مبحث هفتاد و دوم طرح صالحین: امر به معروف و نهی از منکر در نهضت امام حسین (علیه السّلام)

امام حسین (ع) یکباره تصمیم به قیام و شورش علیه حکومت نگرفتند!

از سالها قبل، زمینه این قیام را فراهم میکردند!

دلیلم هم برای این حرفم، خطبه امام حسین (ع) در موسم حج و درسرزمین مِنی است!  

سال 58 هجری قمری، یک سال پیش از مرگ معاویه و سه سال پیش از قیام عاشورا ! 

حسین بن علی همراه با عبدالله بن عباس و عبدالله بن جعفر به سفر حج آمده است و به مردان و زنان بنی هاشم و گروهی از انصار مورد اعتماد، مأموریت داده که در مکه، صحابه ی ذی صلاح و متعهد رسول خدا و تابعین را برای شرکت در جلسه ای که قرار است در منی تشکیل شود، دعوت کنند.

 حدود هزار نفر از صحابه و تابعین پیامبر، در منی، زیر خیمه ی حسین بن علی گرد آمده اند. همه کنجکاوند بدانند چه خبر است اما هیچ کس پاسخ روشنی برای این سؤال ندارد. حسین بن علی سخن خود را با حمد و ثنای الهی آغاز می کند و برخی فضایل فردی و اجتماعی امیرمؤمنان علی(ع) را مطرح کرده و از آنها می خواهد در صورت صحت گفته هایش، آن را تصدیق کنند.

سپس جمع را مورد خطاب قرار می دهد و با دل سوخته می فرماید:

شما ای گروه حاضر! ای گروهی که به علم و دانش شهرت دارید و از شما به نیکی یاد می شود و به خیرخواهی و اندرزگویی و به راهنمایی در جامعه معروف شده اید و به خاطر خدا در دل مردم شکوه و مهابت پیدا کرده اید... آیا بر همه این احترامات و قدرت های معنوی از این جهت نایل نگشته اید که به شما امید می رود تا به اجرای قانون خدا کمر ببندید گرچه در مورد بیش تر قوانین خدا کوتاهی کرده اید؟

خیلی جالبه! 

ملاحظه می فرمایید.. آقا اول رفتن سراغ به اصطلاح تحصیلکرده ها و باسوادهای اون روزی.. رفتن سراغ اونایی که در بین مردم، خوش نام هستند و اعتبار دارن..

این خودش یه درسه، که باید از آبرویی که خدا بهت داده برای خدا، مایه بذاری..

یه درس دیگه، اینه که وقتی اسم و رسم پیدا کردی، تازه کارِت شروع میشه! بارِ مسئولیتت سنگین تر میشه! نه اینکه راحت بشینی و نون اعتبار و پُستِت رو بخوری!

می بینید که آقا در ادامه، روی اجرای قانون پافشاری کرده و اونها رو مورد توبیخ قرار میدن؟! 

قابل توجه بعضیها: این قانونی که تصویب کردین مالِ همه هست.. نه فقط مالِ اون بدبختایی که زورتون بِهِشون میرسه..

با این حساب، قشر تحصیلکرده وظیفه مهمتر و سنگین تری در برابر جامعه و همچنین امر  به معروف و نهی از منکر داره.

بقیه خطبه رو هم خوشحال میشم دوستان بیان و بگن و تحلیل کنن.. واقعاً حیفه و ظلم در حق امام حسین که انقد در بین خودِ ماها که انقد ادعای دوستی و محبت ایشون رو داریم، غریب باشن و ما با ایشون و اندیشه هاشون، بیگانه باشیم... 

کوتاهی مسئولان در انجام وظایف، وظیفه جدیدی برای ما جوانان و امت حزب الله درست میکند. بند میم وصیت نامه امام در این زمینه قاطع است. شاید هم آنجایی که به خشونت نیاز داشته باشد، در دوره فعلی بر عهده مردم نباشد-که ظاهرا نیست- اما عقلا اگر خطر بی توجهی به حدی باشد که اساس نظام اسلامی و تعالیم اسلام در معرض خطر باشد، بی شک برای حفظ نظام اسلامی و تعالیم اسلامی وظیفه یکایک مردم است که ورود پیدا کنند و مثلا مسئول مربوطه رو برکنار کنند. گویند: روزی خلیفه دوم از مردم پرسید اگر من منحرف بشوم، چه میکنید؟ مردی پاسخ داد: با همین شمشیر به راه راست می آوریمت!

