والصلوه قربان کل تقی. " 1 ".
و نماز وسیله ی تقرب و نزدیک شدن هرانسان پرهیزگاری به خداست.
شکی نیست که همهی انسانها فطره به نوعی دنبال کمال هستند و هر یک کمال خود را در چیزی میدانند.
از نظر اسلام، آدمی برای رسیدن به کمال حقیقی باید سعی کند با تخلق به اخلاق الهی هر چه بیشتر خود را به منبع وسرچشمه کمال یعنی خداوند متعال نزدیک کند و برای حصول این تقرب، راههایی پیش روی مسلمین قرار داده است.
از مهمترین و موثرترین راهها «اقامهی نماز» است.
پس یک انسان متقی به وسیلهی نماز به خدا تقرب میجوید.
نماز ای بهترین رابط میان بنده و خالق
بوقت سنجش ایمان گواه عاشق صادق
نماز کامل، سبب قرب ومنزلت و نزدیکی به معبوداست، زیرا چنانکه ثابت و محقق است انسان به هر چه رو آورد وتوجه کامل به او داشته باشد به وی نزدیک میگردد و از اسرار و خصوصیات آن اطلاع پیدا مینماید، چگونه ممکن است کسی روی دل را به معبود وادارد و از قربش بینصیب گردد؟
هرگز ممکن نیست.
اما پیرامون این که نماز چگونه قربی بین خالق و مخلوق ایجادمیکند، باید گفت که عرفای الهی برای «قرب» چهار مرتبه ذکر نمودهاند:
قرب زمانی،قرب مکانی، قرب معنوی و قرب الهی.
قرب زمانی، مثل این که گوییم زمان حضرت رسول اکرم صلی الله علیه و اله و سلم به ما نزدیک تر است از زمان حضرت عیسی به ما.
قرب مکانی،مثل این که گوییم ماه به ما نزدیکتر است از خورشید.
قرب معنوی، مثل اینکه گوییم علما نزدیک ترند به رسول خدا صلی الله علیه و اله و سلم از جهال، یا آن که گوییم فلانی نزدیکتر است به پدرش از پسر دیگر او.
قرب خداوند به تمام موجودات از جهت احاطهی رحمت رحمانیه و فیض منبسط الهی یکسان است، چنانکه فرمود:
«و هو معکم این ما کنتم». " 2 " هر جا که باشید او با شماست.
لکن قرب مخلوقات نسبت به اوتفاوت بسیار دارد.
قرب و نزدیکی هر کسی نسبت به خداوند متعال به قدر کمالات نفسانی است،
چون ذات کبریائی، کامل مطلق است و هر کس که نسبت به دیگران از حیث کمالات نفسانی و روحانی کامل تر گردیده البته از حیث کمال به او نزدیک تر است.
وانسان وقتی کامل میگردد که عظمت و کبریائی الهی چنان در اعماق قلب وی فرورفته و براو استیلا نموده باشد که خود و موجودات را غرق دریای عظمت حق بیند، بلکه اصلا خود وآثار خود را در میان نبیند.
رسد آدمی بجایی که بجز خدا نبیند
بنگر که تا چه حد است مقام آدمیت
لذا با توجه به آنچه گفته آمد معلوم میگرددکه نماز حقیقی و کامل، عملی است که انسان را به قرب معنوی رسانده و او را بر اثر مداومت و حضور قلب به خداوندمتعال بیشتر نزدیک میکند و مقام و منزلتی خاص به پیشگاه الهی پیدا میکند.
البته در جایی دیگر امیرالمومنین علیهالسلام «نماز و زکات» را با هم عامل تقرب به خدا معرفی کرده و میفرماید:
«ثم ان الزکاه جعلت مع الصلوه قربانا لاهل الاسلام». " 3 " پس برای مسلمانان زکات با نماز وسیلهی تقرب و آشنایی قرار داده شد.
پی نوشت :
1-نهجالبلاغه فیض، حکمت 131، ص 1152
2-حدید، آیه 4
3-نهجالبلاغه فیض، خطبه 190، ص 644
