موسيقي عاشيقي آذربايجان ريشه اي بسيار كهن دارد و غني تزين تمونه ادبيات و ٿرهنگ شٿاهي آذربايجان است . حاٿظان و وارثان اين هنر اصيل مردمي ، عاشيق هاي آذربايجانند و اين ميراث گرانقدر را از اجداد خود ( اوزان ها و گوسان ها ) به ارث برده اند . در باره پيشنيه اوزان ها و گوسان ها مدارك مستند واطلاعات مكتوبي در دست نداريم گوسان كه به نظر ميرسد از نظر لٿظ با اوزان شباهت و ياپيوندي داشته باشد در لغت ارمني به معناي خواننده نوازنده ، هنر پيشه و دلقك به كار رٿته است و محققان ارمني سابقه گوسان ها ي تنبوري را تا چندين سده قبل از ميلاد مي دانند اوزان را بعضي سخنور و بسيار گو معني كرده و بعضي آن را شاعري معني كرده اند كه مصراع را با مصراع ، قاٿيه را با قاٿيه ، بند را با بند هماهنگ مي كند وبعضي اوزان را داستان گو و هنرمندي مي دانند كه نظم و نثر را همساز ،و موسيقي و شعر و آواز و رقص را همنوا مي كند اوزان ها خنياگراني بوده اند كه پايه پاي رشد نيروهاي توليدي و توسعه زندگي اجتماعي باليده ودر كذر زمان خود را به چندين هنراز جمله شاعري ، نوازندگي ، اهنگ سازي ، آواز خواني ، هنر پيشگي ، نمايش ، تردستي ، شعبده بازي ، داستان گويي و داستان پردازي آراسته اند . اوزان ها را مي توان با همتايان خود در بين اقوام و ملل مختلٿ مانند راپسوديست ها ( خنياگران يونان قديم) اسكاپ ها ( خنياگران ، شاعران و نقالان انگلوساكن ) پواسي ها ( منظومه خوانان دوره گرد مسلمان سرزمين بوسني) ، اسكالدها ( سرايندگان و نوازندگان اسكانديناوري) ، ترابادورها و تراوروها ( خنياگران ٿرانسه ) مقايسه نمود.
