دکتر غلامعلی حداد عادل اخیراً در گفتوگو با سایت تسنیم، به عادت کتابخوانی مقام معظم رهبری اشاره کرده و میگوید:
«ایشان در هر موضوعی که مخاطب بحث داشته باشد، کتابهایی را برای ارجاع به آنها معرفی میکنند، که بسیاری از این کتابها در کتابخانه شخصی معظمله نیز موجود است.
یکی از عادتهای کتابخوانی ایشان این است که با اتمام مطالعه کتاب، نظر خود را در حد یک صفحه درباره کتاب نوشته و آن را به همراه کتاب در قفسه کتابخانه قرار میدهند، به گونهای که برای خواننده آگاهی از نظر ایشان درباره کتاب به سرعت با خواندن آن کتاب امکان پذیر است. رهبر انقلاب یک خواننده فعال کتاب هستند، مطالعه ایشان انفعالی نیست، ابتدا هر کتاب را ارزیابی میکنند، نیت و انگیزه نویسنده از نگارش کتاب، ترجمه، قلم و نثر کتاب و حتی ظاهر کتاب را نیز بررسی میکنند، میتوان گفت رهبر انقلاب با کتاب زندگی میکنند.
قلمرو علایق مطالعاتی ایشان خیلی رسمی و منطبق بر حوزه مطالعات متعارف روحانیان نیست. بیشتر روحانیان به اقتضای فضای حوزه و درس و بحثی که دارند، منطقه خاصی در مطالعه مورد علاقهشان است. هر صنف و گروه دیگر هم همینطور هستند؛ مهندسها، پزشکها و... بالاخره هر کسی یک قلمرو مشخص و مخصوصی را برای مطالعه خودش انتخاب میکند. البته ممکن هم هست در هر یک از این اقشار، گروهی اهل مطالعه نباشند اما اگر بخواهند مطالعه کنند، قلمرو خاصی برای آن دارند.
آقای خامنهای غیر از فقه و اصول و معارف اسلامی که در سنت تحصیلی ایشان، رسمی و درسی بوده و جزء مطالعات تحقیقی و پژوهشی ایشان به حساب میآید، از ابتدای زندگی میدان وسیعی را برای مطالعه پیش چشم داشتهاند، همین قلمروهای مطالعاتی هم پیکره اصلی کتابخانه شخصی ایشان را شکل میدهند. از خصوصیات ایشان در کتابخوانی، مداومت است. گذشته از مطالعات کاری در مورد موضوعات اساسی کشور، ایشان نوعاً شبها پیش از خواب مطالعه میکنند؛ یک مطالعه سبک. این غیر از مطالعه سنگینی است که برای درس خارج فقه یا ایراد یک سخنرانی میکنند. مطالعه آخر شب برای ایشان در واقع برای رفع خستگی و بهعنوان تفریح ذهنی مطرح است. البته مطالعه سبک ایشان جزو مطالعات سنگین ماهاست!»
به بهانه ی همین گفت و گو و سخنان دکتر غلامعلی حداد عادل, «بی بوکس دات آی آر» بر آن شد تا لیستی از کتاب های توصیه شده توسط مقام معظم رهبری را از لا به لای سایت های خبری مختلف و سخنرانی های ایشان جمع آوری و در اختیار شما کتاب دوستان قرار دهد. لازم به ذکر است این لیست به مرور زمان بروز رسانی و بر کتاب های آن افزوده خواهد شد.
لیست کتاب های پیشنهادی به قرار زیر است:
1. بینوایان اثر ویکتور هوگو:
رهبر معظم انقلاب سالها قبل درباره شاهکار «ویکتور هوگو» اینگونه اظهار داشتند:
«به نظر من بینوایان ویکتور هوگو برترین رمانی است که در طول تاریخ نوشته شده است. من همه رمانهای طول تاریخ را نخواندهام، شکی در این نیست، اما من مقدار زیادی رمان خواندهام که مربوط به حوادث قرنهای گوناگون هم هست. بعضی رمانهای خیلی قدیمی را هم خواندهام. مثلاً فرض کنید کمدی الهی را خواندهام. امیرارسلان هم خواندهام. الف لیله و هزار و یک شب را هم خواندهام. وقتی نگاه میکنم به این رمانی که ویکتور هوگو نوشته، میبینم این چیزی است که اصلاً امکان ندارد هیچکس بتواند بهتر از این بنویسد یا نوشته باشد و معروف نباشد و مثل منی که در عالم رمان بودهام، این را ندیده باشم یا اسمش را نشنیده باشم ... من میگویم بینوایان یک معجزه است در عالم رماننویسی، در عالم کتابنویسی. واقعاً یک معجزه است ... زمانی که جوانها زیاد دور و بر من میآمدند قبل از انقلاب، بارها این را گفتهام که بروید یک دور حتماً بینوایان را بخوانید. این بینوایان کتاب جامعهشناسی است، کتاب تاریخی است، کتاب انتقادی است، کتاب الهی است، کتاب محبت و عاطفه و عشق است.»