دسته دوم مردم-بعضی ها زورشان میرسد ولی فساد ندارند.

برای دسته اول: فرض کنید راننده تاکسی که در روز بارونی گرونتر حساب میکنه و میگه فقط دربست! یا پنجاه تومن بقیه کرایه را پس نمیده! خب، این زورش همینقدر رسیده و حداکثر فسادی رو که میتونه انجام بده، داره انجام میده! این افراد در میان مردم ما کم نیستند. اینها هم اگر صد تا فحش روزانه به مسئولان هم بدهند، راضی به فساد مسئولان هستند. دروغ میگویند که فحش میدهند. اینها فحشها بیش از هر کسی به خودشان بر میگردد.

اما دسته دوم: آنها که زورشان میرسد ولی فساد ندارند.

یا با فساد مبارزه میکنند. مثلا امر به معروف میکنند. میگویند. میروند صحبت میکنند. دعوا میکنند. هزینه میدهند، اما رشوه نمیدهند. حتی ممکن است بقیه را بسیج کنند و با هم مثلا یک بیانیه بدهند یا مسئولی را دعوت کنند به محل و مانند اینها. خوش به حال اینها.

کسی که خودش فاسد نیست و با فساد مبارزه نمیکند، خدا هدایتش کند! اینها سر امام حسین را به بالای نیزه بردند.

عوارض گفتن بعضی چیزا را باید تحمل کرد. وگرنه میشود جامعه مدینه که چند سال بعد از پیامبر، مرکز صدور فحشا شد!

دست رو چیز قشنگ گذاشتید.

اگر اهل علم، نهضت تولید علم و جنبش نرم افزاری را جدی میگرفتند، قیام کربلا رخ نمیداد. 

اگر عالمان آن روز، به وظایف علمی خودشون عمل میکردند و یک مقدار درک و تحلیل مردم رو می بردند، بالا...

توفیقی داشتم یک کتاب در همین زمینه ویراستاری کوچکی بکنم. عنوان کتاب «آبروی علم» بود و از همین دریچه به همین خطبه پرداخته بود. 

آبروی علم، نوشته سید علی اصغر علوی، انتشارات بسیج دانشجویی دانشگاه امام صادق علیه السلام، 1391.

علاقه مندان به بحثهای تولید علم و نهضت نرم افزاری میتوانند از این کتاب استفاده بیشتری ببرند.

علامه اميني در كتاب الغدير چنين مي نويسد:  معاویه نخستین کسی بود که

1.  ربا را حلال اعلان كرد.

2. آشكارا شراب خورد و قمار بازي كرد.

3. ازدواج با دو خواهر را در يك زمان اجازه داد.

4. سر يكي از اصحاب رسول الله را جدا كرد و در شهرها گردش داد.

5. خلافت پيامبر (ص) را به سلطنت تبديل كرد.

6. فحش دادن به حضرت علي (ع) را رواج داد.  

سئوال (با امتیاز ویژه):

1. چرا امام حسین (ع)  در زمان معاویه (که گوشه ای از اعمال زشت او را در بالا آورده ام) قیام نکرد؟ 

2. آیا معاویه نیازی به امر به معروف و نهی از منکر نداشت؟ 

3. آیا امام حسین (ع) در زمان معاویه، به شیوه ای دیگر، امر به معروف و نهی از منکر میکردند؟

4. در زمان یزید مگر شرایط چه فرقی کرد، که امام با تمام قوا، در مقابل او قیام کردند؟

دوستان عزیز؛ 

برای اینکه مبحث ناقص نماند، ادامه خطبه سیدالشهدا در مِنی (که در چند پُست قبل از آن صحبت کردیم) را به طور خلاصه در ادامه می آورم:

" نابینایان، اشخاص کر و لال و زمین گیران ناتوان، در شهرها بی سرپرست مانده اند و بر آنها ترحم نمی شود. نه مطابق شأن و منزلتشان عمل می کنید و نه به کسی که بدین سان عمل کند و در ارتقاء شأن شما بکوشد، مدد می رسانید. شما با چرب زبانی و چاپلوسی و سازش با ستمکاران، خود را در برابر قدرت ستمکاران حاکم، ایمن می گردانید...

