دیدنی های قشم
قشم بزرگترین جزیرهی ایران است که در خلیج فارس قرار دارد. این جزیره در فصل زمستان و اوایل بهار میزبان گردشگرانی است که میخواهند از آبوهوای معتدل آن در این فصل بهرهمند شوند.
قشم دیدنیهای فراوانی دارد و این جاذبهها در کنار فرهنگ و آداب و رسوم مردم محلی آن باعث شده است که گردشگران تمایل زیادی برای سفر به این جزیرهی زیبا داشته باشند.
شاید ظرفیتهای گردشگری قشم، به اندازهی کیش معرفی نشده باشند و بسیاری از افراد از وجود چنین بناهایی بیخبر باشند. به همین علت در این مقاله میخواهیم به معرفی جاذبههای تاریخی و گردشگری بزرگترین جزیرهی ایران و خلیج فارس بپردازیم.
دره ستارگان
درهی ستارگان یکی از مشهورترین جاذبههای گردشگری قشم است که در اثر فرسایش خاک، سنگ و ماسه ناشی از باد، باران و رگبارها به وجود آمده است. قدمت این دره به ۲ میلیون سال، یعنی دورهی زمینشناسی سنوزوئیک میرسد.
این دره ستونهای بلند با اشکال مختلف دارد و مردم محلی اعتقاد دارند که زمانی که ستارهها با زمین برخورد کردند، خاک بالا آمده و بعد از آن، خاکها به هر شکلی که بودهاند، خشک شده و این ستونهای بلند و کوتاه را تشکیل دادهاند.
تنگهی چاهکوه
تنگهی چاهکوه از دیگر جاذبههای گردشگری قشم است که حفرهها، دالانها و اشکال عجیبی در دیوارههای خود دارد. این دره در اثر فرسایش سنگهای رسوبی زمین به وجود آمده است.
عمق دره حدود ۱۰۰ متر بوده و نمایی از فرسایش سنگهای رسوبی را به نمایش گذاشته است. تنگهی چاهکوه در ۷۰ کیلومتری شهر قشم و کنار روستای چاهوی شرقی، در بخش غربی ساحل شمالی جزیره قرار دارد.
وقتی وارد این منطقه میشوید، ابتدا با دیوارههای بلند و درهی عریض روبهرو میشوید اما به تدریج از عرض آن کاسته میشود اما بلندی دیوارههای آن تغییری نمیکند، بطوری که رد شدن از آن دشوار به نظر میآید.
این درهی اعجابانگیز در دل کوهی واقع شده که به شکل ضربدر برش خورده است. این دره را به این علت چاهکوه نامیدهاند که در ابتدای دره، چاههایی حفر شده است.
جنگلهای دریایی حرا
جنگلهای دریایی حرا از جاذبههای طبیعی قشم است. حرا درختی است که در آبهای شور میروید و به هنگام مد تا گلوگاه در آب فرو میرود. این درخت خاصیت تصفیهای دارد و پوست آن بخش شیرین آب دریا را جذب و نمک آن را دفع میکند. در حقیقت این درخت یک آب شیرینکن طبیعی است. جنگلهای حرا به وسعت ۲۰۰ کیلومتر مربع در تنگهی خوران قرار دارد و از تنوع زیستی بالایی برخوردار است.
درختان حرا از مقاومترین گونهها هستند و یکی از اصلیترین ویژگیهای آنها ریشههایشان است که کوتاه و کمعمق هستند و از آنها ریشههای فرعی و عمودی به سمت بالا منشعب میشود.
قلعه پرتغالیها
قلعهی پرتغالیها در سال ۱۵۰۷ میلادی در سمت شمالی جزیرهی قشم، در ساحل خلیج فارس به فرمان «آلفونسو آلبرکرک»، دریانورد پرتغالی ساخته شد. وی جزایر دهانهی خلیج فارس را به تصرف خود درآورد و این تسلط ۱۱۰ سال به طول انجامید. در این مدت پرتغالیها دژها و استحکاماتی ساختند که امروزه این سازهها به جاذبههای تاریخی این مناطق تبدیل شده است. قلعهی قشم با مساحتی بیش از ۲ هزار متر مربع، از سنگهای آهکی و گچی و ساروج محلی ساخته شده است.
