گلواژه های اخلاقی، از کلام نورانی امام حسن مجتبی(ع)
-------------------------------------------------
قال حسن بن علی(ع): إنّ هذا القرآن يجىء يوم القيامة قائداً و سائقاً يقود قوماً الى الجنّة أحلّوا حلاله و حرّموا حرامه و آمنوا بمتشابهه و يسوق قوماً الى النّار ضيّعوا حدوده و احكامه و استحلّوا محارمه
امام حسن مجتبی(ع): این قرآن در روز قیامت می آید در حالی که راهبر است و پیش برنده، مردمی را که حلال خدا را حلال، و حرام خدا را حرام گرفته اند و به متشابهات قرآن، ایمان آورده اند، به بهشت رهنمون می شود و مردمی را که حدود و احکام الهی را تباه کرده اند و حرام های خدا را حلال گرفته اند، به آتش می راند. ارشاد القلوب ص 79
-------------------------------------------------
قال الحسن بن علی(ع): من قرأ القرآن له دعوة مجابة امّا معجّلة او مؤجلة
امام حسن مجتبی(ع) فرمود: هر کس قرآن بخواند، یک دعای مستجاب دارد، یا زود و یا دیر الدعوات 24 ح 31
-------------------------------------------------
قال الحسن بن علی(ع): کلّ ما فی کتاب الله عزّوجلّ: انّ الابرار فوالله ما أراد به الاّ علیّ بن أبی طالب و فاطمة و أنا والحسین، لانّا نحن أبرار بأبائنا و أمّها تنا، و قلوبنا علت بالطاّعات و البرّ و تبرّأت من الدّنیا و حبّها و أطعنا الله فی جمیع فرائضه، و آمنّا بوحدانیتّه و صدّقنا برسوله
امام حسن(ع) فرمود: هر جا در کتاب خدای سبحان « انّ الابرار» آمده است، سوگند به خدا! از آن ها جز علی بن ابیطالب(ع) و فاطمه(س) و من و حسین(ع) را اراده نکرده است زیرا ما به سبب پدران و مادران خود، ابراریم، و دل های ما با عبادات و نیکی ها(به سوی خدا) بالارفته، و از دنیا و حبّ آن، بیزار گشته است، و ما در همه فرائض الهی، از او اطاعت کنیم، و به وحدانیّت او ایمان داریم، و پیامبرش را تصدیق کنیم.المناقب 4:2
-------------------------------------------------
قال حسن بن علی(ع): من أحبّنا بقلبه و نصرنا بیده و لسانه فهو معنا فی الغرفة الّتی نحن فیها
امام حسن(ع) فرمود: هر که در قلب خود ما را دوست بدارد و با زبان و دست خود ما را یاری کند، با ما در آن منزلت بهشتی که هستیم، خواهد بود.
-------------------------------------------------
قال الحسن بن علی(ع): الائمّة بعد رسول الله(ص) اثنا عشر، تسعة من صلب أخی الحسین، و منهم مهدیّ هذه الامّة
امام حسن مجتبی(ع) فرمود: امامان پس از رسول خدا(ص) دوازده نفر هستند، نه نفر آنان از صلب برادرم، حسین(ع) است و یکی از آنان، مهدی این امّت است. بحارالانوار 36: 383 ح 1
-------------------------------------------------
قال رجل للحسن بن علی(ع): أنا من شیعتکم فقال الحسن بن علی(ع): یا عبدالله سلطانیان ان کنت لنا فی أوامرنا و زواجرنا مطیعاً فقد صدقت، و ان کنت بخلاف ذلک فلا تزدفی ذنوبک بدعواک مرتبة شریفة لست من أهلها لاتقل لنا أنا من شیعتکم ولکن قل أنا من موالیکم و محبّیکم و معادی أعدائکم، و أنت فی خیر و الی خیر
امام حسن عسکری(ع) فرمود: شخصی به حسن بن علی(ع) گفت: من از شیعیان شما هستم. آن حضرت فرمود: ای بنده خدا ! اگر در امر و نهی ما فرمانبری، راست می گویی، و اگر نیستی، با ادّعای منزلت بزرگی که اهل آن نیستی، بر گناهان خود میفزا. نگو من از شیعیان شما هستم، بلکه بگو من از یاوران و دوستداران شما، و دشمن دشمنان شما هستم. و تو در خیر، و به سوی خیر می باشی. بحارالانوار 68: 156
-------------------------------------------------
قال الحسن بن علی(ع): أن أحسن الحسن الخلق الحسن
امام حسن(ع) فرمود: نیکوترین نیک ها، خُلق نیک است بحارالانوار 71: 386 ح 30
-------------------------------------------------
قال الحسن بن علی(ع): عجب لمن یتفکّر فی مأکوله کیف لایتفکّر فی معقوله فیجنّب بطنه ما یؤذیه و یودع صدره ما یُردیه
امام حسن مجتبی(ع) فرمود: شگفت از کسی که در(سلامت) خوراک خود می اندیشد، چگونه در(سلامت افکار و) اندیشه های خود نمی اندیشد؟ پس شکم خود را از آنچه آزارش دهد، باز می دارد و در سینه(وجان) خود، افکاری می سپارد که نابودش می کند.
