RFID چيست ؟
تصور كنيد كه وارد يك فروشگاه زنجيره اي شده ايد و اقلام مورد نياز خود را داخل چرخ دستي (trolley) قرار داده ايد. صندوق دار با استفاده از بار كد مي بايستي كه تك تك اقلام داخل سبد را برداشته و اطلاعات آن را توسط باركد خوان (Barcode Reader) يكي يكي به داخل رايانه وارد كند تا فاكتور اقلام انتخابي شما صادر گردد. بسياري از اوقات بدليل آنكه تعداد كالاهاي خريداري شده بسيار زياد مي باشند؛ صفهاي طولانياي در فروشگاههاي زنجيره اي تشكيل ميشود. تازه ، گاهي اوقات نيز مخدوش شدن علائم باركد، از خواندن اطلاعات جلوگيري مي كند ، كه اين خود موجب مشكلات بيشتري مي شود.
با اين فناوري جديد يعني RFID شما سبد كالاي خود را بر مي داريد و بدون اينكه مجبور به ايستادن در صفهاي طولاني شويد و يا حتي بدون اينكه مجبور باشيد اقلام خريداري شده را به صندوقدار يا نگهبان نشان دهيد، از در خارج مي شويد.
چرا؟ چون برچسب روي كالا ديگر باركد(Barcode) نيست بلكه از نوع RFID مي باشد و خودش با فرستان علائم راديويي كليه اطلاعات جاري خود از قبيل تعداد، قيمت، وزن، ... را به كامپيوترهاي موجود در درهاي خروجي مخابره مي كند.
اين برچسبها داراي دو بخش تراشه و آنتن هستند و داراي عملكرد بسيار ساده اي مي باشند؛ تراشه اطلاعات را از طريق آنتن منتشر ميكند و حسگرهايي در اطراف قرار دارند ،اين اطلاعات را دريافت ميكنند.
از جمله مهمترين محاسن آن كاهش سرقت يا دزدي و محاسبه سريعتر تعداد كالاهاي موجود در انبار بدون نياز و كمك به نيروهاي انساني است.
اما تنها اشكال اين فناوري گران بودن آن است، اگر چه روزگاري مي رسد كه تمامي اشياء و كالاها اين برچسب ها را مثل باركد خواهند داشت.
بطور كلي RFID يا سيستم شناسايي با استفاده از فركانس راديويي سامانه ي شناسايي بي سيمي است كه قادر به تبادل داده ها بوسيله برقراري اطلاعات بين يك Tag كه به يك كالا ، شي يا .. متصل شده است و يك بازخوان (Reader) مي باشد.
اصولاً سامانههاي RFID از سيگنالهاي الكترونيكي و الكترومغناطيسي براي خواندن و نوشتن دادهها بدون تماس بهره گيري مي كنند.
Tag ها وسيله شناسايي متصل شده به كالايي است كه ما ميخواهيم آن را رد يابي كنيم و بازخوانها (Reader) ها وسايلي هستند كه حضور برچسبها را در محيط تشخيص داده و اطلاعات ذخيره شده در آنها را بازيابي ميكنند. با توجه به اينكه اين سيستمها بر مبناي تغييرات امواج مغناطيسي و يا فركانسهاي راديويي كار ميكنند، جهت تقويت سيگنالهاي موجود در محيط گاهي اوقات از آنتن (تقويت كننده سيگنال) نيز استفاده ميشود.
