قضا و قدر در نهج البلاغه
16. فرمان هاى محكم حق
«أمرُه قضاء و حكمة، و رضاه أمان و رحمة، يقضى بعلم، و يعفو بحلم»
فرمان خداوند بر مبناى قضا و حكمت، و رضاى او موجب امان و رحمت است؛ بر مبناى علم حكم می کند، و از روی بردباری عفو می نماید.(16)
17. تقدير الهى
«المقدر لجميع الامور بلا رَويّة و لا ضمير»
آفريننده است با سنجش دقيق براى همه كائنات بدون انديشه و مفاهيم درونى.(17)
18. نامعلومى سرنوشت
«ربّ مستقبلٍ يوماً ليس بمُستدبره ومغبوطٍ فى أول ليله، قامت بَواكيه فى آخره»
چه بسا كسى كه روز به زندگى روى آورده، اما شب آن روز را نديده، و بسا كسانى كه در آغاز شب به او رشك برده اند؛ اما در پايان شب بر مرگ او گريسته اند.(18)
19. آرزوى بهترين تقدير
«استودع الله دينك و دنياك و أسئله خير القضاء لك فى العاجلة و الاجلة و الدنيا و الاخرة»
دين و دنياى تو را به خدا مى سپارم و از او مى خواهم كه در حال و آينده در دنيا و آخرت بهترين سرنوشت را براى تو در نظر بگيرد.(19)
20. شکایت از خدا!
«من اصبح على الدنيا حزينا، فقد أصبح لقضاء الله ساخطا، و من اصبح يشكو مصيبة نزلت به، فقد اصبح يشكو ربّه»
كسى كه به خاطر امور دنيا اندوه خورد، به قضاى الهى خشم ورزيده و كسى كه از مصيبتى كه به او رسيده به خلق شكايت برد، از پروردگارش شكايت كرده است.(20)
21. قضاى متقن الهى
«لم يؤدُه خلق ما ابتدا، ولا تدبير ما ذرأ، و لا وقف به عجز عما خلق، و لا ولجت عليه شبهة فيما قضى و قدر، بل قضاءٌ مُتقن، و علمٌ محكم، و امرٌ مُبرم»
آفرينش آن چه كه خلق نموده و تدبير آن چه كه به وجود آورده است سنگينى و خستگى براى او نداشته و ناتوانى از ايجاد كائنات و به راه انداختن آن او را متوقف نساخته است و در اجراى قضا و گستردن نقشه هستى اشتباهى بر او وارد نگشته است، بلكه كار او قضايى است متقن و علمى است محكم و امرى است قطعى.(21)
__________________
پی نوشت:
1- حكمت 291.
2- حكمت 286.
3- خطبه 56.
4- خطبه 150.
5- حكمت 228.
6- خطبه 216.
7- خطبه 180.
8- حكمت 459.
9- خطبه 227 .
10- خطبه 192.
11- حكمت 379.
12- خطبه 183.
13- خطبه 183.
14- حكمت 287.
15- حكمت 16.
16- خطبه 160.
17- خطبه 213.
18- حكمت 380.
19- نامه 31.
20- خطبه 65.
21- خطبه 65.