2. لذات فلسفه اثر ویل دورانت:
لذات فلسفه نام کتابی است ازويل دورانت ، مورخ و فیلسوف آمریکایی است. این کتاب نخستین بار در سال ۱۹۲۹ میلادی با عنوان کاخهای فلسفه چاپ شد. ناشران نام کنونی را به نویسنده پیشنهاد میدهند، و در چاپهای پس از آن، کتاب با این نام منتشر میشود. این کتاب شامل نظریات خاص ویل دورانت درباره مسایل اساسی زندگی و سرنوشت بشر است. کتاب لذات فلسفه نخستین بار در سال ۱۳۴۴ هجری خورشیدی با ترجمه عباس زریاب خویی در ایران منتشر گردید.
بخش هايي از اين كتاب :
داستانهای هزار و یک شب نشان می دهد که سرودهای عاشقانه از قرون وسطی جلوتر بوده، ولی ترغیب عفت و پاکدامنی از طرف کلیسا که او را به علت دور از دسترس بودن جذابیت بخشید، مایه نضج غزل عاشقانه گردید، حتی لارشکوفو نویسنده نیش زن میگوید :«چنین عشقی برای روح مانند جان برای بدن است»این استحاله میل جسمانی را به عشق معنوی چگونه توجیه کنیم؟ چه موجب میشود که این گرسنگی حیوانی چنان صفا و لطف بپذیرد که اضطراب جسمانی به رقت روحی تبدیل شود. آیا رشد تمدن است که به علت تأخیر انداختن ازدواج موجب میشود تا امیال جسمانی برآورده نشود و بدرون نگری و تخیل سوق داده شود و محبوب را در لباس رنگارنگی از تخیلات امیال نابرآورده جلوهگر سازد؟ آنچه بجوئیم و نیابیم عزیز و گرانبها میگردد، زیبایی به قدرت میل بستگی دارد و میل با اقناع و ارضاء ضعیف و با منع و جلوگیری قوی میگردد.
در بخش ديگري از اين كتاب ميخوانيم:
مرد جوان به دنبال چشمان پر از حیا است و بدون آنکه بداند حس میکند که این خودداری ظریفانه از یک لطف و رقت عالی خبر میدهد، حیا و در نتیجه عزیز بودن زن و معشوق واقع شدن او برای مرد پاداشهای خود را پس انداز میکند و در نتیجه نیرو و شجاعت مرد را بالا میبرد و او را به اقدامات مهم وا میدارد و قوائی را که در زیر سطح آرام حیات ما ذخیره شده است بیرون میریزد.
از دیگر آثار ویل دورانت می توان به موارد زیر اشاره کرد:
مهمترین اثر او تاریخ تمدن، مجموعه کتابی ۱۱ جلدی است که با همکاری آریل دورانت، همسرش نوشتهاست. از جمله آثار شناخته شده وی در ایران تاریخ فلسفه و لذات فلسفه می باشند.
3. دن آرام اثر میخائیل شولوخوف:
کتاب دن آرام نوشته میخائیل شولوخوف نویسنده روس می باشد که در چهار جلد جمع آوری شده است. میخائیل شولوخف، به خاطر خدماتش در زمینه رشد و تکامل ادبیات روسیه به لقب نویسنده ملی، دریافت عالیترین نشان لنین ، جایزه دولتی و جایزه نوبل سال ۱۹۶۵ موفق شد.
«دن آرام» از آثار جاویدانه ادبیات جهان بشمار میرود که به شیوه رئالیسم اجتماعی به نگارش درآمده و رویدادهای یک دوره بسیار با اهمیت تاریخ مردم روسیه را به بهترین طرز و عالیترین بیان بازتاب میدهد.
بسیاری از شخصیتها و رخدادهای رمان «دن آرام» زاییده خلاقیت و اطلاعات دست اول نویسنده است. دن آرام که نگارش آن در حدود 12 سال به طول انجامید بزرگترین اثر شولوخوف است که جایزه نوبل ادبیات را برایش به ارمغان آورد.