تجهيزات مورد نياز بطور كلي فناوري RFID از تجهيزات ذيل جهت پياده سازي بهيه خود كمك ميگيرد:
1. انواع برچسب Tag
2. انواع خواننده بر چسب Reader
3. انواع نويسنده اطلاعات Printer
4. آنتن- تقويت كننده سيگنال
5. نرم افزار مديريت اطلاعات
6. بانك اطلاعاتي، ساختار شبكه اطلاعاتي
|
TAG چيست؟
همانطور كه گفته شد Tag ها وسيله شناسايي متصل شده به كالا، شيء، فردي هستند كه ما ميخواهيم آنرا رديابي كنيم. اما اينكه هر يك از كالاها داراي اشكال و ظواهر گوناگون و نيز داراي محيطهاي فيزيكي گوناگوني است، اين ضرورت را ايجاب ميكند تا Tag ها را با توجه به ويژگيهاي فيزيكي (ظاهريشان) دسته بندي كنيم. بطور كلي بعضي از ويژگيهاي ظاهري Tagها بصورت زير ميباشد: الف- Tagهايي كه داراي كفه پلاستيكي از جنس PVC ميباشند و معمولاً در وسط آنها يك سوراخ ديده ميشود كه بسيار با دوام بوده و ميتوان از آنها بارها و بارها استفاده كرد. ب- Tag هايي كه شبيه كارتهاي اعتباري هستند و معمولا به آنها كارتهاي هوشمند بدون تماس (Contact less Smart Cards) گفته ميشود. ج- Tag هايي كه بصورت لايه هاي كاغذي روي برچسب ساخته ميشوند كه به آنها برچسبهاي هوشمند (Smart Labels) گفته ميشود. د- Tagهايي كه در محيطهاي قابل فرسايش (مثلاً آب يا مايع) به خوبي كار ميكنند. اينگونه Tag ها در كپسولهاي شيشه اي قرار دارند. ه- Tagهایي كوچك كه در داخل اشياء عمومي مثل لباس، ساعت، دستبند و .... كار گذاشته ميشود. اغلب ممكن است به شكل يك كليه يا دسته كليد بنظر برسند. در صورتيكه بخواهيم Tag ها را با در نظر گرفتن منبع انرژي تامين كننده شان دسته بندي كنيم به 4 دسته اصلي تقسيم بندي مي شوند: 1- Tagهاي غير فعال Passive Tags كه انرژي و برق مورد نياز خود را از Readerها بوسيله يكسري از روشهاي تراگسيل بدست ميآورند. 3- Tagهاي فعال Active Tags كه انرژي مورد نيازشان توسط يك باتري داخلي و جهت برقراري ارتباط داراي يك پردازنده، يك حافظه و حسگر مي باشند. 3- Tagهايي نيمه غير فعال Semi-Passive Tags كه علاوه بر استفاده از باتري داخلي شان، مي توانند از انرژي منتقل شده توسط Reader ها نيز بهره مند شوند. 4- Tag هاي دو طرفه Two way Tags كه علاوه بر استفاده از باطري داخلي شان مي توانند بدون كمك گرفتن از Reader ها ديگر اقسام هم شكل خود را نيز شناسايي كرده و با آنها به گفتگو بپردازند. |
|
Reader چيست؟
قبلاً اشاره شد كه Reader ها وسايل الكترونيكي هستند كه حضور Tag ها را در محيط تشخيص داده و اطلاعات ذخيره شده در آنها را بازيابي مي كنند. 3 دسته عمده Reader ها بصورت: 1.مدل ثابت Fixed Type 2.مدل دستي Hand held Type 3.مدل كارت PC Card Type |
|
مزاياي استفاده از فناوري RFID
مزايا استفاده از اين تكنولوژي به شرح ذيل مي باشد: 1.كاهش هزينه ها (كاهش فعاليت هاي دستي و افزايش سرعت) 2.اتوماسيون (بدون توقف) 3.كاهش خطا 4.كنترل فرايندهاي غير قابل رويت 5.امكان به روز رساني بر چسب ها بدون دخالت دست 6.امنيت 7.يكپارچگي |
|
كاربري در RFID
مديريت بار مسافران : شناسايي و كنترل بار و اثاثيه مسافران با استفاده از فركانسهاي راديويي RFID . مديريت دام و گوشت : شايد به جرات بتوان گفت كه يكي از قديميترين كاربردهاي استفاده از فناوري RFID در رديابي و كنترل حركت حيوانات اهلي مخصوصاً گاوهاي شيرده بوده است. امروزه بصورت يك جريان كاملاً متداول، حيوانات همزي و اهلي بوسيله كپسولهاي قابل تزريق و يا Tag هايي كه به گوش حيوانات متصل مي شود؛ به اين فناوري مجهز مي شوند. كنترل ورود و خروج وسايط نقليه : يكي ديگر از كاربردهاي بسيار شايع استفاده از فناوري RFID كنترل ورود و خروج وسايط نقليه در محلهايي است كه امنيت ورود و خروج ماشينها بسيار مهم و ضروري به نظر ميرسد. مديريت كتابخانه ها و كتابها : با چسباندن يك Tag (كه كليه مشخصات كتاب در آن ذخيره سازي شده است) بر روي كتاب و قرار دادن يكسري از آنتنها و Reader ها در محل كتابخانه ميتوان از مزاياي آن بهره جست: كاربرد فناوري RFID در مباحث پزشكي : ثبت و يا ذخيره سازي اطلاعات بيمار از قبيل نام و آدرس، تاريخ پذيرش و بستري و نيز نوع بيماري ،پزشك معالج ،نوع عمل جراحي و .... در پايين آوردن اشتباهات و خسارات جبران ناپذير در بيمارستان نقش حياتي دارد. |
ممکن است تا کنون با شیوههای مختلفی از پرداختهای الکترونیکی کار کرده باشید. پرداخت اینترنتی، پرداخت با کارتهای اعتباری و عضو شتاب، پرداخت از طریق کارتهای هوشمند بدون تماس مانند کارتهای مترو و همچنین پرداختهایی از طریق دستگاه موبایل خود که به صورتهای مختلفی همچون پیامکی، اینترنت موبایل و ... در دسترس هستند.