بحارالانوار 1: 218 ح 43
-------------------------------------------------
قال الحسن بن علی(ع): یابن آدم انّک لم تزل فی هدم عمرک منذ سقطت من بطن أمّک فخذ ممّا فی یدیک لما بین یدیک فانّ المؤمن یتزّود والکافر یتمتّع و کان(ع) یتلو بعد هذه الموعظه(وَ تَزَوَّدُوا فَاِنَّ خَیرِ الزَّادِ التَّقوَی)
امام حسن مجتبی(ع) فرمود: ای فرزند آدم! از آن روزی که زاده شدی، پیوسته در تباه عمر خود بوده ای، اینک باقی مانده را برای آخرت خود دریاب که مؤمن، توشه بر می دارد و کافر، سرگرم بهره کنونی خود است. و امام حسن(ع) پس از این اندرز،(این آیه را) تلاوت می فرمود:(وَ تَزَوَّدُوا فَاِنَّ خَیرِ الزَّادِ التَّقوَی) و برای خود توشه برگیرید، به راستی که بهترین توشه، پرهیزکاری است.
-------------------------------------------------
و قیل للحسن: من أحسن النّاس عیشاً ؟ قال: من أشرک النّاس فی عیشه وقیل من شرّالنّاس عیشاً ؟ قال: من لا یعیش فی عیشه أحد
از امام حسن(ع) پرسیدند: زندگانی چه کسی بهتر است ؟ فرمود: کسی که مردم را در زندگانی خود سهیم کند و پرسیدند: زندگانی چه کسی بدترین است ؟ فرمود: کسی که در(سایه) زندگی او، هیچ کسی زندگی نکند.
تاریخ یعقوبی 2: 135
-------------------------------------------------
و قیل له(ع) کیف أصبحت یابن رسول الله(ص) قال: أصبحت ولی ربّ فوقی، والنّار أمامی، والموت یطلبنی، و الحساب محدق بی، و أنا مرتهن بعملی لا أجد ما أحبّ، ولا أدفع ما أکره، والامور بید غیری فان شاء عذبنی و ان شاء عفاعنّی فأیّ فقیرأفقر منّی
و به آن حضرت گفته شد: ای فرزند رسول خدا ! چگونه صبح کردی ؟ فرمود: صبح کردم در حالی که پروردگاری بالای سر و آتشی پیش رو دارم، و مرگ مرا می جوید، در حالی که حساب خداوندی دیده به من دوخته است و من در گرو عمل خویشم که آنچه دوست دارم،(در اعمال خود) نمی یابم و آنچه دوست ندارم، از خود نمی رانم و کارها در اختیار دیگری است، اگر خواهد عذاب کند و اگر خواهد بگذرد. پس چه کسی نیازمند تر از من است ؟(بحارالانوار 78: 112 ح 7
-------------------------------------------------
قال الحسن(ع): النّعمة محنة فان شکرت کانت نعمة، فان کفرت صارت نقمة
امام حسن(ع) فرمود: نعمت ها، بلا(و مایه آزمون خداوندی) هستند. پس اگر سپاس گفتی، نعمت خواهند بود و اگر ناسپاسی کردی، کیفر خواهند شد.
-------------------------------------------------
قال الحسن(ع): الفرصة سریعة الفوت بطیئة العود
امام حسن(ع) فرمود: فرصت ها زود از دست می روند و دیر بر می گردند.
-------------------------------------------------
قال الحسن بن علی(ع): مکارم الاخلاق عشر: صدق اللّسان، و صدق البأس، واعطاء السّائل، و حسن الخلق، و المکافاة بالصّنائع، وصلة الرّحم، و التّذمّم علی الجار، و معرفة الحقّ للصّاحب، و قری الضّیف، و رأسهنّ الحیاء
امام حسن(ع) فرمود: مکارم اخلاق، ده چیزاست: راستگو بودن، و دلیر واقعی بودن، و بخشیدن به تقاضا کننده و خوش اخلاق بودن و کارهای نیک دیگران را جبران کردن و صله رحم انجام دادن، و امان دادن به پناهنده، و قدردانی کردن از صاحبان حق، و میهمان نواز بودن، و سرآمد همه این ها با حیا بودن است.(تاریخ یعقوبی 2: 135)
و سئل عن المروءة؟ فقال(ع): شحّ الرجل علی دینه، واصلاحه ماله، و قیامه بالحقوق و قال(ع): انّ أبصر الابصار ما نفذ فی الخیر مذهبه، وأسمع الاسماع ما وعی التّذکیر و انتفع به. و أسلم القلوب ما طهر من الشّبهات
حرّانی می گوید: از امام حسن(ع) درباره مروت پرسیدند، فرمود: شیفته دین خود بودن، و مال خود را سامان دادن(و از حرام و شبهه پیراستن)، و حقوق(خدا و مردم ) را پرداختن. و فرمود: تیزبین ترین چشم آن است که در خیر نفوذ کند، و شنواترین گوش آن است که پند را بشنود و از آن سود برد، و سالم ترین دل آن است که از شبهه و وسوسه ها پاک باشد.(تحف العقول: 235 )
سئل الحسن(ع) عن المروءة فقال: العفاف فی الدّین، و حسن التّقدیر فی المعیشة، والصّبر علی النّائبة
از امام حسن(ع) درباره جوانمردی پرسیدند، فرمود: پاکدامن بودن در دین خود، و خوش تدبیر بودن در رزق و روزی خود، و بردبار بودن دربرابر ناملایمات است.
