مبحث هفتاد و دوم طرح صالحین: امر به معروف و نهی از منکر در نهضت امام حسین (علیه السّلام)

خیلی احادیث جالبی انتخاب شده اند.

1- ته دین اینه که امر به معروف، بشه فرهنگ جامعه. یعنی چی؟

انسانها که مختارند. بس گناه میکنند. ممکنه حتی گناه یا گناهانی رایج بشه. اما اگر جامعه دینی باشه، به همون میزان باید امر به معروف هم وجود داشته باشه تا عذاب نیاید. (در تکمیل با آن یکی حدیث قبلی)

2 و 3- ممکنه من و تو خودمون، زیاد هم علیه السلام نباشیم. بالاخره همین که می بینی یه کاری درسته، امر به معروف کن! انشالله تو هم عامل میشی. 

این آیه، 93 سوره بقره نیست، بلکه 90 نحل است.

خب، به هر حال، این آیه از نظر نگاه اجتماعی اسلام مهم است. عدالت که دارای بُعد اجتماعی است. احسان نیز. ایتای (مال و...) به بستگان نزدیکان، ذکر خاص بعد از عام است و در صورت استقلال مفهومی از احسان نیز دلالت بیشتری بر جنبه اجتماعی تعالیم اسلام دارد. در قسمت نهی نیز تاکید بیشتری بر جنبه اجتماعی دستورات اسلامی است. به هر حال، پذیرش و اثبات جنبه های دخالت اسلام در جنبه های اجتماعی و توجه این دین بر ضرورت سلامت جامعه برای سلامت و سعادت فرد، خود نقش مهمی در پذیرش امر به معروف به عنوان عنصر فرهنگی جامعه دارد.

خب، باز هم شماره آیه اشتباه درج شده است که کمی تعجب برانگیز است! آیه 71 سوره مبارکه توبه.

یک نکته به نقل از آقای قرائتی در این باره:

آیه‏ 67، درباره‏ منافقان تعبیرِ «بعضهم من بعض» را آورده بود، امّا این آیه درباره‏ مؤمنان مى‏فرماید: «بعضهم اولیاء بعض»، شاید اختلاف تعبیر به خاطر آن است که بر خلاف مؤمنان، وحدت عمیق و پیوند ولایت در میان منافقان نیست و هنگام بروز منافع شخصى، وفادار نیستند و وحدتشان ظاهرى و صورى است، به قول قرآن: «تحسبهم جمیعاً وقلوبهم شتّى»

اگه طرف شما رو بشناسه که خودتون اهل این منکر هستید و بهتون بگه برو اول خودتو درست کن، چه جوابی دارید بهش بدید؟

بهش میگم، درست که من نتونستم عمل کنم، ولی لاتنظروا الی من قال، انظروا الی ما قال! ببین حرف حقه یا نه. اگه حرف درستی است، تلاشت رو بکن اهلش بشی، بقیه رو هم ترغیب کنی انجامش بدن.

مرحله های بعدی در عصر حکومت اسلامی، اولا بر عهده حکومت اسلامی است. یعنی قلبی و زبانی کارمون رو انجام میدیم، اما وارد مرحله عملی نمیشیم. مگر با کوتاهی حکومت، نوبت به ما برسد (بند میم وصیت نامه امام خمینی). 

احتمالا منظور شما این بود که این که با رفتار خودمان، آمر به معروف باشیم، دشوار است. بله. تمرین میخواهد و تقویت اراده.

امر به معروف امام حسین در قضییه کربلا هم از موارد درس آموز است. در عصر حکومت جور در حالی که میرفت چیزی از دین باقی نماند، حجت بر امام تمام شد که قیام کند و دین را به مسیر خودش برگرداند. بسیار هم هزینه بر بود! کما اینکه پیروزی انقلاب هم هزینه بر بود. این همه شهید دادیم. زندانی شدیم. 

باز هم این دوستمون شماره آیه را اشتباه کردند. آیه 110.

خب، این آیه از وظیفه عمومی امر به معروف سخن میگوید.

این آیه دلیل بهتر بودن امت اسلام نسبت به دیگر امتها، آمر بودن آنها را به معروف ذکر میکند.

این آیه میگوید شما مسلمانان را ظاهر کردیم که بقیه مردم (که قاعدتا باید غیرمسلمانان را شامل شود) را امر و نهی کنید و به این دلیل، بهترینید.

مساله اصلاح جامعه بشری به دو چیز مرتبط شده: یکی ایمان (تومنون بالله) و دیگری امر به معروف و نهی از منکر (دعوت به حق و مبارزه با فساد)

ظاهرا این دو تا ایمان به خدا و امر و نهی در میان امت های پیشین پا نگرفت! اگر پا میگرفت، چه بسا نیازی به جایگزینی قومهای برگزیده با امت آخرالزمان نمی بود!

این که ما بهترین امتیم، وابسته به امر به معروف است. اگر روزی این واجب الهی را ترک کنیم، فایده ای و خیری برای دیگران نداریم! باور کنیم به شهادت این آیه!

آخر آیه هم برای خودش روضه است: ولو آمن اهل الکتاب لکان خیرا لهم. این اهل کتاب، آخرش هم جز قلیلی از اونا ایمان نیاووردند! اگر ایمان میآووردند به نفع خودشون بود!

