دوستی و دوست یابی برای خودش آدابی داره:
اول اینکه : دوستی باید برای خدا باشه
دوستی وقتی ارزش داره که بر اساس معنویت باشه ،دوستی هایی که برای خاطر ثروت ،مقام، زیبایی و... به وجود اومده باشه با ازبین رفتن اونا خود به خود از بین میره خداوند در قرآن می فرماید فاعرض عن من تولی عن ذکرنا و لم یرد الا الحیوة الدنیا سوره مبارکه نجم آیه 29 از هر کسی که از یاد ما روی برمی تابد و فقط خواهان زندگی دنیاست روی برتاب .
امام علی علیه السلام در این باره فرمودند: کل مودة مبنیة علی غیر ذات الله ضلال و الاعتماد علیها محال . غررالحکم جلد 1 صفحه 219
یعنی هر دوستی ای که پایه اش بر چیزی جز ذات مبارک خدا بنا شده باشه ، گمراهی است و تکیه کردن بر آن محاله.
دوم اینکه : میانه روی در دوستی داشته باشه
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند: در دوستی میانه نگه دار که شاید دوست روزی دشمن تو شود ، در دشمنی راه افراط مرو شاید دشمن روزی دوست تو شود.
سوم اینکه : بعد از آزمایش کردن طرح دوستی بریزد
امام علی علیه السلام در این باره می فرمایند: لاتأمن صدیقک حتی تختبره یعنی اینکه از دوست خود ایمن مباش تا وقتیکه او را آزمایش کرده باشی
یکی از بزرگان در این باره میگوید هر وقت خواستی با کسی دوستی کنی پیش از همه ببین فهم او چقدره ، خوب و بد رو چی میدونه، افتخار و اهانت رو چی میدونه، خوشبختی و بد بختی در نظرش چیه، امام علی علیه السلام فرمود فی الشدة یختبر الصدیق یعنی اینکه وقتی تو یه شدت و سختی و تنگنایی قرار گرفتی اون وقته که دوستت امتحان خودشو پس میده.
چهارم اینکه : دوستیشو ادامه دار کنه
بد کسی دان که دوست کم دارد زان بتر چون گرفت بگذارد
پیامبرمون فرمود : ان الله تعالی یحب المداومة علی الاخاء القدیم فداوموا ؛ خداوند دوستی دیرینه را دوست دارد پس دوستیتان را ادامه دهید.
پنجم اینکه : به حرف سخن چین ها اعتنا نکنه
هستند آدمهایی که از رابطه ی دو دوست رنج میبرند و با سخن چینی می خوان دو دوست رو از هم جدا کنند ، امام علی علیه السلام می فرمایند: و من اطاع الواشی ضیع الصدیق یعنی اینکه هر کسی به حرف سخن چین گوش بده و ازش پیروی کنه دوستیش نابود میشه، پس باید نسبت به سخن چین بی اعتنا باشیم.
ششم اینکه : خرده گیری نکنه و از اشتباهات دوستاش بگذره
مولی علی علیه السلام می فرماید: من استقصی علی صدیقه انقطعت مودته یعنی اینکه هرکسی که نسبت به دوست خودش ریز بین باشه و خرده گیری کنه دوستی او بریده میشه ؛ اگه دوستت برای اشتباهاتش عذری نداره براش عذر بتراش تا دوستیتون دوام داشته باشه؛ عذر دوستو باید بپذیری اگر چه بی جا باشه چون همینکه از کار خودش پشیمونه یعنی برای ادامه ی دوستی دست دراز کرده پس دستشو بگیر.
ز دوست، دوست نرنجد به هیچ تقصیری اگر برنجد، گوید که دوستم، غلط است
هفتم اینکه : به دوستت احترام بذاری
حارث بن اعور که از اصحاب علی علیه السلام بود روزی به مولی گفت ای امیر مؤمنان من شما را دوست دارم چون سخن از دوستی به میان آمد حضرت درباره ی حفظ دوستی فرمود: کسی را که دوست داری با او خصومت مکن او را به بازی مگیر با او ستیزه جویی مکن با او شوخی های نامناسب مکن او را خوار و کوچک مشمار و در مقام برتری جویی بر او مباش این کارها مناسب مقام دوستی نیست و روابط دوستان را تیره و متزلزل می سارد.
هشتم اینکه : به دوستت عیب هاشو تذکر بدی
تذکر باید مخفیانه باشه وگرنه آبرو ریختنه نه تذکر همانطوری که مولی علی علیه السلام فرمودند دوست صمیمی کسیه که تو را در مورد عیبهایت نصیحت کند و در غیاب تو از تو محافظت کنه و هواتو داشته باشه و دیگه اینکه تو رو بر خودش مقدم بداره
دوست آن است که عیب مرا همچو آینه رو به رو گوید نه آنکه چون شانه پشت سر رود عیب ها را مو به مو گوید
همونجوری که اشتباهات دوستمونو بهش تذکر میدیم باید خودمون هم آمادگی پذیرش نصیحت و تذکر دوستمونو داشته باشیم
نهم اینکه : ظاهر و باطن دو دوست باید یکی باشه
مولی علی علیه السلام فرمود: دوست واقعی کسیست که نهانش راست باشد، یعنی همونجوری که در ظاهر با دوستش به صفا و محبت رفتار میکنه، در غیاب او و در باطنش هم به او محبت داشته باشه تا ظاهر و باطنش موافق باشه.
دهم اینکه : دو دوست باید به همدیگه کمک کنند
حضرت علی علیه السلام می فرمایند: وقتی دوستی ثابت و پابرجا شد کمک و یاری کردن واجب میشود
دوست مشمار آنکه در نعمت زند لاف یاری و برادر خواندگی دوست آن باشد که گیرد دست دوست در پریشان حالی و درماندگی
بهترین کمک ، کمک به اصلاح دینه دوسته چنانکه مولی علی علیه السلام می فرماید : همانا رفیق را رفیق گویند چون همراهی میکند و تورا در اصلاح دینت یاری می رساند و اگر کسی تو را بر اصلاح دین و آیینت همراهی کرد او رفیق مهربان است. حواسمون باشه که از دوست وقتی توقع کمک داشته باشیم که توانایی کمک کردن داشته باشه ،اونو به زحمت نندازیم.
یازدهم اینکه : با دوستان منحرف قطع رابطه کنه
مولی علی علیه السلام می فرمایند: من لم تکن مودته فی الله فاحذره فان مودته لئیمة و صحبته مشومة کسیکه مبنای دوستی اش در راه خدا نباشد از او پرهیز کن که دوستی او پستی و هم نیشینی با او شوم است . آیة الله حسین قمی رحمة الله علیه به رفاقت صحیح فوق العاده پای بند بود هرگز حاضر نبود برای حفظ دوستی ، ضوابط شرعی را زیر پا گذارد؛ میگفت : من تا درِ جهنم با رفیق هستم ولی برای او داخل جهنم نمی شوم.
از دیگر آداب دوستی اینه که دوستمونو با اسمی که اون خوشش میاد صدا بزنیم ؛ در مجلس براش جا باز کنیم ؛ موقعی که وضعمون خوب شد رفتارمون باهاش تغییر نکنه ؛ وقت بیماری به عیادتش بریم ؛ در صورت توان قبل از اینکه حاجتشو به زبون بیاره برآورده کنیم ؛ همیشه از او به نیکی یاد کنیم با دعای خیر.
