعتر خود را با اين توصيه ها وفق دهند و دستورات دارويي را بطور دقيق رعايت كنند و چشم اميد به رحمت الهي داشته باشند.
هيستريکوس يا احساس گلبوس
احساس گلوبوس را نبايد با اشکال در بلع (ديسفاژی) اشتباه کرد.اشکال در بلع علامت مهمی است که در آن شخص هنگام بلع مايعات يا غذای جامد مشکل داردو يا اينکه مجبور است لقمه را با آب فرو دهد.ديسفاژی علل مختلفی دارد که بعضی از آنها مانند سرطان مری خطرناک می باشد، درحاليکه گلبوس علامت بيماری خطرناکی نيست .بعضی از افراد مبتلا به بيماری برگشت محتويات معده به مری هم ممکن است احساس گلبوس کنند . پزشک معالج قبل از اينکه تشخيص گلبوس را بدهد يک بررسی کامل از مری و گلو انجام می دهد ، تا بيماريهای ديگررا رد کند . چنانچه بيماري خاصی يافت نشد ، تشخيص گلوبوس را مي گذارد .
احساس گلوبوس نياز به درمان خاصّی ندارد واطمينان بخشيدن به بيمار ورفع مشکلات تنش های روحی به بيمار کمک مي کند.
گاهی دارو های ضد افسردگی نيز تجويز می کنند . آزمايش خاصی برای تشخيص گلوبوس وجود ندارد. عکس ( راديوگرافی) گردن يا راديو گرافی مری نرمال گزارش می شود.
هپاتيت
هپاتيت ها را به حاد و مزمن طبقه بندي مي كنند. اصطلاح حاد نشان دهنده زمان بروز علائم و تداوم انها است و نشان دهنده خطرناك بودن يك بيماري نيست. مثلا اگر علائم هپاتيت كمتر از 6 ماه از بين بروند و بيمار بهبودي كامل پيدا كند، هپاتيت را حاد مي گوئيم و در صورتي كه علائم هپاتيت بيش از 6 ماه ادامه يابد، هپاتيت را مزمن مي گوئيم. هپاتيت هاي حاد معمولا به خودي خود بهبودي كامل مي يابند و فقط درصد بسيار كمي از بيماران فوت مي كنند.
هپاتيت حاد ايجاد شده توسط ويروسهاي ذكر شده درمان خاصي نداشته و بيماري بايد خود به خود معمولا بعد از چند هفته بهبودي كامل مي يابد. اگر هپاتيت حاد پس از 6 ماه بهبودي نيافت، مزمن شده و براي تعيين نوع و ميزان اسيب رسيده به كبد بايستي نمونه برداري از كبد انجام گيرد. نمونه برداري از كبد با سوزن مخصوص در بيمارستان و با بي حسي موضعي انجام مي شود.
نوزاد ، هنگام تولد ديد خوبی ندارد . با رشد شير خوار ، قدرت ديد او بهتر ميشود.برای رشد و تکامل بينائی بايد تصاوير به صورت واضح وشفاف روی شبکيه چشم شير خوار بيفتد. چنانچه تصوير تشکيل شده در هر دو چشم يکسان نباشد(مثلاً در لوچی) تکامل طبيعی بينائی انجام نشده و چشم برای هميشه ناقص خواهد ماند. به اين حالت تنبلی چشم يا آمبليوپيا مي گويند.
◄آيا تنبلی چشم درمان دارد؟
در حقيقت تنبلی چشم را فقط ميتوان پيشگيری کرد . اگر چشم يک کودکی تنبل شد، ديد آن برای هميشه مختل يا کور خواهد شد بطوری که با عينک يا عمل جراحی هم نميتوان ديد خوب را به آن برگردانيد. کودکی که چشم او در حال تنبل شدن است ، ممکن است شکايتی نداشته باشد و والدين او نيز از اين قضيه خبر نداشته باشند، و وقتی متوجه مسئله ميشوند که کار از کار گذشته باشد ، به ياد داشته باشيم چشم در حال تنبل شدن ظاهری طبيعي دارد، لذا معاينه چشم همه بچه ها ضروری است تا افراد در معرض تنبلی چشم را پيدا کنيم و پيشگيری لازم برای آنها را انجام دهيم.بسته به علت تنبلی چشم درمان پيشگيرنده ی مخصوص به خود را انجام مي دهند. مثلاً اگر شيرخواری کاتاراکت (آب مرواريد) داشته باشد يا اگر لوچ باشد يا افتادگی پلک داشته باشد ، با عمل جراحی ديد چشم را به حالت مطلوب در آورده واز تنبل شدن او چشم جلوگيری ميکنند.در صورتی که کودک لوچ باشد، و يک چشم او ضعيفتر از ديگری باشد، بايد از چشم ضعيف بيشتر استفاده کند تا از تنبل شدن آن جلوگيری شود، لذا پزشک معالج گاهی دستور بستن موقت چشم سالم را مي دهد تا کودک مجبور شود از چشم ضعيف تر استفاده کند. البته انجام خود سرانه اين کار ميتواند خطر ناک باشد. زمان و دوره های بستن چشم به سن و ديد بيمار بستگی دارد وتوسط پزشک معالج تعيين ميگردد.
