الف- مقدمه :
اديت در ويولن، مهمترين و پيچيده ترين شاخه از دانش هاي هنر نوازندگي اين ساز است که هنرمندان درسطوح مختلف نوازندگي اين ساز بطور مستقيم با آن سر و کار دارند. اهميت اين دانش از آنجاست که براي نواختن هر اثر تصنيف شده براي اين ساز، نيازمند استفاده ازآن هستيم.
با اين وجود، متاسفانه بدلايل مختلف، آموزش اين شاخه از دانش نوازندگي ويولن به هنرجويان در ايران بسيار ناچيز، ناقص و گهگاه اشتباه از طرف اساتيد صورت مي پذيرد. بدين منظور براي اولين بار، در سلسله مقالاتي که با عنوان اديت در ويولن ارائه خواهد شد، سعي مي گردد تاعلل آموزش ناکارامد اين دانش بررسي گردد و سپس با معرفي و آموزش گام به گام اصول اساسي اديت، زمينه آموزش پايه اي و مدون اين دانش فراهم گردد.
در طول مقالات، هر کجا نياز به روشنتر شدن مطالب باشد، مثال هاي مرتبط آورده خواهد شد. بالطبع هنرجويان پس از مطالعه کامل اين مقالات با اصول و عوامل تاثير گذار در اديت آشنا مي گردند.
بطور کلي مهمترين معضلات در آموزش اين دانش عبارتند از:
1- در کتب آموزشي ويولن، تاکيد بيشتر بر روي تکنيک هاي نوازندگي اين ساز مي باشد و تاکيدي بر روي آموزش اديت وجود ندارد و حال آنکه اين مقوله، خود يک مبحث جداگانه مي باشد. گستردگي و پراکندگي بسيار زياد مسائل دانش اديت که هيچگونه جمع بندي مفيد و کاملي براي آن وجود ندارد و همچنين کمبود يا عدم وجود منابعي که بصورت مدون اين دانش را بررسي وآموزش دهد، همواره باعث مي گردد تا هاله اي از ابهام و بي دانشي در اين زمينه وجود داشته باشد.
2- با توجه به عوامل جهاني بودن و قدمت استفاده از ويولن به لحاظ تاريخي در دنيا، دروس و کتب مربوط به آموزش تکنيک ويولن داراي کثرت زيادي مي باشد.
از ديگر سو، با توجه به بسيار دشوار بودن نوازندگي اين ساز، پيشرفت در اين ساز بطور معمول بسيار با کندي توسط هنرجويان صورت مي پذيرد و از آنجا که بطورعمومي مدت زمان کلاسهاي آموزشي براي اين ساز بسيار کم در نظر گرفته مي شود و تشکيل شدن اکثر کلاسهاي آموزشي بصورت يکبار درهفته مي باشد، غالبا فرصت آموزش اين شاخه براي هنرجويان فراهم نمي گردد و بطور کلي فرصتي براي آموزش اديت بوجود نمي آيد.
3- بسياري ازهنرآموزان ويولن خود تحت يک سيستم آموزشي جامع و مدون، اين دانش را بطور کامل فرا نگرفته اند و همواره نوعي بي دانشي وعدم تعمق در رابطه با اين موضوع مشاهده مي گردد.
4- اصولا بايد دانست که در تمام دنيا، ويولن سازي است که هزينه يادگيري آن حتي در سطوح عمومي، نسبت به سازهاي ديگر بالاتر است و هنرجويان براي گذراندن سطوح تخصصي و سطح بالاي اين ساز، هزينه زيادي را بايد بپردازند.
نوازندگان ويولن براي نواختن در سطح اعلاي آن، نيازمند دانستن بسياري از رموز و اطلاعات و دانسته هاي قيمتي هستند و متاسفانه اين مورد باعث مي گردد تا بسياري از تنگ نظري ها در زمينه آموزش به هنرجويان بوجود آيد و آنها نتوانند بطور کامل از آموخته ها و دانش استادان خود استفاده نمايند.