«دن آرام» تصویری است همهجانبه از زندگی قزاقها در زمان صلح، سالهای سرنوشتساز جنگ اول جهانی، انقلاب 1914 اکتبر روسیه و یک جنگ داخلی تلخ. حماسه شولوخوف همچون «جنگ و صلح» تولستوی تلفیقی است از خصوصیات رمانهای خانوادگی-اجتماعی و تاریخی. نویسنده حوادث رمان را عمدتاً بر محور تجسم خانواده یک قزاق به نام «مولوخوف» متمرکز میسازد که پسر کوچکش «گریگوری» قهرمان نخست آن است.
گریگوری شخصیتی دوستداشتنی، شجاع، جنگاور و خستگیناپذیر است که در تمام رویدادهای بزرگ تاریخی حاضر شده است. در جستجوی عدالت، گاهی با سرخها ارتباط برقرار میکند و گاهی به سراغ سفیدها میرود. (در این اثر سرخ لقب کمونیستها و سفید عنوان طرفداران امپراتوری است.) تجربیات سیاسی و نظامی گریگوری که به خاطر حوادث و مشکلات جنگ اول جهانی و انقلاب روسیه به دست آورده در پس داستان عشق شورانگیز و غمانگیز وی رنگ میبازند.
«دن آرام» لبریز از حوادث ناگوار و برجستهای است که بر اثر رویاروییهای شخصی یا اجتماعی وسیاسی پیش میآیند.
در بخشهایی از کتاب می خوانیم:
روشچین به دنبال اینگونه نتیجهگیریها کوشید تا امکان گریختن از ارتش را مورد بررسی قرار دهد: «میتوانم به خارجه فرار کنم؟ نه؛ سراسر دنیا در آتش جنگ میسوزد. ماموران اطلاعاتی همه جا در جستجوی بیگانههای مظنون هستند تا دستگیرشان کنند و توی زندانها به چوبههای دار بیاویزندشان.در سراسر دنیا جوانهای چالاک و زندهدل را توی وسایل نقلیه می چپانند.این جوانها فریاد میزنند: « بزن بریم پدر آلمانیهای پسفطرت را درآریم و فوری برگردیم پیش دخترهای خندهرومون»
آنها را در اقیانوسها به اژدر میبندند و این جوانهای شاد، در آب های یخزده، در میان لکههای روغن دست و پا می زنند.در اروپا ستونهایی مرکب از همین مردان جوان، ملبس به لباس کاری، شبیه به کفن، به شکل خط زنجیرهای متراکم مطیعانه به استقبال رگبار مسلسلها و بمباندازها و اژدرافکن ها و شعلهاندازها میروند؛ اینها از پس و پیش با آتش مواجهاند. بنابراین فرار به خارجه منتفی میشود. چطور است که شناسنامه قلابی دست و پا کنم، راهی اتسا شوم و در یکی از کبابیهای شهر شغل پیشخدمتی پیدا کنم؟
درجای دیگر می خوانیم:
در این هنگام که سالن رستوران تا حدودی خلوت شده بود، نگاه داشا به «بسسونف» افتاد که سر یکی از میزها نشسته بود؛ او در حالی که آرنجش را به وسط میز تکیه داده بود به صحبتهای آکوندین که سیگاری نیمه جویده در دهان داشت و با ناخن خود رومیزی را شیار میزد، به دقت گوش میداد و در آن حال با چهره رنگپریده و اندیشناک به ناخن آکونین می نگریست.
داشا گمان می کرد که از صحبتهای آنها توانسته است عبارت: « باید همه چیز پایان پیدا کند» را بشنود. اما در آن دم پیشخدمتی - تاتاری شکمگنده ـ بین آندو و داشا حایل شد. کاتیا و نیکولای ایوانوویچ به پا خاستند و داشا را صدا زدند و او هیجانزده و ناراحت از کنجکاوی ارضا نشدهاش، به ناچار از رستوارن بیرون رفت. وقتی به خیابان درآمدند، ناگهان نفس سرد و شیرین یخ بندان چهرهشان را نوازش کرد. ستارهها در آسمان ارغوانی تیره میدرخشیدند. پشت سر داشا کسی خندهکنان گفت:«مُردم از این شب باشکوه!»
برخی از دیگر آثار شولوخوف عبارتند از:
-
آنها برای سرزمین پدریشان جنگیدند
-
زمین نوآباد ترجمه م.ا.به آذين
4. مهاتما گاندی اثر رومن رولان:
رومن رولان فرانسوی چندسال بعد از مرگ گاندی، کتابی در رابطه با شخصیت وی نگارش کرد که این کتاب در ایران توسط محمد قاضی ترجمه شده است.
