آشنایی با نرم افزارهای آماری

با توجه به مهم و کاربردی بودن نرم افزارهای آماری لازم دانستیم که به معرفی بعضی از نرم افزارهای آماری بپردازیم. شما می توانید با پیگیری کردن این مطلب با نرم افزارهای آماری زیادی آشنا شوید.فرآیند آنالیز آماری کمک میکند تا پژوهشگر بتواند از داده های اولیه، اطلاعات مورد نیاز خود را استخراج کند و در صورت لزوم نتایج را تعمیم دهد.اگر حجم داده ها بزرگ باشد، استفاده از روشهای مختلف آنالیز آماری بسیار خسته کننده و مشکل خواهد بود، امروزه انواع نرم افزارهای مختلف آماری موجودند که قادرند انواع آنالیزهای آماری را انجام دهند، در نتیجه با توجه به مهم و کاربردی بودن نرم افزارهای آماری لازم دانستیم که به معرفی بعضی از نرم افزارهای آماری بپردازیم؛ که در این صورت شما می توانید با پیگیری کردن این مطلب با نرم افزارهای آماری زیادی آشنا شوید.

نرم افزار Axume

این نرم افزارها محصول شرکت Mathsoft بوده و محیطی شبیه نرم افزار S PLUS دیگر محصول این شرکت دارد.

قابلیت های آن عبارتند از:

1. انجام آمار توصیفی

2. محاسبه ضریب همبستگی

3. انجام آنالیز واریانس

4. انجام رگرسیون خطی و غیرخطی

5. قابلیت رسم نمودارهای تک متغیره، دوبعدی و سه بعدی متنوع و با امکانات ویرایشی فراوانی

6. ایجاد، فراخوانی و ویرایش داده ها یا انتقال داده ها با استفاده از خاصیت Drag&Drop از نرم افزار Excel یا سایر نرم افزارهای صفحه گسترده

این نرم افزار هر چند که از لحاظ رسم نمودار قوی می باشد ولی از لحاظ بحث های آماری و کیفیتی ضعیف تر از دو نرم افزار Minitab و Statistica می باشد.

نرم افزار SPSS

این نرم افزار یکی از نرم افزارهای تخصصی آمار می باشد و بیشتر به بحث های آماری در حیطهء علوم اجتماعی، روانشناسی و علوم رفتاری و ... می پردازد.

قابلیت های آن به شرح زیر است:

1. تهیه خلاصه های آماری مانند گراف ها، جداول ، آماره ها و ...

2. انواع توابع ریاضی مانند قدر مطلق، تابع علامت، لگاریتم، توابع مثلثاتی و ...

3. تهیه انواع جداول سفارشی مانند جداول فراوانی، فراوانی تجمعی، درصد فراوانی و ...

4. انواع توزیع های آماری شامل توزیع های گسسته و پیوسته

5. تهیه انواع طرح های آماری

6. انجام آنالیز واریانس یکطرفه، دوطرفه، چندطرفه و آنالیز کوواریانس

7. تکنیک های تجزیه و تحلیل سری های زمانی

8. ایجاد داده های تصادفی و پیوسته

9. محاسبه انواع آماره های توصیفی

10. انواع آزمون های مرتبط با مقایسه میانگین بین دو یا چند جامعه مستقل و وابسته

11. قابلیت مبادله اطلاعات با نرم افزارهای دیگر

12. برازش انواع مختلف رگرسیون

این نرم افزار در بحث کنترل کیفیت نسبت به نرم افزارهای Minitab و Statistica ضعیف بوده ولی در بحث آمار با آنها برابری می کند.

چند نکات درباره ی این برنامه

فارسی نویسی در SPSS

شاید برای شما مواردی پیش بیاید که بخواهید نتایج تحلیل خود را به زبان فارسی و با Label های فارسی در نرم افزار SPSS ارائه دهید.باید خاطر نشان کرد که SPSS با فارسی نویسی کمی مشکل دارد. برای این کار از منوی View بر روی Fonts کلیک کنید و از منوی کشویی Script گزینه Arabic را انتخاب کنید و سپس OK کنید. این کار سبب می شود شما به راحتی بتوانید در Data View و Variable View فارسی تایپ کنید. به این ترتیب می توانید به متغیرهایتان برچسبهای فارسی بدهید ولی توصیه می شود که نام متغیرها را فارسی تعریف نکنید چون SPSS در نام متغیرها Space نمی پذیرد و همین باعث ناخوانایی می شود.