◄چرا درمان زودرس تنبلی چشم ضروری است؟
راه های بينائی در مغز، در سال اول زندگی تکامل زيادی می يابند، و تا سن 8 تا 10 سالگی تکامل و رشد اين راه های عصبی پايان می پذيرد. چنانچه تنبلی چشم تا اين سن پيشگيری نشود، به کوری دائمی و غير قابل علاج منجر خواهد شد
يرقان
يرقان عبارت است از زرد شدن رنگ پوست و سفيدي چشمها بعلت زياد شدن غلظت ماده اي بنام بيلي روبين در خون مي باشد. يرقان يك علامت است و يك بيماري به شمار نمي رود. يرقان مي تواند علامت تعداد زيادي از بيماريها باشد، بنابراين براي هر بيماري كه علامت يرقان هم دارد بايستي بررسيهاي لازم انجام گيرد تا بيماري ايجاد كننده يرقان تشخيص داده شود تا معالجه انجام گيرد.
بيلي روبين از كجا بوجود مي ايد و به كجا مي رود؟
گلبولهاي قرمز خون پس از 120 روز گردش در خون بالاخره مي ميرند و از انهدام هموگلوبين انها مادة زرد رنگ بيلي روبين بوجود مي ايد كه يك مادة زايد بوده و بايستي از بدن دور ريخته شود. كبد اين ماده را از خون مي گيرد و بصورت صفرا همراه با اب و مواد ديگر به روده مي ريزد و از انجا با مدفوع از بدن دفع مي شود. در بعضي از بيماريهاي خون، لوزالمعده، كبد و مجاري صفراوي ممكن است يرقان ظاهر شود. براي يك فرد بزرگسال يا كودك يرقان به خودي خود خطري ندارد بلكه بيماري ايجاد كنندة يرقان مي تواندخطرناك باشد. البته در چند روز اول تولد چنانچه بيلي روبين خون نوزاد خيلي بالا برود مي تواند خطر ايجاد كند و براي همين مسئله است كه گاهي تعويض خون براي نوزادان انجام مي دهند.
پزشك با معاينه بيمار و انجام ازمايش خون و ادرار و انجام سونوگرافيهاي مختلف و راديوگرافي (عكس) هاي مختلف، بيماري ايجاد كنندة يرقان را شناسايي مي كند.
شايد واژه هپاتيت را شنيده باشيد. بعضي افراد ممكن است تصور كنند يرقان همان هپاتيت است ولي در حقيقت اينطور نيست. هپاتيت يك بيماري است كه در ان كبد (جگر) دچار التهاب
مي شود. هپاتيت به دلايل مختلف ممكن است بوجود ايد بيمار مبتلا به هپاتيت معمولا يرقان هم پيدا مي كند ولي در بعضي افراد هپاتيت بوجود امده بدون يرقان است و به عبارت ديگر بدن بيمار زرد رنگ نمي شود.
سنگ کيسه ی صفراشايعترين بيماری صفراوي است. خانم ها بيشتراز آقايان دچار سنگ صفراوی می شوند. معمولا در سنين چهل و بالاتر سنگهای صفراوی تشکيل می شوند.در کشورهای غربی از هر چهار تا پنج نفر، يک نفر سنگ صفراوی پيدا می کند ولی در کشور ما ظاهرا شيوع سنگهای صفراوی قدری کمتر است.
سنگهای صفراوی سه نوع می باشد:
1- سنگهای کلسترولی
2- سنگهای مخلوط کلسترل ورنگدانه
3- سنگهای رنگدانه ای
سنگهای کلسترلی ومخلوط 80 درصد کل سنگهای صفراوی را تشکيل می دهد.