در بخشی از کتاب می خوانیم:
در میان بسیاری از صفات برجسته گاندی جی، به نظر من، دو صفت بیش از همه قابل ذکر است: نترسیدن و نداشتن نفرت. امروز ترس و نفرت بر جهان چیره شده. هیچ صفتی را بدتر از این دو نمی توان برای یک فرد یا یک ملت تصور کرد. نسل گذشته آکنده از ترس و نفرت بود و نسل امروز در سایه آنها رشد می کند. گاندی جی نیم قرن مردم هند را تربیت کرد و به اندیشه آنها جهت داد. ما از شکستها و عقب ماندگیهای اصلی خود خلاص نشدیم اما از او چیزهای بسیاری آموختیم و بخشی از آنچه آموخته ایم هنوز هم باقی است و جزو سنتهای هندی و میراث نژاد ما شده است. مردم ما گاهی با یکدیگر میستیزند؛ من، اما، تصور می کنم، در مجموع، از نفرت به دورند.
از جمله دیگر آثار رولان می توان به موارد زیر اشاره کرد:
-
نمایشنامه ها (تراژدی ایمان، تئاتر انقلاب، لیلولی)
-
زندگی نامهها (بتهوون، هندل، میکلآنژ، زندگانی تولستوی، گاندی ، میه)
-
تاریخ موسیقی (تاریخ اپرای اروپا پیش از ژان باتیست لولی و آلساندرو اسکارلتی، موسیقی دانان دیروز و موسیقی دانان امروز)
-
رمان (ژان کریستف، جان شیفته،کولا برونیون)
5. جان شيفته اثر رومن رولان:
جان شیفته رمانی از رومن رولان نویسنده فرانسوی می باشد که در چهار جلدی جمع آوری شده است و توسط محمود اعتمادزاده (م.ا. بهآذین) ترجمه شده است او نخستین فصل این اثر را هنگام بازداشتش در زندان قصر ترجمه کرد و درباره آن گفتهاست «ترجمه این اثر پیرم کرد. چه سالها که قطره قطره آب شدم و فرو ریختم.»
فضای داستان جان شیفته، فرانسه در ابتدای سده بیستم است و رمان وضعیت اجتماعی این دوران را برای خواننده به تصویر میکشد. از سوی دیگر، شخصیت اصلی داستان زنی به نام آنت ریور است و رولان در طول داستان چگونگی بیداری زنان فرانسه را شرح میدهد.
رومن رولان خود مینویسد: «قهرمان اصلی جان شیفته، آنت ریور به گروه پیشتاز آن نسل زنانی تعلق دارد که در فرانسه ناگزیر گشت با دشواری، با پنجه در افکندن با پیشداوریها و کارشکنی ها راه خود را به سوی یک زندگی مستقل باز کند.»
این اثر سرگذشت زنی را نقل میکند که روحی شیفته و عاشق دارد و زندگیاش مانند نام خانوادگیاش ، ریور (به معنای رودخانه) به رودی پرپیچ و خم و پرآب و غنی مانند است. جان شیفته با شیفتگی آنت ۲۴ ساله به پدرش و مرگ او آغاز میشود. در همین زمان آنت باردار میشود و سپس خواهر ناتنیاش را کشف میکند و شیفته او میشود. جان شیفتهٔ آنت پس از آن عشق مادرانه را درمییابد. در جلدهای بعدی کتاب، آنت و پسرش، مارک ریور درگیر حوادث تاریخی فرانسه میشوند و بدین سان، زندگی او در دو سطح موازی پیش میرود.
در بخشی از کتاب می خوانیم:
در روشنایی ضعیف اتاق که لت های پنجرهاش بسته بود، آنت لباده مانند سفیدی به تن کرده روی تخت خواب خود نشسته بود و لبخند میزد. موهای افشانش که تازه شستوشو شده بود، بر شانههایش ریخته بود. از پنجره باز، گرمای زرین بعدازظهر ماه اوت در هوای ساکن گسترده میشد. آنت از این بهروزی سهم داشت. میتوانست بی هیچ حرکت، بی آنکه بیندیشد یا نیازی به اندیشه داشته باشد، ساعتها دراز بکشد. برایش همین کافی بود که میدانست دو تاست؛ حتی تلاش نمیکرد با بچهای که در او بود حرف بزند زیرا یقین داشت که آنچه خود احساس میکند، او هم حس می کند.
6. گذر از رنج ها اثر آلکسی تولستوی:
رهبر انقلاب تا به حال چندین بار از رمان آلکسی کانستانتینوویچ تولستوی که راوی بخشی از انقلاب اکتبر است، نام برده اند و آن را یک رمان خوب در بیان حوادث یک انقلاب معرفی کرده اند، همچنین در دیدار با مسئولان کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در سال 76 عنوان کردند: «من بارها مثال قصه های انقلاب اکتبر را گفتهام. یکی کتاب «گذر از رنجها»ی تولستوی است که فوق العاده است... اینها داستانهای انقلابی است.»
