مبحث پنجاه و هشتم طرح صالحین / 1 : موضوعاتی پیرامون ماه مبارک رمضان

با سلام و آرزوی قبولی طاعات و عبادات تک تک شما عزیزان؛

در نیمه اول این هفته قصد داریم با طرح موضوعاتی پیرامون ماه مبارک رمضان به بحث و گفتگو پرداخته و با توجه به اتمام این ماه مبارک، پس از یک نتیجه‌گیری جامع به مبحث بعدی که از شب عید فطر(نیمه دوم هفته جاری) آغاز می‌گردد، وارد شویم.

* موضوعات:

1- رمضان در اسلام؛

2- روزه در اسلام؛

3- دعا کردن؛

4- افطاری دادن؛

5- کفاره و زکات فطره؛

6- ...

** همچنین خوب است خود را مورد ارزیابی قرار داده و بپرسیم که آیا از ابتدای رمضان المبارک تاکنون تغییراتی در ما ایجاد شده است؟ و به چه میزان مشمول دریافت جوایز الهی هستیم؟

شما دوستان گرامی می‌توانید مطالب خود را اَعَم از داستان، حدیث، اشعار کوتاه، سخنرانی و ... در قالب صوت، تصویر و یا متون مختصر در اختیار بقیه عزیزان گذاشته و همراه ما باشید.

تذکّرات:

1- خواهشاً مطالب ارسالی مختصر و مفید باشند و از گذاشتن هر گونه مطلب طولانی خودداری نمایید. تصاویر خود را نیز ابتدا از لحاظ سایز بررسی کرده و سپس ارسال کنید. در غیر این صورت حذف خواهد شد.

2- از فونتهای زیبا با سایز و رنگ مناسب استفاده شود.

3- مبحث مربوط به عید فطر إن شاء الله بطور جداگانه و در روز دوشنبه بارگذاری خواهد شد.

از توجّه و همراهی شما عزیزان، ممنون و سپاسگزارم.

التماس دعا

عبدالرحمن بن بشیر نقل می كند امام زین العابدین(ع) در هر روز ماه رمضان این دعا را می خواند:«بارخدایا این ماه رمضان و ماه روزه است... (1) امام سجاد همچنین در صحیفه سجادیه هنگام ورود به ماه رمضان از این ماه بعنوان (شهر صیام، یاد نموده اند.صوم و صیام در لغت هر دو مصدر و به معنای امساك و خودداری از انجام كاری است. این كار ممكن است گفتن یك سخن با خوردن و آشامیدن یا راه رفتن یا تمتع و لذت جنسی یا فعل دیگر باشد. به اسبی كه راه نمی رود صائم گفته و به باد راكد نیز صوم گفته اند.

صوم و صیام از نظر شرع عبارت است از خودداری از كارهای معین در زمان معین با نیت از طلوع فجر تا مغرب مهمترین كارهادر ماه رمضان روزه است. ماه رمضان با روزه شروع می شود و باروزه پایان می پذیرد. ماه رمضان پیوند اساسی و عمیق با روزه دارد.

فراگیرترین و عمومی ترین دعای معصومین (ع) درماه مبارك رمضان در ارتباط با توفیق در روزه گرفتن در این ماه است.

در كتاب شریف مفاتیح الجنان آمده است: پیامبر گرامی اسلام در شب اول ماه مبارك رمضان می فرمودند: حمد و ستایش مخصوص خدائی است كه ما را بوسیله توای ماه مبارك گرامی داشت. بار خدایا ما را بر روزه و قیام در این ماه نیرومند گردان.

پیامبر اسلام (ص) هنگامی كه هلال ماه رمضان را مشاهده می كردند روبه قبله كرده می فرمودند «خدایا روزه ، نماز و تلاوت قرآن رادر این ماه روزی ما كن» (2) حضرت علی (ع) فرموده اند: « برشما باد به روزه ماه رمضان ، زیرا روزه این ماه سپر نگهدارنده از آتش جهنم است.(3)

امام چهارم امام زین العابدین(ع) هنگامی كه شب اول یاروز اول ماه رمضان می رسید دعائی می خواندند. در بخشی از این دعا در صحیفه سجادیه آمده است:«سپاس خدائی را سزا است كه ماه خود ، ماه رمضان، ماه صیام، ماه اسلام... را یكی از راههای احسان قرار داد.»

