نوحه و متن روضه شب نهم محرم، حضرت ابوالفضل العباس علیه السلام

اشک عزا بریزید شام عزاست امشب                    نام حسین و عباس مشکل گشاست امشب

باب الحوائج عبّاس حاجت دهنده ماست                             دارنده حوائج حاجت رواست امشب

ای دیده گریه ها کن، ای دل تو ناله ها کن                      با سوز دل دعا کن وقت دعاست امشب

ای که دلت شکسته ، غم به دلت نشسته                     ای دردمند خسته دردت دواست امشب

باب الحوائج ما ، یا حضرت ابوالفضل                       آن دل که از تو دور است دور از خداست امشب

مَرضای مسلمین را مد نظر بگیر تا                            این محفل از وجودش دارالشفاست امشب

دلها همه پریشان ، هر دیده گشته گریان                  هر گوشه ای از ایران ، چون کربلا ست امشب

امشب خدای قهار در ماتم علمدار

جن و ملک عزادار ، شام عزاست امشب  

امشب شب تاسوعاست ، شب عباس است ، امشب گرفتارها بگویند عباس ، مریض دارها بگویند عباس ، دردمندها بگویند عباس ، دسته جمعی برویم در خانه قمر بنی هاشم ، میوة دل ام البنین ، باب الحوائج است . کسی را ناامید نمی کند . حوائج را در نظر بگیرید ، فرج امام زمان را از خدا بخواهید ، از امام زمان نقل می کنند که فرمود : هر جا روضه عموم عباس خوانده شود من سراسیمه می آیم ، آقا یک نظری به ما کن ، آقا بیا می خواهم روضه عمو جان ترا بخوانم حود عباس فرمود : روضه مرا این طوری بخوانید هر کسی از بالای بلندی بیفتد ، اول کاری که می کند دستهایش را جلوی صورتش می گیرد حایل می کند تا صورت صدمه نخورد .

اما بمیرم برای عباس دست در بدن ندارد در آن حالت یک قت صدای ناله ای شنید یکی صدا می زند : پسرم عباس ، تاچشم باز کرد دید مادرش زهراست .

تا دید فاطمه می گوید پسرم ، برای اوّلین بار یک نگاه طرف خیمه ها کرد صدا زد : برادر بیا برادرت را دریاب .

زینب می گوید : یک وقت دیدم رنگ حسین پرید ، یک نگاه طرف خیمه ، یک نگاه طرف میدان ، با عجله آمد کنار بدن برادر ، صدا زد  عباسم :

تو مرا سید و سرور خواندی                                                چه شد این بار برادر خواندی

صدا زد حسین من :

مادرت فاطمه آمد به سرم                                      او مرا خواند و صدا زد پسرم

معمولاً وقتی بچه ای به دنیا می آید ، اول بابایش را صدا می کنند خدا به تو فرزندی عطا کرده ، وقتی عباس متولد شد ، مادرش ام البنین قنداقه عباس را داد دست امیرالمؤمنین ،نگاهش به صورت علی است ،

می خواهد ببیند علی خوشحال می شود یا نه ، دید امیر المؤمنین خم شد دستهای عباس را می بوسد و گریه می کند . عرضه داشت آقا دستهای بچه ام مگر طوری است ؟

فرمود : نه ام البنین ، بهترین دستی است که خدا خلق کرده است، من این دستها را به خاطر خدا

می بوسم ، آقا چرا گریه می کنی ؟ حضرت قضایای کربلا و شجاعت عباس ، جدا شدن دستهای نازنین عباس را برای ام البنین گفتند ، تا شنید دستهای عباس در راه حسین از بدن جدا می شود فوراً از جا بلند شد قنداقه عباس را گرفت از دست مولا ، هی دور سر حسین می گرداند و می گوید : عباسم به قربانت شود .

اما عاشقان اباالفضل (حاجت دارها ، مریض دارها ) اینجا علی دستهای عباس را می بوسیدوگریه می کرد

اما کربلا دیدند امام حسین در بین نخلستان پیاده شد شیئی را برداشت به چشمانش می مالیدو می بوسید 1

آن دستهای بریدة عباس برادر بود .

