ويژگي سخن

خيام در زمينه ادبيات و شعر، بيشترين معروفيت را در رباعيات به دست آورده چون رباعيات او بسيار ساده و بي آلايش و دور از تکلف و تصنع نوع زبان شعري است در عين اينکه شامل فصاحت و بلاغت است داراي معاني عالي و استوار است. خيام در اين رباعيها افکار فلسفي خود را به زيباترين شکل بيان مي کند و اين رباعيها را غالباً در دنبال تفکرات فلسفي خود سروده و به همين علت است که خيام در زمان خود شهرتي در شاعري نداشته و بيشتر به عنوان حکيم و فيلسوف معروف بوده اما بعدها که رباعيهاي لطيف و فيلسوفانه او مشهود شد نام او در شمار شاعراني قرار گرفت که شهرت جهاني پيدا کردند. خصوصيات ديگري که در اشعار خيام نمودار است اين است که سخنش در کمال متانت و سنگيني است.

اهل شوخي و مزاح نيست، با کسي کار ندارد چون او حکيمي است متفکر، دنبال سخنوري نيست و هنگامي که در اشعارش دقت مي کنيم متوجه مي شويم که افکار شعري او بر دو يا سه موضوع بيشتر نيست: يادآوري مرگ، تأسف بر ناپايدار بودن زندگي و بي اعتباري روزگار. از ميان شعراي بزرگ ايران کمتر کسي به اندازه خيام است که شهرت جهاني داشته باشد چون اشعار او به زبانهاي مختلف ترجمه شده است.