رمان سه جلدی «گذر از رنجها» بر تجربه های گرانبها و تاریخی مردم روسیه از ۱۹۱۴ تا ۱۹۱۹ بنا شده و تصویرگر نشیب و فرازهای جنگ جهانگیر اول، انقلاب اکتبر و جنگ های داخلی است. از سویی نادرترین رمانی است که نه از نگاه پرورش یافتگان سوسیال دموکراسی روسیه، بلکه از دید یک اشراف زاده نوشته شده است که نخست با انقلاب شوروی از در ستیز برخاست اما به تدریج و در پی ظهور ثمرات عینی اجتماعی انقلاب، از هواداران کوشنده آن شد و به انقلاب پیوست.
طرح رمانتیک زندگی دو خواهر، به نامهای داشا و کاتیا، و عشقهای آنان، در متن دوران خارقالعادهای جریان دارد که از همان نخستین سالهای قرن بیستم تا 1917 پیوسته بر اثر جنگها و انقلابات در تلاطم است. نویسنده از وصف سن پترزبورگ آغاز میکند؛ شهری که در آن، در دل فساد و انحطاط، نطقهای غرایی در ستایش ماشینیسم و عدالت اجتماعی طنینافکن است. بر روی ویرانههای همین فرهنگ است که رؤیای آیندهای که در آن، پیش از هر چیز، باید بسیاری چیزها را نابود کرد بنا میشود. سپس تولستوی خوانهای مهم جنگ لهستان و جنگ گالیسی و بلوارهای کارگری 1916 و 1917 را مجسم میسازد. چهرههای داستانی بخش نخست کتاب یا میمیرند یا معلول و راهزن آنارشیست میشوند. تنها مهندس ایوان ایلیچ، که عاشق داشا است، پس از فرار از زندان آلمانیها به سنپترزبورگ بازمیگردد و سرانجام با زنی که سالهاست چشم به راه اوست ازدواج میکند. در این صحنهآرایی است که شخصیت مردی شاخص میشود که با دفاع از عشق خود با تمامی عصر خویش به پیکار برمیخیزد: « سالها سپری خواهد شد؛ جنگ و انقلاب هم سپری خواهد شد؛ آنچه دستنخورده میماند همان دل سرشار از عشق ماست.»
بخشی از کتاب:
روشچین به دنبال اینگونه نتیجهگیریها کوشید تا امکان گریختن از ارتش را مورد بررسی قرار دهد: «میتوانم به خارجه فرار کنم؟ نه؛ سراسر دنیا در آتش جنگ میسوزد. ماموران اطلاعاتی همه جا در جستجوی بیگانههای مظنون هستند تا دستگیرشان کنند و توی زندانها به چوبههای دار بیاویزندشان...در سراسر دنیا جوانهای چالاک و زندهدل را توی وسایل نقلیه می چپانند...این جوانها فریاد میزنند: « بزن بریم پدر آلمانیهای پسفطرت را درآریم و فوری برگردیم پیش دخترهای خندهرومون...»
آنها را در اقیانوسها به اژدر میبندند و این جوانهای شاد، در آب های یخزده، در میان لکههای روغن دست و پا می زنند...در اروپا ستونهایی مرکب از همین مردان جوان، ملبس به لباس کاری، شبیه به کفن، به شکل خط زنجیرهای متراکم مطیعانه به استقبال رگبار مسلسلها و بمباندازها و اژدرافکن ها و شعلهاندازها میروند؛ اینها از پس و پیش با آتش مواجهاند. بنابراین فرار به خارجه منتفی میشود...چطور است که شناسنامه قلابی دست و پا کنم، راهی اتسا شوم و در یکی از کبابیهای شهر شغل پیشخدمتی پیدا کنم؟
7. فرهنگ جبهه اثر سید مهدی فهیمی:
کتاب فرهنگ جبهه که به قلم سید مهدی فهیمی می باشد به بیان آداب و رسوم و فرهنگی که در میان رزمندگان در زمان هشت سال دفاع مقدس رایج بوده است می پردازد. زبان عامیانه و شوخ طبعی های موجود در این کتاب از ویژگی های بارز این اثر می باشد.