آن نخل به خون تپیده را می بوسید                                     آن مشک ز هم دریده را می بوسید

به میدان چون که می رفت آن جوان آهسته آهسته

    ز جسم شه برون می رفت جان آهسته آهسته

چنان هجران او بر قلب ثارالله گران آمد

                            که پشت شاه ، خم شد چون کمان آهسته آهسته

حسین آن شمع خلوتگاه اسرا خداوندی

                            تبسّم بر لب و اشکش روان آهسته آهسته

جوانان جمله رفتند و سپس شد نوبت عباس

                حریم عشق شد بی پاسبان آهسته آهسته

ز نخلستان ساحل چون که سوی خیمه می آید

                عدو شد سدّ راه آن جوان آهسته آهسته

چو تیر سنگدل دشمن بر آن مشک پر آب آمد

                دگر شد ناامید آن قهرمان آهسته آهسته

چو در هنگام بی دستی به دست دشمنان افتاد

                برادر جان همی گفت آن زمان آهسته آهسته

رخ ماه بنی هاشم ، نمی گویم دگر چون شد

                به زیر پردة خون شد نهان آهسته آهسته

زیک سو لشکر دشمن ، ز سویی مانده شه تنها

                بشد نزدیک ختم داستان آهسته آهسته

به دریای بلا چون کشتی آل نبی بشکست

                به تاریکی فرو می شد جهان آهسته آهسته

شهیدان غوطه ور در خون اسیران غرقه در حیرت

    سکوت اندر فضا شد حکمران آهسته آهسته

مبادا این که اصغر را ، ز خواب خوش کند بیدا

    همی نالید زنگ کاروان آهسته آهسته

نماند از کاروان بر جا ، به غیر از خیمه سوزان

                که می زد شعله ها بر آسمان آهسته آهسته

پس از آن قتل و غارتها در آن صحرا خداوندا

                چه می جست آخر آن شب ساربان آهسته آهسته

(حسان)

تا عمود کین سر عباس نام آور شکست

                            بار دیگر تیغ عنوان تارک حیدر شکست

خاتم پیغمبری را دیو بد اختر بود

                            رایت اسلامیان را فرقه کافر شکست

همچو اسکندر به ظلمت شد پی آب حیات

                خضر را در آب حیوان از غمش ساغر شکست

تا که جسم پاک او شد تیر باران ستم

                            کشتی دین را به گرداب بلا لنگر شکست

خصم خون آشام زد بر دیدة حق بین او

                            ناوکی کز وی به قلب انس و جان نشتر شکست

تا که زد بر فرق   او دشمن عمود آهنین

                            پشت طاها قلب زهرا و دل حیدر شکست

در فلک خیل ملک سیلاب اشک از دیده ریخت

    یا که در عرش برین جبرئیل را شهپر شکست

(مرحوم طاهر رضوی خراسانی)

تا از کف عباس دلاور علم افتاد

                                                    لرزه به تن خستة اهل حرم افتاد

تنها نه حسین را کمر از غصة دو تا گشت

                            زین واقعه بر قامت افلاک خم افتاد

آبی که از آب مشگ پر از اشک فرو ریخت

                            وارون ز قضایای جهان جام جم افتاد

آماده شده اهل حرم بهر اسیری

                                                    وحشت به میدان حرم محترم افتاد

گویا که همی دید به آن دیدة حق بین

                            معجز ز سر دختر خَیرُ العُمم افتاد

شأنی رسد عبّاس به فریاد تو قطعاً

                            آندم که نفس قطع شد از کف قلم افتاد

                           (شأنی تبریزی)

امیر عشق از داغ سپه سالار می گرید

                                        کنار علقمه با دیده خونبار می گرید

بسان شمع سوزان بهر پروانة بی پر

                                        گه می سوزد از این داغ و گاهی زار می گرید

نه تنها بر علمدارش که افتاده به خاک وخون

                            به یاد بی کسیِ عترت اطهار می گرید

چوبیند گشته از خون تر لب خشکیده سقّا

                            امام عاشقان با چشم گوهر بار می گرید

شده پر پر گل باغ وفا از جور گلچینان

                                        که حتی خار هم بر آن گل بی خار می گرید

چو می  بیند سکینه قامت خم گشتة بابا

                                        چو بلبل از فراق گل در آن گلزار می گرید

تنش گلگون و دستش لاله گون و دیده اش پر خون

                از این فقدان جان فرسا بی یار می گرید

 به یاد صحنه خونین دشت سرخ عاشورا

                                        چو ابر نو بهاران دیدة احرار می گرید

ز شعر جان گدازت شعله خیزد حافظی آری

                            هر آن گو بشنود این آتشین گفتار می گرید

    (محسن حافظی)

