مقالات توسعه پژوهش در پرستاري و مامايي

زمينه و هدف: ارزشيابي اساتيد به عنوان يکي از استراتژي هاي مهم براي ارتقاي کيفيت آموزشي مورد توجه دانشگاههاست. اين مطالعه با هدف تعيين ملاک هاي سنجش عملکرد اساتيد در دروس نظري از ديدگاه دانشجويان دانشگاه علوم پزشکي گلستان انجام شد.
روش بررسي: اين مطالعه توصيفي- تحليلي در سال 1387 بر روي 330 دانشجوي رشته هاي مختلف تحصيلي دانشگاه علوم پزشكي گلستان كه از طريق تصادفي (طبقه اي) نمونه گيري شدند، صورت گرفت. ابزار گردآوري اطلاعات پرسشنامه اي روا و پايا مشتمل بر 63 سوال بسته، در حيطه هاي عوامل حرفه اي، علمي و فردي بود. تجزيه و تحليل داده ها از طريق نرم افزار آماري SPSS و از طريق آمار توصيفي و آزمون هاي آماري t مستقل، آناليز واريانس و ضريب همبستگي پيرسون انجام گرفت.
يافته ها: نمونه ها 73.3 درصد (242نفر) دختر و 26.7 درصد پسر بودند. ويژگي هاي حرفه اي اساتيد با ميانگين 4.22±0.42، مهم ترين عامل در ارزشيابي بود و ويژگي هاي علمي و فردي آنان به ترتيب با ميانگين 4.14±0.55 و 3.86±0.52 در اولويت بعدي قرار داشتند. در بخش ويژگي هاي حرفه اي «توانايي اساتيد در تفهيم درس» با ميانگين 4.64±0.96، در بخش ويژگي هاي علمي « توان علمي و دانش اساتيد» با ميانگين 4.65±0.57 و در بخش ويژگي هاي فردي«صبر و حوصله و اخلاق خوب اساتيد» با ميانگين 4.61±0.68 بيشترين نمره را به خود اختصاص دادند. 62.4 درصد معتقد بودند که در بيان نظراتشان صداقت دارند و 59.4 درصد نيز ارزيابي شان را قابل اعتماد دانستند.
نتيجه گيري: علي رغم مهم بودن ويژگي هاي علمي اساتيد، توانايي وي در تفهيم درس و بيان شيوا از اهميت بالايي در نزد دانشجويان برخوردار است. مي توان از نظرات دانشجويان به عنوان يك بخش مهم از ارزشيابي اساتيد استفاده كرد و همراه با آن نواقص و كاستي هاي موجود را شناسايي و مرتفع كرد.

زمينه و هدف: با پيشرفت جوامع بشري، نياز به انواع و حجم خدمات بهداشتي در حال افزايش است. در حالي كه منابع ملي اختصاص يافته به بخش بهداشت و درمان محدود است، هنر مديران در آگاهي از کارآيي اين منابع و چگونگي استفاده بهينه از آن هاست. لذا تحقيق حاضر به منظور بررسي ميزان بار کاري و کارآيي پرستاران طراحي و اجرا شد.
روش بررسي: مطالعه توصيفي- مقطعي حاضر در بيمارستان پنجم آذر گرگان به مدت يک ماه اجرا و به روش سرشماري بر روي کليه فعاليت هاي پرستاري انجام شده توسط 10 پرستار شاغل بر روي 94 بيمار انجام شد. براي انجام مطالعه از چک ليستي که توسط پژوهشگران ساخته و اعتباريابي شد استفاده گرديد، سپس چک ليست توسط پرستاران کليه شيفت ها تکميل گرديد. همزمان حضورکارکنان با کارت تايمکس تعيين و کارآيي آنان محاسبه و با استفاده از نرم افزار spss و آزمون آناليز واريانس تجزيه و تحليل صورت گرفت.