برای کشیدن نمودارهایی با برچسبهای فارسی نیز می توانید از منوی Edit گزینه Option را برگزینید و در کادر باز شده برگه Charts را انتخاب کرده و در آنجا در قسمت Current Setting فونت را به Arabic Style تغییر دهید.

User Missing values in SPSS

در مرحله تعریف متغیر در SPSS قسمتی به نام Missing وجود دارد که تعریف داده های گمشده کاربر در این قسمت صورت می گیرد.با کلیک روی مربع کوچکی که در خانه مربوط به متغیر مورد نظر و زیر ستون Missing وجود دارد کادر زیر ظاهر میشود:

ملاحظه می کنید که ۳ انتخاب برای تعریف داد های گمشده داریم:

۱) no Missing values :اگر این گزینه فعال باشد داده گمشده کاربر تعریف نشده است.

۲) Discrete Missing values (مقادیر گمشده گسسته): با فعال کردن این گزینه میتوان برای تعریف مقادیر گمشده از یک(یا چند) مقدار گسسته استفاده کرد. مثلا اگر داده ها مربوط به وزن افراد هستند عدد ۰ گزینه مناسبی برای تعریف داده گمشده است.چون اولاْ هیچگاه وزن کسی ۰ نخواهد بود،ثانیاْ هنگام وارد کردن داده های مربوط به وزن کلید ۰ در دسترس و زدن آن بسیار ساده است.توجه کنید می توانستیم هر مقدار(یا مقادیر) دیگری را که مطمئن هستیم در دامنه داده ها نیست،در این قسمت وارد کنیم ولی وارد کردن هیچکدام مثل عدد ۰ راحت نیست.

۳) Range plus one optional discrete missing value(یک بازه به همراه یک مقدار گسسته اختیاری):SPSS این اجازه را به ما میدهد که با استفاده از این گزینه به جای یک یا چند مقدار گسسته از یک بازه برای تعریف مقادیر گمشده استفاده کنیم.مثلا فرض کنید نمرات یک سری دانشجو را وارد SPSS می کنیم.چون این نمرات بیت ۰ تا ۲۰ است میتوان از هر عدد ۳ رقمی برای تعریف داده های گمشده استفاده کرد. مثلاً:

اعداد بین ۱۰۰ تا ۹۹۹ همگی ۳ رقمی هستند پس کافیست موقع وارد کردن داده ها فقط ۳ کلید از کلیدهای قسمت عددی صفحه کلید را بزنید.این گونه تعریف کردن مقادیر نشان دهنده داده های گمشده، باعث می شود موقع وارد کردن داده ها با مشکل کمتری روبرو شویم. در ضمن علاوه بر بازه تعریف شده میتوان یه عدد دیگر را نیز به این مقادیر اضافه کرد.مثلا اگر مطمئن باشیم که نمره ۰ نداریم میتوان ۰ را نیز به عنوان "نشان دهنده داده گمشده" تعریف کرد.

http://www.aftabir.com

نرم افزار PHStat

PHSTAT ماژولی است که به صورت Add ins روی نرم افزار Excel نصب می شود و به مباحث آماری و کنترل کیفیت می پردازد.

قابلیت های آن عبارتند از:

1. تولید داده های تصادفی

2. رسم نمودارهای جعبه ای، شاخه و برگ

3. محاسبه توزیع های احتمال

4. محاسبه فواصل اطمینان برای میانگین

5. تعیین اندازه نمونه برای انجام تست میانگین و نسبیت

6. انجام آزمون فرضیه های مختلف

7. انجام آزمون رتبه ای ویلکاکسون، کای اسکور، کروسکال والیس

8. رسم نمودارهای P و R و ...

9. انجام رگرسیون خطی ساده، چند متغیره و ...

مزیت اصلی این نرم افزار شاید این باشد که همراه Excel بوده و مباحث آماری را تا حد لازم حمایت می کند و برای کسانی که با نرم افزارهای آماری کار نکرده اند و در عوض روی نرم افزار Excel تبحر لازم را دارند می تواند مفید باشد.