بحارالانوار 76: 312 ح 6
-------------------------------------------------
قال الحسن(ع): اذا اضرّت النّوافل بالفریضة فارفضوها
امام حسن(ع) فرمود: چون نافله ها به واجب ها زیان رساند، رهایشان کنید.
-------------------------------------------------
و قال الحسن(ع): کان رسول الله(ص) اذا سأله أحد حاجة لم یردّه الاّ بها و بمیسور من القول
امام حسن(ع) فرمود: عادت رسول خدا(ص) این بود که هر گاه کسی حاجتی از او می خواست، او را جز با(رفع) آن حاجت و گفتار(خوش و ) نرم بر نمی گرداند.
-------------------------------------------------
قال الحسن(ع): و اذا أردت عزّاً بلاعشیرة و هیبة بلاسلطان فاخرج من ذلّ معصیة الله الی عزّ طاعة الله عزّوجلّ
امام حسن(ع): و اگر خواهان عزتی بی آن که خویشاوندانی داشته باشی و هیبت خواهی، بی آن که فرمانروائی داشته باشی، از ذلت نافرمانی خدای سبحان بیرون شو، و به عزت فرمانبری از او، پناه بر
-------------------------------------------------
قال الحسن(ع): من عرفنی فقد عرفنی و من لم یعرفنی فانا الحسن ابن رسول الله، أنا ابن البشیر النّذیر، أنا ابن المصطفی بالرّسالة، أنّا ابن من صلّت علیه الملائکة، أنا ابن من شرّفت به الامّة، أنا ابن من کان جبرئیل السّفیر من الله الیه، أنا ابن من بعث رحمة للعالمین
امام حسن(ع): هر که مرا شناخت، شناخت، و هر که مرا نشناخت، من حسن فرزند رسول خدایم، من فرزند آن بشارت دهنده بیم دهنده ام، من فرزند آن برگزیده به رسالتم، من فرزند کسی هستم که فرشتگان، بر او درود فرستادند، من فرزند کسی هستم که امت، با او شرف یافت، من فرزند کسی هستم که جبرئیل، سفیر خدا به سوی او بود، من فرزند پیامبر رحمت برای همه جهانیانم.
-------------------------------------------------
قال الصادق(ع) قال رسول الله(ص): الولد الصالح ريحانة من الله قسّمها بين عباده و ان ريحانّتى من الدّنيا الحسن و الحسين
امام صادق(ع) فرمود پیامبر(ص) فرمودند: فرزند صالح، گلی خوشبو از جانب خداوند است که بین بندگانش تقسیم نموده، همانا گلهای خوشبوی من حسن و حسین علیهما السلام هستند. کافی ج 6
-------------------------------------------------
جابر قال رسول الله(ص): سُمّى الحسن حسناً لأنّ باحسان اللّه قامت السموات و الارض و الحسن مشتق من الاحسان و علی والحسن اسمان مشتقان من اسماء الله تعالی و الحسین تصغیر الحسن بحارج 43 ص 253
جابر گفت: پیامبر اکرم(ص) فرمودند: حسن(ع) به این نام نامیده شد چون با احسان خداوند آسمان ها و زمین برپا است ریشه واژه حسن و نام علی و حسن علیهما السلام برگرفته از اسماء خداوند است و حسین نمونه کوچک سنی حسن است
-------------------------------------------------
عن علی(ع) قال رسول الله(ص): الحسن و الحسین سیّدا شباب اهل الجنّة
حضرت علی(ع) فرمود رسول خدا(ص) فرمودند: حسن و حسین علیهما السلام دو آقا و سرور جوانان بهشتند.
-------------------------------------------------
قال رسول الله(ص): مناحبّ هذين الغلامين و اباهما و امّهما فهو معى فى درجتى يوم القيامة
هر کس این دو فرزند پسر مرا و پدر و مادر آنان(علی و فاطمه علیهما السلام) را دوست دارد، در درجه و جایگاه با من در بهشت است