اما چند وقتی هست که میتوان تکنولوژی ارتباط میدان نزدیک (NFC) را نیز به این روشهای پرداخت افزود. این فناوری مدتی است که در محافل و نمایشگاههای معتبر سرتاسر دنیا علاقه کاربران را به خود جلب کرده است و در این مقاله سعی داریم برخی از قابلیتها و تواناییهای آن را به شما معرفی نماییم.
فناوری NFC دقیقا چیست؟
فناوری NFC یک ارتباط رمزگذاری شدهی بیسیم با برد کوتاه در فاصلهی 4 سانتیمتر و کمتر است که در باند فرکانسی 13.56MHz توانایی تبادل اطلاعات با سرعت 424Kb/s (به صورت میانگین) را دارد. NFC قادر است با کارتهای هوشمند غیر تماسی ISO/IEC 1443 موجود و همچنین سایر دستگاههای مجهز به NFC ارتباط برقرار کرده و به راحتی به تبادل اطلاعات با آنها بپردازد. از همین رو این فناوری با زیرساختهای موجود پرداخت غیر تماسی مورد استفاده در سامانه حمل و نقل عمومی و پرداختهای خرد سازگار میباشد.
فناوری NFC در چه زمینههایی کاربرد دارد؟
NFC به طور اختصاصی برای کار در گوشیهای تلفن همراه طراحی شده است و دارای سه ویژگی کلی میباشد که روند توسعهی آن را شفاف مینماید. در ویژگی اول، این فناوری قابلیت استفاده به جای کارتهای غیر تماسی موجود را داراست بهطوری که میتوانید از آنها دقیقا همانند کارتهای موجود برای پرداختهای خرد استفاده کنید. در ویژگی دوم، میتوانید از این فناوری در به عنوان یک قرائتگر برچسبهای غیر فعال RFID استفاده کرده و از آن در تعامل تبلیغاتی و ... استفاده نمایید. ویژگی سوم این فناوری نیز این قابلیت را به شما میدهد که هم به عنوان خواننده و هم به عنوان فرستنده از این قابلیت استفاده کرده و در حالت شخص به شخص برای تبادل اطلاعات بین دو دستگاه مجهز به NFC از آن بهره ببرید.
همانطور که پیشتر گفته شد، این فناوری توانایی ارتباط تا حداکثر فاصلهی 4 سانتیمتر را داراست که میتواند محیط امنی برای انتقال اطلاعات محرمانه بین موبایل شما و دستگاه قرائت کننده باشد و از دسترسیهای احتمالی به اطلاعات جلوگیری نماید. از این فناوری میتوانید به راحتی به عنوان کارتهای غیر تماسی موجود در پایانههای حمل و نقل، ایستگاهها و همچنین مراکز پرداخت خرد استفاده کنید. برای خرید با موبایلتان فقط کافیاست که گوشی موبایل خود را نزدیک دستگاه مجهز به قرائتکننده کرده و در همان لحظه با صدای بوق دستگاه میتوانید مطمئن باشید که پرداخت شما به درستی انجام گردیده است. این روش مزیتهایی نسبت به پرداخت از طریق پیامک و Wap دارد که از جملهی آنها میتوان به سرعت بسیار بالا در تبادل اطلاعات و سادگی آن اشاره کرد. در سرویس پیامکی شما مجبور هستید پیامکی حاوی اطلاعات حساب و مبلغ را به صورت دستی ارسال کرده و منتظر پاسخگویی از طرف مرکز سرویس باشید که در برخی مواقع ممکن است این کار ساعتها به طول بیانجامد و یا حتی پیامک شما به دلیل اشکالات شبکه از بین برود. در روش اینترنتی نیز شما باید مراحلی را برای پرداخت طی کنید اما در استفاده از NFC نیازی به این کارها نیست و تنها کاری که شما باید انجام بدهید نزدیک کردن گوشی موبایلتان به دستگاه قرائت کننده میباشد.
