قصاید قاآنی

سه چیز هست‌ کزو مملکت بود معمور

وز آن سه آیت رحمت ‌کند ز غیب ظهور

نخست یاری یزدان دوم عنایت شاه

سیم ‌کفایت حکام در نظام امور

از آن سه مملکت از مهلکت بود ایمن

بدان صفت‌ که قصور جنان ز ننگ قصور

چنانکه ملک سپاهان به ‌عون بار خدای

بود ز یاری معمار عدل شه معمور

به سعی چاکر خسرو پرست خسروخان

ز ایمنی همه دیار آن دیار شکور

ز یمن طالع بیدار شه به ساحت آن

به مهد امن و امان خفته حافظان ثغور

خدیو خطهٔ ایران زمین محمدشاه

که شعله‌ایست ز شمشیرش آفتاب حرور

شهنشهٔ‌که ش‌ود طبع دی چو طبع تموز

ز تف ناچخ آتش‌فشان او محرور

به یمن طاعت او هرچه در فلک خرّم

ز فیض همت او هرکه بر زمین مسرور

کریوه‌یی بود از ملک او زمین و سپهر

دقیقه‌یی بود از عمر او سنین و شهور

عتاب او ملک‌الموت را همی ماند

که جز خدای ازو هرکه در جهان مقهور

شمار فوجش چون حصر موج ناممکن

علاج خیلش چون منع سیل نامقدور

چه فوج فوجی چون دور دهر نامعدود

چه خیل خیلی چون سیر چرخ نامحصور

ز خامه‌یی ‌که شود و‌صف خلق او مرقوم

به‌نامه‌ای‌ که شود نعت رای او مسطور

شمیم عنبر ساطع شود ز نوک قلم

فروغ اختر لامع شود ز نقش سطور

به رو‌ز رزم ‌که ‌گویی فرو چکد سیماب

به‌گوش ‌گنبد سیمابی از غو شیپور

سنان نیزهٔ خونخوار شه درون غبار

چو ذو ذوابه درخشنده در شب دیجور

ز بس که کار جهان راست‌ کرده تیغ‌ کجش

نمانده ‌نقش‌ کجی جز در ابروی منظور

به روزگارش هر فتنه‌ای‌که زاید دهر

به‌عاریت دهد آن را به نرگس مخمور

نه آفتاب جهانتاب وصیت همت او

چو آفتاب جهانتاب در جهان مشهور

نه آسمان برینست و ذکر شوکت او

چو آسمان برین بر جهانیان مذکور

دو خطّه‌اند ز اقطاع او زمین و سپهر

دو مسرعند به درگاه او صبا و دبور

به ‌گاه بزم به مانند آفتاب ‌کریم

به روز رزم به‌کردار روزگار غیور

به دشمنان نگردسورشان شود همه سوگ

به دوستان گذرد سوگ‌شان شود همه سور

بدان مثابه‌ که در روز عید پیر و جوان

کنند تهنیت یکدگر ز فرط سرور

زبان به تهنیت یکدگر گشودستند

به روزگار وی از خرمی اناث و ذکور

کمینه چاکر خسرو که از غلامی شاه

شدست نام نکویش به خسروی مشهور

به خدمت ملک آنگونه تنگ بسته میان

که نیست بیم‌گشادش ز امتداد دهور

درین دیار چنان قدر وی عزیز بود

که قدر عافیت اندر طبیعت رنجور

ز صولتش نزند شیر پنجه با روباه

ز هیبتش نکند باز حمله بر عصفور

گرش‌ خدای دوصد ملک‌ جاودان بخشد

بجز حضور شهنشه نباشدش‌ منظور

گر به ساحت خلد بری‌گذارکند

به‌خاطرش‌ نکند ج‌ز خیال شاه خطور

به خاکپای شهنشه از آن حریص ‌ترست

که‌ تن به راحت و قالب به قلب و چشم به نور

چنان ه‌رجودی آموده از ارادت شاه

که فرق می‌نتواند غیاب را ز حضور

بجز تو هر دو جهانش چنان به چشم حقیر

