مرتفع‌ترین «تَل گز» یا نبکا (Nebka) که به گلدان‌های صحرا معروف‌اند با ارتفاعی نزدیک به 10 متر در غرب بیابان لوت ثبت شده است که رکورد نبکاهای جهانی را می‌شکند.
براساس اندازه‌گیری کارشناسان کانون سبز فارس، (مسول تهیه‌ی پرونده تل گز برای ثبت در فهرست آثار ملی)، بلندترین «نبکا» با ارتفاع 10 متر متعلق به ایران است که قبل از آن، این رکورد به نام نبکایی در ساهارای افریقا ثبت شده و در رده‌ی بعدی نیز نبکایی به ارتفاع هفت متر در بیابان‌های لیبی قرار داد.
«تل گز»های غرب بیابان لوت به عنوان پدیده‌ای اکومورفولوژی به تازگی در فهرست آثار طبیعی ملی کشور ثبت شده‌اند تا شاید محافظت از این پدیده‌های درخطر که تا به حال کم‌ترین توجه به آن‌ها شده است، مورد اهمیت قرار گیرد.
رشد گیاه گز ابتدا بر روی بستری از رس و سیلت که سطح آب زیرزمینی آن‌ها بالاست، آغاز می‌شود. سپس گیاه باعث می‌شود تا شن‌های روان در کنار بستر به‌وجود آمده، به تدریج تثبیت شوند که شکل‌های زیبای طبیعی‌ایی را به نام «نبکا» یا گلدان صحرا بوجود می آورند. نبکاها باعث می‌شوند شن‌های روان پیشروی نکنند و رطوبت در محیط حفظ شود.
بهمن ایزدی، محقق برجسته لوت که تهیه‌ی پروند «تل گز» را برای ثبت در فهرست میراث طبیعی ملی، آماده کرده بود، به ایسنا گفت: تل گز، پدیده‌ای ارزشمند است که تشکیل آن گاهی صدها سال طول می‌کشد و قدمت برخی از آن‌ها گاه به هزار سال می‌رسد.
او با بیان این امیدواری که ثبت این پدیده در فهرست آثار ملی به حفاظت آن کمک کند، افزود: تل‌ها، بستری از املاح غنی غذایی برای گیاهان هستند، برای همین متاسفانه چند سالی می‌شود که کشاورزان از آن‌ها برداشت غیراصولی می‌کنند تا زمین‌های کشاورزی خود را پوشش دهند.