قلعهی قشم به عنوان انبار مهمات و سلاح مورد استفاده قرار میگرفت و در موارد ضروری به دیگر دژها کمک میرساند. در این قلعه انبارهای اسلحه، آبانبار بزرگ، اتاقهای سربازخانه، زندان، کلیسا، مقر فرماندهی و تالار وجود دارد. در سال ۱۳۸۷ تونلی قدیمی متصل به قلعه در شهر قشم پیدا شد؛ این تونل راه فرار فرماندهان، نیروهای نظامی پرتغالی و محل نگهداری مهمات نظامی آنها بود.
غار خربس
غار خربس در ۱۵ کیلومتری جنوب جزیرهی قشم قرار دارد و گفته میشود قدمت آن به دوران مادها بازمیگردد. این غار دنبالهی چینخوردگیهای رشتهکوههای زاگرس است و معماری عجیب و پر رمز و رازی دارد. دورادور غار را تپههای مرجانی فراگرفته است. ارتفاع دیوارههای صخرهای غار خربس ۲۰ الی ۳۰ متر بوده و با گذشت زمان و در نتیجهی فروکش کردن آب دریا به شکل کوه با حفرههایی تودرتو درآمده است. مردم هم در این تغییرات نقش داشته و کندهکاریهایی روی آن انجام دادهاند.
در مورد کاربرد غار خربس در قشم نظریههای زیادی وجود دارد؛ برخی معتقد هستند که در عصر مادها این غار پرستشگاه مهر و الههی میترا بود. برخی دیگر میگویند زرتشتیان از غار خربس به عنوان «استوادان»، یعنی جایی که استخوانهای مردگان را نگه میدارند، استفاده میشد. اما بعضیها هم اعتقاد دارند که غار خربس پناهگاه مردمانی بود که مورد حملهی دزدان دریایی قرار میگرفتند.
غار نمکدان
در ۹۰ کیلومتری شهر قشم، در قسمت انتهایی جنوب غربی جزیره، کوه گنبدیشکل وجود دارد که ارتفاع آن ۲۳۷ متر از سطح دریا است. داخل این کوه غارهای نمکی قرار دارد که یکی از زیباترین جاذبههای طبیعی و گردشگری قشم محسوب میشود. روی بدنهی این کوه رگههای سفید نمک وجود دارد و زیبایی خاصی به آن بخشیده است. در کف غار هم آب نمک جریان دارد.
در اثر رطوبت بالای هوای جزیره و نفوذ آب در غارها باعث ایجاد قندیل در بدنهی این غارها شده است. زمینشناسان معتقد هستند که این غار با ۶۴۰۰ متر طول، طولانیترین غار نمک جهان است. در دل این کوه آب زیرزمینی دائمی جریان دارد و پس از راه یافتن به سطح زمین در دامنهی کوه، به شکل چشمهی نمک پدیدار شده و در گودال مقابل خود حوضچهای طبیعی به رنگ سفید تشکیل میدهد.
روستای توریان
روستای توریان در ۳۱ کیلومتری جنوب غربی جزیرهی قشم قرار دارد. این روستا یکی از جاذبههای گردشگری قشم است و آنجا میتوانید زمینهای کشاورزی گل آفتابگردان و نخلستانهای دیدنی را به نظاره بنشینید.
سد تاریخی گوران
سد گوران در روستای گوران قرار دارد و در دوران پهلوی ساخته شده است. این سد در ۷۸ کیلومتری قشم واقع شده و کارشناسان اعتقاد دارند که پی اولیهی آن در دوران هخامنشیان و تاجاش در دوران ساسانی بنا شده است. به دلیل اهمیت آب شیرین در این جزیره، سد گوران نیز برای اهالی اهمیت ویژهای داشته است. این اثر در ۲۵ اسفند سال ۱۳۷۹ با شمارهی ۳۰۵۷ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
روستای تاریخی لافت
روستای تاریخی لافت یکی دیگر از جاذبههای ناب تاریخی قشم است که در شمال غربی این جزیره و شرق جنگل دریایی حرا قرار دارد. تمامی خانههای این روستا حیاط مرکزی و بادگیر دارند؛ اندازهی این بادگیرها متفاوت است و تعداد زیاد آنها باعث شده که روستای لافت به بندر بادگیرها شهرت یابد. هوای این منطقه رطوبت بسیار بالایی دارد و به همین دلیل خانههای آن مناسب با این شرایط ساخته شده و هر چند سال یک بار به شیوههای سنتی مرمت میشوند.