که نزد دیدهٔ حق‌بین جمال حور و قصور

چنان ز فرّ وجود تو پیکرش لرزان

که جسم پاک‌کلیم‌الله از تجلی طور

ز نشوهٔ می مهر شه آنچنان سرمست

که یاد می نکند هرگز از شراب طهور

قدر به خواری اعدای دولتش محکوم

قضا به یاری احباب شوکتش مأمور

فلک به طاعت سگان درگهش مجبول

ملک به نصرت خدام حضرتش مجبور

شها شگفت نباشد اگر به رقص آیند

به روزگار تو از خرمی وحوش و طیور

از آن زمان‌که زمین را بیافریده خدای

چنین شهنشه عادل درو نکرده عبور

چنان به عهد تو گیتی‌گرفته است قرار

که از تلاطم امواج سالمند بحور

اجل به واسطهٔ تیغ شه جهانسوزست

چو از حرارت خورشید جامهٔ بلور

تویی‌که‌کاسهٔ چینی نهد بلارک تو

به خوان رزم تو از کاسهٔ سر فغفور

اگر به پهنهٔ پیکار شه‌گذارکند

به جای نوش روان زهر قی‌کند زنبور

ز تف تیغ تو طوفان خون شود جاری

بدان مثابه ‌که طوفان نوح از تنور

به عهد شه نرسد تا به استخوان آسیب

ز خط طاعت قصاب سرکشد ساطور

شها دیار سپاهان ز بس که معمورست

به ساحتش نبود بوم را مجال مرور

در او به حالت احیا ز بس‌که رشک برند

عجب نه ‌گر بدر آیند رفتگان ز قبور

ز هر عطیه به جز وصل پادشاه قنوع

بهر بلیه به جز هجر شهریار صبور

شها به عهد تو قاآنی است چون شب قدر

که قدر وی بود از هرکه در جهان مستور

ولی به یمن دعا و ثنای حضرت شاه

به طرفه طرف‌کله ساید از کمال غرور

گشوده هر سو مویش زبان‌ که تا خواهد

دوام دولت شه را زکردگار غفور

هماره تا عدد افزوده‌گردد وکاهد

به گاه جذر صحاح و به وقت ضرب‌کسور

دوام عمر تو تا آن زمان‌که آسایند

محاسبان عمل از حساب روز نشور

شراب تاک ننوشم دگر ز خمّ عصیر

شراب پاک خورم زین سپس ز خم غدیر

به مهر ساقی‌کوثر از آن شراب خورم

که دُرد ساغر او خاک را کند اکسیر

از آن شراب‌کزان هرکه قطره‌یی بچشد

شود ز ماحصل سرّ کاینات خبیر

به جان خواجه چنان مست آل‌یاسینم

که آید از دهنم جای باده بوی عبیر

دوصد قرابه شراب ار به یک نفس بخورم

که مست‌تر شوم اصلا نمی‌کند توفیر

عجب مدار که‌ گوهرفشان شوم امروز

که صد هزارم دریا ست در درون ضمیر

دمیده صبح جنونم چنانکه بروی دم

ز قل اعوذ برب الفلق دمد زنجیر

بر آن مبین ‌که چو خورشید چرخ عریانم

بر آن نگر که جهان را دهم لباس حریر

نهفته مهر نبی‌گنج فقر در دل من

که گنج نقره نیرزد برش به نیم نقیر

فقیر را به زر و سیم و گنج چاره‌ کنند

ولی علاج ندارد چو گنج‌ گشت فقیر

اگر چه عید غدیرست و هر گنه‌ که‌ کنند

ببخشد از کرم خویش‌ کردگار قدیر

ولیک با دهن پاک و قلب پاک اولی است

که نعت حیدر کرّار را کنم تقریر

نسیم رحمت یزدان قسیم جنت و نار

خدیو پادشهان پادشاه عرش سریر

دروغ باشد اگر گویمش نظیری هست

ولیک شرک اگر گویمش ‌که نیست نظیر

