تاثیر مد و مدل لباس در سلامت بدن
فرض كنيد امشب براي ميهماني دعوت شده ايد. چه لباسي مي پوشيد؟ البته منظور ما مدل آن نيست، بلكه جنس آن است. تا به حال به اين موضوع فكر كرده ايد كه چه جنسي از لباسي كه مي پوشيد، براي سلامت پوست شما مناسب تر است؟ اگر به حساسيت هاي پوستي دچار شده ايد، حتما توجه كرده ايد كه حتي برخي از لباس هايي با جنس خوب و مرغوب به علت نوع رنگ يا بافت يا اندازه و موادي كه در آن به كار رفته است، براي شما حساسيت زاست.
لباس ما ممكن است از علل اصلي درماتيت يا التهاب هاي ناشي از شغل خاصي باشد. منشا درماتيت ممكن است خود پارچه يا مواد افزودني به آن باشد. گاهي جنس لباس و ماده افزودني هيچ دخالتي در بروز حساسيت ندارند، بلكه اين اندازه لباس است كه اگر تنگ و چسبان باشد، با بستن راه ترشح غدد عرق و چربي، موجب بروز حساسيت و عرق سوز شدن به ويژه در فصل گرما مي شود.
طبيعي يا مصنوعي بودن الياف پارچه :
الياف پارچه، مصنوعي، طبيعي يا تركيبي از هر دو است. الياف طبيعي مانند ابريشم و پشم از پروتئين ساخته شده اند و اليافي مانند كتان از سلولز گياهان تهيه مي شوند. پليمرهاي مصنوعي شامل نايلون، پلي استر، فايبرگلاس و چرم است. همه انواع الياف هاي طبيعي و مصنوعي موجب بروز درماتيت تماسي حساسيتي يا تحريكي مي شوند، اما نوع آلرژيك به ندرت ديده مي شود. براي مثال برخي از افراد مبتلا به درماتيت آتوپيك ممكن است به الياف پشمي حساس باشند، در حالي كه حالت آلرژيك و افزايش حساسيت وجود ندارد.
واكنش هاي آلرژيك يا تحريكي ممكن است به علت استفاده از لباس هايي از جنس چرم، رزين هاي فرمالدئيد، مواد افزودني شيميايي، رنگ هاي گوناگون، چسب ها و عوامل تيره كننده كه در روند ساختن لباس وجود دارد، مشاهده شود.
الياف الاستيك كه در لباس هاي زير يا در قسمت مچ بند آستين پيراهن به ويژه انواع زنانه وجود دارد و همچنين نوارهاي الاستيك موجود در كش شلوار و لباس هاي زير ممكن است موجب بروز درماتيت تماسي تحريكي شود و اگر در مناطق عرق كننده بدن باشد با اصطكاك و جلوگيري از تعريق، وضعيت را بدتر مي كند.
يكي ديگر از انواع پوشش هايي كه امروزه به آن توجه بيشتري مي شود، دستكش است به خصوص انواع لاتكس. اين نوع دستكش ها به علت اينكه از جنس نايلون است با بستن منافذ غدد دست ها موجب بروز حساسيت تحريكي پوست و در مواردي هم حساسيت به مواد شيميايي محافظت كننده از دستكش و موادي كه در روند ساخته شدن آن به كار مي رود، مي شود مانند پودر تالك، مواد افزودني چرمي، آنتي اكسيدان و مواد نگهدارنده يا حتي پروتئين خود لاتكس.
رزين هاي فرمالدئيد كه در صنايع پارچه بافي براي ضدچروك كردن پارچه هاي كتان يا كتان و پلي استر به كار مي رود، ممكن است موجب بروز حساسيت پوستي شود كه علت آن وجود رزين است، نه فرمالدئيد.
