حدیث شماره 24: «برطرف کردنِ گرفتارىِ مؤمن‏»

حدیث شماره 24: «برطرف کردنِ گرفتارىِ مؤمن‏»

امام حسین(علیه السّلام) فرمودند:

مَنْ نَفّسَ كُرْبَةَ مُؤْمِنٍ فَرّجَ اللّهُ عَنْهُ كُرَبَ الدّنيَا وَ الاخِرَةِ.

هر كه گرفتارى مؤمنى را برطرف كند، خداوند گرفتاري‌هاى دنيا و آخرتش را برطرف می‌کند.

(بحار الانوار، ج 75، ص 122)

منتظر نظرات و مطالب ارزشمند شما در خصوص این حدیث هستیم ...

آشنایی با طرح روزانه «احادیث امام حسین(علیه السّلام)»

خب از روي حديث كاملا مفهوم

تو اين دنيا هركسي يه اعتقادي داره و هر كاري رو با يه نيتي انجام ميده حالا هر كسي كه به يه فردي چه مسلمان باشه چه كس ديگه اي باشه بدون هيچ چشم داشتي كمك بكنه كه اين كمك هر چي ميتونه باشه

خداوند هم تو اون دنيا گرفتاري ما رو برطرف خواهد كرد با اين شرط كه كمك ما به خاطر رضاي خدا باشه و تو اون اهداف ديگه برقرار نباشه

طبق فرمایشات حضرت امام حسین (ع) و همچنین این حدیث از پیامبر اکرم (ص) که میفرمایند

كسی كه برای كمک به برادر خود و سود رساندن به او اقدام كند، پاداش مجاهدان در راه خدا به او داده خواهد شد.

هم گرفتاری های خود انسان برطرف میشود و هم این کار به عنوان جهاد در راه خداوند محسوب میشود و درجاتش به مراتب در آخرت بیشتر میشود. هیچ وفت همه چیز را برای خود نخواهیم و آنچه را که برای خود میپسندیم برای دیگران هم بپسندیم و هرزمان دست نیازی به سوی ما درازشد کسی را رد نکنیم. حتی فقیرانی که به درب منازل ما می آیند دست های نیاز آنها را رد نکنیم. مطمئن باشیم درمواقعی که ما هم دچار مشکلی شدیم خداوند کسی را به داد ما میرساند و خود، نیاز ما را برطرف میکند.

بنام خدا

تعدادی از احادیث مربوط به خدمت به خلق خدا و رفع گرفتاری از مومن بشرح زیر میباشد:

امام كاظم – علیه‌السّلام - فرمود: «همانا مُهر قبول اعمال شما، برآوردن نیازهای برادرانتان و نیكی كردن به آنان در حد توانتان است و الا (اگر چنین نکنید)، هیچ عملی از شما پذیرفته نمی‌شود.


امام صادق -‌علیه‌السّلام- فرمود: خدای متعال می‌فرماید: مردم خانواده من هستند، پس محبوب‌ترین آنان نزد من كسانی هستند كه با مردم مهربان‌تر و در راه برآوردن نیازهای آنان كوشاتر باشند.

رسول خدا – صلی‌الله‌علیه‌وآله - فرمود: هر كس یك نیاز مؤمنی را روا سازد، خداوند حاجت‌های فراوان او را روا سازد كه كمترین آن بهشت باشد.

امام كاظم – علیه‌السّلام - فرمود: همانا خدا را در زمین بندگانی است كه برای رفع نیازهای مردم می‌كوشند، اینان در روز قیامت (ازعذاب)، در امان هستند.
 

امام صادق – علیه‌السّلام - فرمود: كسی كه در فكر برآوردن نیاز برادر مؤمن مسلمان خود باشد تا زمانی كه در فكر نیاز او هست، خداوند نیز در (فکر) نیاز وی باشد.

امام صادق – علیه‌السّلام - فرمود: كسی كه در راه برطرف ساختن نیاز برادر خود قدم بردارد، مانند كسی است كه سعی میان صفا و مروه به جای آرد.

پیامبر اکرم – صلی‌الله علیه و آله - فرمود: كسی كه برای كمك به برادر خود و سود رساندن به او اقدام كند، پاداش مجاهدان در راه خدا به او داده خواهد شد.


رسول خدا – صلی‌الله علیه و آله- فرمود: هر كس یك نیاز برادر مومن خود را برآورد، مانند کسی است كه عمر خویش را به عبادت خدا سپری کرده باشد.

رسول خدا – صلی‌الله علیه و آله- فرمود: هر مسلمانی كه گروهی از مسلمانان را خدمت كند، خداوند به تعداد آنان در بهشت به او خدمتكار دهد.

رسول خدا – صلی‌الله علیه و آله - فرمود: خدمت كردن مؤمن به برادر مؤمن خود، مقامی است كه فضیلت و ثواب آن جز با آن (خدمت کردن به برادر مؤمن) به دست نیاید.

امام صادق –علیه‌السّلام- فرمود: برآوردن نیاز مؤمن به یقین برتر از یك حج و یک حج و یک حج است.(امام- علیه‌السلام - تا ده حج شمردند.)

رسول خدا – صلی‌الله علیه و آله- فرمود: كسی كه در راه برآوردن نیاز برادر مؤمن خود بكوشد، گویی 9 هزار سال با روزه گرفتن و شب زنده‌داری كردن، خدا را عبادت كرده باشد.

امام صادق – علیه‌السّلام - فرمود: برادر خود را خدمت كن، اما اگر تو را به خدمت كشید (سوء‌استفاده کرد)، خدمتش نكن و وقعی بدو مگذار.