◄ چرا سنگهای صفراوی بوجود می آيند؟
در حالت طبيعی صفرا از کبد ترشح شده و از راه مجاری صفراوی به روده ها ريخته می شود. کيسه ی صفرا کار انبار کردن وغليظ کردن صفرا را بر عهده دارد. وقتی شخص غذا می خورد کيسه ی صفرا با انقباض خود مقدار زيادی صفرای غليظ را وارد روده می کند، تا به هضم چربيها کمک کند.گاهی به علت اختلال در ترکيب مواد موجود در صفرا، غلضت کلسترول بالا رفته وغلضت املاح صفراوی در صفرا،کم شده و زمينه ی مساعد برای تشکيل کريستال در صفرا ايجاد می شود.کريستالها بزرگتر شده وبه هم می پيوندد وسنگ صفراوی تشکيل می شود.سنگ کيسه ی صفرا گاهی متعدد است، و قطر آن گاهی تا چند سانتيمتر می رسد. سنگ د رکيسه ی صفرا، سبب التهاب کيسه ی صفرا شده وکارطبيعی آنرا مختل می کند، و گاهی دهانه ی خروجی آنرا می بنددوسبب ايجاد التهاب حاد آن ( کوله سيستيت حاد ) می شود.
گاهی سنگ، از کيسه ی صفرا خارج شده و به مجرای اصلی صفراوی (که از کبدشروع شده و به روده ختم می شود .)وارد شده وراه اصلی جريان صفرا را می بندد . از اين حالت بيمار ممکن است دچار يرقان واتساع مجاری صفراوی شود.
◄ علائم سنگهای صفرا چيست ؟
عده ای از افراد مبتلا به سنگ کيسه ی صفرا هيچگونه علامتی ندارند و از بيماری خود بی اطلاعند. اگر سنگ کيسه ی صفرا علامت ايجاد کند، به صورت احساس پری و سنگيني ناحيه ی بالای شکم، يک تا سه ساعت بعد از خوردن غذای چرب است، که مدت دو تا سه ساعت طول می کشد .اين درد گاهی همراه با حالت تهوع همراه است ، و بيمار ممکن است آنرا سوء هاضمه تعبير کند. گاهی درد در ناحيه ی بالای شکم ودر طرف راست شکم ايجاد شده و شديد می شود و با حالت تهوع واستفراغ همراه می شود، و ادرار پررنگ می شود،اين حالت به علت التهاب حاد کبد صفرا بوجود می آيد وبه کوله سيستيت حاد موسوم است و . نياز به درمان جراحی دارد.
◄ روش تشخيص سنگهای صفراوی چيست؟
پزشک با گرفتن شرح حال ومعاينه ی بيمار مشکوک به سنگ کيسه ی صفرا می شود.سنگ کيسه ی صفرا را نمی توان با شرح حال ومعاينه، بطور قطعی تشخيص داد، بلکه حتماٌ بايد سونوگرافی يا عکس رنگی از کيسه ی صفرا گرفته شود تا تشخيص قطعی داده شود. البته در پنج تا ده در صد موارد ،سنگهای کيسه ی صفرا، در عکس ساده ی شکم هم ديده می شوند .
◄ راه معالجه سنگ کيسه ی صفرا چيست؟
اگر سنگ کيسه ی صفرا بدون علامت است وبطور اتفاقی کشف شده است نياز به معالجه ی خاصي ندارد . چنانچه بيمار دچار درد ناشی از سنگ کيسه ی صفرا بعد از غذای چرب می شود، بايد درمان انجام گيرد . بهترين درمان خارج کردن کيسه ی صفرا وسنگهای درون آن، بوسيله ی عمل جراحی است. امروزه توصيه می شود، در مراکز مجهز، عمل جراحی با استفاده از لاپاراسکوپ انجام گيرد. لاپاراسکوپ وسيله ای است لوله مانند، که آنرا از سوراخ کوچکي که روی شکم ايجاد می کنند، وارد شکم بيمار کرده، و امکان ديدن و خارج کردن کيسه ی صفرا را فراهم می سازد .گاهی جراح قادر به خارج کردن کيسه ی صفرا با لاپاراسکوپ نيست، و مجبور به بازکردن شکم به روش معمولی، و عمل جراحی کيسه ی صفرا می شود.
◄ آيا امکان درمان سنگهای کيسه ی صفرا بدون عمل جراحی هست ؟
آری اين کار امکان پذير است.، ولی فقط در موارد مخصوص از اين روش استفاده می شود، و هرگز روش روتين برای همه بيماران بشمار نمی رود، زيرا
1-پس از شش ماه تا دو سال فقط پنجاه درصد سنگها حل می شوند.
2- سنگها با قطر يک سانت يا بزرگتر حل نمی شوند .
