وقتي براي اولين بار به گوشمان خورد كه نمايشگاهي با نام " بافت تاب" و " معرق چوب" گذاشته اند، هيچ ذهنيت خاصي به مغزمان خطور نكرد. با توجه به اينكه پيش از اين شاهد برگزاري انواع و اقسام نمايشگاههاي هنري در كشور بوديم، اين عناوين، نام هاي غريبي در ميان ديگر عنوان ها بودند.
در اين نگارخانه آثار بسيارزيبايي به چشم مي خورد،به گونه اي كه شايد هر كدام از آنها قابل تقدير و ستايش بود.يك لحظه تنوع رنگ ها چنان ما را در ميان فضاي نگارخانه غرق كرد كه مانديم با خالق مهربان و بسيار خونگرم اين آثار سخن بگوييم و يا اينكه محو تماشاي تابلوها شويم.چيزي كه بسيار براي ما جالب بود ابتكار پديد آورنده بود كه توانسته است از وسايل اضافي و حتي دورانداختني منزل، نمايشگاهي زيبا ترتيب دهد.و اين هما ن چيزي است كه ماهها به دنبالش بوديم. خلاقيتي كه فقط از عهده روحيه ظريف و ريز بين يك زن بر مي آيد.
خانم" فيروزه اشرفي" ديپلم اقتصاد و متولد سال 1343 در تهران است . وي با كمك ذوق و سليقه خود، همراه با ابتكاري نو، تابلوهاي زيبايي را با استفاده از وسايلي چون: گوني، مهره هاي چوبي، خرده كامواهاي فانتزي در قطرها و رنگ هاي مختلف، خرده موكت، مرواريدهاي ريز و درشت، منجوق، مليله، پولك، قيطان، يراق هاي تزئيني لباس، روبان، نخ، كاغذ، مقوا، ميخ و... پديد آورده است.
اسامي اين آثار نيز چون خود آنها زيبا و خيال انگيز هستند، عناويني چون: گياهان رؤيايي ، سنت و مدرنيسم، گل روباني ، مرداب آب، ماهي و دريا، زاويه ها، گل مربعي ، سنتي دوزي، ماهي ها در نوروز، پروانه و ...
سوال- خانم اشرفي! در نحوه ابداع بافته هاي نوي خود چه مي گوييد؟
- از كودكي با بافتني آشنا بودم اما تنها از بافت لباس راضي نبودم و به دنبال چيز تازه اي مي گشتم. در ابتدا براي لباسهاي بافتني و توليدي هاي لباس، طرح مي دادم و سپس كاملاً به خياطي و بافتني روي آوردم؛ اما هميشه دلم مي خواست كاري را اختراع كنم. هميشه فكر مي كردم چه كاري انجام نشده است و چه چيزي وجود دارد كه هنوز ذهن بشر به آنها نرسيده است. در اطراف خودم دقت مي كردم تا ببينم با چه ابزار جديدي مي توان كاري هنري خلق كرد. در نهايت به ساخت تابلوهاي بافت تاب و معرق چوب رسيدم كه تا به حال كسي شبيه به آن را ارائه نكرده است.براي اينكه طرح و بافت ، ماندگارتر شود و فقط به لباسي كه تاريخ مصرف معيني دارد منتهي نشود، شروع به بافتن كردم و با تركيب انواع بافت ها، با كامواهاي مختلفي كه درخانه داشتم و سپس كامواهاي متنوعي كه در بازار وجود داشت؛ توانستم" بافته هاي نو " را به وجودآورم. اولين ايده ام را هم از گبه گرفتم و سپس طرح ها و شكل هاي هندسي را نيز در كارم اضافه كردم.
سوال - اين بافته هاي نوي شما به چه شكل آماده مي شوند و چه كاربردي در منزل دارند؟
- اين كار احتياج به فضاي كارگاهي ندارد و خانم ها مي توانند حتي در هنگام تماشاي تلويزيون، اين بافتني را ببافند. بافت به شكل ساده و با دو ميل و يك ميل است. هنر بافنده فقط در پياده كردن طرح هاي مختلف و رنگ آميزي آنها و همچنين ايجاد بافت هاي متفاوت با استفاده از كامواهاي مختلف است. برخي از اين كاموا موهاي بلندي دارند، برخي نخ هاي رنگي و زري هاي متفاوتي از درونشان رد شده و بعضي ديگر آويزه هاي كوچكي را در ميان خود دارند .همين شكل و فرم مختلف نخ ها باعث مي شود كه ذهنيت خاصي در آدم ايجاد شود و تابلوهايي دلخواه را ببافد.البته روي تمامي آثار بافته هاي نو، رودوزي نيز انجام مي شود. دوخت هاي سنتي جلوه جديدي به كار مي دهند و آن را زيباتر مي كنند.