حساسيت به رنگ ها :
رنگ هايي كه به مواد ساخته شده مي زنند به مراتب بيشتر از خود مواد موجود در پارچه موجب بروز حساسيت و تحريك پوست مي شود. رنگي كه بيش از همه موجب بروز درماتيت مي شود از گروه رنگ هاي پودري نوع آزو يعني رنگ هاي آبي و آنتروكينون است. يك علت مهم اين موضوع اين است كه رنگ ها با پيوند گسستني به الياف و مواد موجود در پارچه مي چسبند و به راحتي با كشيده شدن روي پوست از سطح پارچه كنده مي شوند و به سطح پوست مي چسبند.در الياف برخي از لباس هاي بانوان از نوعي رنگ آبي به نام آبي پلي استر 10 درصد و آبي استات 100 درصد استفاده مي شود كه انواع مشكي، سبز و بنفش آن هم وجود دارد. در لباس هاي آقايان از رنگ هاي سفيد، خاكستري و بژ استفاده مي شود كه كمتر موجب بروز حساسيت مي شود.رنگ هاي موجود در لباس هاي بانوان موجب بروز اگزما مي شود كه در موارد زيادي مزمن مي شود. بسياري از پژوهشگران، حساسيت پوست را به لباس هاي ضد آتش گزارش كرده اند كه علت اين موضوع، ماده اي است به نام تريس و در برخي موارد از اگزماي مزمن كه به سختي هم درمان مي شود، حساسيت به رنگ قرمز پايه موجود در لباس هاي ضدآتش گزارش شده است.
يكي از موارد شايع مشكلات پوستي ناشي از مواد موجود در لباس، حساسيت به نيكل است. نيكل بيشتر به شكل دكمه در لباس هاي اسپرت مانند شلوار و بلوزهاي جين وجود دارد. پيش از ساخته شدن لباس هاي جين در اواخر دهه 1960 ميلادي، حساسيت به نيكل بيشتر در ناحيه بستن كمربند مشاهده مي شد.
مواد شيميايي ديگر كه موجب بروز حساسيت پوستي مي شوند شامل موادي است كه در صنايع توليد كفش و كمربندهاي چرمي به كار مي روند، مانند رنگ ها، كروميوم و فرمالدئيد و فرآورده هاي چسب كه در اين صنايع استفاده مي شود.
پوست و لباس كار :
در بسياري از موارد جنس لباس موجب بروز عارضه خاصي نمي شود بلكه به علت اشتغال به كاري خاص مواد شيميايي به لباس مي چسبند كه يا شسته و برطرف نمي شوند يا به علت سهل انگاري در شستشوي لباس موجب مي شوند كه فرد در معرض ابتلا به حساسيت پوستي قرار گيرد. اين موضوع در بسياري از موارد حتي اثر شديدتري در مقايسه با اثر ايجاد حساسيت خود لباس دارد، چون در صورت برخورد مواد آلوده لباس به پوست و كشيده شدن و اصطكاك آن موجب بروز فوليكوليت يا عفونت ريشه مو مي شود.
اين مشكل به ويژه در مكانيكي ها، كارگران ساختمان سازي و آسفالت كاران و كارگران صنايع پتروشيمي و نفت مشاهده مي شود. استفاده از لباس هايي كه آغشته به حلال هاي قوي اند، ممكن است به احتمال بسيار زياد به سوختگي شديد پوست منجر شوند. نوعي روغن به نام اوروشيول كه در گياهان بلوط و گزنه سمي وجود دارد، بقايايي از خود در لباس ها و كفش افراد برجا مي گذارد كه در صورتي كه شسته يا پاك نشود، موجب بروز درماتيت آلرژيك تماسي مي شود.
در برخي از لباس ها ذرات ريز فلزي مانند تري اكسيدهاي آنتيموني و آرسنيك وجود دارد كه واكنش هاي تحريكي شديد پوستي ايجاد مي كند و اگر با تعريق شديد همراه باشد، موجب بروز ضايعات خارش دار و ملتهب و قرمز رنگ در منطقه اصطحكاك پوستي مي شود.