يافته ها: نتايج نشان داد که 20.3 درصد از کل زمان حضور کارکنان صرف انجام کارهاي نوشتاري مي شود، در حالي که تنها 0.49 درصد از زمان صرف آموزش به بيمار مي شد. در مجموع 46.46 درصد از زمان صرف مراقبت مستقيم و 53.54 درصد صرف مراقبت غير مستقيم پرستاري مي شد. در مجموع کارآيي کارکنان 62 درصد بوده که بيشترين آن (66.6 درصد) مربوط به شيفت صبح و کمترين آن با (58.33 درصد) مربوط به شيفت شب بوده است و علي رغم وجود تفاوت در ميزان کارآيي درشيفت هاي مختلف، آزمون آماري بين آن ها اختلاف معني داري را نشان نداد.
نتيجه گيري: علي رغم وجود کارآيي بالاي 50 درصد پرستاران در شيفت هاي مختلف، لزوم توجه به اجراي برنامه هاي آموزشي درباره مديريت زمان، مديريت منابع انساني و پرستاري الکترونيک براي افزايش کارآيي پرستاران در کنار توجه به کيفيت خدمات ضروري به نظر مي رسد.

زمينه و هدف: الگوي بين نظريه اي، يکي از الگوهايي است که براي تبيين فعاليت فيزيکي منظم به کار مي رود. اين مطالعه با هدف بررسي وضعيت فعاليت فيزيکي منظم بر اساس سازه هاي الگوي بين نظريه اي در بين دانشجويان دانشگاه علوم پزشکي گلستان انجام گرفت.
روش بررسي: در اين مطالعه توصيفي- تحليلي، تعداد 295 دانشجو به روش نمونه گيري در دسترس وارد مطالعه شدند. ابزار گردآوري داده ها، پرسشنامه هاي مراحل تغيير مارکوس و همکاران و پرسشنامه تعادل تصميم گيري نيگ و همکاران بود. روايي ابزارهاي فوق از طريق اعتبار محتوا و روايي صوري و پايايي آن ها از طريق آزمون مجدد مورد تاييد قرار گرفت. تجزيه و تحليل داده ها با آزمون هاي آماري کاي- اسکوئر، رگرسيون لوجستيک و آناليز واريانس يک طرفه به همراه آزمون تعقيبي توکي انجام گرفت.
يافته ها: ميانگين سني و انحراف معيار افراد مورد بررسي 21.89±3.05 سال بود. 89.5 درصد مجرد و 67.5 درصد زن بودند. 60.3 درصد در مرحله پيش تفکر، 8.8 درصد در مرحله تفکر، 11.9 درصد در مرحله آمادگي، 9.5 درصد در مرحله عمل و 9.5 درصد ديگر در مرحله نگهداري بودند. بين مراحل تغيير با فوايد درک شده و موانع درک شده ارتباط معني داري وجود داشت (P<0.05). متغيرهاي جنسيت پسر و سازه موانع درک شده، بيشترين اثر پيشگويي کنندگي به منظور انجام فعاليت منظم فيزيکي را داشتند (P<0.05).
نتيجه گيري: اکثر دانشجويان مورد بررسي، زندگي بدون تحرکي دارند. مداخلات برنامه ريزي شده در جهت حرکت آن ها به مرحله نگهداري محسوس است. افزايش منافع درک شده و کاهش موانع درک شده مي تواند سودمند باشد.

زمينه و هدف: سوء مصرف مواد مخدر، يك مشكل فراگير جهاني است كه منبع نگراني بسياري از جوامع بشري شده است. شيوع اين پديده با سرعت در جهان و كشورمان در حال افزايش است و دگرگوني هاي سريع و وسيع در نوع و الگوي هاي سوء مصرف مواد مخدر، بررسي هاي همه جانبه براي شناخت دقيق اين پديده را ضروري مي سازد. مطالعه حاضر با هدف بررسي سوء مصرف مواد و ارتباط روش مصرف مواد مخدر با عوامل سني معتادان به مواد مخدر طراحي و اجرا گرديده است.