اما علاوه بر زيبايي و استفاده به صورت تابلو، مي توان از اين آثار به صورت قاليچه، زيرپايي، روتختي، پرده، پاراوان، روميزي، ديواركوب و ... نيز استفاده كرد . پس هم از لحاظ تزئيني به درد خانه مي خورد و هم از لحاظ كاربردي . به فرض، در آشپزخانه و يا اتاق خواب مي توان تمام سرويس را با بافتني هاي مختلف و در طرحي ثابت تزئين كرد. حتي مي توان تابلويي از همان رنگ و مدل نيز براي تزئين ديوارها بافت و طراوتي تازه به اتاق هاي مختلف منزل بخشيد.
سوال - دوام و رنگ اين بافته ها به چه صورتي است؟
تمامي اين آثار قابل استفاده در منزل و قابل شستشو هستند. البته براي بافته هايي كه به صورت تابلو مي باشد بااستفاده از موكت، زيرسازي انجام مي شود. همچنين آثاري كه روي زمين انداخته مي شوند با استفاده از چسب موكت و چرم پشت نمدي، آستر ايجاد مي شود تا فرم بافته در زير پا تغيير نكند. در ضمن در بافته هايي كه به صورت زيرانداز مي باشد نبايد از مهره و ديگر تزئينات برجسته استفاده كرد، تا راه رفتن روي آنها آسان باشد.
سوال - كمي از انتخاب عناوين بر روي آثار ابداعي خود بگوييد.
بافته هاي نو را " بافت تاب" نامگذاري كرده ام، يعني بافته هايي كه حالت تابيده دارد؛ همچنين اين اصطلاح مخفف " بافته تابلو" مي باشد." معرق چوب" هم به نظرم تنها اسمي بود كه مي توانست با كلاژي كه روي چوب انجام مي دهم، مناسبت باشد.
سوال - كمي هم درمورد كار معرق چوب توضيح بدهيد.
در ابتدا بايد بگويم كه 6 سال پيش، يك دوره گرافيك در آموزشگاه آزاد نزد مرحوم استاد" علي كوثر احمدي"، گذراندم. مدتي نيز بامقوا و رنگ و پاستل كارهاي گرافيكي انجام دادم، اما همان طور كه گفتم چون دلم ميخواست كار جديدي انجام بدهم ابتدا آمدم وطرح هاي گرافيكي مدرن را با بافته هاي سنتي مخلوط كردم.بعد از اين كار مقداري كامواي خرد شده روي دستم ماند و كلي چيزهاي مختلف كه در خانه بود و ظاهراً هيچ كاربردي نداشت. به ذهنم رسيد كه از اين خرده كامواها كلاژ درست كنم و سپس خرده موكت و چيزهايي ديگر را نيز به آن اضافه كردم و طرح هاي سنتي را با طرح هاي مدرن روز تلفيق كردم. به طور مثال طرح بته جقه را كه نمادي سنتي است به صورت مدرن اجرا كردم.
سوال - روش كارتان هنگام درست كردن معرق چوب به چه صورت است؟
ابتدا طرح مورد نظرم را روي چوب مي كشم و آن را برش مي دهم، سپس با استفاده از وسايل دورريز منزل، طرحم را تزئين مي كنم. مثلاً خرده كامواهايي را كه از گوشه و كنار كارهاي " بافت تاب" قيچي كرده ام، پوش مي دهم و در گوشه اي از كار مي چسبانم و يا اينكه با تكه هاي خيلي كوچك موكت، بافت ايجاد مي كنم. درنهايت وقتي كار، چيزي كه ميخواستم شد، آن را رنگ مي كنم.
سوال - تابلوي " يا علي" شما نيز بسيار جالب است. ازتركيب تكه هاي مختلف موكت و برش آنها در اندازه هاي متفاوت، خط بسيار زيبايي خلق كرده ايد.آيا كار خطاطي اين اثر و ديگر آثاري كه در آنها از خوشنويسي بهره گرفته ايد از خودتان است؟
اين تابلو را براي سال امام علي و نمايشگاه مربوط به آن درست كردم. البته خط آن، متعلق به همسرم" مصطفي اشرفي تبريزي" است. ايشان خوشنويس مي باشند و تا به حال 5 بار قرآن كريم و2 بار مفاتيح را نوشته اند در كل 50 كتاب از جمله ديوان حافظ و ديوان پروين اعتصامي را خوشنويسي كرده اند.
