یادنامه دولتمردان شهید

عنوان : شهيد دكتر محمود قندي

عنوان : شهيد دكتر حسن عباسپور

 شهيد دكتر حسن عباسپور وزير نيرو

شهيد عباسپور در تاريخ 1323 در شهر تهران و در خانواده اي متدين متولد گرديد .

در سال 1342 از دبيرستان هدف با معدل 2/18 ديپلم رياضي گرفت و در همان سال در كنكور دانشكده فني موفق شد و وارد آن دانشكده گرديد .

در دوران دانشكده فني با مبارزات سياسي ـ مذهبي و گروهي بر ضد رژيم ضد خلقي شاه آشنا شد و همراه با ساير دانشجويان مسلمان در تشكيل جلسات مذهبي ـ سياسي فعالانه شركت نمود .

از همفكران اين دوره شهيد عباسپور مي توان از شهيد دكتر محمود قندي و شهيد مهندس ناصر صادق را نام برد .

در دوران دانشجويي در دانشكده فني با گروههاي مبارز دانشجويي و مسلمان ارتباط داشت و ضمن اين كه نهايت سعي و كوشش را در فراگيري دروس دانشكده به كار مي برد لحظه اي از مطالعه كتابها و جزوات سياسي ـ مذهبي غفلت نمي ورزيد .

در سال 1346 از دانشكده فني در رشته الكترومكانيك فوق ليسانس گرفت و جزء فارغ التحصيلان ممتاز اين دانشكده شد و در آن تاريخ كه يك سال از تأسيس دانشگاه صنعتي شريف گذشته بود كه اين دانشگاه احتياج به استاد داشت و لذا مسئولين آن وقت تصميم گرفتند ، تعدادي از فارغ التحصيلان ممتاز دانشكده هاي فني ، پلي تكنيك و علوم را به استخدام اين دانشگاه درآورند . شهيد عباسپور در سال 46 به همراه عده اي ديگر از فارغ التحصيلان ممتاز آن سال به استخدام دانشگاه شريف درآمد و تا سال 50 در سمت استادياري در آن دانشگاه مشغول به كار بود .

در اين مدت علاوه بر فعاليتهاي سياسي ، همه روزه از 7 صبح تا ديروقت در دانشگاه مشغول نوشتن كتاب و جزوه و حل مسائل دانشجويان و راه اندازي آزمايشگاه و غيره بود و دانشجويان آن شهيد كه در حال حاضر در توانير و برقهاي منطقه اي مشغول كارند خود گواه تلاش صادقانه ايشان در راه تربيت نسل فعلي مي باشند .

 سفر به خارج از ايران

در تاريخ تير ماه 50 به سوئيس رفت و در يكي از كمپانيهاي معروف سوئيس مشغول به كار شد و مدتي در طراحي خط 400 هزار ولت كبان ـ آنكارا كه در آن تاريخ كمپاني مزبور مشغول طراحي آن بود ، كار نمود . دوباره به ميهن بازگشت و سپس در سال 51 براي طي دوره دكترا به دانشگاه لندن رفت و در تاريخ 10/11/56 در رشته برنامه ريزي و مديريت سيستمهاي انرژي دكتراي خود را گرفت و به ايران بازگشت و مجدداً در دانشگاه صنعتي شريف مشغول به كار شد .

در لندن ضمن شركت فعال در اتحاديه انجمنهاي اسلامي اروپا با اغلب گروههاي مخفي و علني مخالف رژيم به طور مستقيم و يا غيرمستقيم ارتباط داشت و به طور وسيعي دست به تكثير و توزيع جزوات انقلابي بين دانشجويان و ايرانيان مقيم انگليس مي زد . به محض اين كه از ورود دانشجوي ايراني جديد به انگلستان آگاه مي شد به طور مستقيم و يا غيرمستقيم  با دانشجوي مربوطه تماس مي گرفت و در صورتي كه زمينه مناسب در او مي يافت ، به يكي از جلسات محرمانه و هفتگي دعوت مي نمود . جلسات در دو سطح تشكيل مي شد ، يكي براي تازه واردين كه در آن بيشتر بحثهاي مذهبي و تفسير قرآن صورت مي گرفت و آن گاه در اين جلسات افراد مطمئن و متعهد پس از مدتي به جلسات محرمانه تري كه فعاليت سياسي داشت عضوگيري مي گرديدند . او در حالي كه به شدت سرگرم مبارزه بر عليه رژيم منفور شاه بود ،‌هيچ گاه از تكميل معلومات علمي و فني نيز غفلت نمي ورزيد و معتقد بود كه ايران و بازسازي ايران به افراد متخصص و متعهد بي نهايت نيازمند است .

 بازگشت به ايران

پس از بازگشت به ايران به همراه گروهي ديگر دست به ايجاد شبكه ارتباطي بين استادان مسلمان دانشگاههاي مختلف و مدارس عالي زد و با ارتباطي كه با دانشجويان مسلمان ايجاد شده بود مبارزات خود را بر عيله رژيم شاه ادامه داد .

در زمان دولت آموزگار به همراه عده معدودي از استادان هسته اوليه سازمان ملي دانشگاهيان را تشكيل داد كه اين سازمان قبل از انقلاب نقش برجسته اي در مبارزات مردم بر عليه شاه ايفا نمود . پس از مدتي شهيد عباسپور به عضويت هيئت دبيره اين سازمان انتخاب شد و در طراحي عمليات مبارزاتي اين سازمان بر عليه رژيم نقش مهمي را به عهده گرفت . اين سازمان دست به برگزاري هفته همبستگي زد كه در آن ضربات محكمي بر رژيم گذشته وارد آمد و در تمامي دانشگاهها جلسات سخنراني و تظاهرات عظيم به راه افتاد و رژيم براي مقابله با آن به كشتار 12 آبان دست زد و آن گاه به همراهي عده اي ديگر تحصن وزارت علوم و دبيرخانه دانشگاه تهران را طراحي نمود كه در تحصن وزارت علوم كه منجر به شهادت استاد نجات اللهي شد ، شخص ايشان شركت داشت و در اين تحصن تمامي شبها به تبليغ ايدئولوژي اسلامي مي پرداخت .