ماه رمضان را ماه اسلام نامیده اند ؛ چون ماه طاعت و فرمانبرداری و تسلیم ، و بندگی و تعمیم و گسترش آن است . یا مقصود ماه دین اسلام است بدلیل اینكه واجب شدن روزه از مختصات امت اسلام و از خصوصیات مسلمانان است . پیامبر گرامی اسلام «ص» در استقبال از ماه رمضان بر روی منبر خطاب به مسلمانان فرموده اند : « خدای متعال شما را به ماه رمضان اختصاص داد»(4)

امام صادق (ع) فرموده اند : «اسلام بر پنج پایه بنا گذاشته شده است : نماز ، زكات ، حج ، روزه و ولایت و در اسلام نسبت به چیزی در سطح ولایت صحبت نشده است(5)

ادیان گوناگون در طی قرون متمادی ، هر یک راه و روش و آئین های خاصی را برای ارتقای روحی و روانی بر پیروان خود واجب دانسته اند. از جمله ی این آموزه های دینی روزه است که در ادیان، آئین ها و سرزمین های مختلف، شکل های گوناگون و گاه بسیار متفاوت به خود گرفته است.

به تصریح قرآن کریم، روزه بر پیروان ادیان آسمانی قبل از اسلام نیز واجب بوده است. اما تنها مسلمانان، مسیحیان و یهودیان نیستند که روزه می گیرند ، بلکه حتی آئین های غیرالهی نظیر بودیسم و هندوئیسم نیز روزه و ریاضت های جسمی را برای تربیت جسم و روح پیروان خود ضروری می دانند.

در آئین مقدس اسلام روزه جایگاه بسیار خاص و ویژه ای دارد و یکی از وسایل تقرب به خداست. دین اسلام که 622 سال پس از میلاد مسیح توسط حضرت محمد (ص) در شهر مکه عرضه گردید، از جوان ترین و بزرگ ترین دین های دنیاست. مسلمان ها دین اسلام را مکمل دین ابراهیم ، داوود ، موسی و عیسی دانسته و پیامبرشان را خاتم انبیاء می دانند. قرآن کتاب مقدس مسلمانان است و ایشان در اجرای مسائل دینی از احادیث پیامبر و امامانشان سود می برند.

مسلمانان یک ماه تمام را روزه می گیرند. ماه رمضان نهمین ماه تقویم قمری مسلمانان است که در این ماه روزه واجب می باشد. این ماه یادآور نزول قرآن بر حضرت محمد(ص) است.

مسلمانان برای روزه گرفتن از شروع سحر(اذان صبح) تا غروب آفتاب(اذان مغرب)، از خوردن و آشامیدن اجتناب می کنند. همچنین مصرف دخانیات و داشتن رابطه ی زناشویی در زمان روزه داری حرام است.

روزه داری در این ماه واجب است، ولی مسلمانان در دیگر اوقات سال نیز به دلخواه می توانند روزه بگیرند.

امام صادق(علیه السلام) می فرمایند: مستحب است، روزه دار اگر توانایی دارد، ابتداء، قبل از افطار نمازش را بخواند. (وسائل 10/150).

امام باقر (علیه السلام) فرمودند: اگر میل تو به افطار و غذا خوردن، تو را از نماز باز می دارد، ابتدا افطار کن، تا دور شود از تو وسوسه های نفس ملامت گر. (و هنگام نماز با فراغ بال و آرامش نماز بخوانی).

امام باقر (علیه السلام) فرمودند: در ماه رمضان، ابتدا نماز بخوان، سپس افطار کن، مگر با گروهی باشی، که آنها منتظر افطارند. ( یعنی: اگر آنها ابتدا افطار می کنند، تو با آنها مخالفت نکن).

بر این اساس، استحباب خواندن نماز قبل از افطار، دو مورد استثنا دارد، طاقت و صبر نداشتن روزه دار، و وقتی گروهی منتظر ما باشند.

هر مۆمنی برادر مۆمن خود را شبی از ماه رمضان افطاری دهد، خداوند برای او پاداش آزاد کردن سی بنده مۆمن در راه خدا را، می نویسد و در برابر هر کدام، (مهمانان افطاری) دعایی مستجاب را نیز دارد

امام رضا (علیه السلام) می فرمایند: هر کس هنگام افطارش، بگوید: اللهم لک صمنا بتوفیقک و علی رزقک افطرنا بامرک فتقبله منا و اغفر لنا انک انت الغفور الرحیم.

خداوند، آنچه را از نقص و زیان، بر روزه اش وارد ساخته، می بخشاید. (بحار الانوار 93/312).

امام موسی بن جعفر (علیه السلام) از پدران بزرگوارش(علیهم السلام) نقل فرمود: برای روزه دار، هنگام افطارش، یک دعای مستجاب است. پس وقتی اولین لقمه را برداشتی، بگو: بسم الله یا واسع المغفره اغفر لی.

در جای دیگر می فرماید: هر کس موقع افطار کردن، بگوید: بسم الله الرحمن الرحیم، خداوند گناهان او را می آمرزد.