امام صادق – علیه‌السّلام - فرمود: هرگاه مؤمنی بتواند برادر خود را یاری رساند اما كمكش نكند، خداوند در دنیا و آخرت او را تنها گذارد.


رسول خدا – صلی‌الله علیه و آله- فرمود: كسی كه بتواند حاجت نیازمندی را برآورد ولی دست رد بر سینة او زند، گناهش چون گناه باج‌گیر است.

امام باقر –علیه‌السّلام - فرمود: كسی كه از كمك به برادر مسلمان خود و بر‌آوردن حاجت او دریغ كند، خداوند او را گرفتار كمك به كسی كند كه به سبب آن گناه کند و مزدی هم نبرد.

امام صادق – علیه‌السّلام - فرمود: كسی كه برای طلب حاجت خود یا برای سلام و احوال‌پرسی نزد برادر مؤمن خود رود و او خود را از وی مخفی كند تا زنده است، پیوسته مشمول لعنت و نفرین خدا شود.

امام صادق – علیه‌السّلام - فرمود: هرگاه مردی از من درخواست حاجتی کرد، در رفع حاجت و نیاز او شتاب می‌ورزم؛ زیرا بیم آن می‌رود كه كار از كار بگذرد و اقدام من در كمك به او دیگر به كارش نیاید.

امام صادق – علیه‌السّلام – فرمود: من در برآوردن نیاز دشمن خود (نیز) شتاب می‌كنم؛ زیرا می‌ترسم دست رد به سینه او زنم و او از من بی‌نیاز شود.

بنام خدا

قسمت دوم احادیث مربوط به سوال روزانه از احادیث امام حسین(ع) بشرح زیر میباشد:

مام علی – علیه‌السّلام - فرمود: به هر كه نیاز پیدا كنی، نزدش خوار می‌شوی.


امام باقر – علیه‌السّلام - فرمود: حكایت كسی كه نیازمند نوكیسه باشد، حكایت درهمی است كه در دهان افعی است كه هم به آن نیاز داری و هم از افعی در خطری.



امام صادق – علیه‌السلام - فرمود: به خدا و محمد و علی ایمان نیاورده است کسی که در هنگام نیاز برادر مؤمنش با خوشرویی با او برخورد نکند؛ پس اگر توان دارد احتیاج او را شخصاً برطرف کند و اگر قادر نیست با کمک دیگری مشکل او را حل کند؛ اگر نسبت به تقاضای برادر مؤمنی بی‌تفاوت باشد و به درخواست او عمل نکند پس بین ما و او ولایتی نخواهد بود.


امام علی – علیه‌السلام - (به مالک اشتر) فرمود: از جمله خدمت‌رسانی تو این است که نیازهای مردم را هنگامی که به تو مراجعه می‌کنند، برآورده سازی، آن خدماتی را که معاونان تو از انجام آن کارها ناتوانند.

امام علی – علیه‌السلام - فرمود: برطرف کردن نیازهای مردم پایدار نیست مگر به سه چیز: 1- کوچک شمردن خدمت تا خدا آن را بزرگ نماید؛ 2- پنهان داشتن آن تا خدا آن را آشکار کند؛ 3- شتاب در برآوردن نیاز حاجتمند تا مسرت‌بخش باشد.

امام صادق – علیه‌السلام - به مردی گفت: چرا ما را تحقیر می‌کنی؟ آن مرد گفت: پناه می‌برم به خدا از این‌که شما یا امری از امور شما را سبک بشمارم. پس حضرت به او فرمود: وای بر تو، آیا ندای آن شخصی را که نزدیک جحفه از تو کمک خواست که او را به اندازة یک میل (برابر 2 کیلومتر) بر مرکبت سوار نمایی و او به خدا سوگند یاد کرد که خسته و وامانده شده است؛ نشنیدی؟ به خدا سوگند! تو حتی سرت را بلند نکردی و او را تحقیر کردی. هر کس مؤمنی را خوار کند ما را تحقیر کرده و حرمت الهی را شکسته است.

مردی از انصار محضر امام حسین – علیه‌السلام - شرفیاب شد و تصمیم داشت که حاجتش را با امام – علیه‌السلام - مطرح کند. حضرت به او فرمود: ای برادر انصاری! آبروی خود را حفظ کن و درخواست خود را شفاهی و رو در رو مطرح نکن، بلکه حاجتت را در نامه‌ای بنویس و بیاور تا من آنچه در نامه نوشته‌ای و سبب خوشحالی تو می‌شود به خواست خدا برآورده سازم.

پیامبر اکرم – صلی‌الله علیه‌وآله- فرمود: «درخواست نیازمندی را که خودش نمی‌تواند آن را ابلاغ کند به من برسانید. و هر که تقاضای درمانده‌ای را به مسئولی برساند در حالی که نیازمند، خودش از رساندن نامه‌اش ناتوان است؛ خداوند او را در روز قیامت بر صراط ثابت قدم نماید.»

امام حسین - علیه السلام - فرمود: درخواست های مردم از شما، از نعمت های الهی است برای شما، از این نعمت‌ها ملول و خسته نشوید.

پیامبر اکرم – صلی‌الله علیه و آله - فرمود: خداوند بعضی از برادرانتان را زیر دست شما قرار داده است، پس هر که برادرش زیر دست اوست، باید از آن‌چه می‌خورد به او نیز بخوراند، و از آن‌چه می پوشد به او هم بپوشاند و کاری را که در توان او نیست به او واگذار نکند و اگر کار دشواری را به او سپرد، به کمک او بشتابد.

امام صادق – علیه‌السلام-  فرمود: کسی که برای برطرف کردن نیاز برادر مؤمن خود گام بردارد؛ خدای سبحان برای او 10 حسنه می‌نویسد و مقام او را 10 درجه بالا می‌برد و از 10 گناه او می‌گذرد و شفاعت 10 نفر را از او می‌پذیرد.