چون سازمان ملي دانشگاهيان سازماني بود كه داراي فعاليت علمي بود و در آن افراد با ايدئولوژي هاي مختلف گرد آمده بودند و حدود مبارزات با آن تركيب از چهارچوب معيني نمي توانست فراتر رود ، لذا در همان ايام به همراه عده اي از استادان مسلمان و مبارز دانشگاهها جامعه اسلامي دانشگاهيان را به وجود آورد كه تا پيروزي انقلاب داراي فعاليت مخفي و زيرزميني بود و در تشكيل اعتصابات و تظاهرات نقش كليدي را داشت .

در نوشتن بيانيه ها هميشه پيش قدم بود و در تكثير و توزيع آنها بي نهايت كوشش نمود.

  بعد ازانقلاب

بعد از پيروزي انقلاب در بازسازي ايران و تثبيت حكومت اسلامي آخرين تلاش خود را نمود و خانه و خانواده خود را رها نموده و دربست خود را در اختيار انقلاب قرار داده و شبانه روز نزديك به هيجده ساعت كار و تلاش مي نمود .

او تلاش در راه استمرار انقلاب اسلامي ايران را با فعاليت در حزب جمهوري اسلامي و همكاري با ديگر ارگانهاي انقلاب ادامه داد .

شهيد عباسپور در تاريخ 1/9/58 به وسيله شوراي انقلاب به سمت وزير نيرو منصوب گرديد كه تا لحظه شهادت صادقانه در كابينه مكتبي برادر رجايي در اين سمت تلاش و كوشش نمود .

مديريت صحيح و انقلابي او باعث گرديد در ظرف مدت كوتاهي فعاليتهاي چشم گيري به وسيله وزارت نيرو در جهت خدمت به مستضعفين انجام گيرد ، براي مثال روند برق رساني به روستاها با حداقل هزينه ، 10 برابر گذشته بوده است و برنامه هاي جامعي براي آب رساني و برق رساني به شهرهاي دورافتاده و ايجاد سدها و نيروگاهها پيش بيني شد .

از خداوند متعال خواستاريم كه نيرويي به ما عطا كند كه بتوانيم دنباله راه او و ديگر شهيدان 14 قرن اسلام را ادامه بدهيم . خدمات بسيار ارزنده اي را چه قبل و چه بعد از انقلاب از خود به جا گذاشت و در راه استمرار انقلاب در حزب جمهوري همکاري نمود و بالاخره در فاجعه دفتر حزب به شهادت رسيد.

 فعاليت وزارت نيرو در زمان وزارت شهيد عباسپور

وزارت نيرو در مدت وزارت برادر شهيد دكتر عباسپور ،‌به علت مديريت انقلابي و مكتبي و تلاش شبانه روزي او ، به راستي توانست گامهاي بلندي برداشته و در اين ارگان دولتي كه وابسته به طرح ، اجرا و  نظارت خارجيان بود دگرگونيهاي اساسي به عمل آمده و به راستي فعال شود . از عمده خدمات اين مرد بزرگ ، حذف قراردادهاي تحميلي استعماري و تلاش در جهت خودكفايي صنعت آب و برق  و قراردادن طرحهاي عمراني در خدمت مستضعفين و به كارگيري نيروهاي جوان و مومن در اداره امور مملكتي در حوزه فعاليت وزارت نيرو بود . براي گراميداشت ياد آن شهيد بزرگ ، مي توان مطالب زيرا را به عنوان گوشه اي از فعاليت هاي او در حين وزارت ، نام برد :

1 ـ در گذشته وزارت نيرو تنها واسطه اي بين دولت و پيمانكاران خارجي بود كه پولهاي بيت المال را بي حساب به جيب خارجيان مي ريخت و عملاً خود در هيچ يك از فعاليتهاي عمراني شركت نمي كرد . علاوه بر اين ، تأسيسات مهم و شاهرگ حياتي آب و برق در دست خارجيان بود . در صورتي كه امروز وزارت نيرو طرحهاي كوچك و بزرگي را خود به دست گرفته است و هر روز بر تجربه هاي خود در امر خودكفايي و استقلال مي افزايد .

2 ـ از مسائلي كه برادر شهيد عباسپور اهميت خاصي براي آن قائل مي شد ، رابطه موسسات عالي آموزشي دانشگاهها با ارگانهاي اجرايي بود ، تا بدين وسيله هم دانشگاهها فعال گردند و كارشناسان ايراني تجربه به دست آورند و هم اين كه جوانان متعهد بتوانند وزارت نيرو را در رسيدن به اهدافش ياري دهند . به همين لحاظ سميناري از طرف وزارت نيرو جهت همكاري بيشتر با دانشگاههاي كشور در آذرماه 58 برگزار گرديد كه سرآغازي براي همكاريهاي گسترده آينده گرديد . همچنين طرح ايجاد يك نهاد انقلابي به نام ستاد آموزش و سازندگي كه وظيفه جذب و آموزش نيروهاي مومن به انقلاب را داشت  ، به وسيله شاگردان پياده گرديد و دانشجويان زيادي پس از آموزش ، در قسمتهاي مختلف وزارت نيرو به كار گمارده شدند و خلائي را كه پس از انقلاب حس مي شد ، پرنمودند .

3 ـ جهت آشنا نمودن ادارات با فرهنگ اسلامي و همچنين گسترش و نشر عقايد اسلام در سطح وزارتخانه و آموزشهاي سياسي ، طرح ايجاد دفاتر ارشاد و روابط عمومي در سطح سازمانهاي تابعه وزارت نيرو به وسيله ايشان پيشنهاد گرديد كه در بعضي از سازمانهاي تابعه با موفقيت پياده شد .

4 ـ نظر به وابسته بودن وزارت نيرو ، حتي ساده ترين وسايل نيز از خارج كشور وارد مي گرديد ، در صورتي كه در ظرف يك سال و اندي وزارت ايشان لوازم و قطعات يدكي كوچك و بزرگي در كارگاههاي وزارت نيرو به وسيله كارگران و تكنسينهاي وزارتخانه ساخته شد و با كيفيت بهتر و هزينه بسيار كمتر مورد بهره برداري قرار گرفتند . براي نمونه كارخانه تيرسازي واقع در شيرگاه ساري با نظارت و برنامه ريزي كارشناسان اين وزارت و همياري ساير نهادها به كار انداخته شد و مبالغ هنگفتي از ارز كشور را كه قبلاً صرف خريد اين تيرهاي چوبي از اروپا جهت برق رساني مي گرديد ، صرفه جويي نمود .