سوال - به نظرتان انجام چنين كارهايي در منزل صرفه اقتصادي دارد؟
من معتقدم كه نبايد در خانه چيزي را بيرون ريخت. من حتي از سطل ماست ، گلدان درست مي كنم. همان طور كه در يكي از تابلوها ديديد، پوسته هاي پسته را جمع كرده و با آنها بافت يكي از تابلوها را درست كردم.ساخت اين تابلوها و بافتن وسايل مختلف،علاوه بر اينكه وسايل دورريز خانه را تبديل به احسن مي كند، مي تواند با كاربردي كه دارد زنان را تشويق كند تا برخي از تزئينات خانه را خودشان درست كنند.
به عنوان مثال من خرده ريزهاي كوچك كاموا را با چسب چوب مخلوط مي كنم و از آنها خمير كاموا درست مي كنم. اين خمير روي سطح گلدان، سطح زباله ، جا كفشي و... را مي پوشاند و سپس آن را رنگ و تزئين مي كنم و هر كس كار را ببيند فكر مي كند كه آن وسيله چوبي است.
سوال - چقدر توانسته ايد با اين هنرهاي نو، جوانان ، به خصوص دختران جوان را جذب كنيد؟
هدف اصلي من جذب جوانان بوده است. به طور مثال دخترم كه جوان است ، بدون توصيه من خودش به اين كار علاقه مند شد و سپس داوطلبانه شروع به كار كرد.طرح و سبك كار هم طوري است كه دختران جوان و دانشجويان را جذب مي كند. دختران جوان اگر كمي حوصله و دقت به خرج دهند مي توانند با استفاده از قدرت تخيل خود كارهاي زيبايي خلق كنند. آنان مي توانند باهزينه كم و آموزش آسان، حتي قسمتي از جهيزيه خودشان را به طريق بافته هاي نو، تهيه كنند.
اكنون سال هاست كه با گرم تر شدن تدريجي هوا، ديگر كسي بافتني نمي بافد و به نظر مي رسد كه بافتني فقط براي پيرزن ها است. در عوض لباس هاي آماده امروزي بين جوانان باب شده است. اما من اميدوارم كه هنر بافت فراموش نشود. همان طور كه اگر خودم تصويري از كار جديدم به ذهنم بيايد حتي اگر ساعت سه نصف شب هم باشد بلند مي شوم و روي آن طرح كار مي كنم.
مهم اين است كه زنان بدانند باخلاقيت مي توانند جلوي بسياري از خرج هاي اضافي منزل را بگيرند.
سوال - كلاس هاي آموزشي هم براي علاقه مندان ترتيب داده ايد؟
با توجه به استقبال خانم ها و دختران جوان تصميم گرفتم در موسسه " فيرا" كه متعلق به خودم مي باشد كلاس آموزشي برگزار كنم. براي شروع هم چيزي جز دو ميل و يك كلاف كاموا مورد نياز نيست.پس از شنبدن گفته هاي اين خانم هنرمند،به اين نكته مي انديشيديم كه واقعاً پديد آوري چنين آثار زيبايي از دشت و دريا و ... احتياج به وسايل خاصي ندارد و تمامي خانم ها مي توانند با خلاقيت و سليقه خود چون اين هنرمند خلاق، وسايل دور ريختني خانه را حلال كنند .البته اصطلاح حلال كردن لوازم اضافي، چون انتخاب دو عنوان خانم" اشرفي"، براي ابداعاتشان برايمان تازه بود و فكر كرديم واقعاً با اين روش و احتمالاً روش هاي ديگري كه ايشان براي حلال كردن خرده ريزه هاي بدون مصرف خانه به كار مي گيرند، مي توان زشتي ها را به محيط زندگي باز گرداند. البته همراه با نوعي زيبايي خاص.
خانم " اشرفي" پس از معرفي خود و آثارش در صدا و سيما، در حال حاضر در يكي از شبكه هاي تلويزيوني به آموزش بافته هاي نو مي پردازد.ما نيزاميدواريم بعد از اين علاوه بر سه نمايشگاه انفرادي اين هنرمند در نگارخانه " سعدآباد" و " آثار"، شاهد كارهاي جديد ايشان درديگر نمايشگاهها باشيم؛ و باز هم جهانگردان و بازديدكنندگان خارجي در اين نمايشگاهها آثار ايشان را بخرند و به عنوان تحفه به كشور خود ببرند و هنر ايرانيان را بستايند