امام علی – علیه‌السلام - (به جابربن عبدالله انصاری) فرمود: ای جابر! هر که از نعمت‌های خداوندی بیشتر بهره یابد، مردم نیازمند هم بیشتر به او رجوع می‌کنند. در پاسخ به نیازهای مردم هر که برای خدا برخیزد و بنابر توانایی‌هایی که دارد انجام وظیفه کند، تداوم نعمت‌های خداوندی را فراهم ساخته است و اگر انجام وظیفه نکند، نعمت‌ها را به زوال و نیستی می‌سپرد.

امام صادق – علیه‌السلام - فرمود: از با ارزش ترین کارها نزد خداوند متعال، شاد کردن مؤمنین است؛ مثل سیر نمودن آن‌ها، یا نجات دادن آنان از سختی‌ها و گرفتاری‌ها، یا ادای بدهی آنها.

پیامبر اکرم – صلی‌الله علیه و آله - فرمود: کسی که شب را به روز آورد و به امور مسلمانان رسیدگی نکند، پس از مسلمانان نیست و نیز هر که بشنود مردی از مسلمین فریادرسی می‌خواهد و به او پاسخ ندهد، از مسلمین نیست.

امام صادق – علیه‌السلام - فرمود: مسلمانان موظفند در راه رسیدگی و کمک به نیازمندان کوشا و نسبت به یکدیگر عطوف و مهربان باشند و از پرداخت کمک‌های مالی به همدیگر مضایقه نکنند و هنگام گرفتاری، یار و یاور هم باشند.


امام علی – علیه‌السلام - فرمود: خداوند را بندگانی است که به آنان نعمت‌های ویژه داده است برای نفع رساندن به دیگر بندگانش؛ پس امکاناتی در دسترس آنها قرار داده است که بذل و بخشش کنند. هرگاه از بذل آن نعمت‌ها دریغ ورزند و چیزی به کسی ندهند، آن نعمت‌ها را از آنان بازمی‌ستاند و به دیگران می‌دهد.


پیامبر اکرم – صلی‌الله علیه و آله: هر کس که در برطرف کردن نیاز مسلمانی به خاطر خدا کوشش کند، خداوند بزرگ برای او هزار هزار حسنه می‌نویسد.
امام صادق – علیه‌السلام - فرمود: فضیلت پاداش برطرف كردن نیاز مؤمن، از هزار حجّی که تمام اعمال آن قبول شده باشد و آزاد کردن یک بنده در راه خدا و صرف بار هزار اسب در راه خدا با زین و لجامش، بیشتر است.

بنام خدا

ثواب هائی که از خدمت به خلق و رفع گرفتاری مومنان میدهند در روایات زیر است:

پاداش‌های خدمت به مردم

در منابع روایی، تعبیرات حیرت‌زایی از پاداش خدمت به خلق و مردم شده است که به نمونه‌هایی اشاره می‌شود:

1. برتر از 10 طواف

اسحاق بن عمار می‌گوید: امام صادق(ع) فرمود: ای اسحاق! هرکه این خانه (کعبه) را یک بار طواف کند خداوند برای او هزار حسنه می‌نویسد و هزار سیئه از او محو می‌کند و هزار درجه او را بالا می‌برد و هزار درخت برای او در بهشت می‌کارد و ثواب آزاد کردن هزار بنده برایش می‌نویسد، تا به ملتزم می‌رسد هشت در بهشت را برای او می‌گشاید و سپس به او می‌فرماید: از هر کدام از آنها که خواستی وارد شو.

گفتم: فدایت شوم. همه اینها برای کسی است که طواف می‌کند؟ فرمود: نَعَمْ أَ فَلَا أُخْبِرُکَ بِمَا هُوَ أَفْضَلُ مِنْ هَذَا؟؛ بله. آیا به تو خبر ندهم از چیزی که از این هم با فضیلت‌تر است؟

عرض کردم: آری. فرمود: «هر کس حاجتی برای برادر مؤمنش برآورده کند، خداوند برای او [ثواب] طوافی و طوافی و طوافی می‌نویسد. [حضرت همین طور شمرد] تا به 10 طواف رسید.»

2. برآورده شدن صدهزار حاجت

حضرت صادق(ع) فرموده است: کسی که یکی از خواسته‌های برادر مؤمنش را برآورد، خداوند در روز قیامت، صد هزار خواسته او را برمی‌آورد که نخستین آنها بهشت است و از جمله این پاداش آن است که خویشان و آشنایان و برادران دینی او را نیز وارد بهشت می‌کند؛ به این شرط که ناصبی (به دشمنی اهل بیت) نباشند.»

3. برتر از هزار بنده آزاد کردن

حضرت صادق(ع) در حدیث دیگری فرموده است: «روا ساختن حاجت مؤمن، از آزاد ساختن هزار بنده و بارکردن هزار اسب در راه خدا (فرستادن به جهاد) بهتر است.»

4. عبادت دهر

راستی خداوند، گاه آن چنان درب رحمت و فضل خویش را باز کرده است که بنده در یک لحظه و با یک عمل، به اندازه تمام عمر خویش می‌تواند کار و ثواب انجام دهد.

امام صادق(ع) از پدرانش از رسول خدا(ص) چنین نقل کرده است که آن حضرت فرمود: کسی که حاجت برادر دینی خود را برآورد، مانند کسی که همه عمر، خدا را عبادت کرده باشد.

رسول خدا(ص) می‌فرماید: کسی در راه حاجت مؤمن تلاش کند، گویا 9 هزار سال خدا را عبادت کرده است؛ در حالی که روزها را روزه و شب‌ها را در حال قیام (نماز) بوده است.