لباس واجبی از قامتش بلندترست

ولیک جامهٔ امکان ز قد اوست قصیر

اگر بگویم حق نیست ‌گفته‌ام ناحق

وگر بگویم حقست ترسم از تکفیر

بزرگ آینه‌یی هست در برابر حق

که‌هرچه هست سراپا دروست عکس‌پذیر

نبد ز لوح مشیت بزرگتر لوحی

که نقش‌بند ازل صورتش‌کند تصویر

دمی‌ که رحمتش از خلق سایه برگیرد

هماندم از همه اشیا برون رود تاثیر

زهی به درگه امر تو کاینات مطیع

زهی به ربقهٔ حکم تو ممکنات اسیر

چه جای قلعهٔ خیبر که روز حملهٔ تو

به عرش زلزله افتد چو برکشی تکبیر

تویی یدالله و آدم صنیع رحمت تست

که‌کرده‌ای‌گل او را چهل صباح خمیر

گمانم افتد کابلیس هم طمع دارد

که عفو عام تو آخر ببخشدش تقصیر

به هیچ خصم نکردی قفا مگر آندم

که عمروعاص قفا برزد از ره تزویر

شد از غلامی تو صدر شه امیر جهان

بلی غلام تو بر کاینات هست امیر

خجسته خواجهٔ اعظم جمال دولت و دین

که‌ کمترین اثر قدر اوست چرخ اثیر

به دل رؤوف و به دین کامل و به عدل تمام

به ‌کف جواد و به رخ ثاقب و به رای بصیر

هزار ملک منظم‌کند به یک‌گفتار

هزار شهر مسخر کند به یک تدبیر

نظیر ضرب ‌کسورست سعی حاسد او

که هر چه‌ کوشد تقلیل یابد از تکثیر

به خواب صدرا دیشب بهشت را دیدم

بهشت روی تو بودش سحرگهان تعبیر

به مصحف آیت یحیی‌ العظام برخواندم

به زنده‌ کردن جود تو کردمش تعبیر

مدیح رای منیرت زبر توانم خواند

ولی نیارم خواندن‌گرش‌کنم تحریر

از آن‌ سبب‌ که‌ چو خورشید سطر مدحت آن

به هیچ چشم نیاید ز بسکه هست منیر

به عید قربان از حال این فدایی خویش

چرا خبر نشدی ای ز راز دهر خبیر

تو آفتابی و بر آفتاب عاری نیست

که هم به ذره بتابد اگر چه هست حقیر

همیشه تا که به پیری مثل بود عالم

فدای بخت جوان تو باد عالم پیر

هماره پیش سریر ملک دو کار بکن

به دوستان سریر و به دشمنان شریر

بگو بیار بیاور بده ببخش و بپاش

بکش بکوب بسوزان بزن ببند بگیر

رسید نامهٔ دلدار دوشم از شیراز

دوان‌ گرفتم و بوسیدم و نمودم باز

نوشته بود مرا کای مقیم‌ گشته به ری

چه روی داد که دل برگرفتی از شیراز

شنیده‌ام ‌که به ری شاهدان شنگولند

همه شکاری و نخجیرگیر و صیدانداز

هلاک هستی قومی به چشمکان نژند

کمند خاطر خلقی به زلفکان دراز

گمان برم که بدان دلبران سپردی دل

دریغ از آن همه مهر و وفا و عجز و نیاز

هنوز غبغب سیمین من چو گوی سفید

معلق است در آن زلفکان چوگان‌باز

دو مژه دارم هر یک چو پنجهٔ یشاهین

دو طره دارم هر یک چو چنگل شهباز

هلا چه شکوه دهم شرح حال خود بنویس

که تا کجایی و چونی و با که‌ای دمساز

قلم ‌گرفتم و بنوشتمش جواب که من

نه آن ‌کسم‌ که دل داده از تو گیرم باز

پس از فراق‌ که‌ کردم بسیج راه عراق

شدم سوار بر آن برق‌سیر گردون‌تاز

به نعل اسب نبشتم بسی تلال و وهاد