3- پس از قطع درمان در پنجاه در صد بيماران مجدداً سنگ کيسه ی صفرا پيدا می کنند.
4- درمان همراه با عوارض است.
5-داروهای تجويز شده گران است ،و بايستی تا آخر عمر، هر روز مصرف شوند.
6- اگر کيسه صفرا بعلت التهاب مزمن قدرت انقباض خود را از دست داده باشد ، درمان داروئي فايده ای ندارد.
گاهی سنگ های کيسه ی صفرا را با دستگاه سنگ شکن خرد کرده، وداروهای حل کننده سنگ به بيمار می دهند. اين روشهارد بيماران پير که مشکلات قلبی دارند و قادر به تحمل عمل جراحی نيستند، بکار می رود.
اگرسنگ کيسه ی صفرا را درمان نکنيم چه عوارضی ممکن است پيش آيد؟
1- التهاب حاد کيسه ی صفرا که يک مسئله ی اورژانسی است.
2- سياه شدن کيسه ی صفرا و سوراخ شدن آن، که عارضه ی خطرناکی است.
3- ايجاد فيستول، و وارد شدن سنگ در داخل روده و مسدود کردن روده ی باريک.
كمبود لاكتاز
لاكتوز نام نوعي قند است كه در شير وجود دارد. لاكتوز قابل جذب در روده انسان نيست مگر اينكه به ملكولهاي كوچكتري تبديل شود. روده يك شيرخوار مادهاي پروتئيني بنام لاكتاز ترشح مي كند كه اين كار يعني شكستن ملكولهاي لاكتوز به ملكولهاي كوچكتر را انجام مي دهد. بيشتر افراد جامعه وقتي به سن بلوغ مي رسند،روده آنها توانايي ساختن لاكتاز را از دست مي دهد. به اين حالت كمبود لاكتاز مي گويند. فقط 10 تا 20 درصد افراد جامعه، در تمام طول عمر خود، مي توانند لاكتاز ترشح كنند.
چنانچه فراد مبتلا به كمبود لاكتاز مواد غذايي محتوي لاكتوز مصرف كند، دچار اسهال غير خوني مي شود. اگر مقدار لاكتوز خورده شده كم باشد (مثلا يك استكان شير)، ممكن است اسهال بوجود نيايد و شخص تنها دچار نفخ شكم شود. توجه داشته باشيد كه سرد يا گرم بودن شير تاثيري در ايجاد علائم ندارد.
◄ چگونه متوجه شويم كه كمبود لاكتاز داريم؟
كافي است فقط يك هفته غذاهاي محتوي لاكتاز مصرف نكنيم و سپس غذاي محتوي لاكتاز بخوريم. چنانچه اسهال و نفخ شكم بوجود آمد كمبود لاكتاز داريم و اگر اسهال ايجاد نشد پس ترشح لاكتاز طبيعي است.
◄ راه معالجه كمبود لاكتاز چيست؟
افراد مبتلا به كمبود لاكتاز بهتر است از خوردن مواد غذايي محتوي لاكتوز خودداري كنند. مواد غذايي محتوي لاكتوز عبارتند از: شير، سر شير، خامه، بستني، فرني، شير برنج، كيك، بيسگويت و هر غذايي كه محتوي شير است. شايان ذكر است اين افراد مي توانند ماست، دوغ و يا كشك مصرف كنند.
آرتروز يك بيماري مفصلي است كه در آن غضروف مفصلي آسيب ديده و تخريب مي شود و استخوان نزديك مفصل تغييراتي پيدا كرده و برجستگي هاي كوچك استخواني بنام استئوفيت در اطراف مفصل بوجود مي آيد. به همين دليل بعضي از مردم به اين بيماري ساييدگي مفصل هم مي گويند. نام ديگر آرتروز استئوآرتريت است. آرتروز شايعترين بيماري مفصلي است. اين بيماري هم مردان و هم زنان را مبتلا مي سازد. آرتريت در دهه دوم و سوم زندگي شروع مي شود و در سن 70 سالگي همه افراد كما بيش دچار اين بيماري مي باشند. در سن 40 سالگي تقريبا همه افراد جامعه تغييرات آرتروز را در مفاصل خود دارند ولي بيشتر آنها علامت خاصي احساس نمي كنند و تعداد نسبتا كمي دچار علائم آرتروز هستند. تقريبا همه جانوران از جمله ماهيها، دوزيستان، خزندگان (دايناسورها) و پستانداران آرتروز مي گيرند.