هماهنگی کامل با Bluetooth گوشی همراه شما
این فناوری به طور کامل با بلوتوث و wifi گوشی شما هماهنگ میباشد به طوری که میتوانید ارتباط بین دو دستگاه را از فاصلهای دورتر میسر نمایید. ممکن است در نگاه اول این ارتباط کمی ناامن به نظر برسد چون اطلاعات شما در سطح وسیعتری منتشر خواهد شد اما سازندگان NFC روشهای بسیار امنی را برای انتقال داده در این حالات در نظر گرفتهاند ولی برای امنیت بیشتر کاربران، دلیلی ندارد برای پرداختهایشان از این حالت استفاده کنند و این کار بیشتر زمانی کاربرد دارد که ما قصد تبادل اطلاعات با یک شخص یا دستگاه دیگر را داریم.
سادگی استفاده از NFC
در صورت فعالسازی NFC روی تلفن همراه خود به راحتی قادر خواهید بود خیلی از کارهای روزمره را به صورت خیلی خیلی ساده به انجام برسانید. به عنوان مثلا میتوانید فقط با نزدیک کردن گوشی همراه خود به پرینتر، تصاویر را منتقل کرده و چاپ کنید. یا اینکه ممکن است شما و دوستتان بخواهید با یکدیگر در زمینههای مختلف تبادل اطلاعات داشته باشید (یا حتی انجام بازیهای تحت شبکه) به راحتی میتوانید از این فناوری استفاده کنید.
استفادههای روزمره
همانطور که پیشتر گفته شد فناوری NFC میتواند همانند کارت های غیرتماسی عمل کرده و دقیقا مسئولیت آنها را به دوش بکشد. یعنی اطلاعاتی را به قرائتکننده این گونه کارتها ارسال نماید اما از طرفی دیگر NFC به خودی خود میتواند یک قرائتکننده نیز محسوب شود که یکی از کاربردهای آن را میتوان خواندن برچسبهای دیجیتالی دارای چیپ مخصوص RFID برشمرد. برچسبهای دیجیتال به برچسبهایی گفته میشود که حاوی اطلاعات دیجیتالی میباشند و با یک دستگاه قرائتکننده میتوان اطلاعات کاملی از محصول یا وسیلهای که در حال استفاده از آن هستیم بهدست آورد. این اطلاعات میتواند حاوی متنها و لینکها باشد که به راحتی قابل ذخیره شدن در گوشی موبایل شما هستند. از این برچسبها در تبلیغات و معرفی محصولات، کارتهای ویزیت و فروشگاهها استفاده میشود.
از این فناوری در جاهای دیگری همچون مدارس و شرکتها نیز میتوان استفاده کرد. به عنوان مثال در مدارس میتوان اطلاعات دقیق از فعالیتهای دانشآموزان را با تگهای اطلاعاتی که در برچسبها قرار میگیرند ثبت کرده و حتی زمان ورود و خروج، تکالیف، نمرهها و ... را در یک برچسب تحویل خانوادهها نمایند.
همچنین شما میتوانید اطلاعات تماس یا شغلی خود را در تصویری از خودتان قرار داده و فقط یک تصویر را به عنوان رزومه کاریتان برای شرکت یا حتی سایتهای که از NFC پشتیبانی میکنند ارسال کنید. البته این برچسبها و یا تصاویر، دارای یک چیپ RFID اختصاصی میباشند که با نزدیک کردن دستگاه به آنها فقط میتوان آنها را خواند.