عنوان : شهيد سيد محمد جواد شرافت

عنوان : دكتر سيد عبدالحميد ديالمه

عنوان : شهيد علي اكبر سليمي جهرمي

  زندگي شهيد از زبان همسرش :

متولد سال 1317 و اهل جهرم بود . تحصيلات ابتدايي و متوسطه خود را در شهر جهرم به پايان رسانيد و مبارزه را از سال 32 شروع كرد . علاقه زيادي به تحصيل داشت ولي چون بار مسئوليت سنگين خانواده را بر دوش داشت به دانشسراي مقدماتي در دورترين نقطه لار رفت و با وجود آن كه از نظر رفاهي بسيار در مضيقه بود ، ديپلمش را گرفت و به معلمي پرداخت . شهيد سليمي علاقه داشت پزشك شود و در دانشگاه شيراز شركت كرد و در اين رشته پذيرفته شد ولي در مصاحبه به خاطر جريانات سياسي مورد قبول واقع نگرديد . بعداً به تهران آمد و در رشته زبان انگليسي در دانشگاه تهران مشغول تحصيل شد ، او معتقد بود كه دانشگاه از بيرون غول است ولي در درون هيچ . در تظاهرات معلمان و اعتصابات معلمان ( به رهبري شهيد دكتر خانعلي ) شركت نمود و در همين رابطه از طرف ساواك به دزفول تبعيد شد و سالهاي سختي او مجبور بود براي ادامه تحصيل در دانشگاه تهران هر هفته سه روز به تهران بيايد .

او درگيري هاي بسياري با فرخروپارسا داشت . در فروردين 52 ساواك ضمن حمله اي به خانه شهيد سليمي او را دستگير و روانه زندان ساخت و سه ماه در زندان بود . او دوست همرزمش شهيد حسن ابراري را در همين جريانات از دست داد .

شهيد سليمي مبارزات سياسي خود را همراه با گروه رجايي و دستغيب و دكتر اسدي لاري ادامه داد .

در سال 57 كه دختر خاله شهيد سليمي در پاريس شهيد مي شود و او براي گرفتن جنازه اش به پاريس مي رود ، توفيق ديدار امام را مي يابد .

مي گفت : وقتي امام را ديدم روحيه ديگري گرفتم و در ديدار با امام هنگام دست دادن ، امام پرسيدند ، تو چرا دستت آنقدر سرد است ؟ گفتم : قلب گرم شما آنرا گرم مي كند .

از موسسين انجمن اسلامي معلمان بود و در تشريف فرمايي امام به ايران شركت فعال داشت .

علي غذاي ساده مي خورد و از خوردن گوشت امتناع مي كرد او ذاتاً مظلوم بود و شبها تا ساعت 3 كار مي كرد . قرآن و نهج البلاغه و قانون اساسي را برمي داشت و مطالعه مي كرد و مي گفت : خدايا ! ما را براي نوشتن قانون استخدامي ياري كن . او نامه حضرت علي و مالك اشتر را براي من مي خواند و مي گفت : ببين از چه باريكي و لطافتي برخوردار است وهميشه مي گفت : خدا كند بتوانيم قانوني بنويسيم كه در آن حق مستضعفين رعايت شود .

همسر شهيد سليمي در ادامه سخنانش با حالتي خاص مي گويد خدا مي داند كه من به خاطر سليمي ناراحت نيستم ،‌به خاطر بهشتي و چهار فرزندش ناراحتم ، كاش مي رفتيد و خانه او را مي ديديد ، من به خاطر محمد منتظري ناراحتم به خاطر قندي … اينهايي را كه مي گفتند انحصارطلب هستند ، كاش برويد و خانه هايشان را ببينيد .

 سالشمار فعاليتهاي شهيد علي اكبر سليمي جهرمي

دبير كل سازمان امور اداري و استخدامي

1ـ از تاريخ 10/7/1336 به سمت آموزگار دبستانهاي جهرم و اردستان استخدام گرديده است .

2ـ از تاريخ 1/7/1344 آموزگار دبستانهاي تهران شد .

3ـ از تاريخ 12/1/1347 آموزگار دبستانهاي دزفول شد .

4ـ از تاريخ 12/7/1348 آموزگار دبستانهاي ورامين شد .

5ـ از تاريخ 16/9/1349 به سمت دبير دبيرستانهاي تهران منصوب گرديده است .

6ـ از تاريخ 23/5/1355 به سمت معاون دبيرستان مروي ناحيه 17 تهران منصوب گرديده است .

7ـ از تاريخ 24/7/1357 به سمت دبير دبيرستانهاي ناحيه 17 تهران منصوب گرديده است .

8 ـ‍از تاريخ 12/2/1358 به سمت مديريت كل آموزش و پرورش تهران منصوب گرديده است .

9ـ از تاريخ 7/12/1358 به سمت معاون پژوهشي و برنامه ريزي سازمان پژوهش و برنامه ريزي منصوب گرديده است .

10ـ از تاريخ 2/12/1359 به سمت مشاور وزير منصوب گرديده است . سپس به سمت دبير كل سازمان امور اداري و استخدامي كشور منصوب شده است .

شهيد سليمي جهرمي 23 سال سابقه در آموزش و پرورش داشت . بعد از پيروزي انقلاب اسلامي ايران قريب يك سال مدير كل آموزش و پرورش تهران بود و بعد از آن حدود 10 ماه هم معاونت وزير آموزش و پرورش و رياست سازمان پژوهش و برنامه ريزي را به عهده داشت . وي در تاريخ 25/1/1360 طي حكمي از سوي محمدعلي رجايي نخست وزير به سمت دبير كل سازمان امور اداري و استخدامي كشور منصوب شد .