◄ آرتروز چند نوع است؟
درحقيقت آرتروز دو نوع است
آرتروز اوليه كه با افزايش سن در همه افراد بوجود مي آيد و همه مفاصل را مبتلا مي سازد البته بيشتر مفاصل زانوها، مفصل ران به لگن، مفاصل انگشتان دست و پا و بالاخره ستون فقرات را گرفتار مي كند.
آرتروز ثانويه كه در مفصلي بوجود مي آيد كه قبلا به وسيله بيماري ديگري آسيب ديده و ساختار آن تغيير كرده است مثلا مفصلي كه دچار شكستگي شده، پس از بهبودي دچار آرتروز مي شود. يا مفصلي كه بعلت بيماري نقرص آسيب ديده است دچار آرتروز خواهد شد. بديهي است اين نوع آرتروز سراسر مفاصل بدن را گرفتار نمي كند، بلكه تنها مفاصل آسيب ديده دچار آن مي شوند.
◄ علائم آرتروز چگونه است؟
بيماري آرتروز شروعي تدريجي و سيري پيشرونده دارد و سال به سال شديدتر مي شود. اولين علامت آرتروز،درد مفصل است. اين درد با فعاليت بدني بدتر شده و با استراحت بهتر مي شود. هنگام بيدار شدن از خواب، بيمار احساس مي كند مفاصل او سفت شده اند و پس از 5 تا 10 دقيقه اين حالت از بين مي رود. با پيشرفت بيماري آرتروز به مرور زمان دامنه حركات مفصل گرفتار كم و كمتر شده و ممكن است مفصل خشك و بي حركت (انگيلوز) شود، البته فيزيوتراپي مي تواند اين حالت انيگيلوز و محدوديت حركات را پيشگيري و درمان كند. گاهي مايع در مفصل مبتلا به آرتروز تجمع پيدا مي كند.
آرتروز ستون فقرات ممكن است به نخاع يا اعصاب نخاعي فشار وارد آورد و مشكلاتي را براي بيمار بوجود آورد.
◄ آرتروز را چگونه تشخيص مي دهند؟
تشخيص آرتروز معمولا آسان است. البته گاهي اين بيماري با بيماري روماتيسمي ديگر اشتباه مي شود. گرفتن عكس از مفصل با اشعه x (راديوگرافي) به تشخيص كمك مي كند و ميزان آسيب رسيده به آنرا نشان مي دهد. آزمايش خون به تشخيص آرتروز كمكي نمي كند.
◄ آيا آرتروز درمان پذير است؟
آرتروز يك بيماري پيشرونده و مزمن است و بهبودي قطعي ندارد ولي نااميد نشويد اگر بيمار چاق است توصيه مي شود وزن خود را كم كند تا فشار روي زانوها و مفصل لگن كمتر شود. علاوه بر آن كارهاي زيادي براي بيمار مبتلا به آرتروز مي توان انجام داد و همكاري بيمار در همه موارد بسيار اهميت دارد. اين اقدامات عبارتند از:
فيزيوتراپي: فيزيوتراپي سبب جلوگيري يا معالجه محدوديت حركتي و تقويت عضلات اطراف مفصل مي شود. با تقويت عضلات، مفصل ثبات بيشتري پيدا كرده و مشكلات بيمار كمتر مي شود.
داروها: براي تسكين درد علاوه بر استراحت نسبي، مي توان استامينوفن به مقدار يك تا 2 قرص، 3 تا 4 مرتبه در روز (حداكثر 8 قرص در روز) مصرف نمود. البته مصرف طولاني مدت استامينوفن عوارض خطرناك كليوي دارد ولي روي معده اثر بدي ندارد. اگر درد بيمار با استامينوفن بهتر نشد از آسپرين يا داروهاي مشابه آن مانند ديكلوفناك، ايبوپروفن، ايندومتاسين، ناپروكسن و غيره مي توان استفاده كرد. البته اين داروها بهتر است تحت نظر پزشك مصرف شوند. اين داروها عوارض گوارشي دارند و چنانچه براي مدتهاي طولاني و خودسرانه مصرف شوند مي توانند عوارض كليوي هم بوجود آورند. اخيرا داروهايي ساخته اند كه خصوصيات اين داروها را دارند ولي عوارض گوارشي ندارند از جمله اين داروهاي جديد سليكوكسيب را مي توان نام برد.
شايان ذكر است اين داروها درد و تورم مفضلي آرتروز را موقتا درمان مي كنند ولي سير پيشرونده آرتروز را تغيير نمي دهند.
عمل جراحي: براي درمان عوارض آرتروز گاهي مجبور به انجام عمل جراحي مي شوند. در مواردي كه مفصل لگن يا زانو بسيار آسيب ديده باشد گاهي با انجام عمل جراحي يك مفصل مصنوعي به جاي آن مي گذارند.
