انواع پوشاك سنتی مردان ایلام

انواع پوشاك سنتی مردان ایلام

گرش مردان ایلام به لباس خود به شیوه ای است كه بایستی نشانگر مردانگی، بزرگ منشی و موقعیت اقتصادی و حتی اجتماعی وی در جامعه باشد. این روند در  نقاط شهری و پر جمعیت گرایشی به سوی البسه گران قیمت و وارداتی می‌باشد. در حالیكه در نقاط عشایری و روستایی كه هنوز پای بندی به سُنتهای تا حدودی زیادی برقرار است، توجه به لباس محلی ولی از نوع مرغوب و آراسته‌ی آن هنوز از دلگرمیهای مردان است.
بكار بردن هر گونه تزئنیات در لباس مردان مطرود بوده و آنرا ویژه‌ی زنان می‌دانند قلمرو تقریباً كوچك فعلی استان ایلام با جمعیت آن شرایطی را فراهم آورده كه معمولاً بیشتر عناصر لباس از گروههای همسایه اقتباس گشته و با معدود تغییراتی در پاره‌ای مواقع در این دیار ماندگار گردد. تفاوتهای اساسی در لباس مردان تنها بین عرب زبانان جنوب استان كه خود به استان خوزستان متصل می‌باشد دیده می‌شود و سایر نقاط استان این تمایزات آنقدر اندك است كه در پاره‌ای از موارد به چشم نمی‌آید. و این تفاوتها نیز به مرور زمان در حال تغییر به سوی همسانی می‌باشد. بطور كلی لباس جمعیت شمالی و مركزی استان تا حدود زیادی متاثر از استان كرمانشاه   كه خود نیز از كُردان می‌باشند بوده و قلمرو شرقی وجنوب شرقی استان نیز به مقدار زیادی از پوشاك لُرها طی ایام استفاده نموده اند با این توصیف عمده‌ترین پوشاك مردان ایلامی ‌از این قرارند:
 
كِلاو = كُلاه ( Kelaw)
 بغیر از كلاههای وارداتی گوناگونی كه عموماً برای محافظت از سرما و یا گرما در فصول مختلف بعضاً بكار گرفته می‌شود بسیاری از مردان ایلامی ‌از نوعی كلاه یا عرقچن  كوچك استفاده می‌كنند كه از جنس پارچه نخی سفید، یا راه راه و بعضاً مشكی راه راه بوده و بر روی آن چفیه می‌بندند. این نوع عرقچن در نقاط مركزی، شمال و شرق استان و آنهم بیشتر در نقاط عشایری و روستایی بكار برده می‌شود. و البته تنها مردان بزرگسال و كهنسال بیشتر از آن استفاده كرده و سایر مردان تنها گاهی چفیه به تنهایی به سر می‌بندند.
 
لَچِگ یا چفیه (Laceg)
چفیه یكی دیگر از سر پوشهای مردان است كه عموماً وارداتی بوده و در اشكال مختلف مانند سفید، سفید راه راه، مشكی راه راه و گاهی زمینه سفید و رگه‌های قرمز یا سبز و بعضاً دارای ریسه دار  كناره می‌باشند كه بیشتر به تنهایی به دور سر بسته می‌شوند نوعی چفیه با زمینه مشكی و خطوط بسیار نازك قرمز تیره، سبز با كناره ریسه دار وجود دارد كه بیشتر در شهرستان ایوان و دهستان آسمان آباد شهرستان توسط مردان برای پوشش سر بكار می‌رود و همراه عرقچین می‌باشد. این چفیه بیشتر در شهرستان اسلام آباد كه با آنان هم مرز است استفاده دارد بیشتر كسانیكه به حج می‌روند از نوع چفیه با زمینه كرم و گلهای بوته و برگ اسلیمی ‌زرد طلایی كه مخصوص كشور عربستان است، استفاده می‌كنند كه نشانه‌ی حج رفتن آنان بوده و نوعی موقعیت اجتماعی فرد را نیز نشان می‌دهد.
 
فَرَجِی (Faraji) یاكَرَك (Karak) یا كَپنَك ( Kapnak )
 نوعی بالاپوش مردانه و از جنس كرك می‌باشد كه عمدتاً در نواحی عشایری برای فصل سرما مورد استفاده قرار می‌گیرد و مانند پالتو بلند بوده و دارای آستین غیر كاربردی می‌باشد و زیر آستینها سوراخی برای عبور دستها تعیبه شده است.
 
سُخمه (Soxma)
 عنیاً مانند «فَرَجی» بوده لیكن مقداری اندكی آستین داشته بسیاری كوتاهتر از آن می‌باشد. رنگ فرجی و سُمخه به نوع كُرك بستگی دارد.
 
 عَبا (Abā)
 پارچه ای نازك و توری مانند و در رنگهای تیره و سنگین و بلند می‌باشد كه ویژه سادات و عرب زبانان جنوب استان می‌باشد و نوع دیگر آن كه به «قَترَه» نیز معروف است از نخ پشم گوسفند و یا پشم شتر (بشتر) توسط زنان محلی بافته می‌شود و در شهرستان مهران بشتر مورد استفاده قرار می‌گیرد.
 
خُفتان (Xwftān)
نوعی پالتو مردانه و از جنس مخمل مشكی یا سرمه ای است كه معمولاً فاقد هر گونه تزئینات بوده وجیب در طرفین دارد و در گذشته مورد استفاده مردان به عنوان بالاپوش بوده است و عیناً شبیه «كَمَر چین» زنانه می‌باشد با این تفاوت كه فاقد هر گونه تزئینات می‌باشد.
 
 شِوال (Ševāl)
 شلوار مردان (بویژه در نقاط عشایری و روستایی) از جنس تی‌ترون و امثالهم و همواره تك رنگ می‌باشد و در قسمت باسن و رانها كاملاً گشاده و در پائین هم باریك می‌شود. به شكلی كه  برای هر شلوار چند برابر نیاز واقعی پارچه بكار برده می‌شود و در گویش محلی به آن «شِوال جافی» یا «شِوال كُردی» می‌گویند. در نقاط شهری و پرجمعیت درصد مردان استفاده كننده از این شلوار بسیار كم می‌باشد.
 
 كِلاش( Kwlās)
 كلاش نوعی كفش (امروزه مردانه و در گذشته هم مردانه و هم زنانه) است كه توسط مردان با نخ پنبه و جوال دوز به شیوه‌ای خاص  روی یك قطعه لاستیك پهن به اندازه كمی ‌بزرگتر از كف پاها بافته می‌شود. این لاستیك از روده داخلی چرخهای كهنه‌ی اتومبیل تهیه می‌گردد. و امروزه در برخی نقاط عشایری و روستایی مورد استفاده قرار می‌گیرد. سایر پوشش‌های بدنی مردان و زنان ایلامی ‌تقریباً همانهایی هستند كه در سراسر كشور به صورت پوشاك در بازار عرضه و مورد استفاده قرار می‌گیرند.
 
دشداشه (DeŠdāŠe)
نوعی پیراهن بسیار بلند و آستین دار می‌باشد كه معمولاً در قسمت گردن چند دكمه داشته و گشاد و تا روی پاها می‌رسد و از جنسهای مختلف ولی عموماً تك رنگ و نازك می‌باشد كه صرفاً توسط عرب زبانان جنوب استان و یا مهاجران از عراق مورد استفاده‌ی مردان می‌باشد.

  پایگاه فرهنگی تفریحی ایران ناز