چرا  ای غرقه خون از خاک صحرا بر نمی خیزی

                حسین آمد به بالیننت تو از جا بر نمی خیزی

نماز ظهر را با هم ادا کردیم در مقتل

                                        بود وقت نماز عصر آیا برنمی خیزی

خیام کودکان خالی ز آب است و پر از افغان

                            چرا سقای من از پیش دریا برنمی خیزی

منم تنها و تن های عزیزانم به خون غلطان

                            چرا بر یاری فرزند زهرا برنمی خیزی

شکست از مرگ تو پشتم برادر داغ تو می کشتم

                که می دانم دگر از خاک صحرا برنمی خیزی

به دستم تکیه کن برخیز با من در بر زهرا

                            چومی بینم زبی دستی است کزجا برنمی خیزی

چون کمر بهر طواف عشق بست

                             در طواف اوّلش افتاد دست

دور دوّم در مطاف داورش

                            از بدن افتاد دست دیگرش

در دور سوّم خون به جای اشک خورد

                      تیر دشمن آمد و بر مشک خورد

دور چارم داشت عزم ترک سر

                            کرد پیش تیر چشمش را سیر

دور پنجم از عمود آهنین

                             گشت سر و قامتش نقش زمین

گشت در دور ششم از تیغ تیز

                            عضو عضوش قطعه قطعه ریز ریز

دور هفتم داده بود از کف قرار

                            خویشتن را دید در آغوش یار

شه سراپا چشم زخم پیکرش

                            دید زهرا را به بالین سرش

بازبانحال کی گفتش بتول

                            آفرین عباس من حَجَّت قبول

چشم ثارالله همچو چشم مشک

                            ریخت اشک و ریخت اشک و ریخت اشک

کای به خون غلطیده چشمی باز کن

                یک برادر گوی و خواب ناز کن

جمع کرد از زمین هست تو را

                            هم علم هم مشک هم دست تو را

(غلام رضا سازگار)

الا ای آن که در خون غوطه دادی پیکر خود را

سرت نازم که افکندی به پای حق سر خود را

لب خشکت سخن از همّت و مردانگی گوید

که کامت خشک بود و تر نکردی حنجر خود را

تو ای مه چون حلالم کردی و گشتم تماشایی

اگر خواهی ببینی باز کن چشم تر خود را

دو چشمم کشته سقا اشک افشانت و می گوید

مخور غم گر که بینی چاک چاک آب آور خود را

دلم چون چشم تو خون گرید اَمّا خصم می خندد

زند کف گویدم دادی ز کف سر لشکر خود را

اگر بی اختیارم برسر نعش تو حق دارم

که بی تو لشکر جق داد از کف سنگر خود را

دگر امشب ندارد خواب ره در چشم طفلانم

گرفتم این که برگردم چه گویم دختر خود را

مرا خواندی برادر بهر اول بارو دانستم

که خواهم دید بر بالین نعشت مادر خود را

(علی لسانی)

خسروی کآب بقا داشت نشانی ز دمش

                            بست یا رب ز چه رو آب عدو بر حرمش

غم آن تشنه لبان داشت به دل تا دم مرگ

                سنگ خارا بود آن دل که نسوزد ز غمش

که گمان داشت پی قطره آبی افتد

                            دست از پیکر عباس محیط کرمش

بر سر عاشقان جان باخته آمد معشوق

                            دید جان داده و سر کرده نثار قدمش

اشکش ازدیده و آهش ز جگر خواست چو دید

    مشک افتاد به یک سو و به یکسو علمش

گفت ای ماه بنی هاشم پشتم چو هلال

                            گشت بی روی تو یعنی که فلک ساخت خمش

بر تنت این زخم و ز چه بشکافت سرت

                            مرهمی و به جز از اشک چه آرم به همش

ای به خون خفته به بیداری زینب بنگر

                            من چسان زین غم جانکاه تسلّی دهمش

ساخت از ماتم تو خون به دل آل علی

                            عمر سعد ستم پیشه امان از ستمش

شهسوار عشق چون آهنگ میدان می کند

                خاطر جمعی چو موی خود پریشان می کند

اشک خونین می چکد از دیده بر دامان صبر

                هر زمان داد از جوانان و  عزیزان می کند

بشنو از خیل فداکارش که یک عباس او

                عقل را در کشو ر جان مات  حیران می کرد

گاه دست خویش را در راه قرآن می دهد

                گاه وجان خویش را تسلیم جانان می کند

موج زن شط و دلش خون و لبش پیش فرات

                از عطش خون بر دل لعل بدخشان می کند

آب می خواهد خدایش آب کوثر می دهد

                دست می خواهد خدایش باغ رضوان می دهد

از برای خاطر بی دستیش دست خدا

                            هر کجا هر مشکلی داریم آسان می کند

ای طبیب دردمندان دردمندم دردمند

                            درد می دانی چه با ما دردمندان می کند

خلق می دانند در دارالشفای قر ب دوست

                دردها را  بیشتر عباس درمان می کند

ما همه زار و نزاریم و توئی باب مراد

                            خانه امید ما را اشک ویران می کند

می کند بنیاد هستی موج طوفان خیز اشک

                سیل اگر پی در پی آید آب طغیان می کند

گر کسی حداد ، از شهرها بپرسند و صف شعر

                بیشتر تعریف از اشعار کاشان می کند

(عباس حداد کاشانی)