◄ چند نكته:
آرتروز بيماري غضروف مفصل است و خوردن مواد غذايي محتوي كلسيم گرچه براي پوكي استخوان مفيد است ولي در بهبود آرتروز تاثيري ندارد. چاقي سبب تشديد آرتروز زانوها و لگن مي شود.
راه رفتن زياد و بالا و پايين رفتن از پله ها آرتروز زانو و لگن را بدتر مي كند.
گرم كردن مفصل مبتلا به آرتروز موقتا درد آنرا كم مي كند
آرتروز واكسن ندارد.
پوكي استخوان عبارت است از كاهش توده (دانسيته) استخوانهاي بدن و شكننده شدن بيشتر از معمول انها است.
با افزايش سن مخصوصا در خانمها احتمال ايجاد استئوپروز بيشتر مي شود. در سن 50 سالگي به بعد بافت استخواني و مواد معدني ان در خانمها به سرعت كم شده بطوريكه بيشتر خانمهاي 70 ساله دچار درجاتي از پوكي استخوان هستند. اهميت استئوپروز در احتمال شكستگي استخوانهااست. افراد مبتلا به پوكي استخوان بيشتر دچار شكستگي گردن (بالاي) استخوان ران و مهره هاي ستون فقرات پشتي مي شوند ولي هم استخوانها شكنندگي بيشتر از معمول دارند و احتمال شكستگي انها هم زيادتر از معمول است. با يك ضربه خفيف و يا حتي حين راه رفتن در اتاق نيز ممكن است استخوان اين افراد بشكند لذا بايستي خيلي مواظب خود باشند، زيرا شكستگي گردن استخوان ران معمولا نيازمند عمل جراحي است و با توجه به سن بيمار و مشكلات ديگر بدني خطر عمل جراحي ممكن است كم نباشد. امكان اندازه گيري دانسيتة استخوان وجود دارد. دو نوع دستگاه در اين زمينه وجود دارد. يك نوع با اشعه ايكس و ديگري با ماوراي صوت اين كار را انجام مي دهند. اندازه گيري دانسيته استخوان براي بيمار بسيار ساده است و سوزن زدن يا درد ندارد. هر خانمي كه به سن 60 تا 65 سالگي رسيده باشد بايستي دانسيته استخوان او تعيين گردد. در بعضي افراد بنا به توصيه پزشك حتي در سنين پايين تر نياز به اندازه گيري دانسيته اسخواني دارند.
پوكي استخوان قابل معالجه است. البته بهتر است از ايجاد پوكي استخوان پيشگيري نمود. خوردن لبنيات و تحرك بدني دو عامل مهم پيشگيري از پوكي استخوان است. مصرف سيگار و نوشيدن مشروبات الكلي، پوكي استخوان را تسريع و تشديد مي كنند و بايستي از انها دوري كرد. خانمهايي كه بدليلي كمبود هورمون استروژن دارند، پزشك براي انها هورمون به صورت قرص تجويد مي كند و احتياطات لازم را به انها اموزش مي دهد.
درمان و پيشگيري استئويروز بايد مدتهاي طولاني تحت نظر پزشك معالج ادامه يابد.
همه ما تاکنون حداقل يک بار سردرد گرفته ايم.90 درصد مردم در هر سال حداقل يک بار سردرد مي گيرند.40درصد مردم جهان هر سال يک بار سردرد شديد ناتوان کننده می گيرند.سردرد علل متفاوتی دارد،بيشتر سردردها بدليل خستگی يا يک بيماری بی خطر سادهای به وجود می آيد ولی بعضی سردردها علامت بيماری مهم و خطرناکی مانند مننژيت، خونريزي مغزی يا تومور مغزی می باشند. مطالعه انجام شده نشان داده است حدود 5 درصد سردردها به علت بيماری خطرناکی بوجود می آيند لذا هر کس که دچار سردرد شد بهتر است به پزشک خود مراجعه کند تا چنانکه بيماری مهمی در پشت اين سردرد نهفته باشد آنها هرچه سريع تر تشخيص دهند و معالجه کنند. بديهی است مصرف خودسرانه داروهای مسکن قبل از تشخيص نوع سردرد اين مسئله را با تاخير روبرو ساخته و در نتيجه سلامتی فرد را با خطر روبرو سازد.
مهمترين علل سردرد عبارتند از:
سردرد تنشی
ميگرن
سردرد خوشه ای
سردرد با علل خوش خيم بدون ضايعه ساختاری در مغز.