در بخشی از این اثر می خوانیم:
جديجدي، مانع نماز شب، تهجد و شب زندهداري بچهها ميشد. تا جايي كه ميتوانست، سعي ميكرد نگذارد كسي نماز شب بخواند. گاهي آفتابه آبهايي كه آنها از سرشب پر ميكردند و پشت سنگر مخفي ميكردند، خالي ميكرد. اگر قبل از اذان صبح بيدار ميشد، پتو را از روي سر بچهها كه در حال نماز بودند، ميكشيد. اگر به نگهبان سپرده بودند كه زودتر صدايشان كند و ميخواست به قولش وفا كند، نميگذاشت و خلاصه هر كاري از دستش ميآمد كوتاهي نميكرد.
با اين وصف، يک وقت بلند ميشد، ميديد اي دل غافل! حسينيه پر است از نماز شب خوانها. آن وقت بود كه ميايستاد و داد و بيداد ميكرد اي بدبختها! چقدر بگويم نماز شب نخوانيد. اسلام والله به شما احتياج دارد. فردا اگر شهيد بشويد، كي ميخواهد اسلحههايتان را از روي زمين بردارد؟ چرا بيخودي خودتان را به كشتن ميدهيد؟ بچهها هم بياختيار لبخندي بر لبانشان مينشست و صفاي محفل ميشد.
برخی از آثار سید مهدی فهیمی عبارتند از:
8. جشن حنابندان اثر محمد حسین قدمی:
جشن حنابندان شامل 2 گزارش است که توسط محمد حسین قدمی نوشته شده است. این کتاب پس از 20 سال برای دومین بار به چاپ رسید.
گزارش هاي موجود در اين كتاب از خاطرات دو عملیات کربلای 5 و بیت المقدس 4 در مناطق جنوب و غرب کشور است. گزارش اول کتاب با ذوق و علاقه شخصی نویسنده و در طول عملیات کربلای 5 نوشته و جمع آوری شده و گزارش دوم آن که مربوط به عملیات بیت المقدس 4 و در مناطق غربی کشور و بخشی از خاک عراق استبه سفارش سید مرتضی آوینی و برای مجموعه روایت فتح نوشته شده است ) از جمله حوادث موجود در آن ميتوان به بمباران شیمیایی حلبچه اشاره كرد).
هر دوی این گزارش ها از میان خاطرات رزمندگان لشگر 27 محمد رسول الله گرداوری شده است. برای گزارش دوم، کار دقیق تر و انتخاب شده تری انجام شده است، چرا که از میان دسته های مختلف، دسته ی ایمان که به خط شکنی معروف بوده اند انتخاب شده و کار را با آن دسته شروع نموده اند.
از جمله آثار اين نویسنده دفاع مقدس ميتوان به کتابهای زير اشاره كرد:
-
ییلاق سنگرها (شامل دو گزارش از سفر با آزادگان به مناطق جنگی)
-
مشقهای آسمانی (خاطرات فرهنگیان رزمنده)
-
دو شهر عشق (سفرنامه مکه ومدینه)
-
زمزمه محبت (خاطرات معلمان)
-
بازیهای فکری و آموزشی (برای کودک و نوجوان)
-
خاطرات بخشیپور (محافظ شهید محمدجواد تندگویان)
-
نامههای شهید محمد جوکار و هزار روز اسارت
از ديگر آثار ايشان ميتوان به مقالاتی در مجلات «امید امام»، «امید انقلاب» و « پیام انقلاب» و همچنين فیلم داستانی کوتاه هشت میلیمتری «معجزه»كه از دو حادثه واقعی در جبهههای غرب کشور برای سپاه پاسداران باختران (کرمانشاه) در زمان جنگ تهیه و تدوین شده است اشاره كرد.
9. نور الدین پسر ایران اثر معصومه سپهری:
دستنوشتهی حضرت آیتالله خامنهای بر حاشیه كتاب «نورالدین پسر ایران»:
«بسم الله الرحمن الرحیم
این نیز یكی از زیباترین نقاشیهای صفحهی پُركار و اعجاز گونهی هشت سال دفاع مقدس است. هم راوی و هم نویسنده حقاً در هنرمندی، سنگ تمام گذاشتهاند. آمیختگی این خاطرات به طنز و شیرینزبانی كه از قریحهی ذاتی راوی برخاسته و با هنرمندی و نازكاندیشیِ نویسنده، به خوبی و پختگی در متن جا گرفته است، و نیز صراحت و جرأت راوی در بیان گوشههائی كه عادتاً در بیان خاطرهها نگفته میماند، از ویژگیهای برجستهی این كتاب است. تنها نقصی كه به نظر رسید نپرداختن به نقش فداكارانهی همسری است كه تلخیها و دشواریهای زندگی با رزمندهئی یكدنده و مجروح و شلوغ را به جان خریده و داوطلبانه همراهی دشوار و البته پر اَجر با او را پذیرفته است.