عنوان : شهيدحجت الاسلام دكتر محمد جواد باهنر

نخست وزير
من محمد جواد باهنر در سال 1312 در شهر كرمان متولد شدم . محله ما معروف به ‹‹ محله شهر ›› از محلهاي قديمي و مخروبه شهر كرمان بود و من دومين فرزند خانواده بودم كه غير از من هشت خواهر و برادر ديگر هم بودند . پدرم پيشه ور ساده اي بود كه زندگي بسيار محقرانه اي داشت و مغازه كوچكي در سرگذر ، كه از همين مغازه امرار معاش مي كرديم و هم اكنون 76 سال دارد و پيرمردي از كار افتاده است و مادرم حدود 10 سال قبل فوت كردند . من از كودكي از سن پنج سالگي به مكتب خانه اي سپرده شدم كه نزديك منزلمان بود ، چون اولاً در آن ايام مدارس چندان زياد نبود و بعد هم اگر بود ، خانواده هائي امثال ما چندان دسترسي به مدارس نداشتند و همين پيش آمد مكتب خانه بسيار خير بود ، براي اينكه در همين مكتب خانه بانوي متدينه اي بود كه قرآن را نزد ايشان خواندم . فرزندي داشت كه آن روز از تحصيل كرده ها بود و بعد وارد حوزه علميه كرمان شد بنام آقاي حقيقي ، و ما در همان خانه نزد ايشان خواندن و نوشتن و درسهاي معمول آنروز را فرا گرفتيم و از حدود ده سالگي به مدرسه معصوميه كرمان با راهنمائي همان حجت الاسلام حقيقي راه پيدا كرديم و از آن روز به بعد درسهاي رسمي كه مي خوانديم، درسهاي طلبگي بود.

 مدرسه معصوميه بعداز سالها بسته بودن در دوره رضاخان ، تازه بعد از شهريور 20 باز شده بود و چند نفري شديم . تحصيلات جديد بصورت متفرقه و داوطلبانه انجام مي شد . تا سال 32 ، يعني موقعيكه من 20 ساله شده بودم، توانستم ضمن ادامه تحصيلات ديني به گرفتن پنجم علمي قديم موفق بشوم ، تا آن سال درس را تا حدود سطح رسانده بودم و در اوائل مهر ماه 32 بود كه به قم عزيمت كردم. وضع مالي خانواده آنچنان بود كه به هيچ وجه قادر به پرداخت مخارج تحصيلي من نبودند و من در قم از شهريه محدودي كه مرحوم آيت الله بروجردي در آن زمان مي دادند يعني 23تومان در ماه زندگي مي كردم ، كه البته پس از چندي 50 تومان هم از حوزه علميه به آنجا حواله مي شد .

در سال اولي كه در قم بودم ، در مدرسه فيضيه سكونت داشتم و كفايه و مكاسب را توانستم نزد چند استاد آنروز، مرحوم آقاي مجاهدي ، آقاي سلطاني و ديگران تمام كنم . از سال 33 به درس خارج رفتم ، اساتيد ما در درس خارج عمدتاً رهبرمان ، امام بزرگوارمان ، آيت الله العظمي امام خميني بودند كه ما از همان اولين سال درس خارج يك درس فقه و يك درس اصول از محضر ايشان استفاده مي كرديم و تا اوائل سال 41 يعني بيش از 7 سال محضر ايشان را در دو درس درك كردم كه هنوز هم بسياري از يادداشت هاي درس آنروز ما از محضر ايشان ، بعنوان يادگار ذخيره علمي خوبي براي ما باقي مانده ، علاوه بر اين ، درس مرحوم آيت الله بروجردي كه درس فقهي بود ، مي رفتم كه ديگر بتدريج آن سالها با توجه به مرجعيت ايشان و گستردگي درس از نظر تعداد شاگردان صورت خاصي پيدا كرده بود و تا پايان سال 40 كه سال فوت ايشان بود باز درس ايشان را ادامه داديم .

 استاد ديگر ما علامه طباطبائي بودكه درس فلسفه ( اسفار ) را شش سال خدمت ايشان خوانديم و نيز از درس تفسير ايشان استفاده كرديم . يادم هست از اولين روزهايئكه ايشان درس تفسير را شروع كردند و عادتشان اين بود كه ابتدا درس مي گفتند و مطالب در جمع طلاب مورد بحث قرار مي گرفت و بعد از آنكه اشكالات رفع مي شد و درباره اش بحث مي شد ايشان درس را مي نوشتند و به صورت الميزان دورة تفسير عالي ايشان در مي آمد و ما چند جزوه از تفسير ايشان را از ابتدا سورة بقره به بعد در محضر ايشان بوديم و يادداشتهاي فراواني را هم دارم و براي بنده كه خاطرات پرباري بود . در اين دوران درس امام درس پر شوري بود ، چون ايشان عمدتاً به تربيت طلاب پرداختند و معروف بود كه طلبه هائي كه بيشتر مي خواستند درس بخوانند و اهل فكر و تحقيق و كار هستند در درس ايشان شركت مي كنند و امروز عمده كساني كه به صورت علماي جوان شهرها يا ائمة جمعه يا افراد شوراي عالي قضائي ، فقهاي شوراي نگهبان و مسئولان روحاني بنام مملكت و تعداد متنابهي از نمايندگان مجلس ، آنهايي كه سنشان مقداري بالاتر است ، اينها همه شاگردان آن روز امام بودند .

 ما بهترين خاطرات علمي و تحصيلي مان را در اين دوران 9 ساله تحصيلات قم داريم . البته من همان اولين سال ورودم به قم بود ، سال 33 كه بطور متفرقه كلاس دوازده را امتحان دادم و ديپلم كامل را گرفتم و بعد از چندي از دانشگاه الهيات به ادامة تحصيلات دانشگاهي پرداختم ، منتهي چون دروس دانشگدة الهيات براي ما تازگي داشت ، ما اصولاً به همان تحصيل قم ادامه مي داديم و در هفته يكي دو بار به بعضي از دروس كه لازم بود شركت كنيم ، به تهران مي آمديم به اين ترتيب حدود سال 37 بود كه دورة ليسانس دانشگاه را هم تمام كردم و بعد از مدتي كه در قم مشغول بودم توانستم دورة دكترا را هم ادامه بدهم و دورة دكتراي الهيات را عمدتاً بعد از آمدن به تهران ادامه دادم و همچنين يك دوره فوق ليسانس امور تربيتي را ، كه آنروز دانشگده ادبيات تهران اين دوره را داشت و بعد از دو سال اين دوره را هم به پايان رساندم .