روش بررسي: در اين مطالعه مقطعي (1387)، تعداد 120 نفر از مراجعه کنندگان به کلينيک ترک اعتياد مرکز آموزشي- درماني پنجم آذر وابسته به دانشگاه علوم پزشكي گلستان به روش تصادفي منظم انتخاب شدند. ابزار جمع آوري اطلاعات پرسشنامه توام با مصاحبه بود. آناليز داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS و آزمون هاي آناليز واريانس و تعقيبي LSD صورت پذيرفت. سطح معني داري براي آزمون ها در اين مطالعه 0.05 در نظر گرفته شد.
يافته ها: ميانگين و انحراف معيار سن نمونه ها 34.2±10.96 و دامنه سني شرکت کنندگان 16 تا 66 سال بود. 107 نفر (89.2 درصد) از شركت كنندگان مرد و 78 نفر (65 درصد) متاهل بودند. شروع سوء مصرف 87 نفر (72.5 درصد) از افراد با ترياک و معمول ترين ماده مصرفي قبل از اقدام به ترك، ترياك (64.2 درصد) بود. کسب لذت (38.3 درصد)، رفع مشکلات رواني (23.3 درصد) و کنجکاوي (14.2 درصد) از علل عمده اولين مصرف و 60 نفر (50 درصد) مصرف اولين ماده را در منزل گزارش نمودند. بين سن معتادان و روش سوء استفاده مواد ارتباط معني داري (P£0.025) مشاهده شد.
نتيجه گيري: با توجه به تغيير الگوي هاي سوءمصرف و ويژگي هاي معتادان به مواد مخدر، بايستي بررسي هاي دوره اي براي شناخت اين عوامل انجام شود تا برنامه هاي پيشگيري مبتني بر شواهد دقيق باشد.

زمينه و هدف: افت تحصيلي به عنوان يکي از معضلات نظام هاي آموزشي در کليه کشورها مشاهده شده و تبعات روحي، رواني، خانوادگي و اجتماعي متعددي را براي دانشجويان به همراه دارد. اين مطالعه با هدف تعيين رضايت تحصيلي و برخي عوامل مرتبط با افت تحصيلي دانشجويان در دانشگاه علوم پزشکي گلستان در سال هاي 89-1387 انجام شد.
روش بررسي: اين مطالعه توصيفي- تحليلي از نوع مقطعي، در دانشجويان ورودي 89-1387 دانشگاه علوم پزشکي گلستان ازطريق سرشماري 1393 پرونده مورد بررسي قرار گرفت که از اين تعداد، 80 نفر از دانشجويان که معيارهاي افت تحصيلي در اين مطالعه را داشتند، انتخاب شدند. داده ها از طريق پرسشنامه برگرفته شده از مطالعه مشابه که روايي و پايايي آن از طريق ضريب آلفاي کرونباخ (0.87) تاييد شده بود، با مشخصات دموگرافيک، تحصيلي و رضايت از تحصيل جمع آوري گرديد. تحليل هاي آماري با استفاده از آمار توصيفي و آزمون کاي دو صورت گرفت.
يافته ها: محدوده سني دانشجويان 39-19 سال بود. بيشترين فراواني افت تحصيلي به ترتيب در دانشجويان پزشکي با 45.3 درصد و پرستاري 17.3 درصد و بهداشت محيط با 10.7 درصد بود. از نظر رضايت 20 درصد رضايت خوب، 8 درصد متوسط و 72 درصد دانشجويان رضايت آموزشي ضعيف داشتند. بين ميزان رضايت آموزشي دانشجويان با متغير شغل پدر (P£0.019) و ميزان حمايت خانواده (P£0.010) و تعامل با مشاوره و استاد مشاور (P£0.010) ارتباط معني دار آماري مشاهده شد.