ساعات خوش و با صفائی را در مقاطع پیش از خواب با این كتاب گذراندم والحمدلله»
«نورالدین پسر ایران» كتاب خاطرات سید نورالدین عافی است؛ پسری شانزده ساله از اهالی روستای خنجان در حوالی تبریز در آذربایجان شرقی كه حضور دفاع مقدس را در گردانهای خطشكن لشكر 31 عاشورا به عنوان نیروی آزاد، غواص و فرمانده دسته و در جبهههای مختلف تجربه كرده و بارها مجروح شده است. نورالدین نزدیك به هشتاد ماه از دوران جنگ تحمیلی را علیرغم جراحات سنگین و شهادت برادر كوچكترش سید صادق در برابر چشمانش در جبهه ماند و در عملیاتهای متعددی حضور داشت و جانباز هفتاد درصد دفاع مقدس است.
10. سفر به قبله اثر هدایت الله بهبودی:
کتاب سفر به قبله نوشته هدایت الله بهبودی اثری است که بطور خلاصه می توان گفت در رابطه با یادداشت های یکی از سفرهای حج است. از جمله موضوعاتی که در این کتاب به آنها اشاره شده است می توان به دین وعلوم مذهبی، ادبیات داستانی و داستان های کوتاه اشاره کرد.
نویسنده در این کتاب دو نوع نگاه سیاسی و معنوی به مراسم حج دارد. نگاه سیاسی اشاره به برخورد صعودی ها با ایرانی ها و سیاست های آنها در کمرنگ جلوه دادن جنبه های مذهبی و در عوض رونق دادن بازاریابی محصولات اروپایی و امریکایی و چینی و... دارد. نگاه مذهبی به توصیف لحظه های ناب عرفانی، رنگ باختن تعلقات دنیوی و برابری انسان ها اعم از فقیر و غنی و رئیس و مرئوس و زن و مرد، وعده ها و شروط با خدا، توصیف جز به جز لحظات احرام، برائت از شیطان و وسوسه هایش دارد که انسان را مشتاق سفر به آن دیار می کند.
برخی از آثار این نویسنده عبارتند از:
-
ادبیات در جنگهای ایران و روس
-
ادبیات نوین ایران پیش از نهضت مشروطه
-
انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک
11. خداحافظ كرخه اثر داوود امیریان:
کتاب خداحافظ کرخه نوشته داوود امیریان می باشد. این کتاب از 4 بخش تشکیل شده است و هر بخش شامل چند فصل می باشد . موضوع این کتاب درباره جنگ ایران و عراق است. هرفصل این کتاب به موضوعی خاص اشاره دارد و به طور سلسله وار پشت سر هم قرار میگیرند و درنهایت یک داستان را شکل می دهند. ابتدای این کتاب از جریان اعزام به جبهه شروع می شود و سپس به اردوگاه و جریان حملات و عملیات ها و در انتها با بازگشت به خانه به پایان می رسد. این داستان به زبان شیرین و ساده نگارش شده است و مخاطب اصلی آن نوجوانان می باشند.
در بخشی از این کتاب می خوانیم :
من متولد 1349 هستم . درحالی که حداقل سن برای اعزام 17 سال تمام بود . با یکی از دوستانم که قبلا به جبهه رفته بود ، مشورت کردم. قرار شد فتوکپی شناسنامه ام را دست کاری کنم. همین کار را کردم و به پایگاه ابوذر رفتم. پذیرش بسیج طبقه دوم بود. عرق سردی تنم را می لرزاند. تا به حال از این کارها نکرده بودم. با دلهره وارد اتاق شدم. مردی پشت میز نشسته بود تا مرا دید با نگاهی براندازم کرد و بی مقدمه پرسید : متولد چه سالی هستی ؟
48.... متولد 1348 هستم
داوود امیریان نویسنده این اثر تاکنون بیش از 26 عنوان کتاب تالیف کرده است وبرنده جوایز متعددی می باشد.
برخی از آثار وی عبارتند از:
-
«آخرین گلوله صیاد» زندگینامه داستانی شهید صیاد شیرازی
-
«داستان مریم» زندگینامه داستانی شهید مریم فرهانیان
-
داستان بهنام (زندگینامه شهید بهنام محمدی)
12. يادداشتهاي ناتمام اثر شهید علی سمندریان:
کتاب یادداشتهای ناتمام اثر شهید علی سمندریان مربوط به یادداشتهای دو شهید و دو رزمنده درباره فضای جبهه و دفاع مقدس می باشد که در آن زندگی در فضای جبهه و جنگ را تشریح می کند. وصیت نامه شهید سمندریان نیز ضمیمه این اثر می باشد.