 در قم بيشتر علاقه داشتيم كه حوزه تحرك جديدي داشته باشد از نظر نوع مطالعات و مسائل طرح شده و تحقيقات علمي فكري و فلسفي خوشبختانه اين نهضت از چند سال قبل شروع شده بود كه اولين دورة اين حركت توسط امام از يك طرف و علامه طباطبائي از طرف ديگر بود . شاگردانشان آقاي منتظري ، آقاي بهشتي ، آقاي مشگيني و ديگران بودند كه ما البته شش سال بعد به اين جريان پيوستيم و لذا دوره هاي درس دوم اين اساتيد بزرگ را شركت كرديم، البته به لحاظ سنّمان كه اقتضا مي كرد توانستيم ادامه بدهيم . نهضت تأليف و تحقيق و ترجمه و كارهاي ومطبوعاتي تازه شكل گرفت و ما به كمك چند نفر از دوستان از جمله آقاي هاشمي رفسنجاني و آقاي مهدوي كني بودند و عده اي ديگر از دوستان كه مكتب تشيع را براه انداختيم و از سال 36 بود سالنامه اي و بعد فصل نامه اي را منتشر كرديم و اين ادامه داشت تا بعد از هفت شماره از سالنامه ، كه اين سالنامه را توقيف كردند و سعي ما بر اين بود كه از بهترين نويسندگان اسلامي مجموعه هايي بگيريم و جالب بود آن مجموعه ها ، كه بعدها هر يك از آن مقالات بصورتهاي مختلف چاپ و تكسير شد .

در ضمن نكته جالبي را عرض كنم كه آنروزها هنوز تيراژ كتابها بين هزار الي سه هزار بود ، اما ما اولين سالنامه را اعلام كرديم و شروع به فروختن قبوض مربوطه كرديم، چون اولاً ما هيچ بودجه جهت چاپ اين سالنامه نداشتيم و از طريق فروش قبوض در صدد تهية مخارج چاپ سالنامه بوديم و طلاب هم بسيار كمك كردند و وقتي مردم صورت مقالات و نويسندگان را مشاهده كردند ، به قدري استقبال شد كه ما مجبور به چاپ ده هزار نسخه شديم ، ولي با اين چاپ تقاضا بقدري زياد بود كه مجدداً 5000 نسخه ديگر هم منتشر كرديم و براي آن روز تيراژ 15000 بسيار جالب و شايد واقعاً بي نظير .

 به هر حال جريان تازه اي بود ، ضمناً طبق عادتي كه آن روزها طلاب داشتند ، ما منبر هم مي رفتيم و سخنراني مي كرديم و خاطرم هست اولين بار كه توقيف شديم در سال 37 بود در آبادان و مقارن بود با آن سالي كه دولت ايران ، اسرائيل را به صورت دو فاكتو به رسميت شناخته بود و در منبر سخت به اين مسئله حمله كردم ، بعد توسط شهرباني آبادان دستگير شدم واين اولين خاطره از برخورد با رژيم بودو هنوز آن روز مسئلة دستگيري روحاني نادر بود . در هر حال مسئله منبر و سخنراني هم براي ما مسئله اي بود .

 سال 41 به تهران آمدم ، انگيزه اولي اين بود كه در آن روزها صحبت از اين بود كه نماينده اي از حوزة علمية قم براي تبليغات اسلامي به كشور ژاپن برود و بنده پيشنهاد شده بودم ، به اين منظور آمدم تهران كه مقدمات كار را فراهم كنم و لازم بود كه دوره اي هم زبان انگليسي كه زبان دوم آنجا بود به صورت فوق العاده ببينم و براي ديدن آن دوره زبان و ديگر مقدمات در تهران سكونت اختيار كردم ، منتهي آن سفر به علت مشكلاتي كه پيش آمد به تأخير افتاد منتهي شد به آغاز مبارزه روحانيت به رهبري امام بزرگوارمان در اواخر سال 41 يعني شايد 6 الي 7 ماه از سكونت ما در تهران گذشته بود و گذشته از اينكه براي مسافرت ما مشكلاتي پيش آوردند بهتر اين بود كه در ايران بمانيم و در جريان مبارزه همكاري كنيم . سال 42 كه اوج مبارزه در آن زمان بود و 15 خرداد در همان سال اتفاق افتاد ، ما از آن تعداد روحانيوني بوديم كه از قم اعزام شدند به شهرهاي مختلف براي اينكه محرم آن سال را به محرم حركت و قيام تبديل كنيم و من آن سال به همدان مأمور شدم و رفتم . خاطرم هست دستور اين بود كه از روز ششم ماه محرم سخنرانيها اوج بيشتري پيدا كند و مبارزه شدت گيرد و علتش هم اين بود كه گفتند ، نگذاريد جلسات پرجمعيت باشد و الا اگر بخواهيد از اوايل شروع كنيد ، قبل از اينكه اجتماعي از مردم باشد ، شما را دستگير مي كنند .

 از همان روز ششم كه اوج گرفت ظاهراً روز هفتم بود كه ما دستگير شديم منتهي هنوز حوادث 15 خرداد نبود . مردم اجتماع كردند و ما را آزاد كردند و ما مجدداً به سخنراني ادامه داديم ، تا روز 21 محرم آن سال همه جا مسئله اوج گرفت و ما به شدت تحت تعقيب قرار گرفتيم كه دوستان ما را مخفيانه به تهران فرستادند و در آنجا دستگير نشديم . اما در پايان اسفند همان سال مصادف شد با سالگرد مدرسه فيضيه ، چون فروردين همان سال 42 ، روز اول فروردين حمله رژيم به مدرسه فيضيه ، طبعاً بيستم اسفند برابر بود با فوت امام جعفر صادق و سالگرد همان حادثة مدرسه فيضيه ، يعني اواخر اسفند بود كه به اين مناسبت در مسجد جامع بازار تهران سخنراني برگزار كرده بودند و ما مسئول اجراء سخنراني آنجا بوديم . در سه شب كه سخنراني انجام شد و اجتماع بسيار عظيمي هم گرد آمده بودند و در آن سالها در نوع خودش بسيارجالب بود و شب سوم بود كه پليس زيادي باتفاق سرهنگ طاهري معدوم كه ايشان مسئول دستگيري ما بود ، آمد و بعد از دستگيري ما را به زندان قزل قلعه انتقال دادند . اين اولين زنداني رسمي بنده بود كه حدود چهار ماه طول كشيد و به محاكمه و دادگاه هم كشانده شد . مسائل ما در تهران به صورتهاي مختلف ادامه پيدا كرد كه يكي از آن مشاركت و همكاري من بود در مبارزه و مسئله دومي كه برايم پيش آمد همان ادامه تحصيلات دانشگاهي بود كه قبلاً عرض كردم در دو رشته و مسئله ديگر خدمات فرهنگي بود و اين از مسائلي بود كه دوستان بسيار رويش تأكيد داشتند .