شما اگر مردانی بودید که بر شکنجه و ناراحتی شکیبا بودید و در راه خدا حاضر به تحمل ناگواری می شدید، مقررات، برای تصویب، پیش شما آورده می شد و به دست شما صادر می شد و شما مرجع کارها بودید. اما شما به ستمکاران مجال دادید تا این مقام را از شما بستانند و اجازه دادید حکومت به دست ایشان بیفتد تا بر مبنای سستِ حدس و گمان، به حکومت بپردازند و راه خودکامگی و برآوردن شهوت را پیشه سازند.

مایه ی تسلط آنان بر حکومت، فرار شما از کشته شدن بود و دلبستگی تان به زندگی دنیا. شما با این روحیه و رویه، توده ی ناتوان را به چنگال این ستمگران گرفتار آوردید تا یکی برده وار، سرکوفته باشد و دیگری بیچاره وار، سرگرم تأمین آب و نانش...

... در هر شهر، سخنوری از ایشان (یاران معاویه) بر منبر است. زمین زیر پا و دستشان گشاده است. مردم بنده ی ایشانند و قدرت دفاع از خود ندارند...

... شگفتا! و چرا شگفت زده نباشم! که جامعه در تصرف مرد دغل باز ستمکاری (چون معاویه) است که مأمور مالیاتش ستم می ورزد و استاندارش نسبت به اهالی و مؤمنان نامهربان و بی رحم است...

... بار خدایا! بی شک تو می دانی آن چه از ما سرزده (مبارزه بر ضد دستگاه حاکم اموی) نه رقابت در به دست آوردن قدرت است و نه جست وجوی ثروت و نعمت های زاید، بلکه برای آن است تا اصول و ارزش های درخشان دین تو را بنمایانیم و در سرزمینت اصلاح پدید آوریم و بندگان ستم زده ات را ایمن و برخوردار از حقوق مسلم شان گردانیم تا به وظایفی که مقرر داشته ای عمل کنیم و سخن و قوانین و احکامت را عملا پاس بداریم.

بنابراین شما (گروه علمای دین) اگر ما را یاری نکنید و در گرفتن دادِ ما، با ما هم صدا نگردید، ستمگران در مقابل شما قدرت بیش تری پیدا خواهند کرد و در خاموش کردن مشعل فروزان نبوت گستاخ تر خواهند شد. خدای یگانه، ما را کافی است و بر او تکیه می کنیم و به سوی او روی می آوریم و سرنوشت ما به دست او و بازگشت ما به سوی اوست. "

میتونید نظرات و برداشتهاتون رو از هر قسمتش با نقل قول زدن، بیان کنید.

موضوع: قيام امام حسين عليه السلام براي امر به معروف

بسم الله الرحمن الرحيم

«الهي انطقني بالهدي و الهمني التقوي»

هفته‌ي اول محرم به نام هفته امر به معروف گذاشته شده است. امر به معروف امر به خوبي‌هاست. نهي از منکر يعني نهي از بدي‌ها. وظيفه‌اي است که قرآن مي‌گويد: حتي بچه‌ها هم بايد امر به معروف کنند. اگر بچه‌اي خلافي را ديد مي‌تواند نهي از منکر کند.