به‌کام رخش سپردم بسی نشیب و فراز

به ری رسیدم پیش از وصول موکب شاه

تبم گرفت و تنم زار شد چو تار طراز

چو خسرو ‌ آمد تب ‌رفت‌ و گرد غم بنشست

زمین سپردم و بردم به تخت شاه نیاز

قصیده خواندم و کرد آفرین و داد صله

به خانه آمدم و در گشوده بستم باز

دلم ز وجد تو گفتی‌ که می‌زند ناقوس

تنم ز رقص تو گفتی‌ که می‌کند پرواز

حریفکی دو سه جستم ظریف و نادره‌گوی

شدم به خلوت و در را به روی‌ کرده فراز

به پهلوی صنمی ماه دلبران چگل

به مشکمویم قمری شاه شاهدان طراز

گهی به ساقی ‌گفتم‌ که خیز و می بگسار

گهی به مطرب‌ گفتم تو نیز نی بنواز

دو چشمم از طرفی محو مانده در ساقی

دو گوشم از جهتی باز مانده در آواز

نداده حادثه‌یی رو ز هیچ سوی مگر

شب‌ گذشته‌ که‌ کردیم ساز عشرت ساز

میان مطرب و ساقی فتاد عربده‌ای

چنان که ‌کار به سیلی ‌کشید و ناخن و گاز

به فرق مطرب ساقی شکست شیشهٔ می

به کتف ساقی مطرب نواخت دستهٔ ساز

چه گفت ساقی گفتا کجا جمال منست

چه حاجتست ‌که مطرب همی ز‌ند شهناز

چه‌گفت مطرب‌گفتاکجا نوای منست

چه لازمست‌ که ساقی همی دهد بگماز

من از کرانه ی مجلس به هر دو بانگ زدم

بدان مثابه که سرهنگ ترک با سرباز

همی چه‌گفتم‌گفتم‌که با فضایل من

نه باده باید و ساقی نه رود و رودنواز

که ناگه آن یک دلقم‌ گرفت و این یک حلق

کشانم از دو طرف ‌کای حریف شاهدباز

تو آن ‌کسی‌که به زشتی ترا زنند مثل

تو را چه شد که به هر نازنین فروشی ناز

تو را که گفت که با روی زشت رخ بفروز

تو را که ‌گفت ‌که با پشت‌ گوژ قد بفراز

زکبر نرمک نرمک به هر دو خندیدم

چنانکه خندد از ناز دلبری طناز

بگفتم ار بشناسید نام و کنیت من

به خاک مقدم من برنهید روی نیاز

ابوالفضایل قاآنی ار شنیدستید

منم‌ که هستم مداح شاه بنده‌ نواز

چو این بگفتم ساقی‌‌ گرفت زلف به چنگ

که بهر خاطر من ای ادیب نکته ‌طراز

بهار آمد و دی رفت و روز عید رسید

برای تهنیت شه یکی چکامه بساز

ببر نخست سوی خواجهٔ بزرگ بخوان

اگر قبول وی افتد بگیر خط جواز

سپس به‌حضرت شاه‌جوان بخوان و بخواه

یکی نشان‌ که به هر کشورت ‌کند اعزاز

قلم ‌گرفتم و بعد از سپاس بارخدای

به مدح شاه بدینسان شدم سخن‌پرداز

که فر خجسته بماناد روزگار دراز

خدایگان سلاطعن خدیو خصم‌گداز

سپهر مجد محمّد شه آفتاب ملوک

که چهر شاهد دولت ازو گرفته طراز

قضا به قبضهٔ حکمش چو ناخن اندر مشت

قدر به چنگل قهرش چو آهن اندر گاز

به حزم‌گفته قوانین عقل را برهان

به جود کرده مواعید آزرا انجاز

به همرکابی جودش‌ گدا شود پرویز

به هم عنانی عزمش زمین‌کند پرواز

زهی به مرتبت از هر چه پادشا مخصوص

زهی به منزلت از هرچه حکمران ممتاز

به جای نقطه ز کلکش فروچکد پروین

به جای نکته ز لفظش عیان شود اعجاز