«لحظه توسل» یادداشتی از کمال سپاهی است که در آن، اردوگاه رزمندگان در کارون، منطقه شلمچه و ساعاتی از جنگ را در عملیات کربلای پنج، که وی به عنوان بیسم چی در آن حضورداشته، توصیف کرده است. شهید سیدمحمد لشکری در یادداشت خود با عنوان «مهران» وقایع جنگ را در این منطقه شرح داده است. آخرین یادداشت «شب آتش»، نوشته اصغر آبخضر درباره عملیات مسلم بن عقیل می باشد.
13. زنده باد کمیل اثر محسن مطلق:
کتاب زنده باد کمیل اثر محسن مطلق خاطرات نویسنده در روزهای آغازین اعزام به جبهه های جنگ و فعالیت در گردان کمیل را بازگو می کند.نویسنده در این اثر با زبانی ساده و روان به بیان خاطرات هم رزمها، دوستان شهید و به گفته خودش مظلوم ترین و غریب ترین انسانها می پردازد.
در بخشهایی از این کتاب می خوانیم:
صدای لودرهای خودی که خاکریز گردان انصار را به حد ما می رساندند، به گوش می رسید. در این بین حاج رضا (دستواره) سوار بر موتور از کنارمان رد شد؛ در حالی که بلند داد می زد : «زنده باد کمیل». بچه ها با دیدن حاج رضاروحیه ی بیشتری گرفتند.
عطش بیداد می کرد . شهیدی دل به دریا زد و برای آب آوردن به عقب رفت. بعد از مدتی با یک کلمن آب یخ و یک دیده بان برگشت. دیده بان قرار بود از سنگر کمین آتش خودی را بر سر دشمن هدایت کند. با خوردن چند گلوله خمپاره ۶۰ فهمیدیم که جای ما لو رفته است. پاپی نژاد به شهیدی گفت: « آخه پسر بیکار بودی ؛ ما نه آب می خواستیم نه دیدبان» لبخندی روی لب های دیده بان نقش بست و گفت: « نترسین تا عصر از این جا میرم» . شاداب هم گفت: « عصر که خواستی بری، یادت باشه جنازه ما رو هم ببری!» و همه زدند زیر خنده.
برخی از دیگر آثار نویسنده در زمینه دفاع مقدس عبارتند از:
-
مهاجر كوچك (درباره شهيد دقايقی)
-
يادگار(داستان زندگی شهيدان جعفريان و واعظی)
14. دا, خاطرات سیده زهرا حسینی:
دا نام کتاب روایت خاطرات سیده زهرا حسینی است که در مورد جنگ ایران و عراق و به اهتمام سیده اعظم حسینی نگاشته شده و توسط انتشارات سوره مهر به چاپ رسیدهاست. دا، در گویش کردی و لری به معنی مادر است و زهرا حسینی با انتخاب این عنوان سعی کرده به موضوع مقاومت مادران ایرانی در طول جنگ ایران و عراق بپردازد. به اعتقاد بسیاری از کارشناسان، این کتاب مهم ترین و تأثیرگذارترین کتاب در زمینهٔ خاطرهنگاری جنگ هشت سالهٔ ایران و عراق محسوب میشود.
حضرت آيت الله خامنه اي رهبر معظم انقلاب اسلامي در ديدار جمعي از مسئولان حوزه هنري سازمان تبليغات اسلامي و دست اندرکاران توليد و انتشارات کتاب "دا"، مسئله کتاب را يکي از مسائل اصلي، درجه يک و بدون جايگزين در مقوله فرهنگ دانستند و تاکيد کردند: انقلاب اسلامي و دفاع مقدس گنجينه هاي تمام نشدني و ظرفيت هاي عظيمي هستند که بايد از آنها براي نشر و گسترش فرهنگ و ارزشهاي ديني و انقلاب اسلامي در جامعه و جهان، حداکثر استفاده را کرد.
ايشان با تاکيد بر اينکه دفاع مقدس، ظرفيت گرانبهايي براي بارور کردن ادبيات کشور و انتقال معرفت ناب ديني و انقلاب اسلامي به جامعه است، افزودند: کتاب "دا" که حقا و انصافا کتاب بسيار خوب و قابل طرح در سطح جهاني است، مربوط به بخش کوچکي از وقايع جنگ تحميلي است و اين نشان مي دهد که هشت سال دفاع مقدس داراي ظرفيت هاي توليد هزاران کتاب به منظور انتقال فرهنگ و ارزشهاي اسلامي و انقلابي به جامعه و جهان است.