5. برطرف شدن گرفتاری

ما موظفیم برای رفع گرفتاری‌های خود تلاش کنیم؛ ولی بدانیم راه رفع گرفتاری‌ها فقط تلاش مستقیم برای برداشتن آن گرفتاری نیست. گاه برآوردن حاجت دیگران و گره از کار دیگران گشودن، صدها گره از زندگی ما را باز می‌کند.

رسول خدا(ص) فرمود: به راستی خداوند، مؤمن را تا زمانی که برادر مؤمن خود را یاری رساند، یاری می‌کند و کسی که یک گرفتاری از گرفتاری‌های برادر مؤمنش را در دنیا برطرف کند، خداوند هفتاد گرفتاری، از گرفتاری‌های آخرت او را برطرف می‌کند.

* البته رفع گرفتاری برادران مؤمن، در رفع گرفتاری دنیوی نیز مؤثر است. اکنون به این داستان‌ها در این باره توجه کنید:

1. مرحوم مرشد چلویی معروف، خدمت شیخ رسید و از کسادی بازارش گلایه کرد و گفت: «این چه وضعی است، روزی بود که سه چهار دیگ چلو می‌فروختیم و مشتری‌ها فراوان بودند؛ ولی اکنون روزی یک دیگ هم مصرف نمی‌شود.» شیخ تأملی کرد و گفت: «تقصیر خودت است که مشتری‌ها را ردّ می کنی!» مرشد گفت: «من کسی را ردّ نکردم؛ حتی از بچه‌ها هم پذیرایی می‌کنم و نصف کباب به آنها می‌دهم.» شیخ گفت: «آن سیّد چه کسی بود که سه روز غذای نسیه خورده بود، بار آخر او را هل دادی و از درِ مغازه بیرون کردی؟!»

مرشد سراسیمه در پی آن سید می‌رود و از او عذرخواهی می‌کند و بعد از آن، تابلویی به این صورت نصب می‌کند: «نسیه داده می‌شود؛ حتی به شما. وجه دستی به اندازه وسعمان پرداخت می‌شود» و آن گاه وضعش به حالت اوّل برمی‌گردد.

2. مهندسی یکصد دستگاه ساختمان ساخته بود و به دلیل بدهکاری زیاد، فراری شده بود و ساختمان‌ها هم فروش نمی‌رفت. از شیخ رجبعلی راهنمایی خواست. او گفت که باید خواهرت را راضی کنی. او نیز خواهرش را با دادن سهم ارثش راضی کرد. همچنین با سفارش شیخ، یکی از خانه‌های ساخته شده را به خواهرش واگذار کرد و وی را از اجاره‌نشینی نجات داد. فردای همان روز، سه تا از خانه‌ها فروش رفت و گرفتاری او برطرف شد.

6. امنیت در قیامت

کسی که در سختی‌ها و گرفتاری‌های مردم، آنها را یاری برساند و با برآوردن حاجات آنان به آنها آرامش هدیه کند، خداوند در سخت‌ترین مراحل زندگی پس از مرگ، یعنی قیامت به او امنیت و آرامش اعطا می‌کند.

در بیان موسی بن جعفر(ع) آمده است: «إِنَّ لِلَّهِ عِبَاداً فِی الْأَرْضِ یَسْعَوْنَ فِی حَوَائِجِ النَّاسِ- هُمُ الآْمِنُونَ یَوْمَ الْقِیَامَة؛[10] برای خداوند در روی زمین، بندگانی هستند که در راه رفع حوایج مردم تلاش می‌کنند. آنان در روز قیامت، ایمن‌اند.»

البته خدمت‌رسانی به مردم در همین دنیا به انسان آرامش و انبساط درونی می‌دهد و در روایات نیز به آن اشاره شده است.

7. خوشحالی‌های متعدد

برآوردن حاجات مردم و خوشحال کردن خلق، هم زمینه خوشحالی خدا و رسولش را فراهم می‌کند و هم عامل خوشحالی انسان در دنیا و عالم قبر می‌شود.

امام باقر(ع) به نقل از رسول خدا(ص) فرمود: «مَنْ سَرَّ مُؤْمِناً فَقَدْ سَرَّنِی وَ مَنْ سَرَّنِی فَقَدْ سَرَّ اللَّه؛ کسی که مؤمنی را خوشحال کند، مرا خوشحال کرده است. و کسی که مرا خوشحال کند، خدا را خوشحال کرده است.»

حنان بن سدیر از پدرش نقل کرده است که در محضر امام صادق(ع) بودم. سخن از حق مؤمن به میان آمد. حضرت به من رو کرد و فرمود: «ای اباالفضل! می‌خواهی از حال مؤمن در پیشگاه الهی خبر دهم.» عرض کردم: «بله، فدایت شوم.» فرمود: «هنگامی که خدا روح مؤمن را قبض می‌کند، دو ملک مراقب او به آسمان بالا می‌روند و عرض می‌کنند: «ای پروردگار! این، خوب بنده‌ای است ؛ چرا که نسبت به اطاعت شما سریع، و در معصیت شما کند بود. حال که روح او را قبض کرده‌ای، چه دستوری برای ما درباره او دارد؟» خدای جلیل و جبّار می‌فرماید: «به دنیا فرود آیید و نزد قبر او باشید. تکبیر و تسبیح و تهلیل و تمجید من را بگویید (یعنی الله اکبر و لا اله الا الله بگویید) و ثواب آن را برای این بنده‌ام بنویسید تا آن روزی که او را از قبر مبعوث سازم.»