سمند عزم ترا عون‌ کردگار معین

عروس بخت ترا ملک روزگار جهاز

به از عدالت محضست بر عدوی تو ظلم

به از قناعت صرفست با ولای تو آز

مرا ز عدل تو شاها حکایتی است عجیب

که‌کس ندیده و نشیده در عراق و حجاز

شنیده‌ام‌که دد و دام و وحش و طیر همه

شکسته‌بال به‌کنجی نشسته‌اند فراز

فکنده مشورتی در میانه وگفتند

که عدل شاه در رزق ما ببست فراز

نه صید بیند یوز و نه میش یابد گرک

نه غرم دَرَد شیر و نه‌ کبک ‌گیرد باز

تمام جانوریم و ز رزق ناگزریم

یکی بباید با یکدگر شدن انباز

به رسم آدمیان هرکدامی از طرفی

ز بهر رزق نماییم پیشه‌یی آغاز

ز بهر کسب یکی ‌گوهر آرد از عمان

ز بهر سود یکی شکر آرد از اهواز

پلنگ از مژه سوزن‌کند شود خیاط

هژبر از مو دیباکند شود بزاز

عقاب آرد خرمهره از سواحل و بحر

دکان‌گشاید و در شهرها شود خراز

به روزگار تو چون نظم جانوران اینست

ز نظم آدمیان خسروا چه رانم راز

شها سکندر رومی به همعنانی خضر

نخورده آب بقا باز مانده از تک و تاز

تویی سکندر و خضریست پیشکار درت

که آب خضر به خاکش نهاده روی نیاز

فرشته‌ایست عیان‌گشته در لبان بشر

حقیقتی است برآورده سر ز جیب مجاز

به مدح او همه اطناب خوشترست ارچه

مثل بودکه ز اطناب به بود ایجاز

شهنشها ملکا شرح حال معلومست

از اینکه قافیهٔ شعرکرده‌ام شیراز

به ری اقامت من سخت مشکلست از آنک

نه مال دارم و منزل نه برگ دارم و ساز

کم از چارده ماهست تا ز رنج سفر

چو ماه یک‌شبه هستم قرین ‌کرم و گداز

گر از تو عاقبت ‌کار من شود محمود

ز غم به خویش نپیچم همی چو زلف ایاز

سزد که راتبهٔ رتبه‌ام بیفزایی

به رغم اختر ناساز و حاسد غمّاز

ز مار گرزه همی تا بود سلیم الیم

ز شیر شرزه همی تازند گریز گراز

چنانکه سرو ببالد به باغ ملک ببال

چنانکه ماه بنازد به چرخ مجد بناز

رساند باد صبا مژدهٔ بهار امروز

ز توبه توبه نمودم هزار بار امروز

هوا بساط زمرّد فکند در صحرا

بیا که وقت نشاطست و روزکار امروز

سحاب بر سر اطفال بوستان بارد

به جای قطره همی درٌ شاهوار امروز

ز نکهت‌ گل سوریّ و اعتدال هوا

چمن معاینه ماند به کوی یار امروز

ز بوی سنبل و طیب بنفشه خطهٔ خاک

شدست بوم ختا ساحت تتار امروز

هم از ترشح باران هم از تبسم‌گل

خوشست وقت حریفان باده‌خوار امروز

بگیر جام ز ساقی‌ که چرخ مینایی

ز فیض نامیه دارد به سر خمار امروز

به بوی آنکه برآرد ز خاک تیره عقیق

شدست ابر شبه‌رنگ در نثار امروز

شدست نطع زمرّد ز ابر روی زمین

که تا به سبزه خورد باده میگسار امروز

بدیع نیست دلاگر جهانیان مستند

بدیع آنکه نشستست هوشیار امروز

ز عکس طلعت ساقیّ و بادهٔ‌گلگون

شدست مجلس ما رشک لاله‌زار امروز

به یادگار عزیزان بود بهار عزیز

چو دوست ‌هست چه حاجت به ‌یادگار امروز