ساقی تشنه لبان رو سوی دریا می کرد

                            ساغر وصل ز معشوق تمنّا می کرد

شد دل شط فرات از عطش او بی تابی

                            چون تماشا لب خشکیدة سقّا می کرد

کفی از آب چو آورد به نزدیک دهان

                            عکس شش ماهه در آن آب می دید

آب ریخت روی آب و نخورد آب ولی

                شرمگین پیش لبش آب روان را می کرد

مشگ آبی به سوی خیمه چو می برد ز مهر

                یاد تشنگی عترت طاها می کرد

ماه چون خفت به خون دیده خورشید گریست

                آسمان از غم او غلغله بر پا می کرد

با دو بازوی قلم گشته اش از تیغ ستم

                            لوح ایثار و وفا و شرف امضا می کرد

گشت در دشت شقایق گل سرخی پرپر

                            که فغان بلبل شوریده دل آنجا می کرد

دید چون پیکر صد چاک ابوالفضل حسین

                یاد از سوز دل زینب کبری می کرد

بهر سقا که شده دیدة او جاری خون

                            چشم خود را ز سرشگ مژه سقا می کرد

تا گل بوسه نشاند بر رخ گلگونش

                            پاک خون از رخ او زادة زهرا می کرد

کاش در واقعه علقمه یک تن می بود

                            که از آن جان جهان عقدة دل وا می کرد

فاطمه اشک افشان بود در آن وادی غم

                            چون که جان دادن عباس تماشا می کرد

فخر همین بس که به رؤیا دیدی

                                        برگه نوکریت فاطمه امضا می کرد

(محسن حافظی)

چشم من اشک پر و مشگ ِ من از آب تهی است

جگرم غرق به خون و تنم از تاب تهی است

گفتم از اشک کنم آتش دل را خاموش

پر ز خوناب بود چشم من از آب تهی است

به روی اسب قیامم به روی خاک سجود

این نماز ره عشق است ز آداب تهی است

جان من می برد آبی که این مشگ چکد

کشتی ام غرقه در آبی که ز گرداب تهی است

دست و مشگ و علمی لازمه هر سقاست

دست عباس تو از این همه اسباب تهی است

مشگ هم اشک به بی دستی  من می ریزد

بی سبب نیست اگر مشگ من از آب تهی است

شعر آن است شهابا که ز دل برخیزد

گیرم از قافله و صنعت و القاب  تهی است

بر لب آبم و ، از داغ لبت می میرم

                            هر دم از غصة جانسوز تو آتش گیرم

مادرم داد به من ، درس وفاداری را

                            عشق شیرین تو آمیخته شده با شیرم

گاه سردار علمدارم و گاهی سقّا

                                        گه به پاس حرمت ، گشت زنان چون شیرم

سعی ها کرد عدو ، تا کندم از تو جدا

                            با وجودت که تواند که کند تسخیرم

سعی بسیار نمودم که کنم سیرابت

                            گشتم آخر خجل از کوشش بی تأثیرم

اکبرت کشته شد ، و نوبتم آخر نرسید

                            سینه ام تنگ شد از بس که بود تأخیرم

غیرتم ، گاه نهیبم زند : از جا برخیز

                            لیک فرمان مطاع تو شود پا گیرم

تا که مأمور شدم علقمه را فتح کنم

                            آیت قهر ، بیان شد ، ز لب شمشیرم

سایه ی پرچم تو ، کرد سر افراز مرا

                            عشقتو کرد عطا ، دولت عالم گیرم

***

کربلا کعبه عشق است و من اندر احرام

                            شد درین قبلة عشاق ، دو تا تقصیرم

دست من خورد به آبی که نصیب تو نشد

                چشم من ، داد از آن آب روان تصویرم

باید این دیده و این دست ، دهم قربانی

                            تا تکمیل شود حج من و تقدیرم

زین جهت ، دست به پای تو فشاندم بر خاک

                تا کنم دیده  فدا ، چشم به راه تیرم

***

ای قد و قامت تو ، معنی قد قامت من

                            ای که الهام عبادت ز وجودت گیرم

وصل شد حال قیامم ، ز عمودی به سجود

                بی رکوع است نماز من و این تکبیرم

جسدم را به سوی خیمة اصغر نبرید

                            که خجالت زده ز آن تشنه لب بی شیرم

                                                           (حسان)