ب- تعريف :
اديت(Edit) در ويولن دانش مربوط به انگشت گذاري و آرشه گذاري براي آثار تصنيف شده اين ساز* است. بنابراين بايد به اين نکته که مفهوم اين واژه بطور همزمان، براي هر دو مورد فوق کاربرد دارد، توجه نمود و معادل سازي واژه انگشت گذاري در فارسي، بجاي واژه اديت به دليل عدم جامعيت آن، اشتباه مي باشد.
ج- آغاز آموزش:
بطور کلي فراگيري اديت بايد در طول زمان دوره آموزش نوازندگي و به موازات آن توسط هنرجو انجام پذيرد. طبعا اولين و ابتدايي ترين آموزشهاي اديت در زماني که هنرجو دروس مربوط به انگشت گذاري در دومين پوزيسيون ويولن را آغاز مي نمايد، مي تواند با مقايسه انگشت گذاري ها در آن پوزيسيون و پوزيسيون اول شروع شود.
در واقع آشنا شدن هنرجو با مقوله اديت، در آغاز بصورت آشنايي با علائم آن صورت مي گيرد و سپس با آموزش ديدن هنرجو براي نواختن در پوزيسيون هاي مختلف دست چپ و به تبع آن نواختن آثار و آشنايي با اديت هاي مختلف از يک اثر و مقايسه آنها با يکديگر و همينطور مشاهده اجراهاي مختلف توسط هنرمندان از يک اثر دنبال مي گردد. گذشت زمان و پديد آمدن ديدگاهها و اطلاعات جديد، ازعواملي است که تاثير بسزايي در يادگيري و اديت کردن هاي نوازندگان ويولن دارد.
در اين ميان به دو نکته بايستي توجه داشت اول آنکه ميزان اطلاعات استاد در اين رابطه و پرسش وپاسخ ميان هنرجو و هنرآموز نقش بسيار موثري در آشنايي هنرجو با اين دانش دارد و دوم اينکه اديت کردن صحيح يک اثر، مبتي بر يکسري اصول اساسي مي باشد که در واقع با رعايت آنها اديت نوازنده از اثر با ارزش تلقي مي گردد.
د- معرفي علائم و نشانه ها:
براي آشنايي با اديت کردن آثار ويولن يا نواختن آثار اديت شده، نيازمند به آشنايي به يکسري علائم و نشانه هاي اوليه هستيم که در ذيل ارائه مي گردند:
د- 1 : نشانه هاي دست راست: اين نشانه ها عبارتند از شماره انگشتان دست راست که به ترتيب از انگشت اول سبابه، با شماره (1) لاتين و انگشت مياني با شماره ( 2) لاتين و تا آخر.
تصوير قسمتي از نت اديت شده ويولن
براي نشان دادن حالت نواختن در سيمهاي مختلف نيز از شماره هاي يوناني استفاده مي گردد. بر اين اساس سيم اول يا سيم "مي" با علامت"I" ، سيم دوم يا سيم" لا" با علامت"II" ، سيم سوم يا سيم" ر" با علامت III"" و در آخر سيم چهارم يا سيم "سل" با علامت "IV" نمايش داده مي شوند.
تذکر- 1: براي نشان دادن حالت نواختن يک نت بطور عمومي، از هر دوي علامات فوق استفاده مي گردد تا مشخص شود نت مذکور در کدام سيم و با چه انگشتي بايستي نواخته شود.
د- 2 : براي نمايش جهت نواختن با آرشه، از علامت(V) براي آرشه چپ و از علامت (U) براي آرشه راست استفاده مي گردد. براي نمايش نواختن نت ها بصورت گروهي در يک آرشه نيز، از علامت قراردادي لگاتو استفاده مي گردد.
تذکر-2: در اکثر موارد، آغاز پاساژهاي موسيقي با آرشه راست آغاز مي گردد مگر آنکه نيازهاي موسيقايي قطعه يا موارد تکنيکي نوازندگي، خلاف آنرا ايجاب نمايد.
* همينطور ساير اعضاي خانواده سازهاي زهي آرشه اي، نظير آلتو و ويولنسل و... .