بتی ربود دل من ‌که پیش اهل نظر

مسلمست به خوبی در این دیار امروز

بتان اگر به مثل‌ گلبن شکفته رخند

بود به حسن و جمال او چو نوبهار امروز

یکی به طرف دمن درگذر که برنگری

ز شرم طلعت او لاله داغدار امروز

تو گویی آنکه ز عکس رخش بسیط زمین

چون تنگ مانی‌گردیده پرنگار امروز

بهر چه کام دل آمد مظفر آیی اگر

ز دست او بکشی درّ شاهوار امروز

بنوش باده و بگذار تا بگوید شیخ

که نیست همچون‌ روشن سیاهکار امروز

به زندگانی فردا چو اعتمادت نیست

به عیش‌ کوش و میندیش زینهار امروز

به صیقل می روشن خدای را ساقی

ببر ز آینهٔ خاطرم غبار امروز

ز ناله تا ببری آب بلبلان مطرب

یکی به زخمه رنگ تار را بخار امروز

به فرق مجلسیان آستین باد بهار

بگیر ساقی‌گلچهره و ببار امروز

که رخت برد ز آفاق رنج و کدرت و غم

به طبع عالم شد عیش سازگار امروز

ز شهربند بقا مژدهٔ حیات رساند

صبا به قاطبهٔ اهل روزگار امروز

به ‌کاخ اهل سعادت دمید گل از شاخ

به چشم اهل شقاوت خلید خار امروز

رسد به ‌گوش دل این‌مژده‌ام ‌ز هاتف غیب

که گشت شیر خداوند شهریار امروز

به جای خاتم پیغمبران به استحقاق

گرفت خواجهٔ کروبیان قرار امروز

به رغم دشمن ابلیس‌خو پدید آمد

ز آشتین خفا دست‌ کردگار امروز

به انکسار جنود خلاف و لشکر کفر

بگشت رایت اسلام آشکار امروز

هرآنچه در سپس پرده بود کرد عیان

به پرده‌داری اسلام پرده‌دار امروز

نمود از پس عمری‌ که بود بیهده‌ گرد

یکی مسیر بحق چرخ بیقرار امروز

نشست صاحب مسندفراز مسندحق

شکفت فخر و بپژمرد عیب و عار امروز

به‌گرد نقطهٔ ایمان‌کشید بار دگر

مهندس ازلی آهنین حصار امروز

زکار بندی معمار کارخانهٔ غیب

بنای دین خدا گشت استوار امروز

سپهر نقطهٔ تثلیث نقش‌ کفر سترد

به‌گرد نقطهٔ ایمان‌کند مدار امروز

به قیر طعنه زند از سواد چهره و دل

کسی‌ که دم زند از مهریار غار امروز

به نفی هستی اعدا به دست قدرت حق

گرفت صورت از شکل ذوالفقار امروز

سزد که شبهه قوی‌ گردد آفرینش را

میان ذات وی و آفریدگار امروز

به‌کف‌گرفت چو میزان عدل خادم او

به یک عیار رود لیل با نهار امروز

ز بیم شحهٔ انصاف او نماند دگر

سپاه حادثه را چاره جز فرار امروز

فتاد زلزله درکاخ باژگونهٔ ‌کفر

از او چو خانهٔ دین‌ گشت پایدار امروز

شهنشها ملکا گنج‌خانهٔ هستی

کند به‌گوهر ذات تو افتخار امروز

هر آن ذخیره که گنجور آفرینش راست

به پیشگاه جلالت کند نثار امروز

رسید با خطر موج‌ کشتی اسلام

به بادبانی لطف تو بر کنار امروز

د‌ر آن مصاف ‌که ‌گردد سپهر دشت غزا

که شد محوّل ذات توگیر و دار امروز

پی محاربه اسپهبد سپاه تویی

بتاز در صف هیجا به اقتدار امروز

عنان منطقه تنگ مَجَرّه زین هلال

بگیر و ب‌رزن بر خنگ راهوار امروز.

