در جا معه گذشته كه داراي قواعد خشك و مستبدانه بود، يعني همان جامعه اي كه والدين امروزي در آن پرورش يافته اند روابط مردم در قالب رابطه مافوق و زيردست برقرار بود. پدر در خانه قدرت برتر به حساب مي آمد و مادر مي بايست مطيع او و كودكان مطيع هر دوي آنان باشند. هركس به نقش خود در جامعه واقف بود. اگر جامعه همان ساختار سختش را حفظ مي كرد، شايد بسياري از مشكلات عمده امروز به وجود نيامده بود، اما جامعه ايستا نيست و تغييرات وسيع آن منجر به طرح سؤالاتي اساسي در زمينه پايه ساختار اجتماعي شده است.
گروه هاي معيني كه در گذشته زيردست به حساب مي آمدند، از وضع خود خسته شدند. كارگران، زنان و... در اين گروه فرزندان نيز از اين تغييرات اجتماعي متأثر بوده اند.فرزندان امروزي حاضر نيستند، حتي جزئي از حقوقشان را تقديم كنند و شيوه سنتي مجاب كردن فرزند به اطاعت يعني تشويق و تنبيه آن طور كه در گذشته مؤثر بود، ديگر اثر سابق را ندارد. نوجوان امروزي تشويق را حق خود مي داند و والديني كه متكي به تشويق هستند، اغلب درمي يابند كه فرزندشان هنگامي كارش را انجام مي دهد كه مورد تشويق قرار گيرد و چنانچه ميزان تشويق ارزش تلاش كردن را نداشته باشد به تشويق پاسخ نمي دهد.امروز تنبيه نيز ديگر تأثير گذشته را ندارد. فرزند امروزي استدلال مي كند: «اگر شما حق داريد مرا تنبيه كنيد، من هم حق دارم شما را تنبيه كنم.» پس چه كنيم؟ اگر مي توانستيم به گذشته برگرديم، شايد مسائل ما با فرزندمان كاهش مي يافت، اما لازمه اين كار، بازگشت به الگوي «مافوق زير است». فرزندان امروزي حقشان را گرفته اند و ديگر به سهولت حاضر به پس دادن آن نيستند، پس راه حلي ديگر لازم است. اختيار دادن به فرزند، يعني اعمال محدوديت هاي كمتر بر رفتار او. اما مختار گذاشتن او نيز ممكن است هرج و مرجي بيش از آن چه كه در حال حاضر وجود دارد فراهم آورد. به طور كلي، هيچ جامعه اي بدون اعمال محدوديت بر رفتار اعضايش نمي تواند زنده باشد.
بايد توجه داشت، چون تشويق و تنبيه تأثير گذشته را ندارد، مجبوريم روابط جديدي بين خود و فرزندانمان بوجود آوريم. روش هاي جديد بر مبناي اصول برابري و احترام متقابل استوار است. منظور ما از برابري «شباهت» نيست، بلكه برابري فرزند و بزرگسال در «ارزش انساني» و «شان» آنان است. بنابراين ما مي توانيم با يك روش انضباطي جديد كه جانشين تشويق و تنبيه است به فرزند اجازه دهيم كه مسئول تصميم گيري خود باشد. اين روش جديد كه خود انضباطي را توسعه مي دهد نتايج طبيعي و منطقي نام دارد.
والدين قبل از دانستن هر چيزي بايد رفتار و سوءرفتار و احساسات فرزندشان را درك كنند.درك رفتار فرزند: در خصوص منشا رفتار فرزندان عقايد متفاوتي وجود دارد كه بعضي ها به وراثت و بعضي ها به محيط و برخي ديگر به تأثير هر دوي آنها اعتقاد دارند. اظهارنظرهاي كليشه اي مبني بر دختر و پسر بودن و اين كه فرزند چندم خانواده است، وجود دارد. ما در اين مقوله به طور جدي مثلا انتظار داريم كه دختران در كارها همراهي كنند و پسران ياغي و تنبل باشند. دختران را هميشه تشويق مي كنيم كه به مادرشان كمك كنند، اما از پسران كمكي انتظار نداريم. ما در اين راستا به بدرفتاري فرزند و اين كه در پس سوءرفتار فرزندان چه مقصودهايي وجود دارد، مي پردازيم.