1- امر به معروف، وظيفه اي همگاني

پدري سيگاري بود، يک شعري بچه‌اش عليه سيگار و ضد سيگار ياد گرفته بود. تا پدرش مي‌رفت سيگار بکشد، براي پدرش اين شعر را مي‌خواند. پدرش عصباني شد گفت: مي‌روم در مستراح مي‌‌کشم. در مستراح رفت، بچه پشت در مستراح رفت باز اين شعر را خواند. بالاخره پدر عصباني شد، سيگارش را خاموش کرد ديگر نکشيد. قرآن بخوانم. لقمان مي‌گويد: بچه جان، نگو من بچه هستم. «يا بُنَيّ» پسر کوچولو! «أَقِمِ الصَّلاةَ وَ أْمُرْ بِالْمَعْرُوفِ» (لقمان/17) اکر يکوقتي گفتند: اسلام راجع به آزادي چه مي‌گويد؟ بگو: اسلام در آزادي طوري است که دختر که نه ساله شد به تکليف مي‌رسد. يعني واجبات را بايد انجام بدهد، يکي از واجبات امر به معروف است. اگر بالاترين شخصيت مثل رئيس جمهور گرفتار خلافي شد، يک دختر نه ساله در قانون اسلام اجازه دارد به رئيس جمهور نهي از منکر کند. اين علامت آزادي است. امر به معروف يعني محيط آزاد است. امر به معروف يعني بنزين مي‌سوزد، نگو به ما چه؟ اگر کسي راه مي‌رود و خلاف مي‌بيند يا با زبان، يا با قدرت و بازو، يا با عبوس کردن، حداقل عبوس کنيم. گناه ديدي عبوس کن. اگر کسي با هيچ رقمي با منکر برخورد نکرد، حديث مي‌گويد: اين مرده است. فقط باد در ريه‌اش مي‌رود. و لذا « فَهُوَ مَيِّتٌ بَيْنَ‏ الْأَحْيَاء» (تهذيب الاحکام/ج6/ص181) ميت به معني مرده است. «بين الاحياء» يعني بين زنده‌ها! ما دو مرده داريم.

خدا مرحوم پرورش را رحمت کند. مي‌فرمود: ما دو رقم مرده داريم. مرده افقي، قبرستان. مرده عمودي، آدم‌هاي بي‌خاصيتي که در خيابان راه مي‌روند. مرده افقي و عمودي داريم. اين جمله هم مي‌تواند از اين حديث برداشته شود. حالا چرا هفته اول محرم را هفته امر به معروف گفتند، چون امام حسين فرمود: کربلا مي‌روم تا امر به معروف کنم. «اني اريد عن آمر بالمعروف»

معلوم مي‌شود امر به معروف هم هميشه لازم نيست يواش باشد. گاهي هم آدم بايد زير سم اسب برود. چون منکر فرق مي‌کند. منکر اگر قوي بود، اگر چوب کلفت بود، تبرش هم بايد قوي باشد. وگرنه با قند شکن.

ادامه دارد ....

ادامه

2- حکومت معاويه، بزرگ ترين منکر زمان امام حسين

اگر چوب قوي بود تبرش هم بايد قوي باشد. برداشتن رژيم بني اميه، رژيم بني اميه يک قدرتي است. معاويه خيلي کار کرده بود. يک روز مي‌خواست بداند چقدر کار کرده است، گفت: يک بار چهارشنبه تصميم بگيريم نماز جمعه بخوانيم. ببينيم کسي جرأت مي‌کند بگويد: امروز چهارشنبه است. به مردم گفتند: چهارشنبه بياييد نماز جمعه بخوانيم. همه رفتند نماز جمعه بخوانند و کسي جرأت نکرد بگويد: امروز چهارشنبه است.

بني اميه رژيمش منکر است، برداشتن آن با نصيحت نمي‌شود. با راهپيمايي و ديوار و شعار و ديوار نويسي نمي‌شود. يک امام حسيني بايد باشد، برود اين خط را بشکند، خط وحشت را بشکند. به مردم جگر بدهد. جرأت بدهد، بعد از قيام امام حسين گفتند: چه کاري کرديم، چه غلطي کرديم؟ زينب کبري و امام سجاد در شام سخنراني کرد، حدود شصت نفر از دانه درشت‌هاي شام آمدند عذرخواهي کردند و گفتند: کلاه سر ما رفت. نفهميديم بني اميه که بود. بالاخره افشاگري با بيان، با قلم، با نامه.

