پايه دين بر نماز استوار است.جهادهاي پيامبر و نبردهاي علي «ع» و نهضت حسيني، همه براي «اقامه نماز» و ايجاد و تقويت رابطه بندگي ميان خالق و مخلوق است.در نهضت عاشورا، نماز جايگاه مهمي دارد.در برخورد کاروان حسيني با سپاه حر در مسير کوفه، وقت نماز که ميرسد، اذان گفته ميشود، نماز جماعت برگزار ميگردد و سپاه حر نيز به سيد الشهدا «ع» اقتدا ميکنند.پيش از شب عاشورا که سپاه عمر سعد به طرف خيمهگاه امام ميتازند، حضرت برادرش عباس را ميفرستد تا با آنان گفتگو کند و شب را مهلت بخواهد تا به نماز و عبادت بگذرانند «ارجع اليهم فان استطعت ان تؤخرهم الي غداة لعلنا نصلي لربنا هذه الليلة و ندعوه و نستغفره، فهو يعلم اني احب الصلوة و تلاوة کتابه وکثرة الدعاء و الاستغفار».[1] در همان وقت نيز حبيب بن مظاهر به سپاه دشمن خطاب کرد که چرا ميخواهيد با گروهي بجنگيد که سحرخيزان و شب زندهداران و اهل عبادتند؟[2] .
خصلت ياران شهيد او، روح معنوي و حال عبادت و نيايش و نماز بود و شب عاشورا، زمزمه نماز و نيايش آنان در خيمههايشان پيچيده بود.به گفته مورخان «لهم دوي کدويالنحل و هم ما بين راکع و ساجد و قاريء للقرآن»[3] همه شب را به نماز مشغول بودند.به نقلتاريخ ابن اثير: شب که شد، تمام شب را به نماز و استغفار و تضرع و دعا پرداختند.صبح عاشورا نيز، حسين بن علي «ع» پس از نماز صبح با ياران، نفرات خود را سازماندهي کرد.[4] ظهر عاشورا، ابو ثمامه صائدي، وقت نماز را به ياد حضرت آورد.حضرت نيز او را دعا کرد که: خداوند تو را از نمازگزاران ذاکر قرار دهد. آنگاه به اتفاق جماعتي به نماز ايستادند و نماز خوف خواندند.[5] سعيد بن عبدالله نيز از ياران او بود که هنگام نماز، جلوي امام ايستاد و بدن خويش را سپر تيرهاي بلا ساخت و با پايان يافتن نماز امام، او بر زمين افتاد و شهيد نماز گشت.[6] حسين و يارانش همه کشته راه نماز شدند.از اين رو در زيارتنامه امام خطاب به او ميگوييم: «اشهد انک قد اقمت الصلاة و آتيت الزکاة و آمرت بالمعروف و نهيت عن المنکر» (زيارت وارث).
آنچه به جهاد، ارزش ميدهد، آميختگي آن با نماز است.عاشورا تلاقي عرفان و حماسه بود و نهضت کربلا براي احياي سنتهاي ديني و فرايض الهي از جمله نماز بود.شيعه او نيز بايد اهل نماز و خشوع باشد و از دينداري تنها عزاداري را نشناسد. حتي معتقدان و اميدواران به شفاعت حسين «ع» نيز بايد اهل نماز باشند.چون شفاعت بينمازان نخواهد رسيد.دريغ و افسوس از کار آنان که در ايام سوگواري به عزاداري و سينهزني و نوحهخواني و دسته و هيات ميروند، اما نسبت به نمازهاي واجب بياعتنايند. ترک واجب کرده، سنت به جا مي آورند!
پی نوشتها :
[1] الکامل، ابن اثير، ج 2، ص 558.
[2] الفتوح، ابن اعثم، ج 5، ص 177.
[3] حياة الامام الحسين، ج 3، ص 175.
[4] الکامل، ج 2، ص 560.
[5] سفينة البحار، ج 1، ص 136، الکامل، ج 2، ص 567.
[6] بحار الانوار، ج 45، ص 21.