آشنایی با بام سبز
بام سبز، بامی است که مقدار یا تمامی آن با پوشش گیاهی و خاک یا با محیط کشت روینده، پوشانده می‌شود.
تاریخچه کاربرد
بام‌های سبز مدرن که از سیستم لایه‌های پیش ساخته تشکیل می‌شوند، نسبتا پدیده‌ای نو می‌باشند. این نوع بام‌ها در دهه 1960 در آلمان توسعه و به بسیاری از کشورهای اروپا گسترش یافتند. بر اساس برآوردهای موجود، امروزه حدود 10 درصد از کل بام‌های آلمان، بام سبز هستند. ایالات متحده نیز بام‌های سبز قابل توجهی دارد، اما تعداد آن‌ها به اندازه اروپا نیست.
مزایا
• تامین فضایی سازگار و مطبوع برای کاربران ساختمان
• امکان پرورش میوه، سبزی و گل‌های مختلف
• کاهش بار گرمایش (با افزودن توده و لایه عایق حرارتی) و سرمایش بنا (از طریق سرمایش تبخیری) به ویژه اگر به صورت شیشه‌ای بوده و به‌عنوان گلخانه و یا سیستم گرمایش غیرفعال خورشیدی عمل نماید. بر اساس پژوهشی که در سال 2005 توسط دانشگاه تورنتو انجام یافت، نشان داده شد که بام‌های سبز می‌توانند اتلاف گرمایش و مصرف انرژی را در زمستان به مقدار قابل توجهی کاهش دهند.
• کاهش اثرات گرمایش و تغییرات آب و هوایی شهری
• افزایش محدوده زندگی (بام‌های سبز می‌توانند به عنوان فضای تفریح و استراحت مورد استفاده قرار گیرند.)
• کاهش سیلاب
• تصفیه هوا و کاهش CO2 هوا
• کاهش و تعدیل شدت صداهایی که وارد ساختمان می‌شوند.
• افزایش زیستگاه جانداران در مناطق مسکونی
• بهبود مناظر اطراف ساختمان با فراهم کردن یک فضای سبز زیبا
• بالا بردن طول عمر غشای بام (دو یا سه بار بیشتر) با محافظت از آن در برابر اشعات UV مضر و صدمات آب و هوایی
• افزایش ارزش ملک
معایب
برخی پیامدهای منفی استفاده از بام‌های سبز به شرح زیر است:
• نیاز به تقویت سازه بام‌های موجود برای استقرار بام سبز
• در برخی موارد، تطبیق طراحی این بام‌ها با شرایط اقلیمی منطقه کاری دشوار است.
• بام‌های سبز همچنین نیازمند معیارهای سازه‌ای قابل قبول می‌باشند. بسیاری از بام‌های موجود، به دلیل بار وزن ملزومات خاک و گیاهان برای دارا بودن بام سبز مناسب نیستند. در این بین یک دال بتنی در تبدیل به بام سبز بسیار کاراتر از دال‌های چوبی یا فلزی است.
در ساخت انواع مختلف بام سبز استفاده از خاک لیکا (دانه رس منبسط شده) به جای خاک معمولی پیشنهاد می‌گردد.
مزایای استفاده از لیکا
1- کاهش وزن بار مرده خاک تا 300 درصد
2- کاهش آب مورد نیاز و کاهش دفعات آبیاری
3- افزایش عایق‌بندی حرارتی و صوتی بام
4- کاهش عمق خاک مورد نیاز به دلیل حفاظت ریشه‌ها در عمق کمتر
5- حفاظت بیشتر از لایه‌های زیرین ایزولاسیون
6- عدم آسیب و خورندگی سایر اجزا به دلیل نداشتن مواد مضر
7- کاهش آفاتی که در خاک ممکن است بوجود آیند که جهت اصلاح بستر خاک ناگزیر به تعویض خاک گردند.
انواع بام‌های سبـــز
بام‌های سبز می‌توانند در انواع متمرکز، فشرده، نیمه متمرکز و گسترده یا وسیع بسته به عمق متوسط کشت و میزان تاسیسات مورد نیاز طبقه‌بندی شوند.
بام‌های سنتی سبز که نیازمند عمق متعارفی از خاک برای رشد گیاهان حجیم و چمن معمولی هستند، به‌عنوان بام‌های سبز متمرکز مطرحند. این نوع بام‌ها نیازمند آبیاری، کوددهی و سایر مراقبت‌ها می‌باشند.
در مقابل، بام‌های سبز وسیع یا گسترده، به عنوان سیستم‌های خودنگهدار در نظر گرفته شده و به حداقل تاسیسات نگهداری، شاید تنها یک‌بار در سال هرس یا کوددهی برای افزایش رشد گیاهان، نیاز دارند. این نوع از بام‌های سبز می‌توانند در لایه بسیار نازکی از خاک که اغلب از کودهای آلی با فرمول ویژه استفاده می‌شود، قرار گیرند. بدین ترتیب بام‌های متمرکز، محیط کشت ژرف و عمیقی دارند و در دسترس هستند و می‌توانند به عنوان یک فضای باز در نظر گرفته شوند. مثالی از یک بام سبز متمرکز، بام مرکز Manulife است که در بالای یک پارکینگ قرار گرفته است. بام سبز 25 ساله‌ای که در جای مناسبی با درختان بالغ و تنومندش، مستقر شده است.
در مقابل، بام سبز گسترده، محیط کشت سطحی و کم‌عمقی دارد و معمولاً قسمتی از یک سیستم بامی و قسمتی از ساختار ساختمان سبز می‌باشد. یک بام سبز گسترده به طور کلی در دسترس و مورد استفاده کارکردی نیست. بام شرکت Mountain Equipment نمونه‌ای از یک بام سبز گسترده می‌باشد که در سال 1998 ساخته شد.
طبقه‌بندی دیگر در خصوص بام‌های مسطح و شیبدار است. بام‌های سبز شیبدار، مشخصه برجسته بسیاری از ساختمان‌های اسکاندیناویایی هستند که نیازمند طراحی ساده‌تری در قیاس با بام‌های تخت می‌باشند. چرا که شیب بام کاهش خطر نفوذ آب از طریق سازه بام را با استفاده از لایه‌های آب‌بندی و زهکشی کمتری نسبت به بام تخت موجب می‌شود.
همشهری آنلاین