نرم افزار SigmaPlot ۲۰۰۰

این نرم افزار زیرمجموعه شرکت SPSS می باشد. قابلیت های آن به شرح زیر است:

1. ترسیم نمودارهای با توابع سفارشی و دلخواه

2. ترسیم نمودارهای متنوع با امکانات ویرایشی فوق العاده زیاد

3. قابلیت ایجاد کاربرگ Excel به طور مستقیم در داخل خود نرم افزار و استفاده از قابلیت های نرم افزار Excel

4. انجام آزمون فرض های t و t جفت شده

5. انجام رگرسیون خطی و رگرسیون های غیرخطی فوق العاده متنوع (شاید بتوان گفت یکی از نرم افزارهای قدر در امر انجام تحلیل رگرسیونی باشد.)

6. انجام آماره های توصیفی

این نرم افزار صرفاً یک نرم افزار آماری است و نیز بعضی از قابلیت های آماری آن نسبت به نرم افزارهای دیگر قوی است از جمله محاسبه تحلیل رگرسیونی.

نرم افزار Statistica

از جمله نرم افزارهای تخصصی آماری و کنترل کیفیت بوده که محصول شرکت Statsoft به آدرس اینترنتی WWW.Statsoft.com می باشد. این نرم افزار نسخه های گوناگونی دارد از جمله ۴, ۴.۵, ۵, ۵.۵ ودر حال حاضر نیز آخرین نسخه آن ۶ می باشد. و ناگفته نماند که آخرین نسخه کامل Statistica که تمام ماژول های آن به طور رایگان قابل نصب و کار کردن است نسخه ۴.۵ است و نسخه های بالاتر بعضی از ماژول ها را ندارند. و باید جداگانه خریداری و نصب شوند .

قابلیت ها

1. از جمله قابلیت های خوب این نرم افزار تقسیم بندی مباحث علمی و نرم افزاری تحت عنوان ماژول های مربوطه می باشد.

2. قابلیت سفارشی شدن، خودکار عمل کردن و توسعه یافتن

3. قابلیت انجام آماره های توصیفی، ضریب همبستگی، محاسبه احتمالات و ...

4. قابلیت رسم و ارائه بیش از صدها نوع نمایش گرافیکی با اتصال پویا بین نمودارها و داده ها (یعنی اتصالی که با تغییر داده ها نمودارها تغییر می کند.)

5. قابلیت برازش انواع توزیع ها به داده های عددی.

6. قابلیت انجام آنالیز واریانس و کوواریانس یک طرفه و چند طرفه

7. انواع رگرسیون خصوصاً انجام رگرسیون با هزاران متغیر

8. قابلیت انجام آنالیز داده های ناپارامتری

9. قابلیت رسم نمودارهای کنترل کیفیت و تحلیل آنها و نیز ویرایش این نمودارها

10. قابلیت تجزیه و تحلیل سری های زمانی و طراحی و تحلیل آزمایشات

11. قابلیت حل مسائل از طریق شبکه های عصبی و همچنین وجود یک سیستم خبره پیشنهاد کننده آسان و در دسترس

ممنون از اطلاع رسانی شما

Minitab ۱۳.۳۲

از جمله نرم افزارهای تخصصی مباحث آماری و کنترل کیفیت بوده که محصول شرکت Minitab به ادرس اینترنتی WWW.Minitab.com می باشد.ودر نسخه های مختلف تحت Dos و Windows موجود می باشد که در حال حاضر آخرین نسخه آن ۱۳.۳۲می باشد.