نتيجه گيري: داد ه هاي اين مطالعه نشان داد که متغيرهاي رشته، شغل پدر، حمايت خانواده، تعامل با استاد مشاور و داشتن رضايت تحصيلي از عواملي هستند که بر افت تحصيلي دانشجويان تاثيرگذار بوده است. به نظر مي رسد که در بهبود وضعيت آموزشي دانشجويان، حمايت هاي خانوادگي به همراه تعاملات مناسب استاد و دانشجو، در کنار امکانات، تسهيلات و فرصت هاي آموزشي دانشگاه بتوانند باعث پيشرفت يادگيري و رضايت از تحصيلي در دانشجويان شود.

زمينه و هدف: نوجواني دوره اي بحراني از زندگي است و اختلالات اضطرابي در اين دوران شيوع بالايي دارد، اما کسب مهارت هاي خاص مي تواند در کاهش آن موثر باشد و سلامت رواني افراد را تامين کند. پژوهش حاضر با هدف تعيين تاثير آموزش مهارت هاي مقابله با اضطراب بر ميزان رضايت از زندگي دانش آموزان دبيرستاني دختر شهر گرگان در سال 1389 انجام شد.
روش بررسي: اين پژوهش يک مطالعه نيمه تجربي است که بر روي 60 نفر از دانش آموزان دبيرستاني دختر در شهرستان گرگان انجام گرديد. ابتدا پرسشنامه اي مشتمل بر دو بخش دموگرافيک و رضايت از زندگي دينر توسط دانش آموزان دختر که به روش آسان انتخاب شدند تکميل گرديد. نمونه ها بر حسب شرايط ورود انتخاب و به طور تصادفي به دو گروه مداخله و کنترل تقسيم شدند. براي گروه مداخله کلاس هاي آموزش مقابله با اضطراب تشکيل گرديد. براي مقايسه ميانگين ها از آزمون هاي تي زوجي و تي مستقل استفاده شد.
يافته ها: نتايج نشان داد در گروه مداخله بين ميانگين نمره رضايت از زندگي قبل و بعد از آموزش باP=0.028  اختلاف معني دار بود، اما در گروه کنترل اختلاف معني دار ي وجود نداشت.
نتيجه گيري: کسب مهارت هاي مقابله با اضطراب مي تواند باعث افزايش ميزان رضايت از زندگي گردد، لذا مي تواند نوجوانان را در مقابله با بسياري از مسائل و مشکلات اجتماعي توانمند سازد.

زمينه و هدف: ارزشيابي از جنبه هاي مهم در فرآيند فعاليت هاي آموزشي است. يکي از روش هاي نوين آموزش باليني، استفاده از دفترچه ثبت مهارت هاي باليني است که با ثبت مداوم فعاليت ها و تکنيک هاي باليني بر اساس اهداف آموزشي علاوه بر تثبيت يادگيري، موارد عدم دستيابي به اهداف باليني را مشخص نموده و ارزشيابي دانشجو نيز به صورت مستمر انجام مي گردد. مطالعه حاضر با هدف بررسي ديدگاه دانشجويان مامايي درباره ارزشيابي با استفاده از دفترچه ثبت مهارت هاي باليني در آموزش باليني انجام شد.
روش بررسي: اين مطالعه توصيفي بر روي 72 نفر از دانشجويان مامايي ترم آخر دوره کارشناسي ناپيوسته و پيوسته که حداقل يک بار سابقه ارزشيابي به روش رايج را داشتند، انجام شد. در ابتداي ترم دفترچه ثبت مهارت هاي باليني که فرم هاي ارزشيابي باليني و خودارزيابي ضميمه آن بود، در اختيار دانشجويان قرار داده شد. ابزار گردآوري اطلاعات، پرسشنامه پژوهشگر ساخته اي بود که روايي صوري و محتواي آن به تاييد تعدادي از اعضاي هيات علمي دانشکده رسيده بود. داده ها با نرم افزارspss  با تست هاي آماري توزيع فراواني، ميانگين و انحراف معيار مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت.
