پايان انحصار در فضا

پايان انحصار در فضا

منبع: اکونوميست /مترجم: فريدون دولتشاهي

اگر کسي قرار بود به عنوان قديس حامي خصوصي کردن پرواز فضايي تقديس شود، رنه آنسلمو يک نامزد اول مي ‌بود. آنسلمو که در سال 1995 درگذشت با تأسيس پان ام ست به انحصار بين‌المللي دولت‌ها بر مخابرات ماهواره‌اي که در دهه 1980 وجود داشت پايان داد. شعار آنسلمو که بارها تکرار شد اين بود که واقعيت و فناوري بر چرنديات و ديوانسالاري پيروزخواهند شد. يک نمونه از آنچه او در باره مداخله دولت در فضا فکر مي‌کرد را مي‌شد بر روي آرم موشک‌هايي که ماهواره‌هاي او را به فضا پرتاب کردند، پيدا کرد. اين نمونه کاريکاتور يک سگ بود که داشت يک پاي خود را روي يک تير چراغ برق بلند مي‌کرد. اين رفتار شبيه رفتار يک موج جديد از پيشگامان در صنعت فضا است. برت راتان مخترع سفينه فضايي شماره يک، الون ماسک رئيس اسپيس آيكس و ريچارد برانسون رئيس گروه شرکت‌هاي مالک ويرجين گالاکتيک، هر يک دنبال خصوصي کردن کارحمل کالا و انسان به فضا هستند. يکي از دلايل آنها اين است که دولت‌هاي آمريکا، اروپا و روسيه طي پنج دهه گذشته در کاهش هزينه‌هاي سفر به فضا يا بهبود قابليت اعتماد و در دسترس بودن سفينه‌هاي فضايي ناکام بوده‌اند. بنابراين ديدن اينکه واقعيت و فناوري در ايام اخير چند پيروزي روي ساير چيزها داشته‌اند خوشحال کننده است. اسپيس ايکس در 28 سپتامبر موشک فالکون 1 خود را در مدار قرار داد. (بايد اذعان کرد در چهارمين تلاش). فالکون 1 نخستين موشک با سوخت مايع بخش خصوصي است که در مدار قرار مي‌گيرد و با کمتر از 10 ميليون دلار هزينه ساخت، هزينه‌اش نصف ارزانترين همتاي موجود خود مي‌باشد. آقاي ماسک اميدوار است اين موشک اقتصاد پرتاب ماهواره‌هاي کوچک را دگرگون سازد. اين خبر خوبي براي جئواوپتيک پاسادونا کاليفرنيا است. اين شرکت در نظر دارد رصد عادي زمين را از فضا تجاري سازد، و دارد براي پرتاب 24 ماهواره که وزن هر يک 30 کيلوگرم است پول جمع مي‌کند. اين بار کوچک مي‌تواند همزمان يک دوجين ماهواره را روي يک فالکون، به فضا بفرستد. آقاي ماسک خواهان آن است در مدت طولاني تر علاوه بر پرتاب ماهواره‌هاي فراوان، يک نسل جديد از پرتاب کننده‌هاي فضايي برپايه فالکون 1 بسازد که هزينه پرواز فضايي راکاهش و قابليت اعتماد آن را به ميزان ده درجه افزايش ‌دهد. برنامه اسپيس ايکس شامل انتقال بار و خدمه به ايستگاه فضايي بين‌المللي تا سال 2010 مي‌شود. ويرجين کالاکتيک نيز خبرهايي دارد. اين شرکت در کنگره بين‌المللي ستاره شناختي در گلاسکو يک خط جديد کاري براي سفينه‌هاي زيرمداري خود اعلام کرد. اين شرکت قرار است به زودي پروازهاي آزمايشي را براي اداره ملي اقيانوس وجو آمريکا (NOAA) آغاز کند. دقيق‌تر بگوئيم ويرجين گالاکتيک هيچ انحصار دولتي را در زمينه سفينه‌هاي زيرمداري نمي‌شکند. چون شرکت‌هاي ديگر هم اکنون سفينه‌هاي بدون سرنشيني به اين شکل پرواز داده‌اند، بلکه هدفش جلو زدن در اين زمينه با به کار گرفتن سفينه‌هاي بيشتر با هزينه کمتر است. دو خودرو فضايي آنها يک هواپيما و يک موشک قرار است اول از همه گردشگران را به يک ارتفاع 110 کيلومتر که به عنوان فضا تلقي مي‌شود ببرد. اما اين کار خطرناک راههاي تجاري ديگر مانند آموزش فضانورد و حمل سفينه‌هاي آزمايش علمي را نيز به فضا مي‌گشايد. هدف اين سازمان جمع آوري اطلاعات درباره توزيع گازهايي که روي آب و هوا اثر مي‌گذارند در قسمت بالاي جو است، اين کار به آزمايش مدل‌هاي کامپيوتري آب و هوا و درجه‌بندي اطلاعات ارسالي بوسيله ماهواره‌اي که قرار است سال آينده بوسيله ناسا (سازمان فضايي آمريکا) پرتاب شود کمک خواهد کرد. يکي از طرح‌هاي NOAA استفاده از هواپيماي پرتابي ويرجين براي حمل چيزي است که AIRCOREخوانده مي‌شود. اين لوله‌اي است به طول حدود 150 متر که يک طرف آن بسته و طرف ديگر آن باز است. اين لوله از ارتفاع زياد براي جمع آوري يک ستون هوا به همان شکلي که يک ستون يخ بوسيله يخ جمع کن جمع مي‌شود به پايين پرتاب خواهد شد. متأسفانه به علت غيرعادي بودن مقررات دولت آمريکا در زمينه آزمايش سفينه‌هاي آزمايشي ويرجين کالالتيک نمي‌تواند هيچ پرداخت کوتاه مدتي از NOAA براي کارش دريافت کند. اما تبليغات به اين شرکت کمک خواهد کرد و هم چنين موجب همکاري دراز مدت خواهد شد که در نهايت درآمدي براي آن خواهد داشت.اينکه آيا يک چنين کاري با ماليات مردم مورد قبول آنسلمو بود يا نه، اگر چه با يک واسطه، جاي بحث دارد، اما شما بايد از جايي شروع کنيد.