اعوذبالله من‌الشیطان‌الرجیم
بسم الله الرحمن الرحیم
«وَاذْکُرْ أَخَا عَادٍ إِذْ أَنذَرَ قَوْمَهُ بِالْأَحْقَافِ وَقَدْ خَلَتْ النُّذُرُ مِن بَیْنِ یَدَیْهِ وَمِنْ خَلْفِهِ أَلَّا تَعْبُدُوا إِلَّا اللَّهَ إِنِّی أَخَافُ عَلَیْکُمْ عَذَابَ یَوْمٍ عَظِیمٍ»
برادر قوم عاد را به یاد بیاور که چون قوم خود را در احقاف بیم داد و پیش از او پیامبرانی بودند و رفتند و پس از او پیامبرانی آمدند که جز خدای یکتا را نپرستید که من از عذاب روزی بزرگ بر شما بیمناکم
***
در تفسیر مجمع البیان آمده است:
به ترسیم سرگذشت یک جامعه سرکش پرداخته و در نخستین آیه مورد بحث روى سخن را به پیامبر گرامى نموده و مى فرماید:
وَاذْکُرْ أَخَا عَادٍ
هان اى پیامبر! سرگذشت عبرت انگیز و تکاندهنده «هود»، برادر قوم «عاد» را به جامعه و مردم خودت در مکه و حجاز یادآورى کن.
إِذْ أَنْذَرَ قَوْمَهُ بِالْأَحْقَافِ
آن گاه که آن پیامبر خدا جامعه و مردم خویش را در آن ریگستان از شرک و بیداد و زشتى و گناه هشدار داد و به پرستش خداى یکتا و انجام کارهاى شایسته و خداپسندانه دعوتشان کرد.
در مورد موقعیت جغرافیایى منطقه «احقاف» دیدگاه ها یکسان نیست، براى نمونه:
۱- به باور «ابن عباس» منظور صحرایى است میان «عمان» و «مهرة».
۲- امّا به باور ابن اسحاق «احقاف» به مفهوم توده هاى انباشته ریگ و شن مى باشد که میان «عمان» و حضرموت» قرار دارد.
۳- از دیدگاه «قتاده» منظور رشته اى از تپه هاى شنى در ساحل دریا است که میان «عمان» و «عدن» مى باشد.(۱۶۹)
۴- و از دیدگاه حسن «احقاف» به سرزمینى گفته مى شود که پوشیده از ریگ هاى انباشته و تپه هایى از شن است.
وَقَدْ خَلَتْ النُّذُرُ مِنْ بَیْنِ یَدَیْهِ وَمِنْ خَلْفِهِ
آن گاه که مردم خویش را در آن سرزمین هشدار داد، در حالى که هم پیش از آمدن او و هم پس از آمدنش پیام آوران بسیارى آمدند و مردم خود را به توحید و تقوا و عدالت و آزادگى فرا خواندند.
با این بیان منظور از این جمله آن است که پیش از «هود» و پس از او پیامبران بى شمارى آمدند و رسالت خویش را ابلاغ کردند و رفتند.
أَلَّا تَعْبُدُوا إِلَّا اللَّهَ
این پیامبر بزرگ بسان همه آنان به مردم خویش هشدار داد که جز خداى یکتا را نپرستید و براى او همتا و نظیرى نگیرید.
این فراز نشانگر آن است که همه پیامبران، دعوت خویش را از توحیدگرایى و یکتاپرستى آغاز کردند و سرلوحه دعوت آنان همین اصل بود و خداى فرزانه روشنگرى مى کند که من، هم پیش از آمدن «هود» و هم پس از رسالت او، هیچ پیامبرى را به سوى مردمى نفرستادم، جز اینکه به او فرمان دادم که مردم را به پرستش خداى یکتا دعوت نماید.
در ادامه آیه شریفه سخن «هود» را در برابر جامعه و مردمش ترسیم مى کند که فرمود:
إِنِّی أَخَافُ عَلَیْکُمْ عَذَابَ یَوْمٍ عَظِیمٍ
من بر شما از عذاب روزى سهمگین مى ترسم.
به باور گروهى از مفسران تقدیر آیه این گونه است که: اذ انذر قومه بالأَحقاف فقال انى اخاف... آن گاه که آن حضرت قوم خویش را در آن ریگستانها هشدار داد و گفت: هان اى مردم! من از عذاب روزى سهمگین بر شما مى ترسم.