سپس آن حضرت فرمود: «می‌خواهم بیشتر بگویم؟» گفتم: «بله» فرمود: «وقتی خداوند مؤمن را از قبرش برانگیخت، با او شکلی و مثالی همراه می‌شود که در جلو او حرکت می‌کند. هر جا مؤمن ترسی از ترس‌های قیامت را می‌بیند، آن مثال می‌گوید: «ناراحت و محزون نباش. من به سرور و شادی و کرامت از طرف خداوند بشارت می‌دهم» تا آن گاه که در پیشگاه عظمت الهی قرار گیرد. خداوند به آسانی اعمالش را محاسبه می‌کند و دستور می‌دهد که وارد بهشت شود؛ در حالی که تمثال، جلو اوست.»

مؤمن به او می‌گوید: «خداوند تو را رحمت کند چه نیکو از قبر همراه من شدی و همیشه مرا به شادی و سرور و کرامت خداوند بشارت دادی. تو کیستی؟ پس تمثال می‌گوید: «من آن خوشحالی هستم که بر [قلب] برادر مؤمنت [بر اثر برآوردن حاجتش] در دنیا وارد کردی. خدا مرا آفریده است تا تو را بشارت دهم.»

راستی با این همه آثار و برکات برای خدمت‌رسانی به مردم و انجام حوایج خلق، آیا جا ندارد که انسان تلاش کند تا در ردیف خادمان به مردم قرار گیرد و گره از زندگی آنان باز کند؟ امامان عظیم‌الشأن، علاوه بر بیان آثار و نتایج خدمت به خلق و الگوی عملی بودن برای این کار از شیعیان خواسته‌اند در ردیف خدمتگزاران به خلق و مردم باشند.

جزای امتناع از خدمت به خلق

1. فقدان ایمان کامل

حضرت صادق(ع) فرمود: «ای رفاعه! به خدا و محمد و علی ایمان نیاورده است کسی که هر گاه برادر مؤمن او برای رفع حاجتی نزد وی بیاید، با چهره باز با او برخورد نکند. اگر بتواند خود حاجت او را برآورد، باید در این باره به سرعت اقدام کند و اگر نمی‌تواند نزد دیگران برود تا حاجت او را برآورده سازد و اگر کسی غیر از این باشد که برایت وصفت کردم، هیچ گونه ولایت و رابطه‌ای بین ما و او نیست.»

2. رفتن به جهنّم

در قرآن کریم نیز به این امر، اشاره شده است؛ آنجا که به جهنمی‌ها گفته می‌شود: «چرا وارد جهنم شدید؟» در جواب می‌گویند: «ما از نمازگزاران نبودیم و فقرا را طعام ندادیم.»

3. فقدان دین

پیامبر اکرم  فرمود: «کسی که در هر صبح‌گاه به امور مسلمین همت نگمارد و در اندیشه کارهای آنان نباشد از آنها نیست و کسی که بشنود مردی فریاد می‌زند و از مسلمانان کمک می‌طلبد و به او کمک نکند مسلمان نیست.»

4. خواری دنیا و آخرت

امام صادق(ع) فرمود: «هر مؤمنی که برادر دینی خود را یاری ندهد و او را خوار سازد با اینکه قدرت یاری او را دارد، خداوند او را در دنیا و آخرت خوار کند.»

ابوحمزه ثمالی می‌گوید که روز جمعه‌ای نماز صبح را با امام سجاد(ع) به جا آوردم. پس از نماز، با هم به سمت خانه آن حضرت، روانه شدیم. آن حضرت، کنیزک خود به نام سکینه را فراخواند و فرمود: «امروز، جمعه است. هیچ سائلی از در خانه من نمی‌گذرد؛ مگر اینکه او را اطعام می‌کنید.»

ابوحمزه عرض کرد: «هر سائلی به در خانه می‌آید که مستحق نیست.» امام(ع) فرمود: «بیم آن دارم که بعضی از آنان مستحق باشند و ما او را برانیم و به واسطه این عمل، آنچه بر یعقوب و آل یعقوب نازل شد؛ بر ما اهل بیت نازل شود. آنان را طعام کنید؛ آنان را اطعام کنید. یعقوب پیامبر، همه روزه برای خوراک خود و خانواده‌اش یک قوچ ذبح می‌کرد. یک روز جمعه هنگام افطار، سائل مؤمنی از در خانه یعقوب می‌گذشت. وی ندا در داد که این سائل گرسنه و غریب را از بقیه غذای خود طعام کنید.

آنان با اینکه صدای او را می‌شنیدند، گفته‌هایش را راست نپنداشتند و او را تصدیق نکردند. آن مستمند چون از ایشان ناامید شد و شب فرا رسید به راه خود ادامه داد و شب را با شکم خالی در حالی که از گرسنگی خود به خدا شکایت می‌کرد، به صبح رساند. یعقوب و خانواده‌اش نیز با شکم سیر و در حالی که هنوز مقداری از غذای آنان باقی بود خوابیدند.

صبح فردا خداوند به یعقوب وحی کرد: «بنده مرا چنان ذلیل کردی که مستحق غضب و تأدیب من و نزول عذاب و ابتلای خود و پسرانت شدی. ای یعقوب! از میان پیامبرانم آنانی نزد من محبوب‌ترند که بر بندگان مسکین من رحم کنند. آنان را به خود نزدیک ساخته، اطعامشان کنند و پناهگاه آنان باشند. ای یعقوب! چرا بر بنده من رحم نکردی؛ بنده‌ای که عبادتش بسیار و به اندکی از متاع دنیا راضی بود؟ به عزتم سوگند! تو را مبتلا خواهم ساخت و تو و پسرانت را آماج مصیبت‌ها قرار خواهم داد.»