يافته ها: ديدگاه دانشجويان مامايي درباره دفترچه ثبت مهارت هاي باليني در ارزشيابي کارآموزي بهداشت مادر و کودک 71 درصد (نسبتا مطلوب)، کارآموزي پره ناتال 67.6 درصد (نسبتا مطلوب)، کارآموزي درمانگاه زنان 75.3 درصد (مطلوب) و کارآموزي زايشگاه 74.2 درصد (نزديک به مطلوب) بود.
نتيجه گيري: مطالعه حاضر بيانگر ديدگاه مثبت دانشجويان در استفاده از دفترچه ثبت مهارت هاي باليني در ارزشيابي باليني مي باشد، لذا اين روش به عنوان روش کارآمد ارزيابي باليني پيشنهاد مي گردد.

زمينه و هدف: مولتيپل اسکلروزيس يکي از شايع ترين بيماري هاي مزمن سيستم عصبي مرکزي است. مزمن بودن ماهيت بيماري، نداشتن درمان قطعي و درگير ساختن فرد در سن جواني مي تواند اثر مخربي بر وضعيت سلامت بيماران داشته باشد. اين پژوهش با هدف تعيين تاثير برنامه خودمديريتي بر وضعيت سلامت بيماران مبتلا به ام اس انجام شد.
روش بررسي: نمونه هاي اين پژوهش نيمه تجربي را 82 مددجوي مبتلا به بيماري ام اس مراجعه کننده به انجمن ام اس شهر تهران در سال 1388-1387 تشکيل مي دادند که به صورت نمونه هاي در دسترس انتخاب شدند. اطلاعات مورد نياز با استفاده از پرسشنامه هاي مشخصات دموگرافيک و وضعيت سلامت جمع آوري گرديده است. نتايج حاصل با استفاده از روش هاي آمار توصيفي و استنباطي با نتايج قبلي مورد مقايسه قرار گرفت.
يافته ها: در تجزيه و تحليل داده ها قبل از مداخله، بين ميانگين امتياز زيرمقياس هاي سلامت بين گروه شاهد و تجربي تفاوت معني داري مشاهده نشد. اين در حالي است که بعد از مداخله و دو ماه بعد (به جز عملکرد اجتماعي و درد)، در زيرمقياس سلامت بين دو گروه تفاوت معني داري مشاهده شد (P<0.05). در سه بار اندازه گيري نيز در ميانگين امتياز زيرمقياس هاي سلامت بين دو گروه تفاوت معني داري مشاهده شد (P<0.05).
نتيجه گيري: نتايج نشان مي دهد که برنامه خودمديريتي موجب بهبود ابعاد مختلف سلامت در بيماران ام اس گرديده است، لذا به کارگيري اين روش حمايتي مي تواند به عنوان يک روش موثر، به منظور مديريت مشکلات ناشي از بيماري ام اس و توانمندسازي آنان بکار گرفته شود.

زمينه و هدف: رضايتمندي مادر از زايمان، به عنوان يک شاخص مهم از کيفيت مراقبتي مادر به حساب مي آيد و در بهداشت رواني خانواده و جامعه تاثير دارد و روحيه مادر در نتيجه نهايي فرآيند زايمان تاثيرگذار است. حمايت زائو توسط بستگانش مي تواند باعث کاهش اضطراب، تجربه يک زايمان با پيامد خوب و رضايتمندي مادر و همراهان را داشته باشد. مطالعه حاضر با هدف تعيين تاثير حضور همراه بر رضايتمندي، اضطراب و درد زايمان در زنان نخست زاي مراجعه کننده به بيمارستان هاجر (س) شهرکرد انجام شده است.