چهار هدف سوءرفتار:
1-جلب توجه: تمايل به جلب تقريباً در فرزند جهاني است. او ترجيح مي دهد از طريق مفيد جلب توجه كند، ولي اگر موفق نشد از طريق غيرمفيد مبادرت خواهدكرد. ما بايد نتايج سوءرفتار فرزند را بررسي كنيم تا ببينيم هدفش جلب توجه بود، يا نه؟ اگر ناراحت شويم و با تذكر و مسخره كردن بخواهيم سوءرفتار او را تصحيح كنيم، در اين صورت فرزند توانسته است، جلب توجه كند. به منظور كمك به اين گونه فرزندان بايد پاسخمان را تغيير دهيم تا به آنها نشان دهيم كه مي توانند قدر و ارزش خود را با اعمال خوب نشان دهند، نه با خرده فرمايش هاي بي فايده براي جلب توجه. همچنين بايد به رفتار سازنده آنها توجه كنيم، به اين ترتيب سوءرفتار آنها را نديده بگيريم يا به روش هايي كه انتظار ندارند به آنان كاملا توجه كنيم.
توجه، حتي اگر به خاطر رفتارهاي مثبت هم باشد، نبايد در برابر تقاضا صورت گيرد، زيرا باعث تقويت خواسته هاي نامناسب براي جلب توجه مي شود. فرزندان بر اين باورند كه اگر در كانون توجه نباشند، تعلق خاطر نخواهند داشت. بايد توجه داشت كه «طريق مناسب براي توجه كردن به فرزند زماني است كه انتظار آن را ندارد كه اين امر تأكيد بر توجه كردن دارد، نه جلب توجه نمودن.»
2- قدرت طلبي: فرزنداني كه در جستجوي كسب قدرت هستند، احساس مي كنند زماني اهميت مي يابند كه رئيس باشند. آنان فقط اعمالي را انجام مي دهند كه خود مي خواهند «هيچ كس نمي تونه به من زور بگه!» يا «تو بهتره هر چي من مي گم بكني!». حتي اگر والدين بتوانند او را مطيع و مقهور كنند، موقتي است و رابطه با او را از دست مي دهند. وقتي فرزندي جسور است، والدين عصباني و خشمگين مي شوند. گويا فرزند او را به مبارزه دعوت مي كند. پس به هر عنوان يك قانون در برخورد با فرزنداني كه در جستجوي قدرت هستند، والدين بايد از عصبانيت احتراز كنند و خود را از جدال قدرت به سومين هدف يعني انتقام نزديك نكنند.
3- انتقام: فرزنداني كه انتقام را ترجيح مي دهند، متقاعد شده اند كه ديگران دوستشان ندارند و فقط زماني به آنان اهميت مي دهند كه بتوانند ديگران را اذيت كنند. آنان با بيرحم بودن و مورد علاقه نبودن امكان مي يابند براي خود جايي باز كنند.والدين معمولا از فرزندان انتقام جو عميقاً آزرده مي شوند و مي خواهند مقابله به مثل كنند، در اين صورت فرزند با تشديد رفتار خود و انتخاب نوع ديگر از جنگ افزارها به عمل والدين پاسخ مي دهند.براي كمك به فرزند انتقامجو بايد مقابله به مثل نكرد و رابطه شان را عليرغم مشكلات فراوان با فرزند با آرامش و حسن نيت گسترش دهند. اگر فرزند احساس مي كند كه شكست خورده، انتقامجويي را رها كرده با نمايش بي لياقتي در صدد كسب بخشش براي رفتارشان برمي آيند.
4- نمايش بي لياقتي: فرزنداني كه تظاهر به بي لياقتي يا عدم توانايي مي كنند. شديداً دلسردند و فرزند در زمينه كارهايي كه موفقيت ندارد، خود را بي خيال نشان مي دهد. والدين نبايد تسليم شوند و جهت كمك به فرزندي كه احساس بي لياقتي مي كند، بايد از انتقاد بكاهند و بر توانائي ها و نقاط برجسته تأكيد كنند. آنان بايد هرگونه تلاش او را هرچند هم بي اهميت و كوچك باشد، تشويق نمايند.
گرچه ما چهار هدف سوءرفتار را به ترتيب از جلب توجه تا قدرت طلبي، انتقال و نمايش بي لياقتي مطرح كرديم، ولي ممكن است فرزند به اين ترتيب عمل نكند، زيرا او هدفش را منطبق با درك خود انتخاب مي كند. اگر ببينيد كه محافظت بيش از حد والدين به دليل عدم اطمينان به اوست، ممكن است مستقيماً از جلب توجه به نمايش بي لياقتي رو آورد. همه زمينه هاي سوءرفتار ناشي از دلسردي است.
اگر مي خواهيم كه فرزندانمان رفتار خود را تغيير دهند، بايد ما نيز رفتار خود را مورد تجديد نظر قرار دهيم.