از جمله دعاهاي بسيار مشهور که مستحب است در چهار عيد - روز جمعه، عيد فطر، عيد قربان و عيد غدير - خوانده شود، «دعاي ندبه» است. همواره بسياري از مؤمنان، مشتاقان و منتظران ظهور دولت حق و حکومت جهاني اسلام و ارادتمندان درگاه ولايتمدار حضرت ولي عصرعليه السلام خواندن آن را شعار خود قرار داده و در مناسبتها و فرصتهاي معين، به وسيله آن، با رهبر ابرار و سر سلسله اخيار و احرار به نجوا ميپردازند.
«ندبه» به معناي فراخواني و نيز گريه و ناله است، و اين دعاي شريف، مشتمل بر استغاثه و استمداد از حضرت ولي عصرعليه السلام و تأسّف بر غيبت و گريه از فراق آن بزرگوار است؛ از اين رو به اين نام شهرت يافته است.
جمعي از علما سند اين دعاي گرانقدر را معتبر شمردهاند. در عصر حاضر که برخي از مصلح نمايان با لحن تند، اين دعا را بي سند پنداشتند و يا مضامين آن را نادرست انگاشتند؛ چندين کتاب کوچک و بزرگ در بررسي سند و متن اين دعا منتشر شده است.
علامه مجلسيرحمه الله گفته است: «اما دعاي ندبه - که مشتمل است بر عقايد حقّه و تأسف بر غيبت حضرت قائمعليه السلام - به سند معتبر از حضرت صادقعليه السلام منقول است». [1] .
سيدابن طاووس حلي (م 664 ق) در کتاب اقبال الاعمال و کتاب مصباح الزائر و نيز شيخ محمد مشهدي حائري (از علماي قرن ششم) در کتاب مزار خود اين دعاي شريف را آوردهاند. همچنين در مزار قديم که ظاهراً از مؤلفات قطب راوندي است - اين دعا نقل شده است. روشن است که اين شخصيتهاي گرانقدر و حديثشناس، دعاي غير معتبر را در کتابهاي خود نقل نميکنند.
خواندن اين دعا خواص زيادي دارد؛ از جمله در هر مکاني و موضعي که با حضور قلب و اخلاص کامل خوانده شود و ملتف مضامين عالي، و عبارات و اشارات آن باشد؛ نتيجه آن توجه و التفات مخصوص حضرت صاحب العصر والزمان - ارواحنا فداه - در آن مکان و محل؛ بلکه حضور به هم رسانيدن آن حضرت در آن مجلس است؛ چنان که در بعضي مواضع و موارد اتفاق افتاده است.
اين دعاي عظيمالشأن، با حمد و ثناي پروردگار و درود بر پيامبر و اهل بيت اوعليهم السلام آغاز ميگردد. پس حکمت برگزيده شدن انبيا و اوليا و مورد قبول خداوند بودنشان بيان و به مهمترين بخش زندگي هر يک از پيامبران اولوالعزم و پيش از آنان حضرت آدمعليه السلام، اشاره شده است. همچنين تأکيد گرديده که براي هر يک از آنان وصيّ و جانشين از سوي خداوند تعيين شده تا اينکه حق پايدار بماند و باطل بر اهل حق چيره نشود و کسي بر خداوند عذري نياورد که چرا پيامبر و فرستادهاي از سوي تو نيامد، و راهنماي هشدار دهندهاي نرسيد تا از آيات تو پيروي کنيم؟! آنگاه به جانشيني مولاي متقيان حضرت عليعليه السلام ميپردازد و با بيان قسمتي از فضايل آن حضرت، سخن را به بيوفايي و شقاوتمندي دشمنان دين ميکشاند که بر خلاف دستور صريح پيامبر اکرمصلي الله عليه وآله آن امام مبين را به شهادت رساندند و پس از آن حضرت هدايتگران از فرزندانش را يکي پس از ديگري شهيد کردند! با سوز و گداز به استغاثه و اظهار شوق نسبت به آخرين بازمانده معصوم خاندان رسالت ميپردازد و با درود مخصوص بر پيامبر و آل او، با چند درخواست مهم براي تعجيل فرج و روي کارآمدن دولت حق و از بين رفتن باطل و محکم شدن پيوند با امام زمانعليه السلام، دعا خاتمه مييابد.
شرحهاي بسياري براي اين دعاي شريف نوشته شده است؛ از جمله: عقد الجُمان لندبة صاحب الزّمان، کشف الکربة، وسيلةالقربة، ندبه و نشاط، وظائف الشيعه و... [2] .
پی نوشت ها:
[1] زادالمعاد، ص 491.
[2] ر.ک: لطف اللّه صافي گلپايگاني، فروغ ولايت در دعاي ندبه، پيشگفتار.