ابتدا آيت الله بهشتي به آموزش و پرورش راه يافته بودند و سربندهاي اين كار را در اختيار داشتند و همچنين آقاي دكتر غفوري و شايد 7 و يا 8 ماهي گذشته بود كه اين مسئله به من ارجاع شد و در جريان قرار گرفتم و قرار شد كه براي برنامه ريزي تعليمات ديني ، نوشتن كتابهاي ديني ما بطور جدي كار كنيم و از اولين سالهائيكه وارد آموزش و پرورش شديم ، مشكلات فراواني بود ، دوستان مقدماتش را فراهم كردند ، توانستيم در قسمت برنامه ريزي درسي راه پيدا كنيم جالب بود كه در اين فرصت كه ما از بخشهاي كوتاهي كه در اول ابتدائي بعنوان مسائل ديني بايستي وارد مي شد تا آخرين سالهاي تحصيلي دبيرستاني موفق شديم كه كتابهاي تعليمات ديني بنويسيم و همينطور براي دوره هاي تربيت معلم و ديگر رشته هاي تحصيلي كه وجود داشت . اين از فرصتهاي جالبي بود براي ما و تاريخچه مفصلي دارد كه ما چگونه در اين جريان درگيريهائي با دستگاه داشتيم و چگونه به ياري خدا موفق شديم كه مطالب كتابها و خود كتابها را حتي بدون يك جمله دخالت دستگاه بنويسيم و مطالب كتابها حتي در آنروز در بعضي از حوزه هاي مبارزاتي مخفي هم بعنوان مطالب آموزشي تعليم مي شد .

مطالبي كه در دورة دبيرستاني نوشته بوديم و دورة راهنمائي ، نسبتاً تحرك خوبي داشت . اين سالهاي آخر بود . در سال 55 ، 56 كه ديگر رژيم احساس كرده بود كه مطالب كتابها چيست و لذا سخت جلوي كتابها را گرفته بود و داده بودند به مراكز خودشان براي سانسور تجديد نظر و كتابهاي تجديد نظر شده آنها را كه ما توانستيم دست بيابيم كه مراكز وابسته ساواك و غيره ديده بودند در حدود 60% از مطالبي را كه ما در كتاب اول و دوم راهنمائي نوشته بوديم دورش را خط كشيده بودند و در حاشيه اينها اظهار نظرهائي كرده بودند و معلوم بود كه برايشان ناگوار است . از آن سال اينها تصميم گرفتند كه اين كتابها را جلوگيري كنند منتهي دريك محضورات اجتماعي خيلي سختي قرار گرفته بودند و مي گشتند دنبال اينكه مؤلف جديد پيدا كنند كه بجاي ما بنويسند ، مؤلفي كه بتواند براي آنها مطالبي دلخواه بنويسد كه يا نبود و اگر بود جامعه نمي پذيرفت .

چون مدتها معلمين آشنا شده بودند با كتابهاي ما و مدتها بود كه معلمين به ما مي گفتند زمينه بسيار خوبي به ما داديد كه ما اگر مي خواستيم حرفهاي خودمان را عليه رژيم بزنيم در هيچ يك از كتابهاي ديگر امكان نداشت ، اين بهانة خوبي است و شما سر نخ مسائل را در اين كتابها به ما داده ايد و ما بحث هاي خودمان را مي كنيم و اينها تلاش كردند براي اينكه كتابهائي نوشته بشود و باز ما بر سر راهشان آمديم و حتي با بعضي از نويسندگان اوقافي آنروز قرار گذاشته بودند ما خصوصاً آنها را مي ديديم و بصورتي آنها را منصرف مي كرديم و مردم را در جريان مي گذاشتيم و همچنين معلمين را كه احياناً اگر از ما خواستند كار تازه اي بكنند ، آنها آگاه باشند و بتوانند مقاومت كنند و در هر حال با شيوه هاي خاصي آن سال توانستيم جلو اين كار را بگيريم و چاپ اين كتابها را تا آخرين روزهائي كه فرصت داشتند به عقب انداختند ولي ديگر نمي توانستند در برابر افكار عمومي مقاومت كنند و چه بگويند ، كه اتفاقاً در سال 56 كه ديگر آغاز مبارزه وسيع بود و ديگر مجبور شدند كه تسليم بشوند ، ولي ما به عنوان يادگار نسخه اي از كتابهائيكه آنها بر دور مطالبي كه قرار بود سانسور كنند خط كشيده بودند و جالب اينكه 3 قلم مختلف يعني از سه كانال مرور شده و رد شده بود كه بايد اين مطالب حذف شود نگاه داشتيم و لذا ما همه آنها را كه گاهي بعضي اين سئوال را مي كنند كه شما چطور در آن موقع اين كتابها را نوشتيد ؟ آيا همكاري نبود ؟ پاسخ ما اين است كه اولا كليه مطالب و كتابها هست و ما جايزه مي گذاريم براي كساني كه در سراسر اين كتابها حتي يك جمله پيدا كنند كه حتي غيرمستقيم بتواند دستگاه جبار را تأييد كند . بالعكس صدها مورد پيدا خواهند كرد كه اينها بصورت مستقيم و فشرده مثلا اصطلاح طاغوت و توحيد را كه نفي استكبار ، استبداد و استعمار را مي كرد در اين كتابها بحث كرديم .

