خمیر سیلیکون واسه کسایی که مهندس بازی زیاد در میارن اسم آشناییه . خمیر سیلیکون قیمت زیادی نداره اما جالبه بدونید اگه نباشه لپ تاپ ۲۰ میلیونی یا کامپیوتر ۱۰ میلیونی هم شاید کارایی درستی نداشته باشه . امروز می خوام در مورد ماهیت خمیر سیلیکون صحبت کنم پس تا انتهای پست همراه من باشید .
خمیر سیلیکون چیست؟
همین اول مقاله بگم که خمیر سیلیکون هم مثل خیلی از چیزهای دیگه توی دنیای تکنولوژی به اشتباه رایج شده یعنی به عبارت دیگه خمیر سیلیکون خودش زیر مجموعه انتقال دهنده های حرارتی هست . اما چون از اول رایج شده دیگه همینجوری اسمش مونده . تو انگلیسی به مواد انتقال دهنده حرارتی Thermal Interface Material یا به اختصار TIM میگن . از خمیر سیلیکون برای انتقال گرما از CPU یا GPU به هیت سینک ( گرما گیر به انگلیسی Heat Sink ) استفاده میشه . خمیر سیلیکون همون چیزیه که بین CPU و آلومینیوم فن در کامپیوتر به احتمال خیلی زیاد دیدید .
قبلا ها یعنی حدود ۲۰ سال پیش که پردازنده ها توان مصرفی و تلفات گرمایی کمی داشتن ، استفاده از خمیر سیلیکون اختیاری بود اما امروزه به جزئی جدای ناپذیر از سیستم کامپیوتری تبدیل شده . خمیر سیلیکون شاید رسانای اکتریکی نباشه اما یکی از بهترین مواد برای انتقال گرما هست .
مقدار انتقال گرمای مواد رو با واحد وات بر متر کلوین یا به انگلیسی Watt/meter Kelvin و به اختصار W/mK هست . هرچی این عدد بیشتر باشه ، اون ماده بهتر گرما رو منتقل می کنه . برای خمیر سیلیکون این عدد از ۰.۳ تا ۲ وات بر متر کلوین هست . اما خمیر های نقره ای که در ادامه میگم بین ۳ تا ۸ وات بر متر کلوین هدایت حرارتی دارن .
چرا از خمیر سیلیکون استفاده می کنیم
شاید سوال خیلی ها این باشه که اصلا چرا باید از خمیر سیلیکون در خنک سازی استفاده کرد . اول از همه بگم که وظیفه خمیر سیلیکون خنک کردن نیست ، خمیر سیلیکون گرما رو از CPU یا پردازنده گرافیکی به هیت سینک می رسونه . به زبون ساده ، نه هیت سینک و نه خود CPU یا GPU ، سطح ۱۰۰ درصد صافی ندارن و یک سری شکاف های مایکروسکوپی و ریزی روی خودشون هست . از اونجا که هوا رسانای خوبی نیست ، هوا درون این شکاف های ریز گیر میفته و مانع انتقال گرما از CPU با هیت سینک میشه . این شکاف ها ریزن اما تو عمل خیلی تاثیر گذارن . اما با وجود خمیر سیلیکون این شکاف ها پر میشه و انتقال حرارت به سادگی انجام میشه .
استفاده از خمیر سیلیکون بین ۱۰ تا ۲۰ درجه سانتی گراد از دمای CPU یا GPU کم میکنه . ضمنا اگه خمیر سیلیکون نباشه حتی اگه CPU بدون مشکل هم به کار خودش ادامه بده وقتی گرم میشه از سرعت کلاک پالس خودش کم می کنه و اینجری عملکرد کلی کامپیوتر یا لپ تاپ میاد پایین .
خمیر سیلیکون تا حدی مهم هست که اگه در عملکردش خللی ایجاد بشه کامپیوتر یا لپ تاپ خاموش میشه مخصوصا موقع بازی های کامپیوتری که فشار روی گرافیک و خود CPU زیاده . پس دیدید که حفره های بسیار ریزی که روی سطح قالب پردازنده و همچنین خود هیت سینگ فلزی هست باعث بوجود اومدن خمیر سیلیکون شده .
انواع خمیر سیلیکون
از یه طرف به خمیر سیلیکون نگاه کنیم ۳ ۴ تا انتقال دهنده داریم از یه طرف دیگه اگه اختصاصی تر نگاه کنیم ۳ مدل دیگه . من همه رو توضیح میدم .
■ انتقال دهنده گرمایی خمیری
این مدل همین خمیر سیلیکون هاییه که تو بازار هست شبیه آمپول می مونه . یعنی به صورت خمیر هست و باید خودتون با کمک ظرفش و یه وسیله ای مثل کاغذ یا کارتن یا پیچ گوشتی بمالیدش روی CPU یا هیت سینک . این مدل خودش به ۳ نوع تقسیم میشه که در ادامه میگم .
