قضاوت های حضرت علی (ع) - توضيح

1- در سقيفه چه گذشت ؟  
هنگامى كه پس از وفات رسول خدا صلى الله عليه و آله براى تعيين خليفه سقيفه اى تشكيل دادند چند نفر از كسانى كه در سقيفه حضور داشتند نزد اميرالمومنين عليه السلام آمده و از ماجرا گزارش دادند.
على عليه السلام : انصار درباره خلافت چه گفتند؟
به قريش گفتند: خليفه اى از ما و خليفه اى از شما.
چرا در پاسخ آنان نگفتيد رسول خدا درباره انصار سفارش ‍ نموده به نيكانشان احسان كنند و از گنهكارانشان درگذرند.
چگونه اين مطلب پاسخ انصار مى شود؟
زيرا اگر خلافت در بين انصار مى بود پيامبر صلى الله عليه و آله سفارش آنان را به ديگران نمى نمود.
قريش چه گفتند:
آنان گفتند: شجره رسول خدا هستند، و براى تصدى اين منصب از ديگران سزاوارترند.
آرى ، آنان احتجاج كردند به شجره و ضايع نمودند ثمره را ⁽⁵²⁰⁾.
2- عوام الناس  
سيد رضى در نهج البلاغه آورده : اميرالمومنين عليه السلام درباره عوام الناس فرمود: آنان كسانى هستند كه اجتماعشان مضر، و پراكندگيشان نافع است . كسانى عرضه داشتند: زيان اجتماع ايشان معلوم ، ولى منفعت پراكندگى آنان چيست ؟ فرمود: زيرا پيشه وران و صنعتگران به كار خود مشغول شده و مردم از آنان بهره مند مى گردند ⁽⁵²¹⁾.
3- فاصله حق و باطل  
اميرالمومنين عليه السلام فرمود: آگاه باشيد كه بين حق و باطل جز چهار انگشت فاصله نيست ، معناى آن را از آن حضرت پرسش نمودند؛ امام عليه السلام چهار انگشت دست مبارك را جمع نموده ميان گوش و چشم خود قرار داده و آنگاه فرمود: باطل آن است كه بگويى شنيدم ، و حق اين كه بگويى ديدم ⁽⁵²²⁾.
4- سرزمين كربلا  
ابوجحيفه ، مى گويد: عروه بارقى نزد سعيد بن وهب آمد و از او جريانى را كه ديده بود سوال نمود و من گفتارشان را مى شنيدم ، سعيد گفت : مخنف بن سليم مرا به نزد على عليه السلام فرستاد و من در كربلا خدمت آن حضرت رسيدم پس ديدم با دست به زمين كربلا اشاره نموده و مى فرمايد: اينجاست ، اينجاست .
مردى به آن حضرت گفت : يا اميرالمومنين اينجا چه مى شود؟
فرمود: اينجا بارهاى آل محمد صلى الله عليه و آله فرود مى آيد، پس واى به حال ايشان از شما! و واى به حال شما از ايشان ! مردى پرسيد مقصودتان چيست يا اميرالمومنين ؟!
فرمود: واى به حال ايشان از شما كه آنان را مى كشيد، و واى بر شما از ايشان كه خداوند شما را به سبب كشتن آنان به دوزخ مى برد ⁽⁵²³⁾.
5- پرهيز از فتنه  
در كتاب غيبت نعمانى از امام صادق عليه السلام نقل كرده كه فرمود: اميرالمومنين عليه السلام بر منبر كوفه مى فرمود: در پيشروى شما فتنه هايى ظلمانى ، كور و مبهم خواهد بود كه نجات نمى يابد از آن فتنه ها بجز نومه (گمنام ) بعضى پرسيدند؛ يا اميرالمومنين ! نومه چيست ؟
فرمود: كسى كه مردم را مى شناسد و مردم او را نمى شناسند