پرسش : معاشرت با كسي كه خمس نميدهد چه حكمي دارد؟
پاسخ : اگر به خانه كسي ميرويم كه خمس نميدهد، در صورتي كه ندانيم چيزهايي كه در آن تصرّف ميكنيم(مانندغذا) مورد تعلّق خمس است يا نيست، تصرّف در آنها اشكالي ندارد، و اگر يقين داريم كه به آنها خمس تعلّق گرفته است تنها در صورتي ميتوانيم در آنها تصرّف كنيم كه از مجتهد جامع الشرائط(مانند مرجع تقليد) است براي تصرّف در آنها اذن گرفته باشيم.
پرسش : آيا به پولي كه خمس آن داده شده است، خمس تعلّق ميگيرد؟
پاسخ : پولي كه خمس آن پرداخت شده است، خمس ندارد و اگر از باقيمانده آن سودي حاصل شود و آن سود در يك سال خمسي خرج نشود بايد خمس آن را پرداخت.
پرسش : آيا ميتوان در منزل كسي كه خمس نميدهد، مهمان شد؟
پاسخ : اگر وارد منزل كسي ميشويم كه ميدانيم خمس آنچه ميخواهيم تصرف كنيم، پرداخت نشده است، بايد از حاكم شرع براي تصرّف در آن چيزها اجازه بگيريم.
پرسش : آيا بايد خمس پولي را كه پدر به فرزند ميدهد پرداخت؟
پاسخ : به فتواي حضرت امام خميني«رحمه الله» پولي كه پدر به فرزند ميدهد(ميبخشد)، خمس ندارد.
پرسش : آيا مالي كه پيدا شده خمس دارد؟
پاسخ : اگر كسي شي گران بهايي را پيدا كرد؛ مالك آن نميشود و در صورت عدم مالكيّت خمس به آن تعلّق نميگيرد. براي پيدا كردن صاحب چنين مالي بايد تا يك سال در محلّ اجتماع مردم يافتن آن را اعلان كرد. براي آگاهي بيشتر در اين باره ميتوان به رساله عمليّه مراجع تقليد مراجعه كرد.
پرسش : فرزندي كه پدرش خمس نميدهد چه وظيفهاي دارد؟
پاسخ : كسي كه در خانوادهاي است كه پدرش خمس مال خود را نميپردازد، ميتواند به نماينده مرجع تقليدش مراجعه كند و مسئله را با او در ميان بگذارد.
پرسش : آيا به كتاب خمس تعلّق ميگيرد؟
پاسخ : به نظر حضرت امام خميني«رحمه الله» كتابي كه خريده شده - اگر مورد نياز باشد - خمس ندارد؛ اگر چه مطالعه نشده باشد.
پرسش : آيا كسي كه خمس يا زكات مالش را نميپردازد كافر است؟
پاسخ : در كتاب معتبر عروةالوثقي نوشته آيت اللَّه العظمي مرحوم سيّد محمّدكاظم طباطبائي يزدي«رحمه الله» - كه بعد از آن بزرگوار بيش سي نفر از بزرگان علم و فقاهت از حدود صد سال قبل تاكنون اين كتاب پرارزش را تصديق، تحشيه كردهاند، درباره زكات چنين آمده است «...التي وجوبها من ضروريات الدين و منكره مع العلم به كافر...» و درباره خمس آمده است: «من كان مستحلاًّ لذلك كان من الكافرين». از اين دو عبارت استفاده ميشود كه ندادن خمس و زكات صرفاً موجب كفر نيست و فقط انكار حرمت خوردن و تمرد از پرداخت موجب كفر است، البته با توجّه به شرايط آن كه يكي از آنها «علم به وجوب» است. در عروهالوثقي در اوّل كتاب الزكاة بعد از جمله «و منكره مع العلم به كافر» چنين آمده است: «بل في جملة من الاخبارانّ مانع الزكاة كافر» ولي به ظاهر اين اخبار فتوا به كفر داده نشده و اين اخبار را به قرينه دلايل ديگر توجيه كردهاند. در ضمن پرسش شما چنين آمده است: «آيا اسلام براي دريافت زكات از چنين فردي به زور متوسّل شده و با او وارد جنگ ميشود.» پاسخ اين است كه اگر بدهكاران بدون عذر از پرداخت يا زكات تمرّدكنند، در صورتي كه حاكم جامعه اسلامي صلاح به زور متوسّل خواهد شد.