قابلیت ها

۱) احتمالات و توزیع های گسسته و پیوسته

۲) شبیه سازی داده های تصادفی بر پایه توزیع های مختلف

۳) آمار توصیفی

۴) روش های گرافیکی جهت تشریح داده ها

۵) تخمین های نقطه ای و فاصله ای و برآورد اماره های مربوطه

۶) آنالیز واریانس و تجزیه و تحلیل مقادیر باقیمانده و بررسی اثرپذیری حاصله از عوامل مختلف بر نمونه های جمع آوری شده

۷) ابزارهای تجزیه و تحلیل سیستم های اندازه گیری

۸) آزمون های ناپارامتری حول جوامع با پارامترها و توزیع نامشخص

۹) پیش بینی و پیش گیری بر پایه رگرسیون خطی و سری های زمانی

۱۰) ابزارهای کنترل کیفیت آماری شامل نمودار پارتو، نمودار علت و معلول، نمودار دنباله، نمودار چند متغیر، نمودار متقارن و نمودارهای کنترل

۱۱) ابزارهای طراحی و تحلیل طرح های آزمایشی

۱۲) ابزار تعیین اندازه نمونه و قدرت آزمون

۱۳) ابزارهای آنالیز بقا و قابلیت اطمینان

۱۴) آنالیزهای چند متغیره

علاوه بر موارد یاد شده در بالا که مربوط به مباحث علمی نرم افزار بود از دیگر قابلیت های نرم افزاری Minitab می توان به موارد زیر اشاره کرد:

ارتباط با دیگر نرم افزارها مخصوصا نرم افزارهای بانک اطلاعاتی (ODBC)

اعمال توابع محاسباتی و ریاضی و نیز امکان کارکردن با داده ها از جمله رتبه بندی، مرتب کردن فیلتر کردن داده ها، ادغام کردن کاربرگ ها و ....

راهنمایی تحت عنوان Stat Guide (راهنمای آماری) که مباحث آماری کلیه بحث های موجود در این نسخه را به صورت Online در اختیار کاربر قرار می دهد.

و از دیگر قابلیتهای این نسخه تعریف فایلی تحت عنوان پروژه می باشد که چندین کاربرگ، نمودار، تحلیل های آماری جدا و قالب بندی شده را در یک فایل پروژه ذخیره می کند و با Project Manager کار مدیریت آنها را دنبال می کند.

نرم افزار Minitab در مقایسه با نرم افزارهای مشابه از نظر توانایی نرم افزاری در حد معمول و متعادل است ولی از انجایی که کار با نرم افزار و ورود اطلاعات و مدیریت انها نسبتا ساده است به عنوان یک نرم افزار کاربر پسند به شمار می رود و در صنعت استفاده از آن به وفور مشاهده می گردد.

نرم افزار S Plus

این نرم افزار محصول سال های ۱۹۸۸ ۱۹۹۹ است که از طرف شرکت Mathsoft تدوین شده است و ساختارش به گونه ای است که با نرم افزارهای Office تبادل اطلاعاتی خوبی انجام می دهد، یعنی یک آیکون در آن نرم افزارها قرار می دهد که می توان در حال استفاده از آن نرم افزارها با S Plus تبادل اطلاعاتی انجام داد.

قابلیت های آن به شرح زیر است:

1. انجام آماره های توصیفی

2. انجام انواع تست های ناپارامتری

3. انجام آنالیز واریانس یک طرفه و چندطرفه

4. انجام رگرسیون خطی و غیرخطی

5. رسم نمودارهای کنترل وصفی و متغیر

6. قابلیت تجزیه و تحلیل سری های زمانی

7. رسم نمودارهای دوبعدی و سه بعدی در انواع مختلف بالغ بر بیش از ۱۰۰ نوع نمودار

8. امکان برنامه نویسی در محیط نرم افزار

نرم افزار PQ Method

توضیحات:

نرم افزار آماری برای پردازش داده هایی است که بر اساس مطالعه Q گردآوری شده اند. از امکانات این نرم افزار می توان به تحلیل عاملی Q – دوران عاملها توسط پژوهشگر تامین عبارتهای متمایز کننده و در نهایت ارائه آرایه های عاملی و امتیازهای Z اشاره کرد.

http://rcirib.ir/Research_software/PQMethod%۲۰Software/PQMethod%۲۰Software.exe

نرم افزار Liseral ۸.۵

توضیحات:

Liseral برای استفاده از معادلات ساختاری در تحلیل داده ها به کمک تحلیل مسیر مورد استفاده قرار می گیرد.

