مراسم عزاداری امام حسین علیه السلام از مهم ترین شعائر اسلامى است كه هر سال باید با شكوه تر و با عظمت تر از سال گذشته برگزار شود. حتى در بعضى از شرایط براى حفظ آن از شرّ اجانب ممكن است جنبه وجوب كفایى به خود بگیرد و انجام آن رمز بقاى اسلام و مذهب اهل بیت(علیهم السلام) است. (آیة الله مکارم شیرازی دام ظله)

سوال: چرا به عزاداری سید الشهداء روضه خوانی می گوییم؟

امروزه روضه و روضه خوانی در اصطلاح، به مرثیه خوانی و ذکر مصیبت برای معصومین(علیهم السلام) و اهل بیت آنان گفته می شود که بسیار مورد تشویق امامان ما بوده و یکی از عوامل زنده ماندن دین و پیوند روحی و عاطفی انسان ها با اولیاء دین است.

معنای روضه در اصل، باغ و بوستان است، اما سبب اشتهار مرثیه خوانی به روضه خوانی آن است که مرثیه خوانان در گذشته، حوادث کربلا را از روی کتاب "روضة الشهداء" تألیف ملاحسین کاشفی می خواندند. ملاحسین کاشفی بیش از چهل کتاب و رساله تألیف کرد. از جمله آنها «روضة الشهداء» در واقعه کربلا است که به فارسی نوشته شده است. به دلیل شیوایی متن این کتاب، اهل منبر سال ها در مجالس عزاداری مطالب آن را از روی کتاب می خواندند. به تدریج خواندن روضه از روی کتاب کنار گذاشته شد و مطالب آن را از حفظ می خواندند. (برای آگاهی بیشتر، ن.ک، محدثی، جواد، فرهنگ عاشورا، ص189؛ ترخان، قاسم، نگرشی عرفانی فلسفی و کلامی به قیام و شخصیت امام حسین(علیه السلام)، ص470)

به هرحال به دلیل شهرت این اثر و استفاده از آن در مجالس عزاداری ائمه اطهار(علیهم السلام)، این مجالس به مجالس روضه خوانی شهرت یافت که تا کنون این اصطلاح رایج است.

چند سوال از آیة الله صافی گلپایگانی دام ظله:

سوال: اگر شخصی در حین عزاداری برای خودنمایی بلند بلند گریه كند و یا خیلی سنگین زنجیر و یا سینه بزند، آیا ریا كرده و عزاداری او باطل است؟ اگر به قصد گریانیدن دیگران باشد، چگونه است؟

ج) ریا در هیچ عملی صحیح نیست ولی تباكی به نحو عزاداری و به قصد تعظیم امر شعائر، ریا نیست.

سوال: گاهی در مجالس عزاداری سالار شهیدان علیه‌السلام، كه پر جمعیت نیز می‌باشند، دیده شده كه خادمین و نوكران ابی عبدالله علیه‌السلام رفتار ناشایستی با عزاداران دارند، (مثل فریاد زدن، هُل دادن و غیره) این كارها از حیث شرعی چه حكمی دارد؟

ج) باید با عزاداران و مستمعین با ادب رفتار و با احترام پذیرایی شود.

سوال: حكم شوخی و خنده در ماه محرم خصوصاً روز عاشورا چیست؟

ج) صحیح نیست.

سوال: راه اندازی دسته‌های عزاداری در كوچه و خیابان كه باعث ترافیك می‌شود، چه حكمی دارد؟

ج) در حد متعارف ایام عزاداری اشكال ندارد.

سوال: بعضی عزاداری‌ها و هیئات به صورت چادر و خیمه در كوی و خیابان بر پا می‌شود و برخی از همسایگان به این كار، رضایت ندارند، و اقامه مجلس به این شكل و شركت در آن چه حكمی دارد؟

ج) این مراسم را به نحوی برگزار كنند كه موجب زحمت عابرین و همسایگان نشود.

چند سوال از آیة الله مکارم شیرازی دام ظله:

سوال: حضور در مجالس عزاى امام حسین(علیه السلام) در محرّم چه حكمى دارد؟ مستحب است یا واجب؟

جواب: حضور در این مجالس مستحب است; ولى اگر مردم به مقدار لازم حاضر نشوند حضور در این مجالس واجب كفایى است.

سوال: هر سال گروهى از پیروان سایر مذاهب، مایل هستند در مراسم بیدار كننده عزادارى سیّدالشّهد(علیه السلام)شركت كنند. آیا شركت آنها جایز است؟

جواب: شركت آنها مانعى ندارد و حتى نذورات آنها را باید پذیرفت.

سوال: اگر حضور عدّه اى در هیئت، سبب اخلال در امر تعظیم شعائر اسلامى گشته، و باعث هتك حرمت مجالس ائمّه اطهار(علیهم السلام) گردد، آیا براى مسئولین هیئت حق بیرون انداختن و یا حق ممانعت از ورود این افراد محفوظ است؟

جواب: حتّى الامكان نباید كسى را از هیئت بیرون كرد; شاید تحت تاثیر واقع شود و هدایت گردد. و در صورت ضرورت باید با زبان خوب عذرشان را بخواهند.

سوال: وظیفه ما در برابر مراسم عزادارى و عاشوراى حسینى چیست؟

جواب: بدون شك این مراسم از مهم ترین شعائر اسلامى است كه هر سال باید با شكوه تر و با عظمت تر از سال گذشته برگزار شود. حتى در بعضى از شرایط براى حفظ آن از شرّ اجانب ممكن است جنبه وجوب كفایى به خود بگیرد و انجام آن رمز بقاى اسلام و مذهب اهل بیت(علیهم السلام) است.

سوال: آیا حضور كودكان در این مراسم، كه گاه توأم با بى نظمى است، شایسته است؟

جواب: به یقین باید كودكان و نوجوانان را از همان سنین پایین به مكتب حسینى(علیه السلام) آشنا ساخت و درس آزادگى، ایمان و شهامت را از همان اوّل به آنها آموخت، حضور آنها لازم است هر چند گاهى عوارض مختصرى داشته باشد.