در لافت ۷ مسجد وجود دارد که مهمترین شاخصهی بناهای روستا محسوب میشود، چون خانهها در گرد این مساجد بنا شدهاند. قلعهی نادری، قلعهی پرتغالیها، دو آبانبار، گنبد مدون و گورستان تاریخی روستا که قدمت سنگنبشتههای آن به هزار سال قبل بازمیگردد، از جاذبههای تاریخی لافت است. همچنین ۲ زیارتگاه به نامهای سید حسن منصور و شیخ اندرآبی در روستا وجود دارد. مهمترین جاذبهی گردشگری لافت چاههای تلا است که کفههای آنها لایههای گچی دارند که این امر سبب میشود آب به مدت طولانیتری خنک و سالم بماند. تعداد این چاهها ۳۶۶ حلقه است و در ۲۷ دی ماه ۱۳۷۷ با شمارهی ۲۱۹۵ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
منطقه کاسه سلخ
در قشم منطقهای موسوم به سلخ وجود دارد که در ساحل جنوبی جزیره واقع شده است. طول این منطقه ۷ کیلومتر و عرض آن هم ۵ کیلومتر است که میتوان گفت هیچ پوشش گیاهی در آن دیده نمیشود و کاملا برهوت است.
چندین هزار تپهی کوچک و بزرگ مخروطی شکل و اشکال فرسایش در این منطقه وجود دارد که در گذشته از زمین جوشیده و به همان شکل سفت شدهاند و این امر باعث شکل گرفتن تپه ماهورهای متداخل و گسترده شده است. در این منطقه یک چشمهی گوگرد میجوشد که خاصیت درمانی هم دارد.
بام قشم
در قسمت غربی جزیرهی قشم ارتفاعاتی به چشم میخورد که به بام قشم شهرت دارد. این منطقه در حد فاصل شمال و جنوب جزیره قرار گرفته که فلاتی نیمه مرتفع است که گستردهترین بخش مرتفع جزیره را شکل میدهد. جنس بخشهای مرتفع این مناطق از سنگ آهک تشکیل یافته و جنس دامنهها و حاشیهها ماسه سنگ، مارن و سیلت است.
از این ارتفاعات میتوانید چشماندازی از جنگلهای حرا و سواحل شمالی خلیج فارس را به تماشا بنشینید. در اینجا میتوانید یک آبانبار قدیمی برای جمعآوری و نگهداری آب باران را ببینید و در قسمتی نیز انبوهی از درختان دیده میشود.
تنگه عالی محمد
تنگهی عالی محمد در نزدیکی تنگه چاهکو قرار دارد که در برخی از بخشهای آن آب نمایان است و نامهای دیگری مانند «تنگهی آبنما» و «تنگهی سنگآب» دارد. روی دیوارههای این تنگه حفرهها و شیارهای زیادی دیده میشود که اشکالی مانند نیمکروی، قاشقی و طاقچهای دارند. در اواسط تنگه دیوارهها کاملا به هم نزدیک شده و مسیر حرکت بسیار دشوار میشود. در نهایت مسیر شما به گنبد نمکی نمکدان میرسید که زیبایی چشمنوازی دارد.
جزایر ناز
جزایر ناز تنها جایی در جزیرهی قشم است که به دلیل شرایط جزر، میتوان با پای پیاده یا با خودرو تا فاصلهی یک کیلومتری داخل آبهای خلیج فارس رفت. وسعت این جزایر حدود ۳ هکتار است و دیوارهای صخرهای به طول ۵ الی ۱۰ متر دارد و به علت نداشتن ساحل شنی، در هنگام جزر آب دریا و پسروی کامل آن، باریکهای از خشکی ایجاد میشود که به ساحل قشم متصل است. زیبایی و ویژگی منحصر به فرد این سواحل، این مکان را به جاذبهای محبوب میان گردشگران تبدیل کرده است.
گورستان های تاریخی قشم
قدمت قشم به قبل از میلاد مسیح میرسد و به علت همین امر، آثار تاریخی زیادی از جمله گورستانهای تاریخی متعدد دارد. امروزه چندین قبرستان دایر و متروکه بیرون و داخل شهر قشم قرار دارد که از آن جمله میتوان به گورستان محلهی چاه بهار، سید مظفر، کوهی، زیرکوه، محلهی مخابرات (گورفرنگی)، محلهی مسنی و سرکوه کولغان اشاره کرد.