 آيات فراواني از جهاد و لزوم كارزار در برابر ظلم و بيعدالتي را در مطالبهاي مختلف گفتيم و بقيه را در همين كتابهاي درس بعنوان ضرورت مبارزه مخفي و حفظ نيروها از اينكه دشمن بتواند به آن دست برد بزند و براي ضربه كاري زدن به دشمن ، گفتيم . تاريخ ائمه را آن قسمتهاي مبارزاتي و انقلابي و درگيريهائي كه با خلفا داشتند بيان كرديم و مسائل اقتصادي كه در اين كتابها گفته شده است هنوز هم بعضي از معلمين به ما مي گويند همان مسئله گفته در كتب را اجرا كني . از نظر ملي كردن صنايع و بسياري از منابع طبيعي و بسياري از اين زمينه هاي سرمايه اي و استثماري در آن كتاب پيشنهاداتي شده .

 مسئله انفال بخوبي آنجا تبيين شده كه ثروتهاي عمومي چيست ، مبارزه با تبعيض ، ظلمها ، طاغوتها و استبدادها و انواع وسائل كه خوشبختانه همانطور كه عرض كردم كتابها هستند و الان هم تدريس مي شود و يادگار خوبي است ، حتي بعضي مدعي هستند و فكر مي كنم كه ادعايشان هم درست باشد كه مقداري از روشن بيني نسل جوان و نوجوان ما بخاطر خواندن اين نوع مسائل در كتابهاي ديني بود . در هر حال اينهم فرصتي بود براي ما و جالب اين بود كه ما از سال 50 سخنرانيهايمان ممنوع شده بود در عين اينكه كتاب درسي مي نوشتم و اين تعجب بود كه هر جا بعنوان سخنراني دعوت مي شدم از سخنراني جلوگيري بعمل مي آمد ، آنوقت ما بعنوان فلان كلاس تربيت معلم براي اينكه فقط درس مي دهيم و يك معلم بيشتر نيستيم شركت مي كرديم در اجتماع معلمين و برايشان صحبت مي كرديم .

قبل از اينكه سخنراني ما ممنوع شود ، يعني قبل از سال 50 عمدتاً سخنراني هاي ما در انجمن اسلامي مهندسين و انجمن پزشكان آن روز بود . مسجد هدايت ، مسجد مرحوم آيت الله طالقاني پاتوق ما بود ، كه تا سه سال ماه رمضان را آنجا صحبت مي كرديم ، شبهاي جمعه زيادي آنجا صحبت كردم . مسجد الجواد تقريباً با همكاري خودمان تأسيس شد و مقدمات كارش را در جريان بوديم . در راه اندازي آنجا از نظر برنامه ها با ما مشورت مي كردند و بالاخره حسينيه ارشاد كه مدتها آنجا برنامه داشتيم .

ابتدا كه به تهران آمديم با هيئت مؤتلفه آشنا شديم ، كه مي دانيد آنها مبارزات تندي عليه رژيم داشتند و تقريباً پديده همان انقلاب اسلاميمان بودند . كه بعد در رابطه با مسئله منصور عده اي از ايشان دستگير شدند . ما وقتيكه به تهران آمديم با راهنمائي آقاي بهشتي بعنوان كسيكه در حوزه ها و كانون ها آموزش مي داديم ، وارد شديم ، يادم هست از بحث هائيكه مرحوم شهيد مطهري تهيه كرده بود بعنوان درسهاي آموزشي در كانونهاي مخفي استفاده مي كرديم و بحثهائي هم خودمان تهيه مي كرديم و آنجا اين نوع همكاري را با برادران داشتيم .

بعد از آنكه قضيه ترور منصور پيش آمد و عده اي از سران آنها دستگير شدند ، فكري به نظرمان دسيد و آن اينكه ما بعنوان همان جريان كه نمي توانيم علناً كار را ادامه بدهيم و از طرفي پراكنده شدن عده زيادي از افراد مبارز و متعهد و اينهم درست نبود ، آمديم گفتيم يك تشكيلات نيمه علني درست مي كنيم در يك پوشش اجتماعي و آن تشكيلات رفاه را براه انداختيم ، مؤسسه تعاوني و رفاه كه اين ظاهراً هدفهايشان امدادي بود ، تشكيل صندوقهاي قرض الحسنه و تشكيل مدارس بود ، اما در باطن ما همان دوستان را جمع كرده بوديم و غير از كارهاي دولتي علني كه بصورت كارهاي كمكي مي كردند ، كارهاي مخفي هم داشتيم كه كارمان را انجام مي داديم و يادم هست در همان جريان برادرمان رجائي به عنوان يكي از رابطهائي كه بايستي رهبري كند بعضي از اين كانونها را ، بنده معرفي كرده بودم و اسم مستعاري كه براي ايشان گذارده بوديم ، ‹‹ اميدوار ›› بود و ايشان به عنوان اميدوار در آن جلسات شركت مي كرد كه نمي شناختند كه ايشان چه كسي است و نام واقعي او چيست كه در آن جلسات تعليم مي دادند . ما از نظر كارهاي علني مدرسه‹‹ رفاه ›› را بدنبال همان مسئله بوجود آورديم .

 البته در اين جريان مي دانيد كه آقاي بهشتي ، آقاي رفسنجاني و عده ديگري از آقايان و دوستان همكاري داشتند . مسئله ديگر تشكيل مراكزي از اين قبيل بود از جمله كانون توحيد كه در تأسيس اين مركز همكاري داشتيم هم براي طرح و ساختمان و اينرا عرض كنم كه مهندس موسوي كه الان سر دبير روزنامه جمهوري اسلامي و وزير امور خارجه هستند ، ايشان طرح آن ساختمان را ريخت ، چون رشته اصلي ايشان بود و جالب بود كه در برابر كار عظيمي كه ايشان انجام داده بود ، پولي دريافت نكردند و معلوم بود كه برادران با هدفهائي ديگر ، مشغول كار هستند . و مي خواهند كانوني درست كنند و اين كانون هم كانون علمي تبليغي جالبي شد و يكي ديگر همكاري ما بود در تأسيس دفتر نشر فرهنگ اسلامي كه كار مطبوعاتي بود در تهران و ادامه دارد و تا به حال 200 الي 300 كتاب را توانسته نشر بدهد و هر ساله ميليونها نسخه كتابهاي مفيد را منتشر مي كند و اين چند ساله آخر قبل از پيروزي انقلاب تقريباً پناهگاهي شده بود مخصوصاً موقعيكه ديگر شركت انتشار هم تعطيل شده بود و آنجا پاتوقي شده بود براي مراجعه افراديكه مي خواستند كتابهاي اسلامي مفيد را بخوانند .

