پیراهن عثمان
بعضی افراد برای غلبه بر حریف به هر دستاویزی متمسک میشوند و هر لغزش و اشتباه ناچیز از ناحیهی رقیب را گناهی نابخشودنی جلوه میدهند.
تلاش آنها صرفا غلبه و پیروزی بر حریف نیست بلکه ناظر به این موضوع است که مبارزاتشان را قبلا توجیه کنند و هرگونه توهم و اشابه ذهنی را مرتفع نمایند تا اذهان و انظار دیگران را به سوی خود جلب کرده باشند.
به همین جهات و ملاحظات کوچکترین نقطه ضعف حریف را امری خطیر وکمترین انحراف را ذنبی لایغفر جلوه میدهند.
در چنین موقع و مورد است که مثل بالا مورد استفاده قرار میگیرد و ظرفا و گوشه نشینان از باب طنز و کنایه میگویند : «فلانی مطلب سادهای را پیرهن عثمان کرد.» و یا به قول عرب زبانها «قمیص عثمان» کرد تا حریف را تخفیف و مدعایش را توجیه کرده باشد.
عثمان هفتاد سال داشت که خلافت به وی رسید. مردی ملایم و نرمخو بود. مال اندیشی ابوبکر و عمر را نداشت. در صورتی که برای اداره کردن کشور پهناوری چون کشور اسلامی ! دقت و مال اندیشی از صفات لازم و ضروری است. نرمخویی و ملایمت عثمان تا به جایی رسیده بود که عیاشی و اقسام لهو و لعب در مدینه شیوع یافت. چون عثمان در مقام جلوگیری برآمد گروهی از وی دلگیر شدند. بعضی از مسلمانان که جمعی از صحابه نیز از آن جمله بودهاند به علل و جهات دیگر از عثمان دل خوشی نداشتند.
اباذرغفاری وعمار یاسر وعبدالله بن مسعود (ازبزرگان اصحاب پیغمبر) با عثمان سرگردان بودند و قبایل آنها نیز کینهی عثمان را در دل میپرورانیدند. در ولایات نیز طبقهی سپاهیان و جنگجویان که غالبا با فقر و حرمان میزیستند سخت دلگیر و ناراضی بودند.
این عوامل و اختلاف طبقاتی عمیقی که بین ثروتمندان و قریش و سایر طبقات مردم پیش آمد همه و همه دست به دست داده حس انتقاد و اعتراض بر خلیفه و دلگیری از روش او را پدید آورد و مردم را در مدینه و سایر ولایات اسلامی به تمرد و عصیان برانگیخت و زمینه را برای تبلیغات مخالفان مهیا نمود.
مردم مصربا شورش طلبان بصره و کوفه به سوی مدینه حرکت کردند و فتنه بالا گرفت. در بدو، مهاجمین آب را به روی عثمان بستند ولی علی بن ابی طالب برایش آب فرستاد و حسن و حسین و غلامش قنبر را برای حمایت به در خانهاش گماشت تا به احترام دو سلاله پیغمبر کسی هجوم نکند و چنین هم شد وهیچکس جرات نکرد از آن راه هجوم ببرد ولی مخالفان عثمان چارهی دیگری اندیشیدند و از دیوار خانه بالا رفتند.
یک نفر به نام «غافقی» خلیفهی سوم را به یک ضربت بکشت و با ضربت دیگری انگشت «نانله» یا «نعیله» همسر عثمان قطع گردید. آنگاه عثمان را گردن زدند و خانهی وی و بیت المال را غارت کردند و علی بن ابی طالب به خلافت رسید.
وقتی عثمان کشته شد و علی به خلافت رسید بعضی ازاصحاب مانند «سعد بن ثابت» و «ابوسعید خدری» که به عثمان متمایل بودند از بیعت با علی تخلف ورزیدند. بعضی کسان هم مانند «مغیره بن شعبه» به شام گریختند و با «معاویه» همدست شدند.
معاویه که از اقارب وبستگان عثمان بود وخود نیز داعیهی خلافت بلکه سلطنت در سر میپرورانید برای آنکه مردم را علیه علی بن ابی طالب بشوراند به اشارهی «عمروعاص» راههای مختلف در پیش گرفت که یکی از آن راهها این بود که علی را قاتل عثمان معرفی کرد وپیراهن خون آلود وی و انگشت بریدهی همسرش نائله را که به وسیلهی «نعمان بن بشیر» به شام رسیده بود در مسجد آویخت ودر انظار مسلمین قرار داد تا مظلومیت عثمان را مجوز عصیان خود قرار دهد.
غرض ازتمهید مقدمهی بالا این است که بدانیم چون پیراهن عثمان در تحریک مسلمین و انجام مقصود پلید معاویه نقش اساسی بازی کرد لذا برای کسانی که بخواهند با به دست آوردن دستاویزی از راه نادرست به مقصود برسند، مثل «پیراهن عثمان» را مورد استفاده قرار میدهند.