ضرورت امر به معروف مسئولان در جامعه اسلامی بر اساس مکتب حسینی

لابد شنیده‌اید که گفته‌اند: «النّاس علی دین ملوکهم»؛ مردم بر مبنای دین و گفتمان دولت‌مردانشان رفتار می‌کنند. در همین کشور خودمان هم تجربه‌اش را بارها داشته‌ایم. بیشترین آمار ناهنجاری‌های اجتماعی در حوزه اخلاقی و شکستن قبح عفّت و فراگیر شدن منکرهایی مانند بی‌حجابی را در دولتی داشتیم که گفتمان فرهنگی‌اش را بر مبنای آزادی‌های غیر متعارف لیبرالی تعریف می‌کرد و معروفات جامعه را به منکر اصلاح می‌نمود! و یا قبل‌تَرش وقتی اختلاف طبقاتی و اشرافیت در جامعه فراگیر شد که آقازاده‌های یک مسئول بلند پایه را درست در زمان بازگشت اسرا به کشور و درست وقتی که هنوز بوی خون و شهادت از کوچه‌ها و خیابان‌های شهر رخت بر نبسته و خیلی از مردم هنوز داغ‌دار جوانان بهشتی‌شان بودند، با عکس‌های آن‌چنانی در پیست‌های اسکی و اسب‌سواری می‌یافتیم.

اینجا اسرائیل نیست، پس باید حکومت را امر به معروف کنیم

این‌جا اسرائیل نیست. و ما نیز دولتمان دولت طاغوت نبوده است و نخواهد بود. تمام خواسته ما همین است که ما نسبت به حکومت دین ادعا داریم. ما دین قوی حکومتی اصیل می‌خواهیم. این‌جا اسرائیل نیست؛ این‌جا نه ملوک الطوایف معنا دارد و نه انتفاضه؛  هر امری را باید از مبدأ و رأس اصلاح نمود.

امر به‏ معروف‏ و نهى از منكر را فرو مگذاريد، كه بدترين كسانتان بر شما حاكم‏ و سرپرست شوند، از آن پس، هر چه دعا كنيد به اجابت نرسد. امیر مومنان علی علیه السلام فرمودند.

امر به معروف رو کلا باید در نسبت با حکومت اسلامی فهمید!

اولویتی به نام حکومت اسلامی

در طول تاریخ دعوا همیشه سر اولویت‌ها بوده و هست؛ «امر به معروف و نهی از منکر» واژه نام‌آشنای این روزهای مملکت ماست. واژه‌ای که خیلی وقت است هم غریب است و هم قربانی. هم قربانی داده است و هم خودش قربانی شده است. وقتی بسیاری از معروف‌ها و منکرهای یک جامعه بر مبنای رفتارها و گفتمان‌های مسئولین آن جامعه ابتدا تئوریزه می‌گردند و بعد به فرهنگ تبدیل می‌شوند می‌بایست برای اصلاح و نیز برای امر به معروفات و نهی از منکرات دینی اولویت‌بندی نمود. آری، ما دین را سیاسی می‌خواهیم و سیاست را نیز می‌بایست از رأس اصلاح کرد. 

چرا حکومت اسلامی اولویت دارد؟ چند مثال بزنید!

آیا تا به حال به این اندیشیده‌ایم که در جامعه‌ای که فساد در سطوح مختلف مدیریتی آن اعم از مالی و اخلاقی- ولو محدود- به چشم می‌خورد، در جامعه‌ای که واحد محاسبه‌ی فسادهای مالی بعضی مدیرانش از چند صد میلیارد شروع می‌شود و تا چند هزار میلیارد ادامه دارد، در جامعه‌ای که «کرسنت» معروف می‌شود و «تولید داخلی بنزین بر مبنای اقتصاد مقاومتی و خود کفایی» منکر، در جامعه‌ای که مدیران فرهنگی‌اش دائم صحبت از آزادی‌های لیبرالیستی در هنر می‌کنند و معاونانشان به مجالس مختلط رقص و رپ و آواز غربی در روز عرفه مجوز می‌دهند، در جامعه‌ای که فیلم‌های ضد انقلابِ یواشکی ساخته شده، هم تقدیر می‌شوند و هم ترویج و بعد نماینده‌ی جمهوری اسلامی می‌شوند در جشنواره‌های خارجی، در جامعه‌ای که بزرگترین و اصلی‌ترین دغدغه‌ی مسئولین فرهنگی‌اش برداشتن فیلترینگ و آزاد کردن سایت‌های مروج آزادی‌های یواشکی در کشور است، آیا در چنین جامعه‌ای واقعا می‌توان به دختری که موهایش از لای روسری‌اش بیرون خزیده تذکر داد که مثلا خانم حجابت را رعایت کن؟ و یا شما آقا پسر از خانمی که دستت را انداختی در گردنش کمی فاصله بگیر؟ و یا شما آقای راننده صدای ضبطت را کمتر کن چراکه آهنگ لهو و لعبی که گذاشتی و مخصوصِ مراسم‌های مجوزدارِ وزارت فرهنگ خودمان است حرام است؟! و یا دیگر اِل و بِل و جیم بِل‌های مثل این. و اگر می‌توان آیا واقعا اثری مترتب بر آن است یا خیر!

اولویت امر به معروف و نهی از منکر نسبت به حکومت اسلامی

امیرالمومنین علی علیه‌السلام می‌فرمایند بالاترین درجه امر به معروف و نهی از منکر، امر به معروف و نهی از منکر مسئولین است.

 بی شک قصد نگارنده‌ی این سطور تنافی امر به معروف لسانی در سطح خیابانی جامعه با امر به معروف و نهی از منکر مسئولین نیست و در پس نیتش هیچ مغالطه‌ای در میان نیست. حرف فقط همین است؛ دعوا سر اولویت‌هاست. حرف فقط همین است؛ این‌جا اسرائیل نیست؛ ما نسبت به همه‌ی حکومتمان حرف داریم، نسبت به همه‌ی حکومتمان مطالبه داریم، هم امر داریم و هم نهی. همین!