ابوحمزه: «یوسف آن خواب معروف را چه وقت دید؟» امام(ع) فرمود: «در همان شبی که خانواده یعقوب سیر خوابیدند و مستمند، گرسنه بود.»

بنام خدا

مقاله ای در مورد رفع گرفتاری مومن بیان شده که از روایات ائمه و پیامبر اسلام استفاده نموده و بشرح زیر میباشد:

مبنای نیکوکاری و رسیدگی به کار مردم در اسلام تقوی و پرهیزکاری است و قرآن مجید در آیه ۲ سوره مائده به این امر اشاره دارد و می فرماید بر امور نیک و تقوی، تعاون و همکاری نمایید. انسان مسلمان باید در پی رفع حوایج برادر مسلمان باشد و سعی کند تا می تواند به هر صورت ممکن به آنان یاری دهد زیرا در روایت آمده است: هرگاه مسلمانی رفع گرفتاری مسلمانی را می کند خداوند به او خطاب می نماید که پاداش تو بر من و برای تو غیر از بهشت را نمی پسندم.

درباره آثار و فواید احسان به مردم روایات زیادی وجود دارد از جمله حدیثی از امام صادق (ع) است که می فرمایند: در پی حاجت مسلمان بودن برای برادر مومن و مسلمان خود بهتر از هفتاد بار طواف خانه خداست.

همچنین در این باره امام حسین(ع) می فرمایند: بر آوردن حاجت و برطرف کردن مشکلات مردم به دست شما از نعمت های خداوند است نسبت به شما، بنابراین با منت گذاری و اذیت آنان جلوی این نعمت ها را نگیرید.

امام صادق(ع) در روایت دیگری می فرمایند: بشتابید و رغبت کنید در احسان و نیکی به برادران ایمانی خود و از اهل احسان به مردم باشید چون بهشت دری دارد به نام احسان، از آن در وارد نمی شود مگر کسی که در دنیا احسان کرده باشد. البته بنده ای که در پی حاجت برادر مومنش می باشد خداوند دو فرشته بر او می گمارد یکی طرف راست و دیگری در طرف چپ که برای او طلب آمرزش می کنند و از خداوند برآورده شدن حاج او را می خواهند.

همچنین پیامبر (ص) در روایتی می فرمایند: هر کسی رفع گرفتاری مومنی را کند و او را به مطلوبش برساند، خداوند خواسته های زیادی از او را برآورده کند که یکی از آن خواسته ها بهشت است و هر کسی اندوهی و مشکلی از مشکلات دنیوی مومنی را برطرف کند خدا در قیامت اندوه هایی را از او برطرف می کند و هر کس مومن گرسته ای را اطعام دهد خداوند از میوه های بهشتی به او می خوراند.

روایات در این خصوص فراوان است که احسان و نیکوکاری به مردم را بهترین روش زندگی، معرفی می فرماید و در مقابل کسی را که از کمک به دیگران دریغ می ورزد طرد می نماید. امام صادق(ع) می فرماید: هر کس شب را به صبح رساند و به کارهای مسلمانان اهتمام نداشته باشد مسلمان نیست.

امام ششم(ع) در روایتی دیگر می فرمایند: اگر مومنی محتاج به چیزی باشد و عرض حاجت به مومن دیگری کند و از او کمک بخواهد چه از مال خود او و چه از مال دیگری که می تواند رفع حاجت او را که دریغ ورزد خداوند او را در قیامت سرپا نگاه می دارد در حالی که صورتش سیاه و دو دستش به گردنش آویخته شده پس به او گفته می شود این خیانت کننده ای است که خدا و پیغمبر را خیانت کرده و بعد دستور می آید که به آتش افکنده شود.

با توجه به احادیث مذکور می شود به راحتی فهمید انسان باید اموالش را در کانالی خرج کند که از بهره های معنوی آن سود ببرد و انسان ها به گونه ای آفریده شده اند که بی نیاز از یکدیگر نیستند در چنین زندگی نیاز به همیاری و مشارکت و تعاون است تا بارها بر دوش افراد تقسیم شود و از توان یکدیگر استفاده کنند.

بسمه تعالی

«عَنْ مِسْمَعٍ کردین قَالَ: سَمِعْتُ اباعبدالله(ع) یقول: مَنْ نَفَّسَ عَنْ مُؤْمِنٍ کربةً نَفَّسَ اللَّهُ عَنْهُ کرَبَ الاخرة وَ خَرَجَ مِنْ قَبْرِهِ وَ هُوَ ثَلْجُ الْفُؤَادِ وَ مَنْ أَطْعَمَهُ مِنْ جُوعِ اللَّهُ مِنْ ثِمَارِ الْجَنَّةِ وَ مَنْ سَقاةُ شَرْبَةً سَقَاهُ اللَّهُ مِنْ الرحیقِ الْمَخْتُومِ»

راوى مى‌گوید: از امام صادق(ع) شنیدم که فرمودند: کسى که گرفتارى مؤمنى را برطرف کند، خداوند گرفتارى روز قیامت را براى او برطرف مى‌کند و با خوشحالى از قبرش خارج مى‌شود و کسى که به هنگام گرسنگى به او غذا دهد، خداوند از میوه‌هاى بهشتى به او عطا مى‌فرماید و کسى که شربت آبى به او بدهد، خداوند از شربت‌های سربسته بهشتی سیرابش سازد.