سردرد ناشی از ضربه(حاد و مزمن).
مکان های شايع درد در سردرد تنشیسردرد تنشی شايعترين نوع سردرد است اين نوع سردرد معمولاً دو طرفه است و همه ی سر را ممکن است گرفتار کند. گاهی بيمار احساس می کند سر او را در ميان يک گيره گذاشته اند . اين احساس سفتی در قسمت پشت گردن می کند.اين نوع سر درد به آهستگی شروع شده و شدت آن ممکن است تغيير کند و تا چند روز ادامه يابد. سردرد تنشی معمولاً با فعاليت برخی تشديد نمی يابد . همه افراد در معرض اين نوع سر دردها ميباشند
. قبل از تشخيص اين نوع سر درد پزشک معالج بررسی های لازم برای رد بيماريهای ايجاد کننده سر درد انجام ميدهد.
◄ چرا سر درد تنشی به وجود مي آيد؟
علت به وجود آمدن اين سر درد هنوز به طور قطعی مشخص نشده است ولی احتمالاً خستگی و انقباض عضلات پشت گردن و سر در ايجاد آن ممکن است دخالت داشته باشند.
◄ راه معالجه ی سر درد تنشی چيست ؟
تقريبا همه ی بيماران مبتلا به سر درد تنشی با استراحت و شل کردن عضلات خود ( RELAXATION) سر دردشان بهتر می شود . بيمار بايد بياموزد که به طريقی عضلات خود را شل کند (مثلاً در رختخواب دراز بکشد). قرصهای مسکن معمولی مانند استامينوفن يا آسپرين و يا داروهای شل کننده عضلات اين نوع سر درد را تسکين مي بخشد.پزشک معالج ممکن است اپيوپروفن يا داروهای ضد التهابی غير استروئيدی ديگر تجويز کند. وقتی داروهای مسکن معمولی اثری نبخشند داروهای قوی تر يا چند دارو با هم تجويز می شود. در بيمارانی که سر درد تنشی را مدتهای مديد دارند داروهای آميتريپتلين با دوز کم را بعنوان داروی پيشگيری از سر درد توصيه کرده اند.
بيماری ميگرن يک نوع سر درد عروقی مغز است که بصورت حملات عود کننده ی سر درد همراه با تهوع و استفراغ يا اختلالات خفيف بينايی است که معمولاً خطرناک نبوده و عوارضی از خود به جای نمی گذارد .
15 درصد خانمها و 6 درصد آقايان ميگرن دارند. حملات ميگرن معمولاً وقتی رخ مي دهد که شخص گرسنه باشد يا در آفتاب و يا در محيط گرم(زير دوش آب گرم) قرار گيرد يا بی خوابی کشيده يا از مسئله ای ناراحت باشد، شراب قرمز نوشيده يا بوی تند (مثلاً عطر) استشمام کرده باشد رخ می دهد.گاهی خانمها هنگام قاعدگی يا هياز دچار حملات ميگرن ميشوند. بعضی از افراد گاهی بدون اينکه هيچ کدام از موارد فوق را داشته باشد دچار حمله ميگرن می شوند. بيماری ميگرن انواع مختلفی دارد.
◄ علائم يک حمله ميگرن چيست؟
وقتی شخص مبتلا به میگرن در معرض یک عامل شروع کننده میگرن قرار گرفت ممکن است حالت هایی پیدا کند که با پيدا شدن اين حالتها متوجه قریب الوقوع بودن یک حمله میگرن شود،این حالت را اورا مينامند و بیشتر بیماران مبتلا به میگرن اورا دارند و بیشتر بیماران بدون پیدایش اورا سر درد ميگیرند. اورا به صورت اختلال در قسمتی از میدان بینایی و دیدن جرقه و نور در چشم خود سبکی در سر است. دقایقی پس از شروع اورا سردردی ظاهر می شود که معمولاً یک طرفه است و گاهی دو طرفه و ضربان دار است ولی گاهی دائمی است و محل آن پشت چشمها و ناحيه گیج گاهی (شقیقه) است. علائم دیگری که همراه با سردرد شدید ممکن است ظاهر شود،تهوع و استفراغ و بی حوصلگی است. بیمار مبتلا به میگرن دوست ندارد در نور نگاه کند(فتوفوبی)، بیمار دوست دارد در محیطی آرام و نسبتاً تاریک به سر ببرد و با کسی صحبت نکند. با بالا و پایین رفتن از پله ها ممکن است سردرد شدید تر شود.حملات میگرن گاهی به صورت درد گردن و یا دل درد ظاهر می شوند.