■ انتقال دهنده گرمایی به صورت پد PAD
این نوع از انتقال دهنده های گرمایی خیلی شبیه به لواشک می مونه و معمولا به صورت مستطیل یا مربع برش خورده از قبل آماده هست . در واقع انتقال دهنده های گرمایی PAD به خاطر راحتی در استفاده طراحی شدن . از طرفی خمیر سیلیکون وقتی روی CPU مالیده میشه کلا همه جا رو به خاک و خون می کشه دیگه هیچی دیده نمیشه اما در مورد PAD دیگه کثیف کاری خبری نیست . ضمنا شرکت های تولید کننده هیت سینک و یا پردازنده شاید همراه محصول خودشون انتقال دهنده گرمایی PAD هم ارائه کنن یا اصلا از قبل روی اون چسبونده باشن ، این کار از دستکاری محصول توسط مشتری جلوگیری می کنه . چون اگه محصول خراب شه کسی نمیگه این مشتریه بلد نبوده چکار کنه که ، میگن پردازنده اینتل یا AMD سوخت !
انواع گرماگیر خمیری
■ خمیر نقره ای یا فلزی
رنگ این مدل به صوت نقره ای هست و درونش از نقره استفاده شده . قاعدتا باید نقره باشه اما این مدل هایی که ارزون هستن و رنگ نقره ای هم دارن عمـــــــــــرا اگه داخلشون نقره باشه . توی اینا یه سری پودر آلومینیومی چیزی می ریزن که فقط بگن فلز توش به کار رفته . نوع فلزی البته اگه نقره توش به کار رفته باشه گرونه و کیفیت مرغوبی داره . یه سری ها میگن خمیر فلزی ها چون توشون فلز به کار رفته رسانای الکتریسیته هستن و ظرفیت خازنی دارن و شاید اتصالی ایجاد کنه . اگه یه CPU لپ تاپ یا کامپیوتر رو دستتون گرفته باشید می بینید که روی اونا یه سری قطعات بسیار ریز ( مقاومت و خازن و … ) تعبیه شده و از طرفی اگه زیاد خمیر بزنید شاید بیاد روی پایه های CPU و اتصالی ایجاد کنه . من نه این حرف رو تایید میکنم نه تکذیب اما من احتمالش رو خیلی کم می دونم چون رسانایی خمیر فلزی اونجوریام که اینا میگن نیست ضمن اینکه من خودم قبلا استفاده کردم مشکلی پیش نیومده ، شایدم خوش شانس بودم . ضمن اینکه من مسائل امنیتی رو رعایت کردم .
■ خمیر سرامیکی
خمیر سرامیکی همین خمیر های سفید رنگ شفافی هست که توی بازار با قیمت ۱۰۰۰ تومن داره فروش میره . توی این نوع خمیر ها از پودر سرامیک استفاده شده . خمیر سرامیکی کیفیت پایینی داره و به هیچ عنوان به پای خمیر نقره ای نمی رسه .
■ خمیر سیلیکون
خمیر سیلیکون اورجینال همین مدله و بهترین نوع خمیر سیلیکون همینه . به خاطر همین خیلی گرونه و زیاد هم تولید نمیشه . بهترین خمیر های نقره ای باز هم از خمیرهای سیلیکون اورجینال ضعیف تر هستن اما مدل هایی از خمیرهای نقره ای هست که فقط ۲ درجه سانتی گراد با خمیر سیلیکون های اورجینال فرق داره . در حال حاضر خیلی بعید می دونم خمیر سیلیکون اورجینال پیدا کنید .
محتویات خمیر سیلیکون ، آیا خمیر سیلیکون سمی است ؟
محتویات دقیق و علمیش رو من خودم هم نمی دونم اما اکسید آلومینیوم ، اکسید روی ، نیترید آلومینیوم ، کربن ، نقره ، مواد چسبنده مایع ، پودر فلز یا پودر سرامیک بخش های مهمی از مواد تشکیل دهنده انواع خمیر های سیلیکون هستن .
هیچ کدوم از این مواد سمی نیستن یعنی منجر به مرگ شما نمیشه ( تا جایی که من می دونم ) اما خب قرار هم نیست کسی خمیر سیلیکون بخوره ، اصلا خیلی دم دست نیست که بخواد آدم رو وسوسه کنه واسه خورده شدن !
اگه متخصص شیمی می تونه تو این مورد کمک کنه حتما تو قسمت نظرات ، نظر کارشناسی بده .
به طور کلی در بازار بیشتر دو مدل خمیر سیلیکون واسه خرید هست . یکی خمیر فلزی که رنگ نقره ای داره و یه مدل خمیر سرنگی سفید یا سرامیکی . قیمت این سرامیکی ها از ۶۰۰ تومن تا ۳۰۰۰ تومن متغیره بستگی به فروشنده داره ( همون جنسه ها ) . مارک DEEPCOOL الان تو بازار هست ( نقره ای ) که قیمتش از ۴ ۵ هزار تومن تا ۲۰ هزار تومن هم هست . اگه کار حرفه ای می خواید بکنید از همین مدل های نقره ای بگیرید . یه مدل هم به صورت قوطی هست اون دیگه واسه تعمیرکارا و افرادیه که خیلی با خمیر سیلیکون سر و کار دارن .