روش بررسي: مطالعه حاضر، يک مطالعه نيمه تجربي است که در آن 60 نفر زن نخست زا واجد شرايط مراجعه کننده به زايشگاه بيمارستان هاجر (س) شهرکرد در سال 1389 به صورت تصادفي در دو گروه شاهد و آزمون قرار گرفتند. 30 نفر در گروه آزمون اجازه حضور همراه داشتند و اقدامات معمول بخش را دريافت نمودند و 30 نفر در گروه شاهد تنها اقدامات معمول بخش را دريافت نمودند. ميزان اضطراب، درد، پيشرفت زايمان، آپگار دقيقه اول نوزاد، شروع شيردهي و رضايتمندي با چک ليست هاي تنظيم شده تا پايان زايمان مورد سنجش قرار گرفت. اطلاعات با کمک نرم افزار spss-16 و آزمون هاي آماري تي استيودنت و کاي - اسکوئر مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت.
يافته ها: يافته هاي مطالعه نشان داد که حمايت فرد همراه حين زايمان به شکل معني داري باعث کاهش اضطراب آشکار، شروع زودرس تغذيه با شيرمادر و افزايش رضايت مادر از زايمان مي شود (p<0.05). از نظر طول فاز فعال زايمان، طول مرحله دوم زايمان، آپگار دقيقه اول نوزاد و درد بين گروه آزمون و شاهد اختلاف معني داري مشاهده نگرديد.
نتيجه گيري: با توجه به يافته هاي فوق مي توان نتيجه گرفت که حمايت همراه مي تواند باعث افزايش رضايت از زايمان، کاهش اضطراب و شروع به موقع تغذيه با شيرمادر شود.

زمينه و هدف: بيماري تب مالت يکي از بيماري هاي مشترک بين انسان و حيوان است که همچنان به عنوان يک مساله مهم بهداشتي و اقتصادي مطرح مي باشد. آموزش به روستاييان دامدار بر اساس مدل پرسيد به علت اثربخش بودن و گستردگي آن از راهکارهاي اصلي در کنترل و پيشگيري بيماري تب مالت به شمار مي رود. اين مطالعه با هدف تعيين تاثير برنامه مداخله آموزشي بر اساس الگوي پرسيد و اجزاي اصلي آن در افزايش رفتارهاي پيشگيري کننده در روستاييان شهرستان خمين در پيشگيري از تب مالت انجام گرفت.
روش بررسي: اين مطالعه نيمه تجربي تصادفي شده شاهددار بود. جمعيت مورد مطالعه 400 نفر از مردان مناطق روستايي شهرستان خمين در سال 1385 بودند که به طور تصادفي در دو گروه مداخله و کنترل قرار گرفتند. ابزار گردآوري اطلاعات، پرسشنامه محقق ساخته بر اساس سازه هاي الگوي پرسيد بود. پايايي اين پرسشنامه از طريق آزمون ثبات دروني در فاز پايلوت بر روي 25 نفر تاييد شد. به منظور تعيين اعتماد علمي از روايي صوري استفاده شد. مداخله آموزشي در طي سه جلسه، به صورت يک بار در هفته و به مدت 60 الي 90 دقيقه بر اساس سازه هاي مدل پرسيد صورت گرفت و نمونه هاي پژوهش به مدت 3 ماه پيگيري شدند و اطلاعات قبل و بعد از مداخله سنجيده شد. از آزمون هاي تي مستقل، تي زوج و آناليز واريانس با تکرار مشاهدات براي تجزيه تحليل داده ها استفاده شد.
يافته ها: ميانگين نمرات عوامل مستعد کننده (آگاهي و نگرش)، عوامل تقويت کننده و عوامل قادرساز در گروه مداخله نسبت به گروه کنترل تفاوت معني دار آماري را نشان داد (P<0.05).
نتيجه گيري: طراحي و اجراي برنامه آموزشي بر اساس الگوي پرسيد مي تواند تاثير مثبتي در افزايش رفتارهاي پيشگيري کننده در پيشگيري از تب مالت داشته باشد.