ورت سلاح به ‌کارست دشت چالش را

حنت سلاح سپارم به مستعار امره‌ز

سنان رامح و تیر شهاب و رایت مهر

ز من بخواه اگر باشدت به‌‌ار امروز

بمان ‌که‌ گاو زمین را شکته بینی شاخ

همی ز سطوت کوپال‌گاوسار امروز

بمان ‌که شیر فلک را دریده بینی ناف

همی ز ناوک دلدوز جانشکار امروز

بانگ هلهلهٔ پردلان دشت نب‌رد

سزد که زلزله افتد به‌کوهسار امروز

به ممکنات ز آغاز دهر تا انجام

جلال بار خدا گردد آشکار امروز

تو تیغ بازی و تازی برون ز مکمن رخش

که مرد کیست به میدان ‌کارزار امروز

سپهر پاسخت آرد که من غلام توام

مرا مخواه ازین تیغ زخمدار امروز

قضا به ‌مویه دهد پاسخت‌ که خواهی بست

ز خون نایژهٔ من به‌ کف نگار امروز

کفن به ‌گردن ‌کیوان زیارهٔ برجیس

که هست از تو مرا چشم زینهار امروز

حمل چو شعلهٔ تیغ ترا نظاره ‌کند

کباب‌گوید گردم ازین شرار امروز

کند مشاهده خصمت چو قبضهٔ تیغت

به مرگ ‌گوید دردا شدم دوچار امروز

ز بیم تیر تو گوید عدو به موی مژه

به چشم از چه زنی بیشمار خار امروز

به روز رزم تو چرخ برین خیال‌ کند

که‌ آشکار شود شورش شمار امروز

سزد حکم تو بر رغم روبهان دغل

به فرق شیران آون‌ کند مهار امروز

بر آن سمند جلالت چنانکه می‌دانی

که در معارک هستی تویی سوار امروز

شبها منم‌که زکید زمانهٔ غذار

شدم به دیدهٔ ابنای دهر خوار امروز

هزار دیبهٔ الوان ز طبع بافم و نیست

مرا به تن ز عطای تنی دثار امروز

بود نشانهٔ تیر ملامت دونان

هر آنکه شاعری او را بود شعار امروز

کسی ‌که شیر جگر خاید از مهابت او

شدست سخرهٔ طفلان شیرخوار امروز

تهمتنی‌ که پیل‌ شکارش بدی شغالان را

شدست از در طیبت همی شکار امروز

به فضل‌گردن چرخ برین بپیچانم

ولی نیارم با سفله گیرودار امروز

عزیز مصر وجودی ازین فزون مپسند

که مدح‌گوی ‌تو گردد به دهر خوار امروز

نمی ز بحر عطای تو خواهد افزودن

هزار همچو منی را به اعتبار امروز

هوای مدح توام بود عمری و آمد

فلک مساعد و اقبال سازگار امروز

همیشه تا نستاند نصیبهٔ فردا

کسی به قوّت بازوی اختیار امروز

بود به جام حسود سیاه ‌کاسهٔ تو

به ‌کام خاطر احباب زهر مار امروز

مبارک‌باد هر عیدی به‌خسرو خاصه نوروزش

بدین معنی ‌که از شادی بود هر روز نوروزش

شه‌گیتی محمد شه‌که رویش عید را ماند

که‌هم‌هرروز بادش عید و هم‌هرعید نوروزش

ذخیرهٔ عالم امکان دو دست ‌گنج بخشایش

خزینهٔ رحمت یزدان روان طاعت آموزش

امل طفلی سرپستان رحمت‌ کلک درپاشثن

اجل قصری خم ایوان نصرت تیغ‌کین‌توزش

ستون کاخ فیروزی سنان گردن ‌افرازش

جمال چهرهٔ هستی ضمیر عالم ‌افروزش

کمال اوست چرخ و نقطهٔ اوجش بود قبضه

دوگوشهٔ او دو قطب‌زه‌مجره جرم‌خور توزش

گه نخجیر نسرین فلک را بر دَرَد بازش

به‌ گاه صید شیر آسمان را بشکند یوزش

هزاران‌گنج را از جود در آنی بپردازد

کندشان پر همان دم باز تیغ گنج‌اندوزش

بود مکیال میکائیل دست رزق بخشایش

بود چنگال عزرائیل شمشیر جهانسوزش

معاذالله اگر زی چرخ‌گردد ناوکش پران

به مغز نه فلک تا پر نشیند تیر دلدوزش

به پشت شیرگردون فی‌المثل‌گر برزند مشتی

به شاخ گاو و ماهی ساید از اوج فلک پوزش

زمین و چرخ شایستیش بودن بندهٔ درگه

گر آن‌نه‌در شکم‌حرصش‌گر این‌نه‌برکتف فوزش

به سایل داد هر دری‌که یم در سینه مکنونش

به‌زایر ریخت‌هر زری‌که‌کان‌درکیسه‌مکنوزش

به‌مشکین‌خلق‌وشیرین‌نطق‌او گویی‌جهان‌داده

هرآن‌نافه‌که‌درچینش‌هرآن‌شکرکه‌در هوزش

جهان ویرانه‌یی در ساحت اقلیم معمورش

فلک فیروزه‌یی در خاتم اقبال فیروزش

نهد آهسته رمح خویش اگر بر تودهٔ غبرا

شود نوک‌سنان تا ناف‌گاو خاک مرکوزش

چنانش صدق با یزدان که قرآن با همه معنی

بروکرد آشکارا سر به سر آیات مرموزش

الا نحو‌ی روایت تا ز فاعل هست و مفعولش

الاصرفی حکایت‌تا زناقص‌هست‌ومهموزش

همی هر سالی از سال دگر به فال دلجوبش

همی هر روزی از روز دگر به بخت بهروزش

الا تا هشتمین‌ گردون بدوز لاعبان ماند

که از انجم‌بروچیدس‌هر سو مهرهٔ دوزش

بد اندیشش چنان بادا قرین محنت و ماتم

که سوزد دوزخی را جان و دل بر زاری و سوزش