*ثواب شاد کردن برادر مؤمن

«عَنْ سدیر الصیرفی -فی حدیث لَهُ طویل- قَالَ أبوعبدالله(ع): إِذَا بَعَثَ الْمُؤْمِنَ مِنْ قَبْرِهِ خَرَجَ مَعَهُ مِثَالُ مِنْ قَبْرِهِ یَقْدمُهُ أَمَامَهُ وَ کلَّما رَأَى الْمُؤْمِنُ هَوْلًا مِنْ أَهْوَالِ یوم القیامةِ قَالَ لَهُ الْمِثَالُ: لَا تَحْزَنْ وَ لَا تَفْزَعْ وَ أَبْشِرْ بِالسُّرُورِ وَ الکرامة مِنَ اللَّهِ فَلَا یَزالُ یُبَشرُهُ بِالسُّرُورِ وَ الکرامة مِنَ اللَّهِ حَتَّى یَقِفَ بَیْنَ یدی اللَّهِ جَلَّ جَلَالُهُ فیحاسبُهُ حِسَاباً یسیراً وَ یأمُرُ بِهِ إِلَى الْجَنَّةِ وَ الْمِثَالُ أَمَامَهُ فیقُولُ لَهُ الْمُؤْمِنُ: رحمک اللَّهُ نِعْمَ الْخَارِجُ کنتَ مَعِی مِنْ قبری وَ مَا زِلْتَ تُبَشِرُنی بِالسُّرُورِ وَ الکرامةِ حَتَّى رأیتُ ذلک فَمَنْ أَنْتَ؟ قَالَ: فیقول: أَنَا السُّرُورُ الذی کُنْتَ أَدْخَلْتَهُ عَلَى أخیک الْمُؤْمِنِ خَلَقَنِیَ اللَّهُ مِنْهُ لأبَشِرَکَ»

سدیر صیرفى در یک حدیث طولانى از امام صادق(ع) روایت کرده است که فرمود: هنگامى که خداوند مؤمن را از قبر بر مى‌انگیزد، همراه او تمثالى که پیشاپیش او به راه مى‌افتد از قبر خارج مى‌شود و چون آن شخص مؤمن با یکى از دشواری‌هاى ترسناک روز قیامت روبرو شود، آن تمثال به او مى‌گوید: اندوهگین و پریشان مباش! و تو را به شادى و بزرگداشت خداوندى بشارت باد؛ و پیوسته چنین باشد تا آنکه در پیشگاه خداوند بایستد، آنگاه خداوند به آسانى از او حساب مى‌کشد و فرمان مى‌دهد که او را به سوى بهشت ببرند، در حالى که آن تمثال در پیش روى مؤمن قرار دارد و مؤمن به او مى‌گوید: رحمت حق بر تو باد! تو چه خوب همدمى بودى که با من از قبر (تا به اینجا) همراه شدى و همواره مرا به شادى و کرامت بشارت دادى، به آنچه که مژده مى‌دادى، دست یافتم، اکنون (به من بگو که) تو کیستى؟ و تمثال در جواب مؤمن مى‌گوید: من همان شادمانى و سرورى هستم که تو (در دنیا) به برادر دینى خود ارزانى داشتى، خداوند مرا از آن شادمانى و سرور آفرید تا تو را شادمان کنم.

مؤمن اگه می‌خواد روز قیامت شاد باشه، باید برادر مؤمنش رو شاد کنه. اونوقت روز آخرت بهش میگن: هر چی دوست دارى از خدا بخواه! چون توی دنیا دوستای خدا رو شاد کردی.

*ثواب کسى که مؤمنى را شادمان کند

«عَنْ أبی حَمْزَةَ قَالَ: قَالَ أبوعبدالله(ع): مَنْ سَرَّ امْرَأً مُؤْمِناً سَرَّهُ اللَّهُ یوم القیامة وَ قیل لَهُ تَمَنَّ عَلَى ربک مَا أَحْبَبْتَ فَقَدْ کنت تُحِبُّ أَنْ تَسُرَّ أولیائه فی دَارِ الدنیا فیعطى مَا تَمَنَّى وَ یزیده اللَّهُ مِنْ عِنْدِهِ مَا لَمْ یخطر عَلَى قَلْبِهِ مِنْ نعیم الْجَنَّةِ»

ابوحمزه از امام صادق(ع) روایت کرده است که فرمود: کسى که مؤمنى را شادمان کند، خداوند او را در روز قیامت شادمان مى‌سازد و به او خطاب مى‌شود که: هر چه دوست دارى از خداوند بخواه! زیرا که تو دوست داشتى دوستان خدا را در دنیا مسرور کنى، پس هر آنچه از خدا بخواهد، به او کرامت کند، و خداوند بیشتر از آنچه درخواست کرده است به او مى‌دهد به حدى که هرگز تصور آن را هم نمى‌کرده است.

در اسلام از شاد کردن مسلمان سخن زیاد به میان آمده و اجر و پاداش بسیار برای آن ذکر شده است. اما وقتی سخن از شاد کردن مسلمان به میان می آید، بیشتر اوقات فکر می کنیم خنداندن و ایجاد تبسم با گفتاری انبساط بخش مورد نظر است. در حالی که فرح و شادی واقعی و قلبی وقتی برای کسی حاصل می شود که گرهی از زندگی او بگشائیم و یا گرسنگی او یا خانواده اش را برطرف کنیم، و یا او را از دین و قرضی که آزارش می دهد نجات بخشیم.

در اطعام مسلمان و غذا دادن به مؤمنان اجر و پاداش بسیار دکر شده و بزرگان دین و عالمان مسلمان سفارش کرده اند که اگر گرفتاری و مشکلی برایتان پیش آمد، عده ای از مؤمنان و خویشان را دعوت کنید و سفره اطعامی به بهترین اطعام تهیه و از آنان پذیرایی کنید؛ سپس در پی آن برای رفع مشکلتان دعا کنید، که خداوند اطعام مردم را دوست دارد و دعای شما را اجابت می نماید. همچنین در معارف بلند اسلام آمده است که پیآمد برطرف ساختن اندوه مؤمن، برطرف شدن گرفتاری و اندوه شماست، و اداء دین و پرداخت قرض مؤمن از سوی او،  برکت در رزق و روزی شماست.