شماره سریال LP۸۵۰ ۴۳SSI ۸۰۹۹۸

http://rcirib.ir/Research_software/Lisrel%۲۰۸.۵۰/ORDINAL.exe

نرم افزار R ۲.۰

توضیحات:

این نرم افزار محیطی برای برنامه نویسی با زبان R برای محاسبه آماری و گرافیکی است.

http://rcirib.ir/Research_software/R%۲۰۲.۰/R.exe

جالبه بدونید که چرا اسم نرم افزار R رو گذاشتن R ؟

قبل از پیدایش R زبان آماری S وجود داشت که بعد نسخه تجاری آن یعنی S PLUS منتشر شد اما به دلیل گران بودن این نرم افزار دو آمار دان نیوزلندی به نامهای Ross Ihaka و Robert Gentleman از دانشگاه Auckland تصمیم گرفتند زبانی بر اساس S برای اهداف آموزشی بنویسند.(به همین دلیل دستورات R نه بطور کامل ولی تا حد خیلی زیادی شبیه S PLUS است.) و از آنجا که حرف اول اسم هر دو نفر R می باشدنام نرم افزار خود را R گذاشتند.

R به دلایل زیر امروزه یکی از پرکاربرد ترین نرم افزارهای آماری به شمار می رود:

1. رایگان است.

2. در اکثر سیستم های عامل(ویندوز، لینوکس و مکینتاش) قابل اجراست.

3. زمینه بی نظیری برای نوشتن متد های جدید آماری فراهم میکند.

4. قابلیت توسعه بی نظیر همچون دیگر نرم افزار های متن باز را دارد.

SAS

 SASمخفف، Statistical Analysis System

یک نرم افزار پر قدرت آماری است. این نرم افزار آماری بیشتر روشهای رایج آماری را پوشش می دهد و کاربر می تواند فرمانهای خاصی را که متناسب با نیازهایش باشد انتخاب نموده و به کار گیرد. این نرم افزار آماری برای حرفه ای ها می باشد. به نظر می رسد غیر از فارغ التحصیلان آمار، دانش آموختگان سایر رشته ها نمی توانند به راحتی از این نرم افزار استفاده نمایند.

گزینه ها و زیر گزینه های متعددی در SAS  وجود دارد که کاربر را قادر می سازد تا تجزیه و تحلیلهای آماری و غیر آماری را در سطوح مختلفی از نظر پیچیدگی و جزئیات انجام دهد. انواع تجزیه و تحلیلهای سریهای زمانی، انواع مدلهای خطی و غیر خطی، روشهای چند متغیره پیوسته و گسسته، کنترل کیفیت، آمار توصیفی، انواع تحلیلهای گرافیکی و نموداری، انواع تحلیلهای ماتریسی و . . . را می توان توسط این نرم افزار انجام داد.

بر خلاف نرم افزارهایی مانند minitab  و  spss  که ارتباط کاربر با نرم افزار از طریق پنجره ها و جعبه های محاوره ای صورت می گیرد، sas  احتیاج به برنامه نویسی دارد. پس از نسخه تحت Dos، تا کنون نسخه های 8.7  و  9.1  از این نرم افزار که تحت ویندوز هستند نیز وارد بازار شده است. البته در نسخه های 8.7  و  9.1  برخی دستورات به صورت پنجره ارائه شده است اما روش اصلی در کار با Sas  برنامه نویسی است.

از مهمترین مزایای این نرم افزار امکان برنامه نویسی برای تحلیلهای پیشرفته آماری و علی الخصوص برنامه نویسی جهت تحلیلهای ماتریسی است. ولی sas  در برخی زمینه ها از جمله در زمینه گرافیکی از سایر نرم افزارها مانند Splus  ضعیف تر است.

در کل نرم افزار آماری sas  یکی از قویترین نرم افزارهای آماری به حساب می آید و در اکثر کشورها به طور گسترده مورد استفاده قرار می گیرد. به طوری که در برخی کشورهای پیشرفته از لحاظ آمار از جمله در آمریکا، آشنایی و توان استفاده از این نرم افزار برای یک آمار شناس از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

علاقه مندان به یادگیری sas می توانند از Help  این نرم افزار استفاده کننده که به صورتی ساده، روان و بدون استفاده زیاد از لغات تخصصی، به طور کامل این نرم افزار را معرفی نموده و آموزش می دهد.