 مسئله ديگر باز تذكري است دربارة دستگيريهائي كه انجام شد نسبت به ما ، در سال 52 بود و ظاهراً تحت مراقبت شديد بوديم ، مي دانيد كه آن سالها سالهاي بسيار پر وحشتي بود . غالباً افرادي كه به صورتي مبارزاتي داشتند تحت نظر بودند ، يك جريان خانوادگي براي ما پيش آمد ، خواهري داشتم كه نزد ما زندگي مي كرد و آمدند و او را دستگير كردند و دستگيريهاي بسيار عجيبي بود ، مرتب دستگير مي كردند و چند روز نگه مي داشتند و گاهي در بيابانها رها مي كردند و گاهي در گوشه ديگري از شهر ، و عمدتاً اصرارشان اين بود كه روابط ما را بتوانند از او بپرسند كه ما با چه گروههايي ارتباط داريم و چه جلساتي در منزل داريم و چه مسائلي را تعقيب مي كنيم . بعد در همان رابطه هم به منزل ما ريختند و آنجا را بازبيني كردند وچندروزي هم در كميته ، كميته كذايي آن روز بودم كه دومين دستگيري بنده بود .

البته آن مسئله حدود يكسالي ادامه داشت و بعد ديگر ظاهراً تمام شد ، ولي تحت مراقبت بودم . مكرر به ساواك احضار مي شدم . در سال 56 و 57 سه نوبت مجدداً دستگير شدم ، يك نوبت در شيراز بود كه هنگام حكومت نظامي بود و سخنرانيها ممنوع بود و ما در دانشگاه شركت داشتيم براي سخنراني ، روز بعد هم سخنراني انجام شد ، هنگام بازگشت راهها را بستند كه با لباس مبدل بنحوي وارد دانشگاه شدم و در اجتماع زيادي از دانشجويان و اساتيد كه شركت داشتند ، سخنراني كردم و هنگام بازگشت در هواپيما بازداشت شدم و بعد از چند روزي منتقل كردند به تهران و دو نوبت ديگر هم مجدداً در همان حوادث دستگير شدم .

ولي مي دانيد كه آن سالها چندان طولي نداشت . يك نوبتش جالب بود كه ماه رمضان بود ، ماه رمضان سال آخر اجتماعي كرده بوديم در درياي نو ، عده اي از علما و روحانيت مبارز جمع شده بودند كه برنامه مي ريختند براي تظاهرات و راهپيمائيها و از اين قبيل مسائل كه كشف كردند و ما 30 نفر بوديم كه آنجا را محاصره كردند ، بعضي از ما را بين راه و بعضي را داخل منزل دستگير كردند كه بنده و آيت الله وسوي اردبيلي را در خيابان دستگير كردند و ما را بردند ، ولي باز مدت كوتاهي بود.

 اين خلاصه مسائلي بود كه تا قبل از پيروزي انقلاب داشتيم كه البته يكي دو نكته را هم اشاره كنم كه يكي عضويت در شوراي انقلاب بود كه در جريان هستيد و يكي مقدمات تأسيس حزب جمهوري اسلامي بود كه باز در همان سال 57 مشغول بوديم با ديگر برادران و آخرين مسئوليتي كه از طرف امام قبل از پيروزيانقلاب به من داده شد ، ابلاغ فرمودند كه كميته تنظيم اعتصابات را ما تشكيل بدهيم و هدف آن كميته اين بود كه به اعتصابات دامن بزنيم اما در موارديكه مثل گندم و ساير لوازم ضروري زندگي ، آنها را بتوانيم تنظيم كنيم بسيار خاطره انگيز بود . قبل از پيروزي انقلاب كه همه جا اعتصابات دامن زده مي شد و ما در جريان مسائل بوديم . بعد كه انقلاب به پيروزي رسيد ، باز يادداشتي ديگر از امام داشتم كه قرار شد براي تنظيم امور مدارس گروهي را تشكيل بدهيم ، چون مدارس بايستي بعد از پيروزي انقلاب باز مي شدند و ما نگران بوديم كه آيا باز خواهد شد ؟ آيا مدارس را به راحتي مي شود باز كرد ؟ خدمت امام كه مذاكره شده بود ، ايشان دستور فرمودند كه گروهي را تشكيل بدهيم براي تنظيم امور مدارس ، برادراني را دعوت كرديم و به سرعت سازماندهي كرديم ، حدود 1000 نفر را توانستيم از خواهران و برادران آماده كنند كه روز افتتاح مدارس اين گروه پخش بشود در مدارس تهران و آنجاها رهنمودهائي بدهند و مراقبت هائي بكنند و خيلي هم خوب برگزار كردند و ادامه همان جريان بود كه برادرمان آقاي رجائي ، جزو همان چند نفري بودند كه مسئول فرماندهي تنظيم امور مدارس بودند ، كه حتي وقتي اولين وزير آقاي دكتر شكوهي از طرف دولت موقت تعيين شد ، آقاي رجائي و چند نفر ديگر در همين وزارتخانه بعنوان مشاوران بودند كه در واقع نقش بسيار فعالي را براي سازماندهي جديد وزارت آموزش و پرورش بعهده داشتند .

بعد از پيروزي انقلاب جزء افراد اصلي شوراي انقلاب بود و نيز با كمك شهيد بهشتي و تعدادي ديگر از ياران حزب جمهوري اسلامي ايران را تأسيس نمودند و بعد از انتخاب شهيد رجائي به نخست وزيري ، باهنر را به عنوان وزير آموزش و پرورش انتخاب كردند . رابطه شهيد باهنر با شهيد رجائي همينطور ادامه داشت تا اينكه وقتي رجائي به رياست جمهوري انتخاب شد ، شهيد باهنر محبوب را به نخست وزيري انتخاب و به مجلس معرفي كرد . او در اين مدت كوتاه لياقت و كارآئي خود را به مردم ستمديده نشان داد و مي خواست براي آنها كار كند كه جنايتكاران نگذاشتند كه اين راه با سرعت بيشتري ادامه يابد .

عنوان : شهيد موسي كلانتري

عنوان : شهيد حجت الاسلام حاج شيخ عبدالوهاب قاسمي

عنوان : شهيد حجت الاسلام دكتر غلامرضا دانش آشتياني

عنوان : محمد علي رجايي