سلام

به قول یکی از کاربران، انسان ها تو این دنیا کارهای مختلفو با نیت های مختلفی انجام میدن. گاهی هم میخوان کار خوب بکنن بد درمیاد ( بالاخره یه جای کارشون می لَنگه. ) اصطلاحاً میگن اومدیم ثواب کنیم کباب کردیم. گاهی هم یه کار بدی انجام میدن که پیامد خوبی داره. ( البته نه هر کار بدی. ) اصطلاحاً میگن شری پیدا شه که خیری توش باشه. { البته این برداشت شخصی من از این دو اصطلاح بود. } آدم باید اگه کاری هم میخواد انجام بده درست انجام بده و به عواقبش فکر کنه. تو ذهنش آینده اون کارشو ببینه. مثل اینکه میگن اگه میخواید حرفی بزنید مزمزه کنید و بزنید، ببینید اون حرف و بزنید چه نتیجه ای میده اگه نزنید چه نتیجه ای. اعمالمون هم همینطور.

ادامه دارد .....................

ادامه:

کمک به خلق خدا خیلی خوبه، خیلی ثواب داره. اینکه گره از مشکل کس باز کنی، هم اعتماد و اعتبار بدست میاری، هم تجربه خودت بالا میره، و پیامد های بسیار دیگه. البته باید ببینیم چه کمکی چه موقعی چه مکانی. طرف داره از دیوار خونه مردم بالا میره. ما میبینیم نمی تونه میریم براش نردبون میاریم. به اون طرف کمک کردیم ولی برای چه کاری؟؟؟ دزدی از خونه مردم. این که کمک نمی شه. گناه بزرگتری هم انجام میدیم، اینطوری ما هم شریک جرم میشیم. میان بین جوونا که اکثراً دانش آموز و دانشجو هم هستن قرص های روان گردان پخش می کنن و میگن برای تقویت حافظه و ................ خیلی خوبه. آخه به چه قیمتی. مثلاً به جوونا کمک می کنن ولی سر و مغزشونو داغون می کنن. آخه این چه کمکیه.

 کمک اونه که به موقع باشه، درست باشه. میبینیم دوست، یا آشنا، یا همسایمون مشکلی داره، بدهکاریی داره، در حد توانمون بدون هیچ منتی کمکش کنیم. بدون اینکه کسی بفهمه تا خدای ناکرده آبروی اون بنده خدا هم نریزه. نباید قصد خودنمایی داشته باشیم. باید برای رضای خدا کمک کنیم.

گفتم هرکسی به یه نیتی کاری انجام میده. کسانی هستن تو این دنیا که با خدا معامله میکنن. برای رضای خدا مشکل بنده ای از بندگانش رو برطرف می کنن و اینم می دونن که اگه خدا میخواست خودش این کارو می کرد و این توفیقی که نصیب اونها شده، و منتی از طرف خداوند که بر سر اونها گذاشته شده وگرنه انقدر آدمای ثروتمند و مرفه هستن که حتی از حال خدمتکار تو خونه خودشونم بیخبرن چه برسه به دوست و همسایه شون. افرادی که با خدا معامله می کنن کاری رو که برای رضای او انجام میدن در قبالش فقط از خدا مزد و پاداش میخوان. وهرکسی هم که با خدا معامله کنه ضرر نمی بینه. چون خدا طرف معامله خیلی خوبیه. دربرابر یه کار نیک کوچک از نظر ما پاداش های خیلی بزرگ دور از انتظار ما میده. همین که در حدیث ذکر شده که اگه کسی گرفتاری مؤمنی رو برطرف کنه خداوند گرفتاری دنیا و آخرت او را برطرف میکنه. یعنی فقط به گرفتاری دنیای او اکتفا نمی کنه. چیزی بالاتر به فرد میده.

البته نیت هم خیلی مهمه که برای خدا باشه نه دنیوی. طرف پول زیاد داره به مردم نیازمند هم خیلی کمک میکنه. ولی یه ایرادی هم داره. اینکه همه جا جار میزنه من به فلانی فلان کمکی کردم. این طرف از مردم توقع پاداش داره نه از خدا. اینکه مردم ازش تشکر کنن و قبولش داشته باشن و بهش اعتبار بدن براش کافیه. ولی یه چیز بزرگی رو از دست میده اعتبارش نزد خدا رو از دست میده. اینکه همه جا جار بزنه. آبروی اون بنده خدا رو می بره و به جای کار خوب کار بدتری انجام میده چون حفظ آبروی مؤمن از حفظ حرمت خانه خدا بالاتره وقتی این آبرو توسط بنده دیگه ریخته بشه ... خوبه که آدم ها در خفا، بدون اینکه حتی خودشونم شناخته بشن، یا از طریق یه فرد مورد اعتماد هر دو طرف، فردی که ازدار هر دو طرف باشه برای رفع گرفتاری مردم اقدام و تلاش کنن.

بعضی ها میگن ما امروز گرفتاری فلانی رو حل می کنیم تا فردا روزی کسی پیدا بشه احیاناً گرفتاری ما رو حل کنه. نیت بدی نیست ولی اون کس باید خدا باشه. یعنی کسی که آیا روزی گرفتاریشونو حل کنه امیدشون به خدا باشه نه بنده خدا. اینطوری از جایی که فکرشم نمی کنن، تو زمانی که از همه عالم و آدم ناامید شدن خدا کمکشون می کنه. چون امید اول و آخرشون به خداست. ( منظورم از ناامیدیشون از عالم و آدم همون وسیله های خداست  )