فضیلت افطاری دادن

امام صادق (علیه السلام) می فرمایند:

هر مۆمنی برادر مۆمن خود را شبی از ماه رمضان افطاری دهد، خداوند برای او پاداش آزاد کردن سی بنده مۆمن در راه خدا را می نویسد و در برابر هر کدام، (مهمانان افطاری) دعایی مستجاب را نیز دارد.

افطاری دادن به مۆمنان، باعث بخشش گناهان، زیاد شدن روزی، آزاد کردن برده و خداوند، اجر روزه داران افطاری داده شده را، به او می دهد، بی آنکه از ثواب آنها کم کند.

مصرف زكات فطره هم هر چند مصارف همان زكات اموال است و همان مصارفی است كه در قرآن هم وارد شده است «إِنَّمَا الصَّدَقَاتُ لِلْفُقَرَ‌اءِ وَالْمَسَاكینِ وَالْعَامِلِینَ عَلَیهَا» (توبه، 60) اما در مورد زكات فطره احتیاطی هست كه می‌فرمایند كه به فقرای مؤمن بپردازند ولذا افراد اگر كسانی را می‌شناسند كه فقیراند می‌توانند مستقیماً به فقیر بدهند. در غیر این صورت می‌توانند به افراد دیگری بدهند كه به عنوان وكالت از طرف آن‌ها پرداخت كنند و یا به مؤسساتی كه مورد اطمینان هستند زكات فطره را بپردازند تا آن را به اهلش برسانند.

نكته‌ قابل توجه دیگر این‌كه سادات نمی‌توانند از غیر سید زكات فطره قبول كنند و یا به تعبیر دیگر كسانی كه خودشان سید نیستند نمی‌توانند زكاتشان را به سید بپردازند. بنابراین تنها سادات هستند كه می‌توانند زكات فطره را به سادات فقیر بپردازند. لذا افرادی كه زكات فطره را به صورت وكالتی دریافت می‌كنند این نكته را مد نظر داشته باشند. همچنین ساداتی كه زكات فطره می‌پردازند بهتر است به افرادی كه واسطه هستند این نكته را گوشزد كنند.

برای اطلاع از میزان فطریه و احکام آن به لینک زیر مراجعه کنید:

میزان "فطریه" و احکام آن 

بهترین دعاها و ذکرها در ماه رمضان، آمرزش خواهی از درگاه الهی است. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در تمام مدت عمر خود همواره استغفار می کرد.

امام صادق علیه السلام می فرماید: «رسول خدا هر روز و شب صدبار استغفار می فرمود و این در حالی بود که آن حضرت هیچ گناهی نداشت».

همچنین در سیره پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله نقل شده که پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله پس از برخاستن از هر جلسه ای، بیست وپنج بار استغفار می کرد.

ام سلمه یکی از همسران پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله نقل می کند که رسول خدا صلی الله علیه و آله در دوره آخر عمر خودش، در حالت های مختلف ذکر شریف «سُبْحانَ اللّهِ وَ بِحَمده، اَسْتَغْفِرُاللّه وَ أَتوبُ اِلَیه» را بر زبان جاری می فرمود. از علت آن پرسیدم که حضرت فرمود: «من به این ذکر مأمور شده ام».

منبع:hawzah.net

پاداش صدقه در هنگام افطار

عَنْ أَبِي الْحَسَنِ عَلِيِّ بْنِ مُوسَى الرِّضَا علیه السلام قَالَ: مَنْ تَصَدَّقَ وَقْتَ إِفْطَارِهِ عَلَى مِسْكِينٍ بِرَغِيفٍ غَفَرَ اللَّهُ ذَنْبَهُ ، وَ كَتَبَ لَهُ ثَوَابَ عِتْقِ رَقَبَةٍ مِنَ النَّارِ مِنْ وُلْدِ إِسْمَاعِيل‏.[1]

حضرت رضا علیه السلام فرمود: هرکس در هنگام افطار ، به اندازه یک گرده نان به مسکینی صدقه دهد ، خداوند گناهش را آمرزیده و ثواب آزاد کردن بنده ای از فرزندان اسماعیل از آتش برای وی نوشته می شود.

[1] - بحارالأنوار ،ج96، ص 318 به نقل از کتاب فضائل الاشهرالثلاثة

منبع:sedghi.ir

امام رضا علیه السلام فرمود:

مردم به انجام روزه امر شده اند تا درد گرسنگی و

تشنگی را بفهمند و به واسطه آن فقر و بی چارگی

آخرت را بیابند.

هر كس رمضان را از روى ایمان و براى خدا و پاداش او، روزه بگیرد

و به عبادت برخیزد، گناهان گذشته‏ اش آمرزیده می‏شود؛ و هر كس شب

قدر را از روى ایمان و به امید پاداش الهى، به عبادت بایستد، گناهان

گذشته ‏اش بخشوده میگردد.