من در اين جلسه مي‌خواهم کلامي از امام حسين بگويم با امر به معروف. کتابي راجع به امر به معروف نوشتم. آن کتاب تلخيص شده است. من يک صفحه از آن تلخيص مي‌گويم. امام حسين فرمود: «صاحب‏ الامر بالمعروف‏ يحتاج الى‏» (مصباح الشريعه/ص272) کسي مي‌خواهد امر به معروف کند چه کند؟

موضوع: امر به معروف به مناسبت هفته اول محرم. اول اين را به شما بگويم. هميشه امر به معروف قبل از نهي از منکر است. اول مي‌گويند امر به معروف بعد مي‌گويند: نهي از منکر. اين يعني چه؟ يعني سراغ معروف‌ها برويد، منکرها کم مي‌شود. نماز معروف است. خود نماز را اگر خواندي، يک آدم نمازي «تَنْهى‏ عَنِ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْكَر» (عنکبوت/45)

ادامه دارد ....

ادامه

3- تقدم امر به معروف بر نهي از منکر

شما ازدواج را آسان کن، خلافکاري کم مي‌شود. يک بيسکوييت به بچه بده. يک نان به بچه‌ات بده بخورد، ديگر بچه خلاف نمي‌کند. ايام فراغتش را با يک چيز حلال پر کن. يک خنده حلال توليد کنيد در اختيار مردم بگذاريد. مردم وقتي مي‌خواهند بخندند، گرفتار حرام نشوند. يعني هميشه بايد از معروف در منکر را بست. وقتي خدا به آدم و حوا مي‌خواست بگويد: گندم نخوريد، اول گفت: «وَ كُلا مِنْها رَغَداً حَيْثُ شِئْتُما» (بقره/35) آدم و حوا هرچه مي‌خواهيد بخوريد. بعد گفت: «وَ لا تَقْرَبا هذِهِ الشَّجَرَةَ» وقتي حضرت لوط مي‌خواست جلوي لواط را بگيرد، گفت: «هؤُلاءِ بَناتي‏ هُنَّ أَطْهَرُ لَكُمْ» (هود/78) دختر دارم عقد شما مي‌کنم و به شما مي‌دهم. ازدواج کنيد بعد گفت: لواط نکنيد. يعني نمي‌شود بگوييم: بچه‌ام ليسانس باشد، آقاي قرائتي دعا کنيد بچه‌ها پاک باشند. خوب دعا نمي‌خواهد. زنش بده! شوهرش بده! هرچه شوهر براي دختر مي‌آيد، مي‌گويد: مي‌خواهد ليسانس بگيرد. بعد مي‌گويد: مي‌خواهد فوق ليسانس بگيرد. دختر بزرگ مي‌شود، پسر بزرگ مي‌شود، آسيب پذير هستند. بعد مي گويد: دعا کن. ازدواج را آسان کنيد فساد کم مي‌شود.

امام حسين فرمود: «صاحب‏ الامر بالمعروف‏ يحتاج الى‏» شرايط کسي که امر به معروف مي‌کند. اول اين را بگويم. بعضي مي‌گويند: نمي‌خواهد به ما نصيحت کني. برو خودت را درست کن. من هم بايد خودم را درست کنم و هم بايد تو را درست کنم. يک مثلي الآن يکي از دوستان زد. در کوهنوردي بالاي کوه مي‌روند. يکي وسط راه مي‌گويد: دستت را به من بده. مي‌گويد: برو گمشو. تو خودت هم هنوز به قله نرسيدي. من به قله نرسيدم ولي يک قدم از تو جلوتر هستم. با همين يک قدم مي‌توانم تو را کمک کنم. لازم نيست که کسي که امر به معروف مي‌کني خودش به قله رسيده باشد و هيچ عيبي نداشته باشد. ممکن است من شانزده عيب داشته باشم، حالا مثلاً سيگار را منکر کوچک مي‌گوييم. سيگاري نيستم. مي‌گوييم: آقا سيگار نکش! نگو: آقا تو خودت هم عيبي داري. من خودم هم عيب دارم. ولي در اين سيگار من باقي عيب‌هايم را نمي‌گويم. من در اين امر به معروف از تو جلوتر هستم. بنابراين اين يک مورد است. امر به معروف نشان دهنده‌ي اين است که من دينم را دوست دارم. مردم را دوست دارم. وجدانم بيدار است. خرفت و غافل نشدم.

شرايط امر به معروف، «أن يكون عالما بالحلال و الحرام» (مصباح الشريعه/ص272)

ادامه دارد ....