◄ آیا میگرن قابل معالجه است؟
میگرن گرچه با درد شدید و ناراحت کننده همراه است ولی بیماری خطرناکی نیست. بیماران مبتلا به میگرن بهتر است موارد تشدید کننده حملات را بشناسند و از آن موقعیتها دوری کنند. درمان میگرن را میتوان به دو قسمت تقسیم کرد، یکی معالجه حملات سردرد است که با مصرف داروهای مسکن معمولی و داروی ارگوتامین متوکلو پراماید و غیره میباشد. وقسمت دوم پیشگیری از حملات تکرار شوند در بیمارانی که زود به زود حملات شدید میگیرند انجام میشوند که با داروی بتابلوکر (پروپرانولول)و نورتريپتيلين ،سديم والپروآت، سيپروهپتادين ، وراپاميل و غيره می باشد.
شايان ذکر است بر اساس شدت حملات ميگرن تعداد حملات در ماه و شرايط بدنی و روحی بيمار، داروهای مناسب توسط پزشک معالج تجويز ميشوند.
بيماری ميگرن يک نوع سر درد عروقی مغز است که بصورت حملات عود کننده ی سر درد همراه با تهوع و استفراغ يا اختلالات خفيف بينايی است که معمولاً خطرناک نبوده و عوارضی از خود به جای نمی گذارد .
15 درصد خانمها و 6 درصد آقايان ميگرن دارند. حملات ميگرن معمولاً وقتی رخ مي دهد که شخص گرسنه باشد يا در آفتاب و يا در محيط گرم(زير دوش آب گرم) قرار گيرد يا بی خوابی کشيده يا از مسئله ای ناراحت باشد، شراب قرمز نوشيده يا بوی تند (مثلاً عطر) استشمام کرده باشد رخ می دهد.گاهی خانمها هنگام قاعدگی يا هياز دچار حملات ميگرن ميشوند. بعضی از افراد گاهی بدون اينکه هيچ کدام از موارد فوق را داشته باشد دچار حمله ميگرن می شوند. بيماری ميگرن انواع مختلفی دارد.
◄ علائم يک حمله ميگرن چيست؟
وقتی شخص مبتلا به میگرن در معرض یک عامل شروع کننده میگرن قرار گرفت ممکن است حالت هایی پیدا کند که با پيدا شدن اين حالتها متوجه قریب الوقوع بودن یک حمله میگرن شود،این حالت را اورا مينامند و بیشتر بیماران مبتلا به میگرن اورا دارند و بیشتر بیماران بدون پیدایش اورا سر درد ميگیرند. اورا به صورت اختلال در قسمتی از میدان بینایی و دیدن جرقه و نور در چشم خود سبکی در سر است. دقایقی پس از شروع اورا سردردی ظاهر می شود که معمولاً یک طرفه است و گاهی دو طرفه و ضربان دار است ولی گاهی دائمی است و محل آن پشت چشمها و ناحيه گیج گاهی (شقیقه) است. علائم دیگری که همراه با سردرد شدید ممکن است ظاهر شود،تهوع و استفراغ و بی حوصلگی است. بیمار مبتلا به میگرن دوست ندارد در نور نگاه کند(فتوفوبی)، بیمار دوست دارد در محیطی آرام و نسبتاً تاریک به سر ببرد و با کسی صحبت نکند. با بالا و پایین رفتن از پله ها ممکن است سردرد شدید تر شود.حملات میگرن گاهی به صورت درد گردن و یا دل درد ظاهر می شوند.
◄ آیا میگرن قابل معالجه است؟
میگرن گرچه با درد شدید و ناراحت کننده همراه است ولی بیماری خطرناکی نیست. بیماران مبتلا به میگرن بهتر است موارد تشدید کننده حملات را بشناسند و از آن موقعیتها دوری کنند. درمان میگرن را میتوان به دو قسمت تقسیم کرد، یکی معالجه حملات سردرد است که با مصرف داروهای مسکن معمولی و داروی ارگوتامین متوکلو پراماید و غیره میباشد. وقسمت دوم پیشگیری از حملات تکرار شوند در بیمارانی که زود به زود حملات شدید میگیرند انجام میشوند که با داروی بتابلوکر (پروپرانولول)و نورتريپتيلين ،سديم والپروآت، سيپروهپتادين ، وراپاميل و غيره می باشد.
شايان ذکر است بر اساس شدت حملات ميگرن تعداد حملات در ماه و شرايط بدنی و روحی بيمار، داروهای مناسب توسط پزشک معالج تجويز ميشوند.